Werkstuk Verzorging Kanker
|
|
- Petrus Mertens
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk Verzorging Kanker Werkstuk door een scholier 4090 woorden 23 maart ,2 119 keer beoordeeld Vak Verzorging Ik heb voor het onderwerp borstkanker gekozen omdat ik veel mensen ken die dit hebben gehad of eraan zijn overleden. Dat is de grootse reden waarom ik meer over dit onderwerp te weten wil komen zodat ik kan begrijpen wat er met hen is gebeurt en wat ze hebben moeten doorstaan. Inleiding Jaarlijks krijgen bijna vrouwen de diagnose borstkanker te horen. Daarmee is borstkanker in Nederland de meest voorkomende soort kanker bij vrouwen. Borstkanker kan op alle leeftijden voorkomen, maar de meeste vrouwen zijn ouder dan 45 jaar. Inhoud 1. titel pagina 2. inhoudsopgaven 3. wat is borstkanker/ kanker 4. soorten borstkanker 5. opbouw van de borst 6. de symptomen van borstkanker 7. oorzaken en risico s van borstkanker 8. borstkanker bij mannen 9. genezen 10. terugkeer en uitzaaiingen 13. nawoord/ mening 12. bronnen 1. wat is borstkanker? Kanker Onder kanker verstaan we een hele groep met elkaar soorten zieketen die sterk op elkaar lijken. Bij elke vorm van kanker is er sprake van cellen die zich ten koste van gezonden cellen voortplanten en van abnormale cellen die zich ook nog kunnen verplaatsen in het lichaam. Pagina 1 van 12
2 Normale lichaamscellen groeien, delen en sterven af op een goed georganiseerde manier. Nieuwe cellen worden alleen aangemaakt om afgestorven cellen te vervangen. Kankercellen trekken zich evenwel niets aan van deze regel: ze blijven zich delen waardoor er al snel veel meer cellen ontstaan dan er verdwijnen, er ontstaat een gezwel (tumor). Ook kunnen de cellen in het gezwel het normale weefsel binnendringen en vernietigen. Daarom noemt men deze cellen "kwaadaardig". Soms komen cellen los van het gezwel waarin ze zijn ontstaan. Ze komen dan terecht in de bloedsomloop of in de lymfvaten en worden meegevoerd naar andere plaatsen in het lichaam. Daar kunnen ze zich innestelen en gewoon verder gaan met zich te delen. Ze vormen dus een nieuw gezwel ergens anders in het lichaam. Dit noemt men uitzaaiingen of metastasen. Kanker dat zich heeft uitgezaaid, blijft een kanker van de plaats waar de ziekte is ontstaan. Borstkanker die zich heeft uitgezaaid naar de longen wordt geen longkanker, maar blijft borstkanker. Want de cellen blijven nog steeds de meeste kenmerken van borstcellen bewaren. Niet alle kanker gezwellen zijn kwaadaardig. Goedaardige tumoren verspreiden zich niet in het lichaam en zijn dus beter te behandelen minder gevaarlijk voor het lichaam. Borstkanker Borstkanker is een kwaadaardig gezwel dat ontstaat uit het klierweefsel van de borst. Deze ziekte komt in westerse landen bij ongeveer één op de dertien vrouwen voor. Als borstkanker op tijd wordt ontdekt, kan het goed worden behandeld. Desondanks vormt deze ziekte op dit moment de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. Het kwaadaardige gezwel beperkt zich niet altijd tot de borst, maar kan zich ook uitzaaien. De lymfeklieren in de oksel zijn hierbij meestal het eerst aangedaan. In geval van uitzaaiingen is borstkanker moeilijker te genezen. v2. Soorten borstkanker Borstkanker begint meestal in de cellen van de melkgangen (ductale kanker) of in de melkklieren (lobulaire kanker). Daarnaast bestaan er nog een aantal andere zeldzame vormen van borstkanker; Ductaal carcinoma in situ (DCIS) Lobulair carcinoma in situ (LCIS) Invasief ductaal carcinoom Medullair carcinoom Mucineus of colloïd carcinoom Tubulair carcinoom Invasief lobulair carcinoom Ziekte van Paget Phyllodes tumor (of het "cystosarcoma phyllodes") Ductaal carcinoma in situ (DCIS) Ductaal carcinoma in situ (DCIS) is een kanker in een heel vroeg stadium die ontstaat in een melkgang. Het is niet-invasief, wat dus betekent dat het nog niet buiten de grenzen van de melkgang, waarin het is Pagina 2 van 12
3 ontstaan, is gegroeid. Het kan zich dus ook niet hebben verspreid naar de lymfknopen in de oksel of naar andere delen van het lichaam. Er bestaan verschillende types van DCIS. Als ze niet worden verwijderd, zullen sommige zich ontwikkelen tot een invasief carcinoom, andere zullen nooit naar dit stadium groeien. Ductaal carcinoma in situ is zeer goed te genezen. microscopisch beeld van DCIS [plaatje0] Lobulair carcinoma in situ (LCIS) Lobulair carcinoma in situ (LCIS) is een niet-invasief gezwel dat ontstaat in een melkklier en (nog) niet buiten de grenzen ervan groeit. Men gaat ervan uit dat LCIS een waarschuwing is voor een verhoogd kankerrisico. Vrouwen die LCIS hebben (gehad), hebben ongeveer 1% kans per jaar dat ze borstkanker ontwikkelen. Deze borstkanker kan zowel een invasief ductaal als een invasief lobulair carcinoom zijn. microscopisch beeld van LCIS [plaatje1] Invasief ductaal carcinoom In verder gevorderde stadia, groeien borstkankercellen buiten de grenzen van de melkgangen of melkklieren en beginnen het omliggende weefsel binnen te dringen. Vanaf dat ogenblik wordt de kanker "invasief" of "infiltrerend". Het invasief ductaal carcinoom (ook bekend als infiltrerend ductaal carcinoom) is de meest voorkomende vorm van borstkanker. Meer dan de helft van alle borstkankers behoren tot dit type. Het invasief ductaal carcinoom voelt aan als een harde knobbel (bijna zoals een steen). Het heeft de neiging uit te zaaien naar de lymfknopen in de oksel en heeft de gevaarlijkste van alle types ductale carcinomen. microscopisch beeld van een invasief ductaal [plaatje2] Medullair carcinoom Dit type van invasief ductaal carcinoom ziet er op het eerste gezicht mooi begrensd uit, maar verspreidt zich soms naar de lymfknopen. Gezwellen van dit type kunnen groot worden, maar ze hebben een betere prognose dan het invasief ductaal carcinoom. Ongeveer 5 tot 7% van alle borstkankers behoren tot dit type. Mucineus of colloïd carcinoom Dit type van invasief ductaal carcinoom bestaat uit een gelatineachtig gezwel. Het gezwel groeit langzaam, maar kan op termijn zeer groot worden. Deze vorm van borstkanker heeft een zeer goede prognose. Ongeveer 3% van de borstkankers behoren tot dit type. Pagina 3 van 12
4 Tubulair carcinoom Dit type van kanker produceert zeer veel kleine klieren en buisjes die sterk gelijken op de normale melkklieren en melkgangen. Deze kanker zaait zich zelden uit naar de lymfknopen in de oksel en heeft een zeer goede prognose. Invasief lobulair carcinoom Deze kanker ontstaat aan de uiteinden van de melkgangen of in de melkklieren. Ze veroorzaken eerder een algemene zwelling van de borst dan een knobbel. Ongeveer 5 tot 10% van alle borstkankers zijn van dit type. De prognose van deze vorm van borstkanker is iets beter dan die voor invasieve ductale carcinomen. Ziekte van Paget Dit is een zeer zeldzame vorm van borstkanker (ongeveer 1% van alle gevallen). Het verschijnt als een jeukende huiduitslag rond de tepel en de tepelhof, die soms gepaard gaat met vocht- of bloedverlies uit de tepel. De opperhuid van de tepel bevat dan veel tumorcellen. De verandering aan de tepel worden in 50 tot 60% van de gevallen veroorzaakt door een onderliggend gezwel in de borst. De prognose van deze vorm is dezelfde als die voor het type tumor dat zich in de borst bevindt. Als er geen onderliggende tumor wordt gevonden, is de prognose gunstig. Phyllodes tumor (of het "cystosarcoma phyllodes") Cystosarcoma phyllodes krijgt sneller de naam phyllodes tumor omdat het geen kwaadaardige tumor is. De Phyllodes tumor is een zeldzame tumor van de borst en maakt minder dan 1% uit van het totaal aantal tumoren van de borstklier. Ze worden vooral beschreven bij vrouwen en komen zelden tot nooit voor bij mannen. Er bestaan zowel goedaardige als kwaadaardige tumoren hiervan. De kwaadaardige tumor (20% van het totaal) levert, geschat, 2 per 1 miljoen vrouwen per jaar. De gemiddelde leeftijd van de patiënt bij diagnose is 45 jaar terwijl bij Aziatische vrouwen de leeftijdsgrens duidelijk jonger ligt. Het jongste geval dat bekend is was bij een meisje van 9,5 jaar oud. Meestal hebben deze tumoren een vrij grote omvang, gemiddeld een diameter van 5 cm. Uitzaaiing doet zich zelden voor bij de phyllodes tumor (minder dan 5%). Als het dan toch is uitgezaaid gaat het om uitzaaiingen naar de longen (ongeveer 20%). 2. opbouw van de borst Ontwikkeling van de borst Borstweefsel begint zich te ontwikkelen nog voor een baby wordt geboren. De groei ervan wordt gecontroleerd door bepaalde hormonen. Kleine kinderen produceren kleine hoeveelheden van deze hormonen en de borst groeit dan ook traag. Bij meisjes neemt de hormoonproductie toe naarmate ze ouder worden en de borst begint zich onder hun invloed te ontwikkelen. Pagina 4 van 12
5 Tijdens de puberteit, als meisjes beginnen te menstrueren, worden er grotere hoeveelheden hormonen geproduceerd in maandelijkse cycli, vooral oestrogeen en progesteron. Tijdens de zwangerschap bereikt de borst zijn uiteindelijke staat, die ervoor zorgt dat er melkproductie kan plaatsvinden. De borst blijft in deze staat tot de overgang. Vanaf dan produceren de eierstokken steeds minder hormonen, waardoor de borsten - die niet langer worden gestimuleerd door de hormoonproductie - kleiner en minder dik worden. Normale structuur van de borst De borst van een vrouw is hoofdzakelijk opgebouwd uit: melkklieren (lobuli); melkgangen (ducti) die de melkkieren en de tepel met elkaar verbinden; vet- en bindweefsel dat de melkklieren en -gangen omringt; bloedvaten; lymfvaten. Lymfevaten Lymfvaten zijn zoals bloedvaten, maar ze vervoeren lymfe in de plaats van bloed. Lymfe is een heldere vloeistof die immuuncellen bevat en weefselafval dat afkomstig is van geïnfecteerde plaatsen in het lichaam. De meeste lymfvaten van de borst leiden naar de lymfknopen die zich in de oksel bevinden. Lymfknopen (vaak lymfklieren genoemd) zijn kleine boonvormige verzamelingen van immuuncellen die erg belangrijk zijn bij het bestrijden van infecties. Sommige kwaadaardige cellen hebben het vermogen binnen te dringen in lymfvaten. Als ze dat doen, worden ze met de lymfe meegevoerd naar de lymfknopen. Daar kunnen ze dan weer beginnen groeien en een zwelling van de lymfknopen veroorzaken. Als de borstkankercellen erin geslaagd zijn om in de lymfknopen te groeien, is de kans dat ze ook al naar andere organen zijn verspreid groter. Voor het bepalen van de beste behandelingswijze is het van belang te weten of de borstkankercellen de lymfknopen in de oksel hebben aangetast. De borst wordt verdeeld in kwadranten. Hieronder ziet u een schema van de verdeling van borstkankergevallen over de vier kwadranten. 3. symptomen Verschijnselen Het belangrijkste verschijnsel bij borstkanker is een knobbeltje in de borst. Maar er zijn ook anderen symptomen die kunnen duiden op borstkanker. De volgende symptomen moeten zo snel mogelijk aan een arts worden gemeld: een knobbel in of ongewone zwelling van de borst; een knobbel of ongewone zwelling onder de oksel; ongewone veranderingen aan de tepel: schilfering; Pagina 5 van 12
6 intrekking; verdikking; afscheiding van bloed of ander vocht; intrekkingen (kuiltjes) of plooien in de huid van de borst; erytheem (vlekkerige, rode huiduitslag) op de borst; pijn in de borst. Borstkanker gaat meestal niet gepaard met pijn, het is dus belangrijk naar een arts te stappen als de borst een of meer van bovenvermelde symptomen vertoont, zonder daarbij pijn te hebben. 4. oorzaken en risico's Soms lees je dat het risico dat een vrouw borstkanker ontwikkelt ongeveer een op acht is. Dit klopt niet helemaal. Het cijfer zou kloppen zijn als elke vrouw 85 jaar oud werd. Maar de gemiddelde leeftijd van een vrouw is niet zo hoog. Daaruit is de conclusie getrokken dat het gemiddelde risico om borstkanker te ontwikkelen ongeveer 9 tot 10% is. Dit betekent dus dat per 100 vrouwen er 10 borstkanker zullen ontwikkelen. Onbeïnvloedbare risicofactoren - geslacht Bij borstkanker is het feit een vrouw te zijn, een risicofactor is. Borstkanker komt ook voor bij mannen, maar de kans dat de ziekte zich bij vrouwen voordoet, is bij ongeveer 150 keer meer. - leeftijd De kans op het krijgen van borstkanker neemt toe met de leeftijd. Ongeveer 77% van de vrouwen met borstkanker zijn ouder dan 50. Vrouwen tussen 20 en 29 maken slechts 0,3% van alle borstkankerpatiënten uit. Leeftijd Aantal gevallen per per per per per per 38 < > 1 per 12 -Erfelijkheid Borstkanker wordt in 5 tot 10 procent van de gevallen door een erfelijke aanleg veroorzaakt. De erfelijke borstkanker onderscheidt zich van gewone borstkanker doordat de ziekte op jongere leeftijd en vaker in beide borsten voorkomt. Bovendien hebben vrouwen met een erfelijke borstkanker meer kans op eierstokkanker. Wanneer borstkanker met deze kenmerken in een familie bij meerdere vrouwen voorkomt, bijvoorbeeld bij Pagina 6 van 12
7 twee zussen of bij oma- moeder- dochter dan is het zinvol met een arts te bespreken of erfelijkheidsonderzoek meer duidelijkheid kan verschaffen. Dit moet dan gebeuren bij een Klinisch Genetisch Centrum of via een Polikliniek Erfelijke Tumoren. Beïnvloedbare risicofactoren - leeftijd bij eerste zwangerschap Vrouwen zonder kinderen of vrouwen die voor het eerst zwanger worden na de leeftijd van 30, hebben een klein verhoogd risico op het ontwikkelen van borstkanker. - Oestrogeen(=hormoon dat de periodieke verandering bij het vrouwelijk geslacht veroorzaakt)- inname na de overgang. Oestrogeenvervangende therapie verhindert de normale afname van het oestrogeengehalte tijdens de overgang. Daarom heeft een jaar van oestrogeen- inname na de menopauze het effect van een jaar uitstel van de overgang. - alcoholgebruik Van alcohol is bekend dat het, het oestrogeengehalte tijdens langere periodes hoog kan houden. Dit verklaart waarom vrouwen die veel alcohol verbruiken een hoger risico op borstkanker lopen. Vergeleken bij niet-drinkers, hebben vrouwen die één alcoholische drank per dag gebruiken een kleine verhoging van het risico, diegenen die dagelijks 2 tot 5 alcoholische dranken verbruiken, hebben ongeveer 1,5 maal meer kans op borstkanker. - zwaarlijvigheid Vetcellen produceren oestrogeen. Vrouwen met veel vet hebben meer oestrogeen in hun bloed en in vette weefsels, zoals de borsten. Daardoor hebben ze dus ook een verhoogde kans op borstkanker. 5. borstkanker bij mannen Borstkanker is bij mannen erg zeldzaam. Minder dan één procent van alle borstkankergevallen doen zich voor bij mannen. De verhouding is: 150 vrouwen tegenover 1 man. Als men alle kwaadaardige aandoeningen bekijkt waardoor mannen worden getroffen, gaat het minder dan 1 maal op 100 om borstkanker. Omdat het zo zeldzaam is, is borstkanker bij mannen een weinig bestudeerd fenomeen. Sinds 1991 is er een scherpe toename in het aantal gevallen van mannen met borstkanker gekomen, om redenen die men nog niet echt heeft kunnen ontdekken. Ook bij vrouwen stijgt het aantal gevallen, maar daar is de toename eerder geleidelijk. De gemiddelde leeftijd van diagnose bij de man is 63 jaar, 10 jaar ouder dan de gemiddelde leeftijd bij diagnose van de vrouw. Opvallend is dat er bij vrouwen een "versnelling" is van het voorkomen van borstkanker in de jaren voorafgaand aan de overgang: vanaf 38 jaar is er een zeker "overtal" aan borstkanker dat dan weer verdwijnt vanaf ongeveer 50 jaar. Men beschrijft dit als een toename vlak voor de overgang. Bij de man stelt men dit niet vast omdat er niet zoiets als een overgang bestaat. Borstkanker Pagina 7 van 12
8 bij een jonge man is extreem zeldzaam. Symptomen van borstkanker bij de man Meestal bevindt de tumor zich in de buurt van de tepel(hof), omdat daar het meeste borstweefsel geconcentreerd is. De volgende symptomen worden meestal vastgesteld: een gezwel (bij 70 tot 90% van de patiënten); afscheiding uit de tepel (een vroeg symptoom bij 80% van de patiënten). Vooral afscheiding van bloed is een teken aan de wand en moet onmiddellijk worden onderzocht; afwijkingen aan de tepel of de tepelhof, zoals de tepel die zich terugtrekt of verzwering van de huid (bij ongeveer 20% van de patiënten). Omdat mannen kleine borsten hebben, zou men verwachten dat borstkanker bij hen altijd vroeg wordt vastgesteld. En toch is het tegendeel waar. Een verklaring hiervoor is precies de kleine omvang van de mannenborst. Omdat er zo weinig borstweefsel is, ligt een tumor sowieso kort bij het omliggende weefsel: de huid erboven of de borstkas eronder. Daardoor kunnen tumorcellen sneller het omliggende weefsel beginnen aantasten. Veel mensen zijn zich niet bewust van het feit dat borstkanker bij mannen kan voorkomen. De mannenborst wordt dan ook bijna nooit onderzocht, niet door de mannen zelf, en niet door hun behandelende artsen. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat mannen de neiging hebben om tekenen van borstkanker bij zichzelf te negeren en bezoek aan een dokter liefst zolang mogelijk uitstellen. Voor heel wat mannen is het psychologisch een zeer zware dobber om een "onmannelijke" ziekte als borstkanker bij zichzelf te dragen. Soorten borstkanker Mannen kunnen dezelfde soorten borstkanker krijgen als vrouwen. Ook bij mannen is het invasief ductaal carcinoom de meest voorkomende soort borstkanker. Lobulaire carcinomen komen bij mannen zeer weinig voor. Dit is normaal, aangezien in de normale mannenborst geen melkgangen of -klieren aanwezig zijn. Behandeling De behandeling is bij mannen bijna altijd hetzelfde. Alleen is bij een man een borstsparende operatie niet nodig omdat een man een erg kleine omvang van de borst heeft. v6. genezen Chirugie Er zijn veel middelen om borstkanker te verwijderen en te genezen. Eén behandeling is vaan niet genoeg. Meestal is er eerst een chirurgische ingreep die het gezwel uit de borst verwijderd. Hiervoor zijn er 2 mogelijkheden: De tumor wordt verwijderd, met een gedeelte van het omliggende gezonde borstweefsel. De chirurg Pagina 8 van 12
9 verwijdert een gedeelte van het omliggende weefsel om er zo zeker mogelijk van te zijn dat alle kwaadaardige cellen die zich reeds rond het gezwel bevinden mee worden verwijderd. mastectomietechnieken Deze vorm van operatie wordt een borstsparende operatie of ook nog partiële mastectomie of lumpectomie of tumorectomie genoemd. De hele borst wordt verwijderd. Deze vorm van operatie noemt men een mastectomie. De mastectomietechnieken van tegenwoordig is veel beter en behoud de vorming van het lichaam zover mogelijk is, bij deze nieuwe manier is het ook makkelijke om op een cosmetische reconstructie een nieuwe borst te plaatsen Radiotherapie Radiotherapie of bestraling is een efficiënte behandelingstechniek voor vele soorten kanker in bijna elk deel van het lichaam. Bij de helft van alle kankerpatiënten maakt radiotherapie deel uit van de behandeling en het aantal patiënten dat (in bepaalde gevallen enkel) met radiotherapie wordt genezen, stijgt elke dag. Radiotherapie wordt ook toegepast in combinatie met andere therapieën zoals een chirurgisch ingrijpen of chemotherapie. Een aantal toepassingen van radiotherapie zijn: Radiotherapie toegediend vóór chirurgie om de tumor te verkleinen. Radiotherapie toegediend na chirurgie om eventueel achtergebleven kwaadaardige cellen te vernietigen. Radiotherapie al dan niet in combinatie met chemotherapie om de kanker te vernietigen. Radiotherapie gebruiken bij mensen die niet meer kunnen genzen mar om de levensduur iets te verlengen door het gezwel kleiner te maken. Bij radiotherapie wordt gebruik gemaakt van radioactieve energie die in de vorm van een stralenbundel (te vergelijken met een lichtbundel) precies op de plaats van het gezwel of de plaats waar het gezwel zich bevond, wordt gericht. Deze stralenbundel kan worden voortgebracht door speciale machines of radioactieve substanties en wordt in hoge doses aan de patiënt gegeven. Radiotherapie kan worden toegediend in twee vormen: uitwendig of inwendig. Sommige patiënten krijgen beide vormen achterelkaar toegediend. De meeste mensen krijgen uitwendige bestraling toegediend. Daarvoor moeten zij dagelijks naar het ziekenhuis waar het nodige materiaal aanwezig is. Er bestaan verschillende machines voor uitwendige radiotherapie die allemaal op een verschillende manier werken. Sommige zijn eerder geschikt voor de behandeling van kanker dicht bij de huid gelegen, andere zijn dan weer eerder aangewezen voor kankers die zich dieper in het lichaam bevinden. Het is de arts die per patiënt bepaalt welke machine het meest aangewezen is. Bij inwendige radiotherapie wordt gebruik gemaakt van een radioactieve bron die zich bevindt in een kleine verzegelde container, zoals een dun buisje. Deze container noemt men een implantaat. Het Pagina 9 van 12
10 implantaat wordt rechtstreeks in de tumor of het lichaam ingeplant. Soms wordt na de chirurgische verwijdering van de tumor een implantaat ingebracht op de plaats waar de tumor zich bevond om de eventueel daar achtergebleven cellen te vernietigen. Er zijn ook nadere manieren van inwendige radiotherapie. De radioactieve bron wordt in het lichaam gebracht via de mond (inslikken) of door middel van een injectie. In dit geval moet de patiënt meestal in het ziekenhuis worden opgenomen. Chemotherapie Chemotherapie is het gebruik van medicijnen in de strijd tegen kanker. De medicijnen noemt men "antikankermedicijnen" of cytostatica. Er bestaan veel verschillende soorten cytostatica. Meestal bestaat een chemotherapiebehandeling uit een combinatie van verschillende cytostatica. De werking van de combinatie van medicijnen is groter dan die van elk medicijn apart. Een veel toegepaste chemotherapiebehandeling in geval van borstkanker is het CMF- schema. Verschillende cytostatica. Het voornaamste doel van chemotherapie is de verspreiding van borstkanker tegen te gaan of er controle over te krijgen en op die manier de overlevingskansen van de patiënt te verhogen. Hoe werkt chemotherapie? Normale, gezonde cellen groeien en sterven af in een door het lichaam gecontroleerd tempo. Er worden evenveel nieuwe cellen aangemaakt als er oude afsterven. Kankercellen groeien echter in een abnormaal, niet gecontroleerd tempo. Er worden meer nieuwe cellen gevormd dan er oude afsterven: daardoor ontstaan er gezwellen. Cytostatica doen hun werk door op een bepaald ogenblik de levenscyclus van een cel te verstoren. Het precieze moment waarop ze het groeiproces van de cel verstoren, verschilt echter van medicijn tot medicijn. Tijdens een chemotherapiebehandeling zal men dan ook vaak een combinatie van verschillende medicijnen toedienen, dit noemt men combinatie chemotherapie. Bijwerkingen Cytostatica hebben niet alleen invloed op kankercellen, maar ook op gezonde cellen en dan vooral op de sneldelende cellen. Voorbeelden van deze sneldelende cellen zijn haar- en slijmvliescellen. Bijwerkingen zijn dan ook onvermijdelijk. Maar welke en hoe ernstig en belastend is sterk afhankelijk van de soort medicijn die een patiënt krijgt. Een veelvoorkomende bijwerking is dat patiënten tijdens de behandeling sneller moe zijn. Ook wordt een patiënt vrijwel altijd kaal. Niet ieder patiënt die chemotherapie krijgt wordt misselijk. En gelukkig zijn er tegenwoordig middelen die in veel gevallen de ergste misselijkheid tegen gaan. Patiënten die chemotherapie krijgen zullen van de specialist een persoonlijk advies krijgen over de bijwerkingen en hoe ze hier mee om kunnen gaan. Tips van een diëtist kunnen ook heel zinvol zijn. Hormoontherapie Pagina 10 van 12
11 Hormonen zijn natuurlijke chemicaliën die door het het lichaam worden geproduceerd en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen, zoals bijvoorbeeld het bloedsuikermetabolisme, de botgroei of de melkproductie in de borsten. De twee belangrijkste vrouwelijke geslachtshormonen zijn oestrogeen en progesteron. Sommige soorten borstkanker hebben deze hormonen nodig om te groeien. Dit betekent dat zich in die cellen plaatsen bevinden, de zo genaamd receptoren waaraan oestrogeen of progesteron zich kan vasthechten. Er bestaan chemische substanties die sterk gelijken op oestrogeen of progesteron en die eveneens in de receptoren passen. Deze chemische stoffen oefenen evenwel niet de groeibevorderende werking op de kankercellen uit die oestrogeen en progesteron wèl uitoefenen. Als deze chemicaliën worden toegediend aan borstkankerpatiënten kan de werking van de natuurlijke hormonen worden geblokkeerd. De chemicaliën nemen de plaats in van de natuurlijke hormonen en vertragen of stoppen de groei van kankercellen in plaats van ze te bevorderen. De toediening van deze chemicaliën noemt men hormoontherapie. 7. terugkeer en uitzaiingen Terugkeer Met terugkeer van borstkanker wordt bedoeld dat er zich na de oorspronkelijke behandeling met chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en/ of hormoontherapie toch een nieuw gezwel ontwikkelt in dezelfde borst. Als zich een nieuw gezwel ontwikkelt, wijst dit erop dat een aantal kwaadaardige cellen kans hebben gezien de oorspronkelijke chirurgische en radiotherapeutische behandeling te overleven. Ze zijn in de borst achtergebleven en zijn zich gewoon blijven delen. Op het ogenblik dat de terugkeer (ook recidief genoemd) wordt vastgesteld, is het aantal kwaadaardige cellen talrijk genoeg om te kunnen worden opgespoord. Bij iemand die borstkanker heeft gehad is het risico op een tweede borsttumor minstens 4 keer hoger dan het risico op een eerste borsttumor bij de gemiddelde vrouw. De oorzaken en prognose bij een tweede tumor zijn meestal gelijk aan die bij een eerste borsttumor. Uitzaaiingen Kwaadaardige cellen hebben het vermogen binnen te dringen in andere weefsels. Zo kan de oorspronkelijke tumor groeien in een bloedvat of een lymfevat. Door de druk van de hen omringende stroming is het mogelijk dat enkele cellen loskomen van de oorspronkelijke tumor en dat ze worden meegevoerd met het bloed of de lymfe naar andere plaatsen in het lichaam. Daar kunnen ze zich nestelen en gewoon verder gaan met zich te delen. Ze vormen dus een nieuw gezwel elders in het lichaam. Dit noemt men uitzaaiingen of metastasen. De kanker die aldus ontstaat, noemt men secundaire kanker. Borstkanker heeft het vermogen zich uit te zaaien naar heel wat organen, maar als er zich uitzaaiingen ontwikkelen, is dat meestal in: Pagina 11 van 12
12 De botten; De lever; De longen; De hersenen. Als iemand uitzaaiingen ontwikkelt, blijven deze meestal niet beperkt tot één orgaan, maar duiken er verschillende uitzaaiingen op in verschillende organen. Als er zich uitzaaiingen openbaren, gebeurt dit bij 80% van de patiënten binnen 5 jaar na hun eerste diagnose. Bij 90% van de patiënten gebeurt het binnen 10 jaar. Uitzonderlijk komt het voor dat er zich nog uitzaaiingen manifesteren meer dan 10 jaar na de eerste diagnose. Kanker dat zich heeft uitgezaaid, blijft een kanker van de plaats waar de ziekte oorspronkelijk ontstond. Borstkanker die zich heeft uitgezaaid naar de longen wordt geen longkanker, maar blijft borstkanker. Immers, de cellen blijven nog steeds de meeste kenmerken van borstcellen bewaren. Mening/slot Dit was mijn werkstuk over borstkanker. Ik heb er erg veel van geleerd dus ik weet nu wat de mensen die ik ken hebben gehad. Ik vind het echt een verschrikkelijke ziekte en ik hoop dat de doktoren zo snel mogelijk nieuwe en betere geneesmiddelen vinden zodat er in de toekomst nog minder mensen aan overlijden. Pagina 12 van 12
Praktische opdracht Biologie Borstkanker
Praktische opdracht Biologie Borstkanker Praktische-opdracht door een scholier 2709 woorden 18 maart 2003 5,5 17 keer beoordeeld Vak Biologie Normale structuur en ontwikkeling van de borst: Normale structuur:
Nadere informatie3.3 Borstkanker bij de man
3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Borstkanker
Praktische opdracht ANW Borstkanker Praktische-opdracht door een scholier 5073 woorden 18 juni 2001 7,6 101 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding We houden onze praktische opdracht over Borstkanker. Borstkanker
Nadere informatie7,7. Profielwerkstuk door een scholier 4779 woorden 14 maart keer beoordeeld. Inleiding:
Profielwerkstuk door een scholier 4779 woorden 14 maart 2001 7,7 265 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Jaarlijks krijgen bijna 10.000 vrouwen de diagnose borstkanker te horen. Daarmee is borstkanker
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Borstkanker
Praktische opdracht ANW Borstkanker Praktische-opdracht door een scholier 2208 woorden 15 juni 2006 6,5 15 keer beoordeeld Vak ANW Kanker is een kwaadaardig gezwel in het lichaam. Kwaadaardig betekent
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...
Nadere informatieBorstkanker. Celdeling
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal
Nadere informatieBorstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) geconstateerd. Dit
Nadere informatieMijn pathologieverslag begrijpen
Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten
Nadere informatieAlgemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker
Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker De patholoog onderzoekt het weefsel dat tijdens de operatie is weggenomen. In het pathologieverslag wordt beschreven: de grootte van de tumor
Nadere informatieDe indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieGemaakt door: Gerdy Castelein en Anne Griet Adema Klas: 4A
Gemaakt door: Gerdy Castelein en Anne Griet Adema Klas: 4A 1 -Voorkant -inhoudsopgave - Uitwerking deelvragen: - Wat is borstkanker? - Hoe ontdek je borstkanker? - Als je erachter komt, wat gebeurt er
Nadere informatieDuctaal Carcinoma In Situ (DCIS)
Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd. Uw arts of verpleegkundig specialist heeft uitgelegd wat DCIS inhoudt en
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst Deze brochure informeert u over de gang van zaken bij een afwijking (knobbeltje) in de borst. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatieWerkstuk Nederlands Kanker
Werkstuk Nederlands Kanker Werkstuk door een scholier 1713 woorden 17 januari 2003 7,2 361 keer beoordeeld Vak Nederlands 1 Wat is kanker? Kanker is de derde ergste doodsoorzaak in Nederland. Er zijn meer
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieVoorstadium van borstkanker
Voorstadium van borstkanker Ductaal Carcinoma In Situ (DCIS) 1. Inleiding Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd.
Nadere informatieAandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling
Status bepaling: 99,4% Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Vóór het starten van de behandeling
Nadere informatieKanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Nadere informatieBorstkanker. hoe moet het nu verder?
Borstkanker hoe moet het nu verder? Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over borstkanker. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over borstkanker. 2 We proberen
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieBeentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Nadere informatieVlaams Indicatoren Project VIP²
Vlaams Indicatoren Project VIP² Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project VIP² gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de ziekenhuiskoepels Zorgnet en Icuro.
Nadere informatiePatiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex
Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze
Nadere informatieIn deze brochure vind je algemene informatie over borstkanker, de diagnostische aanpak alsook de behandeling.
Borstkanker In deze brochure vind je algemene informatie over borstkanker, de diagnostische aanpak alsook de behandeling. Wat is borstkanker? Borstkanker is een kwaadaardig gezel in de borst. Eén op negen
Nadere informatieChirurgie. Ductaal carcinoma in situ (DCIS)
Chirurgie Ductaal carcinoma in situ (DCIS) 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt, heeft u zojuist een gesprek gehad met de chirurg/ verpleegkundig specialist. Uit onderzoek is gebleken dat u een ductaal
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker Kanker in het algemeen Er zijn meer dan honderd soorten kanker die op verschillende plaatsen in het lichaam kunnen voorkomen. Elke soort kanker is een andere ziekte. Een gemeenschappelijk
Nadere informatie7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)
Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...
Nadere informatieDuctaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker
Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat betekent het als je te horen krijgt dat je een voorstadium van borstkanker hebt? In
Nadere informatie8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker
8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het
Nadere informatieHormonale therapie bij borstkanker
Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker
Nadere informatieBorstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg
Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Inleiding Na een aantal onderzoeken blijkt dat u een voorstadium van borstkanker heeft. Het medische woord hiervoor is carcinoma
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA
KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA AZ Klina legt hierbij de resultaten voor van de tweede kwaliteitsmeting van onze borstkankerzorg. Deze resultaten werden in januari 2015 meegedeeld door het Kankerregister
Nadere informatieBehandeling van DCIS. Ductaal carcinoma in situ (DCIS) gemini-ziekenhuis.nl
Behandeling van DCIS Ductaal carcinoma in situ (DCIS) gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Wat is DCIS 3 Borstsparende behandeling 4 Ablatio: verwijdering van de gehele borstklier en borst 5 Preventieve
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieWachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA
GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER Gedachtenloos eten voor tv of computer kan leiden tot dwangmatig te veel voedselinname. Hoe eet je bewuster? Voordat je begint met eten, adem je enkele keren diep in en uit.
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatieINLEIDING kwaliteitsindicatoren.
INLEIDING Om objectief zicht te krijgen op de resultaten en de geleverde kwaliteit van onze patiëntenzorg, heeft het Borstcentrum Zuiderkempen (ziekenhuizen Geel-Mol) in 2013 besloten in het Vlaamse indicatorenproject
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier
Nadere informatieMedische Publieksacademie
Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant Aan de winnende hand Borstkanker 27 oktober 2015 Welkom! #mclmpa 1 Borstkanker aan de winnende hand Marloes Emous, oncologisch chirurg
Nadere informatie7.2. Boekverslag door I woorden 28 december keer beoordeeld. Nederlands. Inleiding
Boekverslag door I. 1330 woorden 28 december 2004 7.2 104 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Wij houden onze spreekbeurt over kanker omdat we zelf mensen konden die kanker hebben gehad of hebben.
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatieDe behandeling van borstkanker met Nolvadex
Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op de internetsite www.astrazeneca.nl (onder het kopje Patiënteninformatie en vervolgens 'Kanker'). U kunt ook de brochure Borstkanker roept vragen op
Nadere informatieBlaaskanker, informatie over behandeling Urologie
Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief
Nadere informatieBorstkanker en hormoontherapie
Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken bij een knobbeltje in de borst. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een
Nadere informatieRisicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:
Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze
Nadere informatieBehandelwijzer borstkanker
Behandelwijzer borstkanker Bestelnummer: 3733 Versie: februari 2018 www.borstkanker-zorg.nl Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u borstkanker heeft of een voorstadium daarvan en welke behandeling er
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Een afwijking in de borst
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Een afwijking in de borst EEN AFWIJKING IN DE BORST INLEIDING U heeft van uw huisarts of via het bevolkingsonderzoek het advies gekregen om u verder te laten onderzoeken op
Nadere informatie99,6% % 99,4% Het Vlaams Indicatorenproject: Behandeling van borstkanker Resultaten AZ Maria Middelares
Het Vlaams Indicatorenproject: Behandeling van borstkanker Resultaten Interpretatie grafieken In de grafieken wordt ons ziekenhuis voorgesteld door de rode stip. De horizontale grijze lijn verwijst naar
Nadere informatieInformatie. voor patiënten over de behandeling van borstkanker met het medicijn Femara
Informatie voor patiënten over de behandeling van borstkanker met het medicijn Femara Inhoudsopgave Introductie...3 Borstkanker...4 Hoe ontstaat borstkanker? Wat gebeurt er als een tumor is ontstaan? Hoe
Nadere informatieInterpreteren van het pathologieverslag
Interpreteren van het pathologieverslag Borstkanker Informatie voor de patiënt Belangrijke vragen Dit boekje Interpreteren van het pathologieverslag helpt u om samen met uw arts een duidelijk antwoord
Nadere informatieOperatie DCIS (Ductaal carcinoma in situ) Keuze in behandelingsmogelijkheden
Operatie DCIS (Ductaal carcinoma in situ) Keuze in behandelingsmogelijkheden Inleiding U kreeg de diagnose DCIS (ductaal carcinoma in situ). DCIS wordt beschouwd als een voorstadium van borstkanker. De
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Inleiding Na een aantal onderzoeken blijkt dat u een voorstadium van borstkanker heeft. Het medische woord hiervoor is carcinoma
Nadere informatieOperatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie
Operatie bij borstkanker Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting. Mogelijk hebt
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Kanker
Spreekbeurt Nederlands Kanker Spreekbeurt door een scholier 1834 woorden 12 januari 2011 7 12 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is kanker eigenlijk? Kanker komt heel veel bij ouderen voor, het is zelfs
Nadere informatieBehandelwijzer Borstkanker
Behandelwijzer Borstkanker - Behandelteam - Algemene informatie borstkanker - Informatie over het behandeltraject Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u een afwijking aan de borst heeft en welke behandeling
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatieLeven met borstkanker
Leven met borstkanker Inhoud: Voorwoord 3 Borstkanker en hormonale therapie 4 Wat is Lucrin? 8 Vaak gestelde vragen 9 Meer informatie VOORWOORD Uw arts heeft u een behandeling met Lucrin voorgeschreven.
Nadere informatieDe schildwachtklierprocedure
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie De schildwachtklierprocedure 1 De schildwachtklierprocedure Inleiding In uw borst is een kwaadaardige tumor ontdekt. Om die reden wordt u binnenkort geopereerd. Bij een operatie
Nadere informatieBehandelwijzer Borstkanker
Behandelwijzer Borstkanker - Behandelteam - Algemene informatie borstkanker - Informatie over het behandeltraject Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u een afwijking aan de borst heeft en welke behandeling
Nadere informatieBo r s t i n g r e p e n. Gy n a e c o l o g i e
Bo r s t i n g r e p e n met sentinel-procedure Gy n a e c o l o g i e Campus Rooienberg Mevrouw, U wordt in het ziekenhuis opgenomen voor een borstoperatie. In deze brochure willen wij u hierover meer
Nadere informatieChirurgie. Operatie voor borstkanker
Chirurgie Operatie voor borstkanker 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt heeft u zojuist een gesprek met de chirurg/ verpleegkundig specialist gehad. Uit onderzoeken is gebleken dat u borstkanker
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart
Nadere informatieONCOLOGIE. Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen).
ONCOLOGIE Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen). De cursist maakt verdieping op maat, dit kan bv zijn: - verdieping
Nadere informatieProject Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008
Project Kwaliteitsindicatoren 2007-2008 De borstkliniek: Iedere nieuwe diagnose van een borsttumor dient door de borstkliniek te worden geregistreerd bij het Nationaal Kankerregister. Het Project Kwaliteitsindicatoren
Nadere informatieBorstkanker, wat nu?
Borstkanker, wat nu? Oktober 2014 Inleiding U bent verwezen naar de mammapolikliniek voor borstonderzoek. Uit de onderzoeken die zijn uitgevoerd, blijkt dat er bij u sprake is van een kwaadaardige afwijking
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe
Nadere informatieInfoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie
Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.
Nadere informatieWAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008
WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM Onco_alg_008 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Celindeling 3 03 Het lymfestelsel 4 WAT IS KANKER? 2 01 INLEIDING Kanker is een verzamelnaam voor meer dan
Nadere informatieEr zijn chromosomale veranderingen aangetoond in de cellen van de teelbaltumor. Er bestaat ook een familiale voorgeschiktheid.
Teelbalkanker Auteur: Dr. Guy Boeckx Testistumor of teelbalkanker is een kwaadaardig letsel van de teelbal. Deze tumor komt frequent voor (3-6 nieuwe gevallen per 100.000 mannen per jaar). In minder dan
Nadere informatieWat u moet weten over het melanoom
Dermatologie/Chirurgie Patiënteninformatie Wat u moet weten over het melanoom U ontvangt deze informatie, omdat u meer wilt weten over het melanoom. Hierin leest u onder andere wat deze vorm van huidkanker
Nadere informatieChirurgie / mammacare
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / mammacare Algemeen U heeft van de chirurg en/ of nurse practitioner een schokkend bericht gekregen: u heeft borstkanker. Er komt veel op u af en er zullen ongetwijfeld
Nadere informatieEen samenvatting van de informatie die we hadden toen we bij punt 6 van het logboek waren.
Boekverslag door M. 1755 woorden 21 maart 2003 6.7 132 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit jaar moesten we als handelingsopdracht een sectorwerkstuk maken in tweetallen. Michelle en ik hebben allebei
Nadere informatie7.1 Anti-hormonale therapie
7.1 Anti-hormonale therapie Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Naast de bekende behandelmethoden als een operatie, bestraling en chemotherapie, is het vaak ook mogelijk borstkanker
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatiedaghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker
daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Onderzoeken 4 3. Behandeling 5 4. Chirurgie 6 5. Chemotherapie 6 6. Bijwerkingen 7 7.
Nadere informatieWat is een melanoom. Wat zijn pigmentcellen. Wie krijgt een melanoom
Melanoom Wat is een melanoom In de huid bevinden zich talrijke pigmentcellen (melanocyten). Wanneer deze pigmentcellen ongeremd gaan groeien en daardoor een agressief groeiende tumor ontstaat, spreekt
Nadere informatie9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Nadere informatieBehandeling van borstkanker
Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieWEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Nadere informatieHoe wordt de diagnose gesteld? De diagnose wordt gesteld door de patholoog op basis van bij u afgenomen schildklierweefsel.
Schildklierkanker SCHILDKLIERKANKER Bij u is de diagnose schildklierkanker gesteld of een sterk vermoeden hierop. Voordat u verder gaat met lezen is het goed om te weten dat schildklierkanker in de meeste
Nadere informatieHormoontherapie bij borstkanker
Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van
Nadere informatieOpsporen en verwijderen van de schildwachtklier
Opsporen en verwijderen van de schildwachtklier Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U ondergaat binnenkort een borstoperatie. Tijdens deze operatie vindt er onderzoek
Nadere informatieGeef borstkanker minder kans. Verklein het risico en laat u tijdig onderzoeken
Geef borstkanker minder kans Verklein het risico en laat u tijdig onderzoeken Deze brochure vertelt hoe u uw risico op borstkanker kan verkleinen en hoe u borstkanker vroegtijdig kan opsporen. De informatie
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Onderzoek naar een borstafwijking P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E Verwijzing door huisarts of via het bevolkingsonderzoek Uw huisarts heeft u verwezen naar de locatie Delfzicht van de Ommelander
Nadere informatieInformatie over de schildwachtklier. Afdeling Chirurgie
Informatie over de schildwachtklier Afdeling Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u informatie over de procedure bij het verwijderen van een schildwachtklier. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieWerkstuk Biologie Longkanker
Werkstuk Biologie Longkanker Werkstuk door een scholier 2670 woorden 15 mei 2008 7,1 27 keer beoordeeld Vak Biologie Tumor is een ander woord voor gezwel. Er zijn goedaardige en kwaadaardige gezwellen
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Goedaardige knobbeltjes. rkz.nl
Patiënteninformatie Goedaardige knobbeltjes rkz.nl Knobbeltje in de borst Het weefsel waaruit ons lichaam is opgebouwd, bestaat uit miljarden cellen. Oude cellen worden vervangen door nieuwe cellen, dit
Nadere informatieKanker. Inleiding. 1. Wat is kanker eigenlijk? 2. Verschillende soorten kanker
Kanker Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over kanker patiënten. Ik hou mijn spreekbeurt hier over omdat er veel kinderen zijn die niet precies weten wat kanker nou eigenlijk is en omdat kanker heel veel
Nadere informatieBehandeling van een melanoom. Huidziekten
Behandeling van een melanoom Huidziekten Het melanoom Melanoom betekent letterlijk: zwart gezwel. Deze vorm van kanker ontstaat uit de pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de
Nadere informatieDE SLOKDARM DE SLOKDARM
DE SLOKDARM DE SLOKDARM De slokdarm (oesofagus) is een onderdeel van het spijsverteringskanaal. Het grootste deel van de slokdarm ligt in de borstholte. De slokdarm loopt ongeveer midden door de borstholte
Nadere informatieTarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015
Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 DBCzorgproductcode 010501008 Behandeling of onderzoek tijdens een polikliniekbezoek of dagbehandeling bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatie1 Algemeen... 3. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker...
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker... 3 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?...
Nadere informatie