Aansprakelijkheid van bestuurders

Transcriptie

1 Aansprakelijkheid van bestuurders Als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen Bent u bestuurder van een onderneming? Kan uw onderneming de belastingen en premies niet betalen? Dan moet u dat tijdig melden bij de Belastingdienst of het Bedrijfspensioenfonds. Hoe u dat moet doen, leest u in deze brochure. Verder kunt u lezen wanneer u als bestuurder aansprakelijk kunt worden gesteld voor de belastingen premieschuld van uw onderneming en wat daarvan de gevolgen zijn

2 Inhoud 1 Waarover gaat deze brochure? 5 2 Voor wie geldt de bestuurdersaansprakelijkheid? De formele bestuurder De feitelijke bestuurder De gewezen en de nieuwe bestuurder De vereffenaar 8 3 Om welke belastingen en premies kan het gaan? 8 4 Wat moet u doen als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen? Melden! Hoe moet u melden? Wanneer moet u melden? Wie kan melden? In welke situatie moet u melden? Zorg dat uw melding rechtsgeldig is Hoe lang blijft de melding geldig? Na een melding moet u nog steeds betalen! 12 5 U doet een rechtsgeldige melding 13 6 U doet geen rechtsgeldige melding 14 7 De aansprakelijkstelling Hoe werkt de aansprakelijkstelling? Wat kunt u doen als u aansprakelijk wordt gesteld? Bezwaar en beroep tegen een beslissing van de Belastingdienst Beroep tegen het bedrijfspensioenfonds Bedrag terugkrijgen 16 8 Vragen? 17

3 1 Waarover gaat deze brochure? Bestuurders van rechtspersonen, zoals nv s en bv s, kunnen aansprakelijk worden gesteld als hun onderneming de belastingen en premies niet kan betalen. Deze brochure gaat over de hoofdelijke. Deze brochure geeft een antwoord op de volgende vragen: Wat moet u doen als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen? Wanneer kunt u aansprakelijk worden gesteld? Wat zijn de gevolgen van aansprakelijkstelling? Hoofdstuk 2 beschrijft voor wie de bestuurdersaansprakelijkheid geldt. Hoofdstuk 3 geeft aan om welke belastingen en premies het gaat. Als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen, moet u dit melden bij de Belastingdienst en/of het bedrijfspensioenfonds. Hoofdstuk 4 beschrijft hoe u dit doet. Hoofdstuk 5 beschrijft wat er gebeurt nadat u hebt gemeld dat uw onderneming niet kan betalen. In hoofdstuk 6 staat wat er gebeurt als u dit niet hebt gedaan, of als uw melding niet rechtsgeldig is. Hoofdstuk 7 informeert u over de gevolgen van de aansprakelijkstelling.

4 2 Voor wie geldt de bestuurdersaansprakelijkheid? De bestuurdersaansprakelijkheid geldt voor bestuurders van commerciële ondernemingen die een rechtspersoon zijn, volledig rechtsbevoegd en die vallen onder de vennootschapsbelasting. In de praktijk gaat het vooral om bestuurders van nv s en bv s. De bestuurdersaansprakelijkheid geldt ook voor bestuurders van bepaalde verenigingen. Het gaat hierbij om verenigingen die volledig rechtsbevoegd zijn, en die onder de vennootschapsbelasting vallen. De volgende verenigingen voldoen in ieder geval aan deze voorwaarden: verenigingen op coöperatieve grondslag onderlinge verzekeringsmaatschappijen verenigingen die op onderlinge grondslag als verzekering of kredietinstelling optreden Verder geldt de bestuurdersaansprakelijkheid voor bestuurders van stichtingen die onder de vennootschapsbelasting vallen. Als de bestuurder van een (dochter)onderneming een andere (moeder) onderneming is, kunnen de bestuurders van laatstgenoemde onderneming aansprakelijk worden gesteld. Ook bestuurders van buitenlandse rechtspersonen kunnen te maken krijgen met de bestuurdersaansprakelijkheid. Dit is het geval als de onderneming volledig rechtsbevoegd is en in Nederland onder de vennootschapsbelasting valt. Al deze bestuurders kunnen aansprakelijk worden gesteld als hun onderneming de belastingen en premies niet kan betalen. Een bestuurder kan alleen aansprakelijk worden gesteld als aannemelijk is dat het niet betalen van belastingen en premies het gevolg is van aan hem te wijten kennelijk onbehoorlijk bestuur. Bestuurders zijn overigens collectief verantwoordelijk voor het beleid binnen de onderneming; zij kunnen alleen aansprakelijk worden gesteld als door dat beleid belastingen en premies onbetaald blijven. Een bestuurder kan ook aansprakelijk worden gesteld als hem kan worden verweten dat hij niet op tijd heeft gemeld dat de belastingen en premies niet konden worden betaald.

5 De bestuurdersaansprakelijkheid geldt niet voor ondernemers in bijvoorbeeld een eenmanszaak, een vennootschap onder firma of een maatschap. Deze ondernemers zijn immers al zelf verantwoordelijk voor het betalen van belastingen en premies. De bestuurdersaansprakelijkheid geldt ook niet voor bestuurders van stichtingen of verenigingen zonder commerciële activiteiten, zoals kruisverenigingen. 2.1 De formele bestuurder U bent in de eerste plaats bestuurder als u officieel als bestuurder bent benoemd. Een dergelijke bestuurder wordt ook wel aangeduid als de formele bestuurder. Ook als u zich als bestuurder in het Handelsregister hebt laten inschrijven maar u zich niet bemoeit met de feitelijke gang van zaken in de onderneming, bent u formeel bestuurder. Let op! Het maakt niet uit welke functie u binnen het bestuur vervult. Ook als u zich niet met de financiën bezighoudt, kunt u aansprakelijk worden gesteld. 2.2 De feitelijke bestuurder Ook als u niet officieel bestuurder bent, kunt u aansprakelijk worden gesteld. Dat is met name het geval als u in de praktijk (mede) het beleid bepaalt van de onderneming. U gedraagt zich dan als een bestuurder, ook al bent u dat officieel niet. Zo'n bestuurder wordt ook wel aangeduid als de feitelijke bestuurder of medebeleidsbepaler. 2.3 De gewezen en de nieuwe bestuurder Als u bestuurder bent geweest, kunt u nog aansprakelijk worden gesteld voor belastingschulden die zijn ontstaan in de tijd dat u nog bestuurder was. U kunt ook aansprakelijk zijn als nieuwe bestuurder, zelfs als de schulden ontstaan zijn toen u nog geen bestuurder was. In het laatste geval zult u overigens op relatief eenvoudige wijze uw aansprakelijkheid kunnen weerleggen omdat u tot uw aantreden als bestuurder geen bemoeienis had met het besturen van de onderneming.

6 2.4 De vereffenaar De vereffenaar van een onderneming is degene die zorgt voor het afwikkelen van de lopende zaken en het verdelen van het vermogen als een onderneming is ontbonden. Ook de vereffenaar kan aansprakelijk worden gesteld, maar niet als die aanstelling door de rechter gebeurde. 3 Om welke belastingen en premies kan het gaan? Als bestuurder kunt u aansprakelijk worden gesteld als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen en u dat niet tijdig aan de Belastingdienst meldt. Het gaat hierbij om: loonbelasting, premies volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en de ingehouden inkomensafhankelijke bijdrage ingevolge de Zorgverzekeringswet, samen de 'loonheffingen' omzetbelasting accijns verbruiksbelastingen van alcoholvrije dranken en van pruim- en snuiftabak belastingen op milieugrondslag premies bedrijfspensioenfonds Bovenstaande posten betaalt u aan de Belastingdienst, met uitzondering van de pensioenpremies: die betaalt u aan het bedrijfspensioenfonds. U kunt ook aansprakelijk worden gesteld voor eventuele boetes, vervolgings kosten en invorderingsrente in verband met een belastingaanslag. Let op! Als uw onderneming werk uitbesteedt aan een onderaannemer, valt uw onderneming onder de regeling voor ketenaansprakelijkheid. Dit betekent dat uw onderneming aansprakelijk is voor de niet betaalde loonheffingen die een onderaannemer in verband met het aangenomen werk moet betalen. Als uw onderneming in gebreke blijft bij het voldoen van deze aansprakelijkheidsschuld, bent u als bestuurder van de onderneming óók aansprakelijk voor de belastingen en premies die de onderaannemer niet heeft betaald. Als bestuurder bent u dus aansprakelijk voor de eigen belastingschuld van de onderneming én voor de aansprakelijkheidsschuld van uw onderneming.

7 Meer informatie over de regeling voor ketenaansprakelijkheid vindt u in de brochure 'Aansprakelijkheid voor loonheffingen bij onderaanneming, verkrijgbaar bij de Belastingdienst en via 4 Wat moet u doen als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen? Melden! Als uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen, moet u dit onmiddellijk melden. 4.1 Hoe moet u melden? U moet melden bij de instanties die de betrokken belastingen of premies innen: Voor de loonheffingen, omzetbelasting, de accijns en de overige in hoofdstuk 3 genoemde belastingen meldt u bij de Belastingdienst. Voor de bedrijfspensioenpremies meldt u bij het bedrijfspensioenfonds. U kunt melden met het formulier 'Mededeling inzake betalingsonmacht'. Dit formulier kunt u krijgen bij de Belastingdienst en het bedrijfspensioen fonds. U kunt hiervoor ook terecht op Tot slot kunt u voor uw melding ook zelf een brief opstellen. Deze moet de volgende informatie bevatten: de belastingsoort of het soort premies het tijdvak van de aangiften of aanslagen die uw onderneming niet kan betalen de omstandigheden waardoor uw onderneming niet kan betalen U moet aangeven wat de problemen precies inhouden en hoe de problemen zijn ontstaan. Het is bijvoorbeeld niet voldoende als oorzaak 'liquiditeitsproblemen' op te geven. Let op! Melden bij uw belastingkantoor kan schriftelijk, telefonisch en mondeling. Schriftelijk melden heeft de voorkeur, omdat u dan later kunt aantonen dat u inderdaad hebt gemeld. In paragraaf 4.5 leest u waarom dit van belang is.

8 Nadat uw melding is ontvangen, kan de Belastingdienst of het bedrijfspensioenfonds u om meer informatie vragen, bijvoorbeeld om een volledig beeld te krijgen van de financiële situatie van uw onderneming. Er kan bijvoorbeeld gevraagd worden naar uw boekhouding of jaarverslagen. U bent verplicht de gevraagde informatie te verstrekken binnen de termijn die de Belastingdienst of het bedrijfspensioenfonds hiervoor heeft gesteld. 4.2 Wanneer moet u melden? Melden doet u binnen twee weken nadat de belastingen of premies hadden moeten zijn betaald. Dit betekent: bij belasting op aangifte binnen twee weken nadat het bedrag van de aangifte moet zijn betaald bij een naheffingsaanslag binnen twee weken na de uiterste betaaldatum van de aanslag Let op! Als de opgelegde naheffingsaanslag is te wijten aan opzet of grove schuld van de onderneming, kunt u de betalingsonmacht niet (meer) melden. Als het uw schuld is dat een naheffingsaanslag is opgelegd, kunt u niet meer melden. Als meldingsdatum geldt de dag waarop de Belastingdienst of het pensioenfonds de melding ontvangt. Het is belangrijk dat u op tijd meldt dat uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen. Een melding is namelijk alleen rechtsgeldig als uw melding op tijd is ontvangen. Waarom dit van belang is kunt u lezen in paragraaf 4.5. In paragraaf 4.4 kunt u lezen in welke situatie u moet melden. 4.3 Wie kan melden? Als een onderneming de belastingen of premies niet kan betalen, is iedere bestuurder bevoegd dit namens de onderneming te melden. In paragraaf 2.1 leest u wie als bestuurders van een onderneming worden beschouwd. 1

9 4.4 In welke situatie moet u melden? In principe geldt: zodra uw onderneming de belastingen en premies niet kan betalen, moet u dit binnen de in paragraaf 4.2 gestelde termijn melden. Hieronder staan enkele specifieke situaties waarin uw onderneming kan verkeren. Per situatie is aangegeven of u wel of geen melding moet maken. Uw onderneming verkeert in surseance van betaling Als uw onderneming in surseance van betaling verkeert én als de belastingen en premies niet kunnen worden betaald, moet u dit melden. Uw onderneming is failliet Als uw onderneming failliet is verklaard én de belastingen en premies kunnen niet worden betaald, hoeft u dit niet te melden. De Belastingdienst beschouwt een faillissement als een openbare melding van betalingsonmacht. Uw onderneming mag bij aangifte de belasting schatten Als uw onderneming bij het doen van de aangifte omzetbelasting de belasting mag schatten en uw onderneming kan de aangifte niet betalen, dan moet u dit melden bij de Belastingdienst. 4.5 Zorg dat uw melding rechtsgeldig is Een melding moet rechtsgeldig zijn. Uw melding is rechtsgeldig als: de melding op tijd is gedaan (zie 4.2) de belastingsoort en/of het soort premies zijn vermeld het tijdvak van de aangiften of aanslagen is vermeld de omstandigheden waardoor uw onderneming niet kan betalen zijn vermeld U moet aangeven wat de problemen precies inhouden en hoe de problemen zijn ontstaan. Het is bijvoorbeeld niet voldoende als oorzaak 'liquiditeitsproblemen' op te geven. U moet in dat geval ook vermelden hoe de liquiditeitsproblemen zijn ontstaan en wat daarvan de omvang is. Waarom is een rechtsgeldige melding zo belangrijk? Als u een rechtsgeldige melding hebt gedaan, moet de Belastingdienst 11

10 of het bedrijfspensioenfonds aannemelijk maken dat het niet betalen van de belastingen en premies het gevolg is van kennelijk onbehoorlijk bestuur dat aan u te wijten is. Als u geen rechtsgeldige melding hebt gedaan, bent u aansprakelijk, tenzij u aannemelijk kunt maken dat het u niet te verwijten is dat u geen rechtsgeldige melding hebt gedaan. Vervolgens moet u aannemelijk maken dat het niet uw schuld is dat de belastingen en premies niet zijn betaald. 4.6 Hoe lang blijft de melding geldig? Bij uw melding geeft u aan op welk tijdvak de belastingen en premies betrekking hebben. Als de financiële situatie niet verbetert, kunt u de belastingen en premies over het volgende tijdvak waarschijnlijk ook niet betalen. De betalingsonmacht blijft dan voortduren. In dat geval hoeft dit voor de belasting - die na de melding op aangifte verschuldigd wordt - en de vervallen naheffingsaanslagen niet opnieuw te worden gemeld. De toestand van betalingsonmacht eindigt in beginsel pas vanaf het tijdstip waarop de naheffingsaanslagen waarvoor de melding heeft plaatsgevonden, zijn betaald. Van dit uitgangspunt wordt alleen afgeweken als de ontvanger vindt dat feitelijk geen sprake meer is van een toestand van betalingsonmacht, omdat afdracht en voldoening op aangifte zijn hervat. In dat geval herleeft de meldingsplicht. Voorwaarde is dan dat de ontvanger het lichaam daarover tijdig en schriftelijk heeft geïnformeerd. 4.7 Na een melding moet u nog steeds betalen! Een melding geldt niet automatisch als een verzoek om uitstel van betaling of als een verzoek om kwijtschelding. Na een melding gaan de Belastingdienst en het bedrijfspensioenfonds door met het innen van de belastingen en premies die uw onderneming is verschuldigd. Ook moet u gewoon aangifte blijven doen van de loonheffingen en omzetbelasting. Als u uitstel van betaling of kwijtschelding wilt, moet u hiervoor apart een verzoek indienen. Omgekeerd kan een verzoek om uitstel van betaling of een verzoek om kwijtschelding in bepaalde gevallen wel gelden als melding. Hiervoor moet in ieder geval aan de voorwaarden zoals genoemd in paragraaf 4.5 zijn voldaan. 12

11 5 U doet een rechtsgeldige melding Als u op tijd en juist meldt, is uw melding rechtsgeldig. De Belastingdienst of het bedrijfspensioenfonds moet vervolgens bewijzen dat u iets te verwijten is. Zij moeten aannemelijk maken dat het niet betalen van belastingen en premies het gevolg is van verwijtbaar kennelijk onbehoorlijk bestuur. De bewijslast ligt dus niet bij u, maar bij de betrokken instanties. In het volgende schema kunt u zien in welke situatie u aansprakelijk bent: U hebt een rechtsgeldige melding gedaan ja De Belastingdienst of het bedrijfspensioenfonds kunnen uw kennelijk onbehoorlijk bestuur aannemelijk maken ja U bent aansprakelijk nee Zie hoofdstuk 6 nee U bent niet aansprakelijk Verwijt van 'kennelijk onbehoorlijk bestuur' is bijvoorbeeld mogelijk als u: - op onverantwoorde wijze geld aan uw onderneming hebt onttrokken - roekeloze beslissingen hebt genomen - onverantwoorde investeringen hebt gedaan - een koop hebt gesloten met een ondernemer waarvan u kon vermoeden dat hij niet of niet op tijd zou betalen Let op! Het gaat alleen om de eventuele bestuursfouten die zijn begaan in de drie jaar voorafgaand aan de melding. Eventuele bestuursfouten die u meer dan drie jaar voor de melding hebt gemaakt, kunnen niet worden gebruikt om uw verwijtbaarheid aannemelijk te maken. Natuurlijk mag u wel normale ondernemersrisico s nemen. Bij het aangaan van een transactie kan het altijd gebeuren dat de tegenpartij zijn verplichtingen niet nakomt. Als u vooraf redelijkerwijs mocht verwachten dat het goed zou aflopen, kan de achteraf bezien foute beslissing u niet worden aangerekend. Ook kan het u niet worden 13

12 aangerekend als door een onverwachte zakelijke tegenvaller uw onderneming in financiële moeilijkheden raakt. 6 U doet geen rechtsgeldige melding Als u niet op tijd en juist meldt, is uw melding niet rechtsgeldig. U kunt dan aansprakelijk worden gesteld voor het niet betalen van de belastingen en premies. Zonder rechtsgeldige melding ligt de bewijslast dat u de onderneming niet kennelijk onbehoorlijk hebt bestuurd bij u. U moet dan in de eerste plaats aannemelijk maken dat het u niet te verwijten is dat geen rechtsgeldige melding is gedaan. Het kan zijn dat u goede redenen hebt dat u geen rechtsgeldige melding hebt gedaan. Zo is plotselinge ziekenhuisopname een goede reden. Als u aannemelijk maakt dat u niets valt te verwijten, moet u vervolgens aannemelijk maken dat het niet uw schuld is dat belastingen en premies niet zijn betaald. Er kunnen goede redenen zijn dat uw onderneming de belastingen en premies niet betaalde. In dat geval is er meestal een externe oorzaak aan te wijzen. Zo kan de markt zijn ingestort, of uw belangrijkste afnemer kan failliet zijn gegaan. Het is van groot belang dat u de externe oorzaak kunt aantonen en dat u kunt laten zien dat u hebt geprobeerd de nadelige gevolgen ervan voor uw onderneming op te vangen. Volgend schema toont in welke situaties u aansprakelijk bent: Uhebt een rechtsgeldige melding gedaan nee Kon u worden verweten dat er niets is gemeld? ja nee nee Zie hoofdstuk 5 Is de betalingsonmacht een gevolg van kennelijk onbehoorlijk bestuur? ja nee Ubent niet aansprakelijk Ubent aansprakelijk 1

13 Hoe kunt u aannemelijk maken dat u zich niet schuldig hebt gemaakt aan 'kennelijk onbehoorlijk bestuur'? Het belangrijkste bewijs is een goede administratie. De boekhouding, notulen van vergaderingen, verslagen, correspondentie en andere stukken kunnen een duidelijk beeld geven van de manier waarop u hebt bestuurd. 7 De aansprakelijkstelling Als u aansprakelijk bent gesteld, betekent dit dat u ervoor moet zorgen dat de schuld volledig wordt betaald. Dit kan betekenen dat u het bedrag uit uw privévermogen moet betalen. 7.1 Hoe werkt de aansprakelijkstelling? Als u aansprakelijk wordt gesteld voor een belasting- of premieschuld, ontvangt u van de betrokken instantie schriftelijk bericht. Dus als u aansprakelijk wordt gesteld voor loonheffingen, omzetbelasting, accijns en de overige in hoofdstuk 3 genoemde belastingen, ontvangt u daarvan schriftelijk bericht van de Belastingdienst. Als u aansprakelijk wordt gesteld voor de bedrijfspensioenpremies, ontvangt u daarvan schriftelijk bericht van het bedrijfspensioenfonds. Tegen het besluit u aansprakelijk te stellen, kunt u bezwaar maken en beroep aantekenen (zie 7.2). Let op! Het heeft geen zin maatregelen te nemen om het privévermogen te verkleinen zodat er bij aansprakelijkstelling minder geld te halen valt. De Belastingdienst of het pensioenfonds kan deze maatregelen ongedaan laten maken. 7.2 Wat kunt u doen als u aansprakelijk wordt gesteld? Bezwaar en beroep tegen een beslissing van de Belastingdienst Als u het niet eens bent met de aansprakelijkstelling voor de loonheffingen, omzetbelasting, accijns en de overige in hoofdstuk 3 genoemde belastingen, kunt u bezwaar maken bij de ontvanger van de Belastingdienst. 1

14 Uw bezwaar kan betrekking hebben op de reden van de aansprakelijkstelling en op de hoogte van het bedrag waarvoor u aansprakelijk bent gesteld. Geef in uw bezwaar duidelijk aan waarom u bezwaar maakt. Doe dit binnen zes weken na dagtekening van de kennisgeving van de aansprakelijkstelling. Als de ontvanger uw bezwaar afwijst, kunt u tegen die beslissing beroep aantekenen bij de belastingrechter. Tegen de beslissing van de belastingrechter kunt u dan nog hoger beroep instellen bij het Gerechtshof en daarna eventueel nog beroep in cassatie aantekenen bij de Hoge Raad Beroep tegen het bedrijfspensioenfonds Als u het niet eens bent met de aansprakelijkstelling voor de bedrijfspensioenpremies, kunt u tegen de aansprakelijkstelling beroep aantekenen bij de kantonrechter. Voor meer informatie hierover kunt u terecht bij uw bedrijfspensioenfonds. 7.3 Bedrag terugkrijgen Als u de belasting- of premieschuld van uw onderneming hebt betaald, kunt u proberen het bedrag van uw onderneming terug te krijgen. Ook kunt u proberen een deel van het bedrag van andere aansprakelijke bestuurders terug te krijgen. Als er meer bestuurders aansprakelijk zijn, moeten ze namelijk ieder een gelijk deel van de schuld voor hun rekening nemen. Deze regel is niet van toepassing als u en uw medebestuurders onderling andere afspraken hebben gemaakt over de verdeling van de aansprakelijkheid. 1

15 8 Vragen? Het kan zijn dat u na het lezen van deze brochure nog vragen hebt. Voor algemene vragen over kunt u terecht bij de BelastingTelefoon ( ), bereikbaar van maandag t/m donderdag van 8.00 tot uur en op vrijdag van 8.00 tot uur. Voor concrete vragen over uw belastingzaken kunt u terecht bij het kantoor van de Belastingdienst waaronder u valt. Voor concrete vragen over uw bedrijfspensioenpremies kunt u terecht bij uw bedrijfspensioenfonds. Dit is een uitgave van: Belastingdienst/Centrum voor proces- en productontwikkeling Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Mei

16 OV 177-1Z*8FD Leuker kunnen we t niet maken. Wel makkelijker.