HET RUIMTELIJK PLAN...

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Aanleiding en doel De cultuurhistorische betekenis van de peellimieten De grenspaallocaties Leeswijzer HET RUIMTELIJK PLAN Inleiding Het ruimtelijk plan Inleiding Grenspaal 1: de Vredepaal Grenspaal 2: de Lange Rijser Grenspaal 3: de Grotenberg Grenspaal 5: tussen Broemeer en Soemeer Grenspaal 5: tussen Broemeer en Soemeer Grenspaal 6: de Eijndepaal DE TE VERRICHTEN WERKZAAMHEDEN Inleiding De te verrichten werkzaamheden De grenspaallocatie de Vredepaal De grenspaallocatie de Lange Rijser De grenspaallocatie de Grotenberg De grenspaallocatie de Vossenholen De grenspaallocatie tussen Broemeer en Soemeer De grenspaallocatie de Eijndepaal De globale kostenraming...41

2 2

3 1. INLEIDING 1.1. Aanleiding en doel In 2004 is door het Lokaal Historisch Platform Venray en de Heemkundekring Hendrik Ouwerling te Deurne het initiatief genomen om de historische grenspalen in de Peel te beschrijven. Hieraan is tevens gekoppeld een herstelplan. Een en ander heeft geleid tot het ontstaan van de Commissie Peelgrenspalen 1716, die alle activiteiten van de Peelgrenspalen coördineert. De Commissie Peelgrenspalen heeft een notitie 1 vervaardigd waarin het herstel en reconstructie van de provinciegrens met de Peelgrenspalen, tussen Vredepaal en Eijndepaal, wordt beschreven. Kortweg het weer zichtbaar maken van de historische Peellimieten. Het doel van het herstelplan is: het verkrijgen van een samenhangend beeld van de historische en actuele provinciegrens in de vorm van historische grenspalen, grensplaatsen en grenslimieten (cultuurhistorisch aspect); het zichtbaar maken van het historische lijnenspel van de provinciegrens in het hedendaagse ruimtelijk beeld van het landschap van de Peel (landschappelijk aspect); het toegankelijk en begrijpbaar maken van de grenspaallocaties voor het geïnteresseerde publiek en waar mogelijk onderdeel te laten zijn van reeds aanwezige en/of te ontwikkelen toeristische fietsroutes en wandelroutes in de directe omgeving. Er ontstaat als het ware een cross-over tussen cultuurhistorie en toerisme (toeristisch aspect). Op 28 december 2005 is door de Commissie Grenspalen 1716 besloten om voor het herstelplan van de Peelgrenspalen een subsidie bij de provincie Noord-Brabant aan te vragen. Het betreft de provinciale regeling voor cultureel erfgoed. De provinciale regeling betreft met name instandhoudingsprojecten, die met een impuls van de provincie, op korte termijn (uiterlijk medio 2007) in uitvoering kunnen komen en vervolgens binnen twee jaar na aanvang zijn voltooid. De aanvrage tot subsidie dient vergezeld te gaan van een projectplan met begroting, een dekkingsplan en de eventueel reeds afgegeven vergunningen. Vermeld wordt dat naast de provincie Noord-Brabant de Provinciale Staten van Limburg het College van Gedeputeerde Staten 2 hebben opgedragen om in overleg met betrokken partijen te bezien hoe het project te financieren en zich in te spannen het project ten uitvoer te brengen. In het kader van het dekkingsplan dienen, naast de provincies Noord-Brabant en Limburg, ook de Peelgemeenten Deurne, Gemert-Bakel, Horst, Sevenum, Helden en Venray eveneens een bijdrage te leveren aan het herstel van de grenspaallocaties. Om inzicht te krijgen in de werkelijke kosten van het herstel van de grenspaallocaties, gezien in het licht van de geformuleerde doeleinden, dient een projectplan, in de vorm van een van de afzonderlijke grenspaallocaties, te worden vervaardigd met bijbehorende kostenraming. De gemeente Deurne heeft het adviesbureau opdracht verstrekt tot het vervaardigen van een van iedere grenspaallocatie en voorzien van een globale technische beschrijving met bijbehorende globale kostenraming. 1 Commissie Grenspalen 1716; Projectvoorstel, december motie Historische Peellimieten in Provinciale Staten van Limburg d.d. 19 mei

4 1.2. De cultuurhistorische betekenis van de peellimieten De opeenvolgende grenskwesties die de Peel eeuwenlang in haar greep hielden werden uiteindelijk in december 1715, door middel van het staatsrechtelijke verdrag van Venlo, beslecht. Het resultaat was een definitieve (staats)grens, die tot de dag van vandaag ongewijzigd is gebleven. Door middel van een grote militaire operatie werd de landsgrens met stenen palen gemarkeerd en definitief door middel van een grenssloot voor een ieder herkenbaar in beeld gebracht, dit ondanks de vele protesten en tegenwerking en sabotagedaden van de lokale bevolking. Ieder land moest voortaan maar op zijn eigen grondgebied blijven en de ander zijn eigendom in de Peel respecteren. Ter illustratie is een afbeelding van de kaart toegevoegd van de inmeting van de grenspalen in de Peel door de ingenieur Draeck in opdracht van de Staten Generaal. Op basis van deze kaart is de nieuwe (staats)grens in het tractaet van Venlo in 1716 vastgelegd (zie figuur 1.1). figuur 1.1; kaart behorende bij tractaet van Venlo Vredepaal Eijndepaal Het definitief vaststellen van de toenmalige landsgrens en het herkenbaar maken in de Peel door middel van de grenspalen en grenssloot, betekende dat duidelijkheid in de eigendommen ontstond en dat alle ontwikkelingen in de Peel zich van toen af aan baseerden op de aanwezigheid van deze (lands)grens. Dit betekent dat alle huidige wegen, ontginningen e.d. gebaseerd zijn op de aanwezigheid van deze (lands)grens uit Tot in 1795 vormde deze grens de landsgrens tussen de Nederlandse Staat en het Koninkrijk Pruisen. Nadien is het, bij de vorming van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815, de provinciegrens tussen Noord-Brabant en Limburg geworden. Het gevolg is wel dat aan weerszijden van de grens ontwikkelingen zich gingen voordoen, waarbij de grens als een duidelijke scheidingslijn fungeerde. De buren wisten niet van elkaar wat op elkaars grondgebied gebeurde. Gesteld wordt dat het vaststellen en zichtbaar maken van de definitieve (lands)grens in de Peel, in de vorm van de historische Peellimieten (grenspalen en grenssloot), mede de daarop in de volgende eeuw ontstane industriële ontginning van de Peel mogelijk heeft gemaakt. 4

5 Uit deze ontginningsgeschiedenis komt een cultuurhistorische identiteit van de Peel naar voren, waarin de manier van leven van de mens, met name in de 19 de eeuw en begin 20 ste eeuw op een geheel eigen en uniek wijze tot uitdrukking is gebracht. De grootschalige ontginningen in de periode 1870/1920 hebben, met gebruikmaking van en inspelend op het toen aanwezige functioneel en ruimtelijk patroon van vervening, waardevolle en unieke sporen en objecten achtergelaten in het veenkoloniale landschap Helenaveen - Griendtsveen. De kracht van het veenafgravings- en ontginningslandschap Helenaveen -Griendtsveen ligt in de volstrekt unieke functionele en ruimtelijke samenhang resp. samenspel tussen de vervening en de agrarische bodemexploitatie in zijn opeenvolgende en soms over elkaar heen schuivende beelden met de daarbij behorende beplantingsstructuur en bebouwingsstructuur. Het gevolg is dat een rijk geschakeerd veenkoloniaal landschap aanwezig was (is), waarin de geschiedenis van het veenafgravings- en ontginningsgebied zich op een geheel wijze en in een geheel eigen ritme van gebouwen, percelering, beplanting, open water e.d. tot uitdrukking is gebracht. De historische peellimieten, in de vorm van de geplaatste grenspalen en aangebrachte grenssloot in 1716, markeren feitelijk de mogelijkheid van het ontstaan van het veenkoloniale landschap Helenaveen Griendtsveen en zijn derhalve niet weg te denken uit het geheel van het veenafgravings- en ontginningslandschap Helenaveen Griendtsveen. Geconstateerd wordt dat in de loop van de ontginningsgeschiedenis van de Peel de historische Peellimieten in toenemende mate als een bindende schakel tussen de verschillende sporen en objecten uit het veenkoloniale landschap van de Peel hebben ontwikkeld De grenspaallocaties Uitgangspunt is de grensbepaling in de Peel van Deze landsgrens uit 1716 is tot op de dag van vandaag ongewijzigd gebleven en is tot in 1795 de landsgrens tussen de Nederlandse Staat en het Koninkrijk Pruisen geweest (zie figuur 1.2). figuur 1.2; de inmeting van de grenspalen

6 In 1716 is de grens bepaald uit een rechte lijn die versprong via de hierna volgende grenspalen, lopend van noord naar zuid: 1. de Vreedepaal (in de Vredepeel); De grenspaal op het vierlandenpunt, die de grens markeerde tussen Brabantia (Republiek der Verenigde Nederlanden) en Geldria (Pruisisch Gelder). 2. de Lange Rijser ; De grenspaal, die Deurne en Bakel scheidt van Venray (zie foto-impressie). Een passage uit het tractaet van Venlo uit 1717 stelt: "van 't voorschreven punct de Langereyser sal getrocken ofte gemaeckt worden een Graghte in rechte linie tot eene groote steene paal, die sal gestelt worden op gelijcke oosten van Deursen einde van Venray, op de Grootebergh (...) op welcken Paal sal gesneden ofte gegraveerd worden op den eene kant Geldria, ende op de anderen kant Brabantia'. 3. de Grotenberg ; De grenspaal, die Deurne scheidde en scheidt van Venray. 4. de Vossenholen ; De plaats waar Deurne en Venray elkaar raken vormt een knikpunt in de grens. 5. tussen Broemeer en Soermeer (Helenaveen); Sprake is van een extra grenspaal, omdat het doortrekken in 1716 van de rechte grenslijn dwars door een van beide vennen zou plaatsvinden. Hier is nog sprake van het aanwezig zijn van een originele grenspaal. 6. de Eijndepaal ; De grenspaal, waaromheen de dorpen Sevenum, Maasbree, Helden en Meijel gesitueerd zijn. Samengevat zijn de navolgende grenspaallocaties van toepassing (zie figuur 1.3). figuur 1.3; de grenspaallocaties binnen het project de historische Peellimieten Gemert 1. Venray Bakel Deurne 4. Sevenum Liessel 5. Schematisch worden onderstaand de aangrenzende gemeente weergegeven (zie figuur 1.4) 6. 6

7 figuur 1.4; de aangrenzende gemeenten St. Anthonis Vierlingsbeek Gemert-Bakel Venray Deurne Horst Sevenum Helden 1.3. Leeswijzer In hoofdstuk 2 Het ruimtelijk plan wordt per grenspaallocatie de ruimtelijke inrichting geschetst op basis van de cultuurhistorie en bestaande situatie (2.2). In hoofdstuk 3 De te verrichten werkzaamheden wordt per grenspaallocatie de te verrichten werkzaamheden, zoals voortkomend uit de verschillende geschetste inrichtingsvoorstellen, worden zo overzichtelijk mogelijk gerubriceerd (3.1). Hieraan wordt toegevoegd een globale kostenraming (3.2). 7

8 8

9 2. HET RUIMTELIJK PLAN 2.1. Inleiding Het ruimtelijk plan bestaat uit een beschrijving van de voorgestane inrichting van de afzonderlijke grenspaallocaties en wel zodanig dat zowel het cultuurhistorisch aspect, het landschappelijk aspect en, indien aan de orde, het toeristisch aspect voldoende en in samenhang met elkaar tot hun recht komen. Hiertoe wordt niet alleen de directe omgeving van de aanwezige en/of verdwenen grenspaal beschreven maar wordt ook het samenhangend beeld van de grenspaal in relatie tot de lineaire lijnstructuur van de grens zelf in het ruimtelijk beeld van het landschap van de Peel bepaald. Bovendien wordt, in dien aan de orde, aangegeven of aansluiting aanwezig is bij meerdere grenspalen in de Peel, die evenwel geen onderdeel uitmaken van de grensbepaling van Het ruimtelijk plan Inleiding Uitgangspunt is de grensbepaling in de Peel van 1716 met de hierbij behorende zes grenspalen en bijbehorende grens als lineaire lijnstructuur. Hierna volgend worden voor de zes verschillende grenspaallocaties inrichtingsvoorstellen geformuleerd Grenspaal 1: de Vredepaal A. De bestaande situatie: De grenspaal de Vredepaal is gelegen nabij het knikpunt van het Defensie- of Peelkanaal en het afleidingskanaal (zie figuur 2.1). figuur 2.1; de locatie de Vredepaal grenspaal De Vredepaal grenspaal De Vredepaal Bestudering van de topografische kaart van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal de Vredepaal gelegen was in een geheel open gebied en dat sprake was van een vierlandenpunt (zie figuur 2.2). 9

10 figuur 2.2; de topografische ondergrond omstreeks 1890 grenspaal De Vredepaal De locatie maakt momenteel onderdeel uit van een beboste strook langs het Defensiekanaal, waarin verschillende kazematten gelegen zijn, als cultuurhistorisch interessant relict van de voormalige Peel-Raamstelling, in de volksmond aangeduid als Defensiekanaal. Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.3): de ruimte tussen de grens en het Defensiekanaal in de loop van de tijd begroeid is geraakt en wel in die mate dat de grenslijn vanaf de Vredepaal in zuidelijke richting nauwelijks of niet meer herkenbaar is door het geheel begroeid raken van de voormalige Rijksgrens en huidige provinciale grens; de grenslijn, in oostelijke richting, loopt langs de aanwezige kazemat, die langs het Defensiekanaal is gelegen en die in het verlengd ligt van het afleidingskanaal. Opgemerkt wordt dat het afleidingskanaal geheel op Limburgs grondgebied gelegen is. figuur 2.3; de huidige situatie van de locatie de Vredepaal afleidingskanaal Defensiekanaal 10

11 Het kanaal is eind jaren dertig gegraven, voor een deel parallel aan de grens op het Limburgs grondgebied, en moest een verdedigingslinie vormen tegen een eventuele Duitse inval. De verdedigingslinie, inclusief schootsvelden, staat nu op de nominatie om een nationaal monument te worden. Om de Peel in oorlogstijd goed te kunnen verdedigen werd de honderd kilometer lange linie aangelegd met een antitankgracht met stuwen, tientallen kazematten, schootsvelden en achter de antitankgracht een wal. Met behulp van de waterwerken kon het terrein worden geïnundeerd om zo de opmars van vijandelijke troepen te stoppen. De kazematten hadden aan de oostzijde van de antitankgracht een schootsveld van ten minste 1200 meter. De stelling is goed geconserveerd gebleven mede omdat de stelling al bij de aanleg achterhaald bleek. Hij sloot niet aan bij de Belgische linies en zodoende konden de Duitsers zonder veel moeite 'achterom' gaan en zo de stelling onschadelijk maken. Het afleidingskanaal ligt eveneens parallel aan de grens, doch is aangelegd op Limburgs grondgebied. De Vredepaal is als monument hersteld op 15 juli 2000 in het kader van het 45-jarig bestaan van het ontginningsdorp Vredepeel en is voorzien van een informatiebord en picknickbank (zie foto-impressie). foto-impressie; locatie De Vredepaal De locatie van de Vredepaal is over een onverhard zandpad nauwelijks of niet bereikbaar voor gemotoriseerd verkeer. Wel is locatie de Vredepaal goed bereikbaar over een onverhard pad voor de fietser en wandelaar. De regionale fietsroute nr. 41/42 (regio Eindhoven) loopt langs de plek waar de Vredepaal is aangebracht. Aan de overzijde van het Defensiekanaal is vanaf de Scheperstraat een fietspad en de LAW 701 Peellandpad, die s-hertogenbosch verbindt met Roermond en het nationale streekpad 14 Maas- en Peelliniepad aanwezig die nabij de stuw in het Defensiekanaal verder parallel loopt aan het afleidingskanaal (zie figuur 2.3). B. Het inrichtingsvoorstel: Als ontwerpuitgangspunten voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie de Vredepaal worden gehanteerd: de locatie van de Vredepaal een eigen plek geven, die recht doet aan de historische en landschappelijke betekenis van de grenspaal de Vredepaal ; de karakteristieke en plaatsbepalende lineaire lijnstructuur van de grens worden opnieuw herkenbaar en zichtbaar in het ruimtelijk beeld. Het resultaat is dat het knikpunt, waarop de grenspaal is aangebracht opnieuw een prominente en herkenbare plaats gaat innemen; 11

12 het verhaal van de Peel-Raamstelling in woord en beeld tot uitdrukking brengen; het koppelen van de verschillende cultuurhistorische monumenten aan elkaar en vervolgens aan de nabij gelegen reeds aanwezige toeristische routes. Het resultaat is dat een interessant toeristische voorziening met een cultuurhistorische inslag kan ontstaan; de aanwezige stuw bereidbaar maken voor fietsen, waadoor een koppeling van fietsroutes nabij de Vredepaal tot de mogelijkheid gaat behoren; het aanbrengen van een parkeervoorziening aan de Scheperstraat met bijbehorende informatiebord, die op een aantrekkelijke wijze de verschillende cultuurhistorische monumenten ter plaatse onder de aandacht brengt (zie figuur 2.4). figuur 2.4; de toegankelijkheid van de locatie de Vredepaal parkeervoorziening Voorgesteld wordt om de locatie rondom de Vredepaal geheel vrij te maken van opgaande begroeiing. De lijnstructuur in zuidelijke richting (evenwijdig aan het Defensiekanaal) wordt over een breedte van ca meter geheel uitgehakt uit de bestaande bosbegroeiing. Het gedeelte van de bosbegroeiing, dat gelegen is tussen de uitgekapte lijnstructuur en het Defensiekanaal, wordt zodanig gedund dat uitsluitend de goede boomexemplaren worden vrijgesteld en gehandhaafd. Desnoods vindt nieuwe aanplant van solitaire bomen plaats. De afstand waarover bovengenoemde werkzaamheden worden uitgevoerd bedragen tenminste 100 tot 150 meter vanaf de Vredepaal tot aan de nog bestaande oude limietscheidingssloot. In de uitgekapte strook van ca. 10 meter breedte wordt vervolgens een greppel aangebracht, die aansluit op de nog bestaande oude limietscheidingssloot. De lijngrens vormt het midden van deze greppel. Voorgesteld wordt om het talud van deze greppel voor een deel volgens het bestek van 1716 uit te voeren, waarin gedeeltelijk van het jaar water zal staan. De greppel refereert aan de lijngrens die ook in de eerste jaren van ontstaan uitgevoerd was als een greppel in het veengebied. De directe omgeving van de Vredepaal wordt geheel vrij gesteld van opgaande begroeiing en vervolgens voorzien van een grasbegroeiing, opgesloten door een band, waarop de 12

13 Vredepaal wordt aangebracht, een tweetal picknickbanken en een informatiepaneel. De Vredepaal wordt gedeeltelijk omsloten door een verhoging/zitelement van beton, waarop staande de beide lijnstructuren tot aan de horizon waarneembaar zijn. Tevens kan het element als zitbank gebruikt worden. Aan de boszijde gaat de verhoging over in een begroeid talud. De Vredepaal zelf komt op een roset te staan, waarop duidelijk zichtbaar zijn de grenslijnen en de namen van de gemeenten. Zodat de bezoeker in een oogopslag kan zien in welke gemeente of provincie men staat ronde de Vredepaal. Vanaf de Vredepaal wordt in de beide lijnstructuren van de grens een geglazuurde betonklinker, in een nog nader te bepalen kleur, aangebracht, die enerzijds uitmondt in de aangebracht greppel en anderzijds beëindigd in het Defensiekanaal. Over de aanwezige stuw wordt een bredere overspanning aangebracht om een rechtstreekse verbinding tussen beide fiets-/wandelpaden aan weerszijden van het Defensiekanaal te verkrijgen. Het resultaat van de hierboven genoemde voorstellen is de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie (zie figuur 2.5). figuur 2.5; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie de Vredepaal 13

14 In detail ontstaat het navolgende beeld (zie figuur 2.6). figuur 2.6; de ruimtelijke inrichtingsvisie ingezoomd. St. Anthonis Gemert-Bakel Venray informatiepaneel tot aan limietscheidingssloot 14

15 Grenspaal 2: de Lange Rijser A. De bestaande situatie: De grens paal de Lange Rijser is gelegen op het knikpunt van een drietal grenzen, het zogenaamde drielandenpunt, nabij respectievelijk in het natuurgebied De Bult als onderdeel van het natuurmonument de Deurnese Peel figuur 2.7). figuur 2.7; de locatie van De Lange Rijser grenspaal de Lange Rijser grenspaal de Lange Rijser Bestudering van de topografische van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal de Lange Rijser gelegen was midden in het open gebied van de Groote Peel en dat sprake was van een drielandenpunt, waarbij de Kaweische Loop één van de grenzen is (zie figuur 2.8). figuur 2.8; de topografische ondergrond omstreeks 1890 grenspaal de Lange Rijser De locatie van de grenspaal is gelegen op een verhoging in het terrein dat gedeeltelijk doorsneden wordt door een afwateringsgang die uitmondt in de Kaweische Loop. De verhoging is, met uitzondering van de afwateringsgang met begeleidende schouwstrook 15

16 bebost. Het grenst daarbij enerzijds aan het natuurgebied de Bult als onderdeel van het natuurmonument van de Deurnesche Peel en anderzijds aan particulier eigendom. De grenspaal is tegen het particulier eigendom gesitueerd in de vorm van een beschadigde lange stenen paal van afwijkend formaat. Het restant lijkt niet eender op de beide standaard stenen palen die teruggevonden zijn en die in 1716 geplaatst zijn. Sinds wanneer deze paal er staat is onbekend (zie foto-impressie). foto-impressie; locatie de Lange Rijser beschadigde paal (kijkend naar het noorden) afwateringsgang met schouwstrook (linkerzijde) denkbeeldige grenslijn de grenspaal (kijkend naar het zuiden) Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.9): de aanwezige opgaande begroeiing de grenslijn zowel in noordelijke richting als in zuidelijke richting niet meer dan zodanig herkenbaar is; de westelijke grenslijn, in de vorm van de Kaweische Loop, is in het ruimtelijk beeld duidelijk herkenbaar. Door het opschonen van de Loop zou de grenslijn nog herkenbaarder in het landschap tot uitdrukking komen; de huidige plaats van de grenspaal niet exact in het midden van het knikpunt gelegen, ervan uitgaande dat het midden van de Kaweische Loop de westelijke grenslijn vormt (zie figuur 2.8); 16

17 het aangrenzende particuliere terrein bezit een nauwelijks of niet meer gebruikte toegang tot het natuurgebied de Bult, die door middel van een zware duiker de Kaweische Loop scheidt van het afwateringsgang.; de gegraven afwateringsgang heeft de momenteel beboste verhoging in tweeën gedeeld. figuur 2.9; de huidige situatie van de locatie De Lange Rijser gazon particulier terrein De locatie de Lange Rijser is momenteel nauwelijks of niet bereikbaar. Vanaf de Oude Kerkbaan is de locatie bereikbaar over particulier terrein, Het terrein is niet opengesteld. Vanuit het zuiden is de locatie bereikbaar vanaf de Kraaienhut aan de N270 door het natuurgebied de Bult als onderdeel van het natuurmonument Deurnese Peel. Dit pad is momenteel ernstig in verval. In de directe nabijheid van de locatie is de regionale fietsroute 07 van het Samenwerkingsverband regio Eindhoven aanwezig, die echter de locatie niet aandoet. Langs de Oude Kerkbaan, ter hoogte van het toegangspad naar het particuliere terrein is een picknick bank gesitueerd, nagenoeg op de grenslijn die in noordelijke richting loopt (zie figuur 2.10). 17

18 figuur 2.10; de toegankelijkheid van de locatie de Lange Rijser toeristische bewegwijzering aanbrengen picknickbank op de grenslijn regionale fietspad 07 opknappen weg door de Bult B. Het inrichtingsvoorstel: Als ontwerpuitgangspunten voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie de Lange Rijser worden gehanteerd: de locatie de Lange Rijser, als verhoging (de Bult) in het omringende landschap, een eigen plek geven. Dit betekent dat de Bult zoveel als mogelijk herstelt wordt en zodanig vrijgesteld van beplanting dat de grenspaal de Lange Rijser uitzicht heeft op de grenslijnen resp. grenssloten; de karakteristieke en plaatsbepalende lineaire lijnstructuur van de grens worden opnieuw herkenbaar en zichtbaar in het ruimtelijk beeld. Hiertoe zijn de navolgende werkzaamheden van belang: + het vrijhouden van de schouwstrook van de Kaweische Loop van beplanting; + het uitkappen van de lijnstructuur in zuidelijke richting over een afstand van ca. 100 meter; + de uitkappen van de lijnstructuur ij noordelijke richting (Oude Kerkbaan) en alleen het behouden van goede boomexemplaren; + het dunnen van de aanwezige opgaande begroeiing en het vrij stellen van goede boomexemplaren; het zo mogelijk aanbrengen van duikers ter plaatse van de Bult; ter plaatse van de grenspaal een roset aanbrengen met duidelijk zichtbare grenslijnen en de namen van de gemeenten, zodat men in een oogopslag kan zien in welke gemeente of provincie men staat; de toegang vanaf de Oude Kerkbaan aanzienlijk verbeteren door het schouwpad langs de afwateringssloot van een halfverharding voorzien en zorgdragen dat de begroeiing het pad niet ontoegankelijk maakt gedurende het groeiseizoen; toegang vanaf Kraaienhut 18

19 het koppelen van de locatie aan de nabij gelegen toeristische fietsroute. Dit betekent dat nog ontbrekende schakels in de toeristische bewegwijzering opgenomen dient te worden; het aanbrengen van een parkeervoorziening aan de Oude Kerkbaan in de directe nabijheid de reeds aanwezige picknickbank met bijbehorende informatiebord, die op een aantrekkelijke wijze de aanwezigheid van de grenspaallocatie de Lange Rijser onder de aandacht brengt; het opknappen van de bestaande pas door de Bult vanaf de Kraaienhut tot aan de grenspaallocatie; nabij de Kraaienhut, aan de N270, een informatiepaneel plaatsen die de aanwezigheid van de grenspaallocatie de Lange Rijser kenbaar maakt. Een en ander kaan gecombineerd worden met de grenspaallocatie De Grotenberg (zie hoofdstuk 2.2.4). Het resultaat van de hierboven geformuleerde ontwerpuitgangspunten levert de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie op (zie figuur 2.11). figuur 2.11; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie de Lange Rijser Gemert-Bakel Deurne Venray 19

20 Grenspaal 3: de Grotenberg A. De bestaande situatie: De grenspaal de Grotenberg was gelegen op het knikpunt in de grens of in de directe nabijheid daarvan langs de provinciale weg van Deurne naar Venray (zie figuur 2.13). Het is ook het gebied waar lang ruzie tussen Venray en Deurne is geweest vanwege een illegale katholieke schuilkerk. De grenskerk heeft gefunctioneerd van 1649 tot Het gedachtenismonument herinnert nog altijd aan de eertijds aanwezigheid van deze schuilkerk (zie figuur 2.12). De paal heeft tot ca ongestoord op de originele plek gestaan. Door agrarisch geweld beschadigd en vernield en vervolgens verwijderd of geruimd (zie foto-impressie). foto-impressie; de beschadigde grenspaal de Grotenberg Is later in stukken geplaatst in de voortuin van de aangrenzende grondeigenaar. In 2005 aan de Commissie Grenspalen 1716 vrijgegeven. De restantstukken zijn door de Commissie door samenvoeging zo goed mogelijk gerepareerd. Herplaatsing van deze gerestaureerde paal is vanwege de vele beschadigingen en de kwaliteit van de steen door verwering geen optie. figuur 2.12; de locatie van de Grotenberg grenspaal De Grotenberg grenspaal De Grotenberg 20

21 Bestudering van de topografische van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal de Grotenberg gelegen was midden in het open gebied van de Peel en op een zandopduiking direct langs de toenmalige onverharde weg van Deurne naar Venray. Opvallend is dat een eenmansakker aanwezig was, hetgeen duidt op een zandopduiking in het veen, waaromheen het afwateringskanaal is gegraven. De grenspaal is geplaatst op de zandopduiking, met de aanduiding GP (zie figuur 2.13). figuur 2.13; de topografische ondergrond omstreeks 1890 grenspaal De Grotenberg In de directe nabijheid van de grenspaallocatie de Grotenberg zijn de navolgende monumenten gelegen (zie figuur 2.12): 2. de voormalige herberg Crayenhut (Kraaienhut); 3. Het gedachteniskruis ter herinnering aan de schuurkerk ; Na de vrede van Munster in 1648 werd de kerk van Deurne en van Liessel aan de katholieke ontnomen en ingericht voor de hervormden. Echter de meeste mensen uit Deurne bleven katholiek. Omdat ze geen kerk meer hadden, gingen ze naar de kerk in de Kraaienhut aan de weg naar Venray. Later, rond 1678, bouwden ze een schuurkerk in het dorp Deurne. 6. Peel-Raamstelling; In de directe nabijheid van de grenspaallocatie zijn kazematten gelegen die onderdeel uitmaakten van de Peel-Raamstelling (zie hoofdstuk 2.2.2). 7. de grens Brabantia en Geldria inclusief de grenspaal De Grotenberg. Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.14): de grenslijn in het geheel niet meer herkenbaar is in het terrein, zowel in het gebied ten noorden van de provinciale weg als in het gebied ten zuiden daarvan. Op de rand van de aanwezige bosbegroeiing loopt min of meer de lijngrens (zie foto-impressie); foto-impressie; de grenslijn ten noorden van de provinciale weg globale plaats van de grenslijn 21

22 het knikpunt direct ten noorden van de berm van de provinciale weg (N270) gelegen is. in de directe nabijheid het monument ter gedachtenis aan de eertijds aanwezige schuilkerk gelegen is in de vorm van het Gedachteniskruis met picknickbanken en een informele parkeergelegenheid. Eveneens is op loopafstand het Defensiekanaal gelegen, waar langs een LAW wandelpad loopt. Het koppelen van de verscheidene cultuurhistorische monumenten aan elkaar en vervolgens aan nabij gelegen reeds aanwezige toeristische routes maakt dat een interessant toeristische voorziening kan ontstaan. Opgemerkt wordt dat in de directe nabijheid van de grenspaallocatie de LAW 701 Peellandpad, die s-hertogenbosch verbindt met Roermond; In het bosgebied direct ten zuiden van de provinciale weg is een voormalige commandobunker aanwezig van de Peel-Raamstelling. figuur 2.14; de huidige situatie van de locatie de Grotenberg zone, waarin commandobunker gesitueerd is 22

23 B. Het inrichtingsvoorstel: De karakteristiek van de grenspaallocatie de Grotenberg is met name gelegen in de aanwezigheid van een groot aantal historische elementen op korte afstand van elkaar. Het in samenhang brengen van al deze historische elementen is dan ook uitgangspunt. Als ontwerpuitgangspunten voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie de Grotenberg worden gehanteerd: de grenspaal wordt geplaatst op een verhard roset, waarop duidelijk zichtbare grenslijnen zijn aangebracht. Bovendien worden de namen van de gemeenten weergegeven, zodat men in één oogopslag kan zien in welke gemeente of provincie men staat; de karakteristieke en plaatsbepalende lineaire lijnstructuur van de grens worden opnieuw herkenbaar en zichtbaar in het ruimtelijk beeld. Hiertoe zijn de navolgende werkzaamheden van belang: + het aanbrengen van een greppel op de lijnstructuur zowel in noordelijke richting als in zuidelijk richting tot aan het oog reikt ; + het trekken van een duidelijk herkenbare streep over zowel de beide fietspaden als de hoofdrijbaan; het braakliggend terrein, aan de noordzijde van de provinciale weg, voorzien van een bosbegroeiing, in combinatie met de te graven greppel; het informele parkeerterrein nabij het gedachteniskruis formaliseren en door middel van bebording de weggebruiker attenderen op de aanwezigheid van een aantal monumenten. Nabij het parkeerterrein een informatiebord plaatsen, waarop alle informatie overzichtelijk staat weergegeven; het aanbrengen van herkenbare voetstapprints op het fietspad aan de noordzijde van de provinciale weg, die de relatie tussen de verschillende monumenten en de voormalige Peel-Raamstelling, inclusief de commandobunker, herkenbaar en zichtbaar in beeld aangeeft; het koppelen van nabij gelegen wandel- en fietsroutes en wel zodanig dat de beide toeristische structuren deze plek aandoen. Indien de verharde weg Pastoor Jacobspeel onderdeel gaat uitmaken van de regionale fietsroute 07 (zie 2.2.3) dan komt deze fietsroute, in het midden van beide monumenten, op de provinciale weg uit. Tevens kan worden aangegeven de wandelroute door het natuurgebied de Bult naar de grenspaal de Lange Rijser (zie figuur 2.15). figuur 2.15; de toegankelijkheid van de locatie de Grotenberg

24 Het resultaat van de hierboven geformuleerde ontwerpuitgangspunten levert de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie op (zie figuur 2.16). figuur 2.16; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie de Grotenberg 24

25 Grenspaal 4: de Vossenholen A. De bestaande situatie: De grenspaal de Vossenholen is gelegen in het knikpunt binnen de grenslijn die Deurne scheidt van Venray (zie figuur 2.17). figuur 2.17; de locatie de Vossenholen grenspaal De Vossenholen zerkenpaal grenspaal De Vossenholen Iets ten zuiden van de grenspaal de Vossenholen is later de Zerkenpaal geplaatst voor de scheiding van Venray en Horst. Bestudering van de topografische van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal de Vossenholen gelegen was in het open veengebied van de Peel nabij de spoorlijn Eindhoven Venlo, waaraan het station de Halte gesitueerd was (zie figuur 2.18). figuur 2.18; de topografische ondergrond omstreeks 1890 grenspaal De Vossenholen 25

26 Opvallend is dat de voormalige weg tussen Deurne en Venray nog duidelijk op de topografische kaart zichtbaar is en waarin de grenspaal de Vossenholen als een spin in het web is gesitueerd (zie figuur 2.18). De locatie maakt momenteel onderdeel uit van een beboste strook langs het Defensiekanaal. Langs het Defensiekanaal liggen verschillende kazematten, als cultuurhistorisch interessante relicten van de voormalige Peel-Raamstelling (zie foto-impressie). foto-impressie; locatie de Vossenholen Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.19): de ruimte tussen de grens en het Defensiekanaal in de loop van de tijd begroeid is geraakt en wel in die mate dat de grenslijn niet met herkenbaar is in het ruimtelijk beeld van vandaag; de zandopduiking, waarop de locatie van de grenspaal gelegen gesitueerd was, in de loop van de tijd vergraven is, dat sloten zijn aangelegd en dat een bunker of schutterspost uit de oorlog is aangebracht. De grenspaal is niet vindbaar 26

27 of zichtbaar. De plek ziet er zo vergraven uit, dat er hoogstens hoop is dat de paal zich nog ergens onder de grond (in stukken) bevindt; in de bosstrook nog een greppel herkenbaar is dat van oudsher de voormalige Rijksgrens en huidige provinciale grens vormt; de locatie van de grenspaal nauwelijks of niet bereikbaar is. figuur 2.19; de huidige situatie van de locatie de Vossenholen commandobunker akkerland (graan) akkerland (maïs) stuw Griendtsveen Deurnesch kanaal Helenavaart 27

28 de historische relatie tussen de grenspaal de Vossenholen en het dorp Griendtsveen is in het huidige ruimtelijk beeld verbroken door aanwezige beplanting; de cultuurhistorische belangrijke splitsing van het Defensiekanaal in Deurnesch kanaal en de Helenavaart is eveneens door de aanwezige beplanting nauwelijks of niet meer zichtbaar. De locatie de Vossenholen maakt onderdeel uit van een langgerekt bosperceel en is gelegen in de directe nabijheid van interessante cultuurhistorische monumenten. Genoemd worden De Peel-Raamstelling, de historische Peellimieten en Griendtsveen als één van de plekken waar het veenafgravings- en ontginningsgebied Griendtsveen - Helenaveen tot leven komt. Koppeling van deze elementen aan elkaar betekent dat een breed inzicht verschaft kan worden aan bezoekers in de historie van de Peel. B. Het inrichtingsvoorstel: Als ontwerpuitgangspunt voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie de Vossenholen wordt gehanteerd: de locatie de Vossenholen, als verhoging in het omringende ruimte, een eigen plek geven; de karakteristieke en plaatsbepalende lineaire lijnstructuur van de grens worden opnieuw herkenbaar en zichtbaar in het ruimtelijk beeld. Hiertoe zijn de navolgende werkzaamheden van belang: + het opschonen en uitkappen van de aanwezige greppel over een afstand van ca. 100 meter in beide richtingen vanaf het knikpunt; + het dunnen van de opgaande bosbegroeiing, aan de westzijde van de lijngrens in de vorm van een greppel, en het vrij stellen van goede boomexemplaren; de natuurlijke zandopduiking vrijstellen van opgaande beplanting en waar mogelijk wordt aangevuld, opdat de natuurlijke vorm van de ophoging weer zichtbaar wordt; een toegangspad aanbrengen tussen kazemat en grenspaallocatie de Vossenholen ; de Stichting Dorpsraad Zeilberg heeft is bezig met de ontwikkeling van het project Driedorpenrustpunt de Halte. Het betreft het aanbrengen van een schuilhut voor fietsers en wandlaars ter plaatse van de Zerkenpaal. Het uitrusten van dit rustpunt met een informatiepaneel, waarop alle informatie betreffende de aanwezige monumenten in de directe omgeving staan vermeld koppelt aan aantal activiteiten aan elkaar; de boeiende ontginningsverhaal achter de aanwezigheid van het Deurnesch kanaal en de Helenavaart op een beeldende wijze nabij de splitsing van het Defensiekanaal in beide vaarten vertellen (informatiepaneel); het lijnenspel van de grenslijn in de richting van het dorp Griendtsveen versterken, waardoor het zicht op de kerktoren weer hersteld wordt; in het dorp Griendtsveen, door middel van een informatiepaneel, aangeven van de aanwezigheid van de grenspaallocatie in samenspraak met de Peel-Raamstelling en hiernaar toe een wandelroute uitzetten. Het resultaat van de hierboven geformuleerde ontwerpuitgangspunten levert de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie op (zie figuur 2.20). 28

29 figuur 2.20; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie de Vossenholen akkerland (graan) Deurne Venray akkerland (maïs) stuw Venray Horst Griendtsveen Deurnesch kanaal kerktoren Helenavaart 29

30 Grenspaal 5: tussen Broemeer en Soemeer A. De bestaande situatie: Achteraf moeten, hoewel een en ander niet in het verdrag van Venlo was bepaald, de landmeters het nodig gevonden hebben om een extra grenspaal te plaatsen. Deze staat globaal tussen het Soemeer en het Broemeer. Ondanks dat verordonneert was van de Vossenholen één rechte lijn te trekken naar de Eijndepaal, maakt de grens toch een vage knik ter hoogte van deze geplaatste paal. Dit zal gebeurt zijn omdat de rechte lijn met de scheidssloot anders dwars door een van de beide meren (=vennen) doorgetrokken moest worden (zie figuur 2.21). figuur 2.21; de locatie tussen Broemeer en Soemeer grenspaal tussen Broemeer en Soemeer grenspaal tussen Broemeer en Soemeer Bestudering van de topografische van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal De Broemeer en Soemeer gelegen was op de grens van het koloniale veenafgravings- en ontginningsgebied Helenaveen en het veengebied van de Peel (zie figuur 2.22). figuur 2.22; de topografische ondergrond omstreeks 1890 grenspaal tussen Broemeer en Soemeer 30

31 Deze paal is als originele paal na aanvankelijk elders gelegen te hebben - ca 10 tot 15 jaar geleden door omwonden weer herplaatst op de originele plaats. Deze paal komt in materiaal en vorm exact overeen met de veilig gestelde paal Grotenberg, hoewel ook hier het onderstuk weg is en nu in moderne beton is gevat. Ook deze paal is sterk verweerd en kan een langdurige bloot stellen van weer en wind niet lang meer overleven door de vele aanwezige haarscheurtjes bij vorst kan kapot vriezen (zie foto-impressie). foto-impressie; de locatie tussen Broemeer en Soemeer Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.23): de oorspronkelijke greppel, die de grenslijn vormt, nog steeds aanwezig is. Wel is de begroeiing zodanig opgeschoten dat de lineaire werking van de grenslijn nauwelijks of niet meer in het terrein waarneembaar is; de toegang tot de locatie van de grenspaal niet aanwezig, waardoor de locatie moeilijk bereikbaar is. Wel ligt de locatie in de directe nabijheid van de historische wandelroutes Helenaveen (zie figuur 2.23). figuur 2.23; de bereikbaarheid van de locatie van de grenspaal tussen Broemeer en Soemeer 31

32 Bovendien is de parkeerplaats van de Mariapeel in de directe nabijheid. Vanaf hier starten een viertal wandelroutes. Een tweetal van deze wandelroutes liggen op geringe afstand van de grenspaallocatie tussen Broemeer en Soemeer. figuur 2.24; de huidige situatie van de locatie tussen Broemeer en Soemeer Koolweg parkeerterrein SBB (Mariapeel) Soemeersingel Het woonhuis, in oksel van de Koolweg, oogt als een stedelijke woning, die wat betreft uitstraling en architectuur geen positieve bijdrage levert aan het cultuurhistorische veenafgravings- en ontginningsgebied Helenaveen (zie fotoimpressie). foto-impressie woning 32

33 B. Het inrichtingsvoorstel: Als ontwerpuitgangspunten voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie tussen Broemeer en Soemeer worden gehanteerd: de locatie tussen Broemeer en Soemeer wordt voorzien van een nieuwe grenspaal en wordt daarbij tegelijkertijd in het middelpunt van de grensplan geplaatst; de karakteristieke en plaatsbepalende lineaire lijnstructuur van de grens wordt herkenbaarder gemaakt door de greppel over een afstand van ca. 100 meter, aan weerszijden van de grenspaal, onder het profiel te brengen dat vergelijkbaar was met het profiel uit 1716; het aanbrengen van een toegangspad naar de grenspaallocatie, begeleidt door enkele boomaccenten. Te denken valt hierbij aan bijvoorbeeld Knotwilgen; het aanbrengen van een opvallende meetelement, die de oorspronkelijk aanwezige dikte van het veen boven het huidige maaiveld aangeeft. In het veenafgravings- en ontginningsgebied Helenaveen zijn aanzienlijke veenlagen afgegraven (zie figuur 2. 25). figuur 2.25; de dikte van de verschillende veensoorten het aanbrengen van een houtwal, aan de noordzijde van de onverharde toegangsweg naar het parkeerterrein van Staatsbosbeheer (Mariapeel), die op een geheel eigen wijze de oorspronkelijke beplantingsstructuur van het veenafgravings- en ontginningsgebied Helenaveen ondersteunt; het plaatsen van een opvallende informatiepaneel op het parkeerterrein van Staatsbosbeheer (Mariapeel); het, in overleg met de eigenaar van de woning, aanbrengen van een zwaar erfbeplanting; het herdenkingsmonument (oorlogsmonument) aan de Koolweg opnemen op het informatiepaneel. Het resultaat van de hierboven geformuleerde ontwerpuitgangspunten levert de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie op (zie figuur 2.26). 33

34 figuur 2.26; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie tussen Broemeer en Soemeer herdenkingsmonument parkeerplaats Staatsbosbeheer (Mariapeel); startpunt van verschillende wandelroutes. Sevenum Deurne Het doortrekken van de Koolweg als fietspad/jaagpad betekent dat de grenspaal tussen Broemeer en Soemeer langs een aantrekkelijke fietsroute komt te liggen. Het aanbrengen van een informatiepaneel op resp. nabij de brug over de Helenavaart is dan ook wenselijk. 34

35 Grenspaal 6: de Eijndepaal A. De bestaande situatie: De grenspaal de Eijndepaal is gelegen in het knikpunt naar de bekende Sint- Willibrordusput, waar het land van Kessel zich scheidde met het land van Horne of Weert (Prinsdom Luik). Het ligt op de grens van Deurne en Meijel. Volgens mondelinge mededelingen van mensen uit Helenaveen is de precieze plaats gelegen in de berm van een voormalige zandweg. Deze zandweg maakt nu deel uit van het boerenerf (zie figuur 2.27). figuur 2.27; de locatie de Eijndepaal grenspaal de Eijndepaal grenspaal de Eijndepaal Bestudering van de topografische kaart van omstreeks 1890 laat zien dat de grenspaal de Eijndepaal gelegen was op de uiterste grens van het koloniale veenafgravings- en ontginningsgebied Helenaveen en het overige Peelgebied (zie figuur 2.28). figuur 2.28; de topografische ondergrond van omstreeks 1890 grenspaal de Eijndepaal 35

36 De grenspaal de Eijndepaal zou volgens geruchten na jaren in de bermsloot gelegen te hebben bij de bouw van een dam of inrit als bouwmateriaal verwerkt zijn en nog onder de aangebrachte betonverharding te vinden zijn. Volgens anderen moet hij elders in de grond zitten. In de huidige realiteit zou de grenspaal de Eijndepaal nu midden in een betonnen erfverharding moeten staan (zie foto-impressie). foto-impressie; de locatie van de grenspaal de Eijndepaal Op deze plaats is overigens zeer goed de provinciale grens tussen Brabant en Limburg en de gemeentegrenzen in de vorm van het landschap met scheidssloten nog terug te herkennen en zichtbaar. Geconstateerd wordt dat (zie figuur 2.29): de oorspronkelijk plaats van de grenspaal niet meer als zodanig herkenbaar is in het ruimtelijk beeld van het landschap van de Peel; de verschillende grenslijnen zijn in het ruimtelijk beeld van het aangrenzende landschap nog enigszins herkenbaar in de vorm van scheidssloten, een onverhard pad, losse laanbomen en kavelgrensbeplanting (zie foto-impressies); foto-impressies van de locatie grenspaal de Eijndepaal 36

37 een gedeelte van de agrarische bedrijfsgebouwen is gesitueerd op een van de grenslijnen; de locatie en daarmede de grenslijn omgeven wordt door kassen en daarmede de karakteristieke lineaire lijnstructuur van de grens nauwelijks of niet meer waarneembaar is; de toegang tot de locatie van de grenspaal de Eijndepaal loopt over privé-terrein en is derhalve moeilijk bereikbaar voor het publiek. figuur 2.29; de huidige situatie van de locatie de Eijndepaal landbouwgrond landbouwgrond landbouwgrond grenssloot grensslootje B. Het inrichtingsvoorstel: Als ontwerpuitgangspunten voor de inrichtingsvisie van de grenspaallocatie de Eijndepaal worden gehanteerd: de locatie de Eijndepaal een eigen herkenbare plek geven binnen het erf en wel zodanig dat de grenspaal geplaatst is op een roset, waarop de grens en de verschillende provincies zijn aangebracht; het aanbrengen van duidelijke herkenbare greppels met een taludverhouding die overeenkomt met de gegraven grenslijnen uit het bestek van Voorgesteld wordt de lengte van de greppel te laten bepalen door in het terrein aanwezige objecten die een beëindiging hiervan rechtvaardigen (b.v. bosgebied, kruisende weg); 37

38 het aanbrengen van herkenbare gekleurde strepen op de verharding, binnen het erf, waar van de agrarische bedrijfsvoering geen greppel gewenst is; de karakteristieke lineaire lijnstructuur van de grens versterken en accentueren door het aanbrengen van laanbomen; het dunnen van de bestaande beplanting, ter plaatse van het kassencomplex, en wel zodanig dat uitsluitend goede boomexemplaren gehandhaafd blijven; het aanbrengen van een informatiepaneel ter plaatse van de grenspaal. Het resultaat van de hierboven geformuleerde ontwerpuitgangspunten levert de navolgende ruimtelijke inrichtingsvisie op (zie figuur 2.30). figuur 2.30; de ruimtelijke inrichtingsvisie van de locatie de Eijndepaal Sevenum Deurne Helden 38

39 3. DE TE VERRICHTEN WERKZAAMHEDEN 3.1. Inleiding In het onderhavige hoofdstuk worden allereerst de te verrichten werkzaamheden, die voortvloeien uit de geschetste inrichtingsvisie per grenspaallocatie, kort en bonding benoemd (3.2). Vervolgens wordt per grenspaallocatie de globale kostenraming in een overzichtelijke tabelvorm weergegeven (3.3) 3.2. De te verrichten werkzaamheden De grenspaallocatie de Vredepaal De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) inmeten van de exacte plaats van de grenspaal door Kadaster; 2) het aanbrengen van een roset in een straal van 3x3 m. De verharding bestaat uit betonklinker (waalformaat) en het daarop aanbrengen van de bestaande grenspaal; 3) het opschonen van de locatie van de grenspaal. Het bedraagt in totaal een oppervlakte van 150 m². Een enkele goede boomexemplaar blijft gehandhaafd 4) het uitkappen van een bosstrook van 10 meter breedte en een lengte van 100 meter; 5) het dunnen en vrijstellen van goede boomexemplaren over een lengte van 100meter en een breedtemaat van ca. 15 m; 6) het aanbrengen in de uitgekapte bosstrook van een greppel/sloot met een breedtemaat van 5 meter en een diepte van 1 meter; 7) het aanbrengen van een lijnstructuur met een breedte van 0.30 meter en over een lengte van in totaal 50 m. Als materiaal wordt voorgesteld een geglazuurde betonklinker; 8) het aanbrengen van betonnen U - profielen over een lengte van 20 meter (zitelement en uitkijkplek); 9) het aanbrengen van een opsluitband over een lengte van 50 m; 10) het aanbrengen van een halfverharding met een oppervlakte van 100 m²; 11) het aanbrengen van een picknickbank; 12) het aanbrengen van een informatiepaneel; 13) het aanbrengen van een halfverharding van 50 m² nabij de Scheperstraat met een informatiepaneel. Hiertoe wordt de beoogde oppervlakte geschoond, geëgaliseerd en vervolgens voorzien van de halfverharding. 14) brug over de bestaande stuw De grenspaallocatie de Lange Rijser De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) het aanbrengen van een grenspaal; 2) het aanbrengen van een roset in een straal van 3x3 m. De verharding bestaat uit betonklinker (waalformaat); 3) het uitkappen van een bosstrook van 10 meter breedte en een lengte van 100 meter; 4) het dunnen van de opgaande begroeiing en het vrijstellen van goede boomexemplaren met een oppervlakte van 150 m²; 5) het uitkappen van de lijnstructuur tot aan de Oude Kerkbaan met een breedtemaat van 5.00 m en een lengte van 100 m; 6) het aanbrengen van een halfverharding in de uitgekapte lijnstructuur; 7) het aanbrengen van een picknickbank; 8) het aanbrengen van een tweetal informatiepanelen. 39

40 De grenspaallocatie de Grotenberg De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) het aanbrengen van een grenspaal; 2) het aanbrengen van een roset in een straal van 3x3 meter. De verharding bestaat uit betonklinker (waalformaat); 3) het aanbrengen van een greppel/sloot met een breedtemaat van 5 meter, een diepte van 1 meter en een lengte van 200m; 4) het aanbrengen van een gekleurde streep over een lengte van 20 m; 5) het aanbrengen van 15 stuks voetstapprints; 6) het aanbrengen van een tweetal informatiepanelen; 7) het aanbrengen van bosplantsoen ter plaatse van het braakliggend terrein. De omvang wordt geraamd op 500 m² De grenspaallocatie de Vossenholen De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) het dunnen en plaatselijk vrijstellen van goede boomexemplaren met een oppervlakte van 200 m²; 2) het plaatselijk aanvullen van de vrijgestelde ophoging. De geraamde inhoudsmaat wordt geraamd op 50 m³; 3) het aanbrengen van een grenspaal; 4) het aanbrengen van een roset in een straal van 3x3 m. De verharding bestaat uit betonklinker (waalformaat); 5) het uitkappen van een bosstrook van 10 meter breedte en een lengte van 200 meter; 6) het aanbrengen van een greppel/sloot met een breedtemaat van 5 meter, een diepte van 1 meter en een lengte van 200 m; 7) het dunnen en vrijstellen van goede boomexemplaren over een lengte van 200meter en een breedtemaat van ca. 15 m; 8) het aanbrengen van een halfverharding van 50 m² nabij de verharde weg met een informatiepaneel. Hiertoe wordt de beoogde oppervlakte geschoond, geëgaliseerd en vervolgens voorzien van de halfverharding De grenspaallocatie tussen Broemeer en Soemeer De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) het opschonen en het onder profiel brengen van de bestaande greppel over een lengte van 200 m; 2) het aanbrengen van een grenspaal; 3) het aanbrengen van een meetelement met begeleidende informatiepaneel; 4) het aanbrengen van een tweetal informatiepanelen; 5) het aanbrengen van een halfverharde pad met een breedtemaat van 2 m en met een lengte van 25 m; 6) het aanbrengen van een vijftal knotwilgen langs het toegangspad De grenspaallocatie de Eijndepaal De volgende werkzaamheden worden voorgesteld: 1) het aanbrengen van een grenspaal; 2) het aanbrengen van een roset in een straal van 3x3 m. De verharding bestaat uit betonklinker (waalformaat); 3) het opschonen en onder profiel brengen van de bestaande greppels op de grenslijn; 4) het graven en onder profiel brengen van greppels op de grenslijn; 5) het dunnen van de bestaande kavelgrensbeplanting, waarbij goede boomexemplaren behouden blijven. 40