Notitie. De kanteling van het leerlingenvervoer

Transcriptie

1 Notitie De kanteling van het leerlingenvervoer Deel I: Stappenplan en Verordening leerlingenvervoer 2014

2 2

3 Inhoudsopgave Inleiding Huidige stand van zaken Algemeen Regionale samenwerking Huidige stand van zaken per gemeente Gegevens Voorne Putten Aanleiding... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.1 Passend onderwijs Op overeenstemming gericht overleg Oprekken kilometergrens De Kanteling Context De kanteling van het leerlingenvervoer Overgangsjaar Stappenplan Het kader Deel I: Vaststellen van de nieuwe verordening Leerlngenvervoer Deel II: De beleidsregels De eerste stap: de nieuwe verordening Model verordening VNG Onafhankelijke deskundige Handicap Psychische handicap Tijdelijke handicap Afstandscriterium Dichtstbijzijnde toegankelijke school Handelingsgericht Integraal Arrangeren (HIA) Hardheidsclausule Couleur locale Schematisch overzicht Beleidsregels Eigen kracht OV vergoeding voor niet gehandicapte leerlingen naar VSO De dichtstbijzijnde toegankelijke school is vol Tweede adres Stimuleren OV en/of fiets Juridische en financiële paragraaf Juridische gevolgen Financiële gevolgen

4 Inleiding Op 1 augustus 2014 treedt de Wet Passend Onderwijs inwerking. De scholen krijgen dan een zorgplicht. Dat betekent dat scholen verantwoordelijk zijn om elk kind met een extra ondersteuningsbehoefte een goede onderwijsplek te bieden. Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs (vso). De komst van passend onderwijs heeft (landelijk) gevolgen voor het leerlingenvervoer, zowel voor de leerlingen in primair als in het voortgezet onderwijs. Dusdanig dat aanpassing van de in de gemeenten geldende verordeningen noodzakelijk is. Op 6 februari 2014 heeft het verplichte op overeenstemming gericht overleg (OOGO) in het kader van Passend Onderwijs tussen de gemeenten en de schoolbesturen (samenwerkingsverbanden) plaatsgevonden tijdens het Portefeuillehoudersoverleg Maatschappelijke Zaken (pfo MaZa). Tijdens dit overleg zijn de ondersteuningsplannen van het onderwijs over het passend onderwijs besproken en daarbij ook mogelijke gevolgen daarvan voor het leerlingenvervoer. Tijdens het pfo MaZa is besloten dat de gemeenten naar meer uniformiteit in het leerlingenvervoer op het eiland streven, waarbij ruimte is voor couleur locale. Onderhavige beleidsnotitie is dan ook een product van de samenwerking tussen de gemeenten op Voorne Putten. Naast het passend onderwijs zijn er nog drie grote decentralisaties die de gemeenten moeten uitvoeren. Deze drie decentralisaties betreffen Jeugd, Awbz en de Participatiewet. Zowel bij passend onderwijs als de drie decentralisaties staat zelfredzaamheid en de eigen kracht van de burger centraal. De verantwoordelijkheid voor de transformatie op de verschillende beleidsterreinen ligt bij de gemeente en haar uitvoeringspartners. Die kunnen ervoor kiezen de transformaties naast elkaar uit te voeren, maar kunnen ook ervoor kiezen daar meer samenhang in aan te brengen. Het gewenste maatschappelijke effect is namelijk voor een groot deel gelijk: meer zelfredzaamheid van burgers/cliënten. Op Voorne Putten bestaat de wens om de drie decentralisaties en de decentralisatie van het onderwijs in samenhang uit te voeren. Iedere gemeente organiseert dat op de eigen manier en daar waar mogelijk, maar ook noodzakelijk, wordt op het eiland samengewerkt. Ook in het leerlingenvervoer en in het passend onderwijs krijgen zelfredzaamheid en eigen kracht een grote rol. Het is ook daarom dat het leerlingenvervoer in het grotere geheel van de decentralisaties moet worden bezien. Het is dan ook daarom dat er voor is gekozen deze kanteling van het leerlingenvervoer gefaseerd en daarmee zorgvuldig door te voeren. Allereerst wordt het kader neergezet door middel van deze notitie en worden de landelijke wijzigingen naar aanleiding van de komst van Passend onderwijs in de nieuwe verordening verwerkt. Vervolgens worden in het eerste kwartaal van 2015 beleidsregels vastgesteld. De contouren van de decentralisaties zijn dan neergezet, waarbij dan kan worden aangesloten. En niet in de laatste plaats heeft dan ook de herindeling van de gemeenten Spijkenisse en Bernisse in Nissewaard plaatsgevonden. In hoofdstuk 1 wordt de huidige stand van zaken van het leerlingenvervoer op Voorne Putten geschetst. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 stilgestaan over de redenen van deze notitie. In hoofdstuk 3 wordt het kader geschetst van het leerlingenvervoer en wordt stilgestaan bij de kanteling. Dit wordt vervolgd met een stappenplan en in hoofdstuk 5 wordt u in vogelvlucht meegenomen in de nieuwe verordening, die als bijlage is toegevoegd. Tot slot eindigt deze notitie met een financiële en juridische paragraaf. 4

5 1. Huidige stand van zaken 1.1 Algemeen Leerlingenvervoer is een verantwoordelijkheid van de gemeente. Ouders en verzorgers kunnen een verzoek indienen voor een vervoersvoorziening van hun kind naar school. Samengevat hebben kinderen die speciaal (basis)onderwijs bezoeken recht op een vervoersvoorziening. De gemeente toetst het verzoek aan de lokale verordening leerlingenvervoer, die is gebaseerd op de drie onderwijswetten; te weten de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra, die het (voortgezet) speciaal onderwijs betreft, en de Wet op het voortgezet onderwijs. Leerlingenvervoer is een zogenaamde openeinde regeling, van te voren is immers nooit bekend hoeveel leerlingen er worden vervoerd. Er is sprake van een wettelijke plicht. Er kunnen geen leerlingen geweigerd worden indien zij voldoen aan de voorwaarden in de verordening gesteld. Er zijn drie soorten vervoersvoorzieningen mogelijk: - Aangepast vervoer (door middel van een door de gemeente aangewezen vervoerder); - openbaar vervoer; - eigen vervoer. 1.2 Regionale samenwerking De gemeenten op Voorne Putten hebben in 2013 samengewerkt op het gebied van leerlingenvervoer. Er heeft in 2013 een gezamenlijke Europese Aanbesteding van het leerlingenvervoer plaatsgevonden, die heeft geresulteerd in één aanbieder op Voorne Putten sinds 1 januari Het doel was om de kosten van het leerlingenvervoer om laag te brengen door de schaalgrootte van Voorne Putten. Routes kunnen gunstiger door een vervoerder worden ingepland. Voor deze aanbesteding was het noodzakelijk dat de gemeenten meer gingen samenwerken op het gebied van leerlingenvervoer, maar ook was het wenselijk dat er meer uniformiteit op het eiland zo komen. Er kwamen grote verschillen aan het licht. Tijdens deze aanbesteding zijn de gemeenten al meer tot elkaar gekomen, maar de wens voor meer uniformiteit bleef bestaan. 1.3 Huidige stand van zaken per gemeente Zoals hierboven beschreven zijn er nog grote verschillen tussen gemeenten. In deze paragraaf wordt een opsomming gegeven van een aantal gegevens van gemeenten, zodat vergelijking makkelijker is. De verschillen hebben te maken met politieke keuzes, maar ook met bevolkingsgrootte en bevolkingspopulatie. De kilometergrens (de afstand van de woning van de leerling naar de school) van de gemeenten verschillen ook. De gemeente Hellevoetsluis hanteert een 6 kilometergrens de landelijke norm terwijl de overige gemeenten een grens hanteren van 4 kilometer, waarbij Spijkenisse al in haar collegeprogramma heeft aangegeven deze grens op te rekken naar eveneens 6 kilometer. Bernisse SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Godsdienstig / levensbeschouwelijke richting PO X X 1 14 X VO X 19 X X 15 4 X Totaal X X X In Bernisse worden er ook nog drie kinderen vervoerd naar de Flexschool. De Flexschool is een school waarbij kinderen tussen het reguliere en het speciale onderwijs vallen. Deze 5

6 school is een uitzondering op de verordening. Ook wordt er bij wijze van uitzondering op de verordening een leerling vervoerd naar de Praktijkschool. Brielle SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Godsdienstig/ levensbeschouwelijke richting PO X X X 20 VO X Totaal Hellevoetsluis SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Godsdienstig/ levensbeschouwelijke richting PO X VO X Totaal In Hellevoetsluis worden er 5 kinderen vervoerd naar een SBO school in Middelharnis in verband met de godsdienstige richting. Eén kind wordt op basis van de hardheidsclausule vervoerd naar een SBO school. Naast de aantallen in deze tabel ontvangen er nog 6 kinderen een OV vergoeding naar een Internationale Schakelklas en maken er 10 kinderen gebruik van de tegemoetkoming in de vervoerskosten voor het vervoer naar Leonardo onderwijs (onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen). Spijkenisse SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Godsdienstig/ levensbeschouwelijke richting PO VO X 108 X X Totaal Naast de tabel worden nog 17 leerlingenvervoer naar school vanwege een handicap. Daarnaast vervoert Spijkenisse boven de verordening ook nog kinderen naar het medisch kinderdagverblijf, vanaf de leeftijd van 4 jaar en indien zij daar een onderwijsprogramma volgen. Dit zijn er in totaal 10. Westvoorne SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Godsdienstig / levensbeschouwelijke richting PO X VO x 18 X X Totaal X Er wordt in Westvoorne ook nog één (slechtziende) leerlingen uit het VO vervoerd en één (rolstoelafhankelijke) leerling uit het MBO vervoerd. 1.4 Gegevens Voorne Putten Hieronder volgt een totale opsomming van de gegevens. Ook het budget dat gemeenten uitgeven aan het leerlingenvervoer. Het aantal leerlingen bepaalt niet alleen het budget. Ook de leerlingenstromen zijn daarbij van belang. Aangepast vervoer is vaak een dure kostenpost. Ook is de afstand van belang. De gemeente Westvoorne is de gemeente die het verst van de speciale scholen gelegen is. Dit maakt het vervoer daarmee ook duurder. Ook het aantal voorzieningen in een gemeente heeft effect op het aantal leerlingen in het vervoer 6

7 en daarmee dus de kosten. Zowel de gemeenten Bernisse als Westvoorne hebben geen SBO voorziening, waardoor er in vergelijking met de andere gemeenten relatief veel SBO leerlingen vervoerd worden. Daarnaast heeft ook het beleid van een gemeente invloed op de kosten. De Europese aanbesteding heeft ook een effect op de vervoerskosten. Verwachting is dat de schaalgrootte een gunstig effect zal hebben op de kosten. Hiervan kan echter nog geen inschatting worden gemaakt, omdat het nieuwe vervoerscontract pas per 1 januari 2014 is ingegaan. Gemeente Aantal leerlingen die gebruik maken van een vervoersvoorziening Aantal aangepast vervoer Aantal openbaar vervoer Aantal eigen vervoer Uitgaven leerlingenvervoer 2013 Bernisse Brielle X Hellevoetsluis Spijkenisse Westvoorne Po VO SBO SO Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 X Aantal leerlingen in het leerlingenvervoer dat buiten Voorne Putten naar school gaat: Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 PO VO Uit bovenstaande tabel blijkt dat er relatief veel leerlingen buiten Voorne Putten naar school gaan. De meeste leerlingen gaan naar Rotterdam, daar zijn de meeste voorzieningen gecentreerd. Het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Voorne Putten Rozenburg heeft de wens om een cluster 4 school op het eiland te vestigen, hetgeen aansluit bij hun ambitie thuisnabij onderwijs. 7

8 2. Aanleiding 2.1 Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 treedt de wet Passend Onderwijs in werking. De komst van het passend onderwijs verandert de drie onderwijswetten, te weten de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet op het voortgezet onderwijs, en heeft dus gevolgen voor het leerlingenvervoer. De wetswijzigingen die direct het leerlingenvervoer betreffen lijken in aantal beperkt. Leerlingenvervoer blijft een verantwoordelijkheid van de gemeente. Het gaat om de volgende punten: - De regeling (bedoeld wordt de verordening) dient rekening te houden met de van ouders redelijkerwijs te vergen inzet. In de huidige regeling is dit niet verwerkt. - Leerlingen die voortgezet speciaal onderwijs volgen kunnen waar op dit moment alleen de indicatie het criterium is slechts aanspraak maken op een vervoersvoorziening als: o zij wegens hun handicap op ander vervoer dan openbaar vervoer zijn aangewezen o of vanwege hun handicap niet zelfstandig van openbaar vervoer gebruik kunnen maken. De overige wetswijzigingen in verband met het passend onderwijs hebben in een aantal gevallen ook effect op de regelingen voor het leerlingenvervoer. Zo oordeelt in het passend onderwijs het samenwerkingsverband over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs. Commissies, die thans in de lokale verordeningen worden genoemd, zoals de Permanente commissie leerlingenzorg en de Commissie voor de indicatiestelling verdwijnen of krijgen een andere functie. Het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband speelt in het passend onderwijs een grote rol. Dit plan garandeert dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken, en omvat onder meer de procedure voor de verdeling van de ondersteuningsmiddelen voorzieningen aan de scholen. Gelet op het vorenstaande zullen de verordeningen van de gemeenten moeten worden aangepast. De gemeenten op Voorne Putten hebben reeds afgesproken deze wijziging gezamenlijk te doen, zodat er daar waar mogelijk uniformiteit zal zijn. 2.2 Op overeenstemming gericht overleg (OOGO) In februari 2014 is op Voorne Putten door alle colleges bepaald dat er een Regionaal Educatieve Agenda (REA) zal worden ingesteld. De partners van de REA zijn alle gemeenten van Voorne Putten én alle schoolbesturen. De REA is kort samengevat een instrument om gezamenlijk beleid te maken op Voorne Putten. Op 6 februari 2014 heeft het OOGO tussen de samenwerkingsverbanden (schoolbesturen) en de gemeenten over het Passend Onderwijs plaatsgevonden. Ten aanzien van het leerlingenvervoer is afgesproken dat er zoveel mogelijk gestreefd zal worden naar uniformiteit op het eiland. Alle gemeenten streven naar een kilometergrens van 6 kilometer. Echter, ook is afgesproken dat er ruimte blijft voor couleur locale. Het is daarom ook dat er een regionale projectgroep is gevormd voor het realiseren van een verordening. In de ondersteuningsplannen van de samenwerkingsverbanden wordt in beginsel aangegeven op welke scholen extra ondersteuning wordt geboden en welke tussenvoorzieningen er zullen worden gecreëerd. De beide samenwerkingsverbanden hebben er voor gekozen om op alle scholen een breed mogelijk aanbod te bieden voor de leerlingen. Uitgangspunt blijft thuisnabij onderwijs. Hoewel beide samenwerkingsverbanden 8

9 tot doel hebben het aantal leerlingen op het speciaal (basis) onderwijs terug te brengen, dan wel op zijn minst gelijk te houden de komende jaren, zullen er op korte termijn gedurende dit ondersteuningsplan geen grote verschuivingen optreden. Voor het primair onderwijs is er aandacht voor de HIA-methodiek (Handelingsgericht Integraal Arrangeren). 2.3 Oprekken kilometergrens Tijdens het OOGO passend onderwijs tussen gemeenten en het onderwijs hebben de gemeenten uitgesproken naar meer uniformiteit in het leerlingenvervoer op het eiland te streven. In 2013 is hiertoe reeds een goede stap gezet door een regionale aanbesteding van het leerlingenvervoer. Op het eiland is nu voor het leerlingenvervoer voor alle gemeenten dezelfde vervoerder actief. Gemeenten zijn vrij om in de verordening een kilometergrens te bepalen. De kilometergrens is de afstand tussen de woning van de leerlingen en de school. Deze wordt (mede) gebruikt om vast te stellen of een leerling recht heeft op een vervoersvoorziening. Indien deze afstand meer bedraagt dan de door het college bepaalde kilometergrens heeft een leerling recht op een voorziening. Voor leerlingen die op grond van hun handicap een vervoersvoorziening aanvragen, geldt deze kilometergrens overigens niet. De VNG adviseert gemeenten een kilometergrens van 6 kilometer te hanteren. Deze afstand is daarom landelijk dan ook de meest gehanteerde kilometergrens. Op het pfo MaZa van 6 februari 2014 is dan ook besloten dit advies op te volgen en een kilometergrens van 6 kilometer op het hele eiland te hanteren. In Bernisse, Brielle, Spijkenisse en Westvoorne geldt een kilometergrens van 4 kilometer. Hellevoetsluis heeft reeds een kilometergrens van 6 km. Dit betekent dus dat de gemeenten Bernisse, Brielle, Spijkenisse en Westvoorne de kilometergrens moeten op rekken. Het oprekken van de kilometergrens sluit aan bij de wens om meer uniformiteit op het eiland te krijgen. Bovendien gaat de VNG landelijk ook uit van een 6 kilometergrens en sluit het aan bij het eigen kracht beginsel waar de decentralisaties vanuit gaan. Daarnaast is er een financieel voordeel. 9

10 3. De kanteling 3.1 Context Gemeenten worden in 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben zij nu ook al, een deel nemen zij over van de Rijksoverheid. Dit heet ook wel decentralisatie. De gemeente zal ondersteuning en begeleiding bieden aan mensen die dat nodig hebben op basis van één plan voor het hele huishouden. Gemeenten zitten het dichtst bij de inwoners en kunnen deze zorg effectiever, met minder bureaucratie en goedkoper leveren. Decentralisatie Jeugdzorg De decentralisatie Jeugd maakt gemeenten verantwoordelijk voor alle ondersteuningstaken op het gebied van Jeugdzorg. Deze decentralisatie is al het verst in ontwikkeling, mede omdat met betrekking tot deze decentralisatie al de meeste informatie beschikbaar is. Decentralisatie Awbz/ Wmo Gemeenten worden met ingang van 2015 geheel verantwoordelijk voor de ondersteuning, begeleiding en verzorging van mensen met een beperking die thuis wonen. Deze zorgonderdelen worden overgeheveld van de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Participatiewet Gemeenten zijn nu al verantwoordelijk voor uitvoering van de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), op Voorne Putten via uitvoeringsorganisatie De Welplaat. Grootste verandering met de Participatiewet is dat deze wetten worden samengevoegd. Daarnaast worden gemeenten verantwoordelijk voor personen die een arbeidsbeperking én arbeidsmogelijkheden hebben. In tegenstelling tot eerdere plannen van het kabinet, blijven jonggehandicapten onder verantwoordelijkheid vallen van het UWV. Dit geldt voor zowel de groep die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is als voor de groep die nog arbeidsvermogen heeft. In de participatiewet gaan de polisvoorwaarden (zeg maar het uitkeringsdeel en de systematiek van de wet ) van de Wwb gelden. De beleidsvrijheid die in de Wwb was opgenomen wordt wel ingeperkt. De participatiewet treedt in werking per 1 januari Dit geldt ook voor de wijziging van de Wwb (wordt participatiewet). Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 treedt de Wet Passend Onderwijs inwerking. Dit is een decentralisatie die niet de gemeente maar het onderwijs moet uitvoeren. De scholen krijgen dan een zorgplicht. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind met een extra ondersteuningsbehoefte een goede onderwijsplek te bieden. Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs (vso). Gemeenschappelijke deler De decentralisaties vormen een grote uitdaging voor gemeenten. Niet alleen komen er nieuwe taken op gemeenten af, de bezuinigingen zijn fors. Gemeenten moeten dus meer gaan doen met minder geld en de eigen kracht van burgers aan gaan spreken. Maar zijn ook kansen. Voor het eerst krijgt één partij, de gemeente, zeggenschap over praktisch het hele sociale domein. De decentralisaties maken het gemeenten mogelijk dwarsverbanden te leggen tussen de Wmo/Awbz, de jeugdzorg, het domein van werk en inkomen en onderwijs. Dat betekent: inzetten op preventie en ondersteuning bundelen en efficiënter aanbieden. 10

11 De gemeenten op Voorne Putten vinden het in dit kader belangrijk dat inwoners kunnen deelnemen aan en participeren in activiteiten in hun directe leefomgeving. De gemeenten willen dat inwoners daarbij gebruik maken van hun eigen kracht én van de kracht van de netwerken om hen heen. Zo blijven sociale voorzieningen beschikbaar voor mensen die ze het meest nodig hebben. Waar dat noodzakelijk is, ondersteunen wij inwoners op een professionele manier. Daarbij moet ruimte zijn voor maatwerk voor dorpen en wijken en zijn we ons bewust van de diversiteit in de diverse kernen en wijken van beide gemeenten. Wij vragen aan onze inwoners dat zij naar vermogen iets terugdoen voor de lokale samenleving. Van aanbodgericht werken gaan we steeds meer naar vraaggericht werken, zodat er ruimte is voor maatwerk. Dit wordt ook wel de kanteling genoemd. Het doel van de kanteling is de huidige uitvoering van de taken zo te kantelen dat participatie centraal staat, zodat iedereen kan meedoen in de samenleving. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en doen: vanuit de hele persoon, vanuit gewenste resultaten en niet slechts vanuit de bestaande voorzieningen. Deze kanteling zal ook moeten plaatsvinden in het leerlingenvervoer. 3.2 De kanteling van het leerlingenvervoer Van oudsher wordt het gros van de leerlingen vervoerd per taxi(busjes). Het is echter geen wettelijke taak om dit aangepast vervoer uitsluitend met taxi s of busjes te laten plaatsvinden. Aangepast vervoer is slechts voorgeschreven voor die leerlingen die niet met het openbaar vervoer kunnen reizen of per fiets naar school kunnen gaan (al dan niet met begeleiding). In het verleden was het gebruikelijk om eerder naar de onmogelijkheden dan naar de mogelijkheden van het kind te kijken. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Wmo en de Wwb was de gedachte van de kanteling bij het leerlingenvervoer nog niet sterk ingebed. Bij aanvragen lag de focus op toekenning van door de gemeente georganiseerd taxivervoer, en werd vaak niet ingezoomd op de vraag of leerlingen ook met de fiets of het openbaar vervoer (al dan niet met begeleiding) kunnen reizen. Een belangrijk kenmerk van de kanteling is de gedachte dat inwoners in eerste instantie zelfverantwoordelijk zijn om een oplossing te zoeken voor hun hulpvraag. De gemeente heeft hierbij oog voor de opeenstapeling van burgerkracht. Indien deze benadering wordt doorgetrokken naar het beleidsveld leerlingenvervoer, dan betekent dit dat: - de organisatie van het leerlingenvervoer meer bij ouders zelf wordt neergelegd; zij zijn zelf primair verantwoordelijk; - de zelfstandigheid van kinderen bevorderd moet worden; - bekostiging van openbaar vervoer de regel is en aangepast vervoer de uitzondering; - uitzonderingen op deze regel zijn een handicap, het ontbreken van openbaar vervoer of een te lange reistijd. Uiteindelijk leidt dit tot meer maatwerk, waarbij leerlingen die het aankunnen meer kans krijgen zich te ontplooien en de hulp terecht komt bij de gezinnen die het nodig hebben. Een gunstige bijkomstigheid is dat het tevens leidt tot lagere kosten voor de gemeenschap. 3.3 Overgangsjaar De kanteling in het leerlingenvervoer is niet snel te realiseren. Deze zal, net als bij de decentralisaties, tijd kosten. Het is, zoals hiervoor beschreven, een nieuwe manier van denken en doen. Aangezien het een kwetsbare doelgroep betreft, die daarnaast veelal al jaren een bepaald voorzieningenniveau gewend is en gebaat is bij continuïteit, is zorgvuldigheid geboden. Er zal een zorgvuldig communicatietraject in gang moeten worden gezet. Vandaar dat al direct is aangegeven, dat voor iedereen een overbruggingstermijn van een jaar moet gelden. Oftewel dat pas bij het schooljaar de eventuele wijziging ingaat. 11

12 Eerdere invoering is dan ook nog niet mogelijk. Een zorgvuldige implementatie kost tijd. Bovendien zijn de samenwerkingsverbanden nog niet gereed met het afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen in plaats van de oude indicaties in het kader van Passend Onderwijs. Gelet op het vorenstaande is ervoor gekozen de kanteling van het leerlingenvervoer in twee stappen te laten plaatsvinden met als doel de kanteling te realiseren met ingang van schooljaar 2015/

13 4. Stappenplan Zoals in hoofdstuk drie beschreven zal de kanteling in het leerlingenvervoer in stappen plaatsvinden. Er is voor gekozen om dit in twee hoofdstappen te doen: 1. Vaststellen van de verordening 2. Opstellen van beleidsregels 4.1. Het kader Door de komst van het Passend Onderwijs zijn aanpassingen in de verordening leerlingenvervoer noodzakelijk. De nieuwe verordening gaat uit van de eigen kracht (de kanteling). In het verleden was het gebruikelijk om eerder naar de onmogelijkheden dan naar de mogelijkheden van het kind te kijken. Om de kanteling binnen het leerlingenvervoer te kunnen realiseren is het noodzakelijk om een nieuwe verordening leerlingenvervoer met toelichting vast te stellen (deel I) en vervolgens beleidsregels op te stellen (deel II). De beleidsregels worden opgesteld binnen het kader van de verordening. Deze is gebaseerd op drie uitgangspunten: 1. Eigen kracht; De eigen kracht onderstreept de kanteling die in het leerlingenvervoer moet plaatsvinden, zie hoofdstuk Thuisnabij onderwijs; Dit is een belangrijke doelstelling binnen het passend onderwijs. Er wordt binnen het onderwijs gezocht naar een oplossing zo dicht mogelijk bij het thuis van de leerling. Bij voorkeur het regulier onderwijs, maar anders speciaal (basis) onderwijs dichtbij huis. In hoofdstuk 1 is al geconstateerd dat niet alle voorzieningen op het eiland Voorne Putten zijn gehuisvest. Uiteraard is dat ook niet mogelijk, maar het moet wel een ambitie zijn om op Voorne Putten een zo gedifferentieerd aanbod als mogelijk voor haar leerlingen te realiseren. Het samenwerkingsverband voor het voorgezet onderwijs Voorne Putten Rozenburg heeft ook als ambitie geformuleerd om een cluster 4 voorziening voor het voortgezet onderwijs naar het eiland te halen. De gemeenten op Voorne Putten zullen dit initiatief samen met het samenwerkingsverband oppakken. 3. Kostenbesparing Het leerlingenvervoer is een openeinde regeling. De laatste jaren zijn de kosten bij iedere gemeente fors opgelopen. Het is een doelstelling om deze kosten te reduceren. Met alleen het vaststellen van de verordening en opstellen van de beleidsregels is de kanteling nog niet gerealiseerd. Dit vraagt om een aantal vervolgstappen die hieronder nader worden toegelicht. De stappen worden regionaal afgestemd om uiting te geven aan de regionale samenwerking en om een eenduidige vertaling van de verordening te stimuleren. 4.2 Deel I : Vaststellen van de nieuwe verordening Leerlingenvervoer 2014 De vervolgstappen voor het invoeren van de nieuwe verordening zijn: Communicatie Start zomer 2014 Het aanpassen van de verordening leerlingenvervoer heeft gevolgen voor huidige en nieuwe gebruikers. Een rechtstreeks gevolg van de wetswijziging passend onderwijs is dat er meer wordt uitgegaan van de eigen kracht. Daarnaast zijn leerlingen die voortgezet speciaal onderwijs volgen gelijkgesteld aan leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs. Voor voortgezet speciaal onderwijs leerlingen bestaat er alleen een recht op een vervoersvoorziening als zij vanwege hun handicap niet, of niet zelfstandig gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer. 13

14 Om deze overgang soepel te laten verlopen is het noodzakelijk om ouders hier goed en adequaat over te informeren. De nieuwe verordening gaat uit van een overgangsrecht van 1 schooljaar. Dat houdt in dat de huidige gebruikers, alsmede nieuwe aanvragen voor het schooljaar op basis van de oude verordening worden getoetst. Dat geeft de gemeenten de tijd om regionaal een degelijk communicatieplan op te stellen en hier uitvoering aan te geven. Binnen dit communicatieplan zal er nadrukkelijke aandacht worden geschonken aan de informatievoorziening richting ouders. De communicatie richting ouders start direct na het vaststellen van de nieuwe verordening door de gemeenteraad. Ouders zullen gedurende het overgangsjaar (schooljaar ) regelmatig geïnformeerd worden over de wijzigingen in het leerlingenvervoer. Dit kan met diverse kanalen, zoals per brief, in persoonlijke gesprekken, krant, en internet/website. Naast de ouders, is het ook van belang om andere belanghebbenden te informeren, zoals de samenwerkingsverbanden, de scholen en uiteraard de taxivervoerder. Training uitvoering leerlingenvervoer Najaar 2014 Om goed uitvoering te kunnen geven aan de nieuwe verordening is het belangrijk dat de ambtenaren die nu belast zijn met de uitvoering van het leerlingenvervoer (consulenten) de nieuwe verordening goed beheersen. De consulenten zullen hierop worden getraind. Naast het feit dat het om een andere werkwijze en beoordeling van de aanvragen gaat, is het ook noodzakelijk dat zij ouders/betrokkenen adequaat kunnen infomeren over de wijzigingen. Een goede kennis van de nieuwe verordening is dus cruciaal. Ouders worden hierdoor beter geïnformeerd en voorbereid op de wijzigingen binnen het leerlingenvervoer. Dit draagt ook weer bij aan een soepelere overgang van de kanteling binnen het leerlingenvervoer. Onafhankelijke deskundige Start najaar 2014 De nieuwe verordening gaat uit van de meest passende vervoersvoorziening. Welke vervoersvoorziening dit is zal moeten worden vastgesteld door een onafhankelijke deskundige. Er zal pas gewerkt gaan worden met deze onafhankelijke deskundige met ingang van het schooljaar (in verband met het overgangsrecht). Echter, dit neemt niet weg om alvast gesprekken te starten met partijen die deze dienst kunnen leveren, alsmede offertes op te vragen. 4.3 Deel II : De beleidsregels De beleidsregels zullen handvatten creëren om de aanvragen leerlingenvervoer te toetsen aan de verordening. In het eerste kwartaal van 2015 zullen de beleidsregels worden voorgelegd aan de gemeenten op Voorne Putten. Communicatie Start eerste kwartaal 2015 Zodra de beleidsregels zijn vastgesteld is het noodzakelijk om hierover, via diverse informatiekanalen, wederom te communiceren richting ouders, samenwerkingsverbanden, scholen en eventueel andere stakeholders. Ook de Wmo-raden worden geraadpleegd. Training Eerste kwartaal 2015 Wederom zullen de leerlingenvervoerconsulenten getraind worden over de nieuwe verordening en de beleidsregels. Inmiddels hebben zij wat ervaring kunnen opdoen over de vragen die er leven omtrent de diverse wijzigingen. Daarnaast zullen zij na deze training ook te maken gaan krijgen met aanvragen die volgens de nieuwe verordening getoetst moeten worden en de onafhankelijke deskundige die in een aantal gevallen ingezet wordt. Er wordt een training aangeboden die is afgestemd op de behoeften/wensen van de consulenten. Implementatie Start tweede kwartaal 2015 Zodra bovenstaande acties zijn uitgevoerd zijn alle belanghebbenden geïnformeerd over de nieuwe aanpak als gevolg van de wijzigingen in de verordening leerlingenvervoer. Nu dienen er nog praktische zaken te worden geregeld, zoals het aanpassen van aanvraagformulieren, beschikkingen, de gemeentelijke website etc. 14

15 5. De eerste stap: de nieuwe verordening De eerste stap is het vaststellen van een nieuwe verordening. In dit hoofdstuk wordt de nieuwe verordening toegelicht en worden de wijzigingen ten opzichte van de oude verordening besproken. Daarnaast wordt er een toelichting gegeven op de nog op te stellen beleidsregels. 5.1 Model verordening VNG De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een modelverordening ontwikkeld. In deze verordening zijn de wijzigingen als gevolg van de Wet passend onderwijs verwerkt. De verordening is compacter dan haar voorganger. Alle gemeenten op Voorne Putten hanteerden de oude modelverordening van de VNG als uitgangspunt. De indeling van de oude modelverordening volgde de drie onderwijswetten, te weten de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet op het voortgezet onderwijs. Deze indeling wordt verlaten en vervangen door een indeling die de tweedeling van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs volgt: 1) primair onderwijs en 2) voortgezet onderwijs. Het oude model kende een afzonderlijke titel voor gehandicapte leerlingen. De bepalingen voor deze leerlingen zijn in het nieuwe model geïntegreerd in de overige artikelen. De opbouw van de modelverordening wordt door deze ingrepen logischer en sluit aan op het passend onderwijs. De (nieuwe) modelverordening heeft als basis gediend voor de verordening leerlingenvervoer Bij de verordening is ook een toelichting geschreven. De modeltoelichting van de VNG heeft hierbij ook als uitgangspunt gediend. De nieuwe verordening kan op zijn vroegst op 1 augustus 2014 in werking treden. De wetswijzigingen waar de nieuwe modelverordening op is gebaseerd worden namelijk op 1 augustus 2014 van kracht. Zoals eerder al is aangegeven zijn de wetswijzigingen die direct het leerlingenvervoer betreffen in aantal beperkt. Het gaat om de volgende punten: - De verordening moet rekening houden met de van ouders redelijkerwijs te vergen inzet (de eigen kracht). - Leerlingen die voortgezet speciaal onderwijs volgen kunnen slechts aanspraak maken op een vervoersvoorziening als zij wegens hun handicap niet, of niet zelfstandig van openbaar vervoer gebruik kunnen maken. Leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs worden voor het leerlingenvervoer dus gelijkgesteld aan leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs Onafhankelijke deskundige Om te kunnen beoordelen of een leerling in aanmerking komt voor een vervoersvoorziening en, als dat het geval is, voor welk type voorziening de leerling in aanmerking komt, is advies van een onafhankelijke deskundige in een aantal gevallen noodzakelijk. Het zal veelal gaan om de vraag of een leerling door zijn handicap in het geheel niet gebruik kan maken van openbaar vervoer, of alleen onder begeleiding daarvan gebruik kan maken. De inkoop van deze dienst en de verdere uitwerking hiervan zal de komende periode nader invulling krijgen. 15

16 5.1.2 Handicap De term gehandicapte leerling is in het normale spraakgebruik té beladen om daar in een verordening een bijzondere definitie voor te hanteren. Daarom is er voor gekozen om dit in de afzonderlijke artikelen ruim te omschrijven. In de wet wordt gesproken van een leerling die wegens zijn lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke handicap op ander vervoer dan openbaar vervoer is aangewezen, dan wel vanwege een zodanige handicap niet zelfstandig van openbaar vervoer gebruik kan maken. Deze omschrijving is in de afzonderlijke artikelen van de (model)verordening overgenomen Psychische handicap Er ligt een voorstel tot wijziging van de wet inzake de term psychische handicap. In het wetsvoorstel wordt voorgesteld om de bepalingen in de WPO, WVO en WEC die betrekking hebben op leerlingenvervoer aan te passen zodat er geen twijfel bestaat dat naast zintuiglijke, lichamelijke en verstandelijke handicaps ook een psychische handicap aanspraak op een vervoersvoorziening kan geven. Het is nooit de bedoeling van de wetgever geweest om leerlingen- die vanwege een psychische handicap niet zelfstandig kunnen reizen- uit te sluiten van de mogelijkheid om een beroep te doen op vervoersvoorzieningen voor leerlingen met een beperking of handicap. De term psychische handicap is daarom opgenomen in de nieuwe verordening en toelichting Tijdelijke handicap In het leerlingenvervoer kennen we geen tijdelijke handicap, enkel een structurele handicap. Dit betekent dat de gemeente geen vervoer hoeft te verzorgen om tijdelijke medische redenen, bijvoorbeeld als een leerling een gebroken been heeft. Ouders hebben hier zelf een verantwoordelijkheid in. Echter, het kan voorkomen dat een leerling een zware operatie moet ondergaan of een meervoudige ledematenbreuk heeft opgelopen met als gevolg dat hij of zij een groot gedeelte van het schooljaar afhankelijk is van rolstoel en/of krukken vanwege herstel of revalidatie. In dat geval kan een leerling eventueel wel een beroep doen op het leerlingenvervoer. De gemeente geeft dan een beschikking af voor de duur van het herstel en/of revalidatie. Als de noodzaak voor het vervoer verdwijnt, heeft de leerling geen recht meer op vervoer. Binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) kent men ook de term tijdelijke handicap. Om hierbij aansluiting te zoeken wordt de volgende richtlijn gehanteerd: - Een tijdelijke handicap tot 6 maanden -> geen aanspraak op vervoersvoorziening. - Een tijdelijke handicap langer dan 6 maanden -> de gemeente bekijkt of de leerling in aanmerking kan komen voor een vervoersvoorziening Afstandscriterium Een van de voorwaarden om aanspraak te kunnen maken op een vervoersvoorziening is dat de school minimaal een bepaalde afstand van de woning is gelegen, het zogenaamde afstandscriterium of kilometergrens. Artikel 4, achtste lid, van de WPO en artikel 4, zevende lid, van de WEC stellen dat de gemeentelijke regeling kan bepalen dat geen aanspraak op bekostiging bestaat op grond van de afstand. Artikel 4, zevende lid, van de WPO stelt een afstand van zes kilometer als bovengrens. Deze afstand wordt in de verordening uniform door de gemeenten op Voorne Putten gehanteerd. Voor de gemeenten Bernisse, Brielle, Spijkenisse en Westvoorne betekent dit dat zij de kilometergrens van 4 oprekken naar 6 kilometer. In hoofdstuk 2 Aanleiding, is dit nader onderbouwd. Overigens geldt het afstandscriterium niet voor leerlingen die vanwege een handicap niet of niet zelfstandig gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer. Zij kunnen in veel gevallen ook binnen de kilometergrens aanspraak maken op een vervoersvoorziening. 16

17 5.1.6 Dichtstbijzijnde toegankelijke school Een vervoersvoorziening is alleen mogelijk naar de dichtstbijzijnde toegankelijke school. Leerlingen kunnen op grond van hun lichamelijke of geestelijke toestand zijn aangewezen op een bepaald onderwijssoort, bijvoorbeeld een cluster 1 school. Dit is een school voor visueel gehandicapte kinderen, of meervoudig gehandicapte kinderen met deze handicap. Onder dichtstbijzijnd wordt verstaan: de kortste, voor de leerling voldoende begaanbare en veilige weg. Onder de toegankelijke school wordt verstaan: onderwijssoort dat aansluit bij de behoefte van de leerling. Voor de bepaling van een onderwijssoort en richting is de Basis Registratie Instellingen (BRIN) leidend. Een eventuele specialisatie van een onderwijssoort (bijvoorbeeld een clusterschool die zich heeft gespecialiseerd in een bepaalde doelgroep) doet niet ter zake, tenzij er in het ondersteuningsplan en het schoolprofiel specifiek staat vermeld dat zij bepaalde kinderen niet aan kunnen nemen als leerling van de school in verband met handelingsverlegenheid. Wanneer een school vol is en er is sprake van een wachtlijst, is een vervoersvoorziening mogelijk naar de eerst volgende dichtstbijzijnde toegankelijke school Handelingsgericht Integraal Arrangeren (HIA) Binnen het primair onderwijs werkt het samenwerkingsverband FSL met het Handelingsgericht Integraal Arrangeren. HIA staat voor: samen met leerkracht, ouders en ondersteunende deskundigen op zoek gaan naar en ontdekken van (nieuw) perspectief op de school en in het gezin en de voorwaarden waaronder dit kan ontstaan. Uit een HIA kan een verwijzing komen naar het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs. In dat geval kan aan de hand van de verordening getoetst worden of er eventueel recht is op een vervoersvoorziening. Ook is het mogelijk dat er naar aanleiding van de HIA een verwijzing komt naar een verder weg gelegen reguliere basisschool. In beginsel bestaat er dan geen recht op een vervoersvoorziening. De dichtstbijzijnde toegankelijke school is namelijk de dichtstbijzijnde reguliere basisschool (in verband met het soort onderwijs). Daarnaast heeft het samenwerkingsverband primair onderwijs (FSL) er nadrukkelijk voor gekozen een zo breed mogelijk profiel voor de scholen te hanteren. Hiermee is elke reguliere basisschool binnen het samenwerkingsverband een toegankelijke school. Dit past ook binnen de gedachten van passend onderwijs en thuisnabij onderwijs. Wanneer er sprake is van een bijzondere situatie, kan in incidentele gevallen gebruik worden gemaakt van de hardheidsclausule Hardheidsclausule Indien er sprake is van een bijzondere situatie kan er afgeweken worden, ten gunste van de ouders, van de verordening. Hardheidsclausules hebben tot doel onbillijkheden van overwegende aard, die zich ten aanzien van personen bij een strikte toepassing van de bepalingen van de verordening zouden voordoen, weg te nemen Couleur locale De gemeenten op Voorne Putten streven naar uniformiteit op het eiland. Zo is er al één vervoerder op het eiland voor alle gemeenten. Eenzelfde verordening bevordert deze uniformiteit. Uiteraard moeten er wel ruimte zijn voor lokaal maatwerk. De gemeenten op het eiland zijn verschillend (platteland versus stedelijk gebied) en dat maakt dat er ook verschillen zijn en blijven in het leerlingenvervoer. De verordening voor de gemeenten is uniform en dus gelijk. De nog vast te stellen beleidsregels daarentegen kunnen meer diversiteit bieden en geven ruimte voor lokaal maatwerk. 17

18 Schematisch overzicht De voorwaarden voor het toekennen van een vervoersvoorziening volgens de nieuwe verordening zijn hieronder schematisch weergegeven. 18

19 Wanneer er recht bestaat op een vervoersvoorziening is het uitgangspunt in eerste instantie een vervoersvoorziening op basis van openbaar vervoer (eventueel met begeleiding). Onder bepaalde voorwaarden is aangepast (taxi) vervoer mogelijk. Deze voorwaarden zijn: - Wanneer de leerling met gebruikmaking van openbaar vervoer naar school of terug, meer dan anderhalf uur onderweg is en de reistijd met aangepast vervoer tot 50% of minder van de reistijd per openbaar vervoer kan worden teruggebracht; - Wanneer openbaar vervoer ontbreekt, tenzij de leerling naar het oordeel van het college al dan niet onder begeleiding gebruik kan maken van het vervoer per fiets; - Wanneer door de ouders ten behoeve van het college genoegzaam wordt aangetoond dat begeleiding van de leerling door henzelf of anderen onmogelijk is dan wel tot ernstige benadeling van het gezin zal leiden en een andere oplossing niet mogelijk is; - Wanneer de leerling, naar het oordeel van het college, gelet op zijn structurele lichamelijke, verstandelijke, zintuiglijke of psychische handicap niet in staat is ook niet onder begeleiding van openbaar vervoer gebruik te maken. 5.2 Beleidsregels In een combinatie van wetten is vastgelegd dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het leerlingenvervoer. Het beleid van de gemeente voor het leerlingenvervoer is vastgelegd in de Verordening leerlingenvervoer naar een model van de VNG. Samengevat staat in de verordening dat de gemeente voor passend vervoer zorgt voor leerlingen met een beperking en voor leerlingen die ver van school wonen om te kunnen voldoen aan de leerplichtwet. De verordening gaat uit van algemene regelgeving. In de loop der jaren zijn er uitspraken gedaan door rechtbanken waardoor de uitvoering van deze verordening meer vast is komen te staan. Door deze uitspraken te bundelen in beleidsregels, worden er handvatten gecreëerd om de aanvragen leerlingenvervoer te toetsen aan de verordening. De beleidsregels geven nadrukkelijker aan wanneer een leerling wel of niet in aanmerking komt voor leerlingenvervoer en voor welke vorm. Dit geeft voor alle partijen een duidelijk beeld. Het beleid is conform jurisprudentie, landelijke standaarden en in afstemming met de regiogemeenten. De volgende punten worden in de beleidsregels verder uitgewerkt: Eigen kracht Nieuw in de verordening is de bepaling die voortvloeit uit de wetswijziging betreffende de redelijkerwijs te vergen inzet van de ouders. Deze eigen kracht komt tot uiting in diverse artikelen van de verordening. Begeleiding in het vervoer is primair een taak van de ouders. Van ouders mag uiteraard een bepaalde mate van inzet verwacht worden, maar die inzet mag niet zover gaan dat de mogelijkheid van leerlingenvervoer illusionair wordt (aldus in de toelichting op het amendement van de Kamerleden Dijkgraaf en Ferrier van 5 maart 2012). Aangepast vervoer is alleen mogelijk als door de ouders genoegzaam wordt aangetoond dat begeleiding van de leerling door henzelf of anderen onmogelijk is dan wel tot ernstige benadeling van het gezin zal leiden en een andere oplossing niet mogelijk is. Dit artikel in de verordening vraagt om een nadere beschrijving van wat er verwacht mag worden van deze eigen kracht en wanneer er sprake is van ernstige benadeling van het gezin. Een aantal factoren kunnen hierbij van invloed zijn: - Eénoudergezinnen, waarbij de ouder werkt om in het levensonderhoud te voorzien, of daarvoor een dagopleiding volgt en de werk- of lestijden het onmogelijk maken het kind te begeleiden. - Medische redenen die beide ouders belemmeren het kind te begeleiden. 19

20 - Redelijke inzet qua tijd die de ouder nodig heeft het kind te begeleiden in het openbaar vervoer. Het feit dat ouders beiden werken vormt overigens nooit een zelfstandige reden om aangepast vervoer per taxi toe te kennen Openbaar vervoervergoeding voor niet gehandicapte leerlingen naar voortgezet speciaal onderwijs Als gevolg van de wetswijziging worden leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) voor het leerlingenvervoer gelijkgesteld aan leerlingen van het regulier voortgezet onderwijs. De VSO school is vaak verder weg gelegen dan een reguliere VO school. De meeste VSO scholen voor deze regio zitten in Rotterdam. Het is dan ook de vraag of het redelijk is dat de kosten voor openbaar vervoer naar deze verder weg gelegen scholen voor rekening van de ouders komen. Indien wenselijk kan de gemeente een tegemoetkoming verstrekken voor de OV-kosten, met inachtneming van een bepaalde kilometergrens. Wat een redelijke kilometergrens is, is aan de gemeente om te bepalen De dichtstbijzijnde toegankelijke school is vol Het spreekt voor zich dat op een voor de leerling geschikte school wel ruimte voor de leerling moet zijn en dat de leerling wordt toegelaten. Een school die vol is heeft geen zorgplicht voor de leerling. Indien de dichtstbijzijnde school niet toegankelijk is voor een leerling omdat de school vol is, wordt een vervoersvoorziening toegekend naar de eerstvolgende dichtstbijzijnde, toegankelijke school. De aanspraak op vervoer naar deze verder weg gelegen school blijft bestaan, zolang er een wachtlijst is voor de dichtstbijzijnde school. Als de wachtlijst is opgelost en de leerling kan worden geplaatst op de dichtstbijzijnde school - de gemeente dient naar de duur van de wachtlijst te informeren - kan de vervoersvoorziening beperkt worden tot aan de dichtstbijzijnde school, aangezien deze weer toegankelijk is geworden. Dit ongeacht het feit of de leerling vanaf dat moment ook daadwerkelijk de dichtstbijzijnde school gaat bezoeken. De gemeente kan er ook voor kiezen om, zolang de leerling de verder weg gelegen school blijft bezoeken, de gehele kosten voor de vervoersvoorziening blijft verstrekken Tweede adres Leerlingenvervoer is bedoeld voor het vervoer tussen de woning en de school en vice versa. Een aantal kinderen bezoekt na de school echter nog een andere activiteit, zoals een buitenschoolse opvang, een oppasadres, een medische behandeling etc. De gemeenten kunnen door middel van beleidsregels hiervan afwijken Stimuleren OV en/of fiets Gebruikmaking van openbaar vervoer of de fiets kan voor de leerling een sterkere basis voor maatschappelijke deelname opleveren. Ze leren hoe ze zich in het verkeer of in het openbaar vervoer moeten bewegen. Het maakt leerlingen zelfstandiger en mobieler en geeft ze meer zelfvertrouwen als ze geen gebruik van een taxi hoeven te maken. Het college kan van oordeel zijn dat de leerling, al dan niet onder begeleiding, gebruik kan maken van het vervoer per fiets. Hierbij worden dan factoren als leeftijd, eventuele handicap, de veiligheid van de route en de afstand in overweging genomen. Het is daarom van belang om hier in de beleidsregels dieper op in te gaan en ook een redelijke kilometergrens te hanteren voor het vervoer per fiets. 20

21 Ook is het mogelijk een fietsvergoeding voor de zomermaanden te verstrekken en een andere vervoersvoorziening voor de overige maanden toe te kennen. Om de zelfstandigheid in het openbaar vervoer te bevorderen kan de gemeente (indien wenselijk) extra stimulerende maatregelen nemen zoals bijvoorbeeld de inzet van een OVmaatje. Doel van het project OV-maatje is dat mensen meer mogelijkheden zien om van locatie A naar B te reizen in plaats van met de taxi. Dit kan met het openbaar vervoer, op de fiets, of gewoon lopend. Daarbij kan men (tijdelijke) ondersteuning krijgen van een vrijwilliger. 21

22 6. Juridische en financiële paragraaf 6.1 Juridische gevolgen Een nieuwe verordening kan gevolgen hebben voor het vervoer. Er zullen leerlingen zijn, die op dit moment wel recht op een vervoersvoorziening hebben, maar onder de nieuwe verordening geen recht meer hebben op vervoer. Met deze ouders moet zorgvuldig worden omgegaan. Zij zullen tijdig geïnformeerd moeten worden over de gevolgen van de nieuwe wet- en regelgeving in hun persoonlijke situatie. Er wordt daarom een overgangsjaar gecreëerd voor de huidige gebruikers en de nieuwe gebruikers die in het schooljaar 2014/2015 gebruik (gaan) maken van het leerlingenvervoer. Hiermee worden alle gebruikers van het leerlingenvervoer nu, volgend jaar en daarna gelijk behandeld. Artikel 26, genaamd overgangsregeling, van de aangepaste verordening regelt dat de toetsing voor het schooljaar plaatsvindt op grond van de oude verordening. In dat jaar kan dan ook worden bepaald welke effecten de invoering van het Passend Onderwijs heeft op het leerlingenvervoer. Daarnaast kost het realiseren van een kanteling in het leerlingenvervoer tijd. Aangezien het een kwetsbare doelgroep betreft, die vaak al jaren een bepaald voorzieningenniveau gewend is en gebaat is bij continuïteit, is zorgvuldigheid geboden. Dit is ook een reden om een overbruggingstermijn van een jaar aan te houden. De beschikkingen en de aanvraagformulieren worden gedurende het overbruggingsjaar aangepast aan de nieuwe verordening. 6.2 Financiële gevolgen De financiële gevolgen van de verordening zijn op dit moment lastig in te schatten. Het aantal leerlingen in het vervoer hangt samen met de ontwikkelingen in het passend onderwijs. Doelstelling in het passend onderwijs is thuisnabij onderwijs. Vooralsnog hebben de scholen aangeven dat er nog weinig verschuiving van leerlingen is te verwachten. Los van besparing is er ook een investering noodzakelijk: er komen kosten bij voor het inhuren van een onafhankelijke deskundige. Uit ervaringen van andere gemeenten, die reeds met een onafhankelijk deskundige werken, levert de onafhankelijk deskundige op lange termijn ook geld op. Er zullen minder ouders een beroep doen op aangepast vervoer. Hiervoor geldt: De kost gaat voor de baat uit. Los van een besparing die het kan opleveren voor het leerlingenvervoer, creëer je door minder leerlingen toe te laten in het aangepast vervoer, reeds op jongere leeftijd zelfredzame burgers. Dit heeft ook een positief effect op het voorzieningengebruik binnen een gemeente; bijvoorbeeld voor het Wmo-vervoer of vervoer naar de sociale werkplaats. Dit is echter lastig in geld uit te drukken, omdat dit een lange termijn effect is. Het oprekken van de kilometergrens naar 6 kilometer, kan in beginsel wel leiden tot een besparing, echter ook hier geldt dat het onzeker is wat passend onderwijs zal brengen. Tot slot blijft leerlingenvervoer een openeinderegeling, waardoor het moeilijk blijft om inschattingen te maken. 22