ESG Beleggingsbeleid ZLM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ESG Beleggingsbeleid ZLM"

Transcriptie

1 ESG Beleggingsbeleid ZLM Dit document beschrijft de wijze waarop wij omgaan met maatschappelijk verantwoord beleggen. Naast de financiële aspecten vinden wij het belangrijk dat milieu-, sociale en governance-aspecten worden meegenomen in de beleggingskeuzes. Deze factoren staan ook wel bekend als de ESG-factoren (Environment, Social & Governance). Onderstaand gaan wij onder meer in op onze missie en visie, strategie, implementatie, uitvoeringsvormen, governance en verantwoording ten aanzien van ons ESG-beleggingsbeleid. 1. Missie en Visie Wij zijn een verzekeraar en dienstverlener die uitblinkt in klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid. Wij bieden (verzekerings)oplossingen en diensten die zekerheid bieden en ontzorgen. Het karakter van een Onderlinge laten we terugkomen in onze dienstverlening. Zo worden wij niet gedreven door financiële targets. Wij zijn persoonlijk en klantgericht en laten dit zien in ons product- en dienstenaanbod. Onze focus ligt op particulieren in Zeeland en Brabant. In onze maatschappij heeft iedereen te maken met onzekerheden en risico s. Als ZLM willen we zekerheid bieden en ontzorgen. Hierbij hebben wij altijd oog voor de lange termijn en duurzaamheid. Dat geldt ook voor onze beleggingen. Wij geloven dat rendement en maatschappelijke betrokkenheid hand in hand kunnen gaan. Wij proberen met onze beleggingen een zo gedegen mogelijk rendement te behalen maar hebben daarbij ook aandacht voor maatschappij, mens en milieu. Omgevingskader Naast de verwachtingen van onze directe stakeholders wordt zowel vanuit de wetgever als de maatschappij verwacht dat een verzekeraar geld verantwoord belegt. Normen hieromtrent zijn opgenomen in onder andere het Besluit marktmisbruik Wft, de Code Duurzaam beleggen en het Convenant Internationaal Verantwoord Beleggen. Besluit marktmisbruik Wft In het Besluit marktmisbruik Wft (artikel 21a) is opgenomen dat het o.a. verzekeraars verboden is financiële instrumenten te verwerven uitgegeven door of te investeren in ondernemingen die zich bezighouden met de productie, verkoop of distributie van clustermunitie. Expliciet uitgesloten hiervan zijn deelnemingen in indexfondsen en extern beheerde beleggingsinstellingen die voor minder dan 5% in dergelijke ondernemingen beleggen. Code Duurzaam Beleggen Sinds 1 januari 2012 geldt de Code Duurzaam Beleggen ( de Code ). Deze is opgesteld door het Verbond van Verzekeraars, heeft het oogmerk om duurzaam beleggen te stimuleren bij verzekeraars en is van toepassing op haar individuele leden. De leden committeren zich aan de code en handelen naar de geest ervan. Dat betekent dat verzekeraars in beleggingskeuzes milieu-, sociale en governance-aspecten moeten betrekken. De Code sluit aan bij internationale principes: de United Nations Principles for Responsible Investment (PRI) en United Nations Global Compact (UNGC). De PRI zijn zes principes over de integratie van ESG in beleggingsbeleid, de transparantie daarover en het aanmoedigen daartoe. De UNGC ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

2 bestaat uit tien principes op het gebied van mensenrechten, arbeidsrechten, milieu en het tegengaan van corruptie. Daarnaast verbiedt de Code beleggingen in controversiële wapens. Voor extern beheerd vermogen wordt van verzekeraars verwacht dat zij vermogensbeheerders stimuleren om verantwoord te beleggen. Convenant Internationaal Verantwoord beleggen Op 5 juli 2018 is het Convenant Internationaal Verantwoord Beleggen ( het Convenant ) ondertekend door de verzekeringssector, maatschappelijke organisaties, vakbeweging en overheid. Met dit convenant sluit de Nederlandse verzekeringssector een bredere en ambitieuze overeenkomst gericht op ESG-thema s. Dit convenant bouwt voort op de voornoemde Code Duurzaam Beleggen van het Verbond. Met de aanvullende afspraken in het Convenant wordt beoogd om gezamenlijk te komen tot een ESG-praktijk voor beleggingen, conform de processen en principes van de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen, en mogelijkheden te zoeken om verbeteringen op ESG- thema s te bereiken. Aangesloten verzekeraars zijn gehouden aan het Convenant en de hierin gemaakte afspraken. Deze afspraken hebben onder andere betrekking op ESG-beleid, ESG due diligence, ESG-thema s, transparantie en het inzetten op do good naast do no harm. Met de uitvoering van deze afspraken wordt rekening gehouden met de omvang, beschikbare capaciteit, operationele context en structuur van een individuele verzekeraar. 2. Doelstelling ESG-beleid en strategie Doelstelling ZLM onderschrijft de Code en het Convenant. In aanvulling op hetgeen de Code en het Convenant stellen met betrekking tot verantwoord beleggen, geldt dat er een brede maatschappelijke ontwikkeling plaatsvindt waarbij van zowel ondernemingen als investeerders wordt verlangd dat zij bijdragen aan een duurzame samenleving. Concreet betekent dit dat van ondernemingen en investeerders wordt verwacht dat zij zich bij hun beslissingen rekenschap geven van de implicaties voor de ESG-gerelateerde factoren. Wij zijn van mening dat maatschappelijke ontwikkelingen ertoe zullen leiden dat ESG-factoren in de toekomst verder aan betekenis gaan winnen. Veronachtzaming van ESG-factoren zal in toenemende mate een risicofactor worden voor beleggers. Ten aanzien van het ESG-beleid hanteren wij de volgende doelstelling: Een duurzame financiële zekerheid voor onze leden staat centraal. Met dit ESG-beleid wensen wij ook een bijdrage te leveren aan een duurzame leefbare wereld. Wij streven ook naar concrete bijdragen door regionale en internationale duurzaamheidsprojecten te ondersteunen. Naar onze overtuiging resulteert dit beleid in een beter risico/rendementsprofiel zonder financieel rendement op te geven. Strategie In lijn met de doelstelling kiezen wij ervoor om, binnen onze mogelijkheden, het ESG-beleid verder vorm te geven en aan te sluiten op de nieuwe kaders en afspraken die voorvloeien uit het Convenant. ESG-factoren maken daarmee integraal onderdeel uit van ons beleggingsproces. Bij beleggingskeuzes wordt de ESG-impact beoordeeld, naast de impact op rendement, risico, vereist kapitaal en liquiditeit. Hierbij staan wij in beginsel open voor alle typen ESG-uitvoeringsvormen die voor ons beschikbaar zijn. Aanpassingen in de portefeuille worden stapsgewijs geïmplementeerd, bijvoorbeeld bij aanpassingen van het ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

3 strategisch beleid en/of wanneer aantrekkelijke investeringsmogelijkheden worden geïdentificeerd. Figuur 1 ESG maakt integraal onderdeel uit van het beleggingsproces 3. ESG-beleid en implementatie Samenwerking met de fiduciair manager Voor de implementatie van het ESG-beleid sluiten wij in sterke mate aan bij de inspanningen van onze fiduciair manager Kempen Capital Management ( KCM ). Wij volgen deze aanpak vanuit de overtuiging dat een gezamenlijke aanpak efficiënter is en tot meer impact leidt. Wij toetsen of de door de fiduciair manager uitgevoerde ESG-activiteiten voldoende zijn en aansluiten bij ons beleid. Indien nodig sturen wij bij. De fiduciair manager beschikt over specialisten ten aanzien van verantwoord beleggen die ons direct of indirect assisteren bij het uitvoeren van het ESG-beleid voor de beleggingen die zij onder beheer heeft. Implementatie Diverse uitvoeringsvormen kunnen invulling geven aan het ESG-beleid. Bij de keuze voor uitvoeringsvormen en de intensiteit van het ESG-beleid nemen wij de volgende aspecten in overweging: ons ambitieniveau; de impact op rendement, kosten, risico en complexiteit; uitvoerbaarheid; beleggings- en evaluatiehorizon. ESG kan worden geïntegreerd door beleggingen uit te sluiten, in dialoog te treden met ondernemingen en proberen bij te dragen aan verbeteringen ( engagement ) of nadrukkelijk beleggingen te selecteren op ESG-impact ( impact investing ). Bij uitsluiting wordt het profiel van de portefeuille mogelijk snel verbeterd maar wordt geen bijdrage geleverd. Engagement en impact Investing vereisen in de regel een langere horizon. Hierbij wordt een intensieve en langdurige relatie, direct of via een beleggingsfonds, aangegaan met de onderneming. ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

4 ESG due diligence Het Convenant schrijft voor dat verzekeraars ESG-due diligence uitvoeren om mogelijke en daadwerkelijke risico s op negatieve impacts voor andere belanghebbenden inzichtelijk te maken. Het identificeren van risicovolle sectoren en bedrijven die gevoelig zijn voor ESGrisico s maakt ook onderdeel uit van dit proces. Voor de (onderliggende) beleggingen die onder beheer zijn bij de fiduciair manager wordt dit geïmplementeerd op basis van screening met behulp van MSCI ESG research. Op basis van de screening resultaten wordt overleg gevoerd met fondsmanagers in het kader van de dialoog die zij weer voeren met de onderliggende bedrijven en mogelijke uitsluiting van beleggingen. Daarnaast voert de fiduciair manager due diligence uit op de fondsmanagers van de onderliggende beleggingen. Het gevoerde ESG-beleid maakt hier integraal onderdeel van uit. Jaarlijks wordt het ESG beleid, de implementatie en transparantie van de fondsmanagers op een gestructureerde wijze geëvalueerd en, indien noodzakelijk, in contact getreden om verbeteringen te realiseren. 4. Uitvoeringsvormen Wij maken bij de implementatie van ons ESG-beleid gebruik van de onderstaande uitvoeringsvormen: Screening Op kwartaalbasis worden onze beleggingen op look through basis gescreend. Hierbij worden de onderliggende posities in de beleggingsportefeuille op ESG-criteria gemonitord. De screening vindt plaats naar uitsluitingscriteria, en ESG-ratings en UN Global Compact criteria conform MSCI ESG Research. De UNGC screening houdt in dat MSCI ESG Research beoordeelt of bedrijven voldoen aan de normen en principes zoals opgesteld in de UNGC, de International Labour Organisation s Conventions en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights. Bedriijven die betrokken zijn bij zaken die op grote schaal schade veroorzaken worden geïdentificeerd, evenals bedrijven waarvoor wel betrokkenheid bestaat bij een controversiële zaak die (nog) niet als een schending van de UNGC beoordeeld kan worden. De MSCI ESG ratings geven een toekomstgericht beeld van de (afzonderlijke) ESG risico s en kansen waaraan bedrijven blootgesteld staan en hoe zij hiermee omgaan. Deze scores zijn relatief binnen de sector en houden rekening met het niveau van blootstelling maar ook de mitigering van risico s. Uitsluiting Bij uitsluiting wordt niet belegd in bepaalde bedrijven of landen. Uitsluiting is feitelijk de meest eenvoudige en goedkoopste uitvoeringsvorm. Immers, er hoeft niet te worden geïnvesteerd in een dialoog met ondernemingen die niet voldoen aan de ESG-normen. Uitsluiting vereist wel dat volledige controle bestaat over de selectie van onderliggende bedrijven. Bij het gebruik van beleggingsfondsen (in tegenstelling tot maatwerkmandaten) is dit beperkt het geval. Een nadeel van uitsluiting is dat niet op directe wijze wordt geprobeerd om het gedrag van ondernemingen in de gewenste richting te beïnvloeden; maar op indirecte wijze door te stemmen met de voeten. Ons uitsluitingsbeleid richt zich op controversiële wapens. Dit uitsluitingsbeleid sluit aan bij de eerdergenoemde wettelijke bepalingen en de Code dat verzekeraars niet mogen ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

5 beleggen in bedrijven die zich bezighouden met de productie van clustermunitie. Aanvullend beleggen wij ook niet in andere controversiële wapens zoals producenten van kernwapens en landmijnen. Het uitsluitingsbeleid is doorgevoerd op alle beleggingsfondsen. De uitsluitingslijst wordt weergegeven in de bijlage. Daarnaast worden bedrijven die de UNGC ernstig schenden zoveel mogelijk uitgesloten. Identificatie door MSCI ESG Research is hierbij leidend. Indien een dergelijke onderneming in een beleggingsfonds is vertegenwoordigd, wordt met de fondsmanager een dialoog gestart met het doel om de positie te verkopen. Bij de selectie van beleggingsfondsen wordt beoordeeld in hoeverre een strengere uitsluiting, gericht op het vermijden van lage ESG-scores, kan worden geïntegreerd. Actief aandeelhouderschap Actief aandeelhouderschap duidt op een beleid waarbij actief gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid die men heeft als aandeelhouder om invloed uit te oefenen op het beleid van een onderneming. Dit kan zowel via stemmen als engagement. Stembeleid Door middel van stemmen bij de aandeelhoudervergaderingen kan er invloed uitgeoefend op, en richting gegeven worden aan, het beleid van bedrijven. Door duurzaamheid mee te nemen in het stembeleid kunnen bedrijven door aandeelhouders gestimuleerd worden om duurzamer te opereren. Beleggingsfondsen in onze beleggingsportefeuille voeren hun eigen stembeleid, waarbij zij zelf stemmen of gebruik maken van proxy voting service providers. Het stembeleid maakt onderdeel uit van de dialoog die de fiduciair manager onderhoudt met de fondsmanagers. Hierbij wordt gestreefd naar toenemende transparantie van het stembeleid. Engagement Engagement duidt op het voeren van een actieve dialoog met ondernemingen en fondsmanagers met als doel om het gedrag van ondernemingen in de gewenste richting te bewegen. Bij het formuleren van een engagement beleid wordt gebruik gemaakt van standaarden en principes die verschillende organisaties hebben ontwikkeld. Voorbeelden zijn de UN Principles for Responsible Investment, UN Global Compact, OESO richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de Eumedion Best Practices voor betrokken aandeelhouderschap. Het voordeel van actief aandeelhouderschap is dat het op een positieve manier bijdraagt aan maatschappelijke verandering. Het is echter een tijdrovende uitvoeringsvorm (doorlooptijd doorgaans 3 tot 5 jaar) waarbij bovendien de individuele bijdrage niet makkelijk en specifiek te meten is. Derhalve is (veelal thematische) prioritering en collectief engagement van belang. De fiduciair manager voert een actieve en continue dialoog met fondsmanagers over het ESG beleid. Engagement met vermogensbeheerders wordt tevens gevoerd op basis van een screening van de portefeuille. Bedrijven die op de uitsluitingslijst staan en op basis van MSCI ESG Research de UN Global Compact ernstig schenden of een zeer lage MSCI ESG Rating hebben zijn onderdeel van de dialoog die met de vermogensbeheerder wordt gevoerd. Hierbij wordt gestreefd naar uitsluiting van de positie danwel actief engagement door de fondsmanager. Indien hier onvoldoende vervolg aan wordt gegeven kan het betreffende beleggingsfonds worden verkocht. ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

6 Daarnaast voert de fiduciair manager direct met individuele bedrijven gesprekken om tot een duurzamer ondernemingsbeleid te komen. De keuze voor ondernemingen waar engagement mee plaatsvindt komt voort uit een thematische aanpak. Hierbij wordt ook aangesloten bij collectieve engagementtrajecten. Hierbij trachten institutionele beleggers en/of belangenorganisaties gezamenlijk een verbetering van het beleid met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen bij bedrijven of overheden te realiseren. De fiduciair manager streeft ernaar de transparantie over engagement-inspanningen en - resultaten, ook door de onderliggende fondsmanagers, steeds verder te vergroten. Impact investing en do good Met impact investing worden investeringen gedaan in thema s en/of bedrijven die een oplossing bieden voor een specifiek duurzaamheidsvraagstuk. Hierbij wordt naast financieel rendement ook gestreefd naar een sociaal en/of ecologisch rendement. Dit sluit aan bij de intentie in het Convenant om in te zetten op do good. De thema s waarin geïnvesteerd kan worden, zijn zeer divers en kunnen relateren aan de 17 Duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN (Sustainable Development Goals (SDG s). Deze zijn onderstaand weergegeven. Impact investing kan worden ingevuld via beleggingsfondsen of door zelf direct te investeren in bepaalde projecten of ondernemingen. Wij staan open voor de verschillende mogelijkheden maar beoordelen alle mogelijke investeringen ook in de eerder geschetste samenhang met rendement, risico, vereist kapitaal, liquiditeit en complexiteit. Indien mogelijk gaat de voorkeur uit naar regionale investeringsprojecten. ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

7 Figuur 2 de 17 Sustainable Development Goals (SDG s) voor 2030 zoals deze in 2015 door de VN zijn vastgesteld (deze 17 SDG s zijn gekoppeld aan de thema s van het Global Impact Investing Network) 5. Governance Het bestuur van ZLM stelt de doelstelling, strategie en het ESG-beleid vast en toetst of de uitvoering binnen de beleidskaders plaatsvindt. De fiduciair manager geeft advies en implementeert het ESG-beleid in de beleggingen onder beheer en rapporteert hierover. Daarnaast draagt de fiduciair manager bij aan de kennis en inzichten van het bestuur over verantwoord beleggen. De beleggingscommissie monitort op basis van kwartaalrapportages en het jaarlijkse ESG-verslag van de fiduciair manager. Hierbij wordt vastgesteld of het beleid wordt uitgevoerd zoals dat is bedoeld. ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

8 6. Verantwoording en rapportage Transparantie is van belang. Zoals voorgeschreven door de Code en het Convenant, dragen wij bij aan deze transparantie door onder andere inzicht te verlenen in het ESG-beleid en rapportage over de inspanningen, resultaten en wijzigingen die voorvloeien uit dit beleid. Hierin worden wij bijgestaan door de fiduciair manager. De fiduciair manager rapporteert op kwartaalbasis op basis van screening van de onderliggende beleggingen onder beheer. Hierbij wordt inzicht geboden in de (eventuele) posities naar bedrijven waarvoor uitsluiting wordt nagestreefd, de naleving van de UN Global Compact en de ESG scores volgens MSCI ESG Research. Daarnaast streeft de fiduciair manager naar toenemende transparantie en rapportage over stembeleid en engagement-inspanningen door de onderliggende fondsmanagers. Hierbij moet inzicht worden geboden met welke bedrijven engagement is gevoerd, de voortgang van trajecten en de bereikte resultaten (of eventuele desinvesteringen). Hiertoe is de dialoog met de onderliggende fondsmanagers reeds gestart. ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

9 Bijlage uitsluitingslijst Ondernemening Land Betrokken bij Aecom VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Aryt Industries Ltd. Israel Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Ashot - Ashkelon Industries Ltd. Israel Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Blueprint Technologies, Inc. VS Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) China Aerospace Science And Technology Corporation China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) China North Industries Group Corporation China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) China Spacesat Co., Ltd. China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Fluor Corporation VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) General Dynamics Corporation VS Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Hanwha Corp Korea Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Mine Ban Treaty (Ottawa, 1997) Honeywell International Inc. VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Huntington Ingalls Industries, Inc. VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Inner Mongolia North Heavy Industries Group Co., Ltd China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Israel Military Industries Ltd. Israel Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Jacobs Engineering Group Inc. US The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Korea Aerospace Industries, Ltd. Korea Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Larsen And Toubro Limited India Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Lockheed Martin Corporation VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Motovilikhinskiye Zavody Pao Rusland Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Nabha Power Limited India Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Newport News Inc VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) North Huajin Chemical Industries Co., Ltd. China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) North Navigation Control Technology Co Ltd. China Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Northrop Grumman Innovation Systems, Inc. Northrop Grumman Corporation VS VS Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Mine Ban Treaty (Ottawa, 1997) Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Mine Ban Treaty (Ottawa, 1997) Poongsan Corporation Korea Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Raytheon Company VS Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Roketsan Roket Sanayi Ve Ticaret Anonim Sirketi Turkije Convention on Cluster Munitions (Dublin, 2008) Serco Group Plc VK The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Textron Inc. VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) Mine Ban Treaty (Ottawa, 1997) Bwx Technologies, Inc VS The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (New York, 1968) ESG Beleggingsbeleid ZLM Verzekeringen / december

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Uitsluitingslijst (november 2015)

Uitsluitingslijst (november 2015) Uitsluitingslijst (november 2015) Van Lanschot belegt niet in ondernemingen die betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens. Controversiële wapens zijn antipersoonsmijnen, kernwapens, clustermunitie,

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord + Internationale verdragen: overig + Internationale verdragen: overig + ILO-declaraties en principes + OESO-richtlijnen + Parijs-akkoord + Sustainable Development Goals (SDG s) + UN Global Compact 02.01

Nadere informatie

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers 7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen 10 oktober 2014 Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen SPW Verantwoord beleggen is voor SPW een belangrijk onderdeel van de beleggingsfilosofie en een integraal onderdeel van de beleggingsbeginselen.

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit document

Nadere informatie

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1.1 Principes Bij de beleggingskeuzes die Wealth Management Partners (WMP) maakt richt zij zich primair op het realiseren

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur Voorwoord Na onze initiële registratie en de ondertekening van de UN Global Compact (UNGC) in 2011, doet het mij een genoegen de onderschrijving van Wealth Management Partners (WMP) aan de tien principes

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied

Nadere informatie

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2017

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2017 CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 4 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid... 4 2.2. ESG-criteria...

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Stemmen 6. Engagement 7. ESG-integratie 1.

Nadere informatie

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2018

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2018 CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 4 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid... 4 2.2. ESG-criteria...

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen eloni Beleid Verantwoord Beleggen 1 Inhoud 1. Introductie... 3 2. Opzet van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.1. Doel van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.2. Implementatie van het beleid...

Nadere informatie

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2014

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2014 CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2014 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen...3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...3 2.2. ESG-criteria...3

Nadere informatie

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2016

CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2016 CZ Code maatschappelijk verantwoord beleggen 2016 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 4 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid... 4 2.2. ESG-criteria...

Nadere informatie

Beleid ethisch beleggen

Beleid ethisch beleggen Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur

Voorwoord. Namens alle medewerkers van WMP, Hoogachtend, w.g. B. Nienhaus Directeur Voorwoord Na onze initiële registratie en de ondertekening van de UN Global Compact (UNGC) in 2011, doet het mij een genoegen de onderschrijving van Wealth Management Partners (WMP) aan de tien principes

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

Beleid ethisch beleggen

Beleid ethisch beleggen Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Inleiding Fysiotherapeuten heeft als eerste doelstelling zorg te dragen voor een goed en betaalbaar pensioen. Binnen deze fiduciaire

Nadere informatie

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV Code Duurzaam Beleggen VvV onderdeel inhoud verschil artikel 1 De Code Duurzaam Beleggen opgesteld door het Verbond van Verzekeraars

Nadere informatie

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen

bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen bpfbouw Maatschappelijk verantwoord beleggen INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 3 2 Wat is maatschappelijk verantwoord beleggen? 4 3 Waarom willen wij maatschappelijk verantwoord beleggen? 6 4 Hoe willen wij maatschappelijk

Nadere informatie

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 1. Inleiding Onder maatschappelijk verantwoord beleggen wordt verstaan dat bij de wijze van beleggen rekening wordt gehouden met sociale, milieu-

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 Verantwoord beleggingsbeleid Wij vinden het belangrijk dat uw geld maatschappelijk verantwoord wordt belegd. Dit doen we op verschillende manieren: we sluiten bepaalde

Nadere informatie

STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO. ESG Beleid (versie 28 april 2016)

STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO. ESG Beleid (versie 28 april 2016) STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO ESG Beleid (versie 28 april 2016) Inleiding Het pensioenbureau is gevraagd het huidige ESG beleid van het pensioenfonds te beschrijven en de implementatie te verduidelijken.

Nadere informatie

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner Voorwoord In 2011 ondertekende Wealth Management Partners (WMP) zowel de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI) als de UN Global Compact (UNGC). Dit was voor ons de stimulans om

Nadere informatie

verantwoord beleggen

verantwoord beleggen verantwoord beleggen Verantwoord beleggen bij Delta Lloyd Delta Lloyd Groep ziet beleggen als een effectieve manier om waarde te vermeerderen, zolang dat op een verantwoorde manier gebeurt. Maar wat is

Nadere informatie

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding In de strategie van Pensioenfonds Achmea is vastgelegd dat het fonds wil bijdragen aan een duurzame samenleving. Dit is vertaald in de volgende kritische

Nadere informatie

VERANTWOORD BELEGGINGSBELEID

VERANTWOORD BELEGGINGSBELEID Providence Capital NV Meerweg 7, 1405 BA Bussum Postbus 286, 1400 AG Bussum Nederland T +31 (0)35 6926 750 F +31 (0)35 6926 740 info@providencecapital.eu www.providencecapital.eu ProvCapBussum VERANTWOORD

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis

Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis 6 juli 2015 Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis 1 / 16 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding... 3 2 Wat is maatschappelijk verantwoord beleggen?... 4 3 Waarom willen wij maatschappelijk verantwoord beleggen?... 5

Nadere informatie

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA 's-gravenhage Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Directie Arbeidszaken Publieke Sector Arbeidsvoorwaarden en Overleg

Nadere informatie

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Welke beleggingen sluiten wij uit? Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 Pensioenfonds Detailhandel 300.000 deelnemers, 113.000 gepensioneerden, 32.000 werkgevers, 784.000 gewezen deelnemers; Dekkingsgraad ultimo januari

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, oktober 2016 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, september 2017 DoubleDividend Management B.V. Herengracht

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea

Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea Inleiding In de strategie van Stichting Pensioenfonds Achmea (SPA) is vastgelegd dat SPA wil bijdragen aan een duurzame samenleving.

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Versie: Definitief. MVB-beleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Versie: Definitief. MVB-beleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Versie: 2018-09-04. Definitief MVB-beleid INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding... 3 2. Maatschappelijke context... 3 3. Missie en visie m.b.t. MVB... 5 4. Doelen en thema s... 6 5. Randvoorwaarden bij de uitvoering...

Nadere informatie

AECOM Technology Corp Verenigde Staten Controversiële wapens Aerojet Rocketdyne Holdings Verenigde Staten Controversiële wapens

AECOM Technology Corp Verenigde Staten Controversiële wapens Aerojet Rocketdyne Holdings Verenigde Staten Controversiële wapens Uitsluitingslijst eind 2014 Company Country Reden AECOM Technology Corp Verenigde Staten Controversiële wapens Aerojet Rocketdyne Holdings Verenigde Staten Controversiële wapens Inc Aerojet Rocketdyne

Nadere informatie

Uitsluitingenlijst eind 2014. Company Country Reden. AECOM Technology Corp Verenigde Staten Controversiële wapens Aerospace Industries

Uitsluitingenlijst eind 2014. Company Country Reden. AECOM Technology Corp Verenigde Staten Controversiële wapens Aerospace Industries Uitsluitingenlijst eind 2014 Company Country Reden AECOM Technology Corp e Staten Aerospace Industries Iran Organization (AIO) Aerospace Long-March China International Trade Co., Ltd Aeroteh SA Roemenië

Nadere informatie

Don t Bank on the Bomb PAX, maart 2018

Don t Bank on the Bomb PAX, maart 2018 Don t Bank on the Bomb 2018 PAX, maart 2018 1. Hall of Fame In de Hall of Fame staan instituties die beleid hebben dat investeringen volledig uitsluit. Bovendien blijkt uit ons onderzoek dat zij geen investeringen

Nadere informatie

Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2016 Index

Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2016 Index Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2016 Index 1 Inleiding Verantwoord Beleggen 2 Uitsluitingsbeleid 3 Corporate governance en stemmen 4 Bijlagen 1 Inleiding Verantwoord beleggen Stichting

Nadere informatie

Verantwoord Beleggen. Verantwoord Beleggen

Verantwoord Beleggen. Verantwoord Beleggen Wij hebben de overtuiging dat aandacht voor Environmental, Social en Governance (ESG)-criteria in het beleggingsproces bijdraagt aan een beter risico/rendementsprofiel van de beleggingsfondsen. Daarom

Nadere informatie

document MVB-beleid Pagina 1 van 8

document MVB-beleid Pagina 1 van 8 document MVB-beleid Pagina 1 van 8 inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. MISSIE EN VISIE... 3 3. VERANTWOORDELIJKHEID... 3 4. UITSLUITEN... 4 5. STEMMEN EN ENGAGEMENT... 5 6. ESG INTEGRATIE BIJ ONZE EXTERNE

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Juni 2014 Inleiding In juni 2013 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn, hierna te noemen PFZW of het pensioenfonds,

Nadere informatie

Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2014 Index

Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2014 Index Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2014 Inde 1 Inleiding Verantwoord Beleggen 2 Uitsluitingsbeleid 3 Corporate governance en stemmen 4 Bijlagen 1 Inleiding Verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten JAARVERSLAG VERANTWOORD BELEGGEN 2017

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten JAARVERSLAG VERANTWOORD BELEGGEN 2017 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten JAARVERSLAG VERANTWOORD BELEGGEN 2017 2 \ Inhoudsopgave Introductie MVB beleid Screening van de beleggingen Ontwikkelingen in groene obligaties 3 \ Introductie

Nadere informatie

Jaarvergadering 2018

Jaarvergadering 2018 Jaarvergadering 2018 Agenda 1. Opening 2. Verslag beheerder over 2017 3. Organisatiestructuur 4. Vaststelling jaarrekening 2017 5. Decharge beheerder 6. Rondvraag 7. Sluiting Verslag beheerder 2017 Meesman

Nadere informatie

Corporate governance en verantwoord beleggen bij SBZ Pensioen

Corporate governance en verantwoord beleggen bij SBZ Pensioen Corporate governance en verantwoord beleggen bij SBZ Pensioen Corporate Governance Het bestuur heeft begin 2004 beleid geformuleerd met betrekking tot Corporate Governance. Hiermee gaf het bestuur gehoor

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. Management B.V. Best practices voor betrokken aandeelhouderschap Amsterdam, januari 2015 Management B.V. Herengracht 252 1016 BV Amsterdam Tel: +31 20 520 7660 contact@doubledividend.nl KVK nr. 30199843

Nadere informatie

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2018 2. Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Beleid voor Verantwoord beleggen. bpfbouw

Beleid voor Verantwoord beleggen. bpfbouw Beleid voor Verantwoord beleggen bpfbouw 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Doelstellingen 4 2 Wettelijk kader 4 3 Relatie met ons andere beleid 5 3.1 Onze missie 5 3.2 Beleggingsovertuigingen 6 3.3 Verantwoord

Nadere informatie

Aan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om?

Aan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om? Because we care Onze missie is het realiseren van beleggingsdoelen voor onze klanten door het leveren van duurzame performance, service en advies. Verantwoord in alles wat we doen, blijven verrassen en

Nadere informatie

Samenvatting stembeleid MN

Samenvatting stembeleid MN Samenvatting stembeleid MN MN is van mening is dat actief aandeelhouderschap van groot belang is voor een verantwoorde bedrijfsvoering door de bedrijven waar zij in belegt. Daarom voert MN wereldwijd een

Nadere informatie

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2014

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2014 Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2014 Inde 1 Inleiding Verantwoord Beleggen 2 Uitsluitingsbeleid 3 Corporate governance en stemmen 4 Bijlagen 1 Inleiding Verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

Teslin Capital Management BV. Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren

Teslin Capital Management BV. Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren Teslin Capital Management BV Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren Versie november 2014 2 Onze visie: Een onderneming heeft als doel waarde te creëren op de lange termijn, met inachtneming van de belangen

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Het beleggingsbeleid van de Stichting Cappital Premiepensioeninstelling (Cappital) is voor zowel de zekerheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal

Nadere informatie

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering

Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering De Handreiking Kwaliteit Beleggingsbeleid in de praktijk 26 maart 2015 Alex Poel Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 Handreiking beleggingsbeleid

Nadere informatie

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BLACKROCK IMPACT SCREENS ESG IMPACT Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BlackRock Impact combineert het beste van BlackRock om beleggers te helpen een maatschappelijk én financieel verantwoord rendement

Nadere informatie

Versie: MVB-beleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Versie: MVB-beleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Versie: 2019-06-13 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Maatschappelijke context... 3 3. Missie en visie m.b.t. MVB... 4 4. Randvoorwaarden bij de uitvoering... 8 5. Uitvoeringsvormen... 10 6. Governance

Nadere informatie

Stewardshipbeleid. (Beleid inzake betrokken aandeelhouderschap) Inhoudsopgave

Stewardshipbeleid. (Beleid inzake betrokken aandeelhouderschap) Inhoudsopgave Stewardshipbeleid (Beleid inzake betrokken aandeelhouderschap) Inhoudsopgave Amsterdam, januari 2019 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Beleggingsfilosofie DoubleDividend 3. Nederlandse Stewardship Code een

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2015

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2015 Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2015 Inde 1 Inleiding Verantwoord Beleggen 2 Uitsluitingsbeleid 3 Corporate governance en stemmen 4 Bijlagen 1 Inleiding Verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2017 Index

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2017 Index Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2017 Index 1 Inleiding Verantwoord Beleggen 2 Uitsluitingsbeleid 3 Corporate governance en stemmen 4 Bijlagen 1 Inleiding Verantwoord beleggen Stichting

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen

Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 / 11 Mei 201 8 > Maatschappelijk verantwoord beleggen Achmea Investment Management INHOUDSOPGAVE > Akimov Igor / Shutterstock.com MENSENRECHTEN ARBEIDSNORMEN NATUUR & MILIEU GEZONDHEID KLIMAATVERANDERING

Nadere informatie

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Welke principes vormen de basis voor het beleggingsbeleid en

Nadere informatie

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Evaluatie Verantwoord Beleggen (beleid en uitvoering)

Hoofdstuk 1: Evaluatie Verantwoord Beleggen (beleid en uitvoering) Aan : Bestuur Mn Services Fondsenbeheer BV Van : Directie VB Opsteller : Kris Douma, Head of Responsible Investment Support & Active Ownership Datum : 23 februari 2010 Onderwerp : Vaststelling beleid en

Nadere informatie