Wat is dementie? 2 Gevolgen 2. Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie
|
|
- Gerrit de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat is dementie? 2 Gevolgen 2 Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie Mogelijke gevolgen van de dementie 4 Behandeling 4 Medicijnen 4 Autorijden 5 Zorgen voor iemand met dementie 5 Levenstestament/Volmacht 8 Waar kunt u terecht met vragen? 9 Meer informatie 11 Deze informatie is bedoeld voor patiënten en betrokkenen die meer over dementie willen weten. De folder bevat algemene informatie, enkele tips en adressen. Specifieke informatie gericht op uw situatie kunt u bij uw huisarts of medisch specialist verkrijgen. 2 Wat is dementie? is de verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy body dementie. Bij dementie leiden beschadigingen in de hersenen ertoe dat het verstandelijk functioneren geleidelijk achteruit gaat. Stoornissen in het geheugen vallen vaak het meest op. Allerlei dagelijkse vaardigheden, spraak en besef van tijd en plaats kunnen worden aangetast. Bovendien veranderen sommige mensen door dementie van karakter en gedrag. Met welke verschijnselen iemand te maken krijgt, is afhankelijk van de vorm van dementie en de persoonlijke situatie. Gevolgen heeft niet alleen gevolgen voor degene die de aandoening heeft maar ook voor de mensen in de directe omgeving, zoals partners of kinderen. Zowel voor de patiënt als voor de mensen in de omgeving is het ziektebeeld moeilijk te begrijpen en te accepteren. Het inschakelen van hulp of zorg kan voor de patiënt of de familie nodig zijn. Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie Afhankelijk van de vorm van dementie verloopt het ziekteproces anders Bij de ziekte van Alzheimer vallen in het begin vooral de geheugenstoornissen van het korte geheugen op. Later krijgt iemand met dementie problemen met denken, handelen en de taal. Ook kan hij te maken krijgen met veranderingen in karakter en gedrag. Vaak ontwikkelen de verschijnselen zich zo geleidelijk dat de ziekte in het begin niet wordt opgemerkt
2 Vasculaire dementie wordt soms plotseling duidelijk zichtbaar na een hersenbloeding of herseninfarct (verstopping van een bloedvat in de hersenen). De verschijnselen zijn afhankelijk van de beschadigde plekken in de hersenen. Stemmingswisselingen, depressie, bewegingsstoornissen en epilepsie kunnen voorkomen. Mensen met een vasculaire dementie worden traag in denken en doen, vaak in combinatie met concentratieproblemen en lusteloosheid. Lewy body dementie. Kenmerkend voor deze vorm van dementie zijn de sterke schommelingen in de achteruitgang van het verstandelijk functioneren, maar ook verschijnselen van de ziekte van Parkinson, zoals stijfheid, langzame bewegingen, een afnemende gelaatsuitdrukking en een zachtere stem. In het begin vallen vooral aandachtstoornissen en waarnemingsstoornissen op. Ook zijn er vaak problemen met het benoemen van allerlei zaken. Het geheugen en het uitvoeren van handelingen blijven meestal lange tijd goed. Al vroeg in het ziekteproces kunnen visuele hallucinaties optreden, mensen zien dingen die er niet zijn. Frontotemporale dementie. Meestal staan veranderingen in gedrag en persoonlijkheid en woordgebruik op de voorgrond. Geheugenstoornissen vallen vaak pas later op. Eén van de meest opvallende kenmerken is dat frontotemporale dementie al op relatief jonge leeftijd voorkomt. Het grootste deel van de mensen dat deze ziekte krijgt is tussen de 40 en 60 jaar oud. Andere, zeldzamere vormen van dementie zijn dementie bij de ziekte van Parkinson, hersenletsel ten gevolge van een ongeluk, door AIDS, vergiftiging, medicijn- en/of alcoholgebruik en de ziekte van Creutzfeldt-Jacob. Mogelijke gevolgen van de dementie De functies die tijdens het ziekteproces van dementie gestoord raken of verloren kunnen gaan zijn aangeleerde functies: Denken, oordelen en begrijpen Lezen, schrijven en rekenen. Oriënteren in tijd, plaats en persoon. Herinneren wat recent en vroeger heeft plaatsgevonden. Moeite met het opnemen of onthouden van nieuwe informatie. Uitvoeren, plannen en organiseren van eenvoudige taken zoals koffie zetten, televisie bedienen en telefoneren. Het voeren van een gesprek. Verandering van sociaal gedrag. Ontstaan van gedragsstoornissen met hierbij initiatiefverlies, somberheid en/of agitatie. Behandeling Op dit moment is dementie (nog) ongeneeslijk. Omdat de oorzaak van dementie niet kan worden aangepakt, richt de behandeling zich voornamelijk op het bestrijden van verschijnselen zoals angst of slapeloosheid. De behandeling van dementie is gericht op het voorkomen en zo nodig behandelen van deze klachten en op de algehele lichamelijke gezondheid. Tevens is begeleiding van de mensen die zorgen voor de dementerende belangrijk. Medicijnen Sinds enkele jaren zijn er medicijnen beschikbaar die mogelijk de achteruitgang in het dagelijks functioneren kunnen remmen. Deze medicijnen zijn niet voor alle vormen van dementie geschikt en ook niet voor iedere patiënt. Uw behandeld arts kan u hier meer informatie over bieden. 3 4
3 Autorijden Met een diagnose dementie bent u volgens de wet onbevoegd tot het besturen van een motorvoertuig. Hebt u een diagnose 'zeer lichte' of 'lichte' dementie dan kunt u in bepaalde gevallen wel uw rijbewijs behouden. Een voorwaarde voor het behouden van uw rijbewijs is dat u een rijtest bij het CBR goed doorstaat. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het CBR op telefoonnummer , of via de website Als u een rijbewijs hebt en wilt houden, moet u de diagnose dementie aan het CBR doorgeven. De nieuwe regeling gaat er vanuit dat de behandelend arts of psycholoog u hiervan op de hoogte stelt. Als de behandelaar dit niet doet, moet u de diagnose toch aan het CBR bekendmaken. Zorgen voor iemand met dementie Goede verzorging kan ervoor zorgen dat een patiënt met dementie lang in zijn eigen omgeving kan blijven. Onderstaande praktische richtlijnen kunnen hierbij helpen. Sluit aan bij een veranderende belevingswereld Door de dementie verliest uw naaste steeds meer de greep op zijn omgeving. Mensen en situaties, en de samenhang daartussen, worden steeds onduidelijker. Door aan te sluiten bij de veranderende belevingswereld laat u de dementerende zoveel mogelijk in zijn of haar waarde. Uw naaste komt het best tot zijn recht als u hem erkenning, veiligheid en geborgenheid biedt in zijn woonomgeving en in de reactie op zijn gedrag. Zorg voor een vaste dagindeling Mensen met dementie verliezen het overzicht en kunnen hun geheugen niet meer vertrouwen. Structuur in de dag geeft houvast. Regelmatig rusten Het beschadigde brein werkt op volle toeren en gebruikt daardoor veel energie. Het helpt daarom om niet teveel dingen op één dag te doen en regelmatig rust te nemen. Prikkel de zintuigen Als de zintuigen tegelijk worden geprikkeld is de kans groter dat iemand informatie opneemt. We gaan aan tafel, zegt een dementerende bijvoorbeeld meer als hij de gedekte tafel ziet en het eten ruikt. Ondersteun het gevoel van tijd Help uw naaste met dementie met een duidelijke kalender en een klok met dag en datumaanduiding. Moedig hem aan regelmatig op de klok te kijken en bijvoorbeeld in een agenda af te strepen wat er gebeurd. Regelmatig bewegen Geadviseerd wordt om iedere dag een half uur te bewegen, zoals bijvoorbeeld het maken van een wandeling of fietsen. Praten en begrip tonen Uw naaste kan angstig worden doordat hij niet begrijpt wat er met hem gebeurt, of zich verloren voelen in een voor hem vreemde omgeving. Dit gaat niet weg door ergens anders over te beginnen. Praat erover en probeer uw naaste te troosten. Informeer de omgeving Door open over de dementie te praten, kunt u voorkomen dat er misverstanden optreden bij vrienden, kennissen of familie. Bespreek het proces en de zorg met hen, zodat u van elkaar weet hoe u de dementie beleeft en met elkaar op één lijn kunt komen. 5 6
4 Vertel het de (klein)kinderen Kinderen vangen vaak signalen op dat er iets aan de hand is. Vertel dat hersenveranderingen de oorzaak zijn van dementie. Zeg ook dat niemand schuld heeft en dat uw naaste het moeilijk vindt om dingen te onthouden en daarom soms de vraag herhaalt. En dat mogelijk vreemd gedrag een reactie is op wat hij meemaakt. Voorkom een gevoel van falen Als u iemand steeds wijst op waar hij tekortschiet, kan hij zichzelf terugtrekken of boos worden om het gevoel van eigenwaarde te behouden. Hij ziet niet in waarom hij dingen niet meer weet. Het heeft daarom weinig zin om hem te corrigeren of tegen te bespreken. Levenstestament/Volmacht Een levenstestament is een bijzondere vorm van een testament. In een testament kan worden vastgelegd wat er na overlijden met een nalatenschap moet gebeuren. Een testament werkt pas na overlijden, terwijl een levenstestament werkt tijdens het leven. Een levenstestament is een akte bij de notaris, waarbij een persoon aan iemand (of meerderen) volmacht kan verlenen. Een ander kan dan handelen als de persoon zelf als gevolg van een lichamelijke of geestelijke oorzaak, niet zelf zijn/haar belangen kan behartigen. Ook kan in deze akte worden vastgelegd hoe iemand wil dat belangrijke zaken voor hem/haar in zijn/haar leven verlopen. Een notaris kan u hier meer informatie over bieden. Daarnaast kunt u hierover meer informatie vinden op de website Pas de communicatie aan Houd rekening met de beperkingen van uw naaste als u met hem praat. Zorg dat u als u iets zegt zijn aandacht hebt. Zoek passende activiteiten Maak ruimte voor gezelligheid en ontspanning. Zoek samen activiteiten uit die passen bij wat uw naaste nog kan en wil doen. Misschien lukt het om vroegere hobby s met enige aanpassingen toch te blijven uitoefenen. Muziek luisteren of sporten werkt bovendien ontspannend. Veiligheid bewaren Als de dementie vordert is het goed om de kans op ongelukken in huis zo klein mogelijk te maken. Hulpmiddelen en aanpassingen kunnen hierbij ondersteunend zijn en kunnen de veiligheid ten goede komen. Bij een thuiszorgwinkel of een ergotherapeut kunt u hierover informatie en advies aanvragen. Een ergotherapeut kan eventueel ook bij u thuis komen om de situatie te beoordelen en advies te geven. 7 8
5 Waar kunt u terecht met vragen? Polikliniek Klinische Geriatrie Wanneer u naar aanleiding van uw bezoek aan de polikliniek Geriatrie nog vragen heeft of meer informatie wenst kunt u contact opnemen met de geriatrieverpleegkundigen. Zij zijn op werkdagen telefonisch bereikbaar van op telefoonnummer (0512) Huisarts De huisarts is de hulpverlener die tijdens het gehele proces van dementie betrokken is bij de patiënt en naaste familie. Steeds meer huisartsen werken met een Praktijk Ondersteuner Huisarts (POHers). Dit zijn verpleegkundigen met een specifiek aandachtsgebied. Samen met de huisarts hebben zij een grote rol in het coördineren van de zorg voor de patiënt met dementie. TinZ Netwerk dementie Friesland. Vanuit het steunpunt dementie werken casemanagers. De casemanager is een verpleegkundige die gespecialiseerd is in geheugenverlies en dementie. Hij/zij is de vaste contactpersoon voor mensen met dementie, maar ook voor familieleden, partners en overige betrokken hulpverleners. Meer informatie op: Voor de omgeving Groningen is Team290 actief. Meer informatie op: Alzheimertelefoon De Alzheimertelefoon is de hulplijn van Alzheimer Nederland en 24 uur per dag bereikbaar. De vrijwilligers die de telefoon beantwoorden weten uit eigen ervaring wat het betekent om voor een persoon met dementie te zorgen. Telefoonnummer: (030) Alzheimer Café Op verschillende plaatsen worden Alzheimer cafés georganiseerd. Dit zijn informele bijeenkomsten voor patiënten, partners, familieleden, hulpverleners en andere belangstellenden. In het café krijgen zij onder begeleiding van een gespreksleider met behulp van gastdeskundigen voorlichting over verschillende aspecten van dementie. Informeer bij Alzheimer Nederland waar bij u in de omgeving Alzheimer cafés worden georganiseerd. Mezzo Hier kunnen mantelzorgers terecht voor informatie, advies en praktische steun. Adressen van een steunpunt mantelzorg of vrijwilligersorganisatie bij u in de omgeving kunt u vinden op of bel Stichting Alzheimer Nederland Bij de stichting Alzheimer Nederland kunt u brochures en folders krijgen over dementie en de gevolgen daarvan voor de patiënt en verzorger. Meer informatie op:
6 Meer informatie Nuttige boeken en gidsen Had ik het maar geweten (Dirkse & Petit) Leven met dementie (Hoogenveen) (Op)nieuw geleerd, oud gedaan ( Dirkse, Kessels, Hoogenveen & Van Dikshoorn) Zorgboek dementie ( Vinke e.a.) De beleving van dementie (Buijssen) Een dag van 36 uur (N.L. Mace & P.V. Rabins) Interessante websites: Stichting Alzheimer Nederland Adres: Polikliniek Klinische Geriatrie Nij Smellinghe Ziekenhuis Compagnonsplein 1 Polikliniek geriatrie 9202 NN Drachten (0512) Bronvermelding Stichting Alzheimer-Nederland Via de Alzheimer experience kunt u ervaren wat is om Alzheimer te hebben. info@zorgbuurtsuper.nl Zorgbuurtsuper is een samenwerkingsverband van allerlei organisaties, bedrijven en mensen in de gemeente Smallingerland. Zorgbuurtsuper helpt mensen er voor elkaar te zijn. Mee biedt informatie, advies en ondersteuning aan mensen met een beperking in elke levensfase en op alle levensgebieden. Landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg Netwerk dementie Friesland 11 12
Dementie Radboud universitair medisch centrum
Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in
Nadere informatieWat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend
Nadere informatieStoornis in praktisch handelen. Dit bemoeilijkt de uitvoering van bijvoorbeeld koken, autorijden of hobby s.
Dementie 2 Dementie in de Nederlandse bevolking Dementie is een aandoening die vooral ouderen treft, maar het kan ook voorkomen op jongere leeftijd. In Nederland zijn er naar schatting ongeveer 300.000
Nadere informatieUitgave Alzheimer Nederland, 2012. Teksten Alzheimer Nederland en Sabel Communicatie. Vormgeving Studio Dumbar. Drukwerk Verweij Printing
Leven met dementie Leven met dementie Als de diagnose is gesteld en u weet dat u of uw naaste dementie heeft, betekent dat meestal het einde van een lange periode van onzekerheid. Maar het is ook een klap:
Nadere informatieAutorijden en dementie
Dementie Bij u of bij uw naaste is een vorm van dementie vastgesteld. In deze folder vindt u informatie over dementie en de gevolgen ervan. Er bestaan zeer veel verschillende vormen van dementie, die elk
Nadere informatieDementie. Havenziekenhuis
Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.
Nadere informatieKetenzorg dementie. Ketenzorg dementie in Zoetermeer
Ketenzorg dementie Wat is dementie? Dementie is niet één bepaalde aandoening, maar een ziektebeeld (syndroom) waarvan meer dan 60 oorzaken bekend zijn. Kenmerkend voor dit ziektebeeld is een combinatie
Nadere informatieUitgave Alzheimer Nederland september 2014 Teksten Alzheimer Nederland en Sabel Communicatie Vormgeving Studio Dumbar Drukwerk Boom+Verweij Printing
Leven met dementie Als de diagnose is gesteld en u weet dat u of uw naaste dementie heeft, betekent dat meestal het einde van een lange periode van onzekerheid. Maar het is ook een klap: dementie is een
Nadere informatieDE ZIEKTE VAN ALZHEIMER ONTSTAAT MEESTAL SPONTAAN.
Aubaine tekstproef CAPS_ZVZO 24-09-10 15:29 Pagina 4 VOOR U LIGT EEN EXEMPLAAR VAN HOUVAST VOOR MENSEN DIE OP ZOEK ZIJN NAAR MEER INFORMATIE OVER DEMENTIE EN DE VOORZIENINGEN EN MOGELIJKHEDEN DIE IN ZEEUWS-VLAANDEREN
Nadere informatieGeheugenstoornissen Hulpverlenende instanties. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 2 Casemanager 2 Praktische zorgverlening 2 CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) 3 WMO 3 Psychosociale hulpverlening
Nadere informatieAntonius College: Dementie
Antonius College: Dementie Sprekers Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie Polikliniek Klinische Geriatrie Specifiek gericht op ouderen, maar
Nadere informatieVerschil tussen Alzheimer en Dementie
Verschil tussen Alzheimer en Dementie Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Kort gezegd is dementie een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen. Deze
Nadere informatieBehandeling met galantamine
Uw arts heeft u galantamine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met galantamine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die
Nadere informatieDementie in de palliatieve fase
Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieDepressie bij ouderen
Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieTYPE QUIZ MOCKS FAUX OBLIQUE
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ the quick brown fox jumps over a lazy dog de pas wijze lynx bezag vroom het fikse aquaduct zwei boxkämpfer jagen eva durch sylt type quiz mocks faux
Nadere informatieLaurens in t Slag. Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG
Laurens in t Slag Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers LAURENS IN T SLAG Laurens in t Slag opent haar deuren in september 2012 Wat is een ontmoetingscentrum? Een ontmoetingscentrum
Nadere informatieDementie Zorg voor zilver ga voor goud. Wim van den Dool, sociaal geriater 20 november 2012
Dementie Zorg voor zilver ga voor goud Wim van den Dool, sociaal geriater 20 november 2012 Programma Signaleren van cognitieve achteruitgang Geheugenklachten vs dementie Verschillende vormen van dementie
Nadere informatieDepressie bij ouderen
Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder
Nadere informatieboek mantelzorg In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger
mantelzorg boek In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger (020) 333 53 53 info@mantelzorgenmeer.nl www.mantelzorgenmeer.nl Mantelzorgboek Er zijn momenten dat de mantelzorger
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis
Neuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis Inleiding In deze folder kunt u lezen over neuropsychologie in het Gemini Ziekenhuis. Aan de orde komen onder meer: met
Nadere informatieZorggroep Apeldoorn en omstreken
Psychogeriatrie 2 Zorggroep Apeldoorn en omstreken Inhoud Inleiding 4 Psychogeriatrie 5 Wat kunt u verwachten? 7 Tot slot 9 3 Inleiding Uw familielid [1] wordt binnenkort opgenomen op een psychogeriatrische
Nadere informatieACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN
ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen
Nadere informatieDelier in de laatste levensfase. Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase
Delier in de laatste levensfase Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase Inhoudsopgave Wat is een delier?... 3 Wat zijn kenmerken van een delier?... 3 Invloed op u
Nadere informatieVoorlichtingsbijeenkomst
Voorlichtingsbijeenkomst 13 februari 2018 Voor: Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee Door: Joke van Dijk en Marloes Jacobs Ik wil dat dit niet wordt vergeten Filmpje Is het vergeetachtigheid of
Nadere informatieBehandeling met memantine
Uw arts heeft u memantine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met memantine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die uit
Nadere informatievind. Uw manier van leven met dementie. Informatie over: Dementie
vind. Informatie over: Dementie Uw manier van leven met dementie. Wanneer u dementie vermoedt bij uzelf of bij uw familie, dan komt er veel op u af. Laurens helpt. In deze folder leest u over dementie
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Psychosociale zorg. voor mensen met kanker
PATIËNTEN INFORMATIE Psychosociale zorg voor mensen met kanker 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over psychosociale zorg voor mensen met
Nadere informatieGeheugenklachten als bijwerking van Electroconvulsieve Therapie (ECT)
Geheugenklachten als bijwerking van Electroconvulsieve Therapie (ECT) Informatie voor patiënten en hun naaste(n) Samenvatting van de informatie in de folder Patiënten die een electroconvulsieve therapie
Nadere informatieHet neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer
Het neuropsychologisch onderzoek Informatie voor de patiënt en verwijzer Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog? De neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen het
Nadere informatieDementiepoli. Ouderen
Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologisch onderzoek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie?... 1 Mogelijke gevolgen van hersenproblematiek... 1 Wat is een neuropsychologisch onderzoek?... 2 Voorbeelden van neuropsychologisch
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek bij ouderen
Neuropsychologisch onderzoek bij ouderen Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog... 1 Mogelijke gevolgen van een hersenbeschadiging... 1 Wat is een neuropsychologisch
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Dementie
PATIËNTEN INFORMATIE Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier
Nadere informatieDementie. Wat is dementie?
Dementie Dementie is een ernstige aandoening, die het leven van mensen ingrijpend verandert. In Nederland zijn er ongeveer 250.000 mensen met dementie. De meesten krijgen dementie wanneer ze al op leeftijd
Nadere informatieInformatie. Aandachtspunten voor mantelzorgers van mensen met dementie
Informatie Aandachtspunten voor mantelzorgers van mensen met dementie Inleiding Dementerende patiënten zijn vaak gedeeltelijk of volledig afhankelijk van mantelzorgers. Vaak hebben ze een bijzondere relatie
Nadere informatieAlles voor dementie Zorg in elke fase
Alles voor dementie Zorg in elke fase Als vergeten gewoon wordt Dementie is, voor alle betrokkenen en in alle fasen, een ingrijpende ziekte. Na de diagnose is er schrik en verwarring. U zult veel vragen
Nadere informatieGeheugenklachten? Wat te doen als er stukjes gaan ontbreken
Geheugenklachten? Wat te doen als er stukjes gaan ontbreken Geheugenproblemen en/of veranderingen in gedrag Vooral oudere mensen kunnen last hebben van vergeetachtigheid. Op zich is dat niet zo erg. Maar
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Depressies
Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben
Nadere informatieInformatiefolder delier
Informatiefolder delier Informatiefolder delier Het gedrag en de reactie van uw partner, familielid, vriend(in) of kennis zijn anders dan u gewend bent. Hij of zij is onrustig, begrijpt u niet, geeft vreemde
Nadere informatieVerschil tussen Alzheimer en dementie
Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.
Nadere informatieOntmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. laurens De Blijvenburg
Laurens De Blijvenburg Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie en hun mantelzorgers laurens De Blijvenburg Wat is een ontmoetingscentrum? Een ontmoetingscentrum is er voor mensen met lichte tot matige
Nadere informatieMantelzorg. Praktische informatie en tips voor mantelzorgers
Mantelzorg Praktische informatie en tips voor mantelzorgers Inleiding Met de mantelzorger bedoelen we diegene die een belangrijke rol in de zorg voor een naaste vervult. Vaak is dit een ouder, partner
Nadere informatieIBAN NL13 INGB CB
Leven met dementie Leven met dementie Als de diagnose is gesteld en u weet dat u of uw naaste dementie heeft, betekent dat meestal het einde van een lange periode van onzekerheid. Maar het is ook een klap:
Nadere informatieSchizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie
ggz voor doven & slechthorenden Schizofrenie Leven in een andere wereld Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie Herkent u dit? Denkt u wel eens dingen te zien
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor cliënt en naasten Zorgprogramma Doen bij Depressie Versie 2013-oktober Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen en welke oorzaken
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid
Nadere informatieDe behandelaren van Archipel
De behandelaren van Archipel Arts, psycholoog, fysio- en ergotherapeut, logopedist, diëtist, muziektherapeut, maatschappelijk werker het gevoel van samen 'Oók als u behandeling nodig heeft wilt u zelf
Nadere informatieStart Alzheimercafe s in Bère Miesen, psycholoog, psychogerontoloog
Start Alzheimercafe s in 1997 Bère Miesen, psycholoog, psychogerontoloog 8 Alzheimer cafe s + 1 Jungheimercafe Oosterwolde/Drachten/Leeuwarden/Franeker/Wolvega/ Sneek/Dokkum/Drachten Dementie is de naam
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid Delier
Acuut optredende verwardheid Delier Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege ziekte, ongeval en/of operatie. Zoals u vermoedelijk hebt gemerkt, is zijn of haar reactie
Nadere informatieSlaapstoornissen bij ouderen
Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder
Nadere informatieSlaapstoornissen bij ouderen
Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder
Nadere informatieDementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013
Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)
Nadere informatieDEMENTIE. Stadia en symptomen van dementie. Er zijn drie hoofdstadia van dementie.
DEMENTIE De term dementie beschrijft een verzameling symptomen waaronder, in de meeste gevallen, verlies van verstandelijk vermogen - het geheugen laat na, denken en redeneren wordt moeilijker. Als zodanig
Nadere informatieOndersteuning bij leven met een beperking
Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door
Nadere informatieNiet Aangeboren Hersenletsel (NAH)
Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) informatie voor de patiënt Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) NAH is een beschadiging van de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven. Een beschadiging van
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Dementie
PATIËNTEN INFORMATIE Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier
Nadere informatieSportief bewegen met dementie. Dementie
Sportief bewegen met dementie Dementie Sportief bewegen met dementie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid
Nadere informatieWIJZER OVER GEHEUGEN. over hersenen, vergeten & dementie GEORGIE DOM
WIJZER OVER GEHEUGEN over hersenen, vergeten & dementie GEORGIE DOM Wijzer over geheugen GEORGIE DOM WIJZER OVER GEHEUGEN 1 e druk, september 2013 2013 Consumentenbond en Alzheimer Nederland Auteursrechten
Nadere informatieDelirium op de Intensive Care (IC)
Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven
Nadere informatieZorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care
Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care Waarom nazorg na een Intensive Care behandeling? Onlangs bent u opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care. Er is in deze periode veel met u
Nadere informatieHet belang van Levensverhalen bij Dementie
Het belang van Levensverhalen bij Dementie 24 februari 2015 Inge van Rooij (coördinerend begeleider, Lunet zorg) Willem Lemmens (gedragsdeskundige, Lunet zorg) Ouder worden! Veroudering = Levensloop! Mensen
Nadere informatieVerslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan
ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms
Nadere informatieDepressieve klachten bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en
Nadere informatieDepressie bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 3 Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen
Nadere informatieDe Kopgroep in Nieuwegein. Praten over en omgaan met uw dementie
De Kopgroep in Nieuwegein Praten over en omgaan met uw dementie "In het begin vond ik het eng", vertelt Pieter. "Nu zeg ik het gewoon tegen iedereen: Ik heb Alzheimer." Omgaan met dementie Sinds de diagnose
Nadere informatiedementie ZorgSaam Ziekenhuis ZorgSaam Ziekenhuis ZorgSaam Ziekenhuis
dementie ZorgSaam 1 2 Inleiding Dementie is een ernstige aandoening, die het leven van mensen ingrijpend verandert. In Nederland zijn er ongeveer 250.000 mensen met dementie. De meesten krijgen dementie
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid
Acuut optredende verwardheid Een delier Bij mensen met een ziekte komt acute verwardheid ofwel delirium (delier) regelmatig voor. Dit is geen onschuldig verschijnsel. Het wijst er meestal op dat er iets
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieVroegsignalering bij dementie
Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl
Nadere informatiepatiënteninformatie Dienst neurologie en geriatrie Dementie GezondheidsZorg met een Ziel
i patiënteninformatie Dienst neurologie en geriatrie Dementie GezondheidsZorg met een Ziel Geachte heer Geachte mevrouw U hoorde van de dokter dat u of uw familielid dementie heeft. U wil hier meer over
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieVerpleegkundig voorlichtingsuur CVA
Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA 2 Verpleegkundig voorlichtingsuur CVA in de acute fase tijdens opname Afdeling: B3, Neurologie (route B) Telefoon: 088 066 2420 Datum:. Tijd:. Inleiding De Ommelander
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word?
Wat als ik niet meer beter word? Als u te horen heeft gekregen dat u niet meer kunt genezen, is dat een harde boodschap. Deze boodschap roept veel vragen op, zoals: Deze folder is bedoeld voor mensen die
Nadere informatieOnderwerp: Acute verwardheid of delier
Onderwerp: 1 Informatie over acute verwardheid of delier Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan
Nadere informatieThema s voor het Alzheimer Café. Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek
Thema s voor het Alzheimer Café Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek Medische aspecten Wat is dementie? Medische aspecten Verschillende
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieDelirium of delier (acuut optredende verwardheid)
Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten
Nadere informatiemantelzorg boek In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger
mantelzorg boek In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger Er zijn momenten dat de mantelzorger de zorg en hulp (tijdelijk) moet overdragen aan iemand anders. Bij het
Nadere informatieWorkshop dementie diagnostiek
Workshop dementie diagnostiek Bernard Prins, huisarts Medisch Centrum Gelderlandplein, lid Academisch Huisartsen Netwerk van het Vumc en Coöperatie Huisartsen in Amsterdam Zuid Karel Brühl, specialist
Nadere informatieMultiple Sclerose. Poliklinische revalidatie
Multiple Sclerose Poliklinische revalidatie Voor wie is deze folder? Bij u is de diagnose Multiple Sclerose (MS) gesteld. De aandoening Multiple Sclerose kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijks
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Rouwverwerking
PATIËNTEN INFORMATIE Rouwverwerking 2 PATIËNTENINFORMATIE Een dierbare is overleden. Dit is een aangrijpende gebeurtenis. In de eerste plaats gaat onze deelneming uit naar u en de overige nabestaanden.
Nadere informatieAcute verwardheid (delirium) op de Intensive Care
Acute verwardheid (delirium) op de Intensive Care Op dit moment verblijft uw partner of familielid op de afdeling Intensive Care. Dit is een afdeling waar (ernstig) zieke mensen worden behandeld en verzorgd.
Nadere informatieAandacht voor dementie
Aandacht voor dementie Informatie over dementie en de beschikbare hulp in de gemeente Heumen Samen staan we sterker! #Alzheimer Nederland gemeente Heumen leven samen Dementie is heel ingrijpend. Als u
Nadere informatieDementie, hoe verder?
Dementie, hoe verder? Informatie voor familie en mantelzorgers Voorwoord 3 Wat is dementie 3 Soorten 3 Verloop 4 Behandelingsmogelijkheden 5 Omgangsadviezen 6 Tips voor de omgeving 7 Hoe verder? 7 Meer
Nadere informatieAfasie. Logopedie. Beter voor elkaar
Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan
Nadere informatieboek mantelzorg In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger
november 2014 mantelzorg boek In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger Dit mantelzorgboek is mogelijk gemaakt door Univé Zorg en de Zorgkantoren Coöperatie VGZ Er zijn
Nadere informatieMCI Groep (Mild Cognitive Impairment) Dagactiviteitencentrum Inovum
MCI Groep (Mild Cognitive Impairment) Dagactiviteitencentrum Inovum Voor mensen die problemen ondervinden met het verwerken van informatie en/of geheugen en taal Dagactiviteitencentrum Inovum in Loosdrecht
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid (delier)
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor de patiënt, partner, familie en betrokkenen Acuut optredende verwardheid (delier) Uw partner, familielid, vriend of kennis
Nadere informatieCognitieve stoornissen na een beroerte
NEUROLOGIE Cognitieve stoornissen na een beroerte ADVIES Cognitieve stoornissen na een beroerte Als aanvulling op de folders Verder na een beroerte en Na een beroerte, adviezen voor naasten krijgt u in
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch ALS/PSMA. Amyotrofische Laterale Sclerose/ Progressieve Spinale Musculaire Atrofie
Libra R&A locatie Blixembosch ALS/PSMA Amyotrofische Laterale Sclerose/ Progressieve Spinale Musculaire Atrofie U heeft de diagnose Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) of Progressieve Spinale Musculaire
Nadere informatieHulp voor patiënten met kanker
Hulp voor patiënten met kanker Inleiding Wanneer de diagnose kanker bij u is gesteld, breekt er voor u en uw naasten een moeilijke tijd aan. U krijgt geestelijk en lichamelijk heel wat te verwerken. Door
Nadere informatieInleiding. Wat is afasie?
Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw
Nadere informatieFunc/onele achteruitgang
Veroudering Vergeetach/gheid Func/onele achteruitgang DEMENTIE Leeftijdsafhankelijk geheugenverlies 0 Lee?ijd 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 % Geheugen - 5-10 - 15-20 - 25 Leeftijdsafhankelijk
Nadere informatieWandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman
WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30 Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman Waarom deze workshop? Momenteel leven 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal
Nadere informatie