0 B APR Doc./bijlage Prnductnr. _

Transcriptie

1 P^11^ HOLLAND \^L Gerrteè Geirteènte Delft Doc./bijlage Prnductnr. _ Kopie 0 B APR 2010 crt?j< <r Gedeputeerde Staten Directie Leefomgeving en Bestuur Afdeling Bestuur Contact mw. D.C. Segers T dc.segers@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus LP Den Haag T De raden van de In Zuid-Holland gelegen gemeenten Datum Uw kenmerk " 6 APR 2010 Bijlagen 1 Onderwerp Circulaire Financieel Toezicht begroting Geacht bestuur, In deze begrotingscirculaire informeren wij u, in verband met de begroting 2011 en de meerjarenraming , over een aantal onderwerpen met betrekking tot het financieel toezicht. Criteria voor de bepaling van het toezichtregime Uitgangspunt bij onze besluitvorming omtrent de begroting zijn de kaders en criteria genoemd in de Gemeentewet, de Algemene wet bestuursrecht, het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV), ons Gemeenschappelijk financieel toezichtkader 'Zichtbaar toezicht' van februari 2008 en deze begrotingscirculaire. Bezoekadres Zuid-Hollandplein AW Den Haag Tram 8 en 9 en bussen 18, 22, 65 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen De parkeerruimte voor auto's is beperkt. De uitgangspunten om voor het begrotingsjaar 2011 voor het repressieve toezicht in aanmerking te komen zijn: 1. de begroting 2011 dient naar ons oordeel in evenwicht te zijn of als dat niet het geval is dient de meerjarenraming aannemelijk te maken dat dit evenwicht in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht; 2. de jaarrekening 2009 dient in evenwicht te zijn; indien de jaarrekening niet in evenwicht is, kan dat, afhankelijk van de aard en/of omvang van het tekort, van invloed zijn bij de bepaling van het toezichtregime; 3, de vastgestelde jaarrekening 2009 en de begroting 2011 dienen tijdig, respectievelijk vóór 15 juli en 15 november 2010, aan ons te zijn toegezonden. Met het hiervoor genoemde evenwicht wordt 'materieel evenwicht' bedoeld. Hiervan is sprake indien, op basis van het bestaande beleid en het aanvaarde nieuwe beleid, de structurele lasten tenminste worden gedekt door structurele baten en de incidentele lasten worden gedekt door incidentele baten. Daarbij dienen de ramingen uiteraard volledig en reëel te zijn. MD

2 ''^"^ HOLLAND De begroting 2011 en de meerjarenraming worden met toepassing van het Gemeenschappelijk financieel toezichtkader 'Zichtbaar toezicht' van februari 2008 aanvullend getoetst aan het begrip duurzaam financieel evenwicht. Aan de uitkomst van deze toets zijn nog geen sancties verbonden. Algemene uitkering uit het gemeentefonds Op dit moment bestaan veel onzekerheden over de effecten van de huidige economische crisis voor de komende jaren. Dit geldt ook voor de doorwerking van de accressen van het gemeentefonds. Bij de beoordeling of sprake is van een materieel sluitende begroting wordt, wat betreft de algemene uitkering uit het gemeentefonds, uitgegaan van de mei/junicirculaire. Wij verzoeken de meerjarige berekeningen 2011 tot en met 2014 van de algemene uitkering uit het gemeentefonds op basis van deze circulaire (inclusief gehanteerde eenheden en bedragen per eenheid), voor zover niet in de (bijlagen van de) begroting opgenomen, ter informatie aan ons toe te zenden. Behoedzaamheidsreserve In de meicirculaire gemeentefonds 2009 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is melding gemaakt van het feit dat de behoedzaamheidsreserve voorlopig buiten werking wordt gesteld. Tenzij op basis van de evaluatie van de werking van de behoedzaamheidsreserve anders wordt besloten, kan deze (al dan niet gehalveerd) in 2012 weer worden ingevoerd. U wordt hierover door het ministerie van BZK geïnformeerd. Maartcirculaire gemeentefonds van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Wij vragen aandacht voor de aankondiging in de maartcirculaire van het Ministerie van BZK dat door de huidige status van het kabinet de besluitvorming over de ontwikkeling van de accressen vanaf 2012 zeker niet tijdig voor de meicirculaire 2010 zal komen. Mede afhankelijk van het tijdstip van aantreden van een nieuw kabinet zal dit mogelijk de septembercirculaire zijn. De financiële vooruitzichten zijn sterk negatief. Wij vragen alvast rekening te houden met dit sterk negatieve effect in de kadernota of voorjaarsnota, zodat vooruitlopend hierop te zijner tijd in dit negatieve scenario kan worden voorzien. In onze begrotingscirculaire hebben wij u geïnformeerd over het overleg tussen het Ministerie van BZK en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten over de relatie van financieel toezicht en de economische crisis. Dit heeft geresulteerd in nadere afspraken over de bandbreedte waarbinnen gemeenten mochten opereren in de begroting Indien de financiële ontwikkelingen na de meicirculaire daar aanleiding toe geven en wanneer er ten opzichte van deze begrotingscirculaire wijzigingen zijn, zullen wij u zo spoedig mogelijk informeren. Stelposten bezuinigingsmaatregelen/taakstellingen Veel gemeenten hebben de meerjarenraming 2011 tot en met 2013 van de begroting 2010 sluitend gemaakt met stelposten bezuinigingsmaatregelen c.q. taakstellingen. Hierna geven wij meer duidelijkheid hoe wij als toezichthouder omgaan met deze stelposten. 2/5

3 Pr Z V UI C D HOLLAND De wijze waarop gemeenten bezuinigingen c.q. taakstellingen in de begrotingen verwerken, lopen sterk uiteen. Dit varieert van vrijwel concreet ingevulde posten met bijbehorend proces tot het aangeven van niet meer dan een stelpost met het bedrag dat nog moet worden bezuinigd. Wanneer in de begroting voor het eerstvolgende jaar een stelpost bezuinigingsmaatregelen is opgenomen waaraan geen of onvoldoende invulling is gegeven dan wordt deze post door ons op de structurele budgettaire ruimte in mindering gebracht. Deze correctie kan tot gevolg hebben dat er een structureel begrotingstekort ontstaat. Dit kan een reden zijn voor preventief toezicht. Vertoont de begroting 2011 een structureel tekort dan kan een gemeente toch voor het repressieve toezicht in aanmerking komen, indien aannemelijk wordt gemaakt dat materieel evenwicht uiterlijk in het laatste jaar van de meerjarenraming tot stand zal worden gebracht. Ook bij deze toets worden stelposten bezuinigingsmaatregelen waaraan geen of onvoldoende invulling is gegeven, gekort op de budgettaire ruimte. Voor een positief oordeel is het noodzakelijk dat de raad, als hoogste bestuursorgaan van de gemeente, een uitspraak doet over de invulling. Daarbij dienen de te treffen bezuinigingsmaatregelen concreet op programmaniveau te worden ingevuld. Verder dient het proces dat bij het concretiseren wordt gevolgd vast te liggen. Ervaringen opgedaan met eerdere bezuinigingsoperaties kunnen in ons oordeel meewegen. Met andere woorden: er dient sprake te zijn van een reëel perspectief, waarbij de financiële gevolgen van maatregelen die tot een herstel van het evenwicht moeten leiden, met concrete voornemens van de gemeenteraad zijn onderbouwd. Vooral in deze tijd is hef adequaat en op tijd realiseren van de bezuinigingen noodzakelijk nu de kans groot is dat de al geplande bezuinigingsoperaties naar verwachting niet de laatste zullen zijn. Dit gelet op het negatieve scenario dat wordt geschetst als het gaat over de toekomstige ontwikkeling van het gemeentefonds. Wij adviseren dan ook de voortgang van de te treffen bezuinigingsmaatregelen te bevorderen en deze in samenhang met de verwachte ontwikkeling van het gemeentefonds te bezien. Overzicht van incidentele baten en lasten Zowel het toezichtcriterium materieel evenwicht als het toezichlcriterium duurzaam financieel evenwicht gaat uit van een begrotingssaldo dat alleen uit structurele baten en lasten bestaat. Voor een juist beeld van de financiële positie worden daarom de incidentele componenten uit het saldo geëlimineerd. Het overzicht van geraamde incidentele baten en lasten in de financiële begroting is hiervoor de basis. Dit overzicht dient volgens het BBV (artikel 19, letter c) in de financiële begroting opgenomen te zijn. Het gaat hierbij niet alleen om het beschikbaar zijn van dit overzicht. Het is ook van belang dat de incidentele baten en lasten volledig en realistisch geraamd zijn. Daarbij moet ook gedacht worden aan de incidentele toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves. Het is, zowel voor de raad als voor de toezichthouder, een onmisbaar document voor het verkrijgen van een juist beeld van de materiële sluitendheid van de (meerjaren)begroting en daarmee van de financiële positie van een gemeente. Verder hebben wij bij een aantal gemeenten geconstateerd dat toch nog steeds onduidelijkheid bestaat over welke bedragen er dienen te worden opgenomen in dit overzicht. Medio mei 2010 zullen wij daarom in onze themacirculaire extra aandacht besteden aan dit onderwerp. Wij vragen dan ook deze themacirculaire te betrekken bij de opstelling van dit overzicht. 3/5

4 PZH SA Pr ZmD HoLLAND Precariobeiasting Het kabinet was van plan om de precariobeiasting voor onder- en bovengrondse leidingen van nutsbedrijven per 1 januari 2010 af te schaffen. De compensatie voor de wegvallende inkomsten zou door de gemeenten kunnen worden gevonden in het verhogen van de onroerendezaakbelastingen. Om deze verhoging mogelijk te maken is de macronorm (in 2009) naar boven bijgesteld. Inmiddels is bekend geworden dat er geen vrijstelling van precariobeiasting op de netwerken van nutsbedrijven komt. De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Bijleveld van BZK besloten het wetsvoorstel voor de invoering van deze taks niet bij de Tweede Kamer in te dienen. Met de gevolgen van dit wetsvoorstel hoeft bij het opstellen van de (meerjaren)begroting dan ook geen rekening te worden gehouden. Overige ontwikkelingen Grondexploitatie en economische crisis In onze begrotingscirculaire van 31 maart 2009, kenmerk PZH A is aandacht gevraagd voor de te verwachten gevolgen van de economische crisis voor de resultaten van de grondexploitatie. In 2009 is gebleken dat, overeenkomstig de verwachting, veel gemeenten te maken hebben gehad met stagnerende grondverkopen. Het ziet er niet naar uit dat die situatie op korte termijn zal veranderen. Vooral in verband met de substantiële financiële risico's die de grondexploitatie met zich meebrengt vragen wij nogmaals uw bijzondere aandacht voor deze problematiek. Het monitoren en het tijdig actualiseren van de grondexploitatie en hef zo nodig nemen van maatregelen is in dat verband van groot belang. De demografische ontwikkeling dient hierbij uiteraard ook te worden betrokken. Wij constateren dat in een aantal gemeenten de capaciteit aan bouwgrond voor woningen, bedrijfsterreinen of kantorenlocaties in vastgestelde bestemmingsplannen de planning van de behoefte daaraan overtreft. In die situatie adviseren wij u in ieder geval verantwoord om te gaan met het ontwikkelen van nieuwe locaties en extra aandacht te besteden aan het beperken van de financiële risico's bij de uitvoering van vastgestelde plannen. Financieel toezicht gemeenten nieuwe stijl Verder hebben wij in de circulaire van vorig jaar aangekondigd dat het financieel toezicht op de gemeenten zal worden gemoderniseerd waarbij de verantwoordelijkheid van gemeenten voor de eigen financiën en die van de gemeenschappelijke regelingen zwaarder gaat wegen. Aanleiding hiertoe is het provinciaal programma Provincie Nieuwe Stijl dat in april 2008 door Provinciale Staten is vastgesteld. De begrotingsronde 2010 heeft zoals vermeid als pilotperiode gefungeerd. De beoordeling van de begroting heeft plaatsgevonden op basis van een dynamische risicoanalyse. De toezichthouder heeft zich gedurende het hele jaar een oordeel gevormd over de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeenten. Het is daarbij de bedoeling dat wanneer de financiële positie en de ontwikkeling van de gemeente goed is, de provincie langzaam aan meer terugtreedt met betrekking tot het financieel toezicht en hiermee de verantwoordelijkheid voor de eigen gemeentefinanciën en de gemeenschappelijke regelingen bij de gemeenten verhoogt. Maar dit kan zich natuurlijk ook vice versa ontwikkelen. 4/5

5 TuiD HOLLAND De gemeenten met een goede financiële positie zullen, in verband met onze eindverantwoordelijkheid, nog wel altijd op afstand worden gevolgd. Op dit moment wordt de pilot geëvalueerd. Over de uitkomsten van deze pilot zullen wij u te zijner tijd informeren. Bevoikingskrimp Wij zullen bij de begroting , evenals vorig jaar, aandacht besteden aan het aspect bevoikingskrimp bij ons oordeel over de financiële positie op basis van de begroting. In het interbestuurlijk actieplan bevolkingsdaiing (Rijk, IPO, VNG, november 2009) is het belang daarvan onderstreept. Verder zullen wij evalueren in hoeverre gemeenten de begroting baseren op reële uitgangspunten, in het bijzonder voor de inschatting van de aantallen inwoners en woonruimten. Wij zullen daarover rapporteren in onze voortgangsrapportage aan het Rijk over bevolkingsdaling en ons jaarverslag financieel toezicht. Digitale aanlevering van begroting en jaarrekening ca. Wij verzoeken u, in verband met het digitaliseren van ingekomen post, de begrotings- en jaarrekeningstukken met bijbehorende stukken niet alleen fysiek, maar ook digitaal aan te leveren. De fysieke evenals de digitale begroting en jaarrekening dienen qua vorm en inhoud aan de wettelijke eisen te voldoen. Wanneer dit problemen oplevert, verzoeken wij u contact op te nemen met de contactpersoon voor uw gemeente. Ook is het mogelijk de stukken in te zenden door middel van een e-formuiier van financieel toezicht op onze website Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, voor dezen, dr. D.M. Berkhout hoofd bureau Bestuurlijke Zaken en toezicht Deze briefis digitaal vastgesteld, hierdoor staat er geen fysieke handtekening in de brief. Bijlage - Brief aan de gemeenschappelijke regelingen, kenmerk PZH B Afschrift aan: - Burgemeester en Wethouders van de in Zuid-Holland gelegen gemeenten 5/5