Uitgangspunten Strategien. Algemeen De contactnemer De vraag Het antwoord

Transcriptie

1 Werkingsverslag Kinderrechtswinkels vzw 2005

2 Voorwoord Reeds meer dan 15 jaar, sinds het ontstaan van de Brugse Kinderrechtswinkel in 1987, kunnen kinderen en voor hen relevante personen of organisaties terecht bij de Kinderrechtswinkels met vragen die verband houden met kinderrechten. Het aanbod van de Kinderrechtswinkels omvat verschillende aspecten: enerzijds is er de individuele info- en adviesverlening en de concrete rechtsbijstand aan minderjarigen, anderzijds is er een educatief aanbod in de vorm van publicaties en vormingsactiviteiten naar verschillende doelgroepen. Naar jaarlijkse gewoonte verspreiden we een jaarverslag dat geïnteresseerden een overzicht biedt van de werkzaamheden in het afgelopen jaar. Deze publicatie is dus een weergave van de activiteiten van de Kinderrechtwinkels in het jaar Het is een verslag met dezelfde ingrediënten als voorgaande jaren. Onze dienstverlening en de thema s waarrond we geconsulteerd worden, zijn dezelfde gebleven. 1

3 Inhoudstafel Hoofdstuk 1 Kinderrechtswinkels in Vlaanderen Een rechtsbeschermingsinitiatief voor minderjarigen... 3 Uitgangspunten Strategien 2. Korte historiek... 5 Hoofdstuk 2 Kinderrechtswinkels en hun strategieën Individuele info- en adviesverlening... 6 Algemeen De contactnemer De vraag Het antwoord 2. Collectieve informatieverstrekking Algemeen Vormingen Infostands Educatieve materialenkoffers Kinderrechtenspeurtochten Project Kinderrechteneducatie Eigen producten 3. Daadwerkelijke rechtsbijstand Maatschappelijke actie en procesbegeleiding Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten Project Kleuterkoffer 5-daagse Samenwerkingsverbanden Hoofstuk 3 Kinderrechtswinkels als organisatie Structuur De plaats van de vrijwilligers in de KRW s Financiën Besluit

4 Hoofdstuk 1. Kinderrechtswinkels in Vlaanderen 1. Een rechtsbeschermingsinitiatief voor minderjarigen Uitgangspunten Alle kinderen hebben recht op een respectvolle omgang in onze samenleving. We vertrekken vanuit de gelijkwaardigheid van alle mensen ongeacht hun leeftijd. Dus ook kinderen kunnen aanspraak maken op de algemeen geldende mensenrechten. In dat verband tekent zich sinds een aantal jaren een wijziging af in het denken over kinderen: waar tot voor enkele jaren de nadruk werd gelegd op het louter beschermen van kinderen in hun belang gaat men nu meer en meer de inbreng van kinderen zelf waarderen en hun rechten beschermen. Het kind is dus aan het evolueren van een beschermingsobject naar een rechtssubject. De hieruit voortvloeiende behoeften van kinderen in verband met hun rechten zijn de uitgangspunten voor het bestaan en de activiteiten van de Kinderrechtswinkels vzw, sinds haar ontstaan in Net zoals voor alle burgers spelen wetten en regels een belangrijke rol in het leven van minderjarigen. Dit feit wordt nog versterkt door het bestaan van het kinderrechtenverdrag waardoor de wetten en regels in een samenhangend kader worden geplaatst. Minderjarigen moeten dus geïnformeerd worden over het bestaan en de betekenis van het geheel van kinderrechten. Regels worden toegepast in concrete situaties en kinderen hebben behoefte aan correcte informatie over hoe een bepaalde regel in een bepaalde situatie wordt gehanteerd. Minderjarigen moeten niet enkel geïnformeerd worden over het bestaan en de betekenis van het geheel van kinderrechten maar stellen zich ook vragen over hoe dat dan in hun specifieke situatie in elkaar zit. Zij kunnen daarbij behoefte hebben aan advies of ondersteuning. In sommige situaties ondernemen minderjarigen ook acties om hun rechten daadwerkelijk uit te oefenen en op te eisen. Minderjarigen kunnen daarbij behoefte hebben aan rechtsbijstand door een advocaat. De bijstandsbehoefte kan eveneens een gevolg zijn van het feit dat minderjarigen geconfronteerd worden met gerechtelijke instanties. Kinderen hebben nood aan een samenleving die rekening houdt met hun wensen en behoeften. Zij hebben recht op een verbeterde (rechts)positie in een maatschappij waarin ze daadwerkelijk au sérieux genomen worden. Kinderrechten daar praat je niet alleen over. Op alle niveaus moeten instanties aangespoord worden om te onderzoeken welke implicaties kinderrechten hebben voor het eigen functioneren. Bij dit zoekproces kunnen ze behoefte hebben aan ondersteuning en begeleiding. 3

5 Strategieën Vanuit deze uitgangspunten is de Kinderrechtswinkels vzw van start gegaan met de bedoeling in haar activiteiten een antwoord te bieden op deze behoeften van minderjarigen. Samenvattend kunnen we stellen dat de Kinderrechtswinkel tegemoet komt aan de diverse facetten van een omvattend rechtsbescherminginitiatief, zijnde: dat je rechten hebt; dat je over je rechten geïnformeerd bent; dat je deze rechten kan uitoefenen; dat je ze zonodig kan afdwingen; dat je voor je belangen kan opkomen. Omvattend slaat ook op het feit dat de Kinderrechtswinkel deze rechtsbeschermingfuncties niet alleen vervult voor het individuele kind maar ook ten aanzien van kinderen als sociale groep. Meer concreet kunnen we de volgende taken onderscheiden: Individuele info- en adviesverlening Om aan de behoefte van correcte informatie en bijstand in zeer concrete situaties tegemoet te komen, organiseert de Kinderrechtswinkel permanenties. Op deze momenten kunnen kinderen individueel terecht met hun vragen en problemen. Anderzijds is het belangrijk om rekening te houden met het feit dat kinderen voor dit soort vragen en behoeften vaak een beroep doen op hun directe omgeving en zeer weinig de stap zetten naar een onbekende en gespecialiseerde dienst. Daarom kunnen ook individuen uit de directe omgeving van kinderen ten behoeve van kinderen vragen stellen aan de Kinderrechtswinkel. Het kan dus belangrijk zijn dat diensten, die dicht bij kinderen staan, hier een competentie ontwikkelen. De Kinderrechtswinkel levert hiertoe een bijdrage door enerzijds deze diensten/overheden te sensibiliseren voor het bestaan van een dergelijke behoefte. Anderzijds biedt de Kinderrechtswinkel deze diensten een gesystematiseerde opleiding en navorming aan. De Kinderrechtswinkel heeft al meermaals het initiatief genomen voor of meegewerkt aan het organiseren van cursussen en studiedagen. Verder is de Kinderrechtswinkel ook medeoprichter en lid van de kernredactie van het Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, een gespecialiseerd tijdschrift over het Belgisch Jeugdrecht. Collectieve informatieverstrekking Het is noodzakelijk dat kinderen via allerlei kanalen worden geïnformeerd over hun rechten als minderjarigen. Een belangrijke taak voor de Kinderrechtswinkel is ervoor te zorgen dat dit een bespreekbaar en besproken onderwerp is. Dit kan door het geven van vorming, zowel naar kinderen zelf als naar voor hen relevante personen of intermediairen. Daarnaast verzorgt de Kinderrechtswinkel eigen publicaties of levert een bijdrage in tijdschriften of publicaties van anderen. 4

6 Daadwerkelijke rechtsbijstand Rechtsbijstand is bijna uitsluitend het terrein van advocaten. Een belangrijke vaststelling is echter dat kinderrechten een domein zijn waar weinig advocaten in opgeleid zijn en waarin ze zich ook niet specialiseren. Een belangrijke opdracht voor de Kinderrechtswinkel is ervoor te zorgen dat er een gespecialiseerde competentie ontwikkeld wordt bij advocaten. Hiertoe is het opstarten en ondersteunen van collegagroepen een uiterst geschikte werkmethode. Daarnaast kan de Kinderrechtswinkel ook zelf rechtstreeks bijdragen tot het vergroten van de mogelijkheden voor minderjarigen om via het gerecht recht te bekomen en dit door het actief ondersteunen van zogenaamde principiële zaken. Maatschappelijke actie en procesbegeleiding In het werken naar een meer respectvolle omgang met kinderen participeert de Kinderrechtswinkel in werkgroepen en samenwerkingsverbanden met het oog op het bevorderen van maatschappelijke verandering en het versterken van de positie van kinderen in onze samenleving. 2. Korte historiek Midden 1987 ging in Brugge de eerste Vlaamse Kinderrechtswinkel van start. De aanleiding daartoe was tweeërlei: enerzijds bleek uit een bevraging van 700 Brugse scholieren dat hun kennis omtrent rechten en plichten van minderjarigen miniem was. Anderzijds was er de manklopende rechtsbijstand aan minderjarigen bij de jeugdrechtbank. Een zoektocht naar een antwoord hierop bracht ons in contact met de Kinderrechtswinkel in Amsterdam. Ook in Wallonië bestonden reeds Services Droit des Jeunes. Deze organisaties en het contact met Prof. Eugeen Verhellen van de Universiteit Gent brachten ons op het idee om in Vlaanderen van start te gaan met een eigen rechtsbeschermingsinitiatief voor minderjarigen. Dankzij een nauwe samenwerking tussen de Brugse Kinderrechtswinkel en het Centrum voor de Rechten van het Kind van de Gentse Universiteit kon op 20 november 1994 in Gent de tweede Vlaamse Kinderrechtswinkel van start gaan. De twee knelpunten die aan de basis lagen van het ontstaan van de Vlaamse Kinderrechtswinkels lopen nu nog steeds als een rode draad doorheen de werking. In Vlaanderen zijn er slechts twee Kinderrechtswinkels: één in Brugge en één in Gent. Nochtans krijgen we vragen van overal en zouden sommigen ook graag een winkel in Antwerpen, Brussel of Hasselt zien. Alleen beschikt de Kinderrechtswinkel niet over de middelen om dit ook te realiseren. Daarom hebben wij sinds 2003 ook een virtuele Kinderrechtswinkel geopend. Dit is een voorlopige manier om de geografische bereikbaarheid van de Kinderrechtswinkel uit te breiden zonder dat er onmiddellijk een Kinderrechtswinkel moet opgericht worden in elke provincie. Via deze virtuele Kinderrechtswinkel, wordt de volledige dienstverlening van de Kinderrechtswinkel aangeboden. Op elk moment en van om het even welke plaats kunnen minderjarigen en andere geïnteresseerden terecht op voor informatie en/of advies rond rechten van kinderen. De lokale en virtuele Kinderrechtswinkels worden overkoepeld door de Kinderrechtswinkel Koepel. Deze Koepel heeft een coördinerende functie met activiteiten die de lokale winkels overstijgen, zoals samenwerkingsverbanden en projecten voor alle Vlaamse provincies. De individuele info- en adviesverlening behoort niet tot het takenpakket van KRW Koepel, er worden dus geen permanenties gehouden. De Kinderrechtswinkel Koepel is gevestigd in de Kinderrechtswinkel Gent. 5

7 Hoofdstuk 2. Kinderrechtswinkels en hun strategieën 1. Individuele info- en adviesverlening Elke woensdagmiddag, tussen 2 en 5 uur, houdt de Kinderrechtswinkel permanentie. De winkels komen hiermee tegemoet aan de vraag naar juiste juridische informatie en bijstand bij concrete situaties. In Gent worden deze spreekuren meestal bemand door 2 vrijwilligers en de afdelingscoördinator, in Brugge hoofdzakelijk door de afdelingscoördinator zelf. Tijdens deze permanenties kunnen mensen langskomen (al dan niet op afspraak) of kunnen ze telefoneren. De brieven of s die de voorbije week binnenkwamen worden dan beantwoord. Naast de wekelijkse permanentie op woensdagmiddag kan men ook op afspraak langskomen. Voorlopig zijn er afspraken gemaakt i.v.m. vragen die via de virtuele winkel gesteld worden: de Brugse winkel beantwoordt de vragen uit West- Vlaanderen en Limburg, de Gentse winkel vragen uit Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Brussel/Vlaams Brabant. Individuele vragen die binnenkomen via de Koepel worden eveneens, afhankelijk van de regio van de contactnemer, doorgespeeld aan de Kinderrechtswinkel Gent of Brugge om een antwoord op te formuleren. Bij elke vraag die aan de Kinderrechtswinkel wordt gesteld, wordt een registratieformulier ingevuld in functie van het jaarlijkse werkingsverslag. Het zijn dan ook deze gegevens die verwerkt werden in dit hoofdstuk rond individuele info- en adviesverlening en collectieve informatieverstrekking. Om de anonimiteit van de contactnemer zoveel mogelijk te respecteren en te garanderen worden er geen overbodige vragen gesteld aan de contactnemers en wordt slechts een beperkt aantal cliëntgegevens genoteerd. Het is dan ook deze anonimiteit die er vaak voor zorgt dat de rubriek onbekend zo groot is. De hiernavolgende cijfergegevens zijn een weergave van de informatie- en hulpvragen en van de contactnames i.f.v. de collectieve informatieverstrekking bij de KRW s. De meer specifieke gegevens rond vormingen, het ontlenen van de verschillende kinderrechtenkoffers, de bijdragen in publicaties, interviews, de infostanden, enz. zijn terug te vinden onder de rubriek Collectieve informatieverstrekking. De meeste contacten met de KRW s zijn eenmalig. Sommige vragen moesten echter verder opgevolgd worden en hielden daardoor meerdere contacten in. Deze werden echter in onze verwerking als 1 dossier beschouwd en als 1 contactname geregistreerd. Bij het berekenen van de percentages werd geen rekening gehouden met de categorie onbekend. De percentages moeten dan ook geïnterpreteerd worden als de verhouding t.o.v. het totaal van de bekende gegevens (vermeld als subtotaal). Algemeen De medewerkers van de Kinderrechtswinkels in Gent en in Brugge zijn elke woensdagmiddag bereikbaar tijdens de permanentie. De medewerkers kunnen telefonisch gecontacteerd worden of per brief en via . Men kan natuurlijk ook persoonlijk een bezoekje brengen aan één van de twee winkels. Elke afdeling heeft een eigen e- mailadres, maar als blijkt dat éénzelfde vraag aan beide winkels werd gesteld, wordt onderling afgesproken wie het eigenlijke antwoord formuleert. Telkens bezoekers in contact komen met medewerkers van de Kinderrechtswinkel (door een vraag te stellen, te chatten of een bestelling te plaatsen) werd hiervan een registratie gemaakt. Deze registraties geven dus enkel daadwerkelijke contacten weer tussen medewerkers van de KRW en het publiek. De virtuele Kinderrechtswinkel registreerde bijvoorbeeld 761 contacten in Dit cijfer geeft natuurlijk niet het totaal aantal bezoekers van de virtuele KRW weer want veel bezoekers vinden de nodige informatie op de de site zelf en stellen daarom geen individuele vraag. Uit de statistieken blijkt dat de virtuele KRW keer bezocht werd in Het bezoekersaantal is gestegen met in vergelijking met Hieruit blijkt dat de bereikbaarheid van de Kinderrechtswinkel via dit medium 6

8 duidelijk verhoogt. We stellen een piekmoment vast tijdens de maand maart en april. Tijdens deze twee maanden had de virtuele Kinderrechtswinkel bezoekers, 25% van het jaarlijks aantal bezoekers in In oktober 2005 verstuurde de Kinderrechtswinkel haar eerste elektronische nieuwsbrief. Met deze nieuwsbrief willen we verschillende organisaties en personen (scholen, Kinderrechtenorganisaties, advocaten, JAC s, ) op de hoogte houden van alle activiteiten van de Kinderrechtswinkels. In oktober 2005 bereikten we hiermee 748 organisaties en diensten. Tabel 1: waar en wanneer gecontacteerd? Maand Brugge Gent www Totaal % januari ,09 februari ,59 maart ,26 april ,60 mei ,78 juni ,62 juli ,68 augustus ,64 september ,50 oktober ,29 november ,77 december ,29 Totaal Het aantal contacten in 2005 is ongeveer gelijk gebleven in vergelijking met We telden 30 contacten meer in De contacten vertonen een regelmatige spreiding over het ganse werkingsjaar. Toch merken we op dat september en november nog steeds piekmomenten zijn. Dat heeft te maken met de extra aandacht die besteed wordt aan kinderrechten tijdens de aanloop naar de verjaardag van het kinderrechtenverdrag op 20 november. Daarnaast was juni in 2005 ook een piekmaand. Tabel 2: hoe wordt contact opgenomen? Contactname Brugge Gent www Totaal % persoonlijk ,72 telefonisch ,54 schriftelijk/fax , ,68 subtotaal onbekend Totaal Wat het meest opvalt bij de contactnames is dat de vragen die per gesteld worden nog steeds het hoogst zijn. Ongeveer 56% van de vragen worden via gesteld. Dit medium leent zich er toe om vlot contacten te leggen, om snel en anoniem vragen te stellen. Het totaal aantal contacten via de virtuele Kinderrechtswinkel kende een lichte daling in vergelijking met Het totaal werd echter beïnvloed door grote dalingen in september, oktober en november. Deze daling heeft een technische oorzaak. De website werd midden september overgezet op een nieuwe administratiemodule. De webbouwer vergat echter de module te installeren waarmee bezoekers een vraag naar de Kinderrechtswinkel kunnen versturen. Wij merkten deze fout pas op begin november. Hierdoor was de Kinderrechtswinkel niet bereikbaar via de website van half september tot half november. Bovendien crashte onze server tijdens de laatste week van het jaar, waardoor de Kinderrechtswinkels tijdens die periode evenmin onbereikbaar waren via de website. Het aantal telefonische en schriftelijke contacten kende een lichte daling vergeleken met Terwijl het aantal persoonlijke contacten in de Brugse Kinderrechtswinkel licht steeg. Het is dus belangrijk dat de Kinderrechtswinkel een laagdrempelige diensverlening aanbiedt, rechtstreeks toegankelijk is voor persoonlijke contacten en haar bereikbaarheid via internet waarborgt. 7

9 De contactnemer De Kinderrechtswinkels bieden een dienstverlening aan die in functie van de rechten van kinderen staat. Het aanbod van de KRW richt zich echter zowel naar kinderen als naar volwassenen, diensten en organisaties. Voor kinderen is het tenslotte niet altijd evident om een dienst zoals de Kinderrechtswinkel te contacteren, ook al is de dienstverlening gratis en wordt de anonimiteit van de cliënt gegarandeerd. In de praktijk zullen kinderen met vragen of problemen te rade gaan bij vertrouwenspersonen uit hun directe omgeving, familie, vrienden, leerkrachten, jeugdwerkers, Door ook toegankelijk te zijn voor deze intermediairen vergroot de KRW dus, indirect, haar bereik. De cijfergegevens uit tabel 3 geven een beeld over de verhouding tussen minderjarigen, meerderjarigen en organisaties als contactnemers. De tabellen 4, 5 en 6 geven meer informatie over wie deze contactnemers zijn. Tabel 3: wie neemt contact op? Contactnemer Brugge Gent www Totaal % minderjarig ,71 meerderjarig ,09 organsatie/dienst ,20 Totaal Net zoals in 2004 vormden minderjarigen ook in 2005 de belangrijkste groep contactnemers! De tendens dat vooral volwassenen, organisaties en diensten contact opnemen met de KRW s is dus sinds 2003 verbroken. Het groot aantal minderjarige contactnemers is nog steeds deels het gevolg van de verhoogde bereikbaarheid via de virtuele Kinderrechtswinkel. Deze stijging kunnen we voornamelijk verklaren door het aantal massamanifestaties waar we met de Kinderrechtswinkels aan deelnamen. Tijdens deze manifestaties kiezen veel kinderen ervoor om ons persoonlijk aan te spreken. Het aantal meerderjarigen die contact leggen met de KRW zijn nagenoeg gelijk. Ongeveer een 30%. Het aantal organisaties en diensten die ons contacteerden in 2005 zijn echter gestegen met 100! Deze doelgroep behelst momenteel ongeveer 35% van het totaal aantal contacten. Tabel 4a: de minderjarige contactnemer algemeen leeftijd en geslacht Lftd minderjarige Brugge Gent www Totaal % < 9 jaar , jaar , jaar , jaar ,48 subtotaal onbekend Totaal jongen ,3 meisje ,7 subtotaal onbekend Totaal In 2004 zagen we een gelijke verspreiding van de verschillende leeftijdsgroepen van minderjarigen. In 2005 daarentegen is er opnieuw een verschuiving merkbaar en is vooral de groep van kinderen jonger dan 9 jaar sterk gedaald. Binnen de leeftijdsgroep tussen 9 en 12 jaar zien we een grote stijging. Waar deze groep vorig jaar ongeveer 30% in beslag neemt, behelzen de 9 tot 12-jarigen in % van alle minderjarige contactnemers. Het aantal contactnemers tussen 13 en 18 jaar is in 2005 gestegen met 10%. Hoewel vaak gezegd wordt dat de KRW een vrij jong imago heeft dat vooral lagere schoolkinderen aanspreekt, blijken gelukkig ook tieners de weg te vinden en is het aantal tieners zelfs gestegen. Daarnaast stellen we ook elk jaar opnieuw vast dat het vooral de meisjes zijn die contact opnemen met de KRW s. 8

10 Tabel 4b: de minderjarige contactnemer bij adviesvragen aantal minderjarige contactnemers Brugge Gent www Totaal % ,6 minderjarigen die de KRW s contacteren. Het aantal adviesvragen gesteld door minderjarigen is gestegen met 50. Deze stijging wordt grotendeels veroorzaakt door meer persoonlijke contacten in de Gentse Kinderrechtswinkel en door de virtuele Kinderrechtswinkel. Een groot deel van de minderjarigen contactnemers (651) stelt echter een informatievraag aan de KRW in van de 852 minderjarigen die contact opnemen met de KRW s, stellen een adviesvraag die betrekking heeft op hun eigen situatie. Dat is ongeveer 23,5% van alle Tabel 5: de meerderjarige contactnemer Meerderjarige contactnemer Brugge Gent www Totaal % student ,18 ouders ,26 kennis ,03 grootouders ,52 stiefouder ,32 familie ,69 andere ,99 subtotaal onbekend Totaal Tabel 5 geeft een overzicht van welke meerderjarigen de KRW contacteerden in Studenten vormen hier de grootste groep. Zij vertegenwoordigen ongeveer 42% van alle meerderjarige contactnemers. Studenten nemen vooral contact op om informatie te verkrijgen over kinderrechten en over het Belgisch jeugdrecht. Opvallend is dat ongeveer 43% van de meerderjarige contactnemers personen zijn uit de directe omgeving van minderjarigen, nl. ouders, kennissen, grootouders, familie of een stiefouder. Deze groep is gestegen in vergelijking met Zij stellen meestal adviesvragen m.b.t. de situatie van een minderjarige uit hun omgeving. Tabel 6: de organisaties die contact opnemen Welke organisatie Brugge Gent www Tot. % onderwijs ,78 algemeen welzijnswerk ,92 bijzondere jeugdbijstand ,49 overheid ,79 jeugdwerk ,26 kinderrechtenorganisaties ,74 jeugddienst ,52 Kinder- en Jongerentelefoon ,04 politie ,13 media ,39 Kinderrechtencommissariaat ,13 bibliotheek ,13 andere ,66 subtotaal onbekend Totaal De Kinderrechtswinkel heeft over de jaren heen een educatief aanbod uitgebouwd waar het onderwijs duidelijk interesse voor heeft. Er is zelfs een stijging waar te nemen van 5%. Momenteel maakt 55% van de diensten deel uit van de onderwijssector. Ook het algemeen welzijnswerk (JAC s, CLG, ), de bijzondere jeugdbijstand (voorzieningen, CBJ, ), de overheid en het jeugdwerk vinden de weg naar de winkels, al is het in mindere mate. Het aantal contacten vanuit deze diensten is ongeveer gelijk gebleven t.o.v De categorie andere bevat organisaties zoals het OCMW, de Huurdersbond, het Justitiehuis, enz. 9

11 Tabel 7: van waar komt de contactnemer? Waar contactnemer Brugge Gent www Tot. % West-Vlaanderen ,44 Oost-Vlaanderen ,62 Antwerpen ,44 Vlaams Brabant & Brussel ,53 Limburg ,35 andere ,62 subtotaal Onbekend Totaal Net zoals andere jaren komen de meeste contactnemers uit Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen. Tevens blijkt dat elke KRW de meeste vragen krijgt uit de eigen provincie. De regionale werking blijft dus vrij belangrijk, ook al nemen de telefonische en electronische contacnames de bovenhand. Veel heeft te maken met de naambekendheid van diensten in de eigen regio. Niet voor niets bereiken acties in de eerste plaats de doelgroep uit de eigen regio. Er bestaan momenteel geen organisaties in de andere Vlaamse provincies die een identieke dienstverlening kennen als die van de KRW s. Vandaar dat toch ongeveer 35% van de contacten uit de andere provincies komen. Het aantal onbekenden ligt in deze tabel ook vrij hoog doordat veel contacten plaatsvinden via waardoor niet altijd duidelijk is uit welke provincie de contactnemer afkomstig is. De vraag De KRW maakt een onderscheid tussen informatie- en adviesvragen. In het geval van een informatievraag gaat het vaak om documentatie in functie van een werkje voor school, in het kader van een stage of thesis, om les te geven of uit belangstelling. Een vraag wordt als adviesvraag geregistreerd indien de vraag gesteld wordt vanuit een concrete probleemsituatie, waarbij er sprake is van een zekere betrokkenheid van de contactnemer. Concreet wil dit zeggen dat de contactnemer zelf in die situatie zit, of dat hij contact opneemt ten behoeve van iemand anders die met een probleem kampt. Tabel 8: welke vraag wordt gesteld? Soort vraag Brugge Gent www Totaal % informatievraag ,01 adviesvraag ,82 vormingsvraag ,17 Totaal bijvoorbeeld documentatie over zowel de KRW als het hoorrecht wou, dan werd én de rubriek KRW én de rubriek hoorrecht ingevuld. In 2005 was de verhouding informatievraag hulpvraag analoog aan de vorige werkingsjaren: de vragen naar informatie blijven op kop lopen. Waar het concreet om ging, is terug te vinden onder de rubriek het onderwerp van de respectievelijke vragen. Het totaal van de onderwerpen is groter dan het totaal aantal contactnames, omdat cliënten soms over meerdere topics vragen hadden. Deze werden bij de verwerking onder de verschillende categorieën gebracht. Als iemand 10

12 Tabel 9: het onderwerp van de infovragen Onderwerp Brugge Gent www Totaal % KRW ,26 eigen publicaties ,64 Verdrag inzake de Rechten van het Kind ,80 didactisch materiaal ,72 bijzondere jeugdbijstand ,74 kinderrechtenkoffers ,67 strafrecht ,93 kind en echtscheiding ,77 hoorrecht ,04 gerechtelijk recht ,86 ouderlijk gezag/voogdij ,64 handelingsbekwaamheid ,51 arbeid ,41 kinderparticipatie ,32 onderwijs ,38 kinderrechtenorganisaties ,06 vrije tijd ,1 rechten v.d. mens ,29 adoptie ,03 sociale zekerheid ,06 andere ,75 Totaal Ongeveer 1/3 van alle informatievragen gaan specifiek over de werking van de KRW. De Kinderrechtswinkel ontwikkelde de laatste jaren heel wat informatieve folders, brochures en ander materiaal rond kinderrechten en het Belgisch jeugdrecht. Een overzicht hiervan vindt u achteraan dit jaarverslag. Heel veel infovragen gaan dan ook over de publicaties van de KRW (ongeveer 22% van alle informatievragen), over het didactisch aanbod van de KRW (een kleine 8%) en over de inhoud en de ontleenvoorwaarden van de Kinderrechtenkoffer, van de Speel je recht -koffer, van de Rol je recht -koffer en van de Kleuterkoffer (3,6%). Gezien de doelstellingen van de KRW s zw is het niet verwonderlijk dat we ook het onderwerp kinderrechtenverdrag (ontstaan, inhoud) bij de top 3 van meeste voorkomende onderwerpen terugvinden (23%). Iets minder dan 10% van de vragen hebben betrekking op burgerlijk recht, zoals vragen naar documentatie over adoptie, kind en echtscheiding, het hoorrecht, bijzondere jeugdbijstand, ouderlijk gezag, handelingsbekwaamheid van minderjarigen, enz. We zien wel een stijging van vragen naar informatie over bepaalde thema s sinds de Kinderrechtswinkel de nieuwe folderreeks t Zitemzo ontwikkelde. Vragen over kindermishandeling of misbruik, maar ook over jeugdcriminaliteit worden onder de categorie strafrecht geplaatst. Bij arbeid gaat het vooral om vragen over kinderarbeid en in mindere mate over studentenarbeid. En onder onderwijs catalogiseren we de vragen rond leerplicht en rechten en plichten van leerlingen. Soms krijgen de Kinderrechtswinkels ook vragen die niet onder één van bovenstaande categorieën kunnen geplaatst worden zoals: info over de rechten van het dier, over het verkeer, vluchtelingenkinderen. In 2005 ging het om ongeveer om 1,5%.. Tabel 10: reden van de informatievraag Onderwerp Brugge Gent www Totaal % voor een opdracht ,4 voor zichzelf ,4 voor anderen ,99 andere ,16 subtotaal onbekend Totaal % van de informatievragen worden i.f.v. een opdracht voor school of voor het werk gevraagd. Iets minder dan 1/3 van de contactnemers vraagt informatie voor zichzelf. 11

13 Tabel 11a: het onderwerp van de adviesvragen Onderwerp Brugge Gent www Totaal % burgerlijk recht ,66 strafrecht ,51 gerechtelijk recht ,26 onderwijs ,17 arbeid ,69 cultuur/vrije tijd ,46 sociale zekerheid ,14 gezondheidszorg ,11 andere Totaal Zoals de voorbije jaren gingen de adviesvragen ook in 2005 bijna uitsluitend (83%) over het burgerlijk recht. Uit tabel 11b leiden we af dat het bij het burgerlijk recht het dan vooral gaat om vragen over kinderen en echtscheiding, over de verblijfs- en omgangsregeling en over het hoorrecht. Vragen over het ouderlijk gezag en de voogdij gaan dan vaak over welk beslissingsrecht ouders of andere wettelijke vertegenwoordigers hebben. Bij strafrecht gaat het, net zoals bij de informatievragen, over als misdrijf omschreven feiten gepleegd door minderjarigen, en over de sancties die daarmee samenhangen, maar ook over kindermishandeling en/of misbruik. De categorie onderwijs betreft vooral vragen over de leerplicht, maar ook schorsingen en verwijderingen van de school. Andere vragen die niet onder één van de vorige categorieën vallen gingen o.m. over pesten en de rechten van een minderjarigen t.a.v. de politie. Tabel 11b: burgerlijk recht Onderwerp Brugge Gent www Totaal % omgangsregeling ,31 verblijfsregeling ,79 kind & echtscheiding ,12 ouderlijk gezag/voogdij ,40 handelingsbekwaamheid ,65 hoorrecht ,24 bijzonder jeugdbijstand ,42 afstamming ,32 financiën ,74 nieuw samengestelde gezinnen ,68 co-ouderschap ,41 erfrecht ,41 adoptie ,68 naamsverandering ,27 andere ,55 Totaal Tabel 11c: het aantal contacten bij adviesvragen Aantal contacten Brugge Gent www Totaal % 1 keer , keer ,02 Totaal De meeste contacten bij adviesvragen zijn eenmalig (ongeveer 95%), wat typisch is voor een eerstelijnsdienst als de KRW. Anderzijds blijkt 4% van de adviesvragen tussen 2 tot 5 contacten nodig te hebben voor een adequate afhandeling. Deze contacten betreffen steeds dezelfde minderjarigen en dezelfde problematiek. Binnen de KRW noemen we dit dossiers, hoewel de beperkte gegevens die genoteerd worden, niet vergeleken kunnen worden met dossiervorming zoals in andere organisaties. Veel dossiers worden er niet aangelegd. De KRW werkt immers anoniem. Wanneer de contactnemers geen identificatiegegevens doorgeven, is het onmogelijk om bij een volgend contact met zekerheid de link te leggen met een reeds gestelde vraag. In dat geval is er ook geen opvolging vanuit de KRW mogelijk. Enkel wanneer de contactnemer identificatiegegevens doorgeeft en vermeldt dat hij of zij in de toekomst nog contact zal opnemen, wordt dus een dossier aangelegd. Deze probleemsituaties worden dan zeer nauw opgevolgd vanuit de KRW. 12

14 Het antwoord De individuele hulp- en informatievragen kunnen op 4 manieren beantwoord worden: persoonlijk, telefonisch, schriftelijk of via . Soms wordt er, als aanvulling op een persoonlijk of telefonisch antwoord, schriftelijke informatie nagestuurd. Dit wordt niet apart onder de rubriek schriftelijk genoteerd. Tabel 12: hoe werd geantwoord? Wijze van antwoord Brugge Gent www Totaal % persoonlijk ,74 telefonisch ,3 schriftelijk , ,34 subtotaal onbekend Totaal Er wordt heel wat informatie opgestuurd met de post aangezien er veel interesse is voor de folders, brochures en andere producten aangeboden door de KRW s. De meeste antwoorden gebeuren dan ook schriftelijk, nl.: 1/3 van de antwoorden. Telefonische antwoorden worden meestal gegeven n.a.v. concrete adviesvragen die per telefoon gesteld werden. De afdeling in Gent geeft vaker dan de afdeling in Brugge een persoonlijk antwoord. Dit is vooral te wijten aan het feit dat de afdeling in Gent meer bezoekers over de vloer krijgt. De locatie is dan ook een echte winkel die erg opvalt in het straatbeeld. We stellen ook vast dat het aantal antwoorden die gegeven werden per licht (met 2%) gestegen zijn vergeleken met

15 2. Collectieve informatieverstrekking Kinderen zijn rechtssubjecten, ze beschikken over tal van rechten, opgesomd in het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind evenals in allerlei nationale bepalingen. Niet alle kinderen zijn echter op de hoogte van het bestaan van hun rechten, laat staan van wat deze rechten inhouden. De Kinderrechtswinkel ziet het dan ook als één van haar belangrijkste opdrachten ervoor te zorgen dat het thema kinderrechten een bespreekbaar en besproken onderwerp is. De KRW organiseert daarom allerlei vormingsactiviteiten voor minderjarigen zelf, maar ook voor voor hen relevante personen of intermediairen,... Alle activiteiten die tot doel hebben informatie te verspreiden over de rechten van het kind bij het ruime publiek, vallen onder de titel Collectieve informatieverstrekking. De KRW heeft van bij het begin veel aandacht besteed aan haar collectieve dienstverlening. Deze draagt immers bij tot het informeren van minderjarigen over hun rechten. Deze rechten hebben echter maar betekenis indien ze ook effectief kunnen uitgeoefend worden. Daarom is het belangrijk dat naast de minderjarigen zelf, ook hun directe omgeving op de hoogte is van de rechten van minderjarigen. Algemeen Deze collectieve dienstverlening neemt niet altijd de vorm aan van (het klassieke) lesgeven. Ze kan ook bestaan uit het geven van voordrachten, van workshops, uit het ter beschikking stellen van de KRW-infostand, uit het deelnemen aan een panelgesprek of aan een debat, uit het deelnemen aan één van de speurtochten of uit het ontlenen van één van de materialenkoffers, Uit de registraties van 2005 blijkt dat de cijfers m.b.t. de collectieve dienstverlening ongeveer gelijk zijn aan de cijfers van Dus het educatief materiaal dat de Kinderrechtswinkel aanbiedt in zijn winkels, blijft een belangrijk onderdeel van de collectieve informatieverstrekking. Het aantal vormingen en workshops die de KRW s organiseerden, is in 2005 gestegen met iets meer dan 6%. Het aantal speurtochten is met 6% gedaald vergeleken met Deze daling situeert zich vooral in de Gentse Kinderrechtswinkel en valt te verklaren door haar verhuis naar een nieuwe lokatie. Het ontwikkelen van een vernieuwde speurtocht nam heel wat tijd in beslag. 14

16 Tabel 1: soort collectieve dienstverlening Dienstverlening Brugge Gent www Totaal % Kinderrechtenkoffer ,52 Speel je recht - koffer ,22 les/voordracht ,41 Kleuterkoffer ,22 speurtocht secundair onderwijs ,07 Speurtocht lagere onderwijs ,62 Rol je recht -koffer ,17 workshops ,75 andere ,57 interview ,15 infostand ,30 Totaal In 2005 konden mensen de Kinderrechtenkoffer, de Speel je recht -koffer, de Rol je recht -koffer en de Kleuterkoffer ontlenen bij de Kinderrechtswinkel. De ontleningen van de verschillende koffers vormden in 2005 ongeveer 48% van het aantal collectieve dienstverleningsactiviteiten. We merken een kleine daling op vergeleken met Dit ligt vooral aan het feit dat er in 2005 geen speciale aandacht werd gegeven aan nieuw ontwikkeld materiaal. Lessen of workshops over kinderrechten en over het Belgisch jeugdrecht zijn ook heel belangrijk binnen de werking van de KRW. Zij vertegenwoordigen dan ook 22% van alle collectieve dienstverleningsactiviteiten. In 2005 vormden ook de speurtochten nog een belangrijk onderdeel (ongeveer 20%) van de collectieve dienstverlening van de KRW s. Tabel 2: wanneer ging de activiteit door Wanneer Brugge Gent www Totaal % januari ,34 februari ,77 maart ,02 april ,32 mei ,05 juni ,02 juli ,72 augustus ,60 september ,87 oktober ,32 november ,14 december ,82 Totaal Traditioneel gaan er weinig of geen lessen, workshops of infostands door tijdens de zomervakantie. Voor vele organisaties is dit een rustige periode: de onderwijssector ligt stil, diensten zijn gesloten of draaien op een laag pitje. Zo ook voor de Kinderrechtswinkel. De enige vorm van collectieve dienstverlening waar wel beroep op gedaan wordt tijdens de zomer is het ontlenen van de materialenkoffers en de speurtochten. Dit gebeurt dan meestal door diensten die tijdens de vakantie activiteiten voor kinderen organiseren. De meeste collectieve dienstverleningsactiviteiten vonden plaats in november (ongeveer 25%) en december (bijna 18%). Dat heeft te maken met de extra aandacht die besteed wordt aan kinderrechten rond de verjaardag van het Kinderrechtenverdrag op 20 november. Bovendien organiseren de KRW s elk jaar in november de 5-daagse. Gedurende deze week bieden de Kinderrechtswinkels n.a.v. de verjaardag van het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind, gratis vormingen aan. Meer gegevens betreffende deze 5-daagse vindt u verder in dit verslag (cf. infra 5-Daagse). Het valt ook op dat er in september 2005 geen activiteiten plaatsvonden in de Gentse Kinderrechtswinkel. Dit komt vooral door de verhuis die in september plaats vond, de Gentse winkel was trouwens in die maand ook 10 dagen gesloten voor het publiek. 15

17 Tabel 3: onderwerp van de collectieve dienstverlening Onderwerp Brugge Gent www Totaal % kinderrechten algemeen ,2 Verdrag/kindbeeld ,8 werking KRW ,1 participatie ,34 specifiek recht ,34 mensenrechten ,68 andere ,41 Totaal Het is duidelijk dat de meeste vragen m.b.t een collectieve dienstverleningsactiviteit vertrekken vanuit de interesse voor kinderrechten in het algemeen (ongeveer 53%). Onder deze rubriek worden alle vormingen over kinderrechten in het algemeen opgenomen, maar ook de ontleningen van de materialenkoffers. 22% van de vormingen gingen specifiek over het kinderrechtenverdrag. Een relatief groot aantal vormingen gaat echter ook over de werking van de KRW (20%). Veel onderwijzend personeel bleek van mening dat jongeren, hoewel ze soms nood hebben aan degelijke informatie over hun juridische situatie, niet of weinig op de hoogte zijn van het bestaan en de opdracht van de Kinderrechtswinkels. De KRW werd in 2005 dan ook verschillende keren uitgenodigd in de klas om over haar werking te praten. Bovendien kwamen er ook enkele klassen op bezoek in de winkels om zich zo een beter beeld te kunnen vormen van wat de KRW doet. Niet enkel de onderwijssector is echter geïnteresseerd in de werking van de Kinderrechtswinkel. Ook intermediairen en andere organisaties (zoals bijv. voorzieningen uit de bijzondere beugdbijstand, Justitiehuizen, CLB s, bibliotheken,...) willen meer weten over de structuur en de opdrachten van de Kinderrechtswinkel. Tabel 4: doelgroep van de collectieve dienstverlening Doelgroep Brugge Gent www Totaal % onderwijs ,33 bijzondere jeugdbijstand ,33 jeugdwerkers ,49 leerkrachten ,58 andere ,28 Subtotaal Onbekend Totaal Het is nog steeds vooral de onderwijssector (zo n 77%) die een beroep doet op de collectieve dienstverlening van de KRW. Zij vragen lessen en workshops aan, organiseren speurtochten en ontlenen op regelmatige basis de Kinderrechtenkoffer, de Speel je recht -koffer, de Rol je recht -koffer en de Kleuterkoffer. Daarnaast merken we dat ook een groot aantal (16,3%) anderen gebruik maken van deze dienstverlening van de Kinderrechtswinkel door de materialenkoffers te ontlenen. Anderen zijn hier voornamelijk studenten die werken rond kinderrechten. 16

18 Tabel 5: welk onderwijssysteem Onderwijssysteem Brugge Gent www Totaal % lager onderwijs ,00 secundair onderwijs ,00 hoger onderwijs - universiteit ,60 kleuteronderwijs ,00 bijzonder onderwijs ,80 deeltijds onderwijs ,60 Subtotaal Onbekend Totaal Binnen de onderwijssector is het vooral het lager onderwijs (40%) dat een beroep doet op de collectieve dienstverlening van de KRW. Dit wordt verklaard door het feit dat de KRW dikwijls gevraagd worden om les te komen geven op lagere scholen. Heel wat leerkrachten ontleenden bovendien de Speel je recht -koffer om zelf mee te werken in de klas rond kinderrechten. Ook het secundair onderwijs vraagt regelmatig een vorming aan bij de KRW (36%). Deze vormingen gaan niet altijd zozeer over kinderrechten in het algemeen, maar vooral over de concrete Belgische regelgeving t.a.v. minderjarigen en over de werking van de KRW. Er is binnen deze doelgroep een lichte stijging vergeleken met De speurtochten in Brugge en in Gent werden ook verschillende keren uitgevoerd door leerlingen van lagere en secundaire scholen. Tabel 6: het bereik van onze collectieve dienstverlening Bereik Brugge Gent www Totaal % 1 tot ,91 11 tot ,33 21 tot ,91 51 tot ,64 > ,21 subtotaal onbekend Totaal Wanneer de KRW activiteiten organiseert voor klassen (het geven van lessen of workshops en het organiseren van speurtochten) of wanneer de materialenkoffers ontleend worden door leerkrachten om in de klas te gebruiken, worden meestal tot 20 leerlingen bereikt. Soms net iets meer, soms net iets minder. Vandaar het grote aantal activiteiten waarbij tussen 11 en 50 personen bereikt werden (samen ongeveer 83%). Wanneer meer dan 100 mensen bereikt werden, ging het meestal over infostands op manifestaties, beurzen, festivals. Het is daarbij moeilijk om in te schatten hoeveel mensen de stand precies gezien of bezocht hebben. 17

19 Vormingen De titel vormingen wordt hier in enge zin geïnterpreteerd en omvat de lessen en workshops die de medewerkers van de KRW het voorbije jaar gegeven hebben. Bovendien geven we hier ook de interviews over de werking van de KRW en de bezoeken aan de winkels, met het oog op informatie over kinderrechten, weer. Tabel 1: het aantal vormingen dat doorgegaan is in 2005 Brugge Gent www Totaal % aantal vormingen ,41 22% van de collectieve dienstverlening van de KRW s bestond in 2005 uit het geven van vormingen. Dit percentage is hoger dan in 2004, hoewel het aantal vormingen in 2005 gelijk is gebleven t.o.v Infostands De KRW gaat regelmatig op stap met hun infostand. Met deze infostand staan ze op beurzen, op manifestaties, festivals, op culturele evenementen, Er wordt steeds een heleboel informatief materiaal (allerlei brochures, folders, boeken, lesmappen, affiches, ) meegebracht. Iedereen kan daar naar hartelust in neuzen. Op deze manier krijgt het publiek dus de gelegenheid om iets meer te weten te komen over de KRW s en hun werking en natuurlijk ook over kinderrechten, De medewerkers van de KRW staan natuurlijk steeds klaar om een woordje uitleg te verschaffen of om vragen te beantwoorden. Er wordt verder ook de mogelijkheid geboden om brochures, folders, educatief materiaal, T-shirts, aan te kopen of te bestellen. Het gebeurt ook dat de KRW een interactieve activiteit voorbereiden. Op deze manier kan groot en klein op een meer actieve manier iets bijleren over de rechten van minderjarigen. Zo werken we o.a. met een minikinderrechtenspeurtocht, met prenten, met spelletjes zoals Twister, kinderrechtenkwartet, Wie is het, Draai je recht, Memory, kinderrechtenpuzzel,... en een kinderrechtententje om ook de allerkleinsten bij onze stand te betrekken. Zoals eerder gezegd, kan de KRW via deze infostands meestal een groot aantal mensen op korte tijd bereiken. Hoeveel mensen precies is echter moeilijk te zeggen. Tabel 1: het aantal infostands dat doorgegaan is in 2005 Brugge Gent www Totaal % aantal infostands ,3 In 2005 gingen maar 4 infostands door. Deze vonden vooral plaats dankzij het samenwerkingsproject Kinderrechtendorp. Dit is een samenwerkingsverband tussen enkele kinderrechtenorganisaties en het Kinderrechtencommissariaat die samen aanwezig zijn in een kinderrechtendorp op verschillende manifestaties voor kinderen om zo meer zichtbaar te zijn. Meer informatie vindt u op 18

20 Educatieve materialenkoffers Ongeveer de helft van alle collectieve dienstverleningsactiviteiten van de KRW (48%) bestond in 2005 uit ontleningen van de materialenkoffers. Deze verzamelkoffers zijn dan ook een ideaal instrument om op een uitgebreide, educatieve manier kennis te maken met kinderrechten of om een activiteit voor te bereiden rond kinderrechten (cf. infra Kinderrechtenkoffers). Tabel 1: ontleende Kinderrechtenkoffers Brugge Gent www Totaal % aantal ontleningen ,5 Tabel 2: ontleende Speel je recht -koffers Brugge Gent www Totaal % aantal ontleningen ,2 Tabel 3: ontleende Rol je recht -koffers Brugge Gent www Totaal % aantal ontleningen ,2 Tabel 4: ontleende Kleuterkoffers Brugge Gent www Totaal % aantal ontleningen ,22 Kinderrechtenspeurtocht Tabel 1: het aantal speurtochten dat doorgegaan is in 2005 Aard wandelingen Brugge Gent www Totaal % speurtocht lager onderwijs ,6 speurtocht secundair onderwijs ,1 Meer uitleg over deze speurtochten vindt u verder in dit verslag (cf. infra Eigen producten ). Project Kinderrechteneducatie De Kinderrechtswinkels vzw en de Comités voor Bijzondere Jeugdzorg van Aalst, Dendermonde, Mechelen, Sint-Niklaas en Oudenaarde gingen in 2001 samen van start met het project Kinderrechteneducatie. De website ging op 8 mei 2002 on line. Tot op vandaag vindt men op deze site een overzicht van het educatief materiaal rond kinderrechten dat in Vlaanderen beschikbaar is. 19

21 Eigen producten In de afgelopen jaren heeft de KRW een aantal eigen uitgaven ontwikkeld die op ruime waardering kunnen rekenen in diverse sectoren. Om ons aanbod duidelijk voor te stellen aan geïnteresseerden hebben we een cataloog samengesteld die een overzicht biedt van de producten die we in huis hebben. Affiche en postkaarten Rechten van kinderen De affiche en postkaarten waarop een aantal kinderrechten staan, worden niet alleen binnen het onderwijs veelvuldig gebruikt maar ook diverse organisaties gebruiken onze symbolen voor hun eigen activiteiten, zoals Passe- Partout van het Vredeshuis in Gent. In verscheidene tijdschriften worden de tekeningen regelmatig als illustratie aangewend. De volledige verdragtekst van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind is sinds 2001 in twee nieuwe uitgaven beschikbaar. Enerzijds is de integrale verdragtekst gebundeld in een uitgave en anderzijds hebben de KRW s deze tekst volledig vertaald voor kinderen van de lagerschoolleeftijd. Dit laatste werd nog nooit eerder gedaan. In de meeste gevallen werden nu eens 10, dan eens 12 of 13 rechten belicht. De volledige tekst was nog niet beschikbaar voor kinderen in een voor hen begrijpbare taal. Voor het eerst krijgen de Vlaamse kinderen toegang tot de volledige inhoud van het kinderrechtenverdrag. De juridische positie van de minderjarige in de praktijk Het boek De juridische positie van de minderjarige in de praktijk dat de KRW in samenwerking met uitgeverij UGA in 2002 uitgaf, werd in 2004 vertaald in het Frans en geactualiseerd ten behoeve van praktijkwerkers uit het Franstalige landsgedeelte. Het boek is bedoeld voor praktijkwerkers die behoefte hebben aan een naslagwerk die juridische informatie m.b.t. minderjarigen op een overzichtelijke manier weergeeft. De Franstalige versie van het boek kwam begin 2005 op de markt. In de loop van 2006 zal de Nederlandstalige versie opnieuw onder de loep genomen worden. Kinderrechtenspeurtochten Speurtochten Brugge Jaarlijks wordt de speurtocht voor kinderen tussen 9 en 13 jaar van de KRW enigszins geactualiseerd: de wegbeschrijving klopt niet overal meer, opdrachten zijn niet meer relevant, enz. Aan het concept wordt er echter niets veranderd: aan de hand van opdrachten kunnen de kinderen gedurende 1 tot 1,5 uur een tocht maken doorheen de Brugse binnenstad. Elke opdracht zorgt ervoor dat er telkens halt gehouden wordt aan een winkel of een organisatie, zoals het JAC, de burgerlijke stand, de bibliotheek, de Oxfam Wereldwinkels, Kind en Gezin, enz. De wandeling start en eindigt in de Kinderrechtswinkel. Ook secundaire scholen willen intekenen op de speurtocht. Vandaar dat de KRW Brugge een aantal jaar geleden besloot om ook een versie voor deze doelgroep te maken, vertrekkende vanuit hun leefwereld en hun interesses. Voor de tocht mag eveneens min. 1,5 uur gerekend worden. De jongeren starten en eindigen op de Kinderrechtswinkel. Speurtochten Gent De Gentse Kinderrechtswinkel werkte in 2002 twee gratis speurtochten uit, vergelijkbaar met die van de Brugse Kinderrechtswinkel. Klassen kunnen een educatieve speurtocht rond kinderrechten door Gent combineren met een 20