Inhoudsopgave 2. Voorwoord 3

Transcriptie

1 FEC-JAARPLAN 2016

2 Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 1. Integriteit financiële sector Inleiding Belang integere financiële sector FEC en integriteit financiële sector 5 2. Het Financieel Expertise Centrum Inleiding Doel, missie en ambitie Convenant FEC 2014 en Informatieprotocol FEC Organisatie FEC-raad FEC-eenheid Aansluiting bij andere samenwerkingsverbanden 7 3. Doel en taken van het FEC Inleiding Informatie-uitwisseling FEC-informatieplatform FEC-privacy platform Kennis Uitwisselingsprogramma voor het delen van kennis en expertise Fecademy Feitelijke leidinggevers BES Eilanden Corruptie/belangenverstrengeling Vraagbaak FEC-eenheid Thema s Samenwerkend toezicht op fiscale risico s Trustkantoren Terrorismefinanciering Migratiecriminaliteit Publiek Private Samenwerking (PPS) Beheer Jaarverslag en beheerverslag Financiering Communicatie Communicatieplan/Versterken van de gezamenlijke FEC-voorlichting 16 2

3 Voorwoord Het FEC ontleent zijn bestaansrecht aan de noodzaak de integriteit van de financiële sector te beschermen en te versterken. Een gebrek aan integriteit schaadt immers het vertrouwen in die financiële sector en dat heeft negatieve gevolgen waarvan de maatschappelijke kosten hoog kunnen zijn. De afgelopen jaren heeft de samenwerking in het FEC nadrukkelijk bijgedragen aan een effectievere en efficiëntere taakuitvoering van de afzonderlijke FEC-partners en waarnemers. Ook in de komende jaren wordt daarnaast gestreefd naar een resultaatgerichte gezamenlijke en gecoördineerde aanpak ter bestrijding van concrete vormen van financieel economische criminaliteit en niet integer gedrag in de financiële sector. Deze twee invalshoeken staan wederom aan de basis voor de plannen voor 2016, zoals hierna verwoord. Veel van de FEC-activiteiten van 2016 vinden hun oorsprong in de meerjarenplannen en thema s van afgelopen jaar, zoals Terrorismefinanciering, Trustkantoren en het Samenwerkend Toezicht op Fiscale Risico s. Daarnaast worden nieuwe thema s geëxploreerd. Informatie-uitwisseling over subjecten en kennisdeling tussen de partners worden onverminderd voortgezet. Vanuit de visie dat de integriteit van de financiële sector niet slechts een zaak van publieke partijen is, wordt in 2016 aan de samenwerking van de FEC-partners met de bankensector een vervolg gegeven. Zowel behaalde resultaten als reële dreigingen inspireren partners, participanten en de FEC-eenheid om ook in 2016 gezamenlijk de schouders onder het FEC-werk te zetten. Harman Korte Voorzitter FEC-raad 24 maart

4 INTEGRITEIT FINANCIËLE SECTOR 1.1 Inleiding De financiële sector speelt een belangrijke rol in de samenleving en vertrouwen is een voorwaarde voor het goed functioneren van deze sector. Het fundament van dit vertrouwen is dat de financiële sector integer is. Het FEC ontleent zijn bestaansrecht aan de noodzaak de integriteit van de financiële sector te versterken. Om deze reden opent dit FEC-jaarplan 2016 met een korte beschouwing van het belang van integriteit in de financiële sector. Het waarborgen van en bijdragen aan een integere financiële sector ziet het FEC als de essentie van zijn taak. 1.2 Belang integere financiële sector In de Nota Integriteit Financiële Sector 1, waaraan het FEC zijn bestaansrecht ontleent, staat dat de centrale rol van de financiële sector de vervulling is van vraag en aanbod van kapitaal en daarmee de allocatie van financiële middelen in de economie. Daarbij is vertrouwen een essentieel onderdeel van een gezonde financiële sector. Een gebrek aan integriteit doet afbreuk aan dat vertrouwen. Als dit vertrouwen wordt geschaad heeft dat negatieve gevolgen waarbij de maatschappelijke kosten hoog kunnen zijn. Dat geldt temeer waar de financiële sector het geld beheert van velen in de samenleving, van spaargeld van burgers tot financiële stromen van bedrijven. Fraude en andere vormen van criminaliteit, daaronder begrepen belastingontduiking, beschamen dat vertrouwen. Dat geldt wanneer financiële instellingen zelf zich daaraan schuldig maken. Dat geldt ook wanneer de financiële sector door anderen voor frauduleuze praktijken wordt gebruikt. Handhaving van integriteit is niet alleen in ieders belang, het is ook ieders zaak, publiek èn privaat. De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de financiële instellingen zelf en de mensen die er werkzaam zijn. Daar ligt ook primair de kennis, daar liggen de mogelijkheden om het reilen en zeilen zodanig in te richten dat integriteit de regel is. Daarbij is het kader relevant dat de overheid biedt. Dit strekt zich uit over een breed scala aan wet- en regelgeving, naast handhaving op velerlei terrein. Financiële instellingen kunnen bijvoorbeeld misbruikt worden om illegale gelden wit te wassen of terrorisme te faciliteren. Als een financiële instelling zich hiervoor leent, kan dit het vertrouwen van klanten in die instelling, maar ook in de gehele financiële sector, schaden. Maar ook marktmisbruik, zoals handel met voorkennis, kan de integriteit van de effectenmarkten, en daarmee de financiële sector schaden. Als medewerkers van een bedrijf beschikken over koersgevoelige informatie (bijvoorbeeld bij een overname), en deze informatie lekt uit naar mensen die misbruik maken van deze voorkennis, kunnen de overige beleggers geschaad worden. Hierdoor functioneren de effectenmarkten minder goed en zal het vertrouwen in de financiële sector afnemen. Ook in internationaal verband is het vertrouwen in de financiële sector belangrijk. Als de financiële sector van Nederland aantrekkelijk blijkt voor criminelen dan tast dat het vertrouwen aan van Nederland als handelsnatie. Een slechte reputatie vermindert de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse financiële sector en trekt mogelijk meer criminele activiteiten aan. 1 Tweede Kamer, jaar , , nr. 2. 4

5 Om misbruik van de financiële sector te voorkomen, bestaan er verschillende maatregelen. Een belangrijk uitgangspunt is dat bij de bedrijfsvoering binnen de financiële sector een integriteitbewuste bedrijfscultuur hoort. In dit verband kan onder integriteit worden verstaan: een professionele individuele verantwoordelijkheid waarbij rekening wordt gehouden met rechten, belangen en wensen van belanghebbenden/klanten; een open en transparante houding en bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen en verantwoording af te leggen. Bijvoorbeeld door financiële instellingen te verplichten om de identiteit van hun klanten te controleren en een cliëntenonderzoek te doen, is de kans kleiner dat zij direct of indirect zaken doen met criminelen. 1.3 FEC en integriteit financiële sector De eerder genoemde Nota Integriteit Financiële Sector onderschrijft het belang van het vertrouwen in de - integere - financiële sector. Het FEC is een samenwerkingsverband tussen zeven verschillende autoriteiten met een toezichts-, opsporings- en vervolgingstaak in de financiële sector. Door het bij elkaar brengen van financiële expertise en informatie vanuit verschillende invalshoeken wordt binnen de samenwerking van het FEC gekeken naar de samenhang en verbanden in de financiële keten. Hiermee wordt getracht misbruik van financiële instellingen te stoppen of te voorkomen. Kortom, ook in 2016 werken binnen het FEC de partners samen als één overheid aan het behalen van een gemeenschappelijke doelstelling: het waarborgen van en bijdragen aan een integere financiële sector. 2 HET FINANCIEEL EXPERTISE CENTRUM 2.1 Inleiding Het FEC is een samenwerkingsverband tussen organisaties met een toezicht-, controle-, vervolgingsen opsporingstaak in de financiële sector en bestaat thans uit de volgende partners: Autoriteit Financiële Markten (AFM), Belastingdienst, de Nederlandsche Bank (DNB), Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland), Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), Openbaar Ministerie (OM) en de politie. Als waarnemers bij de niet-operationele activiteiten van het FEC zijn het ministerie van Financiën en het ministerie van Veiligheid en Justitie betrokken. 2.2 Doel, missie en ambitie Het gezamenlijke doel van de partners in het FEC is het versterken van de integriteit van de financiële sector. Bedreigingen voor en inbreuken op de integriteit van de financiële sector moeten worden voorkomen en bestreden. De partners in het FEC treden gezamenlijk preventief op tegen bedreigingen voor de integriteit van de financiële sector en handhaven waar nodig. Deze aanpak maakt het mogelijk om probleemgericht op te treden en een breed effect te hebben. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij initiatieven en samenwerkingsverbanden die het doel en de missie van het FEC raken. 5

6 Om de doelstelling van het samenwerkingsverband te bereiken heeft het FEC als missie: Het versterken van de integriteit van de financiële sector door de onderlinge samenwerking tussen de partners te stimuleren, te coördineren en te vergroten door het uitwisselen van informatie en het delen van inzicht, kennis en vaardigheden. Daarbij heeft de FEC-raad voor zich zelf de ambitie geformuleerd om samen te werken als één overheid; resultaatgericht samenwerken als één overheid ter bestrijding van financieel economische criminaliteit en niet integer gedrag in de financiële sector. De afgelopen jaren heeft de samenwerking in het FEC nadrukkelijk bijgedragen aan een betere, effectievere en efficiëntere taakuitvoering van de afzonderlijke FEC-partners en -waarnemers onder meer door middel van structurele informatie-uitwisseling. Voor de komende jaren wordt met deze ambitie, naast het versterken van de eigen taakuitvoering van de FEC-partners en -waarnemers, gestreefd naar een resultaatgerichte gezamenlijke en gecoördineerde aanpak ter bestrijding van concrete vormen van financieel economische criminaliteit en niet integer gedrag in de financiële sector. 2.3 Convenant FEC 2014 en Informatieprotocol FEC 2014 De samenwerking tussen de FEC-partners is neergelegd in het Convenant houdende afspraken over de samenwerking in het kader van het Financieel Expertise Centrum. Het Informatieprotocol FEC 2014 met toelichting is gevoegd bij het Convenant FEC Beide zijn gepubliceerd in de Staatscourant. Het Informatieprotocol FEC 2014 formaliseert afspraken tussen de FEC-partners over de wijze waarop informatie, waaronder persoonsgegevens, met elkaar wordt gedeeld. De doelstelling van het protocol is een zorgvuldige verwerking van persoonsgegevens binnen de FEC-samenwerking. Dat wil zeggen dat persoonsgegevens in overeenstemming met de wet op zorgvuldige wijze worden verwerkt. 2.4 Organisatie Het FEC bestaat organisatorisch uit een FEC-raad en een FEC-eenheid. Het FEC heeft geen rechtspersoonlijkheid en aan het FEC zijn geen afzonderlijke wettelijke taken en bevoegdheden toegekend. Binnen het FEC werken de partners (en -waarnemers) samen op basis van hun eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden FEC-raad De FEC-raad bestaat uit vertegenwoordigers van de FEC-partners en -waarnemers op bestuurlijk niveau en vergadert ten minste drie keer per jaar. De FEC-raad benoemt uit zijn midden een voorzitter en een plaatsvervangend voorzitter, telkens voor een periode van drie jaar. De FEC-raad fungeert als beslissend orgaan en geeft sturing aan de FEC-eenheid. Met instemming van de FEC-raad kunnen andere organisaties tot het FEC toetreden of deelnemen aan activiteiten van het FEC FEC-eenheid De FEC-eenheid speelt een centrale rol binnen het FEC en draagt zorg voor de coördinatie en sturing op de uitvoering van de in het FEC-jaarplan genoemde werkzaamheden. De FEC-eenheid vormt de spil tussen de FEC-partners en -waarnemers en rapporteert aan de FEC-raad. De FEC-eenheid is van de partners, verricht werkzaamheden voor de partners en wordt bemand door de partners. 6

7 De medewerkers van de FEC-eenheid zijn gedetacheerd vanuit de FEC-partners en waarnemers. De FEC-eenheid draagt zorg voor de uitvoering van de taken van het FEC: (i) het creëren van structurele informatie-uitwisseling tussen de partners, (ii) het realiseren van een kenniscentrum van, voor en door de partners op de voor het FEC relevante kennisgebieden, en (iii) het uitvoeren van projecten met het oog op concrete, operationele bruikbare resultaten. 2.5 Aansluiting bij andere samenwerkingsverbanden en internationale gremia Het FEC zoekt aansluiting bij of levert een bijdrage aan initiatieven en samenwerkingsverbanden die het doel en de missie van het FEC raken, zoals bijvoorbeeld de infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (icov), Contraterrorisme-Infobox, het RIEC Amsterdam-Amstelland, het Van Traateam van de gemeente Amsterdam, de Financial Crime Information Network (FIN-NET) van de Financial Services Authority (FSA) in het Verenigd Koninkrijk en de Financial Action Task Force (FATF). Dit met als doel een effectieve samenwerking, ook op vlakken waar overlap dreigt te ontstaan. Daar waar zinvol zal ook de verbinding of samenwerking met de private sector worden gezocht. De FEC-raad wil goed zicht houden op relevante samenwerkingsverbanden en hun doelstellingen, ten einde het oppakken van een thema binnen het FEC-samenwerkingsverband te kunnen toetsen op efficiency en effect. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie organiseert daarvoor een kennisbijeenkomst om kennis te delen over de verschillende samenwerkingsverbanden en hun doelstellingen. Het doel, de missie en de ambitie van het FEC komen mede tot uitdrukking in zijn participatie namens de FEC-partners en -waarnemers in diverse projecten, contacten en overlegsituaties in het relevante veld. Hiermee krijgt de samenwerkingsfilosofie van het FEC extra gestalte. 3 DOEL EN TAKEN VAN HET FEC 3.1 Inleiding De onderwerpen waaraan de FEC-partners in 2016 willen werken, worden hieronder per kerntaak van het FEC gecategoriseerd: informatie-uitwisseling, kennis en thema s. Per thema is zo concreet mogelijk beschreven welk resultaat en effect wordt beoogd, welke organisaties deelnemen en wat de achtergrond is om het in FEC-verband te behandelen. De ambitie van de FEC-partners en - waarnemers is om hierbij resultaatgericht samen te werken als één overheid ter bestrijding van financieel-economische criminaliteit en niet-integer gedrag in de financiële sector. In de uitwerking van onderstaande thema s is deze ambitie vertaald in het beoogde resultaat. De thema s in dit jaarplan 2016 volgen uit de (meer-)jarenplannen en prioritering van de FEC-partners en waarnemers, waarbij de verwachting is dat het samenwerken in FEC-verband in 2016 toegevoegde waarde heeft. Voor de aangedragen nieuwe thema s zijn de beoogde FEC-activiteiten voor 2016 in kaart gebracht, alsook tot welke resultaten en effecten dit zou moeten leiden en hoe deze bijdragen aan de centrale doelstelling van het FEC: het versterken van de integriteit in de financiële sector. Tenslotte zijn de geselecteerde thema s getoetst aan de volgende criteria: 1) Is het onderwerp urgent om te agenderen voor 2016? 2) Heeft het toegevoegde waarde om op dit onderwerp in FEC-verband samen te werken? 7

8 3) Ontstaat er geen overlap met reeds bestaande initiatieven? Omdat prioriteiten kunnen verschuiven, staat de mogelijkheid open voor de FEC-partners en waarnemers om gedurende het jaar onderwerpen op de planning te zetten die wat hun betreft urgent zijn en in FEC-verband opgepakt dienen te worden. 3.2 Informatie-uitwisseling De eerste kerntaak van het FEC is het creëren van structurele informatie-uitwisseling tussen FECpartners. Om dit te bewerkstelligen zijn de algemene doelen voor informatie-uitwisseling als volgt benoemd: - het binnen de bestaande wettelijke kaders uitwisselen van gegevens over (actuele) ontwikkelingen, bedreigingen voor de integriteit of over casusposities waarvoor een besluit over handhaving gewenst is om een essentiële bijdrage te leveren aan een behoorlijke vervulling van de wettelijke taken van elk der FEC-partners; - het opstellen van strategische, tactische en operationele analyses ten behoeve van FECpartners om trends en ontwikkelingen te signaleren en om activiteiten van de FEC-partners beter op elkaar aan te laten sluiten. Hieronder wordt aangegeven wat ten aanzien van informatie-uitwisseling door het FEC in 2016 zal worden opgepakt FEC-informatieplatform Resultaten: 1) Een effectieve en efficiënte operationele informatie-uitwisseling tussen FEC-partners met inachtneming van het Informatieprotocol FEC ) Een kwalitatieve en kwantitatieve toename (ten opzichte van het jaar 2015) van signalen die bij het FEC-informatieplatform worden ingebracht. 3) Daarnaast wordt binnen het FEC-informatieplatform regelmatig kennis uitgewisseld over specifieke thema s, signaalbehandeling en trends. 4) Jaarlijks wordt over het proces, de resultaten en interventies door partners op basis van de signalen via de FEC-eenheid gerapporteerd aan de FEC-raad. Trekker en deelnemers: FEC-eenheid met als deelnemers de FEC-partners. Achtergrond: Een belangrijk onderdeel van de FEC-samenwerking is het FEC-informatieplatform. In dit informatieplatform wordt door de FEC-partners informatie, waaronder persoonsgegevens, ingebracht. Deze informatie wordt aangeduid met de term signaal. De signalen worden na ontvangst beoordeeld en waar nodig wordt door de FEC-eenheid vervolgactie ondernomen. Vervolgacties kunnen zijn: het verstrekken van de informatie aan één of meer van de FEC-partners en vervolgens het ontvangen van de reacties hierop; het organiseren van een dataroom waarin het betreffende signaal met inhoudelijke specialisten van de FEC-partners wordt besproken; het organiseren van een bijeenkomst waarin op een meer abstract niveau kennis tussen FEC-partners wordt gedeeld; 8

9 het lokaliseren van en verbindingen leggen met relevante partijen en/of personen. Daarnaast worden deze gegevens verzameld, opgeslagen en geanalyseerd met het oog op het zo vroeg mogelijk signaleren van en het ontwikkelen van kennis over activiteiten, handelingen, trends, typologieën en gelegenheidsstructuren die de integriteit van de financiële sector negatief raken, zodat deze kennis kan worden gedeeld met de FEC-partners en overige relevante publieke partijen. De ontwikkelingen en trends worden ten minste vijf maal per jaar in bijeenkomsten van het Informatieplatform FEC besproken en dit kan er toe leiden dat er nieuwe FEC-projecten worden geïnitieerd en/of nieuwe signalen worden herkend FEC-privacy platform Resultaten: Binnen het FEC-privacy platform wordt door de FEC-partners kennis en expertise uitgewisseld op het gebied van (persoons-) gegevensuitwisseling binnen het FEC-samenwerkingsverband, zodat informatie-uitwisseling binnen het FEC zorgvuldig en binnen de bestaande wettelijke kaders plaatsvindt en dat tijdig wordt geanticipeerd op wijzigingen in wet- en regelgeving. Specifiek worden de implicaties onderzocht van de nieuwe EU-privacyrichtlijn en het wetsontwerp van de Kaderwet. Trekker en deelnemers: FEC-eenheid met als deelnemers alle FEC-partners en -waarnemers. Achtergrond: In de bijeenkomsten van het FEC-privacy platform worden vragen, casuïstiek, nieuwe wet- en regelgeving en thema s behandeld over de kaders waarin het uitwisselen van (persoons-) gegevens binnen de FEC-samenwerking plaatsvindt. Verder zal kennis en ervaring worden uitgewisseld op het gebied van privacy en de wet- en regelgeving die van toepassing is op de verschillende FEC-partners. Dit platform bestaat uit privacy medewerkers van alle FEC-partners en - waarnemers. In 2013 heeft de FEC-raad besloten dat het de taak is van het FEC-privacy platform om wijzigingen van relevante wet- en regelgeving die impact kunnen hebben op de FEC-samenwerking te signaleren en deze te bespreken in het FEC-privacy platform, zodat hierop kan worden geanticipeerd. Alle leden houden de actualiteiten rond de regelgeving die van toepassing is op hun organisatie bij en informeren het FEC-privacy platform over (aanstaande) wijzigingen. Indien een aanpassing van wetof regelgeving wenselijk wordt geacht, wordt dit voorgelegd aan de FEC-raad. Er worden in 2016 ten minste vijf Privacy-platform-bijeenkomsten gepland. 3.3 Kennis De tweede kerntaak van het FEC is het realiseren van een kenniscentrum van, voor en door de FECpartners op de voor het FEC relevante kennisgebieden. Om dit te bewerkstelligen zijn de algemene doelen ten aanzien van kennis als volgt benoemd: - het zijn van een aanspreekpunt en gids voor de FEC-partners in het brede spectrum van kennis, producten, wet- en regelgeving. Het gaat daarbij om algemene kennis zoals methoden van fraude en misbruik in de financiële sector. De FEC-eenheid zorgt voor kennisontwikkeling over trends en typologieën. De informatie en kennis die de FEC-eenheid intern en extern verzamelt wordt opgeslagen, beheerd en waar wenselijk gedeeld. Waar wenselijk en mogelijk wordt de private sector betrokken. - het inventariseren van thema s die leidraad vormen bij werkzaamheden van het FEC. Hierna wordt aangegeven wat ten aanzien van kennisdeling door het FEC in 2016 zal worden opgepakt, naast dat dit regulier plaatsvindt binnen onder meer het Informatieplatform en de 9

10 bijeenkomsten van het FEC-privacy platform Uitwisselingsprogramma van medewerkers voor het delen van kennis en expertise Resultaten: Het onderhouden en coördineren van een uitwisselingsprogramma voor medewerkers van de FEC-partners en medewerkers voor het delen van kennis en expertise. De eerste pijler van het FEC-uitwisselingsprogramma voorziet in de individuele ontwikkelingsbehoefte van medewerkers. De tweede pijler voorziet in kennis- en expertisedeling tussen FEC-partners en waarnemers door tijdelijke werkzaamheden die door FEC-partners en waarnemers worden aangeboden en ingevuld op basis van kennisdeling rond een specifiek thema of project voor medewerkers en management. Trekker en deelnemers: de FEC-contactpersonen en HRM-adviseurs van alle FEC-partners en waarnemers met ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: Door middel van tijdelijke uitwisseling van werknemers wordt de onderlinge kennis tussen de werknemers van de FEC-partners en -waarnemers vergroot, ook over elkaars organisatie. De FEC-partners en -waarnemers kunnen de aanwezige kennis en vaardigheden van de overige FECpartners en -waarnemers optimaal benutten door op specifieke projecten of onderzoeken via een tijdelijke uitwisseling de vaardigheden te vragen die bij andere FEC-partners aanwezig kunnen zijn. Dit impliceert dat de FEC-contactpersonen nauw betrokken zijn vanwege hun kennis van actuele projecten die zij voordragen en dat de HRM-afdelingen hier nauw bij betrokken dienen te worden voor de invulling van de tijdelijke werkzaamheden. De uitwisselingen worden op de persoon en/of organisatie toegesneden, hier is sprake van maatwerk. Over het aantal uitwisselingen wordt periodiek aan de FEC-raad gerapporteerd FECademy Resultaten: Ten minste drie FECademies worden in 2016 georganiseerd, waaronder twee rond het thema Terrorismefinanciering. De FECademies hebben relevante kennisuitwisseling tussen FECpartners, -waarnemers en overige relevante partijen opgeleverd, waar medewerkers van de betreffende organisaties baat bij hebben in hun werkzaamheden. Trekker en deelnemers: FEC-eenheid met de FEC-partners en -waarnemers en eventuele overige relevante partijen. Achtergrond: Het FEC organiseert al een aantal jaren FECademies. Door het organiseren van een FECademy ontstaat kennisdeling tussen en bewustwording van FEC-partners en -waarnemers. De bijeenkomsten worden druk bezocht door medewerkers van de FEC-partners en -waarnemers en nuttig bevonden Feitelijk leidinggevers Resultaten: Door middel van een kennissessie over het aanpakken van ontoelaatbaar gedrag door feitelijk leidinggevers bij onder toezicht staande instellingen wordt inzicht verkregen in de verschillen en overeenkomsten in het handhavingsbeleid van de FEC-partners. Op die manier worden relevante informatie en lessons learned ten aanzien van het aanpakken van feitelijk leidinggevers, gedeeld. In het bijzonder wordt besproken welke feiten en bewijs verzameld moeten worden om het feitelijk leidinggeven te kunnen kwalificeren. Het beoogde lange termijn effect is dat het gecoördineerd en adequaat aanpakken van feitelijk leidinggevers (van wetsovertredingen) in de financiële sector door de 10

11 FEC-partners bijdraagt aan het versterken van de integriteit van de financiële sector. Trekker en deelnemers: AFM met als deelnemers alle relevante FEC-partners en -waarnemers en ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: De aanname is dat de FEC-partners beschikken over essentiële kennis, informatie en interventiemogelijkheden om feitelijk leidinggevers aan te pakken. Het (gezamenlijk) aanpakken van feitelijk leidinggevers vermindert de kans dat dezelfde persoon via een nieuwe constructie dezelfde (strafbare) feiten pleegt BES-eilanden Resultaten: 1) Ter verkenning van ieders taken, bevoegdheden en dilemma s ten aanzien van de BESeilanden, wordt een kennisbijeenkomst gehouden voor de FEC-partners om te toetsen of de hypothese klopt dat nadere samenwerking tussen de FEC-partners kan bijdragen aan de integriteit van de financiële sector op de BES-eilanden; 2) Afhankelijk van de uitkomsten van de kennisbijeenkomst zullen vervolgactiviteiten voor 2016 en 2017 worden gepland. Trekker en deelnemers: DNB met als deelnemers betrokkenen van de FEC-partners die een rol vervullen t.a.v. de BES-eilanden, FEC-waarnemers en ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: Het beoogde lange termijn effect is versterkte samenwerking tussen de FEC-partners en waarnemers die bijdraagt aan de doelstelling van het FEC; het versterken van de integriteit van de financiële sector, meer specifiek de financiële sector op de BES-eilanden. De uitkomsten van de bijeenkomst leveren tussen de FEC-partners over en weer meer inzicht op in de verschillende taken, prioriteiten, interventiemogelijkheden, alsook de samenwerkingsmogelijkheden en de mogelijkheden om informatie uit te wisselen tussen de verschillende FEC-partners die een taak hebben op de BESeilanden. Afhankelijk van de uitkomsten van de kennisbijeenkomst kan nadere samenwerking tussen FEC-partners worden vormgegeven Corruptie/belangenverstrengeling Resultaten: Ter versterking van de samenwerking tussen de FEC-partners op de aanpak van corruptie en belangenverstrengeling worden in 2016 één of meerdere kennissessies georganiseerd. Het beoogde lange termijn effect is samenwerking tussen de FEC-ketenpartners zodat corruptie en belangenverstrengeling in de financiële sector wordt voorkomen, vroegtijdig gesignaleerd en adequaat wordt bestreden, waardoor de integriteit van de financiële sector wordt versterkt. Trekker en deelnemers: MinV&J met de FEC-partners en -waarnemers en ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: Op 12 november 2015 heeft een FEC-kennismiddag plaatsgevonden. Deelnemers waren experts van de FEC-partners, de Rijksrecherche en het ministerie van Buitenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Tijdens deze bijeenkomst is kennis uitgewisseld van de bevoegdheden en expertise van de verschillende organisaties. Daarnaast zijn de raakvlakken en samenwerkingsmogelijkheden verkend. In vervolg hierop wordt in 2016 middels één of meer 11

12 kennissessies bekeken hoe de samenwerking (verder) kan worden versterkt. Immers, corruptie en belangenverstrengeling waarbij de financiële sector betrokken is, hebben een ondermijnend en ontwrichtend effect op de samenleving en mogelijke gevallen moeten dan ook vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt. Eind 2012 heeft de OESO bij de beoordeling van Nederland op de aanpak van buitenlandse corruptie aanbevolen de samenwerking tussen enerzijds o.a. toezichthouders in de financiële sector en anderzijds opsporingsdiensten en het Openbaar Ministerie te versterken. Dit is een belangrijke voorwaarde om signalen van mogelijke buitenlandse omkoping beter te herkennen. De aanbeveling van de OESO kan breder worden getrokken, in die zin dat deze ook relevant is voor het signaleren van mogelijke gevallen van binnenlandse corruptie Vraagbaak FEC-eenheid Resultaten: Het delen van expertise tussen FEC-partners, -waarnemers en derden over onder meer (openbare) rapporten, wetgeving, Kamervragen en contact-informatie, gerelateerd aan de integriteit van de financiële sector. Tijdige beantwoording van alle vragen die het FEC ontvangt, wordt gecombineerd met het screenen van onderwerpen als mogelijke input voor activiteiten en thema s, gerelateerd aan de doelstelling van het FEC. Trekker en deelnemers: FEC-eenheid met de FEC-partners en -waarnemers. Achtergrond: De FEC-eenheid ontvangt elk jaar van de FEC-partners en -waarnemers, maar ook van buitenstaanders, tientallen vragen. Als gevolg van een vraag kan een activiteit of een thema door het FEC worden geëntameerd. 3.4 Thema s De derde kerntaak van het FEC is het uitvoeren van projecten met het oog op concrete, operationeel bruikbare, resultaten. Om dit te bewerkstelligen is het algemene doel ten aanzien van projecten als volgt benoemd: - het verzamelen, opslaan en analyseren van persoonsgegevens met het oog op het initiëren, coördineren en de dagelijkse uitvoering van FEC-projecten. Hieronder wordt aangegeven welke thema s in 2016 in FEC-verband projectmatig worden opgepakt of voortgezet Samenwerkend toezicht op fiscale risico s Resultaten: Het project zoekt door analyse van verschillende casusposities bevestiging van de veronderstelde relevantie van fiscale risico s voor het toezicht van DNB en AFM. In het verlengde daarvan wordt antwoord gezocht op de vraag of fiscale risico s eerder kunnen worden herkend en effectiever kunnen worden bestreden wanneer AFM, DNB en Belastingdienst gezamenlijk optrekken (ketenaanpak). Het beoogde lange termijn effect is dat het gecoördineerd en adequaat aanpakken van fiscale risico s in de financiële sector bijdraagt aan het versterken van de integriteit van de financiële sector. Afhankelijk van de uitkomsten van die analyse beoogt het project ook te bereiken dat: 1) De Belastingdienst, AFM en DNB oog hebben voor fiscale risico s die kunnen voortvloeien uit financiële stromen of structuren van onder toezicht staande instellingen, dat zij deze risico s herkennen en op waarde kunnen schatten en dat zij elkaar vervolgens over en weer tijdig weten te vinden; 12

13 2) Financiële instellingen in de praktijk (gaan) ervaren dat AFM, DNB en Belastingdienst in toenemende mate samenwerken en informatie delen (in FEC-verband). De extra aandacht voor fiscale risico s vanuit meerdere toezichthouders zal naar verwachting bijdragen aan de beheersing van fiscaal ongewenst en schadelijk gedrag; 3) Door de samenwerking signalen met betrekking tot fiscaal ongewenst of risicovol gedrag zo vroeg mogelijk worden gedetecteerd. En bij geconstateerd niet integer gedrag door middel van een ketenaanpak hiertegen wordt opgetreden zodat de integriteitschendingen worden stopgezet en/of worden bestraft; 4) Optimale kennisdeling plaatsvindt teneinde te bepalen waar ketenaanpak mogelijk is. Daarbij intensief gebruik maken van elkaars specifieke expertise om te beoordelen of bepaalde fiscale gedragingen leiden tot (integriteits-) risico s voor de financiële instellingen, en daarmee ook voor het toezicht van DNB en AFM relevant zijn en aanleiding geven tot interventie. Trekker en deelnemers: Belastingdienst met als deelnemers DNB en AFM en ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: De financiële sector speelt een belangrijke rol in de samenleving. Vertrouwen is een voorwaarde voor het goed functioneren van deze sector. Een gebrek aan integriteit doet afbreuk aan dat vertrouwen. Het niet naleven van fiscale regels door financiële ondernemingen is een vorm van niet-integer gedrag. Maar ook het opzoeken van de grenzen van die regels kan soms leiden tot nietinteger en schadelijk gedrag. Het bestrijden van fiscaal niet-integer en schadelijk gedrag door de Belastingdienst kan mogelijk gevolgen hebben voor het toezicht van DNB en AFM. Te denken valt daarbij aan prudentiële en integriteitsrisico s, maar zeker ook aan reputatierisico s. Daarbij hoeft fiscaal niet-integer en schadelijk gedrag zich niet te beperken tot de eigen belastingpositie van de financiële ondernemingen, immers ook bij de dienstverlening van die ondernemingen aan cliënten kunnen de fiscale grenzen nadrukkelijk worden opgezocht en overschreden Trustkantoren Resultaten: 1) Vanaf 2016 vindt specifieke kennisuitwisseling plaats tussen de FEC-partners en participant Bureau Financieel Toezicht (BFT) over de trustsector; 2) de aanvoer van risicovolle structuren in de trustsector wordt in samenwerking met BFT aangepakt; 3) DNB en BFT werken nader samen bij de aanpak van illegale trustkantoren; 4) Accountantsorganisaties kunnen bij hun controle bij trustkantoren integriteitsschendingen en ongebruikelijke transacties vermoeden of vaststellen. DNB vindt het van belang te weten wat een accountant in dat geval doet met die informatie. Daartoe zal DNB het gesprek aangaan met de AFM en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants; 5) tussen FEC-partners wordt binnen de bestaande wettelijke kaders informatie uitgewisseld over de (integriteits-)risico s van de vijf grootste trustkantoren; 6) de mogelijkheden van een specifiek op de trustsector geformuleerd handhavingsbeleid zijn verkend. Het beoogde lange termijn effect is samenwerking tussen de FEC-partners en BFT om gedragsverandering in de trustsector te laten plaatsvinden, zodat trustkantoren een integere 13

14 bedrijfscultuur ontwikkelen en alert zijn op incidenten. Dit draagt bij aan het versterken van de integriteit in de financiële sector. Trekker en deelnemers: DNB met als deelnemers de betrokken FEC-partners, -waarnemers en BFT als participant en ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: Door het aantrekkelijke vestigingsklimaat heeft Nederland een omvangrijke trustsector. Deze brengt een relatief groot integriteitrisico met zich en daarmee ook een reputatierisico voor de Nederlandse financiële sector. Niet alle trustkantoren beheersen integriteitrisico s (met name faciliteren van witwassen, belastingontduiking en ontwijking van sanctiemaatregelen) afdoende. De hoofdoorzaak hiervan is dat deze kantoren een onvoldoende integere bedrijfscultuur kennen: de letter van de wet wordt mechanisch toegepast en mitigatie van risico s vindt vooral plaats nadat DNB deze expliciet onder de aandacht heeft gebracht. In de periode zullen de gemaakte afspraken via een programmatische aanpak worden uitgevoerd in concrete zaken Terrorismefinanciering Resultaten: 1) Op basis van FEC-signalen zijn de financiële netwerken in kaart gebracht van bij de FEC-partners en -participanten bekende personen (en entiteiten) die in verband kunnen worden gebracht met terrorisme. Op die manier is inzicht verkregen in hun financiën. 2) In alle gevallen waarin het verkregen inzicht daartoe aanleiding geeft, is een interventiestrategie opgesteld; 3) Ten slotte zijn typologieën van potentiële soorten terrorismefinanciering geformuleerd. Het beoogde lange termijn effect is dat terrorismefinanciering via de financiële sector in een vroegtijdig stadium kan worden doorbroken doordat financiële instellingen terrorismefinanciering beter kunnen detecteren en de FEC-partners en participanten samenwerken in de handhavings- en interventiefase. Deelnemers: Het is een gezamenlijk project van de FEC-partners en -participanten zoals Douane, Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en Belastingdienst/Toeslagen. Achtergrond: In september 2014 is het Actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme aan de Tweede Kamer gepresenteerd. Onder andere naar aanleiding van dit Actieprogramma is het FEC in 2015 gestart met het FEC-project Thema Terrorismefinanciering. De bestrijding van Jihadisme en terrorisme heeft ook in 2016 grote prioriteit in beleid en uitvoering van overheidsorganisaties. Terrorismebestrijding en met name de financiële kant daarvan, is een onderdeel van de versterking van de integriteit van de financiële sector en raakt daarmee alle FEC-partners. Aan de hand van bij de deelnemers aan het project aanwezige kennis en informatie en daaruit voortkomende indicatoren wordt een aanzet gegeven tot het formuleren van typologieën van potentiële soorten terrorismefinanciering. Het thema terrorismefinanciering wordt genoemd en beschreven in de aanbiedingsbrief die opgesteld wordt door de NCTV voor de minister van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer bij de Voortgangsrapportage Actieprogramma Jihadisme Migratiecriminaliteit Resultaten: 1) Inventariseren van de (on)mogelijkheden om op dit onderwerp samen te werken in FEC- 14

15 verband. 2) Afhankelijk van de uitkomst van de inventarisatie wordt een concept projectplan opgesteld voor vervolgactiviteiten met bijbehorende planning voor 2017, of zoveel eerder als haalbaar. Het beoogde lange termijn effect is samenwerking tussen FEC-partners, -waarnemers en participanten teneinde witwassen gerelateerd aan migratiecriminaliteit te bestrijden en op die wijze bij te dragen aan het versterken van de integriteit in de financiële sector. Trekker en deelnemers: Politie met als deelnemers relevante FEC-partners, -waarnemers en participanten, met ondersteuning van de FEC-eenheid. Achtergrond: De aanname is dat de FEC-partners (en FEC-participanten) beschikken over essentiële informatie en interventiemogelijkheden om witwassen gerelateerd aan migratiecriminaliteit te bestrijden. De inventarisatie in 2016 kan hierover duidelijkheid opleveren Publiek Private Samenwerking (PPS) Resultaten: 1) Trends ten aanzien van de integriteit van het financiële stelsel en methodieken om deze in kaart te brengen worden verkend en besproken (trekker ABN AMRO); 2) De projectgroep New Payments Methods (NPM) (Trekker SNS) voltooit en verfijnt het barrièremodel aan de hand van input van de projectgroep en de themabijeenkomsten; zij deelt de opgedane kennis met relevante partijen; daarna wordt haar decharge verleend; 3) De projectgroep Faillissementsfraude (trekker ING) deelt haar kennis in een congres dat door NVB en MinVenJ wordt georganiseerd over het thema faillissementsfraude; de projectgroep vraagt daarna decharge van haar opdracht en wordt opgeheven; 4) Op het gebied van commercieel vastgoed wordt in een verlengde pilot onderzocht hoe informatie-uitwisseling kan bijdragen aan het tegengaan van strafbaar of niet integer gedrag (trekker FEC-eenheid); 5) De projectgroep Witwasindicatoren (trekker FIOD) evalueert in 2016 de bijeenkomsten waarin casus en witwasindicatoren gedeeld zijn. Er wordt een voorstel voor een werkwijze geformuleerd waarmee op specifieke deelgebieden witwasindicatoren voor de financiële sector ontwikkeld en geverifieerd kunnen worden; 6) De pilot Saldinisten (trekker FIOD) is in 2015 afgerond met een uitgebreide evaluatie. Een aantal aanbevelingen vanuit deze pilot wordt in 2016 uitgewerkt. Deze aanbevelingen hebben hoofdzakelijk betrekking op de toekomstige wijze van informatiedeling rondom saldinisten; 7) Er wordt geïnventariseerd welke wettelijke belemmeringen (trekker FIOD) de FEC-PPS samenwerking hinderen en hoe die kunnen worden aangepakt. Trekker en deelnemers: De betrokken FEC-partners en -waarnemers, de vier grootbanken en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), met ondersteuning van de FEC-eenheid Achtergrond: In 2012 is tussen het FEC en een aantal banken een Publiek Private Samenwerking (PPS) gestart. Via de algemene vergadering PPS en de FEC-eenheid wordt gerapporteerd aan de FEC-raad en worden de bestuurders van de deelnemende banken en de NVB geïnformeerd. Binnen deze samenwerking zijn sinds eind 2013 de verschillende projectgroepen actief, die zich ook in 2014 en 2015 met bovengenoemde onderwerpen hebben bezig gehouden. In 2016 zal de focus liggen op de implementatie van de ontwikkelde producten. 15

16 4. BEHEER Naast de uitvoering van de hiervoor genoemde taken van het FEC vinden werkzaamheden plaats die zien op het beheer van het FEC. 4.1 Jaarverslag en beheerverslag Elk jaar stelt de FEC-eenheid een jaarverslag en een beheerverslag op die worden voorgelegd aan de FEC-raad. 4.2 Financiering 2016 Het FEC ontvangt een rijksbijdrage van het ministerie van Financiën. Het FEC stelt een begroting vast waarin de personeelskosten van de FEC-eenheid zijn opgenomen, de kosten van gastvrouw DNB (huisvesting, kantoormiddelen, ICT etc.) en overige uitgaven van het FEC en legt hierover verantwoording af aan het ministerie van Financiën. 5. COMMUNICATIE De FEC-partners hebben de ambitie om resultaatgericht samen te werken als één overheid. De toegevoegde waarde van de samenwerking van de FEC-partners in het FEC wordt vergroot door bekendheid van de activiteiten van het FEC binnen de organisaties van de FEC-partners en waarnemers en waar relevant in de buitenwereld. Communicatie is één van de kritische succesfactoren voor een goede samenwerking binnen het FEC. 5.1 Communicatieplan/Versterken van de gezamenlijke FEC-voorlichting Resultaten: 1) De interne communicatie is versterkt waarmee de achterban van alle FEC-partners en - waarnemers is bereikt en geïnformeerd over de FEC-aanpak en zijn ambitie; 2) Het volgen van het geactualiseerde overkoepelende communicatieplan 2015, opgesteld voor FEC-aangelegenheden, draagt bij aan en geeft invulling aan de ambitie van de FECpartners; 3) Voor belangrijke onderwerpen zijn geactualiseerde communicatielijnen beschikbaar; 4) Het FEC gebruikt de website, als communicatiemiddel; de FECeenheid zorgt dat deze website actueel is; 5) De FEC-partners en -waarnemers worden door middel van een nieuwsbrief op de hoogte gehouden van actualiteiten die het FEC betreffen. Deze nieuwsbrief wordt door de communicatieadviseurs van de FEC-partners en -waarnemers samen met de FEC-eenheid opgesteld. De nieuwsbrief wordt niet extern verspreid. Trekker en deelnemers: FEC-communicatieadviseurs en FEC-eenheid. Achtergrond: De toegevoegde waarde van het FEC zit in de samenwerking tussen alle FEC-partners 16

17 en -waarnemers als één overheid. Dit kan versterkt worden als alle FEC-partners en -waarnemers zoveel mogelijk samenwerken en ook afstemmen over de communicatieaanpak. Dit leidt tot betere resultaten in de aanpak van de FEC-doelstelling. 17