In het Belgisch Stripcentrum Van 3 juni tot 16 november jaar strips in de Balkan Stripverhaal in verzet
|
|
- Anna Abbink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 In het Belgisch Stripcentrum Van 3 juni tot 16 november jaar strips in de Balkan Stripverhaal in verzet Honderd jaar geleden haalde de Bosnische stad Sarajevo het wereldnieuws. De troonopvolger van de keizer van Oostenrijk-Hongarije werd vermoord door een student die aanleunde bij een nationalistische splintergroep. Door een macaber spel van misdadige verblinding en van bondgenootschappen werd Europa meegezogen naar een donkere afgrond. 100 jaar later wordt de Eerste Wereldoorlog op velerlei manieren herdacht. Het Belgisch Stripcentrum gooit het over een andere boeg en brengt een stripcultuur voor het voetlicht die nog altijd in verzet is: de stripverhalen die gecreëerd worden in de landen van het vroegere Joegoslavië. Dat bij dit stripverhaal landen als Bulgarije, Albanië of Griekenland die, net zoals de landen van ex- Joegoslavië, tot de Balkan behoren niet bij deze tentoonstelling werden betrokken, zal hier en daar misschien een voorhoofd doen fronsen. De bedenkers van deze tentoonstelling waren van mening dat het feit dat de Albanezen, Bulgaren en Grieken in de loop van de 20e eeuw een ander lot beschoren waren, zich vertaald heeft in een stripproductie die zich duidelijk onderscheidt van wat tussen Ljubljana (Slovenië) en Skopje (Republiek Macedonië) tot stand kwam. Om een onderwerp van die omvang te kaderen, vroeg het Belgisch Stripcentrum aan de Sloveen Štefan Simončič, een van de meest bekwame stripspecialisten, om curator te worden van deze tentoonstelling. Want in een gebied waar de sporen van de burgeroorlog nog niet volledig zijn verdwenen, was het bijzonder moeilijk een duidelijk beeld te vormen van de uitzonderlijke stripcreatie in de zes republieken die samen ooit Joegoslavië vormden. De bezoeker zal snel merken dat de onstuimige geschiedenis van deze Europese regio ook zichtbaar aanwezig is in de tentoonstelling die het Belgisch Stripcentrum presenteert: er zijn zoveel archieven verloren gegaan dat het vandaag onmogelijk is een deel van de tentoongestelde originele platen te dateren. Wie oog heeft voor de ondergrond waarop de tekenaars hun talent botvierden zal bovendien merken dat scheppingsdrang menige hindernis overwint, zelfs het gebrek aan papier! Jean Auquier, Belgisch Stripcentrum Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1
2 100 jaar strips in de Balkan Stripverhaal in verzet Een tentoonstelling van het Belgisch Stripcentrum Curator: Štefan Simončič Concept: Willem De Graeve Teksten: Štefan Simončič, Jean Auquier, JC De La Royère Vertalingen: Philotrans, Tine Anthoni Rewriting: Christophe Sokal Beheer van de originelen: Nathalie Geirnaert, Dimitri Bogaert Scenografie: Jean Serneels Grafisch ontwerp: Pierre Saysouk Realisatie: Jean Serneels en het team van het BSC Deze tentoonstelling wordt geproduceerd en gerealiseerd door het Belgische StripCentrum. Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Belgisch Stripcentrum Zandstraat Brussel (België) Alle dagen open (behalve op maandag) van 10 tot 18 uur. Tel: +32 (0) visit@stripmuseum.be Persinfo: Willem De Graeve: willem.degraeve@stripmuseum.be (0) of login: comics + paswoord: smurfs 2
3 De Balkan viert 100 jaar strijdvaardige stripkunst In haar oudste vorm ontstond de stripkunst van de Balkan iets voor de Grote Oorlog. Van meet af aan werd de kunstvorm bedreigd en moest het stripverhaal in de kranten genoegen nemen met een zeer beperkte ruimte; de toenmalige overheid verbood immers de publicatie van satirische bladen. Een van de pioniers van deze strijdvaardige stripkunst was de Sloveense karikaturist Hinko Smrekar ( ), die de draak stak met de Oostenrijks-Hongaarse monarchie. Voor deze vurige aanhanger van het (vooral pro-servische en zelfs pro-joegoslavische) pan-slavisme waren zijn tekeningen het middel bij uitstek om de keizerlijke propaganda te bestrijden. Hij dankt zijn succes aan de zeer populaire bewegingen tegen de Oostenrijks-Hongaarse repressie die volgden op de onafhankelijkheidsgezinde maar besluiteloze periode van de Zuidelijke Slaven. Na het einde van de oorlog, in 1919, publiceert deze grote karikaturist een 24 pagina s tellend, rijkelijk geïllustreerd spotboekje met als titel Črnovojnik. Hij vertelt er zijn militaire avonturen: zijn inlijving bij het leger, zijn gevangenneming en zijn verblijf in een krankzinnigengesticht. Omdat hij voor het eerst tekstballonnen gebruikt in zijn illustraties, wordt het boekje beschouwd als de voorloper van de strip en van de hedendaagse stripalbums. 3
4 De nasleep van de Oktoberrevolutie in Rusland we schrijven de jaren 1920 zet menig kunstenaar ertoe aan naar het westen te emigreren, onder meer naar het Koninkrijk Joegoslavië. Een van die kunstenaars, Sergei Mironovič Golovčenko ( ), laat zich inspireren door de populaire reeks Max und Moritz van Wilhelm Busch en lanceert in 1925 Max i Maksić (Max en Maksić) voor het satirische blad Koprive (letterlijk: Brandnetels) in Zagreb. Deze reeks wordt een decennium lang gepubliceerd. Zijn verhaal bevat nog geen tekstballons, maar het wordt opgebouwd uit zes kaders waaronder de auteur een korte tekst schrijft van twee doorgaans rijmende tekstregels. Twee jaar later verschijnt er een nieuw satirisch beeldverhaal van de hand van de Sloveense illustrator Milko Bambič ( ), met als titel Zamorček Bu-bu-ci (naar het model van het Italiaanse beeldverhaal Bilbolbul van Atillio Mussino). Het verhaal werd gepubliceerd in Trieste en bevestigt de integratie van tekstballons voor de weergave van dialoog en vertelling. 4
5 De magazines vieren hoogtij Pas in 1935 komt er een heuse boom van het stripverhaal in Joegoslavië, met de publicatie in Belgrado van de avonturenreeks Detektiv X-9 (Detective X-9) van Alex Raymond in het dagblad Politika. Deze stripreeks vormt de aanzet voor een schare nieuwe striptekenaars en -magazines. In de hoofdstad groeperen enkele Russische immigranten zich in een vereniging die Beograjski krog wordt gedoopt (De kring van Belgrado). Tot de leden behoren onder meer Konstantin Kuznjecov ( ), Sergej Solovjev ( ) en Djordje Lobačev ( ). In Zagreb profiteren Andrija Maurović ( ) en Walter Neugebauer ( ) van de vlucht die de 9e kunst neemt en van de verschijning van verschillende gespecialiseerde magazines om hun eerste stripverhalen uit te brengen. Mika miš (Mika de muis) ( ), Mikijevo carstvo (Het keizerrijk van Miki) ( ) en Politikin zabavnik (Stripverhaal van Politika) ( ) behoren tot de betere magazines. De Tweede Wereldoorlog slaagt er niet in deze vitaliteit te fnuiken: zelfs tijdens de bezetting van Zagreb blijft Zabavnik (Beeldverhaal) ( ), een creatie van Walter Neugebauer, verschijnen. Maar bij de bevrijding keert het tij. De nieuwe socialistische machthebbers beschouwen het stripverhaal als een product van het kapitalistische Westen en vinden ze dus ideologisch ongepast. De publicaties van zabavnik worden steeds zeldzamer en gaan in de weinige magazines die overeind blijven aanleunen bij de karikatuur. 5
6 Wat gebeurt er ondertussen in het westen? In de lente van 1948 diept de ideologische kloof tussen de Joegoslavische communistische partij en de CP van de Sovjet-Unie zich verder uit. Het conflict breidt zich uit tot de interlandrelaties tussen Joegoslavië en het Oostblok, de Sovjet-Unie en de socialistische landen van Oost-Europa. Het is de tijd van het zogenaamde Informbiro ( ) die het schisma tussen Tito en het Kremlin markeert. Deze spanning vormt de aanzet voor een opening van het land naar het Westen toe, en betekent dat de 9e kunst opnieuw kan opbloeien. Pas in 1952 worden stripverhalen definitief toegelaten. Politikin Zabavnik (dat vandaag ongetwijfeld een van de oudste stripweekbladen van Europa is en blijft) verschijnt opnieuw in Belgrado. In Ljubljana tekent Miki Muster (1925) Zvitorepec, een van de meest populaire Sloveense stripverhalen. In het zog daarvan duiken verschillende soorten stripuitgaven op: kinderuitgaven die de stripverhalen van Disney publiceren, maar ook klassieke avonturenstrips. In deze laatste categorie citeren we Plavi Vjesnik ( ), die enkele van de betere lokale en verschillende Franssprekende auteurs in huis haalt, Kekec ( ) en vooral Stripoteka (1969), dat zich snel profileert als hét magazine van het Joegoslavische stripverhaal. In 1970 verschijnt de eerste Alan Ford (van de auteurs Max Bunker en Magnus), doorspekt met zwarte humor en met een satirische kijk op het kapitalisme. Het blad groeit snel uit tot een cultalbum dat hoog scoort bij zowel lezers als critici. Dankzij de dynamiek die kenmerkend was voor die tijd, de oplagen en de kwaliteit van de publicaties en van de auteurs, kan Joegoslavië een vaste stek claimen in het landschap van het Europese, en zelfs wereldwijde beeldverhaal. De lokale creatie revolteert 1977 betekent een breekpunt voor het Joegoslavische stripgebeuren. In Ljubljana publiceert Kostja Gatnik zijn undergroundstripverhalen, die dateren uit het einde van de jaren 1960, in het album Magna Purga. Hiermee maakt het stripverhaal een hele ommezwaai naar een minder onschuldig en jongensachtig beeldverhaal, waarin meer aandacht wordt geschonken aan stedelijke cultuur en kunst. Joegoslavië wordt een referentie op de wereldkaart van het stripverhaal en meet zich met voortaan met de Amerikaanse en Europese underground. In datzelfde jaar verschijnt in Belgrado het eerste nummer van het tijdschrift YU ( ), dat volledig is gewijd aan lokale auteurs. Het tijdschrift bundelt het kruim van de nationale stripauteurs, onder wie Bane Kerac (1952), wellicht de grootste auteur van het land. Een groep jongeren in Zagreb creëert intussen Novi kvadrat (Nieuw vierkant) in de lijn van de Franse nouvelle vague, met Mirko Ilić (1956) en Igor Kordej (1957) als voortrekkers. Hun persoonlijkheid en stijl zullen de volgende generatie stripauteurs in grote mate beïnvloeden. De bloederige burgeroorlog en de verbrokkeling van Joegoslavië gaan ook gepaard met de instorting van deze gemeenschappelijke markt van het Joegoslavische stripgebeuren, behalve in Servië en Kroatië, waar het stripverhaal dankzij de clandestiene fanzines aan de vergeetput ontsnapt. Toch geeft het gros van de auteurs er in die periode de voorkeur aan te publiceren in het buitenland, vooral bij Franse, Amerikaanse en Italiaanse uitgevers. 6
7 7
8 In 1992 verschijnt in Slovenië Stripburger, dat de contacten tussen gelijk geïnspireerde Joegoslavische tekenaars van niet-commerciële stripverhalen en buitenlandse auteurs in het Westen ondersteunt. Deze internationale uitwisseling is een succes, want nu nog heeft het land een magazine dat strips publiceert die volgens hetzelfde principe zijn ontstaan. Terug naar de toekomst Afgezien van de volumes van Bonelli blijft de publicatie van magazines in de landen van ex-joegoslavië een onzeker verhaal. Niet het instorten van de binnenlandse markt, maar wel de effecten van de mondialisering liggen aan de grondslag. Alleen de productie van (nationale en internationale) stripverhalen in Servië en Kroatië vormt een uitzondering op de regel en blijft toenemen, onder meer dankzij de inbreng van het werk van heel veel vrouwen. Hoewel ze helaas! weinig aan bod komen in de tentoonstelling, roeren die vrouwelijke kunstenaars zich van meet af aan op de stripscène van de jaren Om een idee te geven van hun gewicht: in de jongste twee decennia hebben zestig vrouwelijke auteurs hun stripverhalen gepubliceerd via de verschillende bestaande kanalen. In 2010 verscheen er een exhaustieve monografie van Irena Jukić Pranjić, die gewijd is aan Het stripverhaal van de vrouwen in de Balkan. De monografie presenteert in tekst en beeld 24 van de meest representatieve vrouwelijke auteurs. 8
9 Dit ietwat paradoxaal panorama van het hedendaagse stripverhaal in ex-joegoslavië laat een bepaalde dynamiek, ja zelfs een creatieve opleving doorschemeren. Toch heeft de economische crisis met zijn opeenvolgende recessies een hoge tol geëist in het publicatielandschap. Voor dagbladuitgevers is het stripverhaal bij herstructureringen het eerste slachtoffer. Er blijven nog maar zeer weinig magazines en dagbladen over die vandaag stripverhalen publiceren. Er zijn amper nog gespecialiseerde magazines te bespeuren. Is het landschap verlaten, of net onontgonnen? Als de tekenaars van vandaag beslissen zich te laten inspireren door Hinko Smrekar met een sprong in de tijd van 100 jaar dat gaat het onafhankelijke stripverhaal misschien wel een wedergeboorte tegemoet. Štefan Simončič & Iztok Sitar 9
10 HET BELGISCH STRIPCENTRUM Het Belgisch Stripcentrum? In het land van de Smurfen en van Kuifje, kunnen bezoekers er genieten van verschillende permanente tentoonstellingen, opgeluisterd met prachtige originele tekeningen en unieke objecten. Er zijn ook meerdere tijdelijke tentoonstellingen tegelijk. Maar het Stripcentrum, dat zijn ook de oude Waucquez warenhuizen, een parel van de Art Nouveau van de grootmeester Victor Horta (1906). CBBD/Daniel Fouss Belgisch Stripcentrum Zandstraat Brussel (België) Alle dagen open (behalve op maandag) van 10 tot 18 uur. Tel: +32 (0) visit@stripmuseum.be Persinfo: Willem De Graeve: willem.degraeve@stripmuseum.be (0) of login: comics + paswoord: smurfs 10
VRAGENLIJST VOOR MIDDELBARE SCHOLEN BELGISCH STRIPCENTRUM
VRAGENLIJST VOOR MIDDELBARE SCHOLEN BELGISCH STRIPCENTRUM De volgende vragenlijst is ingedeeld naar drie categorieën: Gewoon Moeilijker Doordenker Om de juiste antwoorden te vinden neem je best de lijst
Nadere informatieRobbedoes van hand tot hand In het kader van de 75e verjaardag van Robbedoes
Van 23 april tot 6 oktober 2013 In het Belgisch Stripcentrum Robbedoes van hand tot hand In het kader van de 75e verjaardag van Robbedoes Stripfiguur Robbedoes werd geboren op 21 april 1938 om het gelijknamige
Nadere informatieVRAGENLIJST VOOR MIDDELBARE SCHOLEN BELGISCH STRIPCENTRUM 2014-2015
VRAGENLIJST VOOR MIDDELBARE SCHOLEN BELGISCH STRIPCENTRUM 2014-2015 De volgende vragenlijst is ingedeeld naar drie categorieën: Gewoon Moeilijker Doordenker Om de juiste antwoorden te vinden neem je best
Nadere informatieBob De Moor en de Zee De grote passie van een legendarische tekenaar
PERSDOSSIER In het Belgisch Stripcentrum Van 14 juni 2011 tot 15 januari 2012 Bob De Moor en de Zee De grote passie van een legendarische tekenaar In 1956 gaan twee buitengewone mannen aan boord van de
Nadere informatieOlivier Grenson 25 jaar creativiteit
Van 22 oktober 2013 tot 19 januari 2014 In het Belgisch Stripcentrum Olivier Grenson 25 jaar creativiteit Om het jaar waarin het zijn 25-jarige bestaan viert te beginnen richt het BSC de spots op een stripauteur
Nadere informatieINHOUD. Nooit meer oorlog 1914-1944-2014 7. De Groote Oorlog in Balen 9. Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog 35
3 INHOUD Nooit meer oorlog 1914-1944-2014 7 De Groote Oorlog in Balen 9 Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog 35 "Ach! God, wij gaan in ballingschap!" 95 Balen in 1915 125 Den Alcazar 137 De kerkfabriek
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieOp de vlucht. Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Op de vlucht Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Op de vlucht - Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Uitgave van de Heemkundige
Nadere informatieHONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913
HONDERD JAAR GELEDEN aflevering 12 Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 Een vast onderwerp waaraan in de kranten aandacht werd besteed, was de oorlog op de Balkan. Turkije was er bij betrokken
Nadere informatieDINGEN DIE JE MOET WETEN
50 Maar wat gebeurde er precies? Welke landen en mensen waren belangrijk? Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis. JIM ELDRIDGE ISBN 978
Nadere informatie1 t/m 17 maart GRATIS bij aankoop van 2 stripboeken. (of l12,12 aan strips)
stripboekgeschenkdagen 1 t/m 17 maart 2013 GRATIS bij aankoop van 2 stripboeken (of l12,12 aan strips) Stripboekgeschenkdagen 2013 van 1 tot en met 17 maart TEXAS KID, MIJN BESTE Igor Kordej (die z n strips
Nadere informatieDe renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!
De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit
Nadere informatieBelgisch Stripcentrum Zandstraat Brussel (België)
In het Belgisch Stripcentrum Van 18 maart tot 24 augustus 2014 BLOEDHEET Autopsie van een grafische roman Vautrin door Baru Baru is een van de meest opmerkelijke auteurs in de Europese stripwereld. Met
Nadere informatie1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...
HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het
Nadere informatieTijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieDe 1 e Wereldoorlog. inleiding (9.1) HC onderdelen: conferentie van Berlijn (1884-85) + vlootwet (1898)
De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1) HC onderdelen: conferentie van Berlijn (1884-85) + vlootwet (1898) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de 1 e Wereldoorlog en wat maakte deze oorlog uniek in
Nadere informatieVredescentrum. AANBOD SECUNDAIR ONDERWIJS Schooljaar
Vredescentrum AANBOD SECUNDAIR ONDERWIJS Schooljaar 2017-2018 1 Vredescentrum van de provincie en stad Antwerpen vzw Het Vredescentrum voor de vrienden. Het Vredescentrum is al 30 jaar lang een enthousiaste
Nadere informatieEindexamen geschiedenis vwo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de landen die Napoleon veroverde, voerde hij een beleid dat: enerzijds paste binnen het gelijkheidsideaal van de Franse Revolutie
Nadere informatieDe 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1)
De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de 1 e Wereldoorlog en wat maakte deze oorlog uniek in de geschiedenis tot dan toe? Kenmerkende aspecten: * Het voeren van
Nadere informatie14-18 Brussel tijdens de Duitse bezetting. Presentatie van de tentoonstelling
14-18 Brussel tijdens de Duitse bezetting Presentatie van de tentoonstelling 21.08.2014 03.05.2015 Museum van de Stad Brussel www.museumvandestadbrussel.be De reservisten op 29 juli BRUSSEL TIJDENS DE
Nadere informatieSuske en Wiske: 65! De eerste Suske en Wiske. Rikki en Wiske in de krant. Stijn Dekelver. Wiske. Na het eerste verhaal wordt hij
Suske en Wiske: 65! Stijn Dekelver Wiske. Na het eerste verhaal wordt hij vervangen door Suske. Het verhaal Suske en Wiske worden 65 jaar. Niet echt natuurlijk, want dan zouden ze in de strips al opa en
Nadere informatieChina. - De geschiedenis en cultuur van Peking -
Pagina 1 Groep 8 Colofon China - De geschiedenis en cultuur van Peking - Leerling - informatie Inleiding In deze les gaan wij het hebben over de Chinese stad Peking. We kijken met elkaar naar een stukje
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b
Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge
Nadere informatieVOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE. Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan :
VOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan : - het lezen van het boek Soldaat van Oranje en het maken van de
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2004 - I
E KOUE OORLOG + NEERLN EN E VERENIGE STTEN N E TWEEE WERELOORLOG 2p 24 Hieronder staan vijf voorstellen voor afspraken over uitsland na de Tweede Wereldoorlog: 1 uitsland moet gedemilitariseerd worden.
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2015-I
Opgave 1 Kroatië toegetreden tot de EU Bij deze opgave horen de teksten 1 tot en met 3 en figuur 1. Inleiding Kroatië is een van de staten in de Balkan die voorheen tot Joegoslavië behoorden. In 1991 verklaarde
Nadere informatieJean Van Hamme Reiziger zonder grenzen
In het Stripmuseum Van 16 juni tot 29 november 2014 Jean Van Hamme Reiziger zonder grenzen Jean Van Hamme (Brussel, 1939), die handelsingenieur is met een specialisatie in politieke economie, geeft van
Nadere informatieDe nieuwe landen in het oosten
De nieuwe landen in het oosten Sinds het einde van de Koude Oorlog is de kaart van Europa ingrijpend gewijzigd. Sommige staten zijn verdwenen om op te gaan in een groter geheel ( denk aan de DDR), maar
Nadere informatieNIEUWE TITELS APRIL EN MEI 2019
NIEUWE TITELS APRIL EN MEI 2019 DE COMPLETE BAARD EN KALE DEEL 7 INTERNATIONALE AVONTUREN In deze zevende bundeling van de avonturen van Baard en Kale slepen Maurice Tillieux en Will ons naar alle uithoeken
Nadere informatieHierna volgen nu 13 begrippen die iets met de oorlog te maken hebben. Combineer deze begrippen met een plaatje uit de strip.
Rebecca R. Een Senne en Sanneverhaal of een lesje geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog Marc Verhaegen Een voorbeeld van didactische verwerking naar de klas toe. Al weeral bijna 70 jaar geleden! De oorlogsjaren
Nadere informatieEen nieuw boek van Ter Palen!
Een nieuw boek van Ter Palen! In bedrijf : Ter Palen beschrijft industrieel verleden Het is al een tijdje geleden, maar we hebben voor u weer een publicatie klaar: In bedrijf. Onze ondervoorzitter dompelde
Nadere informatieMSK geeft schilderijen Frits Van den Berghe terug aan erfgenamen
MSK geeft schilderijen Frits Van den Berghe terug aan erfgenamen In Gent werden op 27 september 2017 twee schilderijen van Frits Van den Berghe overdragen aan de erfgenamen van de originele eigenaar, Emile
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieSTADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieDames en heren, 1 Gevonden via Google, transcript van grammofoonplaat, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
Toespraak van commissaris van de koning Max van den Berg, uitreiken eerste exemplaar Het communistische verzet in Groningen, Groningen (A-Kerk), 5 maart 2014 Dames en heren, Fascisme is oorlog. Overweldiging
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken
Nadere informatie1 Belangrijk in deze periode
1 Belangrijk in deze periode De Romeinen en de Grieken zijn in hun tijd twee machtige volkeren. Ze hebben beiden zaken bedacht en uitgevoerd die ook nu voor ons eigen, hedendaagse leven belangrijk zijn.
Nadere informatieAntoine de Saint-Exupéry, schrijver en brokkenpiloot
Antoine de Saint-Exupéry, schrijver en brokkenpiloot Als iemands portret in Frankrijk al drie keer op een postzegel is afgebeeld, kan die persoon ongetwijfeld beschouwd worden als een beroemde Fransman.
Nadere informatieNa de WOI vluchtte de keizer naar Nederland
Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II
Historisch overzicht vanaf 1900 14 maximumscore 2 Kaart A: 1 (= 1900-1914) 1 Kaart B: 2 (= 1919-1937) 1 15 maximumscore 2 Afbeelding 1 verwijst naar het bondgenootschap tussen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije
Nadere informatieLESVOORBEREIDING. Gegevens over de student Gegevens over de school en de klas Gegevens over de les Naam: Vak: Muzische vorming Groep: 1A
Studiegebied Onderwijs, campus Brugge Opleiding bachelor lager onderwijs Xaverianenstraat 10-8200 Brugge (Sint-Michiels) Tel. 050 30 51 38 Fax 050 30 51 01 coördinator: lieve.lootens@khbo.be contactpersoon:heidi.vereecke@khbo.be
Nadere informatieKoninklijke Bibliotheek van België EDUCATIEVE DIENST
Koninklijke Bibliotheek van België EDUCATIEVE DIENST INTRO No furniture so charming as books, verkondigde de Engelse schrijver Sydney Smith twee eeuwen geleden. Boeken hebben we in de Koninklijke Bibliotheek
Nadere informatiegeschiedenis geschiedenis
Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frans Ferdinand en de eerste wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Frans Ferdinand en de eerste wereldoorlog Werkstuk door een scholier 2889 woorden 21 februari 2008 5,8 176 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De gebeurtenissen die uiteindelijk zouden
Nadere informatieEr was eens... Magritte
Er was eens... Magritte 1 2 Er was eens... Magritte René René Magritte is wereldberoemd met zijn vreemde, poëtische beelden. Hij werd geboren op 21 november 1898 te Lessines, in de provincie Henegouwen.
Nadere informatie1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...
HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het
Nadere informatieT4 Oefen SED Geschiedenis Module 6
T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 1. Bekijk bron 1. De titel van de onderstaande Russische cartoon is: De Amerikaanse stemmachine. De Verenigde Staten drukken op het knopje voor, dat naast het knopje
Nadere informatieIn het Belgisch Stripcentrum Van 2 december 2014 tot 31 mei 2015
In het Belgisch Stripcentrum Van 2 december 2014 tot 31 mei 2015 Rosinski van Polen De geniale striptekenaar Grzegorz Rosinski werd geboren in 1941, in Stalowa Wola. Hij studeert teken- en schilderkunst
Nadere informatieGerard Drosterij Praktische opdracht, Geschiedenis HAVO 2006-2007, Luzac College Dordrecht
DE HISTORISCHE SENSATIE, TOEN EN NU Gerard Drosterij Praktische opdracht, Geschiedenis HAVO 2006-2007, Luzac College Dordrecht Het eindcijfer voor geschiedenis is opgebouwd uit vier cijfers: 1. het schoolexamen
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b
Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Uit een openbare brief van iemand die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen
Nadere informatieKOUDE OORLOG
KOUDE OORLOG 1945-1991 Waarom is de gebeurtenis afgebeeld in deze bron zo cruciaal geweest voor de KOUDE OORLOG? 37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie
Nadere informatie'De dialoog met Rusland herstellen is broodnodig: net dat ontbrak 100 jaar geleden'
'De dialoog met Rusland herstellen is broodnodig: net dat ontbrak 100 jaar geleden' Dirk Rochtus www.knack.be 13/08/2014 Glijden we in 2014 af in een oorlog met Rusland, net zoals honderd jaar geleden?
Nadere informatieDe koude oorlog Jesse Klever Groep 7
De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet
Nadere informatieAls bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
Examen VWO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieSamenstelling De eerste versie werd in 1988 gepubliceerd en was samengesteld door: Henk Innemee Sandra Niekerk Aad Roeleveld Barend Bode
Inhoud 1 Oorzaken van de Franse Revolutie 4 2 Verloop van de Franse Revolutie 16 Vormgeving Hannie van den Berg Grafische Vormgeving en DTP Samenstelling De eerste versie werd in 1988 gepubliceerd en was
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieOEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieMajesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren,
Toespraak van de minister-president, mr. dr. Jan Peter Balkenende, bijeenkomst ter ere van de 50 ste verjaardag van de Verdragen van Rome, Ridderzaal, Den Haag, 22 maart 2007 Majesteit, Koninklijke Hoogheid,
Nadere informatieIZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de stad in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat, de mensen staan allemaal op straat. De volgende
Nadere informatieStripfeest 2014 Van 5 tot 7 september 2014. PERSDOSSIER Brussel, 25 juni 2014
Stripfeest 2014 Van 5 tot 7 september 2014 PERSDOSSIER Brussel, 25 juni 2014 Het stripverhaal voelt zich thuis in Brussel en dat zie je! Onze papieren helden duiken overal op: krantenwinkels, muurfresco's,
Nadere informatieDe Boerentram door Pepingen
De Boerentram door Pepingen 1906-1966... Maurice Cochez Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik De boerentram door Pepingen 1906-1966... Maurice Cochez Uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik
Nadere informatiesinds 2017 voorjaarsfolder 2018
sinds 2017 voorjaarsfolder 2018 Matsuoka [mat su o ka] (m, Brussel, 1947), slechterik, tegenstander van het dagbladverschijnel Nero; maakte voor het eerst zijn opwachting op de pagina s van de Vlaamse
Nadere informatieEen Belgische en een Franse kunstenaar stellen samen tentoon. in de Dorpskerk van Cadzand
Een Belgische en een Franse kunstenaar stellen samen tentoon in de Dorpskerk van Cadzand van 4 juli t/m 30 juli 2015 HANS M. HUYGHEBAERT is een veelzijdig Belgisch kunstenaar. Hij kreeg zijn opleiding
Nadere informatieBiënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld
Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld De Biënnale van de Schilderkunst is dit jaar aan haar derde editie toe Dit tentoonstellingsproject ontstond uit de museale ambitie van zowel het Roger Raveelmuseum
Nadere informatieCoverkunst. Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Stripmuseum Zandstraat Brussel (België) Alle dagen open van 10 tot 18 uur.
In het Stripmuseum Van 20 september 2016 tot 28 mei 2017 Coverkunst Elke striplezer herkent het gevoel: op een dag word je getroffen door die ene cover die volledig de lading dekt, dat ene beeld dat de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2
Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieVoor wie? Omschrijving
Minor MOES Voor wie? Een opleidingsgebonden minor voor studenten Geschiedenis en tevens toegankelijk voor andere BA-studenten (bijvoorbeeld van de opleiding Internationale Betrekkingen en Internationale
Nadere informatie2017 RAYMOND LEBLANC PRIJS REGISTRATIEFORMULIER
2017 RAYMOND LEBLANC PRIJS REGISTRATIEFORMULIER Formulier terugsturen naar: Of via e-mail naar: Fondation Raymond Leblanc - Raymond Leblanc Prijs Paul-Henri Spaaklaan, 7 1060 Brussel Belgïe info@fondationrleblanc.be
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieGeschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN
Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN Secretariaat/Documentatiecentrum: Bezoekerscentrum Rufferdinge Molenberg 4 3400 Landen Tel. 011 88 34 68 Fax 011 83 27 62 info@ghklanden.be www.ghklanden.be
Nadere informatieTitel Nederlandse troepen in Srebrenica
Nederlandse troepen in Srebrenica Hoe zorg je voor vrede in moeilijke tijden? Korte lesomschrijving Leerlingen verwerven in deze les informatie over de burgeroorlog in Joegoslavië. Ook onderzoeken ze de
Nadere informatieTon van Tast. afmeting 14,4 x 10 x 14,4
Iconen van de post 1929 tarievenboekjes Ton van Tast De omslag van het posttarievenboekje uit 1929 heeft een illustratief karakter. Ontwerper Ton van Tast tekent voor zowel de voorkant als de achterkant
Nadere informatieBrussel - Opening op 11 december 2015
Brussel - Opening op 11 december 2015 2 ADAM is een museum en een kunstcentrum [5.000 m²] is gewijd aan de kunst en het design van de XX e eeuw en nu bevindt zich vlakbij het Atomium [Trade Mart / Heizelvlakte]
Nadere informatieOne More Take Photographs by John G. Zimmerman. Abtenhuis Abdijstraat Geraardsbergen
Photographs by John G. Zimmerman One More Take 20.10.2016 08.01.2017 Abdijstraat 10 John G. Zimmerman (1927 2002) is een icoon van de Amerikaanse fotografie. Decennialang prijkten zijn foto s op covers
Nadere informatieHEURISTIEK TOERISME VLAANDEREN. cursus. module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.
TOERISME VLAANDEREN cursus HEURISTIEK module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.) Jos van Dooren Jos van Dooren Pagina 1 BRONNENSTUDIE VOOR GIDSEN EN REISLEIDERS
Nadere informatieDe patriotten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 September 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61319 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieKACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog De kerk van Kachtem, toen alles nog rustig was. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieEen uitgave van Eifel vakanties thema vakanties in de Eifel
Een uitgave van Eifel vakanties thema vakanties in de Eifel Eifel thema vakanties Pad door de Middeleeuwen Eifel Thema Vakanties Haal meer uit uw vakantie! Wie zijn wij en wat bieden wij u? Wij zijn het
Nadere informatieViering 25-jarig bestaan van het Belgisch Museum voor Radiologie
Viering 25-jarig bestaan van het Belgisch Museum voor Radiologie 9 oktober 2015 Frans Zonneveld Door enorme inspanning van de zijde van curator René van Tiggelen, het Militair Ziekenhuis Koningin Astrid
Nadere informatieInhuldiging van het MARC SLEEN MUSEUM Donderdag 18 juni 2009
PERSDOSSIER Inhuldiging van het MARC SLEEN MUSEUM Donderdag 18 juni 2009 Persinformatie: Belgisch Stripcentrum: Willem De Graeve, willem.degraeve@stripmuseum.be, 02 210 04 33 Standaard Uitgeverij: Karoline
Nadere informatieOOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog OOS_02 Oostnieuwkerke, zo n 100 jaar geleden. De mensen komen uit hun huizen om te kijken naar de fotograaf. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31
Nadere informatieFinanciële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium. FiDiB, Vught, 17 september 2012
Financiële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium FiDiB, Vught, 17 september 2012 Agenda Waar hebben we mee te maken? Structurele gevolgen deze crisis Financiële
Nadere informatieVoorwoord 9. Inleiding 11
inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma
Nadere informatie6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november 2006 6,6 197 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Inhoud: Voorwoord 3. - Wat verwachten we van dit werkstuk? - Hoe gaan we het aanpakken?
Nadere informatieLiteratuurverwijzingen
Literatuurverwijzingen Een literatuurlijst maken & citeren / parafraseren Waarover gaat de presentatie? I Waarom verwijzen? Enkele overwegingen vooraf! II APA - normen III Literatuurverwijzingen: de praktijk
Nadere informatieNERO DE STALLAERT JAREN
NERO DE STALLAERT JAREN En toen vond Marc Sleen zijn opvolger Hij was de man die het altijd alleen gedaan had, zonder noemenswaardige hulp. Marc Sleen was fier op die prestatie. En al helemaal toen ze
Nadere informatieNaam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld
Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld In meer dan dertig landen in de wereld is er oorlog. Wereldwijd zijn er dus miljoenen kinderen die een oorlog meemaken. Vraag 1. Kun je drie landen noemen
Nadere informatieVisual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict
Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial
Nadere informatieProspectie naar Nederlandstalige gedrukte publicaties voor de deponering
Prospectie naar Nederlandstalige gedrukte publicaties voor de deponering Ik kom u graag vertellen over onze prospectie naar niet-periodieke gedrukte publicaties boeken zeg maar - voor de hedendaagse collecties
Nadere informatieWerkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1
Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog: invuloefening Werkblad bij het simulatiespel www.activehistory.co.uk Instructie: Vul het witte veld in terwijl je het
Nadere informatieAls bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.
Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieZonkinderen. Suggesties bij kern 11. Auteur: Wilma Stegeman. Boekenhoek en thematafel in kern 11. Internet. Suggesties
Zonkinderen Suggesties bij kern 11 Auteur: Wilma Stegeman In het artikel Zonkinderen kunnen heel wat werk aan op www.veiliglerenlezen.be, vindt u een aantal lees- en schrijfactiviteiten voor de uitmuntende
Nadere informatieGebruik van HemelsBrussel
Gebruik van HemelsBrussel Via de toepassing HemelsBrussel kan men luchtfoto's uit twee verschillende periodes van 1930 tot vandaag gelijktijdig bekijken. De gebruikersinterface is standaard in twee panelen
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Sinterklaas en Kerstmis. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Sinterklaas en Kerstmis wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Welk materiaal kun je het best gebruiken? Welk
Nadere informatieWat je moet doen: Zoek een afbeelding van een landschap op de websites van musea.
Opdrachtenkaart 1 Een verhaal schrijven bij een schilderij Papier en schrijfgerief. Je zoekt op de website van landschappen een schilderij. Hierna schrijf je een verhaal bij je keuze. Plaats je verhaal
Nadere informatie