Boekverslag Nederlands Karakter door Ferdinand Bordewijk

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Karakter door Ferdinand Bordewijk Boekverslag door een scholier 3162 woorden 8 jaar geleden 0 keer beoordeeld Auteur Genre Ferdinand Bordewijk Psychologische roman Eerste uitgave 1938 Vak Nederlands KARAKTER ZAKELIJKE GEGEVENS > auteur: F. Bordewijk > titel: Karakter,Wolters-Noordhoff, Groningen, 1992, 1ste druk, 244 blz. (1938) > genre: Karakter kan worden gerekend worden tot de stroming van de nieuwe zakelijkheid. Karakter kan ook een ontwikkelingsroman genoemd worden omdat de geestelijke ontwikkeling van de hoofdpersoon centraal staat. Hij ontwikkelt zich van een mislukte ambachtsman tot een succesvol jurist. Eerste reactie > keuze: Ik heb dit boek gekozen omdat ik mensen heb horen zeggen dat het een goed boek was. > inhoud: Mijn eerste indruk is, dat dit een goed boek is. Ik vond het heel boeiend om te lezen hoe een jongenman van lage afkomst zich weet op te klimmen van niks naar advocaat. Het is boeiend om te zien dat hij eerst niet weet wat hij moet doen en dan als hij zijn plek heeft gevonden en langzaam aan steeds verder komt. VERDIEPING samenvatting Jacob Willem Katadreuffe wordt geboren in een arme wijk in Rotterdam, als zoon van de alleenstaande moeder Jacoba (Joba) Katadreuffe. Zij heeft als dienstbode voor de deurwaarder A.B. Dreverhaven gediend. Maar op zwak moment bezwijken beide en gaan ze met elkaar naar bed. Als Joba er achter komt dat ze zwanger is, neemt ze ontslag en vertrekt. Ze bevalt van een jongen: Jacob Willem Katadreuffe.(genoemd bij achternaam) Drevenhaven stuurt een aantal keren een simpel briefje: Wanneer trouwen we?. Maar Joba weigert om Drevenhaven te trouwen of financiële middelen van hem aan te nemen. Nadat Katadreuffe de lagere school afmaakt heeft hij allerlei kleine baantjes, meestal als loopjongen. Pagina 1 van 6

2 Maar hij komt niet verder. Joba raakt hierdoor geïrriteerd, ze wil dat haar zoon zijn eigen weggaat. Hij moet weg en uit zichzelf opklimmen. Op zijn 21ste besluit Katadreuffe zelf dat hij niet meer bij zijn moeder wilt wonen. Hij wilt zijn eigen weg gaan. Hij leent geld bij de Maatschappij voor Volkscrediet en koopt een sigarenzaakje in Den Haag op. Maar hij heeft absoluut geen verstand van zaken en gaat failliet. Terug in Rotterdam word Katadreuffe verzocht of hij zijn curator, De Gankelaar, wilt bezoeken. Staand voor het kantoor waar de Gankelaar werkt, beseft hij dat hij hier wilt werken. Eerst laag beginnen, opklimmen, advocaat worden, en dan nog meer hogerop. In de wachtkamer ziet hij voor het eerst zijn vader. Hij is onder de indruk van hem, maar aan de andere kant heeft hij niet het gevoel dat dat zijn vader is. Van De Gankelaar hoort Katadreuffe dat zijn faillissement is opgeheven, omdat zijn enigste bezit, een aantal leerboeken, te weinig waard zijn. De Gankelaar biedt Katadreuffe een baantje als stenotypiste aan bij het advocatenbureau van Stroomkoning, waar hij zelf ook werkt. De Gankelaar wilt hem een kans geven, ook al is Katadreuffe nog geheel onervaren. Hij is namelijk onder de indruk van hem. Katadreuffe mag inwonen bij de conciërge van het kantoor die ook in hetzelfde gebouw woont. Katadreuffe besteed al de tijd die hij vrij heeft naast zijn werk aan zelf studie. Hij leert snel. Katadreuffe werkt voor zijn staatsexamen. Ook wilt hij vreemde talen gaan leren. En uiteindelijk advocaat worden. Hiervan vertelt hij niets aan zijn moeder, en zij vraagt niks. Ondertussen gaat de gezondheid van zijn moeder achteruit, ook verdient ze minder met haar handwerken, maar zij vertelt op haar beurt hier niks over aan haar zoon. Af en toe komt Drevenhaven op het kantoor. Onopgemerkt is Katadreuffe erg nieuwsgierig naar zijn vader. Maar dan krijgt Katadreuffe te horen dat zijn faillissement opnieuw is aangevraagd, iets dat Katadreuffe helemaal vergeten was. Als hij hoort dat de bank van zijn vader is gaat hij naar Drevenhaven toe in de hoop dat zijn schuld door zijn vader zal worden kwijtgescholden. Maar voor Drevenhaven is een schuldenaar een schuldenaar. Hij wilt wel een deal sluiten, maar Katadreuffe weigert dit. Hij gaat liever failliet dan dat hij weer geld moet lenen. Gelukkig biedt Mr. Stroomkoning hem een regeling aan, zodat Jacob niet in financiële nood komt te zitten en zich verder aan het halen van zijn staatsexamen kan wijden. In deze tijd hebben Lorna te George en Katadreuffe voor het eerst een gesprek. Zij is Katadreuffe al opgevallen omdat zij een bepaalde charme heeft. Ze moeten later beide aan elkaar denken, maar ze laten niks aan elkaar merken en op kantoor gaan ze weer precies hetzelfde met elkaar om als vanouds. Katadreuffe heeft namelijk maar 1 doel, en dat is zijn carrière en daar past geen vrouw in. Als Katadreuffe zijn schulden heeft afbetaald, gaat Katadreuffe verder aan zijn studie. Omdat hij voor zijn staatsexamen voor een paar vakken privaatlessen moet volgen gaat hij weer geld lenen. Omdat te laten zien dat hij niet bang voor zijn vader is leent hij ook dit keer geld bij de bank van zijn vader. De chef van het personeel pleegt fraude en word ontslagen. Katadreuffe neemt zijn plaats in. Hij doet het erg goed in zijn nieuwe functie. Maar hiernaast is hij ook nog bezig met zijn studie en hij beseft niet dat hij eigenlijk te veel van zichzelf vraagt. Voor de derde keer wordt het faillissement van Katadreuffe opgevraagd. Katadreuffe is dit keer redelijk onverschillig. Hij heeft zijn lessen voor zijn staatsexamen namelijk al vooruit betaald en verder redt hij het wel. Maar hij is toch verbitterd dat een vader dit zijn zoon aan doet. Maar de rechtbank wijst het faillissement af. Als Katadreuffe een eindje gaat wandelen, wordt hij achtervolg door zijn vader. Ook dit keer biedt Drevenhaven zijn zoon spottend een mes aan om hem te doden, net als bij de eerste keer. Maar Katadreuffe gooit het mes in een waterrooster. Pagina 2 van 6

3 Katadreuffe slaagt voor zijn staatsexamen. Op het kantoor is het feest, maar Katadreuffe is hondsmoe. Kort daarna dient Lorna te George haar ontslag in. Stroomkoning en zijn vrouw gaan bij haar langs. Mevrouw Stroomkoning vermoedt dat Lorna verliefd is op Katadreuffe en daarom het kantoor heeft verlaten. Lorna te George geeft als reden aan dat zij zich gaat verloven. Katadreuffe denkt veel aan haar, maar geleidelijk word dit minder. Katadreuffe werkt voor zijn kandidaats examen rechten. Wat hij zich voorgenomen heeft gebeurd ook dit keer, hij slaagt ook hier voor. Hierna begint hij met zijn studie voor zijn doctoraal rechten. Dreverhaven verschijnt bij Jacoba en vraagt haar voor de zoveelste keer- ten huwelijk. Ze wijst hem nogmaals af en Dreverhaven maakt haar duidelijk dat het voor Jacobs eigen bestwil is dat hij zijn zoon zo behandelt. Vader en zoon komen eindelijk tegenover elkaar te staan voor het gerecht. Maar geen van beide wint, en de zaak eindigt in een schikking. Vlak voordat hij zijn doctoraal moet gaan halen, komt hij Lorna te George tegen, nu enkele jaren getrouwd en moeder. Jacob verteld haar dat hij nooit met iemand anders zal trouwen, een simpele liefdesverklaring. Katadreuffe slaagt voor zijn doctoraal. Zijn vader maakt via zijn advocaat bezwaar tegen Jacobs toelating als advocaat. Maar dit bezwaar wordt afgewezen en Jacob Katadreuffe wordt beëdigd als advocaat. Maar Katadreuffe wilt nog verder. Hij wilt advocaatdispacheur worden, een proefschrift schrijven en in Leiden promoveren. Maar bovenal wilt hij een echte heer worden, een allround man, zodat hij zich in de hogere kringen kan begeven. Nadien bezoekt hij voor de laatste keer zijn vader om hem te vertellen dat het hem niet gelukt is hem klein te krijgen en dat hij hem niet meer erkent dan zijn vader, hij bestaat niet meer voor hem. Zijn vader brengt hem echter in de war met de uitspraak: of meegewerkt?.... Thuis bij zijn moeder vindt hij haar testament en ziet daarin dat zijn vader hem elke maand geld heeft geschonken, dat hij ontvangt bij het overlijden van zijn moeder. Hij ziet in dat zijn vader hem toch niet alleen heeft tegengewerkt. verhaaltechniek > schrijfstijl Het verhaal leest goed door. Wel zitten er moeilijke woorden en zinnen in. Maar daar kan je meestal overheen lezen. > plaats Het verhaal speelt zich grotendeels af in Rotterdam. Daar speelt het meeste zich af in het huis van Joba Katadreuffe op het kantoor van Stroomkoning. Katadreuffe verblijft ook nog 5 maanden in Den Haag in een sigarenzaak. > tijd Het verhaal begint als Joba Katadreuffe 18 jaar is. Op haar achttiende bevalt ze van haar zoon, Katadreuffe. Als die een paar jaar oud is begint de 1ste Wereld oorlog. Het verhaal loopt door tot ongeveer het dertigste levensjaar van Katadreuffe. Het verhaal speelt zich dus in het midden van de 19de eeuw af. Het verhaal verloopt grotendeel chronologisch. Het komt wel regelmatig voor dat eerst heel kort word verteld wat er gebeurt. En pas daarna word verteld wat er aan vooraf ging, en word het verder verteld. Pagina 3 van 6

4 > karakters -Jacob Willem Katadreuffe (het hele boek word hij bij zijn achternaam aangesproken) Katadreuffe heeft net als zijn moeder een stroeve opvliegende aard en ogen als kolen. Hij is knap. Van nature is hij driftig en ongeduldig, maar hij heeft zichzelf geleerd omdat in toom te houden. Katadreuffe is erg leergierig en slim. Hij is trots, soms wel een beetje te. Hij neemt geen geschenken aan, omdat hij dit vaak als een soort medelijden ziet. En hij is een doorzetter. Want ondanks dat zijn vader hem voortdurend dwars zit, zet hij gewoon door. En uiteindelijk bereikt hij ook wat hij wilt. Hij schaamt zich er ook niet voor dat hij een bastaard is. Hij verwijt zijn moeder niet dat ze geweigerd heeft om met zijn vader te trouwen. Hij is trots op zijn afstand. Zelfs als hij steeds hoger op klimt vergeet hij nooit dat hij uit de arbeidende stand komt, uit het gewone volk. -Jacobo (Joba) Katadreuffe Net als haar zoon heeft Joba ogen als kolen. Ze is een stille vrouw met een sterke wil. Ze laat nooit haar emoties zien en is erg gesloten. Als Joba in dienst is bij Drevenhaven bezwijkt ze in een zwak moment. Ze word zwanger. Tot de geboorte van haar zoon, was ze een frisse en kerngezonde meid. Maar tijdens de bevalling verwelkt ze. Alleen haar vurige blik houdt ze. Haar hele leven houdt ze een minachting voor zichzelf hieraan over, een minachting ten opzichte van haar geslacht. Als Drevenhaven haar meerdere malen ten huwelijk vraagt, weigert ze. Ze wilt nooit trouwen Als haar zoon, Jan Maan en Drevenhaven over Joba praten hebben ze het altijd over zij en haar. Jan Maan is als een zoon voor Joba. -A.B Drevenhaven Drevenhaven heeft een zwijgzame aard. Hij is meer een man van daden dan van woorden. Hij is buitengewoon gierig en roekeloos te gelijk en hij houd wel van een gokje wagen. Drevenhaven is een deurwaarder en hij staat bekent om zijn harde optredens. Het is zijn lust en zijn leven om mensen hun huis uit te zetten. Hij boezemt dan ook angst in bij mensen. Hij heeft tijden dat hij heel veel drinkt en naar de vrouwen loopt. -Jan Maan Jan heeft blond haar en blauwe ogen. Hij is een frisse, gezonde en sympathieke man. Het enige waar hij zich mee bezig houd is meisjes en de Communistische Partij. Omdat hij voortdurend ruzie met zijn ouders heeft over een meisje woont hij bij Joba Katadreuffe in als kostganger. Jan is de enige vriend van Katadreuffe. -Lorna te George Lorna heeft blauw/grijze ogen. Ze is blond en slank. Ze is stil en correct. Kortom een echte dame. Ze werkt ook op het kantoor van Stroomkoning. Zij en Katadreuffe worden verliefd op elkaar. Hier laten ze echter weinig van merken. En omdat Katadreuffe als enigste doel in zijn leven heeft om advocaat te worden zal het dus nooit wat worden tussen Katadreuffe en te George. Omdat Lorna dit ziet neemt ze ontslag. (-De Gankelaar) De Gankelaar is een openhartig iemand. Hij is sportief en impulsief. Hij werkt op het kantoor van Stroomkoning waar hij curator is. Maar hij is erg lui op zijn werk. Hij houd er meer van om na te denken over de onderwerpen die hem interesseren. De Gankelaar neemt Katadreuffe in dienst omdat hij wel wat in hem ziet. > relaties Pagina 4 van 6

5 Katadreuffe (zoon) Joba Katadreuffe Ondanks dat ze van elkaar houden, komt dit niet echt duidelijke naar voren in het verhaal. Ze praten weinig en gaan stroef met elkaar om. Joba zorgt goed voor Katadreuffe. Maar ze laat nooit openlijk merken dat ze van hem houd.ze vertellen elkaar ook nauwelijks iets over wat er in hun leven gebeurd. En er naar vragen is al helemaal taboe. Ze hebben openlijk ook geen ruzie, maar doen dit stilletjes. Joba stimuleert haar zoon nergens voor, ze vindt dat hij zijn eigen weg moet vinden, net zoals zij deed. In plaats daarvan probeert ze Katadreuffe zonder woorden op te jagen om weg te gaan. Wat onrust en irritatie veroorzaakt tussen beiden. Als Katadreuffe eindelijk definitief het huis uitgaat word de verhouding beter tussen hen. Katadreuffe Drevenhaven Katadreuffe is alleen door zijn moeder opgevoed. Zijn vader zag hij pas voor het eerst op zijn 21ste. Bij hun eerste ontmoeting beseft Katadreuffe dat Drevenhaven echt zijn vader is, dat ze van hetzelfde bloed zijn. Katadreuffe heeft ontzag voor zijn vader. Ook Drevenhaven voelt dat Katadreuffe zijn zoon is. Vooral toen Katadreuffe ging werken bij Stroomkoning, en daarbij dezelfde weg ging als hij, alleen dan hogerop. Maar het blijft maar bij een paar zeldzame ontmoetingen, waar over niks persoonlijks word gepraat. Meestal over de schuld van Katadreuffe. > vertelwijze De verteller is alwetend en staat boven de gebeurtenissen. Het verhaal is dus auctoriaal thematiek > titelverklaring De titel slaat op de uitgesproken karakters van Jacoba, Katadreuffe (Jacob) en Dreverhaven. Op bladzijde 265 zegt Lorna te George over de Katadreuffes: U hebt een karakter, meneer Katadreuffe, dat wist ik al. Wat u nu zegt bewijst dat uw moeder ook een karakter heeft. Dreverhaven probeert het karakter van zijn zoon te harden en maakt daarom gebruik van zijn gevreesde, cynische, gemene karakter. > thema Een thema is de relatie tussen de vader en de zoon. Dit staat ook in de ondertitel: Roman van zoon en vader. Drevenhaven zit zijn zoon de hele tijd dwars. Katadreuffe heeft een hekel aan zijn vader hierom. Maar aan het einde van het boek komt hij erachter dat het niet de bedoeling van zijn vader was om de carrière van zijn zoon te doen mislukken. Een ander thema is dat je kan worden wie je wilt als je maar genoeg doorzettings vermogen hebt en er helemaal voor gaat. Ook is de standencultuur belangrijk. Jacob klimt op van de lage stand waarin hij is geboren naar de hogere kringen als advocaat. Een ander thema is het onderschatten en onderwaarderen van liefde (Jacob en zijn moeder houden van elkaar maar zullen dat nooit aan elkaar laten zien. Dreverhaven hardt zijn zoon liever dan dat hij toegeeft dat hij van hem houdt. Jacob laat zijn grote liefde, Lorna te George, lopen) plaats in de literatuurgeschiedenis Pagina 5 van 6

6 Ferdinand Bordewijk werd geboren op 10 oktober 1884 in Amsterdam. Later verhuizen zijn ouders, twee broers en hij naar Den Haag. Waar Bordewijk de rest van zijn leven blijft wonen. In 1904 ging hij in Leiden rechten studeren. In 1913 word hij beëdigd als advocaat. Inmiddels is hij getrouwd met de componiste Johanna Roepman. In dit jaar word hij aangenomen op een advocatenkantoor in Rotterdam. Dit kantoor staat model voor het advocatenkantoor in Karakter. Nog ditzelfde jaar vestigt Bordewijk zich als zelfstandig advocaat in Schiedam. Bordewijk s werk varieert van poëzie en romans tot novelles en korte verhalen. Zijn bekendste werken zijn Blokken (1931), Knorrende beesten (1933), Bint (1934) en Karakter (1938). De roman Karakter wordt verfilmd door regisseur Mike van Diem en ontvangt in 1998 een Oscar voor de beste buitenlandse film. BEOORDELING Ik vond dit een heel goed boek. Het sprak mij erg aan dat iemand uit de laagste stand, zonder opleiding en ervaring, zich weet opklimmen. Ondanks dat het leven er voor Katadreuffe niet erg positief uit ziet, zet hij zichzelf niet bij de pakken neer, maar gaat hij ervoor. Als hij eindelijk weet wat hij met zijn leven wilt en een doel heeft om aan te pakken laat hij niets meer in zijn weg zitten en werkt er keihard voor om zijn doel te bereiken. Hij heeft echt doorzettingsvermogen, naast dat hij gewoon intelligent is. Dit spreekt mij aan, omdat ik zelf ook heel hard moet werken voor mijn school. Ik heb dan wel niet met dezelfde obstakels te maken als Katadreuffe, maar ik vond het toch wel erg interessant hoe hij zich door alles heen sloeg. De relatie tussen Katadreuffe en zijn moeder vond ik ook erg boeiend. Het komt mij helemaal niet bekend voor, omdat we bij ons thuis onze emoties wel aan elkaar tonen en normaal met elkaar kunnen praten. Maar ik vond het mooi om te zien dat ondanks dat Katadreuffe en zijn moeder nogal stroef met elkaar omgaan, en zich vaak aan elkaar ergeren, ze toch van elkaar houden. Al hoe wel ik me wel afvraag of het wel gezond is om zonder duidelijke liefde opgevoed te worden. De vriendschap tussen Katadreuffe en Jan Maan vond ik ook mooi. Ook al heb ik over Jan niet in mijn samenvatting gesproken, het is toch mooi om te merken dat Katadreuffe en Jan altijd aan elkaar trouw blijven. Dit is best opmerkelijk omdat Jan Maan simpel van aard is en niet de behoefte heeft omzichzelf verder te ontwikkelen, terwijl Katadreuffe niet anders doet. Je zou denken dat ze uit elkaar zouden groeien, maar dit is helemaal niet het geval. Verder vond ik het erg apart dat Katadreuffe zijn liefde voor Lorna te George weg stopt. Als je van iemand houd hoeft dat toch niet in de weg te staan voor je carrière? En ook al zou een relatie meer tijd kosten, het is toch niet erg om een jaartje later advocaat te worden? Wat ik ook erg apart vind aan dit boek is dat Drevenhaven denkt dat hij onverwacht wel een keer door iemand in de rug zal worden gestoken. Hij geeft zelfs aan zijn zoon twee keer, spottend, een mes, om hem te doden. Ik vond dit erg raar omdat het zinloos en akelig te gelijk is. Je geeft toch geen mes aan je bloed eigen zoon, zelf niet als het misschien niet helemaal serieus is. Kortom, ik vond het een goed boek. Het is een goed verhaal en het leest goed door. Ik vond het boek ook wel werkelijk. Het is realistisch geschreven. Ook al geld dat voor de duidelijke scheiding in standen tegenwoordig niet meer. Maar ik vond het wel interessant om een klein ideetje te krijgen van hoe het er in die tijd aan toe ging. Ik zou dit boek dan ook aan andere mensen aanraden om te lezen. Pagina 6 van 6