Proef Biologie Fruitvliegjes

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Proef Biologie Fruitvliegjes"

Transcriptie

1 Proef Biologie Fruitvliegjes Proef door een scholier 1401 woorden 17 juni ,3 27 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: We kregen een opdracht om genetische overerving bij fruitvliegjes te onderzoeken. Door deze proef kunnen we onderzoeken hoe de genen van de vleugellengte en oogkleur overerven en in welke verhoudingen ze dat doen. We kunnen met de gegeven wetten van Mendel een hypothese maken waarin staat hoe deze genen overerven en in welke verhouding. En kunnen onze resultaten daar vervolgens mee vergelijken. Een aantal eigenschappen maakt deze vlieg erg geschikt voor genetisch onderzoek: - er zijn goed zichtbare uitwendige kenmerken waarin de mutanten afwijken van het wildtype - de verschillen tussen mannetjes ( ) en vrouwtjes ( ) zijn goed te zien - het vliegje plant zich snel voort en produceert veel nakomelingen het vliegje is eenvoudig te kweken en te verdoven (narcotiseren) We moeten dit verslag maken aangezien het een belangrijk deel van 4havo is. De achterliggende gedachte achter deze p.o. is, is dat we meer verstand krijgen van kruisingen en hoe het met sommige diersoorten in de natuur gaat. Door fruitvliegjes te kweken kun je gemakkelijk veranderingen zien, en je hoeft niet lang te wachten tot de volgende generatie volgroeid is. Bovendien is het best leuk om te kijken hoe je eigen huisdiertjes het doen. Als je bijvoorbeeld erg veel nakomelingen hebt vind ik dat persoonlijk erg leuk. Wat ik onder andere geleerd heb van deze kruisingen is het volgende: Drosophila s worden ook wel fruitvliegjes genoemd. Fruitvliegen behoren tot twee families, de kleinere soorten behoren tot de bananenvliegjes (Drosophilidae) en de grotere behoren tot de boorvliegen ( Trypetidae Tephretidae). De kleine bananenvliegjes die we hebben gekruist bestaat uit een familie met ongeveer 700 soorten. Deze vliegjes zijn erg gewild bij onderzoekers omdat ze zich snel voortplanten en omdat ze maar een klein aantal chromosomen hebben. Je kunt makkelijk het verschil zien tussen mannetje en vrouwtje. En dus is het gemakkelijk als je ze wilt kruisen aangezien je makkelijk grote verschillen kunt zien. Fruitvliegjes krijgen ook veel nakomelingen waardoor de volgende generaties veel diversiteit kunnen vertonen. Het vrouwtje is iets groter dan het mannetje en het vrouwtje heeft nog een puntje aan haar kont, dat puntje is haar legboor, hieruit komen dus de eitjes. De levenscyclus van een fruitvliegje is: 1: ei, 2: larve, 3; pop, 4: een volwassen dier, imago. Ook dit is snel te volgen aangezien deze 4 stadia binnen 2 weken voltooid zijn. Vraagstelling: =vrouw =man Naam Afkorting Fenotype Wild-type + Donkerrode ogen*vleugels normaal White W Witte ogen*vleugels normaal Vestigial Vg Donkerrode ogen*verschrompelde vleugels * Het gen voor oogkleur is X-chromosomaal. A1: Krijgen de nakomelingen van, Vg korte vleugels + lange vleugels,. (F1) lange of korte vleugels? En is dat zowel mannelijk als vrouwelijk? En krijgen de nakomelingen in de F2 lange of korte vleugels? en? Word de vleugellengte X-chromosomaal of autosomaal overgeërfd? A2: Krijgen de nakomelingen van, + lange vleugels Vg korte vleugels,. (F1), lange of korte vleugels? En is dat zowel mannelijk als vrouwelijk? En krijgen de nakomelingen in de F2 lange of korte vleugels? en? Word Pagina 1 van 5

2 de vleugellengte X-chromosomaal of autosomaal overgeërfd? B1: Krijgen de nakomelingen van, W witte ogen + rode ogen, (F1),. rode of witte ogen? En is dat zowel mannelijk als vrouwelijk? En krijgen de nakomelingen in de F2 rode of witte ogen? en? Word de oogkleur X-chromosomaal of autosomaal overgeërfd? B2: Krijgen de nakomelingen van, + rode ogen W witte ogen, (F1),. rode of witte ogen? En is dat zowel mannelijk als vrouwelijk? En krijgen de nakomelingen in de F2 rode of witte ogen? en? Word de oogkleur X-chromosomaal of autosomaal overgeërfd? Hypothese: Ik verwacht het volgende: A1 à F1: alleen lange vleugels en zowel mannelijk als vrouwelijk. F2: zowel lange als korte vleugels en zowel mannelijk als vrouwelijk. A2 à F1: alleen lange vleugels en zowel mannelijk als vrouwelijk. F2: zowel lange als korte vleugels en zowel mannelijk als vrouwelijk. B1 à F1: alleen rode ogen en zowel mannelijk als vrouwelijk. F2: zowel rode als witte ogen en zowel mannelijk als vrouwelijk. B2 à F1: alleen rode ogen en zowel mannelijk als vrouwelijk. F2: zowel rode als witte ogen en zowel mannelijk als vrouwelijk. Methode & Materiaal: Methode: Je maakt eerst een groepje van 4 mensen Ieder kiest 1 soort kruising ieder krijgt 7 fruitvliegjes, 3 vrouw en 4 man. Ieder heeft een verschillende combinaties van soort fruitvlieg die past bij zijn/haar kruising. 2 weken later ( F1) We narcotiseren de vliegjes door middel van een paar druppels ether op het vilt te druppelen (zie tekening onder aan pagina). En vervolgens de kweekbuis op zijn kop op de trechter te tikken waardoor de vliegen in het flesje vallen, en door de etherdamp worden verdoofd. Vervolgens laten we de vliegjes vallen op een A4tje met een ronde cirkel erop zodat we ze kunnen tellen, identificeren, en evt. heretheriseren. (je sorteert deze met een kwastje aangezien de vliegjes erg teer zijn en makkelijk te verwonden/doden zijn met onze handen) Zoek nu weer de 7 bepaalde vliegjes uit (3 vrouw en 4 man) om die weer verder te laten kruisen in een nieuwe kweekbuis. 2 weken later (F2) Hetzelfde als bij de F1 alleen nu hoef je ze niet meer verder te kweken. Materiaal: 7 fruitvliegjes 2 reageerbuizen + voedingsbodem + stukje schuim om de buizen af te sluiten. trechter petrischaal stukje vilt een flesje ether een A4-tje + potlood kwastje een stoof (24 C) Evt. een vergrootglas Resultaten: Kruising A-1: Vg + P-generatie ( ): Fenotype korte vleugels lange vleugels Aantal 3 4 F1-generatie ( ): Gevonden 67 % 0 % Gevonden 33 % 0 % F1 F1 Fenotype lange vleugels lange vleugels Aantal 3 4 F2-generatie ( ): aantal% aantal% Pagina 2 van 5

3 Gevonden 42 % 10.7 % Gevonden 37.5 % 9.8 % Gevonden % 20.5 % Kruising A-2: + Vg P-generatie ( ): Fenotype korte vleugels lange vleugels Aantal 3 4 F1-generatie ( ): Gevonden 68.4 % 0 % Gevonden 31.6 % 0 % F1 F1 Fenotype lange vleugels lange vleugels Aantal 3 4 F2-generatie ( ): Gevonden 45.6 % 6 % Gevonden 47.3 % 1.2 % Gevonden % 7.2 % Kruising B-1: W + P-generatie ( ): Fenotype witte ogen rode ogen Aantal 3 4 F1-generatie ( ): Gevonden 0 % 0 % Gevonden 0 % 0 % Gevonden + 0 % 0 % F1 F1 (Gebruik gemaakt van de enkele nakomelingen die bij mede-leerlingen wel. uitgekomen waren) Fenotype rode ogen rode ogen Aantal 3 4 F2-generatie ( ): Pagina 3 van 5

4 Gevonden 32.4 % 3.6 % Gevonden 51.4 % 12.6 % Gevonden % 16.2 % Kruising B-2: + W P-generatie ( ): Fenotype rode ogen witte ogen Aantal 3 4 F1-generatie ( ): Gevonden 50.1 % 0 % Gevonden 49.2 % 0 % Gevonden % 0 % F1 F1 Fenotype rode ogen rode ogen Aantal 3 4 F2-generatie ( ): Gevonden 61 % 0 % Gevonden 39 % 0 % Conclusie & Discussie: Conclusie: A1: De F1 kreeg alleen lange vleugels en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De F2 kreeg zowel lange als korte vleugels en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De vleugellengte word X- chromosomaal overgeërfd. A2: De F1 kreeg alleen lange vleugels en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De F2 kreeg zowel lange als korte vleugels en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De vleugellengte word X- chromosomaal overgeërfd. B1: Bij de F1 waren er 0 nakomelingen omdat er roofmijten waren die de larven opaten waar de F1 uit had moeten komen. De F2 (fruitvliegjes gekregen van een leerling bij wie de kruising wel gelukt was) had zowel rode als witte ogen en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De oogkleur word autosomaal overgeërfd. B2: De F1 had alleen rode ogen en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De F2 had ook alleen rode ogen en dat was zowel mannelijk als vrouwelijk. De oogkleur word autosomaal overgeërfd. Vergelijking & Discussie: A1: F1; De hypothese, lange vleugels zowel als, klopte. Pagina 4 van 5

5 F2; De hypothese, lange vleugels zowel als, klopte. A2: F1; De hypothese, lange vleugels zowel als, klopte. F2; De hypothese, lange vleugels zowel als, klopte. B1: F1; Er waren geen nakomelingen. F2; De hypothese, rode en witte ogen zowel als, klopte. B2: F1; De hypothese, rode en witte ogen zowel als, klopte. F2; De hypothese, rode en witte ogen zowel als, klopte niet. Het bleek dat alle nakomelingen alleen rode ogen kregen. Hoe dit komt weet ik niet, volgens pag. 6 horen die er namelijk wel te komen. Bronnen: Stencil: Practicum Drosophila melanogaster Stencil: Genetica opgaven. Boek: Handboek BVJ voor de afbeeldingen. Pagina 5 van 5

Werkstuk Biologie Fruitvliegjes

Werkstuk Biologie Fruitvliegjes Werkstuk Biologie Fruitvliegjes Werkstuk door een scholier 2496 woorden 4 april 2004 6 63 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Als extra aanvulling op het hoofdstuk genetica, kregen we de opdracht fruitvliegjes

Nadere informatie

Verslag Biologie Fruitvliegjes

Verslag Biologie Fruitvliegjes Verslag Biologie Fruitvliegjes Verslag door een scholier 1593 woorden 15 februari 2017 5,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Inleiding In dit practicum gaan we de theorie en praktijk van erfelijkheid

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Overerving bij drosophila vliegjes

Praktische opdracht Biologie Overerving bij drosophila vliegjes Praktische opdracht Biologie Overerving bij drosophila vliegjes Praktische-opdracht door een scholier 781 woorden 12 januari 2004 5,2 31 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Wij hebben de opdracht gekregen

Nadere informatie

Fruitvliegpracticum 4H Scala Rietvelden vakgroep biologie

Fruitvliegpracticum 4H Scala Rietvelden vakgroep biologie Inleiding Erfelijkheid lijkt vaak een erg abstract en soms zelfs wiskundig onderwerp binnen de biologie. Desondanks is erfelijkheid één van de onderdelen binnen de biologie waar enorm veel onderzoek naar

Nadere informatie

Profielwerkstuk Biologie Genetica

Profielwerkstuk Biologie Genetica Profielwerkstuk Biologie Genetica Profielwerkstuk door een scholier 1795 woorden 29 april 2001 5,5 80 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Wij hebben voor het vak biologie gekozen, omdat dat een vak

Nadere informatie

Let er op dat je voor iedere vraag een uitwerking maakt met kruisingsschema en/of berekening.

Let er op dat je voor iedere vraag een uitwerking maakt met kruisingsschema en/of berekening. Week Thema Onderwerp Datum 43 3 Basisstof 1 t/m 4 23/10 28/10 44 3 Basisstof 1 t/m 4 31/10 4/11 45 7/11 11/11 Basisstof 5 t/m 7 bespreken 3 Basisstof 5 t/m 7 bespreken Verrijkingsstof 1 Herhalen en bespreken

Nadere informatie

Lekker: rot of vers? De keuze van de fruitvlieg Drosophila

Lekker: rot of vers? De keuze van de fruitvlieg Drosophila De keuze van de fruitvlieg Drosophila Inleiding De meeste mensen vinden fruitvliegen vervelende, vieze rotbeestjes die op de GFT bak of je biertje afkomen. Sommige onderzoekers denken hier anders over:

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 oktober 2016 Beste natuurliefhebber/-ster Het was een prachtige dag en ik was graag ook na de excursie nog een paar uurtjes op de tuin gebleven, maar dat zat er

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie: Erfelijkheid 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie: Erfelijkheid 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Erfelijkheid 6/29/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be

Nadere informatie

2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31

2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voortplanten van genen 9 1.1 Genetica 9 1.2 Kruisingen 13 1.3 Crossing-over en mutatie 16 1.4 Erfelijkheid en praktijk 17 1.5 Inteelt en inteeltdepressie 21 1.6 Afsluiting

Nadere informatie

Keuzeopdracht Biologie Leertaken Hoofdstuk 5 en 7

Keuzeopdracht Biologie Leertaken Hoofdstuk 5 en 7 Keuzeopdracht Biologie Leertaken Hoofdstuk 5 en 7 Keuzeopdracht door een scholier 1132 woorden 13 april 2004 5,1 32 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 5 Leertaak B Bij veel zoogdieren

Nadere informatie

Mendel en Morgan versie 2009-2010

Mendel en Morgan versie 2009-2010 Mendel en Morgan versie 2009-2010 Vragen bij COO over hoofdstuk 14 en 15 van Campbells Biology, 8e druk De vragen in dit COO-programma zijn vaak gebaseerd op random gegenereerde gegevens. Behalve de antwoorden

Nadere informatie

6,1. Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,1. Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari 2011 6,1 46 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1: chromosomen Chromosomen: komen voor in een celkern bevindt zich de

Nadere informatie

Lekker: rot of vers? -De fruitvlieg als fijnproever: een statistische analyse-

Lekker: rot of vers? -De fruitvlieg als fijnproever: een statistische analyse- Inleiding De meeste mensen vinden fruitvliegen vervelende, vieze rotbeestjes die op de GFT-bak of je biertje afkomen. Sommige onderzoekers denken hier anders over: voor hen is Drosophila een ideaal model

Nadere informatie

Mogelijke combinaties van genotypen. Mogelijke combinaties van fenotypen. Deze kruising levert 2 X 2 = 4 fenotypen.

Mogelijke combinaties van genotypen. Mogelijke combinaties van fenotypen. Deze kruising levert 2 X 2 = 4 fenotypen. Leertaak 8A 1. Bij de mens berust een bruine oogkleur op het dominante allel B. Een blauwe oogkleur berust op het recessieve alle b. Rechtshandigheid berust op het dominante allel H en linkshandigheid

Nadere informatie

Oefenvraagstukken genetica

Oefenvraagstukken genetica Oefenvraagstukken genetica Monohybride kruisingen. 50 meerkeuze vragen. OPLOSSEN MET KRUISSINGSSCHEMA!!!!! 1. Poes Kitty met lange haren heeft gepaard met kater Kobus. Zij krijgt zowel kortharige als langharige

Nadere informatie

Level 1. Vul het juiste woord in

Level 1. Vul het juiste woord in Level 1 Vul het juiste woord in Keuze uit: Gen, Allel, Locus, Dominant, Recessief, Co-dominantie, Monohybride kruising, Dihybride kruising, Autosoom, Autosomale overerving, X-chromosomale overerving, Intermediair

Nadere informatie

Levenscyclus dieren vmbo-b12

Levenscyclus dieren vmbo-b12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 januari 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Levenscyclus dieren vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Levenscyclus dieren vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Van Nico van Hove en Niek Spronsen. Begeleider: Dhr. Van Piekeren

Van Nico van Hove en Niek Spronsen. Begeleider: Dhr. Van Piekeren Van Nico van Hove en Niek Spronsen. Begeleider: Dhr. Van Piekeren Inhoudsopgave: Uitleg begrippen Inleiding Plan van aanpak Werkwijze Het onderzoek De resultaten Conclusie/discussie Uitleg begrippen, termen

Nadere informatie

4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN

4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN Examentrainer Vragen Karyogrammen In afbeelding 1 zijn twee karyogrammen weergegeven. Deze karyogrammen zijn afkomstig van een eeneiige tweeling. Het ene kind is van het mannelijk geslacht zonder duidelijke

Nadere informatie

vwo erfelijkheid 2010

vwo erfelijkheid 2010 vwo erfelijkheid 2010 Bijengenetica Een bijenvolk bestaat uit: de koningin (een vruchtbaar vrouwtje), een groot aantal werksters (steriele vrouwtjes) en darren (mannetjes). Alle vrouwtjes zijn diploïd

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen: Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11 1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen

Nadere informatie

Examenreader Erfelijkheid BIOLOGIE

Examenreader Erfelijkheid BIOLOGIE Examenreader ERFELIJKHEID Inhoud 1 Introductie 2 2 Eindtermen erfelijkheid... 3 3 Begrippenlijst erfelijkheid... 4 4 Oefening Jongen of een meisje?... 6 5 Algemeen geldende regels rond kruisingsvraagstukken...

Nadere informatie

Voortplanting bij dieren vmbo-b34

Voortplanting bij dieren vmbo-b34 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/73579 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Het genotype van een individu staat in de chromosomen. Daar staat namelijk de erfelijke informatie in van alle eigenschappen die erfelijk zijn.

Het genotype van een individu staat in de chromosomen. Daar staat namelijk de erfelijke informatie in van alle eigenschappen die erfelijk zijn. Opdracht door een scholier 1105 woorden 13 november 2004 5,9 55 keer beoordeeld Vak Biologie Basis erfelijkheidsleer Ik kan de bouw en functie van chromosomen beschrijven. In de kern van een cel komen

Nadere informatie

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 26 mei totale examentijd 3 uur

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 26 mei totale examentijd 3 uur biolgie Examen HAVO - Compex Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 26 mei totale examentijd 3 uur 20 05 Vragen 31 tot en met 42 In dit deel staan de vragen waarbij de computer wordt gebruikt.

Nadere informatie

AAbb of Aabb = normaal zicht aabb of aabb = retinitis pigmentosa AABB of AABb = retinitis pigmentosa

AAbb of Aabb = normaal zicht aabb of aabb = retinitis pigmentosa AABB of AABb = retinitis pigmentosa 13. (MC) Retinitis pigmentosa is een erfelijke vorm van blindheid, die kan veroorzaakt worden door een recessief allel (a) op een locus alfa, of door een dominant allel (B) op een andere locus, bèta. Onderstaande

Nadere informatie

Level 1. Vul het juiste woord in

Level 1. Vul het juiste woord in Level 1 Vul het juiste woord in Keuze uit: Gen, Allel, Locus, Dominant, Recessief, Co-dominantie, Monohybride kruising, Dihybride kruising, Autosoom, Autosomale overerving, X-chromosomale overerving, Intermediair

Nadere informatie

HAPTE CHAP SAMENVATTING

HAPTE CHAP SAMENVATTING HAPTE CHAP Wanneer voortplanting tussen individuen van verschillende soorten, maar ook van verschillende populaties wordt voorkómen, noemen we dit reproductieve isolatie. Reproductieve isolatie speelt

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde A (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde A (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 0 tijdvak woensdag 0 juni 3.30-6.30 uur wiskunde A (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 0 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 8 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Erfelijkheid

Examen Voorbereiding Erfelijkheid Examen Voorbereiding Erfelijkheid Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 4 Erfelijkheid Begrippenlijst: Begrip DNA-sequentie Genexpressie Epigenetica Homozygoot Heterozygoot Intermediair Monohybride

Nadere informatie

Omgaan met inteelt in kleine rassen

Omgaan met inteelt in kleine rassen Omgaan met inteelt in kleine rassen Piter Bijma, Jack Windig en Sipke-Joost Hiemstra Centrum Genetische bronnen Nederland (CGN) Animal Breeding and Genomics Centre (ABGC) 23 april 2008. Traditionele planten-

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL-COMPEX

Examen VMBO-GL en TL-COMPEX Examen VMBO-GL en TL-COMPEX 2007 tijdvak 1 dinsdag 22 mei totale examentijd 2,5 uur biologie CSE GL en TL COMPEX Vragen 39 tot en met 48 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel

Nadere informatie

4,8. Praktische-opdracht door een scholier 1160 woorden 5 februari keer beoordeeld. Inleiding

4,8. Praktische-opdracht door een scholier 1160 woorden 5 februari keer beoordeeld. Inleiding Praktische-opdracht door een scholier 1160 woorden 5 februari 2002 4,8 48 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In deze Praktische Opdracht staat de Orang Oetan centraal. Deze aap is de vertegenwoordiger

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 november Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 november Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 november 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig, maar in de loop van de ochtend brak de zon door en werd het alsnog een aangename najaarsdag. Geheel

Nadere informatie

pcfruit Participatief onderzoek rond ziekten en plagen in houtig kleinfruit 13/12/ de stuurgroep

pcfruit Participatief onderzoek rond ziekten en plagen in houtig kleinfruit 13/12/ de stuurgroep pcfruit PROEFCENTRUM FRUITTEELT VZW Participatief onderzoek rond ziekten en plagen in houtig kleinfruit 13/12/2013. 4 de stuurgroep Tim Beliën (pcfruit vzw, Afdeling Zoölogie) Eva Bangels (pcfruit vzw,

Nadere informatie

Monohybride en dihybride kruisingen vmbo-kgt34

Monohybride en dihybride kruisingen vmbo-kgt34 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63372 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende zinnen?

De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende zinnen? Populatiegenetica Versie 2006-2007 Vragen bij COO Belangrijke begrippen De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende

Nadere informatie

Oefen Repetitie thema Erfelijkheid

Oefen Repetitie thema Erfelijkheid Oefen Repetitie thema Erfelijkheid Als er geen punten bij een vraag staan, dan is die vraag 1 punt waard. Onderdeel A: waar of niet waar? 1. Een zichtbare eigenschap maakt deel uit van het fenotype van

Nadere informatie

Erfelijkheid. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.

Erfelijkheid. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-GL en TL Erfelijkheid biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 30 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

Paragraaf Homologe chromosomen

Paragraaf Homologe chromosomen Paragraaf Homologe chromosomen Opbouw: Lees de les op biologielessn.nl over homologe chromosomen goed door. Maak de onderstaande vragen van deze bladzijde. Reproductie vragen: 1. Wat zijn homologe chromosomen?

Nadere informatie

Chapter. Nederlandse samenvatting. (Dutch summary)

Chapter. Nederlandse samenvatting. (Dutch summary) Chapter 5 Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvatting De meeste diersoorten planten zich voort via twee geslachten: mannetjes en vrouwtjes. Dit wordt seksuele voorplanting genoemd

Nadere informatie

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA. Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde C (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VWO. wiskunde C (pilot) tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VWO 212 tijdvak 2 woensdag 2 juni 13.3-16.3 uur wiskunde C (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 78 punten te behalen.

Nadere informatie

Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw

Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw In de nazomer van 2014 werd de Nederlandse wijnbouw opgeschrikt door de Suzuki- fruitvlieg. Deze gaf flinke schade, in sommige wijngaarden was die zelfs massaal. Maar

Nadere informatie

TAAK B ANTWOORDBLADEN BELGIUM TEAM A LAND EN TEAM CODE: HANDTEKENING:

TAAK B ANTWOORDBLADEN BELGIUM TEAM A LAND EN TEAM CODE: HANDTEKENING: TAAK B ANTWOORDBLADEN LAND EN TEAM CODE: NAAM: NAAM: NAAM: BELGIUM TEAM A HANDTEKENING: HANDTEKENING: HANDTEKENING: Experiment 4 Tabel 4.1.1 Nummer buisje 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vraag 4.1.2 Latijnse naam

Nadere informatie

Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde organismen.

Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde organismen. Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde organismen. Roodborstjes Roodborstjes zijn vogeltjes die in

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20872 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20872 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20872 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lommen, Suzanne Theresia Esther Title: Exploring and exploiting natural variation

Nadere informatie

CE toets HAVO (1) erfelijkheid

CE toets HAVO (1) erfelijkheid CE toets HAVO (1) erfelijkheid Schelpen Afbeelding 3 (zie de bron Schelpen) is een foto van schelpen van Argopecten irradians, een kamschelpsoort. Deze schelpdieren leven in de Atlantische oceaan langs

Nadere informatie

Eindexamen biologie vwo I

Eindexamen biologie vwo I Eendagshaantjes In de pluimveehouderij worden in Nederland jaarlijks tientallen miljoenen eendagshaantjes gedood. Dit cijfer is te vinden in het rapport Alternatieven voor doding van eendagskuikens, in

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen

Nadere informatie

Thema 4 Voortplanting

Thema 4 Voortplanting Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting

Nadere informatie

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Schematisch

Nadere informatie

Compex biologie havo 2004-I

Compex biologie havo 2004-I Je begint nu met het computergedeelte. Als je het openingsscherm ziet zie je dat je kunt kiezen tussen Filmpjes en Programma s. Lees bij de videofragmenten eerst de vragen door die bij een bepaald videofragment

Nadere informatie

Naut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 3

Naut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 3 Naut Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 3 8 Thema 4 Voortplanting thema 4 Voortplanting les 1 les 2 les 3 les 4 72 2 VOORAF Vertel dat bij voortplanting vaak wordt gezegd: dat gaat over de bloemetjes

Nadere informatie

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke

Nadere informatie

Alles door elkaar 1. a) b) c) 2. a) b) c) a) b) BIOLOGIE 2017/18 WERKBOEK

Alles door elkaar 1. a) b) c) 2. a) b) c) a) b) BIOLOGIE 2017/18 WERKBOEK Alles door elkaar 1. Van twee erwtenplanten worden nakomelingen verkregen. Hiervan blijken er 28 rode bloemen te dragen en 11 witte bloemen. a) Wat zijn de genotypen van de ouderplanten? b) Welk allel

Nadere informatie

De Aziatische fruitvlieg Drosophila suzukii: na insleep, vestiging en de eerste schadesymptomen nu ook onderzoek naar beheersingsmogelijkheden

De Aziatische fruitvlieg Drosophila suzukii: na insleep, vestiging en de eerste schadesymptomen nu ook onderzoek naar beheersingsmogelijkheden De Aziatische fruitvlieg Drosophila suzukii: na insleep, vestiging en de eerste schadesymptomen nu ook onderzoek naar beheersingsmogelijkheden Hans Casteels, Johan Witters en Nick Berkvens Instituut voor

Nadere informatie

Populatie- en kwantitatieve genetica. Wieneke van der Heide

Populatie- en kwantitatieve genetica. Wieneke van der Heide Populatie- en kwantitatieve genetica Wieneke van der Heide Leerdoelen Na afloop van deze cursus en het uitvoeren van de leertaak 5a en 5b is de student in staat selectie- en rassenproeven te beoordelen

Nadere informatie

Werkbladen. Boekopdrachten. K13 Erfelijkheid

Werkbladen. Boekopdrachten. K13 Erfelijkheid Werkbladen Boekopdrachten K13 Erfelijkheid INFO-1 Individuele kenmerken Nakomelingen lijken op de ouders. Dit geldt voor mensen, maar ook voor planten en dieren. We zeggen dat nakomelingen een bepaalde

Nadere informatie

WORKSHOP HERKENNING EN MONITORING Drosophila suzukii

WORKSHOP HERKENNING EN MONITORING Drosophila suzukii WORKSHOP HERKENNING EN MONITORING Drosophila suzukii Rechts : mannetje met vlekjes op de vleugels Links : vrouwtje - niet met blote oog te herkennen AZIATISCHE FRUITVLIEG : Drosophila suzukii Lijst met

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een mooie dag; lekker zonnig maar niet te, er stond weinig wind en het was droog. Een prima dag om te fotograferen,

Nadere informatie

Klinische Genetica. Autosomaal dominante overerving

Klinische Genetica. Autosomaal dominante overerving Klinische Genetica Autosomaal dominante overerving Klinische Genetica U bent (of uw kind is) doorverwezen naar de polikliniek Klinische Genetica. Tijdens de eerste afspraak legt een klinisch geneticus

Nadere informatie

2 Leg uit hoe de verschillende subtypes van Chlamydia trachomatis zijn ontstaan. Beschrijf de rol van antibioticagebruik hierin.

2 Leg uit hoe de verschillende subtypes van Chlamydia trachomatis zijn ontstaan. Beschrijf de rol van antibioticagebruik hierin. Examentrainer Vragen Nieuwe DNA-test voor chlamydia Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) en kan onder meer leiden tot onvruchtbaarheid. In Nederland worden jaarlijks

Nadere informatie

Klinische Genetica. Autosomaal recessieve overerving

Klinische Genetica. Autosomaal recessieve overerving Klinische Genetica Autosomaal recessieve overerving Klinische Genetica U of uw kind is doorverwezen naar de polikliniek Klinische Genetica. Tijdens de afspraak legt een klinisch geneticus of een genetisch

Nadere informatie

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb

Nadere informatie

Genetic Architecture of Host Use in Yponomeuta K.H. Hora

Genetic Architecture of Host Use in Yponomeuta K.H. Hora Genetic Architecture of Host Use in Yponomeuta K.H. Hora NEDERLANDSE SAMENVATTING Meer dan de helft van alle beschreven soorten op de wereld zijn insecten. Planteneters (herbivoren) maken daar weer een

Nadere informatie

Dialogen voor conceptcartoons. Verband genotype/fenotype, dominant/recessief

Dialogen voor conceptcartoons. Verband genotype/fenotype, dominant/recessief Dialogen voor conceptcartoons Verband genotype/fenotype, dominant/recessief 1 Is dit ons kind? (Zie conceptcartoon Horst Wolter op deze site.) Leermoeilijkheid (misconcept): Uiterlijke eigenschappen weerspiegelen

Nadere informatie

Examenreader ERFELIJKHEID

Examenreader ERFELIJKHEID BIOLOGIE Pag 1 Examenreader ERFELIJKHEID Inhoud 1 Studiewijzer...3 2 Eindtermen erfelijkheid...4 3 Begrippenlijst erfelijkheid...5 4 Oefening Jongen of een meisje?...7 5 Algemeen geldende regels rond kruisingsvraagstukken...11

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen

Herhalingsoefeningen Herhalingsoefeningen Steven Maenhout 1 stamboomanalyse 1. De stamboom uit figuur 1 geeft de overerving van de witte haarlok eigenschap bij mensen. De aangetaste individuen hebben een lok ongepigmenteerd

Nadere informatie

Aquarium. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs

Aquarium. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Aquarium Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! In het aquarium leven heel veel verschillende vissen en ook een paar amfibieën, zoals kikkers. In deze Doe Mee staan

Nadere informatie

8,7. Samenvatting door L. 580 woorden 5 maart keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie. hoofdstuk 1. biologie. is de leer van het leven

8,7. Samenvatting door L. 580 woorden 5 maart keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie. hoofdstuk 1. biologie. is de leer van het leven Samenvatting door L. 580 woorden 5 maart 2016 8,7 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1 biologie is de leer van het leven een levend wezen word bij biologie een

Nadere informatie

Fruit vliegen in Suriname

Fruit vliegen in Suriname In onderstaande tent kan fruit dat fruitvliegen en parasieten bevat, geplaatst worden; de fruitvliegen kunnen niet ontsnappen, de parasieten wel, doordat het gaas van de tent te fijn is voor de vlieg,

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Thema 4

Antwoorden Biologie Thema 4 Antwoorden Biologie Thema 4 Antwoorden door een scholier 2182 woorden 18 januari 2005 7 433 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1 In de chromosomen zit de informatie voor

Nadere informatie

Bij mensen is er gemiddeld één jongen op één meisje. Wellicht is

Bij mensen is er gemiddeld één jongen op één meisje. Wellicht is Nederlandse samenvatting Bij mensen is er gemiddeld één jongen op één meisje. Wellicht is dit het logische gevolg is van Mendelse overerving. Vrouwen hebben het genotype XX, mannen het genotype XY en een

Nadere informatie

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april 2006 6.7 33 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Erfelijkheidsmateriaal Het menselijk lichaam bestaat uit een veel organen, deze organen

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.

Nadere informatie

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN

Nadere informatie

Verslag Biologie glucose aantonen in brood

Verslag Biologie glucose aantonen in brood Verslag Biologie glucose aantonen in brood Verslag door Joy'l 647 woorden 11 juni 2016 6,1 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Glucose aantonen in brood Gemaakt door: Joy L Derix

Nadere informatie

AVL-nascholing NW02. KU Leuven

AVL-nascholing NW02. KU Leuven Toelichtingen en praktische didactische tips bij de leerplandoelstellingen genetica in het Leerplan D/2017/13.758/009 Aardrijkskunde/Natuurwetenschappen 3 graad kso/tso; sept 2017: Leerplan van het Secundair

Nadere informatie

Inteelt, verwantschappen en consequenties van inteelt

Inteelt, verwantschappen en consequenties van inteelt Inteelt, verwantschappen en consequenties van inteelt Jack J. Windig CGN Agrobiodiversiteit Oude rassen Waard om te bewaren Mooi Cultureel Erfgoed Herbergen unieke genetische eigenschappen Ook in: Conventie

Nadere informatie

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Basisgenetica De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Body Bosgra Hans Hilverda

Nadere informatie

Fruit vliegen in Suriname

Fruit vliegen in Suriname Er wordt voor de Carambola fruit vlieg er aan gewerkt om een geschikte parasiet te kweken, zodat ook voor deze soort een milieuvriendelijke, natuurlijke bestrijding beschikbaar is. MINISTERIE VAN LANDBOUW,

Nadere informatie

Toelatingsexamen arts geel Biologie Vraag 1

Toelatingsexamen arts geel Biologie Vraag 1 Biologie Vraag 1 Structuren zoals de arm van een mens, de vleugel van een vleermuis en de vin van een dolfijn, bevatten dezelfde beenderen. Deze beenderen kennen eenzelfde embryonale oorsprong. Hoe worden

Nadere informatie

Het leven duurt niet eeuwig

Het leven duurt niet eeuwig Het leven duurt niet eeuwig Alle levende wezens verouderen en vroeg of laat sterven ze. Sterven kan door een natuurlijke dood, opgegeten worden of een andere gebeurtenis. Doorheen de evolutie hebben alle

Nadere informatie

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1

Nadere informatie

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers HOMMELS Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers INDELING IN HET DIERENRIJK Rijk: Animalia dieren Stam: Arthropoda geleedpotigen Klasse: Insecta insecten Orde: Hymenoptera vliesvleugeligen Onderorde:

Nadere informatie

Biologie 1997 Augustus

Biologie 1997 Augustus www. Biologie 1997 Augustus Vraag 1 In de onderstaande tekening is de elektronenmicroscopische afbeelding van een cel van een traanklier van een mens weergegeven. Het afgescheiden traanvocht bevat een

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38

Nadere informatie

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings De meeste organismen hebben een twee sets chromosomen, met daarop informatie voor alle eigenschappen van dat organisme (diploid) Deze erfelijke informatie noemen we het genotype Hoe deze erfelijke informatie

Nadere informatie

28 Testkruising testkruising = een kruising om te achterhalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is. Voorbeeld van een testkruising om te bepalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is

Nadere informatie

Erfelijkheidsschema's deel 1.

Erfelijkheidsschema's deel 1. Erfelijkheidsschema's deel 1. Theorie: o Elke cel bevat 2n chromosomen. n = aantal verschillende chromosomen. Bij mensen is n=23 en dus zitten in elke lichaamscel 23 paar (46) chromosomen. Eén deel kreeg

Nadere informatie

Grondbeginselen erfelijkheid. Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR

Grondbeginselen erfelijkheid. Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR Grondbeginselen erfelijkheid Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR Kwalitatieve versus Kwantitative kenmerken Kwalitatieve kenmerken Kun je niet uitdrukken in een getal Hoornloosheid Vachtkleur

Nadere informatie

Newsletter April 2013

Newsletter April 2013 1. Inleiding Met het thema van deze nieuwsbrief willen we ons richten op de fundamenten van het fokken: de basisgenetica. Want of je het nu wil of niet. dit is ook de basis voor een succesvolle fok! Misschien

Nadere informatie

Darwins theorie over de biologische evolutie, met natuurlijke selectie als drijvende kracht, is neergelegd in On the Origin of Species by Means of Nat

Darwins theorie over de biologische evolutie, met natuurlijke selectie als drijvende kracht, is neergelegd in On the Origin of Species by Means of Nat 159 Darwins theorie over de biologische evolutie, met natuurlijke selectie als drijvende kracht, is neergelegd in On the Origin of Species by Means of Natural Selection (1859), waarin talloze waarnemingen

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Voeding

Praktische opdracht Biologie Voeding Praktische opdracht Biologie Voeding Praktische-opdracht door Edward 1201 woorden 30 oktober 2017 7,6 6 keer beoordeeld Vak Biologie https://www.scholieren.com/verslag/praktische-opdracht-biologie-voeding

Nadere informatie

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen.

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. VO Werkblad Doel: Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. Materialen: - Werkblad 3: - Potlood - Filmpjes: Dolfijnen, bruinvissen en vissen. De filmpjes zijn te vinden

Nadere informatie