Eenmalige bestraling bij borstkanker

Transcriptie

1 Deze folder geeft u informatie over Eenmalige bestraling bij borstkanker patiënteninformatie Intra-Operatieve Radiotherapie

2 Inleiding Deze folder gaat over eenmalige inwendige bestraling tijdens een borstsparende operatie bij borstkanker. Deze vorm van bestraling heet intra-operatieve radiotherapie (IORT). De behandeling vervangt de uitwendige bestraling. De punten die in deze folder beschreven staan zijn: - Wat is intra-operatieve radiotherapie? - De voorbereiding op de behandeling. - Wat kunt u verwachten voor en na de behandeling. Tot slot kunt u lezen welke adviezen u meekrijgt en welke complicaties zich kunnen voordoen. Intra-Operatieve Radiotherapie Het kenmerk van intra-operatieve radiotherapie is dat er eenmalig bestraald wordt. Dit gebeurt tijdens de operatie. Bij deze vorm van radiotherapie wordt na het verwijderen van de borsttumor (kwaadaardig gezwel) één inwendige bestraling gegeven. Het doel van de behandeling is het voorkomen dat de tumor opnieuw gaat groeien in de geopereerde borst. Dit vergroot de kans op genezing van borstkanker op de lange termijn. Voordelen van inwendig bestralen Door tijdens de operatie te bestralen is het mogelijk om de bestralingsdosis toe te dienen, precies op de plaats waar de tumor heeft gezeten. Er wordt zeer gericht in het operatiegebied bestraald. Hierdoor blijft veel gezond weefsel waaronder de huid gespaard. Door deze combinatie van opereren en inwendig bestralen, is een serie uitwendige bestralingen na de operatie niet meer nodig. Andere voordelen van intra-operatieve radiotherapie zijn: - Cosmetisch geeft het een goed resultaat, omdat de huid niet bestraald wordt. - Doordat de bestraling zeer plaatselijk is, worden het hart en de longen volledig gespaard. Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

3 Voorbereiding op de behandeling De voorbereiding op uw behandeling bestaat uit verschillende stappen. Een onderzoek naar eventuele uitzaaiingen in de lymfeklier vindt plaats met een schildwachtklieronderzoek. De schildwachtklier is de eerste klier die kan worden aangedaan door uitzaaiingen. De schildwachtklier wordt ook wel poortwachtklier genoemd. De dag voor de operatie is meestal de positie van de schildwachtklier door de nucleair geneeskundige aangetekend. Dit wordt gedaan zodat tijdens de operatie duidelijk is welke lymfeklier verwijderd moet worden. De radioloog heeft bepaald waar de tumor precies zit in de borst. U wordt voor de operatie opgenomen op de verpleegafdeling Algemene Chirurgie. De verpleegkundige ontvangt u op de afdeling. Meestal is al voor uw opname een opnamegesprek met u gevoerd. In sommige gevallen gebeurt dit nog op de dag van de opname. Tijdens dit gesprek wordt uitleg gegeven over de opname in het ziekenhuis. Voor de operatie wordt de temperatuur, bloeddruk en de polsslag gemeten. Uw gewicht wordt bepaald en uw lengte wordt gemeten. Tot slot wordt er bloed afgenomen en bepaald welke bloedgroep u heeft. Als het nodig is worden uw lever- en nierfunctie onderzocht. In sommige gevallen zal dit voor de opname al gedaan zijn. Voor de operatie moeten deze zaken gecontroleerd zijn. Op het tijdstip van de operatie brengt de verpleegkundige u naar de operatiekamer. Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

4 De behandeling De operatie met de bestraling duurt ongeveer anderhalf tot twee uur. Tijdens de operatie bent u volledig onder narcose. Eerst wordt de schildwachtklier verwijderd. Als tijdens de operatie blijkt dat de schildwachtklier afwijkend is (tumorcellen bevat) wordt alleen de tumor in de borst verwijderd. In dit geval komt u niet voor inwendige radiotherapie in aanmerking. U moet dan uitwendig bestraald worden. Nadat de chirurg de schildwachtklier heeft verwijderd, wordt ook tumor uit de borst verwijderd. De patholoog-anatoom bekijkt of er kwaadaardige cellen in de wondranden zijn achtergebleven. Wanneer de wondranden helemaal schoon zijn, kan er begonnen worden met de inwendige bestraling. De radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) is aanwezig tijdens de bestraling. De radiotherapeut-oncoloog voert de behandeling uit in samenwerking met de chirurg, de klinisch fysicus en de MBB-medewerker (Medisch Beeldvormend Bestralingsdeskundige). De inwendige bestraling zelf neemt ongeveer 2-3 minuten in beslag. Na de bestraling wordt de borst zo mooi mogelijk gereconstrueerd en de operatiewond door de chirurg gesloten met hechtdraad. Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Daarna brengt de verpleegkundige u naar de verpleegafdeling Algemene Chirurgie terug. Na de operatie wordt u altijd verteld of de operatie in combinatie met de inwendige bestraling gelukt is. Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

5 Na de behandeling De opname in het ziekenhuis is meestal kort. Wanneer u s morgens geopereerd bent, kunt u afhankelijk van uw herstel aan het eind van de dag of de volgende ochtend naar huis. Na de operatie heeft u een wond. De meeste mensen hebben hier niet veel last van. Wanneer u pijn heeft mag u paracetamol gebruiken. Als u het ziekenhuis verlaat, krijgt u twee afspraken mee. U wordt voor controle verwacht bij: - De polikliniek Chirurgie. Tijdens dit consult spreekt u met de chirurg en daarna met de verpleegkundig consulenten. U hoort ook of er nog nabehandeling nodig is. De afspraak wordt gemaakt voor 10 tot 14 dagen na de operatie. Tijdens deze controle wordt de wond bekeken en krijgt u de definitieve uitslag van het weefselonderzoek. - De radiotherapeut-oncoloog. Deze afspraak is gemiddeld drie weken na de operatie. Tijdens deze controle wordt er gekeken hoe het met u gaat en worden uw borst en okselklieren gecontroleerd. Adviezen Op de dag van de operatie is het verstandig om bovenkleding mee te nemen waar een rits of knoopjes in zitten. Zodat de kleding niet over uw hoofd aan- of uitgetrokken hoeft te worden. Het dragen van een sportbeha (zonder beugels) heeft de voorkeur. Deze geeft extra steun na de operatie. Na de operatie is het advies om de eerste week rustig aan te doen. Dit betekent dat het beter is geen zwaar werk te doen zoals zwaar tillen of zwaar huishoudelijk werk. Als uw klachten dit toelaten mag u de oefeningen doen die beschreven zijn in de folder Borstkanker van het KWF. Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

6 Complicaties Complicaties als gevolg van de behandeling komen weinig voor. De eventuele complicaties worden hieronder beschreven. Treden deze op dan is het belangrijk om direct contact op te nemen met de verpleegkundig consulenten van de afdeling (Oncologische) Chirurgie. Gebeurt dit buiten kantooruren neemt u dan contact op met de Spoedeisende Hulp van het MCH. Nabloeding Soms komt het voor dat de operatiewond nabloedt. Wondinfectie Infectie van de wond is mogelijk doordat u geopereerd bent. U merkt dat hier sprake van is aan: - koorts boven de 38,5 C, - verergering van de bestaande roodheid, - plotselinge verergering van de pijn. Hematoom Na de operatie kunt u een blauwe plek (hematoom) voelen en soms zien in de borst. Deze blauwe plek is ontstaan tijdens de operatie en verdwijnt meestal volledig na een paar weken. Verder kan de operatieplek hard of stug aanvoelen. Dit is normaal. Het is de verwachting dat dit gevoel na verloop van tijd minder wordt. Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

7 Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de afdeling Radiotherapie of de verpleegkundig consulenten van de afdeling (Oncologische) Chirurgie. Beide afdelingen zijn tijdens kantooruren bereikbaar. MCH Westeinde afdeling Radiotherapie (070) MCH Westeinde verpleegkundig consulten (070) MCH Antoniushove verpleegkundig consulten (070) Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp: MCH Westeinde (070) MCH Antoniushove (070) Eenmalige bestraling bij borstkanker. Intra-Operatieve Radiotherapie F september

8 F september 2011 Medisch Centrum Haaglanden MCH Antoniushove Burgemeester Banninglaan 1 Postbus AK Leidschendam MCH Westeinde Lijnbaan 32 Postbus CK Den Haag