lv'<f/ \t2ll Gemeente DéiJfT

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "lv'<f/ \t2ll Gemeente DéiJfT"

Joris Geerts
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 pagina van 1 Anja van den Berg Van: Wiel Senden [senden@tomaatnet,nl] Verzonden: maandag 20 april ,46 Aan: Roelofsen, F.J. (Frans); Rene van der Werf; ]vandansik@hhdelfland; hw.spruit@pzh,nl; Griffie Onderwerp: DSM Bijlagen: Dames en heren, DSM tijdreeksanalyse Kees Maas,doc Bijgevoegd de resultaten van een tijdreeksanalyse die Dr. Kees Maas van de TU-Delft op mijn verzoek heeft uitgevoerd aangaande de effecten van stopzetten van de winning van DSM, Gaarne ben ik bereid samen met Kees Maas de resultaten toe te lichten. In dat verband zal ik a,s, donderdag ook inspreken bij de vergadering van het HHS Delfland, De DSM-kwestie komt ook overmorgen in de vergadering van PS aan de orde. Daar zal ik uiteraard ook het woord voeren, Ir, Wel Senden Statenlid SP Afd. lv'<f/ \t2ll Gemeente DéiJfT Kopie Doc/bljlage Productnr. 11 APR

2 Beste Wiel, Ik heb alle peilbuizen die ik in een wijdere omgeving van de winning van DSM in DINO vinden kon binnengehaald. Van de filters die in het winningspakkel staan heb ik de gemiddelde stijghoogte (gemiddeld over de waarnemingsperiode) uitgezet in figuur 1, als functie van de afstand tot de winning. Ik heb ze eerst omgerekend naar een winning van 13/6 miljoen m^/jaar. (Dat was nodig omdat de waarnemingsperioden uiteenliepen terwijl het debiet van de winning varieerde in de loop van de tijd). Omdat de invloed van de winning van DSM in de watervoerende laag waaruit gepompt wordt zo dominant is, geeft dczc figuur ccn aardige indruk van de invloed van de winning op dc stijghoogte in het winningspakket. Op ca 1200 m zit een rare uitschieter; ik heb niet achterhaald waaraan dat ligt. De rest van de punten ligt aardig op een lijn. Aan die uitschieter geef ik in wat er volgt geen aandacht meer. Als dc winning gestaakt wordt stijgt dc stijghoogte niet helemaal naar NAP. Ik schat dat het ca NAP-1 m zal kunnen zijn, maar gelet op het feit dat er ten oosten van Delft een diepe droogmakerij ligt zou het nog wel eens lager kunnen zijn. Om uit figuur 1 de invloed van de winning af te lezen moetje de blauwe bolletjes dus nog 1 a 2 meter omhoog schuiven. Voor wat ik met deze grafiek ga doen maakl het niet uit. Ik heb hem alleen nodig om de spreidingslengte vast te stellen. Later vertel ik waarom. Kerst vertel ik hoe. Als je de stijghoogten op log-schaal uitzet en een lijn door de punten trekt, dan is de spreidingslengte gelijk aan één gedeeld door de helling van de lijn. De helling is niet gevoeüg voor hoeveel je de bolletjes nog omhoog zou willen schuiven, dus de sprei dings lengte is op deze manier goed vast te stellen. Figuur 2 is figuur 1 op log-schaal. De lijn die ik door de punten getrokken heb heeft een helling van ongeveer 1 : 11000, dus de spreidingslengte is ongeveer (m). Het zou 'wel interessant zijn om na te gaan of dat goed in het model van Deltares zit, want het is een kenmerk dat veel invloed heeft op de doorwerking van de winning. Ik zie in het rapport van Deltares geen gegevens. Uit een eerder rapport (over de zgn. Quick Scan) haal ik cen sprcidingicngtc van 25 km. Dat zou dus veel tc groot zijn, maar misschien is dit inmiddels bijgesteld. De verlaging van de diepe stijghoogte is vooral van belang voor het inschatten van de grondmechanische effecten. Ik heb de stijghoogte nodig om de toename van de kwel cq, afname van de wegzijging te berekenen als de winning gestaakt wordt. (Wat ik daarmee ga doen vertel ik straks). Op grond van de formule van De Glee geldt i-^k(-) 2KX~ " /l waarin X de spreidingslengte is (m). Q is de omvang van de winning (m^/d) en / is de afstand tot de winning (m). / is dus de verandering van de kwel. (Merk op dat die alleen vanden van de sprcidingicngtc afliangt). Figuur 3 geeft het verloop van / weer, in mm/d. Omdat de rechte lijn in figuur 2 vrij robuust was vast te stellen en de spreidinglengte dus ook vrij robuust vast te stellen was, is dit resultaat ook vrij robuust te noemen. Ue beperking is wel dat er uitgegaan is van een ruimtelijk homogene bodemopbouw.

3 ' : ' ' ' : -. - ^. Gemiddelde stijghoogte bij Q = 13,6 miljoen m3/j -2 CL < -4 ]:]].;.::.; l - } - : - 0 ; o -6 B 'S) o -10..» :»» : : : : ; : ; ; : ; : : : \ '. \ H afstand tot DSM Figuur ï: Gemiddelde stijgltoogte in het winningspakket Gemiddelde stijghoogte bij Q = 13,6 miljoen m3/ -2 Q_ <.4.^..^, S -6 O) o :, - : : : ^. ^ - ^ - ^.--'-r.-«-^'' : : ;., - ^ ' ' " ^ ^ ^ < -..,..*,. ; :, ^ ' :, "''"'^, ' -12 ^ : - ' ^ ' ^ :» - - ^ : :, : -14 i ; ;., 1. ; 10 afstand tot DSM Figuur 2: Dit isjïguur 1 op log-schaal. De helling van de rode lijn is gelijk aan 1/X {X is de spreidingslengte)

4 0,7 0.6 I 0.5 E^ ra > CJ),^ 0,3 "O ^ 0.2 0,1 n :r:r::x::r:: :^^::.::::::^^:x:: :::i::.:r:::: Afname van kwel cq toename van infiltratie (mm/d).,.;...;...:...:... ;:;:::-::;^,,,.:.,,;,.,;,,,:...,,.,;...:..,;,,,,:.,..,.;...:.,..;.,,,:,,....,;.,.,:-,.,;,,,.;,.,, :::^::::\:::n- ::r:;::.::::- -^^::^;:::;:^:^^:^-.-^:.:x,:-..,;,...;..,,:...:.,.. pr~r^:,,,rr-rj Afstand tot de v\rinning (m) Figuur 3: Toename van de kwel c.q. afname van de wegzijging door staking van de winning van DSM. Fiet gaat in deze notitie om het vaststellen van de doorwerking van dc wiiming naar boven. Dat lukt niet rechtstreeks met tijdreeksanalyse omdat die doorwerking klein is en overheerst wordt door andere invloeden. De (ondiepe) grondwaterstand reageert vooral op neerslag en verdamping. (Maar dc verdamping is in stedelijk gebied niet zo hoog). Verder spelen peilschommelingen van de sloten en de grachten een rol, Toch is het wel degelijk mogelijk om een goede inschatting te geven van de doorwerking van de wiiming. Het is namelijk zo dat de grondwaterstand op ccn verandering van kwel of wegzijging precies zo reageert als op een verandering van neerslag of verdamping. Met tijdrocksanalyse is het mogelijk om na te gaan hoe de grondwaterstand op neerslag of verdamping reageert. Omdat we inmiddels weten hoe de kwel/wegzijging verandert kunnen we de gevolgen van het staken van de winning op de grondwaterstand daarna uitrekenen. Van ccn studente heb ik de grondwaterstandsreeksen van de Gemeente Delft gekregen. Je moet dus even kortsluiten met de Gemeente Delft of je daarmee naar buiten mag treden. Ik heb alle reeksen aan een standaard-tijdreeksanalysc onderworpen. Hén van de parameters die daarmee bepaald kunnen worden is de zogenaamde drainageweerstand c^ (d). De drainage weers tand geeft aan hoeveel de grondwaterstand zou stijgen (in m) als de neerslag met 1 m/d zou toenemen, (Dat is een ongebruikelijk hoge intensiteit, maar zo is nu eenmaal de definitie). In ons geval geeft de drainageweerstand dus tevens aan hoeveel m de grondwaterstand zou stijgen als dc kwel m/d zou toenemen. Figuur 4 geeft het resultaat van de analyse. De puntjes geven dc plaatsen van de peilbuizen aan. Het zijn allemaal ondiepe peilfilters, die representatief geacht mogen worden voor de grondwaterstand. De blauwe puntjes zijn peilbuizen waarvoor de opgestelde tijdreeksmodellen niet aan dc gebruikelijke kwaliteitseisen voldeden. Die zijn waarschijnlijk nog wel te redden, maar daarvoor is nu geen tijd.

5 * * / / tl / ' * / / j f \ * ' X V. ^ ' ^ ^^ * * «* ^ \ i\ \ \v; - \ \ \ \ \ \ \ \ \.- f \ r^ y K = y =^ Figuur 5: Drainageweerslnnd (d) ter plaatse van een aanlal ondiepe peilbuizen van de Gemeente Delft. De blauwe punten gegeven peilbuizen aan ïvaarvoor de opgestelde tijdreeksmodellen niet aan de kumlitcitstoets voldeden. De kleurenbalk geeft de betekenis van dc kleuren aan; dc schaal is in dagen. Om de verhoging van de grondwaterstand te vinden moei dc drainagcwcerstand vermenigvuldigd worden met de verandering van de kwel, die we inmiddels kennen {zie figuur 3). I iet resultaat is weergeven in figuur ,02E ooie Figuur 5: Verhoging van de grondwaterstand (in m) ten gevolge van het staketi van de winning van DSM. oooe

Discussie In de binnenstad ligl de verhoging van de grondwaterstand door sluiting van de winning op ca. 2 cm. Het rapport van Deltares geeft gebieden aan met 25 tot 50 cm.

6 Discussie In de binnenstad ligl de verhoging van de grondwaterstand door sluiting van de winning op ca. 2 cm. Het rapport van Deltares geeft gebieden aan met 25 tot 50 cm. Ik ben uitgegaan van een ruimtelijk homogene bodemopbouw. Kennelijk heeft Deltares informatie over gaten in dc afsluitende laag. Om op 25 a 50 cm uit te komen moot de weerstand van de afdekkende laag op die plekken wel een factor 10 a 20 lager zijn dan gemiddeld in de omgeving. Het is cruciaal om te weten waarop Deltares de weers tands waarden ter plaatse van de rode vlekken in zijn figuur 5,2 heefl gebaseerd. In verband met de grondmechanische schade zou ik verder opvragen welke spreidingslengte gebruikt is en welke /fd-waardc(n), om na te rekenen of dc verlagingen in het winningspakket kloppen.

Vergelijkbare documenten

Grondwaterstanden juni 2016

Grondwaterstanden juni 2016 Kennisvraag: In beeld brengen van de grondwatersituatie zoals die buiten geweest is. Antwoord: op vrijwel alle meetlocaties waar analyse mogelijk was komt de maximale waterstand