IBM en de ontwikkeling van de Japanse computer industrie

Transcriptie

1 BM en de ontwikkeling van de Japanse computer industrie - Encyclopedie of 9 5/12/ :58 Japanese Studies Home IBM en de ontwikkeling van de Japanse computer industrie Uit Encyclopedie Inleiding Ter voorbereiding voor het schrijven van een bachelorpaper wordt aan de KU Leuven het vak Encyclopedie van de japanologie onderwezen. Het doel is om ons een aantal vaardigheden aan te leren in verband met het zoeken naar informatie. In de huidige maatschappij is dankzij de ontwikkelingen van de laatste decennia op vlak van ICT een enorm aanbod aan informatie. Misschien zelfs een overaanbod. Om de onderzoeker te helpen om dit kluwen van informatie de juiste en zo relevant mogelijke gegevens voor te schotelen bestaan er ook gespecialiseerde databanken en search-engines. De meeste bekende bij het grote publiek zijn wellicht Google Scholar en JStor. Er zijn er echter veel meer. Wij interesseren ons meer bepaald in deze databanken en search-engines die van belang zijn voor de japanologie. Dit betekent echter niet dat het klassieke boek afgeschreven is. Verre van. Een bibliotheek of een archief zijn nog altijd belangrijke plaatsen om waardevolle informatie te vinden. De bedoeling van dit vak is dan ook om een juiste aanpak en methode aan te leren om snel en gericht de juiste informatie te vinden. Via dit paper krijgen we een kans om deze kennis in praktijk om te zetten en biedt het ons de mogelijkheid om al een eerste reeks voorbereidingen te treffen voor het schrijven van ons eigenlijke bachelorpaper. Gezien mijn achtergrond als ICT-er gaat mijn interesse vooral uit naar ICT en technologie-gerelateerde onderwerpen. Aanvankelijk was ik van plan om een technisch aspect te behandelen. Mogelijke onderwerpen waren bijvoorbeeld de mobiele communicatie-netwerken in Japan, robotica en artificial intelligence of de halfgeleider industrie. Omdat mijn aanpak veel te technisch van aard dreigde te worden ben ik gaan zoeken naar een meer bereikbaar thema en dat heb ik gevonden dankzij een lezing van EU Ambassadeur Jörn Keck. Ambassadeur Jörn Keck had het tijdens een lezing betreffende de handelsbetrekkingen tussen Japan en de EU over het feit dat westerse bedrijven zo moeilijk de Japanse markt konden betreden en dat slechts enkele grote spelers hierin waren geslaagd. Eén van die bedrijven was IBM en hoe MITI ervoor had gezorgd dat Japan's eigen computer-industrie tot bloei kwam na de toetreding van IBM. Dit wist mijn nieuwsgierigheid te wekken. Hoe is IBM erin geslaagd om de Japanse markt te betreden? Welke richtlijnen heeft IBM gekregen van MITI? Werd IBM aangespoord om technologie te delen met haar toen nog onbestaande concurrenten? In welke mate heeft MITI de technologie-sector en meer bepaald de computer-industrie in Japan begeleid en is ze verantwoordelijk voor haar huidige vorm? Dit zijn denk ik zowat de meest prangende vragen waar ik graag op wil ingaan. Om hier concrete antwoorden op te vinden is het belangrijk om te weten wat MITI precies is. Hoe ze is ontstaan en wat haar rol is binnen de Japanse economie en besluitvorming van de overheid. Nadien kunnen we gaan kijken op welke wijze MITI verschillende economische sectoren begeleidt en meer specifiek de computer-industrie. IBM biedt ons hier de kans om dit van naderbij te bestuderen, gezien het bedrijf eigenlijk wel als de basis voor Japan's eigen computer-industrie gezien kan worden. Ze hadden namelijk alle ontwikkelingen op ICT vlak moeten missen door de oorlog met de Verenigde Staten.

2 2 of 9 5/12/ :58 Methodiek Tools Omdat we vandaag de dag massa's informatie kunnen vinden is het belangrijk om dit op een efficiënte manier te kunnen beheren. We kunnen alles noteren in een tekstbestandje maar dit dreigt snel in een onoverzichtelijk kluwen van links, titels, namen en nota's te veranderen. Gelukkig bestaan er talrijke handige programma's en tools die ons hierbij kunnen helpen. Rikai-chan Tijdens de zoektocht naar informatie is het onvermijdelijk om Japanse bronnen tegen te komen. Om niet uren op zoek te moeten gaan in een woordenboek om een titel te kunnen begrijpen kan je gebruik maken van Rikaichan. Dit is een Firefox-extensie die een vertaling van de woorden geeft van zodra je met de cursor erover beweegt. Dankzij deze extensie is het mogelijk om snel te weten te komen of een Japanse tekst al dan niet relevant is voor het gekozen onderwerp. Diigo Diigo is een zogenaamde "social bookmarking" site. Het stelt een gebruiker niet enkel in staat om gevonden webpagina's te bookmarken, maar ook om stukken tekst te markeren, nota's toe te voegen, tags toe te voegen en de resultaten te delen met andere mensen die dezelfde interesses hebben. Zotero Zotero is eveneens een Firefox-extensie en stelt de gebruiker in staat om aan research-management te doen. Deze tool is speciaal ontworpen om gegevens en bibliografische referenties die je kunt vinden in onder andere databanken, Google Scholar, Wikipedia en dergelijke lokaal op te slaan. De gebruiker kan achteraf zelf nota's toevoegen of belangrijke passages markeren. Een interessante feature van deze extensie is dat je ook offline kunt verderwerken met het gevonden materiaal in tegenstelling tot Diigo. Google Documents Hoewel ik deze paper evengoed had kunnen schrijven met een klassieke tekstverwerker, heb ik toch voor Google Documents gekozen. Het biedt me de mogelijk heid om ongeacht de locatie met de meest recente versie te werk te te gaan. Ik maak er wel nog een plaatselijke kopie van om offline te kunnen verder werken indien nodig. テキスト翻訳 De Japanse portaalsite Excite bevat een tool waarmee je snel kleine stukjes tekst of hele webpagina's mee kunt vertalen van het Japans naar het Engels. Computervertalingen zijn verre van perfect, maar deze tool is volgens mij één van de betere die er te vinden zijn. De Engelse tekst die geproduceerd wordt is van zulke aard de gebruiker snel de grote lijnen te weten kan komen. Jisho.org Jisho.org is één van de vele online woordenboeken die men kan raadplegen. Het heeft een eenvoudige interface en weet toch heel wat functionaliteit te bieden. Hij kwam erg van pas om specifieke computertermen op te zoeken of plaats- en eigennamen op te zoeken.

3 3 of 9 5/12/ :58 Op zoek naar informatie Om een zoekopdracht tot een goed einde te brengen zijn de gebruikte trefwoorden van cruciaal belang. Kies je je trefwoorden te algemeen, dan vind je teveel informatie en doe je dit te gedetailleerd, dan ga je mogelijk veel informatie missen. Voorkennis over een onderwerp zal helpen bij het vernauwen van de zoekresultaten, maar zonder voorkennis zal men eerst op een soort verkenningstocht moeten gaan. Gedurende mijn eerste zoektochten heb ik getracht om een algemeen beeld te vormen over de Japanse computer industrie. Hoe werkt het Japans economisch beleid? Wat is MITI precies? Wat houdt de computer industrie precies in? Wie zijn de grote spelers in deze sector? Dankzij de primaire trefwoorden heb ik hier al veel informatie over kunnen terugvinden om deze vragen te kunnen beantwoorden. Vervolgens heb ik informatie gezocht aan de hand van secundaire trefwoorden. Op zichzelf geven deze trefwoorden enorm veel informatie die weinig relevant is bij mijn onderwerp. Echter, van zodra ze gecombineerd worden met de primaire trefwoorden komen erg specifieke en gedetailleerde informatiebronnen naar voor. Ze kunnen de nodige stof bieden om dieper in te gaan op de beleidsbeslissingen van MITI en hoe dit de grote IT bedrijven en de hele sector heeft beïnvloed. Ten slotte heb ik dezelfde methode toegepast op de Japanse databanken. Ik was aangenaam verrast om te zien dat met met primaire trefwoorden al veel sneller nuttige informatie gevonden kon worden, zeker wat betreft de basis van de computer industrie en de rol die IBM hierin heeft gespeeld. Primaire trefwoorden Engels japan miti economy japan IT industry japan computer industry japan software industry japan semi-conductors industry japan electronics industry Japans 日本通産省経済 (nihon tsűsanshő keizai) 日本 IT アイティー産業 (nihon IT sangyő) 日本コンピューター産業 (nihon konpyŭtā sangyő) 日本ソフトウェア産業 (nihon sofutowea sangyő) 日本半導体産業 (nihon hantőtai sangyő) 日本電子産業 (nihon denshi sangyő) Secundaire trefwoorden Engels IBM NEC JEIDA MITI foreign investment policy Fifth Generation Computer Systems Internation Conference Japans IBM NEC 日本電子工業振興協会 (nihon denshi kőgyőshinkőkyőkai) 通商産通商産業省 (tsŭshő tsŭshősangyőshő) 外資 (gaishi) 施策国策政策 (shisaku kokusaku seisaku) 第五世代コンピュータ国際会議 (daigo seidai konpyŭtā kokusaikaigi) Bibliotheken Centrale Bibliotheek

4 4 of 9 5/12/ :58 Boeken Brian Miller, Doing it our way : a Sony memoir, Tokyo: Internation House of Japan, Suzuki Yoshitaka, NEC Corporation , Tokyo: NEC, Gene Gregory, The Japanese propensity for innovation : electronics, Tokyo: Sophia University, Oost-Aziatische Bibliotheek Masterproeven Boeken Tijdschriften Christie, De Schepper. Industrieel beleid : de rol van MITI in de Japanse economische groei na Dissertatie, Licenciaat Japanologie K.U.Leuven, Schepers Helga, Informatiesystemen als katalysator voor de Japanse economie : zoektocht naar een nieuw paradigma, Dissertatie, Licenciaat Japanologie K.U.Leuven, Koji Matsumoto, Thomas L. Elliot, The rise of the Japanese corporate system : the inside view of a MITI official. London: Kegan Paul, Daniel I. Okimoto, Between MITI and the market, Stanford University Press, Jiro Aiko, Tadashi Izawa, and Tatsu Sunami, Foreign investment in Japan., Tokyo: MITI Information Office, M. Anchordoguy, "Japan's Computer and Communications Industry: The Evolution of Industrial Giants and Global Competitiveness Callon, MITI and the Breakdown of Japanese High-Tech Industrial Policy, , Journal Of Japanese Studies, vol. 23, 1997, pp Bibliotheek voor Economische en Bedrijfswetenschappen (ETEW) Boeken Databanken JStor Scott Callon, Divided sun : MITI and the breakdown of Japanese high-tech industrial policy, , Stanford University Press, J. Sargent, Industrial Location in Japan with Special Reference to the Semiconductor Industry, The Geographical Journal, vol. 153, Mar. 1987, pp De auteur van dit artikel bekijkt de exponentiële groei van de halfgeleider-industrie in de jaren 1970 en bekijkt het lokalisatie-beleid van deze bedrijven en wat de verschillende redenen zijn voor hun keuze. Er wordt een verschil gemaakt tussen productie-sites en R&D-sites en welke verschuivingen er plaatsvonden over een periode van 15 jaar groei in de sector.

5 5 of 9 5/12/ :58 A. Porges, Japan--Trade in Semi-Conductors. No. L/6309, The American Journal of International Law, vol. 83, Apr. 1989, pp Dit artikel bespreekt de klacht van de Europese Commissie bij GATT in verband met dumping-praktijken en het handelsakkoord tussen Japan en de VS inzake halfgeleiders. J. Hills, The Industrial Policy of Japan, Journal of Public Policy, vol. 3, Feb. 1983, pp In dit artikel schetst een structureel beeld van de Japanse economie en industrie en wordt de achtergrond van het na-oorlogse economische succes van Japan verkend. Het artikel bespreekt van naderbij de rol van MITI en het ministerie van financiën. Ik geloof dat dit artikel kan bijdragen tot het schetsen van een algemeen beeld van de economie en industrie alvorens in te dieper in te gaan op de computer industrie. CiNii Issei Nakanishi ( 中西一正 ), 日米半導体産業組織の相互浸透と相補性に関する研究 (Nichibei handōtai sangyō soshiki no sōgoshintō to sōhosei ni kansuru kenkyū Eng: Cross penetration of Japan-U.S. semiconductor industry organization and research on complementarity), Kyoto: Ritsumeikandaigaku ( 立命館大学 ), Deze paper handelt over de vorming van een internationale oligopolie tussen de halfgeleider industrie in Japan en de Verenigde Staten in Deze situatie werd achteraf aangekaart bij GATT door de Europese Commissie. Kaken Nakamura Yoshiaki, Japan's Technology Policy : A Case Study of the R&D of the Fifth Generation Computer Systems, International Journal of Technology Management, vol. 12, 1996, pp Miyakawa Yasuo ( 宮川泰夫 ), 国際的工業配置体系の進展と外資系企業の進出形態 (Kokusaiteki kōgyō haichi taikei no shinten to gaishi keikigyō no shinshū keitai), Aichi University of Education ( 愛知教育大学 ), In dit onderzoek werd gekeken naar de buitenlandse investeringen in Japan en de Japanse investeringen in het buitenland. NEC krijgt de leidersrol in die periode Er wordt ook gekeken naar het effect op innovatie en het beleid van MITI. Okamoto Yasuo ( 岡本康雄 ), 日本製造業の競争優位 - その推移 再構築と国際移転 (Nihon seisōgyō no kyōsōyūi, sono suii, saikōchiku to kokusai iten, Eng: The Competitive Edge of the Japanse Manufacturing Industry, its Change, its Reconstruction and its International Demise), Bunkyō Gakuin University ( 文京学院大学 ), Het onderzoek spreekt deels over de leidende rol van de Japanse elektronica industrie op de wereldmarkt tussen 1980 en 1990, gevolgd door een periode van verval. Nacsis Webcat Tohru Moto-Oka and Masaru Kitsuregawa, The Fifth Generation Computer : The Japanese Challenge, Chichester, New York, Wiley, 喜連川優著, 第五世代コンピュータ (Daigo seidai konpyūtā, Eng: The Fifth Generation Computer), Tokyo: Iwanami Shoten ( 東京 : 岩波書店 ), E. Feigenbaum, 第五世代コンピュータ : 日本の挑戦 (Daigo seidai konpyūtā: Nihon no

6 6 of 9 5/12/ :58 Webcat Plus EBSCOhost Chōsen, Eng: Fifth Generation Computer: Japan's Challenge), Tokyo: TBS Britanica ( 東京 : ティビーエス ブリタニカ ), Nobi Furocho ( 那野比古著 ), 第五世代コンピュータ : やってくる考えるロボットの時代 (Godai seidai konpyūtā: Yattekuru kangaeru robotto no jidai: Eng: The Fifth Generation Computer: The Coming Age of Thinking Robots), Kyūikusha ( 教育社 ), Proceedings of the International Conference on Fifth Generation Computer Systems 1984, Tokyo: Institute for New Generation Computer Technology, Fifth Generation Computer Systems 1992, Institute for New Generation Computer Technology, Via Google Scholar heb ik een aantal rapporten kunnen vinden over de computer hardware industrie in Japan. Die rapporten heb ik kunnen downloaden als PDF bestanden en zijn afkomstig uit het zakelijk onderzoeksbureau Datamonitor dat gespecialiseerd is analyse van industriële sectoren. De rapporten verschaffen een inzicht op de evolutie van de sector en verwachtingen voor de toekomst, alsook een diepgaande kijk op de marktleiders in de sector. Voor de computer hardware industrie waren 6 rapporten beschikbaar over de voorbije jaren. Oudere gegevens zijn niet beschikbaar bij Datamonitor. Worldcat Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, December 2008, Reference Code: Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, February 2008, Reference Code: Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, September 2006, Reference Code: Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, October 2005, Reference Code: Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, November 2004, Reference Code: Datamonitor, Computer Hardware Industry Profile: Japan, January 2003, Reference Code: T. Ray, Japan's Use of Collaborative Research to Build a Computer Industry: Lessons for the UK?, PROMETHEUS -ST LUCIA QUEENSLAND-, vol. 13, 1995, p. 90. Japan's PC Market Players, COMPUTER INDUSTRY REPORT, vol. 31, 1996, p. 3. Japan PC Shipments, 1H96, COMPUTER INDUSTRY REPORT, vol. 31, 1996, pp B. Bowander and T. Miyake, An analysis of the competitiveness of the Japanese computer industry, World competition : law and economics review, vol. 142, 1990, pp J.C. Kingery, The U.S.-Japan semiconductor arrangement and the GATT : operating in a legal vacuum, Stanford journal of international law. -, vol. 252, 1989, pp E. Feigenbaum and P. McCorduck, Land of the Rising Fifth Generation Computer., High Technology, vol. 3, 1983, pp Dit artikel bespreekt het nationale plan genaamd "Fifth Generation Computer Systems" om van Japan de nummer één van de computer industrie te maken tegen de 2de helft van de jaren Het plan werd gesteund door MITI.

7 7 of 9 5/12/ :58 J. Douglas, Letter from Tokyo (3): The Great Computer Race, Science News, vol. 113, Jan. 1978, pp Bespreekt de vooruitgang in Japan op technologisch vlak. Internet Google Books Google Scholar The Present Condition of and Trends in the Japanese Computer industry, SCIENCE AND TECHNOLOGY IN JAPAN -TOKYO-, vol. 16, 1997, pp Y. Ishii, The Rise, Fall and Return of Software Industry in Japan, Lecture notes in computer science., 1998, p. 1. Alfred Dupont Chandler, Takashi Hikino, Andrew Von Nordenflycht. Inventing the electronic century: the epic story of the consumer electronics and computer industries. Harvard University Press, Dodwell Marketing Consultants, Dodwell Marketing. The Structure of the Japanese Electronics Industry. 3rd ed. Dodwell Marketing Consultants, Flamm, Kenneth. Creating the computer: government, industry, and high technology. Brookings Institution Press, Gene Gregory. The Japanese electronics industry. Sophia University, Greenberg, Warren R, Charles H. Ferguson, Charles R. Morris. Computer Wars: The Post-IBM World. Beard Books, Hirooka, Masaaki. Innovation dynamism and economic growth. Edward Elgar Publishing, Kohama, Hirohisa. Industrial development in postwar Japan. Illustrated. Routledge, Anchordoguy, Marie. Computers Inc: Japan's challenge to IBM. Harvard Univ Asia Center, Martin Fransman. Japan's Computer and Communications Industry. Oxford University Press, Sobel, Robert. Thomas Watson, Sr.: IBM and the Computer Revolution. Abridged. Beard Books, Incorporated, Tom Forester. Silicon Samurai: How Japan Conquered the World's IT Industry. Blackwell Business, Tajima Denji, Tomoo Matsubara. The Computer Software Industry in Japan.. Computer 14, no. 5 (1981): Het betreft hier om een onderzoek van twee werknemers van het Hitachi Software Engineering Co. dat een beeld schets van de software industrie in Japan. Dit artikel werd regelmatig geciteerd op verschillende plaatsen, maar er was geen echte beschrijving van de inhoud. Na een zoekopdracht in Librisource Plus heb ik ontdekt dat het artikel verschenen was in 1981 in de journal "Computer", uitgegeven door IEEE Computer Society, dat deel uitmaakt van het Institute of Electrical and Electronics Engineering. Op de website van Computer ( is het mogelijk om al dan niet tegen betaling elektronische versies van alle verschenen artikels te downloaden. Besluit

8 8 of 9 5/12/ :58 De informatie die ik bij het maken van deze schrijfopdracht gevonden heb kan zeker dienen als vertrekpunt voor het schrijven van een bachelorpaper. Er is voldoende literatuur beschikbaar om een inleiding te geven over de Japanse economie en de rol van MITI in het bepalen van het economisch beleid. Voorts heb ik ook een aantal relevante bronnen gevonden over de geschiedenis van de Japanse computer industrie. Naast de algemene ontwikkeling van de sector zijn ook talrijke bronnen te vinden over erg specifieke onderwerpen, gaande van lokalisatie-beleid voor de halfgeleider industrie tot handelsconflicten tussen de verschillende economische grootmachten die ontstonden door de dominante marktpositie van de Japanse computer industrie. Mijn zoektochten binnen de Japanse databanken hebben wat minder bruikbare informatie opgeleverd dan ik verwachtte. Veel van de gevonden artikels betreffen erg technische onderwerpen die te maken hebben met computerwetenschappen, maar buiten bereik van het bachelorpaper vallen. De gemakkelijkste manier om aan informatie te komen was voor mij uiteindelijk Google Books. De dienst biedt een preview van meerdere pagina's voor de meeste boeken, hetgeen erg nuttig bleek te zijn om te beslissen of een boek al dan niet relevant was. Ik heb ook de boeken die ik kon vinden via Librisource en Jstor opgezocht met Google Books. Voor zover het mogelijk was heb ik gezorgd voor een elektronische versie van verschillende artikels, papers of rapporten die ik heb kunnen vinden in de verschillende databanken. Deze documenten kon ik dikwijls vrij downloaden, maar voor de meer recentere werken zijn enkel tegen betaling beschikbaar. Indien ik vandaag zou beginnen met het schrijven van een bachelorpaper aan de hand van de gevonden informatie, zou ik beginnen met een inleiding over MITI en een schets van de Japanse economie sinds Volgend op deze inleiding lijkt het me gepast om dieper in te gaan op de computer industrie zelf die vanaf 1950 stilaan op gang kwam. Japan was door de Tweede Wereldoorlog niet betrokken bij de ontwikkeling van de allereerste computers en ontdekte het bestaan ervan pas enkele jaren later in een wetenschappelijk tijdschrift. Om niet achter te blijven op de rest van de wereld wist MITI bedrijven te helpen en zo stilaan maar zeker een computer industrie in het leven te roepen en Japan te laten groeien tot een belangrijke speler op vlak van ICT tot de jaren Omdat de computer industrie zelf bestaat uit verschillende branches zou ik een hoofdstuk toekennen aan de bespreking van die branches waaruit de computer industrie bestaat bijvoorbeeld zoals hardware, software, halfgeleiders en consumenten-elektronica. Vooral in deze twee laatste sectoren blijkt de rol van MITI het grootst te zijn geweest naar aanleiding van de informatie die ik heb weten te vinden. Het verhaal van IBM is in deze context erg op zijn plaats en kan in een apart hoofdstuk besproken worden. Het was een van de eerste buitenlandse bedrijven die de Japanse markt wist te betreden. Het is dankzij de komst van IBM dat Japan erin geslaagd is om eigen IBM-compatibele computers te bouwen en bedrijven te laten groeien tot grote spelers. We denken dan aan NEC, Hitachi, Fujitsu en Matsushita bijvoorbeeld. De vraag die we ons hier kunnen stellen is of dit ten koste was van IBM en welke de gevolgen zijn geweest voor IBM en de Japanse bedrijven. Om af te sluiten lijkt het een goed idee te zijn om de huidige stand van zaken te bespreken. Japan voedt vandaag de ICT markt met talrijke diensten, computersystemen, elektronische componenten en zelfs heuse supercomputers die een plaats in de Top 10 van meest krachtige supercomputers wisten te veroveren. Misschien kunnen we reeds een voorzichtige voorspelling geven hoe de computer industrie in de toekomst zou kunnen evolueren. Anders dan in het Westen werkt Japan koortsachtig aan artificial intelligence en robotica om dit een actieve rol te geven in de economie als een mogelijke oplossing voor de vergrijzing van de bevolking. Deze opdracht heeft me de mogelijkheid geboden om echt actief gebruik te maken van de verschillende databanken. Er werd voorheen vaak naar verwezen, maar ik had er nooit echt gebruik van gemaakt. Ook het zoeken in de bibliotheek zelf verloopt nu heel wat vlotter dan voorheen. Voorts hebben de artikels die deel uitmaken van de online syllabus voor dit vak me veel nieuwe technieken aangeleerd. Via zoekmachines

9 9 of 9 5/12/ :58 zoals Technorati of de bookmarking dienst De.li.ci.ous heb ik minder bruikbare informatie weten te vinden. Ze zijn daarentegen erg handig om de laatste ontwikkelingen op de voet te kunnen volgen. Ontvangen van " /IBM_en_de_ontwikkeling_van_de_Japanse_computer_industrie" Deze pagina is het laatst bewerkt op 18 jun 2009 om 11:15. De inhoud is beschikbaar onder de a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 2.0 Belgium License.