Sigaretten en de nieuwe wettelijke leeftijdsgrens: Hoe vaak wordt de leeftijd gecontroleerd?
|
|
- Daniël de Groot
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Sigaretten en de nieuwe wettelijke leeftijdsgrens: Hoe vaak wordt de leeftijd gecontroleerd? Dr. Marc Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst Correspondentieadres Postbus BB Den Haag Telefoon + 31 (0) Internet: Den Haag, 2003 Overname van gegevens met bronvermelding is toegestaan
2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Conclusies 3 Inleiding 6 De wettelijke leeftijdsgrens 6 Tabaksautomaten 6 De onderzoeksvragen 6 Onderzoeksmethode 8 Resultaten 9 Relatie tussen roken en leeftijd 9 Bekendheid met de wettelijke leeftijdsgrens 9 Controle op leeftijd 10 Populaire verkoopplaatsen 13 Aantal bezitters van een Age Key 13 Discussie 14 Literatuur 15 Bijlage 16 Vragenlijst 16
3 Conclusies Dit rapport biedt een eerste inzicht in de naleving van de wettelijke leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten die op 1 januari 2003 is ingesteld. Deze maatregel is bedoeld om het roken onder jongeren te verminderen. In Nederland wordt nog steeds veel gerookt door jeugdigen. Met het stijgen van de leeftijd verdriedubbelt jaarlijks het percentage wekelijks rokers, van het 11 e levensjaar tot en met het 14 e levensjaar. Op 15-jarige leeftijd rookt al 31% tenminste wekelijks. Van de minderjarigen (< 16 jaar) rookt 6,5% dagelijks, 10,3% wekelijks, 13% maandelijks en heeft 35,6% ooit wel eens gerookt. Op basis van het onderzoek, dat is uitgevoerd bij een representatieve steekproef van jongeren van jaar, kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Jongeren onder de 16 jaar kunnen nog gemakkelijk aan sigaretten komen, ondanks de wettelijke leeftijdsgrens. Van alle minderjarige rokers heeft 84% sinds de nieuwe leeftijdswet wel eens zelf sigaretten gekocht. Dit is zelf hoger dan in een Amerikaanse studies waar nagegaan is hoeveel minderjarigen nog sigaretten kunnen kopen in staten waar een verkoopverbod bestaat. Daar werden percentages tussen 77% (Radecki % Zdunich, 1993) en 67% (USDHHS, 1994) gerapporteerd. Verkopers van tabakswaar houden zich niet aan de Tabakswet. Verkopers van rookwaar controleren nog nauwelijks. Bij slechts 12,8% van de Nederlandse minderjarige rokers (<16 jaar) die na de inwerkingtreding van de wettelijke leeftijdsgrens wel eens zelf sigaretten kochten, is sinds 1 januari 2003 tenminste regelmatig naar de leeftijd gevraagd of is tenminste een opmerking gemaakt over de leeftijd. Zelfs bij rokers waar weinig twijfel mogelijk lijkt over of ze 'minderjarig' zijn, namelijk rokende kinderen tussen de 10 en 14 jaar, heeft 45% sinds de invoering van de leeftijdgrens sigaretten gekocht zonder dat ooit naar de leeftijd is gevraagd. Ook deze bevinding bevestigt eerder observaties in het buitenland. In de meeste landen waar een officiële leeftijdsgrens bestaat is de handhaving ervan een groot probleem (W.H.O., 1997). Een Australische studie uit 1992 vond dat 70% van de aankopen door minderjarigen succesvol waren ondanks een verkoopverbod (Sanson-Fisher et al, 1992). De toegankelijkheid van sigaretten via de tabaksautomaten en de slechte naleving van de legitimatieplicht door verkopers zijn de grootste problemen (Willemsen & de Zwart, 1999). Jongeren zijn zeer behendig in het achterhalen van welke winkeliers of uitbaters 'streng' zijn en welke minder strikt de Tabakswet naleven. In enkele studies is gebleken dat de enige conditie waaronder de leeftijdsgrens goed wordt nageleefd, een combinatie is van een vergunningensysteem voor de verkoop van sigaretten, regelmatige winkelinspecties ('compliance checks') en sancties tegen winkeliers (boetes en uiteindelijk het verlies van de verkoopvergunning) die in overtreding zijn (Jason et al., 1991; DiFranza et al., 1992). Onder deze condities was er ook sprake van afname van tabaksconsumptie onder vooral de jongste leeftijdsgroepen. Dit effect kan nog worden versterkt als
4 tabaksverkoop zou worden beperkt tot tabaksspeciaalzaken. Hierdoor zou de controle op de naleving eenvoudiger worden. De meeste minderjarigen kopen hun rookwaar via de supermarkt. De vier belangrijkste kanalen waarlangs minderjarige rokers aan hun sigaretten komen zijn de supermarkt, de tabakszaak, de snackbar en de automaat. Op al deze plaatsen is het vanaf 1 januari verplicht om naar legitimatie te vragen als er twijfel is over de leeftijd van een koper. De supermarkt is echter veruit favoriet. Niet alleen bij de minderjarigen overigens, ook bij de oudere jongeren. Iets meer dan de helft (51,3%) van de minderjarige rokers zegt de sigaretten voornamelijk van supermarkten te betrekken. In een eerder onderzoek dat in 2001 werd verricht bleek ook al dat jongeren van 13 tot en met 15 jaar beduidend vaker bij levensmiddelenzaken sigaretten kopen dan bij tabaksspeciaalzaken of sigarettenautomaten (INTRAVAL, 2002). De bekendheid met de wettelijke leeftijdgrens is goed onder jeugdige rokers. Slechts 10,9% van de rokende minderjarigen (10-15 jarigen) was 3 maanden na inwerkingtreding van de nieuwe bepaling nog niet op de hoogte. Het lijkt dan ook weinig zin te hebben om inspanningen te plegen om via communicatiecampagnes de leeftijdsgrens verder onder de aandacht van rokende jongeren te brengen. Bijna niemand heeft nog een 'Age Key'. Slechts een kleine 9% van de jarigen zegt zelf over een dergelijke 'sleutel' te beschikken waarmee tabaksproducent uit de tabaksautomaten kunnen worden gehaald. Volgens LBT Nederland zouden uiterlijk 1 april 2003 al haar automaten zijn voorzien van het Age Key systeem (Luijt, 2003). Dit was halverwege de veldwerkperiode van het onderzoek. De meeste automaten waren ten tijde van het onderzoek waarschijnlijk dus al wel toegerust met het systeem, maar het systeem was nog niet in werking gesteld. Dit was dan ook nog niet wettelijk verplicht, omdat de politieke besluitvorming hierover niet was afgerond. Van de minderjarigen zegt 23,5% vooral via de automaten aan sigaretten te komen. Van de minderjarigen die vooral via tabaksautomaten aan sigaretten komen is in 35% van de gevallen nog nooit naar de leeftijd gevraagd. De uitbater is verantwoordelijk voor het checken van de leeftijd. Het lijkt erop dat dit in de praktijk dus nog onvoldoende gebeurt. Het lijkt dan ook van belang dat alle sigarettenautomaten snel met een werkend Age Key worden toegerust (of met een ander systeem).
5
6 Inleiding De wettelijke leeftijdsgrens In juli 2002 werd de Nederlandse Tabakswet gewijzigd. Eén van de nieuwe bepalingen is een leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak (Stb. 2002; 201 art 8). Die bepaling zegt dat tabaksproducten per 1 januari 2003 enkel mogen worden verkocht aan personen van 16 jaar en ouder. Vóór die tijd gold er geen wettelijke minimumleeftijd om sigaretten te mogen kopen. De wetsbepaling stelt verder dat er bij een verkooppunt een mededeling over de minimumleeftijd moet worden opgehangen of neergezet. Dit moet voor iedereen goed zichtbaar zijn. De verkoper moet bij twijfel over iemands leeftijd naar een identiteitsbewijs vragen. Wanneer een verkoper tabak verkoopt aan iemand die jonger is dan 16 jaar riskeert hij/zij een boete. Die boete is 450 voor de eerste overtreding en kan oplopen tot voor een derde overtreding. Iemand die rookwaar koopt voor iemand die nog geen 16 jaar is, is zelf niet strafbaar. Tabaksautomaten De leeftijdsgrens geldt ook voor de verkoop van tabaksproducten via tabaksautomaten. Dit zijn er in Nederland ongeveer Vaak staan deze opgesteld buiten het zicht van uitbaters, die verantwoordelijk zijn voor het naleven van de leeftijdsgrens. Om te voorkomen dat tabaksautomaten verboden zouden worden, heeft de automatenbranche systemen ontwikkeld om de leeftijd van de koper vast te stellen. Er bestaan twee systemen. Het ene is de 'Age Key', ontwikkeld door LBT-Nederland, de brancheorganisatie voor exploitanten van tabaksautomaten en BAT (British American Tobacco) eigenaar van de meeste tabaksautomaten. Deze werkt als volgt. Mensen van 16 jaar of ouder kunnen op het postkantoor met een geldig legitimatiebewijs hun bankpas of chipknip laten activeren. De sigarettenautomaat leest de leeftijdsinformatie dan van de kaart af. Om fraude te beperken, is er een limiet aan het aantal pakjes dat per uur getrokken kan worden. Het alternatieve systeem is de ' duo-maat'. Wie een pakje sigaretten wil trekken uit een automaat die met dit systeem is uitgerust, moet zich eerst legitimeren bij het personeel achter de bar. Pas als de leeftijd is gecontroleerd, gaat de automaat via een afstandsbediening 'van het slot' en kan de klant binnen 30 seconden sigaretten kopen. De minister van VWS heeft vooralsnog gekozen voor algehele invoering van het Age key systeem, omdat dit minder fraudegevoelig zou zijn dan het duo-maat systeem. De Age key is echter nog niet verplicht. De besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Zolang dit nog niet gebeurd is, moet de uitbater er voor zorgen dat niemand onder de zestien sigaretten uit een 'onbeschermde' tabaksautomaat haalt. De onderzoeksvragen Dit onderzoek is uitgevoerd om na te gaan of minderjarige rokers 3 maanden na inwerkingtreding van de leeftijdsgrens er nog in slagen om sigaretten te kopen en op welke plaatsen dat dan vooral gebeurt. Wij hebben onderzocht of het kopen van sigaretten door minderjarige rokers sinds de wettelijke leeftijdsgrens
7 nog mogelijk is. Of de nieuwe wet ook een effect heeft op rookgedrag en op hoe niet-rokers tegen sigaretten aankijken is niet in dit onderzoek nagegaan. De volgende specifieke onderzoeksvragen werden beantwoord: 1. Hoeveel jongeren onder de 16 jaar zijn op de hoogte van het feit dat er een wettelijke leeftijdsgrens voor de verkoop van sigaretten is ingesteld? En hoeveel van de rokende minderjarigen? 2. Hoeveel jongeren onder de 16 jaar hebben na 1 januari 2003 wel eens tabaksproducten gekocht? Bij hoeveel wordt naar de leeftijd gevraagd? 3. Waar halen jongeren onder de 16 jaar sinds de nieuwe leeftijdsbepaling hun rookwaar vandaan? 4. Hoeveel jongeren van jaar beschikken over een Age Key?
8 Onderzoeksmethode Het onderzoek is uitgevoerd door TNS NIPO in opdracht van STIVORO. Het onderzoek maakt deel uit van het Roken Jeugd Onderzoek, een peiling van rookgedrag onder jongeren dat TNS NIPO vanaf 1991 elk jaar uitvoert voor STIVORO. TNS NIPO heeft in de periode 13 maart t/m 17 april 2003 een steekproef van jongeren in de leeftijd van 10 t/m 19 jaar ondervraagd. De samenstelling van de steekproef is gebaseerd op de verdeling naar sexe, leeftijd en schooltypen in Nederland (een quotasteekproef). De vraaggesprekken met de jongeren die voltijds onderwijs volgen hebben face-to-face in school plaatsgevonden aan de hand van computergestuurde vragenlijsten (met behulp van labtops). De enquêteur heeft vooraf contact opgenomen met het schoolhoofd/rector voor toestemming om in de school te enquêteren. Hierbij werd gestreefd naar gesprekken buiten de aanwezigheid van leerkrachten. De vraaggesprekken met jongeren die geen (dag)onderwijs volgen hebben in hun eigen woonomgeving plaatsgevonden. Hiertoe kregen de enquêteurs opdracht om een jongere in de eigen omgeving te ondervragen die geen opleiding (meer) volgt, gequoteerd naar leeftijd en sekse. De vragenlijst bestond uit 6 vragen. De vragenlijst is opgenomen als bijlage bij dit rapport. Doordat het onderzoek deel uitmaakte van het Roken Jeugd 2003 Onderzoek was het mogelijk om de antwoorden af te zetten tegen relevante achtergrondvariabelen. Dit is gedaan voor de volgende variabelen: leeftijd ('minderjarig': jaar, 'meerderjarig': jaar) en rookgedrag. Als in dit rapport dus over 'minderjarigen' wordt gesproken, wordt daarmee consequent de groep van jarigen bedoeld. Met ' meerderjarigen' worden steeds de 16 t/m 19 jarigen bedoeld. Bij rookgedrag zijn we uitgegaan van jongeren die (tenminste) wekelijks roken. Als we de operationalisatie van rookgedrag zouden hanteren zoals dat gebruikelijk is bij onderzoek bij volwassenen, namelijk 'wel eens roken', zou de onderzoeksgroep 'vervuild' wordt door jongeren die (bijna) nooit zelf sigaretten kopen. Van de wekelijkse rokers mag worden verwacht dat ze zelf sigaretten kopen. Van de wekelijks rokers waren er 285 minderjarig, hetgeen voldoende is voor het doen van redelijk betrouwbare uitspraken (het 95% betrouwbaarheidsinterval is +/- 6).
9 Resultaten Relatie tussen roken en leeftijd De steekproef bestond uit jongeren, goed verdeeld over de 10 leeftijdsgroepen. Dit varieerde van jarigen tot jarigen. Van alle respondenten hadden er nog nooit gerookt, hadden ooit wel eens 'n sigaret gerookt. Tabel 1 toont de stijging van het percentage rokers met de leeftijd. Dit is weergegeven voor 4 'definities' van 'roken'. Van de minderjarige rokers (<16 jaar) is 6,5% dagelijks roker, 10,3% wekelijks roker, 13% maandelijks roker en 35,6% ooit roker. Voor het onderzoek is uitgegaan van de derde categorie, de wekelijks rokers. Met het stijgen van de leeftijd verdriedubbelt jaarlijks het percentage wekelijks rokers, van het 11 e levensjaar tot en met het 14 e levensjaar. Op 15-jarige leeftijd rookt 31% van de jongeren tenminste wekelijks. Tabel 1: Roken naar leeftijd, volgens verschillende definities van 'roken' (in percentage van het totaal per leeftijdgroep). Leeftijd Aantal respondenten Heeft ooit wel eens gerookt Rookt maandelijks Rookt wekelijks (14%) 0 (0%) 0 Rookt dagelijks 0 (0%) (0%) 93 (20%) 12 (2%) 4 (1%) 1 (0%) 121 (27%) 24 (5%) 12 (3%) 2 (0%) 179 (40%) 46 (10%) 33 (7%) 20 (4%) 249 (55%) 112 (25%) 95 (21%) 54 (12%) 275 (61%) 165 (36%) 141 (31%) 97 (21%) 283 (64%) 168 (38%) 147 (33%) 108 (25%) 273 (63%) 170 (39%) 165 (38%) 132 (31%) 299 (70%) 202 (47%) 190 (45%) 149 (35%) 295 (72%) 191 (46%) 173 (42%) 152 (37%) (48%) (24%) 960 (21%) 715 (16%) Bekendheid met de wettelijke leeftijdsgrens De eerste vraag luidde: "Vanaf welke leeftijd mag je in Nederland volgens jou tabaksproducten, zoals sigaretten en shag, kopen?" Twintig procent van de jongeren bleef het antwoord schuldig of gaf een verkeerd antwoord. Uitgesplitst: twaalf procent meende dat de grens bij 18 jaar lag, 5% was het antwoord schuldig en de overige 3% gaf een ander antwoord (geen leeftijdsgrens of een andere leeftijd).
10 Figuur 1 toont hoe sterk de bekendheid met het goede antwoord afhangt van iemands eigen leeftijd. Jongere kinderen zijn beduidend minder goed op de hoogte dan de wat oudere kinderen. Tien- tot twaalfjarigen gaan relatief vaker uit van een leeftijdsgrens van 18 jaar (21%). De bekendheid met de grens van 16 jaar is het grootst onder de 16 jarigen zelf (93%). Van alle minderjarigen (10-15 jaar) was 26,6% niet bekend met de nieuwe regel. Van de meerderjarigen was dit 9,6%. Als we meer specifiek naar de rokers kijken, blijkt dat van de rokende minderjarigen 10,9% niet bekend is met de nieuwe bepaling en van de rokende meerderjarigen 7,0%. % "Vanaf 16 jaar" "Vanaf 18 jaar" Weet niet Figuur 1: "Vanaf welke leeftijd mag je in Nederland volgens jou tabaksproducten, zoals sigaretten en shag, kopen? (Percentages; N = 4.470). Nb. Figuur 1 ontbreekt helaas in dit document, zie de volgende pagina Controle op leeftijd De volgende vraag luidde: "Heb je na 1 januari van dit jaar wel eens tabaksproducten voor jezelf of voor anderen gekocht?". Van de 960 rokers antwoordde 91% bevestigend. Als we deze groep uitsplitsen naar minder- en meerderjarigen, blijkt dat 83,8% van de minderjarige- (10-15 jaar) en 94,5% van de meerderjarige rokers (16-19 jaar) wel eens tabaksproducten kocht sinds de nieuwe minimumleeftijd van kracht ging. Vervolgens is aan de rokers die na 1 januari 2003 wel eens tabaksproducten gekocht hebben, gevraagd: "Is er na 1 januari wel eens naar je leeftijd gevraagd of zijn er wel eens opmerkingen gemaakt over je
11 % Leeftijd "Vanaf 16 jaar" "Vanaf 18 jaar" Weet niet
12 leeftijd bij het kopen van tabaksproducten?". Bij 49% van de minderjarigen en 77% van de meerderjarigen is dit nooit het geval geweest. Figuur 2 toont hoe het antwoord varieert met de leeftijd van de respondent % < Leeftijd Figuur 2: Percentage rokende jongeren dat wel eens sigaretten gekocht heeft na 1 januari 2003 en waarbij nooit naar de leeftijd is gevraagd, naar leeftijd van de respondent (N = 876 rokers). Verder is aan de rokende respondenten die na 1 januari wel eens tabaksproducten kochten gevraagd: "hoe vaak wordt naar je leeftijd gevraagd als je ergens sigaretten of shag koop?" Figuur 3 toont de antwoorden, apart voor minderjarigen en meerderjarigen. De gegevens zijn ook in tabelvorm weergegeven (Tabel 2). Uit de tabel is onder meer af te lezen dat sinds 1 januari van dit jaar bij slechts 12,8% van de minderjarige rokers die wel eens rookwaar kochten sinds de wettelijke leeftijdsgrens werd ingevoerd, tenminste regelmatig naar de leeftijd is gevraagd
13 % altijd vaak regelmatig af en toe (bijna) nooit minderjarig meerderjarig Figuur 3: Frequentie waarmee naar leeftijd wordt gevraagd wanneer rokende jongeren sigaretten trachten te kopen, voor minderjarige en meerderjarige rokers apart (percentages) (N = 238 minderjarige rokers en 638 meerderjarige rokers). Tabel 2: Antwoord op de vraag: "Hoe vaak wordt naar je leeftijd gevraagd als je ergens sigaretten of shag koopt?", uitgesplitst naar minder- en meerderjarige rokers die sinds 1 januari zelf wel eens tabaksproducten gekocht hebben. Minderjarig (<16) Meerderjarig (16-19) Antwoorden Aantal % Aantal % Altijd 7 2,8 5 0,7 Vaak 8 3,4 13 2,0 Regelmatig 16 6,6 14 2,2 Af en toe 91 38, ,4 (bijna) nooit , ,6 Totaal
14 Populaire verkoopplaatsen Met behulp van de vraag "Waar haal je meestal je sigaretten of shag vandaan?" is nagegaan via welke kanalen minderjarigen doorgaans aan rookwaar komen. Tabel 3 geeft een overzicht van de antwoorden, apart voor minderjarige- en meerderjarige rokers die na 1 januari wel eens sigaretten gekocht hebben. De bij jongeren meest populaire kanalen om aan hun sigaretten te komen zijn de supermarkt, de tabakszaak, de snackbar en de automaat. De supermarkt valt op: veruit de meeste jongeren kopen hun rookwaar via de supermarkt. Bij de meerderjarige jongeren is dit bij meer dan 3/4 het geval. Van de minderjarigen zegt ruim de helft vooral bij de supermarkt sigaretten te kopen. Tabel 3: Antwoord op de vraag " Waar haal je meestal je sigaretten of shag vandaan?". Verschil tussen minder- en meerderjarigen rokers die sinds 1 januari zelf wel eens tabaksproducten kochten. Verkoopplaats Minderjarig (<16 jaar). N =238 Meerderjarig (16-19 jaar). N = 638 Supermarkt 51,3 76,3 <.001 Tabakszaak 27,7 39,3 <.001 Snackbar 32,4 35,9 n.s. Automaat 23,5 24,0 n.s. Discotheek 12,6 22,3 <.001 Café 13,0 25,1 <.001 Tankstation 11,8 11,3 n.s. Via vrienden 11,8 3,9 <.001 Significantie (p) n.s. = niet significant. Meerdere antwoorden tegelijk waren mogelijk. Aantal bezitters van een Age Key Op het moment dat het onderzoek werd uitgevoerd was 2,2% van alle jarigen in het bezit van een Age Key. Onder rokers was dit percentage 6,9%. Vreemd genoeg zei 2,1% van de minderjarige rokers (10-15 jaar) over een Age Key te beschikken. Van de meerderjarige rokers (16-19 jaar) was dit 8,9%.
15 Discussie Er moeten enkele kanttekeningen worden geplaatst bij het onderzoek. Wij hebben onderzocht of het kopen van sigaretten door minderjarige rokers sinds de wettelijke leeftijdsgrens nog mogelijk is. Dit blijkt in ruime mate nog het geval te zijn. Op dit punt schiet de wet dus vooralsnog haar doel voorbij. De Tabakswet kent echter een breder en meer ambitieus doel: het bijdragen aan het voorkómen dat jongeren met roken beginnen en het verminderen van het aantal rokers in Nederland. Op basis van de gehanteerde onderzoeksmethode (een eenmalige enquête enkele maanden na invoering van de leeftijdgrens) kunnen geen uitspraken worden gedaan over effecten van de invoering van de wettelijke leeftijdsgrens op het roken door jongeren, omdat er goede vergelijkingsgegevens ontbreken over de situatie vóór invoering ervan. We weten dus bijvoorbeeld niet of de maatregel ertoe geleid heeft dat er meer of minder sigaretten gekocht worden door minderjarigen of dat wellicht sommige leeftijdsgroepen juist méér zijn gaan roken omdat roken door de officiële leeftijdsgrens spannender is geworden (het 'verboden vrucht effect'). We weten alleen zeker dat er na 1 januari door veel minderjarige rokers nog 'gewoon' sigaretten kocht worden, terwijl dat volgens de wet niet meer is toegestaan. Er is weliswaar een eerder onderzoek verricht naar de mate waarin minderjarigen in staat zijn sigaretten te kopen, namelijk door bureau INTRAVAL in opdracht van de Keuringsdienst van Waren (Intraval, 2002), maar de gegevens kunnen eigenlijk niet vergeleken worden met die uit het huidige onderzoek, doordat zij uitgingen van een beperktere leeftijdsgroep (alleen de jarigen), een (te) ruime definitie van rokers, en een andere onderzoeksmethode (telefonische interviews). Uit de INTRAVAL studie kwam bijvoorbeeld naar voren dat in % van de jarige rokers wel eens zelf tabak kocht. Uit het huidige onderzoek bleek dat van de jarige rokers 84% na 1 januari 2003 wel eens zelf tabak had gekocht. Dit suggereert dat er geen afname is opgetreden in het kopen van tabak door minderjarigen, maar een dergelijke conclusie zou onverantwoord zijn gezien de grote methodelogische verschillen. De kracht van het huidige onderzoek is dat het uitgevoerd is met behulp van ' face-to-face' interviews (dus directe contacten met jongeren) die buiten de invloedsfeer van ouders of leerkrachten werden afgenomen, hetgeen bij het onderwerp roken zeker bij de jongste leeftijdsgroepen heel belangrijk is. Dit vergroot de betrouwbaarheid van de antwoorden afkomstig uit het huidige onderzoek. Verder levert het huidig onderzoek geen 'harde' data op over de werkelijke naleving door verkopers. Om daar achter te komen zijn zogenaamde 'compliance checks' nodig. Dit is een methode waarbij steekproefsgewijs in de praktijk getest wordt of verkopers daadwerkelijk weigeren of naar legitimatie vragen wanneer een kind dat duidelijk jonger is dan 16 jaar sigaretten wil kopen. Dit levert de meest betrouwbare cijfers op over het nalevingsniveau. Toekomstig onderzoek moet dus uitwijzen of de hier gepresenteerde cijfers een goede weergave zijn van het werkelijke nalevingsniveau.
16 Literatuur Jason, L.A., Ji, P.Y., Anes, M.D., & Birkhead, S.H. (1999). Active enforcement of cigarette control laws in the prevention of cigarette sales to minors. Journal of the American Medical Association, 266, DiFranze, J.R., & Brown, L.J. (1992). The Tobacco Institute's "It's the law" campaign: has it halted illegal sales of tobacco to children? American Journal of Public Health, 82, INTRAVAL (2002). Tabaksverstrekking aan jongeren. Metingen 1999 en Rotterdam: INTRAVAL. Luijt, M. (2003). Nieuw probleem tabaksautomaten. NRC Handelsblad, 2 Januari Radecki, T.E., & Zdunich, C.D. (1993). Tobacco sales to minors in 97 US and Canadian communities. Tobacco Control, 2, Sanson-Fisher, R.W., Scofield, M.J., & See, M. (1992). Availability of cigarettes to minors. Australian Journal of Public Health, 16, WHO. (1997). Tobacco or Health: A Global status report. Genève: World Health Organization (WHO). USDHHS (1994). Preventing tobacco use among young people: A report of the Surgeon General. Washington DC: U.S. Government printing office. Willemsen, M.C., & de Zwart, W.M. (1999). The effectiveness of policy and health education strategies for reducing adolescent smoking: a review of the evidence. Journal of Adolescence, 22,
17 Bijlage Vragenlijst Allen: QUESTION 271 NIEUW Heb je na 1 januari van dit jaar wel eens tabaksproducten voor jezelf of voor anderen gekocht? 1 Ja 2 Nee 3 Weet niet Indien Q271, code 1: QUESTION 272 NIEUW Is er na 1 januari wel eens naar je leeftijd gevraagd of zijn er wel eens opmerkingen gemaakt over je leeftijd bij het kopen van tabaksproducten? 1 Ja 2 Nee 3 Weet niet Allen: QUESTION 273 NIEUW Heb je een age-key (geactiveerde chipkaart) om sigaretten uit een automaat te halen? 1 Ja 2 Nee 3 Weet niet Allen: QUESTION 274 NIEUW Hoe vaak word je naar je leeftijd gevraagd als je ergens sigaretten of shag koopt? 1 Altijd 2 Vaak 3 Regelmatig 4 Af en toe 5 (Bijna) nooit 6 Weet niet Allen: QUESTION 275 NIEUW
18 Waar haal je meestal je sigaretten of shag vandaan? 1 Schoolkantine 2 Sportkantine 3 Tabakszaak 4 Supermarkt 5 Automaat 6 Snackbar 7 Discotheek 8 Café 9 Via vrienden / vriendinnen 10 Anders, nl:. 12 Koopt nooit sigaretten / shag
4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek
4. SAMENVATTING Op 7 mei 2002 is in het Staatsblad 2002 nummer 201 de gewijzigde Tabakswet gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan wil de Keuringsdienst van Waren goed inzicht in de naleving van het onderdeel
Nadere informatieJongeren en de sociale druk om (niet) te roken
Jongeren en de sociale druk om (niet) te roken Veranderingen tussen 1998 en 2005 Cyrille Koolhaas en Dr. Marc Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst Correspondentieadres
Nadere informatieEvaluatie Tabakswet. Recht op een rookvrije werkplek en overlast door tabaksrook tussen 2003 en 2005
Evaluatie Tabakswet Recht op een rookvrije werkplek en overlast door tabaksrook tussen 2003 en 2005 Cyrille Koolhaas en Dr. Marc Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst
Nadere informatieHouding van ouders ten aanzien van het rookgedrag van jongeren van jaar
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Houding van ouders ten aanzien van het
Nadere informatieMonitor tabaksverstrekking jongeren 2005
NALEVING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: METINGEN,, EN Monitor tabaksverstrekking jongeren B. Bieleman A. Kruize NALEVING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: METINGEN,, EN Monitor tabaksverstrekking jongeren Mei 2006 I NTRAVAL
Nadere informatie18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie
18 Tabakswet 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18.1 Wat u moet weten. Op 1 juli 2008 is het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten in werking
Nadere informatieKERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND
26% rookt 28% doet stoppoging 80% van plan om te stoppen 19 duizend sterfgevallen door roken KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 2012 Roken
Nadere informatieKerncijfers roken in Nederland
20.000 sterfgevallen door roken Kerncijfers roken in Nederland Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 28% rookt 27% doet stoppoging 25 miljard verkochte sigaretten 2009 Inhoudsopgave
Nadere informatieDe veranderde kijk op tabaksproducten: Effecten van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen
De veranderde kijk op tabaksproducten: Effecten van de nieuwe gezondheidswaarschuwingen op rokers Dr. M.C. Willemsen Dit is een publicatie van STIVORO voor een rookvrije toekomst Correspondentieadres Postbus
Nadere informatieROOKGEDRAG IN BELGIË 2014
ROOKGEDRAG IN BELGIË 2014 Een rapport aan Stichting tegen Kanker GfK Belgium 2014 Rookgedrag in België 20 August 2014 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Belgium 2014 Rookgedrag
Nadere informatieKERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND
25% rookt 26% doet stoppoging 23 miljard verkochte sigaretten 19 duizend sterfgevallen door roken KERNCIJFERS ROKEN IN NEDERLAND Een overzicht van recente Nederlandse basisgegevens over rookgedrag 2011
Nadere informatieOnderzoek kopen tabak door jongeren
meting 214 Onderzoek kopen tabak door jongeren A Kruize B. Bieleman 1. Inleiding Vanaf 1 januari 214 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker
Nadere informatieINTRAVAL / Nuchter Kopen en verkrijgen van tabak door jongeren 2014/15 en
INTRAVAL / Nuchter Kopen en verkrijgen van tabak door jongeren 2014/15 en 2016 1 1. Inleiding Om het rookgedrag onder jongeren te kunnen verminderen is een integrale aanpak noodzakelijk waarin beleid,
Nadere informatieMeting stoppers-met-roken juli 2008
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppers-met-roken juli 2008
Nadere informatieVanaf 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is
1. Inleiding Vanaf 1 januari 214 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is verplicht bij kopers die niet onmiskenbaar 18 jaar zijn, de leeftijd
Nadere informatieMeting stoppers-met-roken juni 2008
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppers-met-roken juni 2008
Nadere informatierokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier?
rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier? Aan welke verplichtingen moeten werkgevers voldoen?
Nadere informatieRoken onder volwassenen De harde feiten 2012
Roken onder volwassenen De harde feiten 2012 10 9 8 Rokers 7 6 5 Niet-rokers Verdeling Nederlandse bevolking (15 jaar en ouder) naar % rokers en % niet-rokers 1975-2012 Percentage rokers naar categorie
Nadere informatieRookgedrag in België - 2015
Rookgedrag in België - 2015 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie
Nadere informatieMonitor kopen tabak door jongeren
METING 16 Monitor kopen tabak door jongeren A Kruize B. Bieleman 1. Inleiding Vanaf 1 januari 14 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabaksproducten van 16 naar 18 jaar gegaan. De verstrekker is
Nadere informatieWaarschuwende teksten op sigarettenpakjes
nipo het marktonderzoekinstituut Postbus 247 00 ae Amsterdam Grote Bickersstraat 74 Telefoon (020) 522 54 44 Fax (020) 522 53 33 E-mail info@nipo.nl Internet www.nipo.nl NIPO het marktonderzoekinstituut
Nadere informatie1. Inleiding. 2. Methoden
1. Inleiding Tabaksgebruik geldt als één van de grootste gezondheidsproblemen en is de belangrijkste reden voor vroegtijdige sterfte in Nederland en daarbuiten. 1,2 In 2013 overleden in totaal 19.000 mensen
Nadere informatieMeting stoppers-met-roken januari 2009
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tnsnipo.com www.tnsnipo.com Consumer & Media Rapport Meting stoppersmetroken januari 2009 Meting
Nadere informatieMonitor tabaksverstrekking jongeren 2009
NALEING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: TWEEJAARLIJKSE METINGEN - Monitor tabaksverstrekking jongeren B. Bieleman A. Kruize C. Zimmerman NALEING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: tweejaarlijkse metingen - Monitor tabaksverstrekking
Nadere informatieRookverbod in de horeca dringt meeroken flink terug
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Rookverbod in de horeca dringt meeroken
Nadere informatieRoken onder volwassenen De harde feiten 2010
Roken onder volwassenen De harde feiten 2010 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 Percentage niet rokers onder de Nederlandse bevolking
Nadere informatieRookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium
Rookenquête 2018 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie de strijd
Nadere informatieMonitor naleving rookvrije werkplek 2006
Monitor naleving rookvrije werkplek 2006 METINGEN 2004 EN 2006 B. Bieleman A. Kruize COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl Kantoor Groningen: Kantoor Rotterdam:
Nadere informatieFACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013
FACTSHEET MAART 2014 FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013 KERNPUNTEN Een kwart (25%) van de Nederlandse bevolking vanaf 15 jaar rookt in 2013: 19% rookt dagelijks en 6% niet dagelijks. Het percentage
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2006: Roken
Resultaten HBSC - Roken Jongeren en Gezondheid : Roken Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik de grootste vermijdbare oorzaak van
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieROOKGEDRAG IN BELGIË. Een rapport aan Stichting Tegen Kanker. GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1
ROOKGEDRAG IN BELGIË Een rapport aan Stichting Tegen Kanker GfK Significant 2013 Rookgedrag in België 14 August 2013 1 Inleiding: Achtergrond en doelstellingen Onderzoeksmethode GfK Significant 2013 Rookgedrag
Nadere informatieRapport. Roken en Zwangerschap. Jordy van der Steen. B-1272 Juli 2002. Bestemd voor: DEFACTO voor een rookvrije toekomst Den Haag
nipo het marktonderzoekinstituut Postbus 247 1000 ae Amsterdam Grote Bickersstraat 74 Telefoon (020) 522 54 44 Fax (020) 522 53 33 Email info@nipo.nl Internet www.nipo.nl Rapport Roken en Zwangerschap
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 27 565 Alcoholbeleid Nr. 145 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieDe Tabakswet. Rapport. Onderzoek naar hinder en schadelijkheid van passief roken, houding t.a.v. en steun voor rookverboden Cyrille Koolhaas
Grote Bickersstraat 74 13 KS Amsterdam Postbus 247 00 AE Amsterdam t 0 522 54 44 f 0 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport De Tabakswet Onderzoek naar hinder en schadelijkheid van passief
Nadere informatieENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET
ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET Brussel, juli 2014 Volgens de nieuwe rookenquête van kent de elektronische sigaret geen doorbraak in België in 2014. Slechts 0,5% van de bevolking
Nadere informatieRookgedrag in België
Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie
Nadere informatieKopen en verkrijgen van tabak door jongeren 2014/15 en 2016
CO LO F O N St I NTRAVAL Postadres Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl St. Jansstraat 2C Telefoon 050-313 40 52 Email: info@intraval.nl Kerkenbos 1033 Telefoon 024-21 20 219 Email: info@nuchter.nl
Nadere informatieWERKING EN EFFECTIVITEIT VAN ID-SCANNERS BIJ HANDHAVING LEEFTIJDSGRENS BIJ VERKOOP VAN LEEFTIJDSGEBONDEN PRODUCTEN
WERKING EN EFFECTIVITEIT VAN ID-SCANNERS BIJ HANDHAVING LEEFTIJDSGRENS BIJ VERKOOP VAN LEEFTIJDSGEBONDEN PRODUCTEN SAMENVATTING. Eind 2005 werd in Nederland het eerste onderzoek uitgevoerd naar de naleving
Nadere informatieRookenquête Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium. Volledig rapport
Rookenquête 2018 Een onderzoek voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door GfK Belgium Volledig rapport Context & methodologie Stichting tegen Kanker Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting
Nadere informatieRookgedrag in België
Rookgedrag in België - 2017 Een rapport voor Stichting tegen Kanker Uitgevoerd door GFK Met steun van de overheden 1 Context en methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting met als missie
Nadere informatieRAPPORTAGE 2016 WAVE 3
RAPPORTAGE 2016 WAVE 3 Inhoud 1 Inleiding...3 1.2 Aanleiding...4 1.3 Planning en opzet TNLT mystery shop bezoeken...4 1.4 Samenstelling Wave 3...5 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens...7
Nadere informatieMiddelengebruik: Tabaksgebruik
Resultaten HBSC 00 Tabaksgebruik Middelengebruik: Tabaksgebruik Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik de grootste vermijdbare oorzaak
Nadere informatieMonitor tabaksverstrekking jongeren 2007
NALEING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: TWEEJAARLIJKSE METINGEN - Monitor tabaksverstrekking jongeren A. Kruize B. Bieleman NALEING LEEFTIJDSGRENS 16 JAAR: tweejaarlijkse metingen - Monitor tabaksverstrekking
Nadere informatieMeeste mensen blij met rookverbod
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (M. Heijmans & J. de Jong. Meeste mensen blij met rookverbod. NIVEL, juni 2008). Meeste mensen blij met
Nadere informatieOnderzoek Kooppogingen alcohol door jongeren
CO LO F O N St. I NTRAVAL Postadres Postbus 1781 971 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl Kantoor Groningen: St. Jansstraat 2C Telefoon - 313 4 2 Fax - 312 7 26 Kantoor Rotterdam: Goudsesingel
Nadere informatieOnderzoek Waterpijp. Publicatiedatum: 16-07- 2013
Onderzoek Waterpijp Publicatiedatum: 16-07- 2013 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 11 t/m 29 maart 2013, deden 2918 jongeren mee. De uitslag is gecorrigeerd op leeftijd, geslacht
Nadere informatieRommelen met je identiteit. Landelijk scholierenonderzoek naar de aard en de omvang van de falsificatie van legitimatiebewijzen door jongeren
Rommelen met je identiteit Landelijk scholierenonderzoek naar de aard en de omvang van de falsificatie van legitimatiebewijzen door jongeren Utrecht, maart 2005 2 Rommelen met je identiteit Uitvoerder:
Nadere informatie1. Inleiding. 2. Methode
1. Inleiding Overmatig alcoholgebruik op jonge leeftijd kan zowel direct als ook later in het leven leiden tot gezondheidsproblemen zoals blijvende hersenschade en een verhoogde kans op verslaving. 1,2
Nadere informatieRookprevalentie
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Rookprevalentie -2008 Continu onderzoek
Nadere informatieStand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren
Stand van zaken jongeren en de e-sigaret en andere alternatieve rookwaren Onderzoek in opdracht van VWS December 2017 244108113 Inhoud 1 Inleiding 01 2 Belangrijkste resultaten en samenvatting 07 3 In
Nadere informatieMiddelengebruik: Tabaksgebruik
Resultaten HBSC 00 Tabaksgebruik Middelengebruik: Tabaksgebruik Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik de grootste vermijdbare oorzaak
Nadere informatieA1. UITDAGINGEN VOOR (BORGING VAN) LOKAAL ALCOHOLBELEID 16 MAART 2016. SESSIERONDE 1: 13:15 14:30 DR. JORIS VAN HOOF, UNIVERSITEIT TWENTE
A1. UITDAGINGEN VOOR (BORGING VAN) LOKAAL ALCOHOLBELEID 16 MAART 2016. SESSIERONDE 1: 13:15 14:30 DR. JORIS VAN HOOF, UNIVERSITEIT TWENTE INTRODUCTIE EN AGENDA Onderzoeker Universiteit Twente 2010: dissertatie
Nadere informatieRAPPORTAGE 2016 WAVE 5
RAPPORTAGE 2016 WAVE 5 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Opzet TNLT-mysteryshopprogramma... 5 1.3 Samenstelling Wave 5... 6 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens... 8 2.1
Nadere informatiezonder (restaurant; cafetaria en Inventarisatie cafetaria en snackbar; horecasubcategorieën, te bezocht, in totaal gaat INTRAVAL/n
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horecaa najaar 11 Per 1 juli 8 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. Daarnaast is besloten dat behalve werkgevers in de horeca
Nadere informatieFACTSHEET ROKEN ONDER VOLWASSENEN: KERNCIJFERS 2016 OKTOBER 2017 KERNPUNTEN
OKTOBER 2017 FACTSHEET ROKEN ONDER VOLWASSENEN: KERNCIJFERS 2016 KERNPUNTEN In 2016 rookte iets minder dan een kwart (24,1%) van de bevolking van 18 jaar en ouder. Dit is een daling ten opzichte van 2015
Nadere informatieK I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R
ROKEN EN ALCOHOLGEBRUIK Jeugd 2010 5 K I N D E R E N O N D E R Z O E K : 0-1 1 J A A R Kinderenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland
Nadere informatieOnderzoek Drank en horeca - gemeente Dalfsen
Onderzoek Drank en horeca - gemeente Dalfsen Resultaten inwoners 12-17 jaar Mei 2013 Opdrachtgever Opdrachtnemer Versie 1 Gemeente Dalfsen Gemeente Zwolle - Onderzoek & Statistiek Inhoud Samenvatting 3
Nadere informatieInventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2013
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 13 Onderzoeks en adviesbureau INTRAVAL heeft in opdracht van de NVWA, vanaf december 8/begin januari 9 negen kwartaalmetingen uitgevoerd naar het naleefniveau
Nadere informatieCheck Je Kamer Rapportage 2014
Check Je Kamer Rapportage 2014 Kwantitatieve analyse van de studentenwoningmarkt April 2015 Dit is een uitgave van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Voor vragen of extra informatie kan gemaild worden
Nadere informatieInventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2012
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2012 Per 1 juli 2008 is binnen de horeca, sport, en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. Daarnaast is besloten dat behalve werkgevers in
Nadere informatieNALE VINGS LEEFTIJDSCONTROLE BIJ ALCOHOLVERKOOP
NALE VINGS LEEFTIJDSCONTROLE BIJ ALCOHOLVERKOOP FACTSHEET GGD & Iriszorg regio Nijmegen 0 ONDER ZOEK Nuchter kenniscentrum leeftijdsgrenzen Inleiding In opdracht van het regionaal alcoholmatigingsproject
Nadere informatieINFOKAART OUDEREN EN ROKEN
INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien
Nadere informatiePublieksonderzoek Eerlijke bloemen met Moederdag
Publieksonderzoek Eerlijke bloemen met Moederdag Rapportage Datum: 2 mei 2016 Opdrachtgever: Jorrit Visser, Hivos Auteur: Claudia Ros, InfoResult Hivos onderzoek: Eerlijke bloemen met Moederdag 1 Inhoud
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2014: Tabaksgebruik
Jongeren en Gezondheid 14: Tabaksgebruik Inleiding Ondanks de vele rapporten en boodschappen over de negatieve gevolgen van roken, blijft tabaksgebruik één van de grootste, vermijdbare oorzaken van sterfte
Nadere informatiePrinses Margriet Plantsoen 93 2595 BR Den Haag t +31 (0)70 3153444 f +31 (0)70 3153449 e info@tnlt.nl i www.tnlt.nl
t +31 (0)70 3153444 f +31 (0)70 3153449 e info@tnlt.nl i www.tnlt.nl Inleiding... 3 Aanleiding... 3 Methode en procedure... 4 Opbouw eerste wave... 5 Resultaten eerste wave... 5 Totaal... 5 Tabak- & Gemakzaken...
Nadere informatieRAPPORTAGE 2017 WAVE 7
RAPPORTAGE 2017 WAVE 7 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Opzet TNLT-mysteryshopprogramma... 5 1.3 Samenstelling Wave 7... 6 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens... 7 2.1
Nadere informatieOnderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol
1 (19) Onderzoek Inwonerspanel Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 5 december kregen de panelleden van 12 tot en met 18 jaar (280 personen) een e-mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst
Nadere informatieCasus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen
Casus: Alcoholverkoop aan jongeren Lesbrief en vragen Bij deze opgave horen informatiebronnen 1 en 2. In informatiebron 1 zijn enkele overzichten opgenomen over het gebruik van alcohol onder scholieren
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 011 Tabaksbeleid Nr. 62 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatie6,3. Praktische-opdracht door een scholier 2161 woorden 24 oktober keer beoordeeld. Wiskunde A
Praktische-opdracht door een scholier 2161 woorden 24 oktober 2005 6,3 69 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde A Getal en ruimte Inleiding Het onderzoek dat ik ga uitvoeren is een enquête. De reden dat
Nadere informatieSoms moet je nee verkopen
COLOFON Stichting Platform Verkoop Alcoholhoudende Dranken voor Thuisgebruik (PVAD) Postbus 182 2260 AD Leidschendam F 070 317 5046 pvad@raadndh.nl Huisregels en leeftijdsstickers zijn tegen kostprijs
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Voeding, Gezondheidsbescherming en Preventie Bezoekadres:
Nadere informatieTabaks verkoop aan jongeren 2014
Tabaks verkoop aan jongeren 2014 PILOT ONDERZOEK NAAR DE REGIONALE NALEVING IN SAMENWERKING MET TRIMBOS-INSTITUUT, NVWA EN UNIVERSITEIT MAASTRCHT Achtergrond In samenwerking met het Trimbos-instituut,
Nadere informatieInventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2015
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 15 Sinds 1 juli 8 geldt in de horeca, sport-, kunst- en cultuursector een rookverbod. Op basis van de Hoge Raad uitspraak van oktober 14 en de wetswijziging
Nadere informatieInventarisatie. In hett regeerakkoord. vloeroppervlakte van. In maart/april 2011 is horecacategorieën, te. de andere helft tegen INTRAV
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horecaa voorjaar 211 Per 1 juli 28 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod r ingevoerd. Daarnaast is besloten dat behalvee werkgevers inn
Nadere informatieSAMENVATTING RAPPORT SEPTEMBER 2016 WAVE 4
SAMENVATTING RAPPORT SEPTEMBER 2016 WAVE 4 Inhoud 1. Inleiding...3 2. Conclusies Wave 4...5 3. Hoe nu verder?...5 2 1. Inleiding Op 1 januari 2014 is de wettelijke leeftijdsgrens voor tabaksverkoop verhoogd
Nadere informatieWater drinken. Resultaten 1-meting op de CJ s in Zaanstad
Water drinken Resultaten 1-meting op de CJ s in Zaanstad Deelnemers In de eerste maanden van 215 hebben 339 ouders die de 5 Centra Jong (CJ) in Zaanstad bezochten een vragenlijst ingevuld over hun kind
Nadere informatieAlcoholverstrekking aan jongeren onder de 16 jaar Nalevingsonderzoek gemeente Katwijk 4 e effectmeting. Fieke Franken Ellen Selten
Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 16 jaar Nalevingsonderzoek gemeente Katwijk 4 e effectmeting Fieke Franken Ellen Selten Titel: Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 16 jaar Ondertitel: Nalevingsonderzoek
Nadere informatieFactsheet Rookvrije scholen 2011 Beroepsonderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Bijna alle scholen in het beroepsonderwijs geven aan medewerkers (96%) en leerlingen (98%)
Nadere informatie> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Nadere informatieInventarisatie naleefniveau rookvrije horeca winter 2010/2011
Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca winter /11 Per 1 juli 8 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) wil graag
Nadere informatieFactsheet alcohol. Think Before You Drink
Factsheet alcohol Think Before You Drink Jongeren drinken te vroeg, te veel en te vaak. Ook in West-Brabant is dit het geval. Bovendien tolereren veel ouders dat hun kinderen onder de 16 jaar alcohol drinken.
Nadere informatieRAPPORTAGE 2016 WAVE 2
RAPPORTAGE 2016 WAVE 2 Inhoud 1 Inleiding...3 1.2 Aanleiding...4 1.3 Planning en opzet TNLT mystery shop bezoeken...4 1.4 Samenstelling Wave 2...5 2 Naleving vergewisplicht vs. naleving leeftijdsgrens...7
Nadere informatieTabak, cannabis en harddrugs
JONGERENPEILING 0 ZUID-HOLLAND NOORD De jongerenpeiling heeft als doel om periodiek op systematische wijze ontwikkelingen in gezondheid en gewoonten van jongeren in kaart te brengen. Dit is het eerste
Nadere informatiecannabisbeleid? Marc Willemsen Trimbos Institute, Maastricht University
Titel Tegenstrijdigheid Titel van van deze deze tabak- presentatie presentatie en cannabisbeleid? Subtitel Subtitel van van de de presentatie presentatie Marc Willemsen Trimbos Institute, Maastricht University
Nadere informatiecode IB02-SPEC31 versie 07 Inwerkingtreding: 1 juli 2017 pag. 1 van 5
code IB02-SPEC31 versie 07 Inwerkingtreding: 1 juli 2017 pag. 1 van 5 Versie Datum De Minister van Wijzigingen ten opzichte van eerdere versie vaststelling Volksgezondheid, Welzijn en Sport/ De Nederlandse
Nadere informatieAlcoholgebruik: omvang in de regio
Alcoholgebruik: omvang in de regio Schadelijk alcoholgebruik in de regio Het alcoholgebruik(1) onder volwassenen (tot 65 jaar) in Zuid-Limburg is 85%. Van de ouderen (65+) geeft 75% aan alcohol te drinken.
Nadere informatieFactsheet Rookvrije scholen 2011 Voortgezet onderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Negen op de tien scholen in het voortgezet onderwijs geven in 2011 aan medewerkers aan
Nadere informatieRookenquête 2019 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door Ipsos Belgium
Rookenquête 2019 Een rapport voor Stichting tegen Kanker, uitgevoerd door Ipsos Belgium Context & methodologie Stichting tegen Kanker Steekproef Methodologie Stichting tegen Kanker is een Belgische stichting
Nadere informatieHoreca en omzet. Samenvatting. Onderzoek onder 1016 horecagelegenheden. Maartje van Diepen/Noortje Antonis. F december 2008.
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Samenvatting Horeca en omzet Onderzoek onder
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl van de bevolking verzameld door meerdere thema-instituten die elk
Nadere informatie34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016
34300 XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs,
Nadere informatieOnderzoek mediagebruik Maastricht mei 2017
Onderzoek mediagebruik Maastricht 2016 mei 2017 1 Publicatiedatum donderdag 4 mei 2017 Contact Gemeente Maastricht Team Communicatie (043) 350 42 00 communicatie@maastricht.nl pagina 2 Onderzoek Mediagebruik
Nadere informatieNaleving leeftijdscontrole verkooppunten tabaksproducten
Naleving leeftijdscontrole verkooppunten tabaksproducten Resultaten 1ste wave 2015 Zoetermeer, 15 januari 2016 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten
Nadere informatie4. SAMENVATTING. 4.1 Onderzoeksopzet. 4.2 Jongeren
4. SAMENVATTING Om inzicht te krijgen in de naleving van de leeftijdsgrenzen van 16 en 18 jaar uit de Drank- en Horecawet heeft de Keuringsdienst van Waren onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL opdracht
Nadere informatieONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003
RIS128575a_10-JUN-2005 ONDERZOEK GENOTMIDDELENGEBRUIK SCHOLIEREN VOORTGEZET ONDERWIJS DEN HAAG 2003 Beknopt verslag ten behoeve van de deelnemende scholen April 2005 Dienst OCW / GGD Den Haag Epidemiologie
Nadere informatieResultaten september 2013
1 Resultaten september 2013 Resultaten: Het onderzoek wordt zoals gezegd in twee tabellensets verantwoord. Deze treft men hierna aan. Hier geven wij in een management samenvatting de voornaamste gegevens
Nadere informatiePrinses Magrietplantsoen BR Den Haag tel (070) fax (070)
Plan van aanpak voor verbeterde naleving leeftijdsgrens tabaksproducten van TZN aangesloten bij de Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak (TNLT) voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland
Nadere informatie