I N V E N T A R I S VAN DE ARCHIEVEN VAN DE GEMEENTE A D O R P

Transcriptie

1 I N V E N T A R I S VAN DE ARCHIEVEN VAN DE GEMEENTE A D O R P (1810) (1970)

2 Colofon Inventaris: A. Moorlag Jaar: 1999 Omslagontwerp en druk: Provincie Groningen

3 INHOUDSOPGAVE blz. INLEIDING 7 Geschiedenis van het archiefvormend orgaan 7 Voorgeschiedenis 8 Vorming en samenstelling Geografische ligging 8 Taak en organisatie 8 Geschiedenis van het archief 9 Samenstelling/(her)ordening 9 Vernietiging 10 Andere archieven 10 Huisvesting en materiële toestand 11 Verantwoording van de inventarisatie 11 Samenstelling/(her)ordening 11 Vernietiging 12 Andere archieven 12 Begin en einddatum archief 12 Omvang archieven 12 Huisvesting en materiële verzorging 12 Noten 14 Bronnen en literatuur 15 I ARCHIEF VAN HET GEMEENTEBESTUUR (1810) (1970) 17 S T U K K E N V A N A L G E M E N E A A R D 17 Ingekomen en uitgaande stukken 17 L i c h a m e n. O r g a n e n. I n s t e l l i n g e n. F u n c t i o n a r i s s e n 21 Gemeenteraad 21 Schout en assessoren/burgemeester en wethouders (B en W) 23 (Adjunct)maire/schout/burgemeester 24 Vastlegging van de handelingen 24 1

4 S T U K K E N B E T R E F F E N D E B IJ Z O N D E R E O N D E R W E R P E N ORGANISATIE 25 Kenmerken 25 Grondgebied 25 Namen en aanduidingen 25 Rijks en gemeenteveldwacht. Politie 25 Inspectiebezoek van hoger gezag 26 Financiële verhouding tussen organen 26 Eigendom. Bezit 27 Verkrijging. Verlies 27 Aankoop 28 Verkoop 28 Verhuur. Verpachting 28 Verzekering tegen verschillende risico's 28 Begrotingen 29 Rekeningen en verantwoordingen 29 Belegging der gelden 30 Betaling van gelden 30 Controle op het financieel beheer 30 Geldleningen 30 Archief(bescheiden). Registratuur 31 Gebouwen voor bestuur, leiding en administratie 31 Uitoefening van de dienst 32 Verkiezingstechniek en methoden 32 Vertegenwoordigende lichamen met besturende en/of verordenende bevoegdheid 32 Leden van vertegenwoordigende lichamen 32 Voorbereidende en/of uitvoerende colleges 33 Hoogste functionaris 33 Comptabele ambtenaar 34 Regeling en vaststelling van de handelingen 34 Verenigingen van overheidsorganen PERSONEEL 35 Algemeen 35 Verhouding tussen het personeel en het orgaan Bezoldiging. Wedde 35 Pensioen 35 Bijdragen voor pensioen 36 Verzekering 36 2

5 1 TAAKUITVOERING E i g e n d o m. R e g i s t r a t i e. B e l a s t i n g e n 37 Eigendom. Bezit 37 Registratie 37 Belastingen O n t s l u i t i n g e n e x p l o i t a t i e v a n g r o n d e n. V o l k s h u i s v e s t i n g 40 Ontsluiting door de overheid 40 Eisen aan en bouw van (bijzondere) woningen en andere gebouwen 40 Onbewoonbaarverklaring O p e n b a r e o r d e. B e v o l k i n g 41 Algemeen 41 Voorwerpen in openbare grond 41 Ordeverstoring 41 Dieren 41 Bedelarij 41 Bevolking. Registratie en verblijf 42 Registers van de burgerlijke stand 42 Bevolkingsregisters 42 Bevolkingsstatistiek 45 Volkstelling 45 Regeling van de verkoop of verstrekking van alcohol 46 Bewakings en beveiligingsdiensten O p e n b a r e g e z o n d h e i d. M i l i e u 46 Organisaties en instellingen op het gebied van de gezondheidszorg 46 Medische beroepen 46 Voedselvoorziening 47 Keuring. Slachting. Vernietiging 47 Drinkwatervoorziening 47 Besmettelijke ziektenbestrijding 48 Aangelegenheden betreffende lijken. Lijkbezorging 48 Algemene en bijzondere begraafplaatsen 48 Stort en lozingsplaatsen 48 Riolering 49 Besmettelijke dierziekten O p e n b a r e v e i l i g h e i d 49 Bescherming en hulpverlening bij rampen, ongevallen en geweld 49 3

6 1.79 W a t e r s t a a t 50 Algemeen V e r k e e r e n v e r v o e r 50 Verker en vervoer te land 50 Wegen. Water en spoorwegovergangen 50 Zorg voor wegen, paden en waterovergangen 51 Zorg voor wegen en paden 51 Wegen en paden: Aanleg. Verbetering. Verlichting 53 Waterovergangen: Aaleg. Verbetering 54 Ralis: Aanleg. Verbetering 54 Zorg voor waterwegen 54 Waterwegen en havens: Aanleg. Verbetering 54 Posterijen/Telecommunicatie E c o n o m i s c h e a a n g e l e g e n h e d e n 55 Geldwezen 55 Bodemproductie. Dierenteelt. Bodem en dierproducten. Vee 55 Industrie 56 Electriciteitsvoorziening 56 Gebruiken en misbruiken in de handel Arbeid 57 Landarbeiderswet 57 Arbeidstijden. Werk en rusttijden 58 Bestrijding van de werkloosheid M a a t s c h a p p e l ij k e z o r g 58 Organisaties. Instellingen 58 Overheid 59 Kruiswerk 59 Armen. Behoeftigen 59 Getroffenen door rampen. Vluchtelingen O n d e r w ij s. C u l t u u r 60 Openbaar gewoon lager onderwijs 60 Algemeen 60 Leerkrachten 61 4

7 Toelating van leerlingen 61 School en examengelden 61 Vakken van onderwijs. Leerplannen 62 Onderwijs en schooltoezicht 62 Overige onderwerpen betreffende de organisatie en het onderwijs van de school 63 Inschakeling van ouders en leerlingen 63 Schoolgebouwen en terreinen 63 Avondschool/herhalingsonderwijs 64 Bijzonder gewoon lager onderwijs 64 Algemeen 64 Cultuur. Historie. Musea 65 Feesten, Plechtigheden. Herdenkingen 65 Godsdienst L a n d s v e r d e d i g i n g 66 Materieel. Personeel 66 Vorming van het contingent 66 Rustende schutterij: Inschrijving 66 Rustende schutterij: Inlijving Rustende schutterij/landstorm: Inlijving 67 Landstorm: Inlijving 67 (Nationale) militie: Inlijving 68 (Nationale) militie: Groot verlof 68 (Nationale) militie/dienstplicht: Inlijving 69 Landstorm/landweer: Inlijving Landweer: Groot verlof J u s t i t i e 70 4 K o n i n k l ij k h u i s 70 D o c u m e n t a t i e 70 G E D E P O N E E R D E A R C H I E V E N 71 II ARCHIEF VAN DE AMBTENAAR VAN DE BURGERLIJKE STAND III ARCHIEF VAN DE GEMEENTE ONTVANGER IV ARCHIEF DERDE

8

9 INLEIDING Geschiedenis van het archiefvormend orgaan Voorgeschiedenis Enige honderden jaren voor het begin van de christelijke jaartelling was het gebied van Noord Groningen half land en half zee, het werd periodiek overstroomd. Als gevolg daarvan moest, wilde bewoning kunnen plaatsvinden, worden gebruik gemaakt van wierden: verhogingen waarop men woonde. Zo is ook daar waar nu Adorp is gelegen, een aantal wierden verrezen langs het riviertje de Hunze (of Reitdiep 1 ). Sinds ongeveer het jaar 1000 werden de riviertjes en stromen ingedijkt, waartoe vooral de kloosters de aanzet gaven. 2 In de latere middeleeuwen ontstonden de hogere zeedijken. 3 Rond 1500 na Christus was de bedijking van Noord Groningen vrijwel voltooid. Ten noorden van de huidige meest noordelijke dorpenrij lag toen ook een zeedijk. Deze werd verwoest door de Kerstvloed van 1717, en niet geheel hersteld. Een nieuwe dijk werd aangelegd, veel verder naar buiten, vanaf Pieterburen naar het oosten. Vanaf deze plaats naar het westen werd de dijk grotendeels op de oude grondslag gelegd. Het gebied waarin onder andere de latere gemeente Adorp lag, betreft een weidestreek ten westen en oosten van het Reitdiep. Deze gronden werden het eerst ingedijkt en waren door hun lage ligging het meest geschikt voor veeteelt. 4 Het Reitdiep of Hunzelandschap is gelegen in één van de oudste cultuurlandschappen van Nederland. 5 Naarmate de bevolking toenam, vooral sinds ± 1200 na Christus, werd omvang en noodzaak van waterbeheersing groter. Deze beide, bevolkingstoename en waterbeheersing, vereisten organisatie en gezag: zijlvestenijen ontstonden. 6 Dat waren lichamen, die bestonden uit belanghebbende grondbezitters binnen een bepaald gebied. Deze zijlvestenijen moesten zorg dragen voor dijkonderhoud en water(peil)beheersing. Ze zijn te vergelijken met de hedendaagse waterschappen. Zo had het Wetsingerzijlvest in het gebied van de latere gemeente Adorp sinds 1410 een zijl (= sluis) tegenover het zogenaamde kloostervoorwerk Alinghuizen. 7 In 1634 werd de zijl naar het zuiden verplaatst, de huidige Wetsingersluis. 8 Na veel gekrakeel in de loop der eeuwen omtrent de zijlvestenijen, werden in 1755 door de toenmalige regentes van ons land, Anna van Hannover, reglementen aangaande bestuur, beheer en rechtelijke bevoegdheid van de zijlvestenijen vastgesteld. Tot aan de Franse tijd, , waren algemeen bestuur en zorg voor de waterhuishouding op het platteland in één hand geweest. Nadien werden deze twee gescheiden. 9 7

10 De "tegenhangers" van de zijlvestenijen waren tot die tijd kerspelen en rechtstoelen (oorspronkelijk kerkelijke gezagskringen en rechtsgebieden), die eveneens het plaatselijk bestuur behartigden. Van de eerste waren er 177, van de tweede 71 in de provincie Groningen. 10 Vanuit de kerspelen zijn uiteindelijk, met name territoriaal, de latere gemeenten voortgekomen. De grenzen van de kerspelen waren tevens de grenzen van de in 1811, in de Napoleontische tijd, nieuw ingevoerde gemeenten. 11 Vorming en samenstelling De gemeente Adorp is gevormd in 1811 (Zie hierboven). Zij bestond uit de dorpen en gehuchten Adorp, Harssens, Sauwerd, Wetsinge en Wierum ten westen van het Reitdiep. Omstreeks 1908 werden de gemeenten opnieuw ingedeeld. De dorpen, gehuchten en streken die toen tot de gemeente Adorp behoorden, waren: Adorp, Adorpermeeden, Arwerd, De Hammen, Dorkwerd ten oosten van het Reitdiep, Harssens, Hekkum, Paddepoel (gedeeltelijk), Sauwerd, Sauwerdermeeden, Wetsinge, Wetsingermeeden en Wierum ten oosten van het Reitdiep. 12 Deze samenstelling is blijven bestaan tot aan de opheffing van de gemeente. Wegens een herindeling per 1 januari 1990 is zij toen, samen met de genabuurde gemeenten Baflo, Ezinge en Winsum gevormd tot één gemeente: Winsum. Geografische ligging De gemeente bevond zich ongeveer vijf kilometer ten noord noordwesten van de stad Groningen, in dàt noordelijk deel van het Westerkwartier, dat grotendeels gelegen is ten oosten van het Reitdiep. Taak en organisatie Het bestuur bestond, zoals voorgeschreven, uit de gemeenteraad: het algemeen bestuur en hoofd van de gemeente. Verder uit de maire (later schout, later burgemeester) en assessoren (later wethouders), ofwel college van burgemeester en wethouders: het dagelijks bestuur. De functie van burgemeester was vaak gecombineerd met die van gemeentesecretaris en/of met die van ambtenaar van de burgerlijke stand. 13 Dit vond zijn oorzaak vooral in het feit dat de gemeente wat betreft hoeveelheid ingezetenen maar klein was. Het inwoneraantal varieerde van een kleine 800 in het begin tot iets minder dan 1900 aan het eind. 14 De administratieve taken werden behartigd door de ambtenaren ter secretarie. 8

11 De gemeentelijke functies die zoal voorkwamen, waren: burgemeester; secretaris; ontvanger; ambtenaar van de burgerlijke stand; veldwachter; klerk/ambtenaar ter secretarie; gemeentebode; boekhouder burgerlijk armbestuur; gemeentegeneesheer, vaccinateur; vroedmeester of vrouw; doodgraver; keurder van (mogelijk) ziek vee; kaai of havenmeester; tolgaarder; schatter dranklokalen; onderwijzer 15 Geschiedenis van het archief Samenstelling/ordening Van het archief is een groot deel seriegewijs (formeel gelijksoortige stukken bijeen) en daarbinnen chronologisch geordend. Het betreft ingekomen en uitgaande stukken en de toegangen daarop (agenda's, kopiebrievenboeken), notulen, besluitenlijsten, verslagen, begrotingen, rekeningen en verantwoordingen, kadastrale leggers, belastingkohieren, bevolkingsregisters, militie, landstorm en schutterijregisters. Tot 1925 vond zoals reeds genoemd de ordening van het archief grotendeels seriegewijs plaats. Daarna werd een vorm van het rubriekenstelsel (ordening naar onderwerp) toegepast. In een archiefinspectierapport (1936) wordt dit een "dossiersysteem van eigen vinding" genoemd. Per 1 januari 1937 is het decimale registratuurplan (indelingsschema van een te vormen archief en rangschikking van de onderdelen daarvan) van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ingevoerd. 16 Later is een deel van het archief van voor 1937 herordend volgens het decimale registratuurplan, en samengevoegd met stukken van na de eindcesuur (1936). 9

12 Vernietiging Uit het archief heeft vernietiging plaatsgevonden. Ter vernietiging voorgedragen stukken waren: Journaal van ontvangsten en uitgaven, ; Journaal van overgenomen uitgaven, , , ; Journaal van overgenomen ontvangsten, , ; Register van sommen van uitgaaf, , ; Register van afgegeven bevelschriften tot betaling, ; Grootboek van uitgaven, ; Grootboek van inkomsten, ; Kasboek van uitgaven, ; Kasboek van inkomsten, ; Verzamelpostenboek, ; Register van bedragen ontvangen van en betaald aan de bank voor Nederlandse Gemeenten, ; Journaal van alle uitgaven uit de gemeentekas, krachtens wettelijk opgemaakte stukken, ; Maandstatenboek, , 1930, ; Bijlagen der gemeenterekening, Hoewel in het archief geen bewijsstukken voorkomen van daadwerkelijke vernietiging van deze stukken, zijn ze dat blijkens hun ontbreken wel. Selectie van deze stukken heeft plaatsgevonden in 1972, volgens de "Lijst, houdende opgaaf van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in de gemeente archieven, dagtekenende van na 1850." 17 Voor het overige zijn, voorzover bekend, uit dit archief niet systematisch stukken vernietigd. 18 Andere archieven Naast het eigenlijke gemeente archief komen enige andere, gedeponeerde (aan de gemeente overgedragen), archieven voor: van de ambtenaar van de burgerlijke stand, van de gemeente ontvanger en van een derde. De vormer van laatstgenoemd archiefdeel(tje) is onbekend. Gezien de inhoud van de stukken, handelende over het voormalig gemeentehuis, zijn deze toch opgenomen. Strikt genomen komen van de voorloper van de gemeente (Zie Geschiedenis van het archiefvormend orgaan) ook enige stukken voor: zie inventarisnummers 323 en 645. Verder komen in een aantal bestanddelen historische en andere overzichten voor: Inventarisnummers 339, 464, 594, 623 en

13 Huisvesting en materiële toestand De huisvesting en onder andere daarmee samenhangende materiële toestand van het archief was gedurende vele jaren niet best. In archiefinspectierapporten (1924, 1927, 1936) wordt gesproken van "verwaarlozing", "zeer onvoldoende" en "verre van gunstig". De stukken werden verspreid in het gemeentehuis bewaard, onder brandgevaarlijke omstandigheden, ondanks berging van een deel van het archief in een, niet toereikende, kluis. 19 In latere jaren is de toestand geleidelijk aan verbeterd, onder andere door de bouw van een meer aan de eisen beantwoordende archiefbewaarplaats. Daarnaast liet de materiële toestand van afzonderlijke bestanddelen (beschadigd, uitééngevallen) in een aantal gevallen te wensen over. De onvoldoende huisvesting zal daaraan mede debet geweest zijn. Thans (1999), is het archief geborgen in een archiefbewaarplaats, in het in 1995 gebouwde nieuwe deel van het gemeeentehuis van Winsum. Deze bewaarplaats voldoet aan de wettelijke voorschriften wat betreft brandveiligheid, vochtwering en klimaatbeheersing. Verantwoording van de inventarisatie Samenstelling/(her)ordening De ordening was niet overal intact gebleven; van nogal wat series en andere afzonderlijke bestanddelen moest de oorspronkelijke orde hersteld worden, overeenkomstig het structuurbeginsel (handhaving historisch bepaalde eigen structuur van een archief). Voor het overige verkeerde het archief in een vrij goed geordende en materiële staat. Die bestanddelen van het archief, welke in het verleden waren herordend volgens het archiefplan van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, tesamen met stukken van na 1936, zijn daarvan afgesplitst en gevoegd bij het archief van de periode waarbij ze horen, namelijk De feitelijk bij het archief behorende series hinderwetvergunningen en bouwvergunningen vormen elk afzonderlijk één geheel met bestanden, beginnend voor en doorlopend na Uit practische overwegingen ten aanzien van raadpleging en ordening zijn ze daarbij gelaten. De voorkomende stukken van voor 1811 vormen een direct verband met het archief, en zijn niet afgescheiden. Voorzover mogelijk is dat wel gedaan met stukken van na In een aantal gevallen was dat fysiek niet uitvoerbaar, of gebeurde dat niet omdat van een na de einddatum doorlopend bestanddeel de meeste stukken dateerden van voor In een aantal omgekeerde gevallen werden om dezelfde reden wèl bestanden afgescheiden. 11

14 Voor de bevolkingsregisters geldt iets dergelijks. De registers en het daarop volgend kaartsysteem die aanvangen voor 1936, zijn gevoegd bij het archief van na De in een electronisch bestand ingevoerde beschrijvingen van de archiefbestanddelen werden herordend, waarbij werd uitgegaan van de Basisarchiefcode vooor de gemeentelijke, regionale en provinciale administraties (mei 1992/augustus 1995). De inventarisnummers 129 en 130 zijn vervallen, omdat de ingekomen stukken van twee keer stonden vermeld. Vernietiging Gedurende de inventarisatie, waarvan deze inventaris het resultaat is, is niet uit het archief vernietigd. Andere archieven De genoemde gedeponeerde archieven (Zie Geschiedenis van het archief Bestanddelen uit andere archieven) zijn opgenomen, omdat ze verband hebben met het archief en tevens betrekking hebben op de archiefperiode van het gemeente archief. Van deze archieven werden eveneens inventarissen vervaardigd; die werden, samen met het archief van de gemeente Adorp, opgenomen in één band. Begin en einddatum archief Het gemeente archief begint in 1811; in dit jaar werden de gemeenten ingesteld. Het eindigt in 1936; per 1 januari 1937 werd overgestapt op het ordeningsplan van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Omvang archieven De omvang van het gemeente archief bedraagt 26 meter. Van de gedeponeerde archieven omvat het archief van de ambtenaar van de burgerlijke stand 1,25 meter, van de gemeente ontvanger eveneens 1,25 meter, en van het archief van "de derde" is die te verwaarlozen. Huisvesting en materiële verzorging Als de omvang van de archiefbestanddelen dat niet verhinderde, zijn ze verpakt in nieuwe zuurvrije omslagen en dozen. De dozen zijn tevens metaalvrij. Alle bestanddelen en dozen zijn voorzien van archiefnummers, te weten de nummers van de bestanddelen in deze inventarisbundel. 12

15 Voorzover redelijkerwijs mogelijk en verantwoord, zijn beschadigde en/of uitééngevallen bestanddelen hersteld. Het archief wordt bewaard in de archiefbewaarplaats van de gemeente Winsum (Zie ook Geschiedenis van het archief Huisvesting en materiële toestand). 13

16 1. Hacquebord, blz Saal, blzz Hacquebord, blz Saal, blzz Hacquebord, I 6. Hacquebord, blz Hacquebord, blzz. 2.26, Hacquebord, blz Rossum, blzz Visser, blz Formsma, blz Visser, blzz. 105, Inventarisnummer Visser, blz Inventarisnummer Inventarisnummer Lijst inspectie ambtenaar d.d , dossierinventaris gemeente Adorp, inventarisnummer Zie ook schrijven provinciaal archiefinspecteur d.d , dossierinventaris gemeente Adorp, inventarisnummer Inventarisnummer

17 Bronnen en literatuur Formsma, Dr. W.J. Geschiedenis tussen Eems en Lauwers Opstellen over de Groninger geschiedenis Assen/Maastricht, Van Gorcum, 1988 Hacquebord, L., [...et al.]/provinciale Directie Groningen, Afdeling Onderzoek Sauwerd De mogelijkheden voor landinrichting in een gebied van grote cultuurhistorische en geomorfologische waarde Groningen, Landbouwcentrum te Groningen/Cultuurtechnische Dienst te Utrecht, 1976 Rossum, F. van Van Lauwerszee tot Dollard tou Groningen, provincie Groningen, 1990 Saal, Dr. C.D., [...et al.]/stichting Noord Groningen Bedreigd Bestaan De sociale, economische en culturele situatie in Noord Groningen Groningen, Niemijer, 1959 Visser en K. Buist, H. Groninger gemeenten van Groningen, Noorderbroek,

18 16

19 I ARCHIEF VAN HET GEMEENTEBESTUUR (1810) (1970) S T U K K E N V A N A L G E M E N E A A R D Ingekomen en uitgaande stukken 1 Register van ingekomen stukken bij de maire, deel 2 19 Kopieboeken van uitgaande brieven van de maire, later van de schout, later van de burgemeester, delen NB: Zie ook inventarisnummers aug dec jan juli jan juli juli 1830 okt okt juli jan dec jan dec jan dec jan dec jan aug aug aug aug mei mei 1863 juni juli 1866 aug sep okt okt dec jan okt nov dec. 17

20 Ingekomen stukken, pakken en 4 omslagen

21 omslag omslag omslag omslag NB: Vanaf 1925 stukken gerubriceerd vervallen 130 vervallen Ingekomen en uitgaande stukken betreffende verschillende onderwerpen, omslag Agenda's van ingekomen en uitgaande stukken, delen NB: Ingekomen stukken okt nov jan jan jan jan jan jan feb jan sep jan dec jan juli aug juni juni 1857 okt nov aug sep jan. 19

22 jan apr mrt juli aug mrt mrt aug aug okt okt dec jan mei mei 1871 dec jan dec jan mei mei 1881 juni juli 1884 apr apr nov nov apr. NB: Ingekomen stukken apr okt okt mrt apr dec jan dec jan jan feb feb. okt okt dec jan jan nov mrt mrt juli jan jan jan. sep sep feb feb apr apr. dec NB: Vanaf 1925 stukken gerubriceerd

23 Kopieboeken van uitgaande brieven, later registers van uitgaande stukken, van het college van burgemeester en wethouders (B en W), delen juli 1860 apr, apr dec jan okt okt okt nov juli aug mei NB: Vanaf jan tevens kopieboeken van uitgaande brieven van de burgemeester nov apr mei 1894 apr apr juli juli 1897 dec jan. juni juni dec jan. dec jan mei juni 1902 dec dec mrt mrt juli juli 1908 mrt mrt juni NB: Vanaf 1910 registers van uitgaande stukken juli 1919 juni n L i c h a m e n. O r g a n e n. I n s t e l l i n g e n. F u n c t i o n a r i s s e Gemeenteraad Gemeenteraadsnotulen, delen apr nov feb aug okt feb. 21

24 feb sep okt dec dec dec feb dec feb juni juli dec jan dec jan aug okt nov jan dec jan dec jan juni 231 Indexen op gemeenteraadsbesluiten, omslag Presentielijsten van vergaderingen van de gemeenteraad en van het college van B en W, delen jan. NB: Ook vergaderingen B en W 1860 jan dec jan Besluitenlijsten van de gemeenteraad, delen en 1 pak feb nov. 1 pak juni okt jan mei jan mrt. 239 Besloten gemeenteraadsnotulen, deel 22

25 Schout en assessoren/burgemeester en wethouders (B en W) Notulen, deels tevens brievenboeken en besluitenlijsten, van de schout en assessoren, later van het college van burgemeester en wethouders (B en W), delen aug dec. NB: Tevens brievenboek jan aug. NB: Tevens brievenboek dec aug. NB: Inventarisnummers : Besluitenlijsten okt jan jan dec jan dec jan juli juli aug. NB: Notulen/besluitenlijst sep dec feb dec jan dec jan juni 252 Presentielijsten van vergaderingen van B en W over de periode januari 1855 juni 1937, pak NB: Zie ook inventarisnummer Registers van besluiten van B en W, delen jan dec mei sep

26 (Adjunct)maire/schout/burgemeester Registers van bekendmakingen van de maire, later van de schout, delen juni dec. (maire) jan jan, (schout) Registers van besluiten van de (adjunct)maire, later van de schout, later van de burgemeester, delen juni aug jan dec jan apr. Vastlegging van de handelingen Verslagen van de toestand van de gemeente over de jaren , pakken

27 S T U K K E N B E T R E F F E N D E B IJ Z O N D E R E O N D E R W E R P E N.07 ORGANISATIE Kenmerken 265 Stukken betreffende ontwerp en kosten van een gemeentewapen, en beschikbaarstelling van een exemplaar in glas en lood voor de Statenzaal te Groningen, alsmede aanbeveling door Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen van aanschaf van een ambtsketen of penning voor de burgemeester, omslag Grondgebied 266 Stukken betreffende vaststelling en wijziging van gemeentegrenzen en eventuele vereniging met de gemeente Winsum, omslag Namen en aanduidingen 267 Registers van huisnummering en de desbetreffende bewoners, [1856] pak 268 Index van huisnummers op het bevolkingsregister, [1862] z.d. 1 deel Rijks en gemeenteveldwacht. Politie 269 Instructie voor veldwachters, stuk 25

28 270 Stukken betreffende verstrekking van gegevens aan de gouverneur van de provincie Groningen van persoonsgegevens en het functioneren van de gemeenteveldwachter, ten behoeve van zonodige verbetering van het politiewezen, omslag 271 Stukken betreffende benoeming van veldwachters, omslag 272 Stukken betreffende benoeming, overplaatsing en ontslag van Rijks en gemeenteveldwachters, omslag 273 Stukken betreffende ontwerp, vaststelling en wijziging van de Verordening, regelende de eischen van benoembaarheid en de bezoldiging van de veldwachters der gemeente Adorp, omslag Inspectiebezoek van hoger gezag 274 Stukken betreffende officiële bezoeken van de gouverneur van de provincie Groningen aan de gemeente, omslag Financiële verhouding tussen organen 275 Circulaire van de commissarissen generaal in het departement van de Wester Eems betreffende voorlichting over opmaak en indiening bij het departement van nieuwe begrotingsstaten, stuk 276 Stukken betreffende de jaarlijkse verdeling onder de gemeenten van de voormalige Ommelanden, een gerechtelijk proces tussen de provincie Groningen en de Staat der Nederlanden omtrent aanspraak op de slotverdeling van de gelden van de Ommelander Kas, alsmede een gerechtelijk proces omtrent terugvordering van de Ommelander gestoelten in de A Kerk en de Nieuwe Kerk te Groningen, 1826, , omslag 277 Stukken betreffende vaststelling en uitkering door het Rijk van bedragen aan de gemeente uit het gemeentefonds, en uitkeringen uit andere hoofde, [1922] omslag 26

29 278 Gemeenteraadsbesluiten betreffende het aangaan van rekening courantovereenkomsten met de Coöperatieve Boerenleenbank te Adorp, en goedkeuring daarvan door Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, omslag Eigendom. Bezit 279 Stukken betreffende toewijzing door Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen van een als excercitieterrein bestemd kamp land te Sauwerd in eigendom aan de Hervormde Gemeente van Wetsinge/Sauwerd, en van de daarbij staande behuizing de "Roode Roede" in beheer aan de gemeente, met situatietekening 1813, 1827, omslag 280 Staten van eigendommen van de gemeente naar burgerlijk recht, alsmede een verzoek van de kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente van Wierum en Dorkwerd om een exemplaar van een dergelijke staat, 1859, omslag 281 Staat van gemeente eigendommen, aanwezig in het Burgerlijk arm en weeshuis, deel Verkrijging. Verlies 282 Circulaire van de gouverneur van de provincie Groningen betreffende verplichte registratie van verkrijging van onroerende goederen door steden of gemeenten, stuk 283 Stukken betreffende koop en verkoop van recht van opstal van een perceel grond met daarop staande houten behuizing te Sauwerd, sectie B, nummers 447 en 448, alsmede verhuur van de behuizing, omslag 284 Stukken betreffende koop en verkoop van een perceel grond met daarop staande behuizing te Sauwerd, sectie B, nummer 6761, , omslag 27

30 Aankoop 285 Stukken betreffende koop en verhuur van een perceel grond met daarop staande dubbele behuizing te Adorp, sectie C, nummer 259, met retro acta , omslag 286 Stukken betreffende aankoop van twee behuisde heemsteden met daarop rustende grondpachten te Wetsinge, sectie A, nummer 210, 211 en 212, 1846, omslag Verkoop 287 Stukken betreffende verkoop van verschillende percelen bouw en tuingrond, en aanvaarding van een schenking in de vorm van vrijwaring van het planten van bomen door een particulier, omslag 288 Stukken betreffende verkoop van een strook grond van de gemeente aan de heer J. Sikkens te Adorp, omslag Verhuur. Verpachting 289 Besluiten van de gemeenteraad en van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen betreffende verhuur van een lokaal van de leegstaande school te Wierum, omslag 290 Stukken betreffende verpachting van grasgewassen langs wegen in de gemeente, omslag 291 Stukken betreffende verhuur van percelen tuingrond, omslag Verzekering tegen verschillende risico's 292 Polissen betreffende verzekering tegen brandschade van gebouwen en voorwerpen, in eigendom van de gemeente, omslag 28

31 293 Stukken betreffende afsluiting van een aansprakelijkheidsverzekering wegens risico's tijdens het rooien van bomen langs wegen door de gemeente, omslag Begrotingen Begrotingen, deels met memoriën van toelichting, van inkomsten en uitgaven voor de dienstjaren 1812, , , , met goedkeuringsbesluiten van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, , pakken 294 Dienstjaren 1812, , Idem, Idem, Idem, Idem, , Idem, Idem, Idem, Idem, Stukken betreffende wijziging van begrotingsposten voor de dienstjaren , pakken 303 Dienstjaren Idem, Idem, Rekeningen en verantwoordingen Rekeningen van ontvangsten en uitgaven, goedgekeurd door Gedeputeerde Staten de provincie Groningen, over de dienstjaren , 1824, , , pakken 306 Dienstjaren , 1824, , Idem, Idem,

32 309 Idem, Idem, Idem, Idem, Idem, Belegging der gelden 314 Stukken betreffende belegging van gemeentelijk kapitaal door middel van leningen, effecten en obligaties, omslag Betaling van gelden 315 Registers van mandaten van de schout (en assessoren) tot betaling van declaratiën en vorderingen over de jaren 1815, , , [ ]. 1 omslag Controle op het financieel beheer Registers van toegestane en daadwerkelijke begrotingsuitgaven over de jaren , [1823] pakken NB: 1851 ontbreekt Geldleningen 319 Stukken betreffende afsluiting door de gemeente van geldleningen, en goedkeuring daarvan door Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, omslag 320 Stukken betreffende afsluiting door de gemeente van een kasgeldlening, en goedkeuring daarvan door Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, omslag 30

33 321 Stukken betreffende afsluiting met het bestuur van de Vereeniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs te Wetsinge Sauwerd van een geldlening, ten behoeve van de bouw van een bijzondere school aldaar, omslag Archief(bescheiden). Registratuur 322 Stukken betreffende zorg voor en beheer van de archiefbescheiden en inrichting van de archiefruimten, alsmede inventarislijsten van archief van de burgerlijke stand (waaronder doop, trouw en begraafboeken en enige kerkeraadshandelingen van de Hervormde Gemeenten van Adorp, Sauwerd en Wetsinge vanaf 1661), en van de gemeente, omslag 323 Inventarissen van het archief van de gemeente en van de ambtenaar van de Burgerlijke Stand over de periode , pak Gebouwen voor bestuur, leiding en administratie 324 Huurovereenkomsten met de eigenaars van een herberg te Adorp betreffende huur van een gedeelte van het pand, te gebruiken als gemeentelokaal, omslag 325 Stukken betreffende verhoging van de huur van het gemeentelokaal te Adorp, en eventuele verplaatsing van vestigingsplaats van het gemeentebestuur naar Sauwerd, en wijziging van de kluis van het gemeentehuis, 1869, 1876, 1886, omslag 326 Stukken betreffende verwerving en aankoop van grond te Sauwerd, ten behoeve van de bouw van een nieuw gemeentehuis, alsmede aangelegenheden betreffende schoonmaak, conciërge, inrichting en dergelijke, omslag 327 Tekeningen, begrotingen en bestek van verschillende plannen tot verbouw van het gemeentehuis te Sauwerd, omslag 31

34 Uitoefening van de dienst 328 Tariefstaat ten behoeve van vergoedingen aan postlopers, [1815]. 1 stuk Verkiezingstechniek en methoden 329 Stukken betreffende het houden van gemeenteraadsverkiezingen, (kandidatenlijsten, kiezerslijsten, processen verbaal zittingen stembureau's, besluiten vaststelling uitslagen), pak 330 Verordeningen betreffende verdeling van de gemeente in stemdistricten en aanwijzing van stemlokalen, omslag Vertegenwoordigende lichamen met besturende en/of verordenende bevoegdheid 331 Circulaire van de Commissaris van de Koning in de provincie Groningen betreffende levering van gegevens voor een jaarverslag van de toestand der provincie, stuk Leden van vertegenwoordigende lichamen 332 Persoonsdossiers van gemeenteraadsleden, pak 333 Stukken betreffende vaststelling van de hoogte van presentiegelden voor gemeenteraadsleden, 1851, omslag 334 Stukken betreffende wijziging van het reglement van orde, in het bijzonder aangaande het ambtsgebed, voor de vergaderingen van de gemeenteraad, 1851, 1911, omslag 32

35 Voorbereidende en/of uitvoerende colleges 335 Stukken betreffende benoeming van wethouders, omslag Hoogste functionaris 336 Brief van de onderprefect te Appingedam betreffende opgave van kandidaten voor maire en adjunct, stuk 337 Stukken betreffende aanstelling door de prefect van het departement van de Wester Eems van H.A. Bos tot maire en van P.M. Boss tot adjunct maire, omslag 338 Circulaire van de Commissaris van de Koning in de provincie Groningen betreffende toestemming van benoeming van burgemeesters tot gemeentesecretaris, stuk 339 Stukken betreffende benoeming, ontslag en dergelijke van burgemeesters, tevens gemeentesecretaris, omslag G. G. Zijl, , b/s C.W.P. van Naerssen, 1837 [1857], b/s NB: Tevens burgemeester/secretaris gemeente Bedum J. Witkop van Royen, , b/s J.H. Leopold, 1859, b/s C. G. Quintus, , b/s J.H.H. Piccardt, NB: Tevens ambtenaar van de Burgerlijke Stand Met beknopt genealogisch overzicht Th. Cluysenaer, , b G. Rookmaker, , b/s NB: In 1918 ontslag en herbenoeming A. van Ek, 1918 NB: Niet in functie getreden G.W.H. Esselink, , s/b NB: In 1917 secretaris, in 1929 burgemeester NB: Jaartallen achter namen zijn ambtsperioden "b/s" resp." s/b": burgemeester/secretaris 33

36 340 Stukken betreffende aanwijzing van een vervanger van de burgemeester, omslag Comptabele ambtenaar 341 Stukken betreffende benoeming, borgstelling, ontslag en dergelijke van gemeente ontvangers, omslag 342 Stukken betreffende voorschriften van de provincie aangaande benoeming en instructie van gemeente ontvangers, 1820, 1825, omslag 343 Circulaires van provincie en Rijk betreffende regeling van borgstelling van gemeente ontvangers en andere comptabele ambtenaren, omslag Regeling en vaststelling van de handelingen Registers van afgekondigde verordeningen, delen dec dec mei 1901 juni Verenigingen van overheidsorganen 346 Stukken betreffende toetreding van de gemeente als lid van de Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten, omslag 34

37 .08 PERSONEEL Algemeen 347 Persoonsdossiers van gemeentepersoneel, omslag 348 Staat van gemeentepersoneel, deel Verhouding tussen het personeel en het orgaan 349 Stukken betreffende ontwerp en wijziging van het ambtenarenreglement, omslag Bezoldiging. Wedde 350 Stukken betreffende vaststelling en verhoging van bezoldiging van nietsecretariepersoneel, omslag 351 Stukken betreffende korting op de jaarwedde van de gemeenteveldwachter, omslag Pensioen 352 Stukken betreffende opgave aan het Rijk en de provincie van genomen pensioenmaatregelen en van pensioengrondslagen van desbetreffende ambtenaren, met pensioenreglement voor veldwachters, 1881, 1903, omslag 353 Register van betaling van pensioenen aan rechthebbenden, deel 354 Stukken betreffende melding aan het ministerie van Financiën en later de Pensioenraad, van veranderingen in de gegevens van bezoldiging en pensioengrondslagen van de pensioengerechtigden, in dienst van de gemeente, pak 35

38 355 Stukken betreffende verzoeken tot vrijstelling van de verplichting ingevolge de Gemeentewet tot opgave van betrekkingen, vervuld door voormalige vrijwillige militairen, en opgave aan het Centraal Capitulantenbureau van pensioengrondslagen van gemeente ambtenaren, omslag Bijdragen voor pensioen 356 Stukken betreffende totstandkoming van gemeenteraadsbesluiten aangaande heffing en verhaal van pensioenbijdragen en opgave aan het ministerie van Financiën, later aan de Pensioenraad, van stortingen van verschuldigde pensioenbijdragen voor gemeente ambtenaren, omslag 357 Stukken betreffende verrekening met het ministerie van Financiën, afdeling Pensioenen, later met de Pensioenraad, van teveel en te weinig gestorte bijdragen voor pensioen voor gemeente ambtenaren, omslag 358 Stukken betreffende opgave aan het ministerie van Financiën, afdeling Pensioenen en aan de Pensioenraad van gedane stortingen aan inkoopbijdragen pensioen en pensioen annuïteiten voor gemeente ambtenaren, omslag Verzekering 359 Stukken betreffende aanvraag van lidmaatschap van de Bedrijfsvereniging voor Ziekengeldverzekering van Nederlandsche Gemeenten, omslag 36

39 1 TAAKUITVOERING 1.71 E i g e n d o m. R e g i s t r a t i e. B e l a s t i n g e n Eigendom. Bezit 360 Stukken betreffende vaststelling van terreingrenzen, en overige grondeigendomen bouwaangelegenheden aangaande een huis en erf te Wierum, eigendom van de heer E. Warmolts te Dorkwerd, omslag Registratie 361 Stukken betreffende registratie, en verificatie daarvan, van acten van centrale en plaatselijke overheden, alsmede voorschriften van Rijk en provincie dienaangaande, omslag 362 Stukken betreffende gevolgen van wijziging van kadastrale grenzen, alsmede overige kadastrale aangelegenheden, omslag 363 Oorspronkelijke en suppletoire aanwijzende tafels van grondeigenaren en van ongebouwde en gebouwde vaste eigendommen, secties A E, pak Perceelsgewijze kadastrale leggers, [ ]. 8 delen 364 Secties A E, 1832 NB: Oorspronkelijke tafels 365 Secties A E, NB: Suppletoire tafels 366 Artikelnummers NB: Nummers vervallen in Idem, Idem, Idem, NB: Nummers vervallen in

40 370 Idem, Idem, Alfabetische lijst op de perceelsgewijze kadastrale legger, deel NB: Lijst vervallen per Kadastrale kaart van de Wetsinger Meeden, stuk Belastingen Kohieren van hoofdelijke omslag (of "hoofdelijke belasting" of "omslag tot vinding van het tekort") over de dienstjaren [1831] 1922, [1832] pakken 374 Dienstjaren [1831] 1833, Idem, Idem, Idem, , Idem, , Idem, 1913, Stukken betreffende bezwaren van derden tegen eventuele invoering van een belastingwet en van weggeldbelasting, 1844, omslag Stukken betreffende regelgeving aangaande de heffing en invordering van verschillende belastingen, omslagen en 1 pak 381 Heffing hoofdelijke omslag, Heffing hondenbelasting, Heffing opcenten op grondbelasting, Heffing opcenten op personele belasting,

41 385 Heffing verkoop wijn en gedistilleerd en verkoop sterke drank in het klein, pak 386 Heffing leges, Heffing gemeentelijke inkomstenbelasting, Heffing opcenten vermogensbelasting, Classificatie van de gemeente voor de heffing van gemeentefondsbelasting, Heffing opcenten gemeentefondsbelasting, Heffing verlofrecht, Circulaires betreffende voorschriften en voorstellen aangaande inning en wijziging van verschillende soorten door en/of voor de gemeente te heffen belastingen, omslag 393 Stukken betreffende (her)benoeming van leden van de Schattingscommissie, ter opname van de huurwaarde van percelen, ten behoeve van de personele belasting, en van het college van Zetters, voor 's Rijks directe belastingen, alsmede een staat van uit de gemeente vertrokken personen uit de gegoede burgerij, omslag 394 Staten van mannelijke inwoners van de gemeente, aangeslagen in de grondbelasting, personele belasting of bedrijfs en andere inkomsten, omslag 395 Stukken betreffende classificatie (klassenindeling) van de gemeente voor de heffing van personele belasting, 1912, omslag 396 Stukken betreffende behandeling van bezwaarschriften tegen heffing van forensenbelasting, omslag 397 Uittreksels uit de registers van inkomstenbelasting en gemeentebelasting over de belastingjaren 1921/ /26 en 1928/ /36, [1922] pak 39

42 398 Stukken betreffende vaststelling van een verordening, houdende verlaging van de belastbare huurwaarde van koffiehuizen, restaurants en dergelijke inrichtingen, krachtens de Wet op de personele belasting, omslag 1.73 O n t s l u i t i n g e n e x p l o i t a t i e v a n g r o n d e n. V o l k s h u i s v e s t i n g Ontsluiting door de overheid 399 Stukken betreffende ontwerp en vaststelling van verordeningen aangaande rooilijnen, pak Eisen aan en bouw van (bijzondere) woningen, andere gebouwen 400 Stukken betreffende vergunningverlening door de provincie en het Rijk tot de bouw van een koren en pelmolen te Adorp, en berichtgeving van verkoop van de molen, 1851, omslag 401 Stukken betreffende ontwerp, vaststelling en wijziging van de Bouwverordening van de gemeente Adorp, pak 402 Stukken betreffende de bouw van een tijdelijk tehuis voor daklozen en van beoordeling van de bewoning daarvan, 1922, omslag Onbewoonbaarverklaring 403 Stukken betreffende onbewoonbaarverklaring en ontruiming van verschillende woningen, omslag 40

43 1.75 O p e n b a r e o r d e. B e v o l k i n g Algemeen 404 Circulaires van Rijk en provincie betreffende voorschriften voor verordeningen en procedures tot handhaving van de openbare orde, omslag 405 Stukken betreffende vaststelling, wijziging en voordracht ter goedkeuring van algemene politieverordeningen, pak Voorwerpen in openbare grond 406 Stukken betreffende plannen en vergunning tot aanleg van een waterleidingbuizennet in de gemeente door de NV Waterleidingmaatschappij voor de Provincie Groningen, pak Ordeverstoring 407 Stukken betreffende voorschriften en aanwijzigingen tot het nemen van (voorzorgs)maatregelen aangaande openbare orde en veiligheid in het algemeen en in afzonderlijke gevallen, omslag Dieren 408 Stukken betreffende vaststelling van verordeningen op de heffing en invordering van gelden voor het schutten van vee, 1858, 1866, 1887, omslag Bedelarij 409 Stukken betreffende aanhouding van een bedelares en haar twee kinderen, alsmede instructie en publicatie omtrent de behandeling en het gedrag van bedelaars, 1818, omslag 41

44 Bevolking. Registratie en verblijf 410 Circulaires betreffende instructies omtrent registratie van personen, welke nog geen familienaam, verplicht ingevolge het decreet van 18 augustus 1811, hebben aangenomen, 1813, omslag 411 Stukken betreffende benoeming en bezoldiging van ambtenaren van de Burgerlijke Stand, omslag 412 Stukken betreffende registratie bij individuele gevallen van bewijs van Nederlanderschap, geboorte, huwelijk, echtscheiding en overlijden, omslag 413 Verordeningen betreffende verdeling van de werkzaamheden tussen de ambtenaren van de Burgerlijke Stand en de opening van het bureau voor het publiek, omslag Registers van de burgerlijke stand 414 Stukken betreffende instructies omtrent aanschaffing, inrichting en gebruik van registers van de burgerlijke stand, alsmede verplichte overdracht van kerkelijke doop, trouw en begraafboeken aan het gemeentearchief, later het Rijksarchief, , omslag 415 Processen verbaal van de Officier van Justitie betreffende verificatie van de acten van de burgerlijke stand, omslag 416 Verklaringen van geneeskundigen van overlijden van ingezetenen van de gemeente, pak Bevolkingsregisters Bevolkingsregisters, met klappers, 1811, 1815, 1829, 1839, delen 417 Register "commune van Adorp",

45 418 Register Idem 1829, 1839 NB: Met statistisch overzicht 420 Idem , met klapper 421 Idem , deel 1, A K 422 Idem deel 2, L Z 423 Idem , deel 1, A K 424 Idem , deel 2, L Z 425 Klapper Register , deel Idem , deel Klapper Register , deel Idem , deel Klapper Register , deel 1, A K 433 Idem , deel 2, L Z 434 Alfabetisch register van mannelijke ingezetenen, en hun relatie tot enerzijds de landmilitie of krijgsdienst en anderzijds de landstorm of schutterij, [1815]. 1 deel 435 Alfabetische lijst van mannelijke ingezetenen, met de gemeente Adorp als enige of voornaamste vestigingsplaats, deel 436 Bevolkingsregister van gezinnen en andere inwoners per huis in Adorp, Harssens, Wierum en Wetsinge, deel Dienstbodenregisters, delen

46 Registers van ingekomen en vertrokken personen, delen en 4 katernen 444 Vertrokken personen, 1860 mei 1861 mei 1 katern 445 Ingekomen personen, 1861 dec jan. 446 Vertrokken personen, 1861 dec Ingekomen en vertrokken personen, 1864 mei katern 448 Idem, okt. 1 katern 449 Ingekomen personen, Idem, 1872 apr nov. 1 katern 451 Idem, Ingekomen en vertrokken personen, 1877 mei 1890 feb. 453 Ingekomen en vertrokken personen, Ingekomen personen, aug. 455 Ingekomen en vertrokken personen, feb. 456 Idem, Ingekomen personen, jan. 458 Vertrokken personen, jan. 459 Ingekomen personen, Vertrokken personen, Verordening op het doen van aangifte van woonplaats en verandering van woonplaats in de gemeente Adorp, katern 462 Register van verhuizingen binnen of naar de gemeente, deel 463 Stukken betreffende instructies en voorschriften omtrent het voeren en inrichten van de bevolkingsboekhouding, omslag 44