Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 12, Islam

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 12, Islam Samenvatting door een scholier 1823 woorden 20 april ,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HF. 1 - Mohammed, 570, in Mekka op het Arabisch schiereiland - Ka ba; een zwarte meteoriet die door alle Arabische stammen werd vereerd. Bevond zich in Mekka. De Arabieren waren polytheïstisch, het schiereiland was geen eenheid. - Mekka was het knooppunt van handelsstromen: Vanuit China en India over de Indische oceaan naar Zuid-Arabië. Met kameelkaravanen door de woestijn. - Mohammed was handelaar in dienst van Chadiedja. Hij kwam in aanraking met christenen en joden, godsdiensten met één god (monotheïstisch). In de bergen kreeg Mohammed visioenen van de engel Gabriël. Die openbaarde hem een boodschap van Allah die hij onder de Arabieren moest verspreiden. - Islaam: Overgave aan God. Dankbaarheid in de vorm van gebed en zorg voor de armen. - Koran: Heilige schrift van de islam. Bevat Gods boodschap aan de mensen. In het Arabisch. - Mohammed verlaat in 622 na Chr. Mekka en gaat naar Medina. Hij wekt te veel weerstandbij de leiders van Mekka. Zijn woorden zijn een bedreiging voor de positie van Arabische stamhoofden. Hun macht berust op het geloof en de goden van de eigen stam. En hij gaf te veel aandacht aan solidariteit met de zwakkeren. - Hidjra: Migratie of vlucht van Mohammed van Mekka naar Medina, 622 na Chr. Het is het begin van de islamitische jaartelling. - Mohammed vormde in Medina de eerste gemeenschap van moslims, de oemma. Werd nieuwe politiek eenheid, doorbrak oude stammenstructuur - Djihaad: Heilige oorlog ter verdediging van de islam tegen ongelovigen. - Mensen gingen over tot islam, beelden verwijderd, ka ba centraal heiligdom, afbeeldingen van dieren en mensen verboden. - Koran bestaat uit uitspraken van Mohammed van engel Gabriel, 114 soera s. = onderverdeeld in verzen, niet chronologisch, apart bewaard. - sjarie a = De wet van God, regels en voorschriften - soenna = de verhalen, uitspraken, levenswijze van Mohammed, voor interpretatie van de bepalingen van de koran - belangrijkste voorschriften = 5 zuilen 1. shahada; geloofsgetuigenis, er is geen andere god dan Allah en profeet M. 2. salaat; gebed, 5 gebedstijdstippen, richting Mekka, vaak gescheiden, imam, sociaal-ethische-religieuze Pagina 1 van 5

2 aspecten 3. ramadan; vasten, niet eten-drinken-roken-seks, 9e maand islamkalender (maan) toen was openbaring vd. Koran aan Mohammed,11 dagen verschoven Doel: verdieping spiritualiteit, solidariteit met minderbedeelden, liefdadigheid Afsluiting: Suikerfeest (= Id al Fitr) 70 dagen erna Offerfeest en tegelijk hadj. 4. hadj; pelgrimstocht, 1 keer in leven, mits lichamelijk en financieel mogelijk. 5. zakaat; religieuze belasting, solidariteit met de armen, solidariteit - verboden: varkensvlees, alcohol, drugs, gokken. - voorschriften wieg tot graf; besnijdenis als hygiënische functie en jongen treedt dan toe tot islamitische gemeenschap - gezin is hoeksteen van de samenleving, huwelijk noodzakelijk, maagd int huwelijk, bebloed laken, sommige landen polygamie (4vrouwen). - geloofsbeleving; man en vrouw gelijk - islamitische wet; man hoofd gezin, vrouw is voor opvoeding,huishouden - begrafenissen; niet in kist maar witte doeken (gelijk aan god), richting Mekka, begrafenis zo snel mogelijk, géén crematie. - Mohammed terug in Mekka, poging heel eiland te bekeren, machtige posities, genoten van macht protest bij 1e volgelingen. (was in strijd met de isl. beginselen van solidariteit), leider van Ali, schoonzoon Mohammed, werd kalief, werd later sji ietische stroming. - Sji itische moslims; alleen Ali en nakomelingen waren rechtmatige opvolgers, dit had Mohammed gewild, minderheid, Libanon en Irak. Kenmerken opoffering van eigen leven in de heilige oorlog. Gedachte: martelaarsschap zou leiden tot onmiddellijke opname in de hemel. - Soennieten moslims; latere kaliefs, baseren op geloof van koran&soenna, meerderheid, opvolger van profeet wordt aangewezen door wijze mannen. Hf. 2 - na sterven Mohammed in 632 -> crisis, secretaris -> kalief (opvolger van de profeet) - uitbreiding van Egypte, Palestina, Syrië, Irak, Iran - met Arabische vloten veroverden ze de Afrikaanse kust en eiland, bedreiging voor: Italië, Spanje, Byzantijnse Rijk. Constantinopel veroveren lukte niet! - 700; Arabieren via Gibraltar richting Spanje, bouw van moskee Cordoba, over de Pyreneeën, Frankrijk in, in Poitiers door Karel Martel tegengehouden, terugtrekken - Strijd van christenen om moslims te verdrijven, gewapende pelgrimstochten. - (1492 herovering van Spanje op islamieten, de reconquista) - Arabieren bereikten via handeldrijven en veroveren: India, China, Indonesië - Motieven Arabieren om op verovering te gaan: 1. de stammen voelden zich sterk naar verbintenis, wilden macht uitbreiden, bevolkingsgroei er was ruimte nodig. 2. religieuze motief; onderlinge verbondenheid van de islam gaf de Arabieren een heilig doel: geloof brengen aan niet-islamieten. Oorlog was plicht, onderdeel van geloof. Wie voor Allah stierf kwam in de hemel, ze waren dapper, doorzettingsvermogen. Ze hadden ervaring door woestijnoorlogen. Pagina 2 van 5

3 - Waarom weinig weerstand: 1. Byzantijnse/Perzische rijk op retour, centrale bestuur was verzwakt. 2. Heersers bemoeiden alleen met bestuur van Arabische import, ambtenaren, soldaten 3. Troepen werden apart gelegerd, gescheiden van de oorspronkelijke bevolking 4. Tolerant tegen joden en christenen, omdat ze monotheïsten waren, 1 god, 1 schrift, aanvaardden ondergeschikte positie, erkenden superieure positie islam, betaalden belasting, hadden herkenningsteken, alleen ezels, kerken niet hoger dan moskee, niet getuigen/trouwen met islamieten Volkeren van het boek - polytheïsten kregen keuze: bekeren of anders gedood worden - alleen Arabieren hadden hoge posities, volkeren namen Arabische taal werd over in Midden-Oosten en Noord-Afrika. Iran=Perzisch, Noord-Afrika=Berbers - Osmanen kwamen vanuit Centraal-Azië. Militair-systeem, overwonnen bevolkingsgroepen werden ingezet om nieuwe gebieden te veroveren. Osmanen namen geloof over, maar waren niet tolerant tegen christenen en joden ; pelgrims olv. Bisschop Bamberg, werden overvallen, onderhandelingen sultan en bisschop, sultan eiste bezittingen van christenen, tulband om de nek van de bisschop, sultans handen vastgebonden. - Paus: bewapende pelgrimstocht, peregratio, meedoen met kruis op je kleding. (de latere kruistochten) tot 1291 oorlogen tussen christenen en islamieten. Om religieuze kwesties, economische en politieke beheersing van Midden-Oosten. Christenen kregen geen macht, en islam werd niet aangetast door de oorlog. - Turken herstelden als nieuwe machthebbers de politieke eenheid, 1453 verovering Constatinopel, werd Istanbul - Boekverluchters, geen plaatjes alleen schetsen, Italiaanse renaissance met perspectief, werd natuurgetrouwer, jaloersheid van de fijnschilders uit Istanbul - Turken drongen Balkan en Oost-Europa binnen tegengehouden bij de Donau in Wenen. achterop te raken bij Europese naties, vooral tijdens industrialisatie ; troepen van Napoleon in Egypte. Landen van islam belangstelling in het westen, westerse, superieure, militaire kennis was interessant, Europeanen willen invloed krijgen daar was mogelijkheid voor i.v.m. zwak bestuur Aanleg Suezkanaal, Ferdinand de Lesseps, strategische plek, westerse schepen zouden profiteren. - Engelsen kregen overhand in Egypte, spanning groeide uit tot veldslag in 1882, sneuvelden veel Osmaanse soldaten, Egypte onder Brits bestuur ; Duitse keizer Wilhelm II op bezoek, met pracht en praal ontvangen, sultan kon hulp gebruiken omdat hij nauwelijks meer macht kon uitoefenen. - Turken: Duitse hulp een zegen, Arabische moslims: sultan deugde niet, hij kon het niet alleen af, had zich nu afhankelijk gemaakt van het ongelovige westen. - Sultan was kalief, religieuze leider van zijn islamitische onderdanen. Het gezag liet volken met rust, als ze hun belasting maar betaalden. - Turken geen interesse ondanks: technologische innovaties, industriële revolutie voordelen die Europa en Amerika hadden gebracht. (het Osmaanse rijk kreeg daardoor nog meer achterstand op Europa) - WOI; sultan koos kant van Centralen (Dui, O-H). Toen oorlog dreigde: heilige oorlog met Eng-Fra-Rus, was gevaarlijk want in de koloniën woonden veel moslims. Betrouwbaarheid in de oorlog was twijfelachtig, Britten benaderden Arabieren. Pagina 3 van 5

4 - 2 heersersfamilies uit Saoedi-Arabië, de familie van Ibn Saoed en de Hasjemieten. Belangrijke Engelse afgezant was Lawrence. Hij kleedde, sprak als Arabier. Britten beloofden de Arabische troepen steun na de oorlog bij onafhankelijkheid, in ruil voor meevechten met Engeland en Frankrijk tegen de sultan ; Rampjaar van de Arabische geschiedenis, Turkse rijk was onderling al verdeeld voor de Vrede v. Versailles op aanmoediging van Fra-Eng gaf Volkenbond: Arabische delen van Turkse Rijk in mandaat aan westerse mogendheden. - Franse troepen bezetten Syrië, Engelse troepen bezetten Palestina, Egypte, Irak HF. 3 - Kemal Atatürk; nieuwe president had sultan verdreven. - Atatürk was lid van de Jong-Turken, groepering van legerofficieren. Het ingezakte Osmaanse rijk erbovenop helpen. Snelle modernisering met hervormingsideeën: 1. Ankara werd hoofdstad. 2. Geen sluiers meer, 3. westers alfabet, 4.nieuwe machines uit het westen handwerk werd overbodig, 5. kalender, schrift, maten veranderden naar westerse, 6. gelijkheid man en vrouw, 7. verplicht onderwijs, 8. scheiding tussen islam en politiek. - Sinds Franse Revolutie; scheiding kerk en staat, secularisatie. Opheffen van: hoogste politieke machthebber is ook hoogste religieuze leider. - Keerzijde Turks nationalisme: Armeniërs, Koerden, Klein-Aziatische Grieken werden aangepakt Etnische zuivering. - Sjarief Hoessein mocht Arabisch schiereiland omvormen. Saoedi-Arabië werd gesticht - Vrouwen: niet autorijden, niet alleen op straat, niet ongesluierd. - Eigenlijk afkeer van westen maar toch wordt er geïnvesteerd door: westers kapitalisme en omarmen van westerse levensstijl, ideeën over politiek, economie, oorlogsvoering ; Irak soevereine staat. 1936; Jordanië en Syrië - Arabieren van streek over Palestina. Ben Goerion riep in 1948 de onafhankelijke joodse staat uit. - Engeland bleef invloed houden in Egypte. Suezkanaal was belangrijk, Engeland had Egypte in de greep en de koning greep niet in. In 1952 greep het leger in, staatsgreep o.l.v. Nasser. Egypte duldde geen bemoeienis - Gevolg staatsgreep: nationalisme golf, handen ineen - Sociale ongelijkheid was doorn in het oog, Baathpartij. - Overheid leidende rol in economische en sociale ontwikkeling. Islam bleef staatsgodsdienst, bevolking voornamelijk moslim, rol van islam was privé-leven, emancipatie van de vrouw was ideologie, sluier was obstakel voor ontwikkeling, westerse kleding in mode, rolpatroon man-vrouw bleef bestaan. - Arabische leiders hadden het over vrijheid, bedoelden vrij van westerse invloed. Irak en Egypte zelfs dictatuur. Democratie kwam niet voor in Arabische wereld. - Perzië richtte zich op het westen, politiek en cultureel, sluier werd verboden, islam in de politiek werd verleden tijd. Modernisering: aanpak grondbezit, vrouwenemancipatie, beter onderwijs. Sjah werd politiek gesteund door VS, zagen in Iran trouw bondgenoot tegen buurland Rusland. - Verzet tegen de sjah en zijn politiek: 1. democraten; modernisering beginnen bij meer macht voor parlement, vrije pers 2. communisten; sjah heult met VS-grootkapitaal 3. conservatieve islamieten; hij week af van regels en cultuur van de islam. Pagina 4 van 5

5 - geestelijk leiders organiseerden verzet, o.l.v. Ayatollah Khomeini, hij week uit naar ballingsoord in Parijs, 1979 middenstand sloot zich aan, einde bewind sjah was aangebroken, Ayatollah vloog terug en werd binnen gehaald als redder van vaderland en islam. - Iran werd theocratie; een staat geregeerd door geestelijken, de islam. Wetten van gelijkheid en tolerantie werden afgeschaft, politie trad op tegen verzet tegen Ayatollah. - Jaren 90; jonge Arabieren keren zich tegen westerse invloeden in Midden-Oosten. Tegen: bestaan Israël, en alle westerse ideeën en ideologieën. Ze richtten zich op het fundament van alles: de koran en de uitspraken van Mohammed (=fundamentalisten) - Fundamentalisten: bedreiging voor westerse landen en voor Saoedi-Arabië, de levensstijl van de heersers van de oliestaat wordt veracht, het land zou als hoeder van de heilige plaatsen een goed voorbeeld moeten geven. - Bin Laden, multimiljonair, kapitaal om mensen te regelen en opleiden tot terreurdaden tegen verwesterde Arabische regimes en tegen het westen zelf. Afghanistan was thuisbasis van de trainingskampen. 11 september, 1e en 2e vliegtuig WorldTradeCenter, de TwinTowers, 3e vliegtuig Pentagon, 4e vliegtuig neergestort in Pennsylvanië. VS verjoeg Afghaanse regering en begon klopjacht op BinLaden. - Gastarbeiders door economische groei, recente migranten: vluchtelingen uit Irak, Somalië, Bosnië, Afghanistan. (wegens: burgeroorlog, economisch, onderdrukking) vaak geïsoleerd bestaan geen investeringen in taallessen omdat NL dacht dat het tijdelijk was. Weinig kennis van NL-samenleving. Behoefte aan: gebedshuizen, islamitische begrafenissen e.d., FOMON. - Jaren 80, organiseren op etnische basis, redenen: weinig invloed in organisaties. Ontwikkeling van moskeeën. Pagina 5 van 5