Kennistoets acute keelpijn

Transcriptie

1 Acute keelpijn: kennistoets Aanvullende diagnostiek 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M11 van feb 2007 (tweede herziening) Het hoofdstuk Keelpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd op de NHG- Standaard Acute keelpijn. In het hoofdstuk worden richtlijnen gegeven voor het handelen van de praktijkassistente bij telefonische vragen over keelpijn. Het gaat hierbij vooral om het kunnen selecteren van mensen die door de huisarts gezien moeten worden, en om de vraag welke informatie en adviezen van belang zijn. Via korte casuïstiek met toetsvragen komt een en ander aan bod. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: De deelnemer kan bij acute keelpijn benoemen welke patiëntengroepen door de huisarts gezien moeten worden en wat relevante informatie en adviezen zijn Doelgroep: Praktijkassistentes Tijdsduur: 30 minuten Groepsgrootte: Tot 20 personen 3. Uitvoering Leid de bijeenkomst kort in. U kunt daarbij gebruikmaken van de tekst onder Toelichting. Deel Werkblad 1 uit aan alle deelnemers en geef hun 10 minuten om dit in te vullen. Deel Werkblad 2 (Antwoordsleutel) uit en geef de deelnemers 5 minuten de gelegenheid deze te vergelijken met hun eigen antwoorden. Bespreek tot slot de antwoorden plenair met behulp van het Docentmateriaal 1 (15 min.). 4. Organisatie Kopieer Werkbladen 1 en 2 voor alle deelnemers. Bereid u voor door zelf de toets te maken, het hoofdstuk Keelpijn in de NHG- Telefoonwijzer door te lezen evenals de NHG-Standaard Acute keelpijn. Ook kunt u het betreffende hoofdstuk lezen in het boek NHG-Standaarden voor praktijkassistente en ondersteuner. 1

2 Werkblad 1 Vul de antwoorden bij onderstaande casus in. Als u het antwoord niet weet, vult u de vraagtekenoptie in. U heeft hiervoor 10 minuten. Peter van 3 jaar, is plotseling ziek. Hij heeft 39,5 graden Celsius koorts en klaagt over keelpijn. Zijn ouders vermelden dat hij witte stippen heeft in de keel. U vraagt hoe lang de klachten bestaan. 1. Deze vraag is volgens de NHG-Telefoonwijzer relevant. De ouders van Peter vermelden ook dat hij forse pijnlijke gezwollen lymfklieren heeft vóór in de hals en dat hij moeite lijkt te hebben met slikken. Zij kennen dit beeld van hun oudste dochter en vragen u of de dokter een penicillinekuur kan voorschrijven. U denkt dat een kuur inderdaad nodig is en zegt dat u de dokter zal vragen deze voor te schrijven. 2. Op grond van deze gegevens is dit een correcte handelwijze. De moeder van Frankje, 5 jaar, belt u op omdat Frankje 40 graden Celsius koorts heeft en erge keelpijn. Daarnaast zit hij onder de kleine vlekjes. Zij vraagt u of dit roodvonk kan zijn. U zegt dat dit inderdaad het geval kan zijn. 3. Dit antwoord is correct. Josha Vreden is 22 jaar. Hij belt u omdat hij nu een dag of tien keelpijn heeft; eerst leek het niet zo ernstig hoewel hij wel twee dagen koorts heeft gehad. Deze was weer gezakt, maar is sinds gisteren weer flink gestegen tot nu 39,4 graden Celsius. Hij voelt zich doodziek en hij praat hoorbaar moeizaam. Hij vraagt zich af of hij het van zijn vriendin heeft, want die heeft hetzelfde gehad. U constateert een afwijkend beloop van een normale keelontsteking. Eén van de mogelijke diagnoses is een (peritonsillair) abces. Deze diagnose is te stellen op grond van: 4. Het feit dat Josha opnieuw hoge koorts heeft. 5. Het feit dat Josha moeizaam praat. Josha wordt gezien door de huisarts. Deze stelt de diagnose ziekte van Pfeiffer. 6. Het feit dat zijn vriendin hetzelfde beeld vertoonde, kan bij deze diagnose passen. 2

3 Werkblad 1 Mevrouw Castelijns, 35 jaar, werkt als groepsleidster in een tehuis voor geestelijk gehandicapten. Er zijn momenteel een aantal pupillen ziek met keelpijn en koorts. Nu heeft zij ook keelpijn en een temperatuur van 38,8 graden Celsius sinds gisteren. Zij heeft zich ziek gemeld maar wil zo snel mogelijk weer aan het werk, want er is een tekort aan leidsters. Zij vraagt of zij een antibioticakuur kan krijgen. De huisarts bij wie u werkt, is erg terughoudend met het voorschrijven van antibiotica. Volgens de NHG-Standaard komt mevrouw in aanmerking voor een kuur op grond van de volgende gegevens: 7. Het feit dat zij ook hoest. 8. Het feit dat zij groepsleidster is in een tehuis voor geestelijk gehandicapten. U wordt gebeld door de hoofdverpleegkundige van het plaatselijke verzorgingshuis. De heer Ten Berg, 79 jaar en een vitale man, heeft keelpijn en koorts (38,9 graden Celsius). Het blijkt dat mensen deze klachten hebben. Zij vraagt of u met de dokter wilt overleggen of een antibioticumkuur gegeven kan worden. Dit lijkt u een relevante vraag om de volgende redenen: 9 Het feit dat het om een (hoog)bejaarde patiënt gaat. 10 Het feit dat meerdere mensen dezelfde ziektesymptomen hebben. 3

4 Werkblad 2 Toelichting op de antwoorden 1. Juist Als klachten langer dan een week bestaan, is dit een reden om patiënt een afspraak te laten maken met de huisarts 2. Onjuist De NHG-Standaard Acute keelpijn geeft aan dat een patiënt gezien moet worden bij één of meer van de volgende factoren: - ernstig algemeen ziekzijn en grote beperkingen in het dagelijks functioneren; - grote pijnlijke lymfklieren in de hals; - ernstige slikklachten en problemen met het openen van de mond; - abnormaal beloop (verergering van de pijn, algemeen ziekzijn en/of slikklachten na vier tot zeven dagen); - huiduitslag; - acuut reuma in de anamnese; - sterk verminderde weerstand, streptokokkenepidemie in gesloten gemeenschap van personen met een kwetsbare gezondheid. Aangezien dit kind fors pijnlijke lymfklieren heeft en slikklachten, zal hij door de huisarts gezien moeten worden. De huisarts zal dan beslissen of een antibioticum nodig is. 3. Juist Roodvonk is een streptokokkeninfectie die gepaard gaat met keelpijn, hoge koorts, exantheem (uitslag) en een zogenaamde aardbeientong (rode gezwollen tong met kleine witte puntjes). 4. Juist 5. Juist 6. Juist Bij het opnieuw krijgen van hoge koorts en moeilijk praten en/of slikken kan er wel degelijk sprake zijn van de vorming van een peritonsillair abces. Overigens kan hier ook sprake zijn van de ziekte van Pfeiffer. 4

5 Docentmateriaal 7. Onjuist Hoesten is geen specifiek kenmerk van een keelontsteking. (Neem eventueel het hoofdstuk Hoesten in de NHG-Telefoonwijzer erbij.) Bij niet al te ernstig ziekzijn wijst de combinatie van hoesten en keelpijn juist eerder op een virale infectie. 8. Juist Een groepsleidster in een tehuis voor geestelijk gehandicapten behoort tot een risicogroep. De bewoners behoren immers tot een groep met een kwetsbare gezondheid. Zij heeft deze keelontsteking ongetwijfeld in het tehuis opgelopen. De kans is redelijk groot dat het een streptokokkeninfectie is. Als zij niet thuis wil blijven (wat overigens ook een advies kan zijn), kan zij weer anderen in het tehuis besmetten. Aangezien er meerdere pupillen ziek zijn, kan er al sprake zijn van een (beginnende) epidemie. 9. Onjuist Alleen de hoge leeftijd is geen reden om eerder dan normaal een kuur te overwegen. Uiteraard zal dit wel het geval zijn als mde heer ten Berg gezien zijn voorgeschiedenis een kwetsbare gezondheid heeft. 10. Juist Het gaat in dit geval om een verzorgingshuis. In principe een besloten gemeenschap met in het algemeen mensen met een kwetsbare gezondheid. Er zijn meerdere mensen met dezelfde klachten. Hoewel het niet helemaal zeker is dat het om een streptokokkeninfectie gaat, is het goed het zekere voor het onzekere te nemen en een kuur te geven. Er zullen huisartsen zijn die eerst een keelkweek willen afnemen om de bacterie aan te tonen. 5