KLIMAATONDERZOEK MER BOTLEK

Transcriptie

1 KLIMAATONDERZOEK MER BOTLEK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. 22 december :C - Vrijgegeven C

2

3 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding De voorgenomen activiteit Doel Leeswijzer Uitgangspunten Inleiding Voorgenomen activiteit Onderzoeksgebied Te onderzoeken situaties Realisatiefase Gebruiksfase Effectbeoordeling Effecten Referentiesituatie Voorgenomen activiteit Berekeningsresultaten Verandering in CO2 emissie in het plangebied Mitigerende maatregelen en leemten in kennis Conclusie Bijlage 1 Emissieberekeningen CO :C - Vrijgegeven ARCADIS 3

4 1 Inleiding 1.1 AANLEIDING Het Havenbedrijf Rotterdam N.V. (hierna: het Havenbedrijf) heeft het voornemen om de Nieuwe Waterweg te verdiepen, zodat het voor schepen met een grotere diepgang mogelijk wordt het Botlekgebied te bereiken. Een verbeterde nautische bereikbaarheid is een voorwaarde om dit havengebied de komende decennia aantrekkelijk te houden voor havengebonden bedrijven.. Voor de verdieping is een vergunning in het kader van de Ontgrondingenwet vereist. Voor de besluitvorming over deze vergunning wordt een milieueffectrapport (MER) opgesteld. Voor de uitgebreide uiteenzetting van het voornemen, de relevante procedures en het nut en de noodzaak van het voornemen wordt verwezen naar deel A van het MER. 1.2 DE VOORGENOMEN ACTIVITEIT Het Havenbedrijf heeft het voornemen de bodemligging in de Nieuwe Waterweg (NWW), het Scheur en de Nieuwe Maas (hierna als geheel NWW genoemd) te verlagen: van de huidige NAP -15,0 meter (tussen Hoek van Holland en de toegang van het Botlekgebied) en NAP -14,5 meter (tussen het Botlekgebied en de Beneluxtunnel) naar gemiddeld NAP 16,3 meter. Dit betreft de zogenaamde Nautisch Gegarandeerde Diepte (NGD), de diepte waarop de rivierbodem wordt aangelegd en onderhouden, in geval van aanzanding. Figuur 1 toont een overzicht van het traject waar de verdiepingswerkzaamheden plaats zullen vinden: van de Beneluxtunnel tot aan Hoek van Holland. De 2 e Petroleumhaven en de Botlekhaven zijn belangrijke havenbekkens, die ook gedeeltelijk verdiept zullen worden. Figuur 1: Locatie van de verdieping Nieuwe Waterweg + Botlek 4 ARCADIS :C - Vrijgegeven

5 De verdiepingswerkzaamheden zullen gefaseerd plaats vinden. In de periode is de 1 e fase gepland, met een volume van. circa 4,7 miljoen m 3 te baggeren sediment. Na voltooiing van deze fase zijn de Nieuwe Waterweg en een deel van Botlek gereed om de beoogde schepen met grotere diepgang te kunnen ontvangen. In de periode zijn verdere verdiepingswerkzaamheden gepland, ter verbetering van de nautische bereikbaarheid in aangrenzende havenbekkens en ligplaatsen, met een baggervolume van circa 2 miljoen m DOEL Het doel is het inzichtelijk maken en beoordelen van de effecten als gevolg van de verdieping van de Nieuwe Waterweg, het Scheur, de Nieuwe Maas en de havens in de Botlek op het klimaat. De effecten worden beoordelen ten behoeve van het MER. 1.4 LEESWIJZER Het volgende hoofdstuk (2) beschrijft de gehanteerde uitgangspunten, emissieberekeningen en de aanpak van de beoordeling van effecten. De uitkomsten hiervan worden toegelicht in hoofdstuk 3. De conclusies in het laatste hoofdstuk (4) sluiten het rapport af :C - Vrijgegeven ARCADIS 5

6 2 Uitgangspunten 2.1 INLEIDING Het voorliggende hoofdstuk behandelt de uitgangspunten van het deelonderzoek klimaat ten behoeve van het MER voor de verdieping van de Nieuwe Waterweg, het Scheur, de Nieuwe Maas en de havens in de Botlek. Op de volgende pagina s kunt u onder meer lezen over de voorgenomen activiteit, de te onderzoeken situaties en de opzet van de effectbeoordeling. 2.2 VOORGENOMEN ACTIVITEIT De voorgenomen activiteit betreft de verdieping, met behulp van baggerschepen, van de Nieuwe Waterweg, het Scheur, de Nieuwe Maas (tot aan de kern Pernis) en de havens van de Botlek. Het doel van de verdieping is de nautische bereikbaarheid van het industrieterrein Botlek-Vondelingenplaat te verbeteren. Afgeleide ingrepen, zoals het aanpassen van kades en steigers en het eventueel aanpassen van installaties op de kades vallen buiten de scope van het MER. Deze aanpassingen, waarvan de aard en omvang nu nog niet bekend zijn, zullen moeten passen binnen het geldende bestemmingsplan. Daarnaast moeten deze aanpassingen passen binnen de vergunningen en verplichtingen (meldingen en ontheffingen) in het kader van het omgevingsrecht (onder andere Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). 2.3 ONDERZOEKSGEBIED Voor het onderzoeksgebied is aangesloten bij Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei Dit omvat kilometerraaien 1004 t/m 1013 en 1009 t/m TE ONDERZOEKEN SITUATIES Voor het MER wordt gekeken naar de referentiesituatie en de permanente situatie na realisatie van de verdieping. Wij beoordelen de effecten van de permanente situatie ten opzichte van de referentiesituatie. Daarnaast worden ten behoeve van de verdieping werkzaamheden uitgevoerd; de éénmalige in de realisatiefase zijn t.b.v. het aspect klimaat onderzocht. Voor zowel de realisatiefase als gebruiksfase wordt de emissievracht koolstofdioxide(co2) onderzocht. Hieronder worden de uitgangspunten toegelicht voor de realisatiefase en de gebruiksfase (referentiesituatie en de permanente situatie) in het deelonderzoek klimaat. 6 ARCADIS :C - Vrijgegeven

7 2.4.1 REALISATIEFASE Ten behoeve van de verdieping van de vaargeulen zullen baggerschepen ingezet worden. Op basis van Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei 2015 zijn de bagger intensiteiten meegenomen. Hierbij is ook aangesloten bij het type baggerschip uit dit document (). Het gaat hierbij om vaarbewegingen` op kilometerraaien 1004 t/m 1013 en 1009 t/m De emissies van de vaarbewegingen zijn bepaald op basis van de rekenapplicatie Prelude, versie 1.1, TNO, 20 nov Voor het storten en winnen door de baggerschepen is de emissie bepaald op basis van het brandstofverbruik en de baggervolumes per stortlocatie uit het document Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei Voor het lossen is een brandstofverbuik van 0,052 l/m 3 aangehouden en voor het winnen 0,3 l/m 3. Voor het omrekenen van liters naar kilogram is uitgegaan van een soortelijke massa van 0,84. Conform CBS statline is voor CO g/kg brandstof aangehouden. Emissie Varen baggerschepen Per kilometervak zijn de intensiteiten uit Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei 2015 aangehouden voor T0G0 (passages+bestemming). De gehanteerde emissien zijn aangehouden voor, uitgaande van een gemiddelde belading van 60%. Hiervoor is CEMT klasse VI-M9 aangehouden. De berekeningen zijn uitgevoerd voor het jaar Wanneer de werkzaamheden in een later jaar uitgevoerd worden, zal de emissie lager liggen. De volgende emissien per baggerschipbeweging zijn aangehouden: Component Emissie geladen Emissie leeg Correcti naar 2015 Gehanteerde emissi Emissievracht gehele route [g/km] [g/km] [kg/km] [kton/jr] CO ,4 3,0 Tabel 1 Gehanteerde emissien baggerschepen conform prelude v1.1. Een overzicht van de gehanteerde emissieberekeningen voor de vaarbewegingen in de realisatiefase is opgenomen in Bijlage 1. Winnen en storten Voor de te winnen en te storten hoeveelheden per locatie is aangesloten bij Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei Het gaat om ca m³ te winnen baggerhoeveelheid. Op basis van 0,3 liter/m³, een soortelijke massa van 0,84 kg/l en 3173 g CO2/kg brandstof leidt dit tot een emissie van ca ton CO2. Conform Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei 2015 zijn de stortlocaties en bijbehorende hoeveelheden bagger aangehouden. Het gaat hierbij om Europahaven, Kustfundament, Loswal N-West, Mosaput en Slufter. Waarbij het nog onduidelijk is hoe de verdeling van te storten bagger in de Mosaput/Europahaven exact zal zijn. Voor de emissies van het storten is ervan uitgegaan dat m³ in Mosaput gestort wordt, m³ in Europahaven, m3 in Loswal N-West, m3 in Kustfundament en m³ in Slufter :C - Vrijgegeven ARCADIS 7

8 Op basis van 0,052 liter/m³, een soortelijke massa van 0,84 kg/l en 3173 g CO2/kg brandstof leidt dit tot een emissie voor Mosaput, Europahaven, Loswal N-West, Kustfundament en Slufter van respectievelijk 35, 35, 538, 308 en 14 ton CO GEBRUIKSFASE In de gebruiksfase wijzigt het aantal en het type scheepvaart dat door de geul vaart. Daarnaast worden er voor onderhoud baggerschepen ingezet. Zowel de intensiteiten en typen zeeschepen en als baggerschepen zijn ontleend aan Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei De gebruiksfase is opgedeeld in een referentiesituatie en een plansituatie. De referentiesituatie omvat de huidige situatie, inclusief de autonome ontwikkeling. De plansituatie omvat de permanente situatie nadat de verdieping heeft plaatsgevonden. Beide situaties zijn voor de jaren 2017 en 2026 onderzocht. Emissie Varen schepen en baggerschepen Per kilometervak zijn de intensiteiten uit Uitgangspunten scheepvaartbewegingen t.b.v. MER Verdieping Nieuwe waterweg en Botlek, ARCADIS, 8 mei 2015 aangehouden voor T1G0, T1G1, T2G0 en T2G1 (passages+bestemming). De gehanteerde emissien zijn voor aangehouden, uitgaande van een gemiddelde belading van 60%, volgens TNO prelude v1.1. Voor zijn de emissien aangehouden volgens STREAM International Freight 2011, CE Delft, juli In bijlage 1 zijn de gehanteerde intensiteiten, emissien per scheepvaartcategorie en berekende emissies opgenomen. 2.5 EFFECTBEOORDELING In de beoordeling van de effecten staan de effecten op het klimaat centraal. Het jaar 2017 is maatgevend, omdat de CO2 emissie naar de toekomst toe afneemt als gevolg van lagere emissien voor CO2 voor scheepvaart in toekomstige jaren. Dit jaar is derhalve gehanteerd voor het beoordelen van de gebruiksfase in de plansituatie voor het aspect klimaat. Tevens is de (tijdelijke) realisatiefase apart beoordeeld. De plansituatie wordt voor het aspect klimaat beoordeeld op het volgende beoordelingscriterium: Verandering in CO2 emissie in het plangebied Verandering in CO2 emissie in het plangebied Binnen het beschouwde studiegebied wordt aan de hand van emissieberekeningen bepaald welke toe- of afname in CO2 emissies optreedt als gevolg van het plan. Deze CO2 uitstoot wordt uitgedrukt in kilo tonnen CO2 per jaar. Hiertoe wordt de gebruiksfase 2017 afgezet tegen de autonome situatie Tevens wordt de realisatiefase (inzet van baggerschepen) apart beoordeeld. Voor de beoordeling wordt onderstaande zevenpuntsschaal gehanteerd. 8 ARCADIS :C - Vrijgegeven

9 Tabel 2 Zevenpuntschaal effectbeoordeling Verandering in CO2 emissie in het plangebied Score Toelichting +++ Afname CO2 uitstoot > 25% : Zeer positief ten opzichte van de referentiesituatie ++ Afname CO2 uitstoot 10-25% : Positief ten opzichte van de referentiesituatie + Afname CO2 uitstoot < 10 % : Licht positief ten opzichte van de referentiesituatie 0 Geen verschil : Neutraal - Toename CO2 uitstoot < 10 % : Licht negatief ten opzichte van de referentiesituatie -- Toename CO2 uitstoot 10-25% : Negatief ten opzichte van de referentiesituatie --- Toename CO2 uitstoot > 25% : Zeer negatief ten opzichte van de referentiesituatie :C - Vrijgegeven ARCADIS 9

10 3 Effecten In dit hoofdstuk wordt eerst een beschrijving gegeven van de referentiesituatie. In dit hoofdstuk worden vervolgens de berekeningsresultaten gepresenteerd en worden per beoordelingscriterium de effectbeoordelingen weergegeven voor de realisatiefase en gebruiksfase. De berekeningen hebben plaatsgevonden op basis van de in Hoofdstuk 2 beschreven uitgangspunten. 3.1 REFERENTIESITUATIE In de referentiesituatie wordt het effect op klimaat veroorzaakt door alle aanwezige emitterende bronnen binnen het plangebied. Als gevolg van het project zullen in de gebruiksfase de scheepvaartintensiteiten en baggerschipintensiteiten t.b.v. onderhoud wijzigen. Voor de referentiesituatie is voor de jaren 2017 en 2026 de totale CO2 emissie op kilometerraaien 1004 t/m 1013 en 1009 t/m 1032 inzichtelijk gemaakt. Deze emissies zijn in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 3 CO2 emissies in referentiesituatie Autonome situatie CO2 emissie [kton/jaar] Uit bovenstaande emissies blijkt een afname naar de toekomst. Dit wordt veroorzaakt door het schoner worden van scheepvaart naar de toekomst toe. 3.2 VOORGENOMEN ACTIVITEIT In paragraaf worden voor zowel de realisatiefase als gebruiksfase de berekeningsresultaten gepresenteerd. Vervolgens wordt in paragraaf de beoordeling van de effecten op basis van het beoordelingscriterium weergegeven BEREKENINGSRESULTATEN In onderstaande tabel zijn de berekende CO2 emissies op kilometerraaien 1004 t/m 1013 en 1009 t/m 1032 weergegeven in de gebruiksfase. Tevens is de éénmalige toename aan de CO2 emissies weergegeven in de realisatiefase. 10 ARCADIS :C - Vrijgegeven

11 Tabel 4 CO2 emissies in referentie situatie 2017 en 2026 en CO2 emissies en toenames in plansituatie 2017 en CO 2 emissie [kton CO 2 / jaar] Realisatiefase Gebruiksfase Autonome situatie 2017 Plansituatie 2017 Verschil 2017 Autonome situatie 2026 Plansituatie 2026 Verschil ,3 241,0 247,2 6,2 238,0 244,1 6,1 (Δ3%) (Δ3%) Realisatiefase In de realisatiefase treedt er een éénmalige toename aan de CO2 emissies op van 9,3 kiloton CO2 als gevolg van de baggeractiviteiten voor de verdieping. Gebruiksfase Uit bovenstaande tabel blijkt dat er een toename optreedt in de gebruiksfase in de plansituatie ten opzichte van de referentie. In 2017 ligt deze toename iets hoger dan in Dit is te verklaren door de afname van emissien voor CO2 van scheepvaart naar de toekomst toe VERANDERING IN CO 2 EMISSIE IN HET PLANGEBIED Realisatiefase In Tabel 4 is de éénmalige bijdrage aan de emissies koolstofdioxide (CO2) weergegeven in de realisatiefase. Het gaat om een beperkte éénmalige toename van 3,0 kiloton CO2. De toename zal ca. 1-2% bedragen en is daarmee minder dan 10%, omdat in de referentiesituatie de emissies veel hoger liggen. Conform het in Tabel 2 beschreven beoordelingskader wordt de verandering in CO2 emissie in het plangebied in de realisatiefase als licht negatief(-) beoordeeld ten opzichte van de referentie. Voorgenomen activiteit Score Toelichting Verdieping van de Nieuwe Waterweg, het Scheur, de Nieuwe Maas en de havens in de Botlek - Toename van CO 2 uitstoot < 10% Gebruiksfase In Tabel 4 is o.a. het verschil in CO2 emissies weergegeven voor de gebruiksfase 2017 t.o.v. de referentie. De toename in de plansituatie 2017 ten opzichte van de referentie bedraagt ca. 6,2 kiloton CO2. Dit is een toename van iets minder dan ca. 3%. Conform het in Tabel 2 beschreven beoordelingskader wordt de verandering in CO2 emissie in het plangebied in de gebruiksfase als licht negatief(-) beoordeeld ten opzichte van de referentie. Voorgenomen activiteit Score Toelichting Verdieping van de Nieuwe Waterweg, het Scheur, de Nieuwe Maas en de havens in de Botlek - Toename van CO 2 uitstoot < 10% :C - Vrijgegeven ARCADIS 11

12 3.3 MITIGERENDE MAATREGELEN EN LEEMTEN IN KENNIS Mitigerende en compenserende maatregelen Het is mogelijk om zowel in de realisatiefase als gebruiksfase mitigerende maatregelen te treffen. Hierbij kan in de realisatiefase gedacht worden aan: Inzet van schonere brandstof (zoals LNG) voor de baggerschepen. Hierdoor nemen o.a. de emissies NOx en PM10 af ten opzichte van inzet van diesel; Indien mogelijk routes en stortlocaties kiezen die zo gunstig mogelijk liggen ten opzichte van gevoelige bestemmingen en woningen. In de gebruiksfase kan rekening gehouden worden met: Inzet van schonere brandstof (zoals LNG) voor de baggerschepen. Hierdoor nemen o.a. de emissies NOx en PM10 af ten opzichte van inzet van diesel; Het zoveel mogelijk efficiënt inzetten van schepen, waarbij leegvaart voorkomen wordt, door gecombineerde ritten. Inzet van walstroom, waardoor de CO2 emissies bij stilliggen beperkt worden. Leemte in kennis en informatie Er zijn geen kennisleemten aanwezig die de oordeels- of besluitvorming belemmeren. 12 ARCADIS :C - Vrijgegeven

13 4 Conclusie Voor het deelonderzoek klimaat ten behoeve van de verdieping van de Nieuwe Waterweg, het Scheur en de Nieuwe Maas en de havens van de Botlek zijn de effecten van de verdieping op de omgeving beschouwd. Hierbij zijn de effecten als gevolg van de emissies van koolstofdioxide (CO2) onderzocht. Er is onderscheid gemaakt in de effecten in de realisatiefase waarin baggerschepen een tijdelijke bijdrage hebben- en de effecten in de gebruiksfase waar een permanente toename plaatsvindt van zeeschepen, en baggerschepen t.b.v. onderhoud. De effectbeoordeling is in onderstaande tabel samengevat. De conclusie is, dat er in zowel realisatiefase als gebruiksfase een licht negatief effect optreedt ten opzichte van de referentie. In beide situaties treedt een toename op van CO2 emissies, maar is deze lager dan 10%. Effecten Criterium Score Toelichting Realisatiefase Verandering in CO 2 emissie in het plangebied - Toename van CO 2 uitstoot < 10% Gebruiksfase Verandering in CO 2 emissie in het plangebied - Toename van CO 2 uitstoot < 10% Tabel 5 Score ten aanzien van het criterium Verandering in CO2 emissie in het plangebied waarbij onderscheid is gemaakt in de éénmalige realisatiefase en de gebruiksfase :C - Vrijgegeven ARCADIS 13

14 Bijlage 1 Emissieberekeningen CO 2 14 ARCADIS :C - Vrijgegeven

15 Aantal schepe n (passage+bestemming) 2017 autonoom (T1G0) DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [g/km] (op basis van factoren 2020) DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [g/km] e CO2 [kg/jaar] e e e e DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [kg/jaar] e e e e e e Totaal e [kton/jaar] Totaal: 241.0

16 Aantal schepe n (passage+bestemming) 2026 autonoom (T2G0) DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [g/km] (op basis van factoren 2020) DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [g/km] e CO2 [kg/jaar] e e e e DWT5 e e DWT6 DWT7 e e CO2 [kg/jaar] e e Totaal e [kton/jaar] Totaal: 238.0

17 Aantal schepen (passage+bestemming) 2017 bij verdieping (T1G1) DWT5 DWT6 DWT7 incl bagger CO2 [g/km] DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [g/km] e factor e CO2 [kg/jaar] e e e e DWT5 DWT6 DWT7 CO2 [kg/jaar] e e e e e e Totaal e [kton/jaar] Totaal: 247.2

18 Aantal schepen (passage+bestemming) 2026 bij verdieping (T2G1) DWT5 DWT6 DWT7 incl bagger CO2 [g/km] (op basis van factoren 2020) DWT5 DWT6 DWT CO2 [g/km] e CO2 [kg/jaar] e e e e DWT5 e DWT6 e DWT7 e e CO2 [kg/jaar] e e Totaal e [kton/jaar] Totaal: 244.1

19 Realisatiefase (T0G0) Binnenvaart CO2 [kg/jaar] Totaal CO2 [g/km] bagger e e [kton/jaar]

20 Totaal: 3.0