DE VERSLAVENDE WERKING VAN MOBIELE GAMES

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE VERSLAVENDE WERKING VAN MOBIELE GAMES"

Transcriptie

1 Naam: Willeke Asselbergs Saskia Vissers Studentennummer: Cursus: Seminar blok D Cursuscode: JDE-SCON.3V-13 Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Design Aantal woorden: 3560 Inleverdatum: 3 juni 2016 DE VERSLAVENDE WERKING VAN MOBIELE GAMES 1

2 A game is a system in wich players engage in an artificial conflict, defined by rules, that results in a quantifiable outcome. - Katie Salen and Eric Zimmerman 2

3 CONTENT VOORWOORD INLEIDING DEELVRAAG 1 Hoe zit een goede verslavende mobiele game in elkaar? DEELVRAAG 2 Wat zijn de risicofactoren voor een verslaving aan mobiele games als Candy Crush? DEELVRAAG 3 10 Wat voor positieve en negatieve effecten kan het regelmatig gebruik van mobiele games hebben? FILM Inzichten na verfilming DEFINITIE Wat is een verslaving? CONCLUSIE Literatuurlijst Bronnen BIJLAGEN Ondervraagden, presentatie en infographic

4 VOORWOORD Mobiele games zijn niet weg te denken op onder andere de smartphone. Hoe besteed je bijvoorbeeld je reistijd anders dan op je mobiele telefoon en het liefst met een leuk verslavend spelletje. Niet alleen tijdens het reizen maar ook tijdens het wachten of puur uit verveling kan het heerlijk zijn om een potje te gamen. Het is niet meer een plaatsgebonden bezigheid, maar het is overal en op elke tijd mogelijk. Echter blijft het niet bij een paar keer spelen. De mobiele games hebben een bepaalde verslavende werking waardoor sommige spellen eindeloos gespeeld worden. Maar waarom vinden we zo n spelletje nou zo leuk? Er is nog niet eerder wetenschappelijk onderzoek gedaan naar mobiele gameverslaving. In dit onderzoek wordt hier een begin aan gemaakt met Candy Crush als uitgangspunt. 4

5 INLEIDING Vier op de vijf Nederlanders hebben een smartphone en in totaal telt Nederland inmiddels 9,3 miljoen gamers (Oosterveer, D. 2015). Niet alleen jongeren maar ook ouderen spelen steeds vaker mobiele games. De grootste groei komt van de senioren. Ruim de helft (54 procent) van de vijfenzestigplussers bezit een smartphone. Een jaar terug was dat nog 40 procent. Naast het groeiende aantal smartphone bezitters groeit ook het aantal tablet houders per huishouden. Een op de vijf huishoudens heeft zelfs twee of meer tablets. Het gebruik van tablets en smartphones is enigszins met elkaar te vergelijken, echter zijn tabletgebruikers meer bezig met surfen en maken meer gebruik van entertainment. Uit onderzoek blijkt dat 61% van het tabletgebruik uit gaat naar het spelen van spelletjes, op de telefoon is dat percentage lager namelijk 49%. Best veel als je het ons vraagt. We zijn benieuwd in hoeverre dit effect heeft op ons dagelijks leven en hoe het komt dat we onze tijd besteden aan het spelen van spelletjes. Onderzoeksvraag: Wat veroorzaakt de verslavende werking van een mobiel game zoals Candy Crush? Hoe zit een goede verslavende mobiele game in elkaar? Wat zijn de risicofactoren voor een verslaving aan mobiele games als Candy Crush? Wat voor positieve en negatieve effecten kan het regelmatig gebruik van mobiele games hebben? 5

6 DEELVRAAG 1 Hoe zit een goede verslavende mobiele game in elkaar? Een goede mobiele game zorgt dat een lange wachtrij kort voelt en je standaard reis met het openbaar vervoer transformeert in speeltijd waar je elke ochtend naar uit kijkt. Naast deze subjectieve metingen zijn er een paar kwaliteiten waar een goede mobiele game aan moet voldoen om zich te onderscheiden van de rest. Ten eerste moet een mobiele game visueel aantrekkelijk zijn. Een goed concept en een indrukwekkend verhaal is niet genoeg als het aankomt op succesvolle game ontwikkeling. Mobiele gebruikers zijn tegenwoordig uit op de beste en mooiste producten, bovendien moet je opvallen zodat je niet in de schaduw van de miljoenen concurrenten komt te staan. Daarnaast is het belangrijk dat de onboarding experience perfect verloopt. Dit wil zeggen dat de intro/inwerkperiode uitermate gebruiksvriendelijk is. Dus zodra de gebruiker de app opent moet hij of zij overzichtelijk en duidelijk gebruik kunnen maken van het spel zonder enige verwarring. Dit speelt een grote rol in of de gebruiker blijft hangen in het spel of afhaakt omdat het te ingewikkeld is (Proto. io, z.d.). Stephen Anderson, een ex - Candy Crush verslaafde en Gamedesign expert, bespreekt in een interview met Aartan van Erkel de belangrijkste elementen van een verslavend spel. Delighters Delighters zijn leuke dingen die je niet verwacht en waar je niet om hebt gevraagd (van Erkel, 2014). Het zijn extra s die je verrassen, toevoegingen bovenop de basisservice. In een hotel zijn dat de origami gevouwen handdoeken en het chocolaatje dat je op je bed aantreft. Deze overtroffen verwachtingen leiden tot meer tevredenheid. Bij games zie je vaak delighters in de vorm van de manier waarop iets op je scherm verschijnt en weggaat, of gratis upgrades en extra s. Mensen proberen meer van deze elementen te bereiken wat een verslavend effect creëert. Nieuwsgierigheid Bij het opwekken van nieuwsgierigheid ontstaat er een gat in iemands kennis. De gebruiker heeft door dat hij iets niet weet en wil dat gat dichten. Een spel kan iemand als het ware plagen door informatie te geven waarvan een deel ontbreekt. Denk aan een dichte deur waar achter zich een geheime wereld bevindt. Een ander online voorbeeld die Anderson in zijn interview gaf is Netflix. Daarbij laat Netflix een film zien die de gebruiker heeft bekeken en vraagt je om de film te beoordelen en dan onthullen zij twee andere films die de gebruiker ook zeker leuk zal vinden. In beide gevallen stimuleert deze manier van nieuwsgierigheid opwekken de gebruiker om te handelen. 6

7 Maar wat maakt een game nou echt verslavend? De bovengenoemde factoren zijn niet voldoende voor het creëren van een echt verslavende game, omdat genoeg slechte games daar ook gebruik van maken. Een spel moet gebaseerd zijn op de onderliggende, intrinsieke motivators waarom je een game gaat spelen (van Erkel, 2014). In het boek Seductive Interactive Design noemt Stephen Anderson vijf motivators waardoor games zo extreem verslavend zijn. Play & Challenges De kern van een game is natuurlijk het spel zelf, maar ook de elementen die een game uitdagend en uitnodigend maakt zoals; de meeste punten behalen, in leven blijven of het raadsel oplossen vormen het spel. Conflicts & Choices Om de uitdaging succesvol te behalen wordt de speler belemmerd door verschillende conflicten en keuzes die hij moet maken. Conflicten komen voor in de vorm van schaarse middelen, concurrentie en keuzes of berekeningen die gemaakt moeten worden in de loop van het spel. Andere spelers kunnen de speler hierbij helpen of juist verhinderen. Intrinsieke Motivators Play & Challenges Feedback Loops In de loop van het spel wordt de speler voorzien van feedback om de nadruk te leggen op hoe hij aan het spelen is. Dit kan continu of met tussenpoos en positief of negatief zijn. Extrinsieke Motivators Conflicts & Choices Feedback Loops Goals & Rewards Imaginatry World Goals & Rewards De feedback kan vervolgens leiden tot extrinsieke motivators zoals het behalen van je doelen en het belonen van de speler. Denk hierbij aan een trofee verdienen of een nieuw level dat tevoorschijn komt. Imaginary World Tot slot speelt het spel zich af in een fantasie wereld. De speler kiest er voor om zich hier in te mengen waardoor hij verstrikt raakt in deze wereld en het spel blijft spelen. 7

8 DEELVRAAG 2 Wat zijn de risicofactoren voor een verslaving aan mobiele games als Candy Crush? Goede spellen zijn zo ontworpen dat mensen het vaker en meer willen spelen. Er zijn verschillende elementen die sterk bijdragen aan het vormen van een mobiele game verslaving. De fantasie wereld waar al eerder over werd gesproken, is voor velen een uitweg en een afleiding. De mate waarin je kunt vluchten uit je eigen werkelijkheid, kan de binding aan internet of een game vergroten (Novadic, z.d.). Daarom is dit een van de grootste risicofactoren, mensen vinden het nou eenmaal fijn om zich even af te sluiten van de buitenwereld. Een groot risicofactor is de beloningscyclus. Snelle beloningen waarvan het positieve effect maar kort duurt, versterken het gedrag van de speler (Novadic, z.d.). Zoals in de vorige vraag al werd behandeld, wordt hier nogmaals benadrukt dat een game verslavend wordt door het belonen van de speler. Het behalen van punten, items of nieuwe levels in een game zijn een extra trigger om vaker te spelen. Tot slot is het bij mobiele games vaak zo dat je zo lang en vaak kan blijven spelen als je wilt. Hierdoor is het ontstaan van een verslaving makkelijk, omdat het altijd bereikbaar is. Een activiteit met een natuurlijk einde, een beperkte beschikbaarheid en een korte duur, heeft een kleinere aantrekkingskracht dan een activiteit die onbeperkt beschikbaar is en altijd doorgaat. (Novadic, z.d.). Daarnaast is de kans groot dat de speler in een tunnelvisie terecht komt en de buitenwereld buitensluit. Een goede game heeft die aantrekkingskracht door het gebruik van licht, de kleuren en de opvallende bewegende elementen. Om bovenstaande theorieën toe te passen wordt Candy Crush centraal gesteld als voorbeeld van een goed ontwikkeld verslavend spel. Candy Crush heeft 93 miljoen actieve dagelijkse gebruikers, maar waarom vinden we het nou zo leuk om te spelen? Ook is groepsdruk een groot risicofactor. Vaak synchroniseert het spel zich met Facebook, waardoor jij kunt zien hoe je vrienden spelen en andersom. Zodra de speler ziet dat een vriend het beter doet of verder is dan hijzelf, stimuleert dat het spelen. 8

9 WACHTEN Je wordt in een time-out geplaatst. Je moet wachten op je levens. Je wordt in een time-out geplaatst waardoor je verlangen om te spelen steeds groter wordt. FEEDBACK We houden van positieve feedback. We houden van positieve feedback. Je haalt voldoening uit de harde kreten als SWEET en DEVINE nadat je een rij snoepjes hebt vernietigd waardoor je dit zo vaak mogelijk wilt horen. NEVER ENDING STORY Je kunt altijd blijven terugkomen voor meer! Het is nooit klaar. De gamemakers stoppen nooit met het creëren van nieuwe levels dus je zult het spel nooit daadwerkelijk uitspelen. Je kunt blijven terugkomen voor meer! SOCIAAL Je kunt je overwinning delen met je vrienden. Het is sociaal. Mensen zijn trots op hun overwinning en het spel geeft je de mogelijkheid je overwinning meteen te delen met je vrienden. IT S FREE! Je kunt het spel gratis spelen. Het is zo goed als gratis. Je speelt het spel gratis maar betalen voor extra toevoegingen is snel en makkelijk. Met een paar klikken heb je een extra leven. KLEUR Je wordt vrolijk van het spel Het zijn snoepjes! Het spel is speels en kleurrijk geanimeerd wat zorgt voor een gelukkig gevoel, mensen houden nou eenmaal van vrolijke aantrekkelijke dingen. MULTITASK Je kunt het met een hand spelen. Het is een game wat makkelijk te spelen is. Het is niet zoals een spelcomputer waarbij het spelen 100% aandacht verijst. Het is makkelijk om met je telefoon in een hand het spel te spelen en nog bezig te zijn met andere dingen, tegelijk! 9

10 DEELVRAAG 3 Wat voor positieve en negatieve effecten kan het regelmatig gebruik van mobiele games hebben? Niet alleen jongeren maar ook ouderen spelen steeds vaker mobiele games. In totaal telt Nederland inmiddels 9,3 miljoen gamers. (gezondheidenco.nl, 2015) Het spelen van mobiele games heeft meerdere effecten op de mens. Vaak wordt de negatieve kant van het spelen belicht, terwijl het spelen van games juist veel positieve effecten met zich meebrengt. Het spelen van games maakt ons namelijk gelukkiger, socialer en slimmer. oplevert. Tijdverdrijf hoeft dus niet slecht te zijn en kan ook nuttig voelen en zijn. (McGonigal, 2012) Als je het traditioneel gamen vergelijkt met het mobiel gamen, is het verschil te zien in de tijd die je ervoor vrij maakt. Een echt potje gamen doe je thuis op de bank, maar voor mobiel gamen pakken we vaak de verveelmomenten. Games leggen ons hard werk op waar we zelf voor kiezen en het blijkt dat we gelukkig worden van hard werken. Bij een game krijg je de kans om je energie te richten op iets waar we goed in zijn of waar we steeds beter in worden en om daar vervolgens van te genieten. Op het moment dat je speelt, worden alle neurologische en fysiologische systemen die de basis vormen voor ons geluk volledig geactiveerd. Dit is de juiste geestelijke en lichamelijke toestand om positieve emoties en ervaringen op te wekken. (McGonigal, 2012) Het spelen van games is een goede manier van ontspanning. Vaak wordt er uit verveling of als tijdverdrijf gespeeld. Men heeft niet zo n positief beeld bij tijdverdrijf, maar als we er zelf voor kiezen, zorgt het ervoor dat wij ons tevreden en productief voelen. Als men staat te wachten op de trein en ondertussen de gelatine missie van Candy Crush volbrengt, dan ontstaat er een gevoel van tevredenheid omdat men zich bezighoudt met een gerichte activiteit die duidelijk resultaat Het spelen van games geeft ons grotere hoop op succes. (McGonigal, 2012) Het hebben van succes is fijn, maar het winnen betekent vaak het einde van het plezier. Terwijl het mislukken het plezier gaande houdt. Op het moment dat we falen, hebben we nog steeds een missie. Op het moment dat je goed wordt in een spel en deze makkelijk uitspeelt, dan slaat de verveling toe en verliezen we onze interesse. Games worden zodanig ontwikkeld dat je de mogelijkheid hebt om te leren, beter te worden en uiteindelijk succes te behalen. Het is dan ook erg tegenstrijdig aangezien we succesvol willen zijn maar zodra het succes er is, de uitdaging minder wordt en de verveling toeslaat. Daarom zijn games volgens Raph Koster, toonaangevend creative director van onine games en virtuele werelden, voorbestemd om saai te worden. De tijd dat je als speler steeds beter wordt en succes behaald, zorgt voor een gevoel van intens genieten waardoor dit bijdraagt aan het geluksgevoel. (McGonigal, 2012) 10

11 Tijdens het spelen leer je om optimistisch te blijven ondanks het feit dat je steeds tegen een mislukking aanloopt. Dit is een emotionele vaardigheid die je jezelf tijdens het gamen kunt aanleren en vervolgens in het echte leven kunt toepassen. Door energie uit het mislukken te halen, creëren we emotioneel uithoudingsvermogen. Dit soort uithoudingsvermogen zorgt ervoor dat we langer volhouden, zwaarder werk kunnen doen en lastige uitdagingen aangaan. (McGonigal, 2012) Naast het ontstaan van een gelukkig gevoel, zorgt het spelen van (mobiele) games voor sociale verbondenheid. In het boek beter dan echt wordt het voorbeeld van het spel Lexulous aangehaald. Dit is de digitale versie van het spel scrabble met de uitbreiding van het online chatten. Waar je ook bent of hoe druk je ook bent, je kunt het spel gemakkelijk bijhouden en spelen wanneer het jou uitkomt. Het is een goede manier om in contact te blijven met je sociale kring. Door dagelijks spelsessies gaande te houden, ben je actief verbonden met de mensen die je leuk vindt. Naast het spelen kun je ook kort bijkletsen via de chat van het spel. Het spel heeft een onvoorspelbaar ritme doordat je niet weet wanneer de ander online is en wanneer jouw volgende beurt zal zijn. Dit zorgt voor een bepaalde vorm van voorpret en emotionele spanning. De verslavende werking van het spel zorgt ervoor dat we sociale interactie aangaan met bekenden of onbekenden. Het is een socialnetwerkspelletje dat mogelijk maakt dat je actief een band kunt onderhouden met mensen die je dagelijks niet vaak ziet of spreekt. (McGonigal, 2012) Ook het verslavende spelletje Farmville wordt besproken. Bij dit spel ben je de boer die een boerderij onderhoudt. Door ervaringspunten en goud te verzamelen krijg je toegang tot gewassen en landbouwwerktuigen en kan je de boerderij steeds verder uitbreiden. Farmville bevat een sociale laag waar je steeds mee te maken krijgt als je het spel speelt. Steeds verschijnt de vraag of je een handje kunt helpen bij de boerderij van iemand binnen jouw vriendenkring. Het blijkt dat de meeste spelers de helft van de tijd bezig zijn met het helpen van anderen. Naast het helpen kun je elkaar ook een geschenk geven die je vervolgens verder helpt bij het bereiken van de doelen in het spel. Door elkaar te helpen en te gunnen ontstaat er sociale verbondenheid. (McGonigal, 2012) Naast het opwekken van geluk en creeëren van sociale verbondenheid, kan een mobiele game ook een educatief doeleinde hebben. Er zijn diverse spellen die je hersenen laten kraken. Het programma de slimste mens heeft een app waarbij je kennis op de proef wordt gesteld. Door het goed of slecht beantwoorden van vragen, leer je bij over het desbetreffende onderwerp. Er zijn ook mobiele games omtrent talen. Spelenderwijs kan je op een leuke manier een onbekende taal leren. Dit geldt ook voor rekenen waarbij je door middel van een 11

12 spelvorm zoals memory of sudoku je rekenvaardigheden traint. Ook zijn er mobiele spellen die de oog hand coördinatie verbeterd en je helpt bij het leren uitdenken van strategieën. (gezondheid&co.nl, 2015) Het spelen van games maakt ons gelukkiger, socialer en slimmer. Het spelen van mobiele games brengt dus veel positieve effecten met zich mee, maar er zitten ook negatieve kanten aan verbonden. Het spelen kan leiden tot irritatie bij jezelf of bij anderen. Op het moment dat de ander aan het spelen is en je wilt met diegene een dialoog aangaan en er komt geen respons vanuit de ander, dan kan dit storend zijn. Vooral als dit vaak gebeurt. Daarnaast is het ongezellig als je samen bent en de ander door het spelen afwezig is. Naast de irritaties die ontstaan, hebben mobiele games een bepaalde aantrekkingskracht, die in het ergste geval voor een verslaving kan zorgen. In dat geval kan het erg tijdrovend zijn. Ook kan het leiden tot agressiviteit, wanneer een spelletje wordt verloren kan de gamer dat uiten door te schelden of met spullen te gooien. Zolang je het speelgedrag onder controle hebt en met mate speelt, is er dus niet zoveel aan de hand. Het spelen van mobiele games is in dat geval vooral leerzaam en ontspannend. 12

13 FILM Inzichten na verfilming Naast deskresearch is er ook door middel van observatie en straatinterviews onderzoek gedaan. Los van de feitelijke redenen is het belangrijk de beweegredenen van de gebruiker in kaart te brengen. Deze resultaten zijn verfilmd en terug te zien in The Sweet Movie. Hieronder leest u een beknopte samenvatting van de bevindingen. Er zijn aan voorbijgangers op straat verschillende vragen gesteld. Om te beginnen is het belangrijk om te weten welke spellen er zoal worden gespeeld, het spel dat het meest naar voren kwam was Candy Crush. Vervolgens werd de vraag gesteld wanneer zij het spel spelen. Opvallend was dat veel antwoorden overeen kwamen. Men gaf aan het elke dag te spelen, vooral in het openbaar vervoer of als ze even niets te doen hadden. Ook was de vraag of de voorbijgangers positieve of negatieve gedachten hadden bij het spelen van van spelletjes. Niet spelers gaven vooral aan het zonde van de tijd te vinden. Tot slot vroegen we aan de voorbijgangers of ze zichzelf verslaafd vonden. Slechts een aantal durfden eerlijk toe te geven dat zij het jammer zouden vinden het niet meer te kunnen spelen dus zichzelf wel verslaafd vonden. Maar de meerderheid die dagelijks speelden zeiden stellig nee. Er zijn ook aan verschillende fantatieke Candy Crush spelers dezelfde vragen gesteld. In de film komt David aan bod, maar allemaal gaven ze aan het spel te spelen om de tijd te doden tijdens het reizen of voor de televisie. Ze gaven toe dat ze wellicht verslaafd zouden kunnen zijn omdat ze merken dat er veel tijd in verloren gaat. Een andere negatieve reactie van hen zelf was dat het afleidend kan zijn, doordat er steeds meldingen verschijnen van het spel waardoor ze weer verder willen spelen. Ook gaf de jongen in de film aan dat hij het verslavend vind doordat het maar niet ophoudt, je kunt blijven spelen en dat maakt het aantrekkelijk. Het spel motiveert zelf al om constant te blijven spelen. Alle ondervraagden durfden te zeggen dat ze verslaafd zijn aan het spel. 13

14 DEFINITIE Wat is een verslaving? Na het maken van de film was de vraag wat nou een echte mobiele game verslaving is. Er zijn talloze artikelen over gameverslaving en wat het doet met onze hersenen, maar in hoeverre is dit te vergelijken met mobiele games? Is hierna te concluderen dat fanatieke Candy Crush spelers verslaafd zijn? Het is niet hetzelfde als een verslaving aan heroïne of cocaïne, maar het werkt wel hetzelfde in de hersenen. Verslavingen richten zich op het beloningssysteem van de hersenen en dienen dopamine toe. Als we spelen zijn we gelukkig. En aangezien het spelen wordt geassocieerd met belonen, onthouden onze hersenen het als iets dat zich steeds moet herhalen. Na een tijdje kan de persoon minder dopamine produceren door het continue spelen. Hierdoor willen de hersenen meer tijd besteden aan de verslaving. Omdat het dopamine level laag is als er niet wordt gespeeld, ontstaan er symptomen zoals depressie, rusteloosheid, concentratieproblemen en mood swings (dagabuse, 2012). 14

15 CONCLUSIE Er zijn dus verschillende theorieën die vertellen hoe een verslavende game wordt gemaakt en wat de extra elementen zijn die er er voor zorgen dat de speler verslaafd wordt. Een succesvolle mobiele game is van begin tot eind doordacht en zet de speler aan om te spelen. Veel mensen durven het niet toe te geven of willen het geen echte verslaving noemen. Wij zijn van mening dat het een verslaving is zodra de speler zeer regelmatig speelt en een bepaald gevoel of humeur krijgt tijdens het spelen. De verslaving wordt veroorzaakt door de beloningscyclus. Het is geen serieuze verslaving maar de speler wordt er wel gelukkig van en vult nutteloze tijd in met het spelen. 15

16 LITERATUURLIJST Bronnen Anderson, S. (2011). Seductive Interaction Design. New Riders. Drugabuse. (2012, november). Understanding drug abuse addiction. Geraadpleegd op 25 mei 2016, van drugabuse.gov/publications/drugfacts/understanding-drug-abuse-addiction van Erkel, A. (2014, 18 december). Wat games verslavend maakt. Geraadpleegd op 14 mei 2016, van schrijvenvoorinternet.nl/2014/12/18/wat-games-verslavend-maakt/ Gezondheid&Co. (2015, 15 mei). De invloed van (mobiele) games op ons dagelijks leven. Geraadpleegd op 18 april 2016, van McGonigal, J. (2012). Beter dan echt, hoe games ons gelukkiger, slimmer en socialer maken. Amsterdam, Nederland: Maven Publishing. Novadic. (z.d.). Risicofactoren en meest verslavende games. Geraadpleegd op 22 mei 2016, van Oosterveer, D. (2015, 29 juni). Het mobiel gebruik in Nederland. Geraadpleegd op 28 april 2016, van marketingfacts.nl/berichten/het-mobiel-gebruik-in-nederland-de-cijfers Proto. (z.d.). How to design a mobile game so addictive its almost irresponsible. Geraadpleegd op 12 mei 2016, van blog.proto.io/how-to-design-a-mobile-game-so-addictive-its-almost-irresponsible/ 16

17 BIJLAGE Ondervraagden Fantatieke Candy Crush spelers: David 23 jaar Informatiekunde Eindhoven Emma Janssen 23 jaar Spaans en Psychologie Utrecht Lenie Asselbergs 54 jaar Huisarts Eindhoven Asra Vestering 24 jaar Geneeskunde Utrecht 17

Lesbrief verslaving aan games of sociale media

Lesbrief verslaving aan games of sociale media Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?

Nadere informatie

Met deze game check kunnen ouders en kinderen samen overwegen of een game beter wel of beter niet gespeeld kan worden. Zodat gamen leuk blijft!

Met deze game check kunnen ouders en kinderen samen overwegen of een game beter wel of beter niet gespeeld kan worden. Zodat gamen leuk blijft! GAME CHECK Er zijn ontzettend veel games die je kunt spelen. En er komen steeds weer nieuwe spellen of nieuwe versies uit; voor ouders en opvoeders is het bijna niet bij te houden. Uit enthousiasme en

Nadere informatie

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS:

WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: WERKBUNDEL VAN: GROEP/ KLAS: THEMA 1 MIJN GAMEPROFIEL VS. DE GROEP OPDRACHT 2 NEEM DE VRAGENLIJST MIJN OUDERS EN MIJN GAMEGEDRAG AF BIJ JE OUDER(S) OF OPVOEDER(S). (PAGINA 4) 1 DENK NA OVER JOUW GAMEGEDRAG.

Nadere informatie

5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar 11 jaar 12 jaar Weet ik niet

5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar 11 jaar 12 jaar Weet ik niet Jeugdpeil gamen Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Jeugdjournaal onder 900 kinderen in de leeftijd van 8-14 jaar. Het Jeugdjournaal doet regelmatig onderzoeken onder kinderen, hiervoor maken

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Speler Handleiding. Introductie. Knowingo + is de app die leren leuk maakt!

Speler Handleiding. Introductie. Knowingo + is de app die leren leuk maakt! Knowingo + Speler Handleiding Introductie Knowingo + is de app die leren leuk maakt! Met Knowingo + heb je precies de juiste informatie om geweldig te worden in jouw baan. Allemaal terwijl je een leuk

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Wat is social media nou eigenlijk?

Wat is social media nou eigenlijk? Social media Wat is social media nou eigenlijk? Social media is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud

Nadere informatie

MMIO Verslag. Groepsopdracht week 1. Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten?

MMIO Verslag. Groepsopdracht week 1. Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten? MMIO Verslag Groepsopdracht week 1 Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten? Door David Arisz 11044772 Rob Dekker 11020067 Devin Hillenius 11018070 Joep Straatman 11035307 Concept

Nadere informatie

Acceptatie van een slechte gewoonte of verslaving

Acceptatie van een slechte gewoonte of verslaving Mobielverslaving Het lijkt erop dat steeds meer mensen de wereld vooral door hun mobiele telefoon bekijken. Ook al is een mobieltje niet een eerste levensbehoefte, voor veel mensen lijkt het dat wel te

Nadere informatie

Level 1: Let The Games Begin! Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet.

Level 1: Let The Games Begin! Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet. Level 1: Let The Games Begin! Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet. In dit level... Kom je meer te weten over de ontwikkeling van games door de tijd. Ga je enkele spellen

Nadere informatie

The Cue. Gamification om gedrag te veranderen

The Cue. Gamification om gedrag te veranderen The Cue Gamification om gedrag te veranderen Gamification om gedrag te veranderen Gamification is het toepassen van motiverende elementen uit games in de echte wereld. In een game spelen personen om beter

Nadere informatie

ONLINE GEDRAG BEINVLOEDEN DOOR MIDDEL VAN GAMIFICATION By: Ian van Dijk

ONLINE GEDRAG BEINVLOEDEN DOOR MIDDEL VAN GAMIFICATION By: Ian van Dijk ONLINE GEDRAG BEINVLOEDEN DOOR MIDDEL VAN GAMIFICATION By: Ian van Dijk 1 INHOUD Voorwoord Pagina 3 Wat is gamification Pagina 4 Gedrag Pagina 5 Bekende gamification voorbeelden Pagina 6 Tips voor online

Nadere informatie

OUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes. mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs.

OUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes. mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs. OUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs. Vroegsignalering en geïndiceerde preventie Voormalige afdeling preventie Advies,

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook?

Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook? Privacy instellingen voor Facebook Alles wat je op Facebook zet is openbaar. Wil je dat ook? Inhoud Waarom hebben we dit gemaakt?... 3 De instellingen en de gevolgen ervan... 4 Het tabblad Privacy... 4

Nadere informatie

RESEARCH PROJECT CONTEXT DOELGROEP NADIA GROENEWALD 13 MAART 2016 G&I1B GROEP 5

RESEARCH PROJECT CONTEXT DOELGROEP NADIA GROENEWALD 13 MAART 2016 G&I1B GROEP 5 RESEARCH PROJECT CONTEXT DOELGROEP NADIA GROENEWALD 13 MAART 2016 G&I1B GROEP 5 Inleiding In het project Context Van Venster Naar Poort is ons de mogelijkheid gegeven om een interactieve installatie/game

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Liska Vulperhorst 2 november 2015

Liska Vulperhorst 2 november 2015 Liska Vulperhorst 2 november 2015 Programma Cijfers Gamen nader toegelicht Soorten games Positieve effecten Negatieve effecten Wat maakt een game verslavend Verslaving Wat kunt u doen? Tips Adviezen Gamen

Nadere informatie

Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld

Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Zo draai je Android-apps op de pc

Zo draai je Android-apps op de pc Zo draai je Android-apps op de pc Deels overgenomen uit Computerworld Via de BlueStacks Android App Player kun je Android-apps op je pc laten draaien. Wij leggen je uit hoe je de software installeert,

Nadere informatie

psymate gebruikershandleiding PsyMate

psymate gebruikershandleiding PsyMate psymate gebruikershandleiding PsyMate Wat is de PsyMate app? Herstellen van psychose gaat met vallen en opstaan, de ene dag gaat beter dan de andere maar vaak weet je niet precies waarom. Dat kan komen

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Games in een educatieve setting

Games in een educatieve setting Games in een educatieve setting workshop Inez Groen Ontwikkelen spellen Testen spellen Schrijven over spellen Doceren met/over spellen -> met een leerdoel! Maar eerst: wat is je favoriete game en waarom?

Nadere informatie

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties

Nadere informatie

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Minigids De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw NIEUW: met 4 Bonusberichten die je bij elke gelegenheid kunt gebruiken Copyright Michelle van den Berghe - Auteur, Relatie- Exterugcoach - december

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN

STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN Je zelf presenteren We zijn allemaal wel eens druk geweest met het maken van een pitch, of soms zelfs meerdere om in verschillende

Nadere informatie

Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences. Frens Pries 09-02 - 2013

Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences. Frens Pries 09-02 - 2013 Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences Frens Pries 09-02 - 2013 Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun,

Nadere informatie

Persuasive design binnen social media apps

Persuasive design binnen social media apps Twan Wellenberg 1 Inhoudsopgave Wat is persuasive design? p.3 Facebook p.4 Snapchat p.6 YouTube p.8 Conclusie p.10 Bronnenlijst p.11 Persuasive design binnen social media apps We kennen het allemaal wel.

Nadere informatie

Werkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het

Werkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden

Nadere informatie

Uitkomsten enquête online opvoeden

Uitkomsten enquête online opvoeden Uitkomsten enquête online opvoeden 1a. Maakt u zelf gebruik van de sociale media? 100% ja 1b. Zo ja, van welke? 1c. Evt. toelichting bij 'anders' Facebook,LinkedIn,WhatsApp YouTube,WhatsApp YouTube,WhatsApp

Nadere informatie

Hoe zorg je ervoor dat jouw product in eerste instantie

Hoe zorg je ervoor dat jouw product in eerste instantie K L A N T B I N D I N G DE START VAN JOUW BEDRIJF EN KLANTENBINDING, HOE WERKT DAT? INTRODUCTIE Wie heeft dit geschreven? Voor wie is deze whitepaper bedoeld? Heb jij hier iets aan? Dit wordt allemaal

Nadere informatie

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Leuk om je te leren kennen! Mijn naam is Harry Lolkema. Allereerst wil ik je hartelijk bedanken voor het downloaden van mijn e-book. Ik weet

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen

Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig Sociale contacten Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken Muziek beluisteren Aankopen Reclame: affect

Nadere informatie

Project Context : Research

Project Context : Research Project Context : Research Referentie Onderzoek Rick Ruiten 13/3/2016 Inhoudsopgave Contents Inleiding... 3 Onderzoeksvraag... 3 Het doel van het onderzoek :... 3 Methode :... 3 Analyse... 4 Candy Crush...

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

Tot zover Format Doelgroep Locaties Grounding the narrat Interactie Motivatie

Tot zover Format Doelgroep Locaties Grounding the narrat Interactie Motivatie Tot zover 1. Format: (serieus)game, play, tour, commercieel enz. 2. Doelgroep / personages / persona s / sociale relatie met een ander 3. Locaties: (non)lineair, history, branching. Herhaalbare patronen

Nadere informatie

Beter omgaan met YouTube: 5 Tips om jouw YouTube kanaal scherp in beeld te krijgen!

Beter omgaan met YouTube: 5 Tips om jouw YouTube kanaal scherp in beeld te krijgen! Beter omgaan met YouTube: 5 Tips om jouw YouTube kanaal scherp in beeld te krijgen! Inleiding Je kan er simpelweg niet meer omheen. Zodra je een zoekopdracht uitvoert op Google, verschijnen er video thumbnails

Nadere informatie

Nieuwe media. Imy selfie. like. Smart online!

Nieuwe media. Imy selfie. like. Smart online! Imy selfie Nieuwe media like Smart online! Smart online! De nieuwe media, we kunnen niet meer zonder! De nieuwe media maken het ons mogelijk om 24 uur per dag bereikbaar te zijn, het world wide web te

Nadere informatie

9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert.

9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert. 9 redenen waarom jouw website geen klanten oplevert. Introductie Een goed ingerichte website met een goed uitgevoerde marketingstrategie is het ideale marketing tool voor ondernemers. Een goede website

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Relatiespel SPEELWIJZE. www.crearepartners.com. SPEELWIJZE RELATIESPEL - Bladzijde 1 / 9

Relatiespel SPEELWIJZE. www.crearepartners.com. SPEELWIJZE RELATIESPEL - Bladzijde 1 / 9 SPEELWIJZE RELATIESPEL - Bladzijde 1 / 9 SPEELWIJZE Relatiespel De meesten van ons besteden een flink deel van hun tijd aan relaties met anderen. Het is dan ook van groot belang deze contacten zo prettig

Nadere informatie

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw

De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Minigids De Top 10 Beste Tekstberichten Voor Oud & Nieuw Copyright Michelle van den Berghe - Auteur, Relatie- Exterugcoach Michelle van den Berghe - liefdesverdriet.nl Top 10 Beste Tekstberichten Voor

Nadere informatie

Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Werkboek Les 1: Mindset

Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Werkboek Les 1: Mindset Master Your Own Life Jouw weg naar Succes & Geluk Werkboek Les 1: Mindset Leroy Seijdel Company Werkboek Les 1 Start: De beste investering die je kunt doen, is de investering in jezelf In de komende vier

Nadere informatie

Hypnotherapie Heemskerk. Extra informatie behandeling & hypnose

Hypnotherapie Heemskerk. Extra informatie behandeling & hypnose Hypnotherapie Heemskerk Extra informatie behandeling & hypnose Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 Wat is hypnotherapie / hypnose? De invloed van het onderbewustzijn Wat gebeurt er tijdens een hypnose-behandeling?

Nadere informatie

Groep 1 Analyse 1 Maikel Haas, Vincent Wielders, Robbert Lokhorst & Daniel Sneijers

Groep 1 Analyse 1 Maikel Haas, Vincent Wielders, Robbert Lokhorst & Daniel Sneijers Groep 1 Analyse 1 Maikel Haas, Vincent Wielders, Robbert Lokhorst & Daniel Sneijers Gabe Zichermann Gabe Zichermann is een entrepreneur, publieke spreker en voorzitter van GSummit, een platform voor experts

Nadere informatie

Jongeren en gamen. Joke Bollebakker Hella Schikkinger

Jongeren en gamen. Joke Bollebakker Hella Schikkinger Jongeren en gamen Joke Bollebakker Hella Schikkinger November 2015 Gameverslaving, onschuldig tijdverdrijf of obsessie? Onderwerpen van de Workshop: * Feiten en cijfers over gamen... * Waarom zijn computerspelletjes

Nadere informatie

Ouderatelier GAMEN. Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016

Ouderatelier GAMEN. Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016 Ouderatelier GAMEN Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016 Filmpje: If books came after games www.ted.com Jane McGonigal Voordelen gamen Toegepast voor therapie, rehabilitatie en leerondersteuning Bijvoorbeeld

Nadere informatie

HELP, IK BEN EEN GAMER

HELP, IK BEN EEN GAMER 1 2 DOE DE TEST HELP, IK BEN EEN GAMER 1. Speelt u regelmatig games? Nee, 1 keer in de week een paar uur Ja, minimaal 5 uur per dag Ja, een aantal keer per week 2. Hoe ziet een gemiddelde vakantie er bij

Nadere informatie

Wat je moet weten over. gamen

Wat je moet weten over. gamen Wat je moet weten over gamen 1 2 Een spelletje op de smartphone, tablet, computer of op je spelcomputer? Leuk! Gamen is ontspannend en leerrijk. Het is een leuke hobby. Alleen of samen met vrienden ga

Nadere informatie

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014 Even voorstellen: Mijn naam is Marcel van Leeuwen, ben van oorsprong hovenier, en tuincentrum deskundige. Sinds eind jaren negentig ontwerp en publiceer ik ook websites. Nadat ik ben overgestapt naar Wordpress

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Art/Media & Me Inspiratie in ontwerp

Art/Media & Me Inspiratie in ontwerp Art/Media & Me Inspiratie in ontwerp Yannick Seyeux GameDesign - G&I1D Docenten: Saskia Freeke & Sonja van Vuure 16-10-2015 Wat is Darkstalkers? Darkstalkers is een 2D fighting-game franchise gemaakt en

Nadere informatie

Inleiding. 1.1 Wat is leren en coachen?

Inleiding. 1.1 Wat is leren en coachen? Inleiding 1 1.1 Wat is leren en coachen? Jij gaat leren, jouw coach gaat je coachen. Je gebruikt hiervoor dit boek met cd-rom. Jouw coach gaat je helpen om te leren. Net zoals de coach (zie figuur 1.1)

Nadere informatie

SCRATCH GEVORDERDEN Inhoudsopgave

SCRATCH GEVORDERDEN Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 Pen gereedschap Lussen tekenen Lussen tekenen Gavere lijnen De computer helpen 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1 Pen gereedschap 1 Je kent de basis van Scratch en hebt je eerste game gemaakt.

Nadere informatie

Comfortzone. Het leven is helemaal niet saai

Comfortzone. Het leven is helemaal niet saai Comfortzone Life begins at the end of your comfortzone. Het leven bestaat uit verandering. Iets groeit of het gaat dood. Er is geen tussenweg. Toch hebben wij mensen de neiging om alles vooral te houden

Nadere informatie

Ontdek de 14 geheime sleutels tot geluk.

Ontdek de 14 geheime sleutels tot geluk. Ontdek de 14 geheime sleutels tot geluk. Met onderstaande 14 sleutels tot geluk kun je het volgende doen: Doorlezen en denken wat moet ik hier nu weer mee!! Er een notitie van maken en dit gebruiken als

Nadere informatie

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144

Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief over gokken INHOUD pagina Colofon: Deze lesbrief hoort bij het gokpreventieproject

Nadere informatie

(Designmatic, 2016) RECLAME IN APPS

(Designmatic, 2016) RECLAME IN APPS (Designmatic, 2016) RECLAME IN APPS IN DEZE LES Duur Informatie/leerinhoud Leslokaal Doelstellingen Eén les In deze les staan we stil bij reclame in apps ( in-app advertising ), zowel op smartphones als

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Lisa van Ginkel / Rick van Esch / Carina Mostertman / Juri Baars Groep 2

Lisa van Ginkel / Rick van Esch / Carina Mostertman / Juri Baars Groep 2 Analyse 1: Groep 2 Onderzoek Jane McGonigal Jane McGonigal is een game designer (en researcher), academicus en schrijver, geboren op 21 oktober 1977. Ze is vooral bekend geworden met haar location-based

Nadere informatie

Het Grote Bijgespijkerd Wordfeud Onderzoek

Het Grote Bijgespijkerd Wordfeud Onderzoek Het Grote Bijgespijkerd Wordfeud Onderzoek De resultaten Datum: 12-13 oktober 2011 Respondenten: 95 Hoe lang speel je gemiddeld per dag? Meer dan 90 minuten 6% 45-90 minuten 23% 15-45 minuten 49% Maximaal

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

OPGELUCHT STAAT NETJES

OPGELUCHT STAAT NETJES OPGELUCHT STAAT NETJES Krop de boel niet op, praat het van je af! Een dobbelspel voor wie durft... OPGELUCHT STAAT NETJES Je hart luchten is fijn: je voelt je minder alleen en samen kun je op een rijtje

Nadere informatie

Avoidance. Appointment Dynamic. Blissful Productivity / Flow. Chain Schedules

Avoidance. Appointment Dynamic. Blissful Productivity / Flow. Chain Schedules -1 1 Appointment Dynamic 2 Avoidance Een mechanisme dat alleen succesvol werkt voor een speler wanneer de speler op een gezette tijd een bepaalde handeling verricht. Het harvest-mechanisme binnen Farmville.

Nadere informatie

Kledingkast opruimen. Weg met alles wat niet meer bij je past. m i n d e r s p u l l e n, m e e r r u i m t e

Kledingkast opruimen. Weg met alles wat niet meer bij je past. m i n d e r s p u l l e n, m e e r r u i m t e Kledingkast opruimen Weg met alles wat niet meer bij je past m i n d e r s p u l l e n, m e e r r u i m t e professional organizer 06-30874147 www.ruimjelevenop.nl W A A R O M J E K L E D I N G O P R U

Nadere informatie

concept De planten redder Sabine Derde

concept De planten redder Sabine Derde concept De planten redder Sabine Derde 508964 Social interaction design kun je inzetten om mensen te helpen om hun gedrag te veranderen. Hier gaan we naar kijken tijdens deze laatste opdracht voor DMEC.

Nadere informatie

Hoi! @sophietjes About Het plan 1. De toekomst van het internet. 2. Hoe jongeren bereiken online? Wat spreekt ze aan? Trends enzo. 3. Samengevat Maar eerst een vraagje Bron De toekomst van het internet

Nadere informatie

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn. RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

Level 3: Good games, Bad Games Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet.

Level 3: Good games, Bad Games Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet. Level 3: Good games, Bad Games Vergeet niet de diavoorstelling te starten, anders werken de linkjes niet. In dit level kom je meer te weten over wat een game goed maakt. Je verdiept je in hoe games je

Nadere informatie

Games & Interactie 2015 1c Art, Media & Me Saskia Freeke Sonja van Vuuren Martin Lacet John Hennequin

Games & Interactie 2015 1c Art, Media & Me Saskia Freeke Sonja van Vuuren Martin Lacet John Hennequin Games & Interactie 2015 1c Art, Media & Me Saskia Freeke Sonja van Vuuren Martin Lacet John Hennequin 1. Intro 1 2. Wat is mijn selfie 2 3. Waarom mijn selfie 4 4. Evaluatie medestudenten 5 5. Bijlage

Nadere informatie

De opleiding tot NLP Practitioner

De opleiding tot NLP Practitioner De opleiding tot NLP Practitioner Wat is Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP)? Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP ) wordt gedefinieerd als: de structuur van de subjectieve ervaring en wat daaruit verwacht

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

Effectieve reclametips. Voor meer klanten in uw winkel

Effectieve reclametips. Voor meer klanten in uw winkel Effectieve reclametips Voor meer klanten in uw winkel Inhoud. Direct mail. Huis-aan-huisverspreiding. Facebook advertentie. E-DM 6. Welke uiting kiest u? 7 6. Effectieve tips voor in de reclamemix 8 Inleiding

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Hulpverlening Lijn5 LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Daarnaast geeft Lijn5 ook advies en consultatie aan bijvoorbeeld een

Nadere informatie

GAMEN EN AUTISME. Met Toolkit Gezond Gamen. Herm Kisjes & Erno Mijland

GAMEN EN AUTISME. Met Toolkit Gezond Gamen. Herm Kisjes & Erno Mijland GAMEN EN AUTISME Met Toolkit Gezond Gamen Herm Kisjes & Erno Mijland Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 1 Gamen en autisme: de match 19 Interview: Henri 24 2 Positieve effecten 29 Interview: Mary over Ryan

Nadere informatie

namens Jellinek dank voor uw uitnodiging

namens Jellinek dank voor uw uitnodiging namens Jellinek dank voor uw uitnodiging Bani da Lima - Ahrendt Manager Behandelzaken JellinekMinnesota Franca Hasenbos Manager Bedrijfsvoering Jellinek Gooi- en Vechtstreek & JellinekMinnesota Onderwerpen

Nadere informatie

Artikel. Lara Peeters. Laurens Vreekamp JDE-SEMUX.3V-13. Seminar. Blok C. Aantal woorden: 1221

Artikel. Lara Peeters. Laurens Vreekamp JDE-SEMUX.3V-13. Seminar. Blok C. Aantal woorden: 1221 Artikel Lara Peeters 1622966 Laurens Vreekamp JDE-SEMUX.3V-13 Seminar Blok C 1 Aantal woorden: 1221 Voorwoord Mijn keuze om persuasive design nog verder te gaan onderzoeken is gebaseerd op mijn toekomst

Nadere informatie

Social Media. Presentatie verzorgd door de ouderraad, leerlingenraad, het team en een ouder

Social Media. Presentatie verzorgd door de ouderraad, leerlingenraad, het team en een ouder Social Media Presentatie verzorgd door de ouderraad, leerlingenraad, het team en een ouder DOEL VAN VANAVOND: Een kennismaking met sociale/nieuwe media welke sociale media gebruiken leerlingen veel en

Nadere informatie

Waarde-volle zorg is ook nog JONG!

Waarde-volle zorg is ook nog JONG! Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal

Nadere informatie

De Zes Strategieën Van Andre Jansen Voor Gegarandeerde Winst!

De Zes Strategieën Van Andre Jansen Voor Gegarandeerde Winst! De Zes Strategieën Van Andre Jansen Voor Gegarandeerde Winst! Ik hoef niet eens te weten hoevéél de koers stijgt of daalt. Als je me zou tegen komen op straat en me zou vragen hoe het met de dollar gaat-

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les twee Welkom bij les twee van deze e-cursus waarin we je willen laten zien hoe je groter kunt worden zodat je problemen

Nadere informatie