Inhoud. Inleiding. Het kerstverhaal klopt niet! 7. Is het echt gebeurd? 10. Klinkt het niet te mooi? 18. Waarom al die lichtjes?

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding. Het kerstverhaal klopt niet! 7 Is het echt gebeurd? 10 Klinkt het niet te mooi? 18 Waarom al die lichtjes? 25 Wat betekent Kerst voor mij? 31 Intermezzo. Hoe kan zoiets kleins gevaarlijk zijn? 37 Waarom heet hij een prinsje? 39 Om na te lezen 45 5

2 6

3 Het kerstverhaal klopt niet! Inleiding We kennen allemaal het kerstverhaal, toch? Nou, ik dácht dat ik het kende. Ik heb het vast wel honderd keer gehoord. Het ging telkens ongeveer zo. We zijn in het jaar 0, in het Israëlitische dorpje Nazaret. Daar hebben we Maria, een kranige meid van, zeg, zestien. Ze draagt een hoofddoekje, want dat droegen alle vrouwen toen. Zij is verloofd met Jozef, een doodgoeie kerel. Maar dan komt een engel haar vertellen dat ze een kind gaat krijgen, de Redder van de wereld. En niet Jozef zal de vader zijn, maar een mysterieuze kracht van God zal haar zwanger maken. Maria schrikt zich een hoedje. Dit is niet een héél fijn verhaal om je aanstaande te vertellen En Jozef worstelt er natuurlijk mee, maar zoals gezegd, hij is een doodgoeie kerel en uiteindelijk gelooft hij haar. De buik van Maria groeit en hij blijft haar trouw, ondanks de praatjes in het dorp. Dan krijgt de Romeinse keizer Augustus het op de heupen. Hij wil zijn belastingen efficiënter innen en eist dat iedere burger in zijn rijk zich registreert in zijn geboortedorp. Het is hartje winter, Jozef helpt zijn hoogzwangere verloofde op een ezel en ze reizen naar Betlehem. Hoewel de vliezen al gebroken zijn, is er geen herbergier die hen binnenlaat. Gelukkig vinden ze ergens een stalletje, waar Maria die nacht nog bevalt: Jezus is geboren! Daar ligt hij, in een trog (die in de verhalen meestal nog ouderwets kribbe heet), tussen blatende en mekkerende dieren. Engelen komen langs, een groep her- 7

4 ders (met nog meer dieren, dat wordt inschikken), en dan ook nog drie koningen op kamelen (het is er echt hutjemutje vol). Mooi verhaal. Probleem is alleen: als je de Bijbel er op naslaat, klopt er geen barst van. Gebeurde dit in het jaar 0? Nou, het jaar 0 bestaat niet: we springen meteen van 1 voor Christus naar 1 na Christus. Dan moet Jezus toch in een van die jaren ter wereld zijn gekomen, zou je denken onze jaartelling is naar hem vernoemd! Maar de monnik die deze jaartelling opstelde (ene Dionysius Exiguus) maakte bij het terugrekenen een foutje. Tegenwoordig neemt men aan dat Jezus in het jaar 5 vóór Christus is geboren. Was het winter? De herders hoedden hun kudde in de buitenlucht, zo staat er, dus erg koud kan het niet geweest zijn. Dat we Kerst eind december vieren, komt omdat men veel later ging denken dat Maria met Pasen zwanger werd, ongeveer eind maart. Tel daar negen maanden bij op en je komt uit op eind december. Bovendien is 21 december de kortste dag en dat vond men een mooi symbolisch moment: vanaf dan neemt het licht alleen maar toe. Reed Maria op een ezel? Zou kunnen, maar je leest het niet in de Bijbel. Weigerden alle herbergiers hen? Er staat dat er geen plaats was in de katalumati, een Grieks woord voor de huiskamer op de eerste verdieping. Jozef moest naar Betlehem omdat hij daar oorspronkelijk vandaan kwam, dus er woonde vast nog familie van hem waar hij en Maria konden logeren. Maar in die huiskamer was geen ruimte of privacy voor een bevalling, dus daarvoor verhuisden ze een verdieping lager. 8

5 Werd Jezus geboren in een stal? Nee, waarschijnlijk werd hij geboren op de begane grond bij een van Jozefs familieleden. Een ruimte waar de dieren gewoonlijk in en uit liepen (maar nu even niet, omdat ze buiten waren). Daarom waren er voerbakken; in een schoon exemplaar werd Jezus gewiegd. Beviel Maria diezelfde nacht nog? Het jonge stel was vast niet zo onnozel om pas te gaan reizen als Maria op springen stond! Misschien waren ze er al een paar weken toen Jezus geboren werd. Zongen de engelen voor de herders? Het woordgebruik suggereert eerder iets als scanderen, als een peloton soldaten. Engelen zijn blijkbaar stoerder dan op de plaatjes. Waren er drie koningen op kamelen? De Bijbel gebruikt een woord (magoi) dat je nog herkent in magiër. Het gaat waarschijnlijk om astrologen, die toen de status hadden van wetenschappers tegenwoordig. Er staat nergens hoeveel er kwamen en met welk vervoermiddel. Dat het er drie waren, is onterecht afgeleid uit het feit dat ze drie verschillende cadeaus gaven: goud, wierook en mirre (een soort zalf). De namen zijn ergens in de Middeleeuwen bedacht: Caspar, Melchior en Baltasar. Kwam er veel kraambezoek die eerste nacht? De herders kunnen ook best overdag zijn gekomen, en de astrologen zijn hoe dan ook pas veel later (na maanden wellicht) gearriveerd. Veertig dagen na Jezus geboorte zijn Jozef en Maria namelijk nog met hem naar Jeruzalem gereisd om hem in de tempel op te dragen. Dat zouden ze vast niet hebben gedaan als die astrologen hun hadden verteld van Herodes moorddadige plannen. Kortom, het populaire verhaal klopt niet. Gelukkig is het echte verhaal een stuk interessanter. 9