Mededeling Voornemen Milieueffectrapportage. Sillimanite project aardgaswinning in blok D12 Noordzee

Transcriptie

1 Mededeling Voornemen Milieueffectrapportage Sillimanite project aardgaswinning in blok D12 Noordzee definitief revisie 04 5 september 2018

2 Mededeling Voornemen Milieueffectrapportage projectnummer definitief revisie 04 5 september 2018 Opdrachtgever Postbus CA Rijswijk Zh datum vrijgave beschrijving revisie 04 goedkeuring vrijgave definitief E. Koomen A. Kant

3 Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding Aanleiding Doel van dit document Initiatiefnemer Leeswijzer 3 2 Projectbeschrijving Initiatiefnemer Locatie Ligging platformlocatie ten opzichte van Natura 2000-gebied Doggersbank Projectvoornemen 5 3 Milieuaspecten Inhoud MER Referentie- en toetsingskader Milieueffecten en -thema s Onderzoek Imares Alternatieven en varianten 15 5 Besluiten en procedures 16 Separate bijlagen Passende beoordeling (in het kader van de Wet natuurbescherming) Rapport berekeningen stikstofdepositie

4 Figuur 1.1. Structuurvisiekaart Noordzee met voorgenomen locatie Sillimanite platform (pijl). Bron: Beleidsnota Noordzee bijlage 2 bij het Nationaal Waterplan Blad 1 van 17

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding is bezig met de voorbereidingen voor het verder ontwikkelen van het Sillimanite gebied bij de Britse grens van het Nederlandse deel van het Continentaal Plat (NCP) in blok D12. Het project is vernoemd naar het mineraal sillimaniet; een aluminium-silicaat met de chemische formule Al2SiO5. De ontwikkeling omvat onder andere het installeren en in gebruik nemen van een satellietplatform, het boren van enkele putten en het aanleggen van een aardgastransportleiding. Het aangetoonde Sillimanite gasvoorkomen is gesitueerd onder het Natura 2000-gebied Doggersbank. Echter de surface -locatie ligt daarbuiten. Met het oog op de verwachte aardgasproductie van Nm 3 per dag of meer dient bij de besluitvorming over de mijnbouwmilieuvergunningen de procedure van milieueffectrapportage (m.e.r.) te worden gevolgd. Bij de vergunningaanvraag dient er een milieueffectrapport (document; afgekort als MER) te worden gevoegd. Op basis van de Wet milieubeheer (artikel 7.24 lid 1) deelt degene die, zoals hier, een m.e.r.- plichtige activiteit wil ondernemen dat voornemen schriftelijk mee aan het bevoegd gezag. Het voorliggende document voorziet hierin. Op basis hiervan kan het bevoegd gezag advies uitbrengen over de inhoud van het op te stellen MER. In principe geldt hier voor het besluit over de mijnbouwmilieuvergunningen de beperkte voorbereidingsprocedure voor de milieueffectrapportage. Indien echter een Passende beoordeling noodzakelijk is in het kader van de Wet natuurbescherming geldt de uitgebreide voorbereidingsprocedure. Reeds bij de start van de procedure van de milieueffectrapportage dient dit helder te zijn. Daarom is eerder reeds een Voortoets opgesteld en op basis van de resultaten daarvan heeft de adviseur Wet natuurbescherming (Ministerie van LNV) bepaald dat een Passende beoordeling nodig is. Deze is ook opgesteld (zie separate bijlage). Hieruit blijkt dat negatieve effecten van de activiteit op de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden zijn uitgesloten. Vanwege de voorwaarde voor het opstellen van een Passende beoordeling geldt hier de uitgebreide voorbereidingsprocedure (zie verder hoofdstuk 5). 1.2 Doel van dit document Het doel van het voorliggende document is het mededelen aan het bevoegd gezag dat Wintershall Noordzee het voornemen heeft om de genoemde m.e.r.-plichtige activiteit te gaan uitvoeren. Hiermee vormt de mededeling ook de start van de m.e.r.-procedure. Op basis van de hier gepresenteerde informatie zal het bevoegd gezag de desbetreffende adviseurs en bestuursorganen raadplegen en bepalen hoe advies wordt uitgebracht inzake de reikwijdte en het detailniveau van de informatie ten behoeve van het op te stellen milieueffectrapport. Blad 2 van 17

6 1.3 Initiatiefnemer Wintershall is sinds 1965 actief in Nederland (merendeel op het NCP) en exploiteert verschillende productieplatforms. Contactpersoon: Gerard Baden Bogaardplein 47, 2284 DP Rijswijk Postbus 1011, 2280 CA Rijswijk Leeswijzer In de navolgende hoofdstukken wordt eerst ingegaan op het project (hoofdstuk 2). Daarna komen in hoofdstuk 3 de (soorten) milieueffecten aan de orde die in het MER zullen worden uitgewerkt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 ingegaan op mogelijke alternatieven en varianten. In hoofdstuk 5 ten slotte wordt de procedure voor de milieueffectrapportage en vergunningverlening verder toegelicht. Blad 3 van 17

7 2 Projectbeschrijving 2.1 Initiatiefnemer is een joint venture van Wintershall Holding GmbH en Gazprom International. Wintershall Noordzee is sinds 1965 actief in Nederland (merendeel op het NCP) en exploiteert 25 productieplatforms en 7 onderzeese installaties in zowel het Nederlandse, Engelse, Duitse als Deense deel van de Noordzee. 2.2 Locatie Platform De locatie van het voorgenomen Sillimanite platform is weergegeven in figuur 2.1. De locatie ligt in blok D12a juist buiten het Natura 2000-gebied Doggersbank (afstand circa 600 m) en op circa 2,4 km afstand van de grens met het Verenigd Koninkrijk. De coördinaten van het platform zullen zijn: ,15 N, ,40 E (ETRS89). Figuur 2.1 Situering plangebied met onder andere Sillimanite platformlocatie Blad 4 van 17

8 Zoals ook te zien op figuur 1.1 vóór de Inleiding en figuur 2.1 ligt de locatie niet in of in de buurt van scheepvaartroutes of militaire (oefen)gebieden. Verder ligt de locatie in een gebied met een lage indicatieve archeologische waarde, zoals te zien is op de website Boorlocaties Vanaf het Sillimanite platform zijn verschillende boringen voorzien. Dit betreft 1 à 2 Sillimanite productieput(ten), alsmede één Sillimanite South exploratieput. De ondergrondse doellocatie van de hoofdput(ten) - zie figuur 2.1: TD Sillimanite development well - is gesitueerd op het Britse deel van het Continentaal Plat. Daarom zijn hier ook Britse procedures aan de orde. Dit komt in hoofdstuk 5 nader aan de orde. De Sillimanite South well heeft een ondergrondse doellocatie ten zuiden van de platformlocatie (zie eveneens figuur 2.1). 2.3 Ligging platformlocatie ten opzichte van Natura 2000-gebied Doggersbank Het Sillimanite platform is, zoals genoemd, juist buiten het Natura 2000-gebied Doggersbank gepland (afstand circa 600 m). De Doggersbank is gelegen in het noordelijke deel van de Nederlandse Noordzee. Het Nederlandse deel van de Doggersbank is onderdeel van de zandbank die zich uitstrekt over het Britse, Nederlandse, Duitse en Deense Continentaal Plat. Het gebied wordt gekenmerkt door permanent met zeewater overstroomde zandbanken die maximaal 40 m diep liggen. De waterdiepte boven het Nederlandse deel van de zandbank varieert van ca. 20 tot 40 m. Dit gebied is door de staatssecretaris op 27 mei 2016 definitief aangewezen voor Habitattype H1110 Permanent met zeewater van geringe diepte overstroomde zandbanken en de volgende soorten: H1351 Bruinvis (Phocoena phocoena); H1364 Grijze zeehond (Hatichoerus grypus); H1365 Gewone zeehond (Phoca vitulina). In de reeds genoemde Passende beoordeling (separate bijlage) zijn eventuele effecten op instandhoudingsdoelen in relatie met het projectvoornemen reeds beschouwd. Negatieve effecten van de voorgenomen activiteit op de instandhoudingsdoelen van de Doggersbank zijn uitgesloten geacht. 2.4 Projectvoornemen In hoofdlijnen bestaat de Sillimanite ontwikkeling uit de volgende werkzaamheden: Plaatsing platform (met heien van fundatiepalen); Uitvoeren van 2 à 3 boringen vanaf dit platform (met heien conductors); Aanleg pijpleiding naar D15-A; Aardgasproductie vanaf het nieuwe platform; Toekomstige verwijdering mijnbouwwerk en voorzieningen. Blad 5 van 17

9 Plaatsing platform Het platform bestaat uit verschillende dekken en een helikopterdek. Het helikopterdek is het hoogste punt en bevindt zich naar verwacht op circa 30 m boven zeeniveau. In het MER zal nader worden ingegaan op de constructie en indeling van het platform. Uitgangspunt is dat voor het platform de topsides (bovenkant) van een bestaand platform zal worden gebruikt. Dit betreft platform E18-A. De onderbouw wordt in de zeebodem verankerd met heipalen. Dit betreft vier palen en de totaal benodigde tijd voor het heien bedraagt 5 à 10 uur. Nadat de onderbouw is geplaatst en gefixeerd, wordt de bovenbouw geplaatst. De installatie-activiteiten van onderbouw en bovenbouw op de offshore locatie nemen naar verwachting één à twee weken in beslag. Figuur 2.2 Platform E18-A (voorgenomen hergebruik topsides voor Sillimanite platform) Het platform is onder normale omstandigheden onbemand. Verwacht wordt dat het platform jaarlijks 10 tot 15 maal wordt bezocht. Op het platform is een noodaccommodatie voor personeel aanwezig. Uitvoeren van 2 à 3 boringen Voor de booractiviteiten zal mogelijk de mobiele boorinstallatie Maersk Resolve worden gebruikt (zie figuur 2.3) of een vergelijkbare installatie. De mobiele boorinstallatie wordt met sleepboten aangevoerd en met ingetrokken poten op de juiste locatie gemanoeuvreerd. De poten worden neergelaten en de boorinstallatie wordt tot de gewenste hoogte opgevijzeld. Het plaatsen van een mobiele boorinstallatie is afhankelijk van goede weersomstandigheden en de stroming van het water. Nadat de boorinstallatie op de gewenste hoogte is gevijzeld wordt de boortoren zijwaarts uitgeschoven tot boven de locatie van de te boren put. Blad 6 van 17

10 Figuur 2.3. Mobiele boorinstallatie Maersk Resolve (bron: maerskdrilling.com). Figuur 2.4. Voorbeeld boorinstallatie (rechts, met naar links uitgeschoven boortoren) tijdens boring ter plaatse van een satellietplatform (links). De boringen richten zich op gasvoerende lagen op een diepte van circa 3,8 km. Vanwege het schuin (gedevieerd) aanboren van deze lagen kan de totale lengte van een boring oplopen tot circa 6 km. Blad 7 van 17

11 Voordat met het boren wordt begonnen, wordt er op de plaats van de te boren put een zware metalen buis de zeebodem in geheid (diameter 30, circa 76 cm). Deze buis (ofwel 'conductor') dient onder meer voor de stabiliteit van het ondiepe boorgat en ter afscherming van het zeewater. Het heien van een conductor duurt ongeveer 6 uur. Het boren vindt plaats binnen de conductor in een continu rooster (24 uur, 7 dagen per week) en duurt naar verwachting 5 tot 6 maanden per put. Tijdens de booractiviteiten is er constant een standby schip aanwezig in de directe omgeving van de mobiele boorinstallatie. Om daadwerkelijke productie mogelijk te maken, worden de putten getest en schoongeproduceerd. Hierbij wordt het aardgas afgefakkeld en dit duurt veelal enkele dagen per put. Voor het transport van bemanning en materiaal voor het boorproces (tubing, casing, boorspoeling componenten), brandstof, afvoer van oliehoudende boorvloeistof is regelmatig transport noodzakelijk: Helikopters: circa 4 bezoeken per week; Bevoorradingsboot: circa 3 bezoeken per week. Na afronding van de werkzaamheden wordt de boortoren ingeschoven en daarna worden de poten van de mobiele boorinstallatie ingetrokken en verlaat het de locatie. Aanleg pijpleiding naar D15-A Het gewonnen gas zal via een aan te leggen pijpleiding met een diameter van 10" (circa 25 cm) en een lengte van circa 12 km worden afgevoerd naar platform D15-A van Neptune. Vervolgens zal het gas via de bestaande NGT-leiding worden vervoerd naar het vasteland (Uithuizen) waar het gas verder wordt behandeld. Tegelijk met de aanleg van de gastransportleiding zal een "umbilical" worden gelegd ("navelstreng" voor hulpstoffen en procesbesturing). In deze umbilical komen verschillende leidingen voor hulpstoffen, alsmede een elektriciteitskabel voor de energievoorziening en een glasvezelkabel voor controle/communicatie. De totale diameter van de umbilical is circa 4 (ongeveer 10 cm). De aan te leggen pijpleiding zal bestaan uit koolstofstaal met een uitwendige coating, welke dient als corrosiebescherming (naast kathodische bescherming met opofferingsanodes). De aanleg van de pijpleiding zal plaatsvinden met behulp van een hiertoe gespecialiseerd schip. Aardgasproductie vanaf het nieuwe platform Het voorgenomen proces wordt gekenschetst door de volgende eigenschappen: De vergunningaanvraag betreft een productiecapaciteit van 3,3 miljoen Nm 3 /dag. Het aardgas wordt zoveel mogelijk ontdaan van vrij water. Het afgescheiden water (40-50 m 3 /dag) wordt vervolgens ontdaan van resterende koolwaterstoffen tot in elk geval beneden de wettelijk vastgelegde concentraties en vervolgens geloosd (volgens Mijnbouwregeling: maandelijks gemiddelde gedispergeerde oliegehalte max. 30 milligram olie per liter). Het aardgas wordt per leiding geëxporteerd naar D15-A, waar het verder wordt gedroogd, voordat het naar het vasteland wordt afgevoerd via de NGT-leiding. Op dat platform zijn beperkte aanpassingen nodig voor het aansluiten van de pijpleiding en de verwerking van het nieuw aan te voeren aardgas. De afgescheiden vloeibare koolwaterstoffen (aardgascondensaat) worden geïnjecteerd in de uitgaande stroom aardgas. Elektriciteit wordt door de umbilical aangevoerd vanaf D15-A. Blad 8 van 17

12 Om zoutafzettingen in de installaties van het Sillimanite platform tegen te gaan, is wassen met zoutarm water noodzakelijk. Dit water wordt via de umbilical aangevoerd vanaf platform D15-A, waar het via osmose wordt gemaakt uit zeewater met een daar reeds aanwezige installatie. Het vrijkomende water wordt (na behandeling) geloosd op zee. De bediening en controle vindt op afstand plaats vanuit de controlekamer op het Wintershall kantoor te Den Helder. Tijdens de productiefase zal het productieplatform worden bezocht door helikopters en bevoorradingsboten, echter met een lage frequentie. Verwacht wordt dat het platform jaarlijks 10 à 15 maal bezocht wordt. In het MER zullen de genoemde aspecten van de gaswinning nader worden beschreven en toegelicht. Hulpstoffen Om de productie van aardgas mogelijk te maken, zullen diverse hulpstoffen worden toegepast (opgeslagen op het platform dan wel aangevoerd via de umbilical). In het MER en de vergunningaanvragen wordt dit nader uitgewerkt en toegelicht. Onderhoudsactiviteiten Rekening wordt gehouden met verschillende soorten onderhoudsactiviteiten. In het MER zal dit worden toegelicht voor zowel regulier onderhoud als voor minder vaak voorkomende onderhoudsactiviteiten (zoals wire-line en coiled tubing operaties). Tijdens regulier onderhoud worden inspecties en onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd aan regelsystemen, procesapparatuur (inwendig en uitwendig onderhoud en schoonmaken), verfwerk, etc. en kan het nodig zijn de winning stil te leggen. Incidenteel is het nodig om onderhoud uit te voeren bij storingen. Het doel van dit type onderhoud is om de installatie in eerste instantie veilig te stellen, de oorzaak te onderzoeken en te verhelpen en het hervatten van de productie. Ook zullen er inspecties worden uitgevoerd naar de ligging van de pijpleiding in de zeebodem. Over het tracé wordt met behulp van een side scan sonar gekeken of de leiding nog begraven ligt. Dit wordt gedaan om beschadiging van de pijpleiding te voorkomen. Tevens kan er periodiek een "Corrosion Probe reading" worden gedaan. Bij deze metingen wordt aan de buitenzijde van de leiding gecontroleerd of de kathodische bescherming nog functioneert. Toekomstige verwijdering mijnbouwwerk en voorzieningen Uitgangspunt is dat het platform zal worden verwijderd na afronding van de beoogde gaswinning. In dat kader zal ook worden betrokken of het platform tijdelijk nog andere functies kan vervullen in relatie met bijvoorbeeld gaswinning dan wel energievoorziening. Ontmanteling en verwijdering van het platform zal plaatsvinden op basis van de op dat moment van toepassing zijnde regelgeving. Voor het weghalen van de putten zal een kennisgeving boorputactiviteiten worden opgemaakt. Voor het weghalen van de topside en jacket zal een RIGG bijzondere activiteiten worden opgemaakt (RIGG: Rapport inzake Grote Gevaren). Het platform en de installaties zullen worden afgevoerd naar de vaste wal om daar te worden verwerkt. Wintershall heeft inmiddels ervaring opgedaan met de verwijdering en/of hergebruik van verschillende platforms, o.a. met Q8-A, Q8-B, K10-V en K10-B. De P6-S installatie is hergebruikt op Q1-D en voor de E18-A installatie wordt Sillimanite de derde locatie (voorheen P14-A). Blad 9 van 17

13 Na verwijdering zal de zeebodem worden geïnspecteerd op eventueel achtergebleven obstakels. Als die er zijn, worden ze verwijderd. Eventueel aanwezige stenen die gebruikt zijn als bescherming tegen erosie blijven achter. Of de leiding achterblijft of wordt verwijderd is vooral afhankelijk van de regelgeving op het moment dat deze buiten gebruik wordt gesteld en van de technische mogelijkheden op dat moment. Hiervoor zal een comparative assessment gebruikt worden. VGM Zorgsysteem (HSEQ Management System) Reeds sinds 1985 heeft Wintershall een zorgsysteem voor VGM (Veiligheid, Gezondheid en Milieu of in het Engels HSE Health, Safety and Environment). Doel van het systeem is om risico s en schades op VGM-gebied zoveel mogelijk te vermijden of te beperken en te waarborgen dat aan alle eisen van wet- en regelgeving wordt voldaan. Om al tijdens het ontwerp en de bouw van het platform mogelijk gevaarlijke situaties te identificeren, de kans en effecten hierop systematisch te evalueren en zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, wordt tijdens de ontwerpfase een kennisgeving ontwerp opgesteld. Het Veiligheids- en Gezondheidsdocument (V&G-document) maakt hiervan onderdeel uit. In de kennisgeving ontwerp wordt de installatie beschreven en wordt een breed scala aan uitgebreide studies naar de mogelijke gevaren en de aanwezige systemen uitgevoerd. Op basis van de resultaten wordt geëvalueerd hoe deze gevaren beheerst kunnen worden. Voordat het betreffende platform in productie gaat, zal er voor iedere installatie een RIGG worden opgesteld (Rapport inzake Grote Gevaren). Het RIGG wordt opgesteld volgens de richtlijnen uit de Mijnbouwwetgeving en wordt iedere 5 jaar geactualiseerd en de documenten zijn beschikbaar voor de overheid. In het MER zal dit nader worden toegelicht. Blad 10 van 17

14 3 Milieuaspecten 3.1 Inhoud MER Op grond van artikel 7.23 van de Wet milieubeheer zullen in ieder geval de volgende gegevens in het MER worden beschreven: a. een beschrijving van de activiteit met informatie over de locatie, het ontwerp, de omvang en andere relevante kenmerken van de activiteit; b. een beschrijving van de, zonder de onder c bedoelde maatregelen, waarschijnlijk belangrijke gevolgen die de activiteit voor het milieu kan hebben; c. een beschrijving van de kenmerken van de activiteit en, voor zover van toepassing, de geplande maatregelen om de waarschijnlijk belangrijke nadelige gevolgen te vermijden, te voorkomen of te beperken en, indien mogelijk, te compenseren; d. een beschrijving van de redelijke alternatieven, die relevant zijn voor de activiteit en de specifieke kenmerken ervan, met opgave van de belangrijkste motieven voor de gekozen optie, in het licht van de milieueffecten van de activiteit; e. een niet-technische samenvatting van de gegevens, bedoeld onder a tot en met d; en f. alle aanvullende informatie, bedoeld in bijlage IV van de mer-richtlijn, die van belang is voor de specifieke kenmerken van een bepaalde activiteit of activiteittype en voor de milieuaspecten die hierdoor kunnen worden beïnvloed. In de navolgende paragrafen wordt kort ingegaan op het referentie- en toetsingskader, alsmede op de te onderzoeken milieuaspecten. Ook wordt ingegaan op een in 2011 door onderzoeksinstituut Imares (sinds 2016: Wageningen Marine Research) uitgevoerd onderzoek naar de gevolgen van olie- en gasactiviteiten op Natura 2000-gebieden op de Noordzee, waaronder de Doggersbank. Daarna wordt in hoofdstuk 4 specifiek ingegaan op eventuele alternatieven en varianten. 3.2 Referentie- en toetsingskader In het MER zullen de effecten van de voorgenomen activiteit en eventuele alternatieven worden beschreven. Hierbij wordt de huidige situatie als referentiekader gebruikt. Uitgangspunt is dat de autonome ontwikkeling, de ontwikkeling zonder realisatie van de voorgenomen activiteit, vergelijkbaar is met de huidige situatie. In en rond het plangebied worden geen belangrijke andere ontwikkelingen verwacht, op grond waarvan een aparte toetsing van het voornemen aan die autonome ontwikkeling zinvol zou zijn. In het MER zal in dit kader ook worden ingegaan op de ontwikkeling van het Hornsea Wind Farm project op het Britse deel van het Continentaal Plat. Blad 11 van 17

15 3.3 Milieueffecten en -thema s Uit eerdere milieueffectrapportages voor het boren naar en het winnen van aardgas in de Noordzee 1 blijkt dat zowel bij reguliere activiteiten als bij incidenten in het ergst mogelijke geval niet meer dan een gering negatief effect mogelijk wordt geacht in vergelijking met de autonome ontwikkeling. In het nu op te stellen MER zal dit worden geverifieerd en uitgewerkt op basis van het hier van toepassing zijnde voornemen. Aspecten die extra aandacht zullen krijgen, betreffen: Onderwatergeluid: de mogelijke effecten van onderwatergeluid door het heien van fundatiepalen en conductors zijn van belang in verband met de gevoeligheid hiervoor bij zeezoogdieren en ook vissen. Door het treffen van maatregelen (onder andere toepassing van slow start procedure bij het heien, waardoor dieren in de omgeving tijdelijk het gebied kunnen verlaten) worden de verstoringseffecten beperkt. In analogie met de voor de aanleg van windparken toegepaste beoordelingssystematiek zal in het MER onder andere worden ingegaan op het aantal bruinvisverstoringsdagen. Hierbij is van belang dat de aanleg van windparken meestal veel langer duurt (maanden tot meer dan een jaar) dan het heien bij het hier voorgenomen project (totaal max. 7 keer: 4 fundatiepalen en 2 à 3 conductors; totaal minder dan 30 uur heien). Verontreiniging: tijdens de booractiviteiten wordt boorgruis en boorspoeling op waterbasis conform hierop van toepassing zijnde regelgeving geloosd op zee. In de boorspoeling worden uitsluitend goedgekeurde stoffen toegepast. Door deze lozingen wordt lokaal en tijdelijk het bodemleven beïnvloed. Na verloop van tijd zal het boorgruis verdeeld zijn over het aanwezige bodemmateriaal en niet meer als boorgruis herkenbaar zijn. Er is geen sprake van belangrijke nadelige milieugevolgen. In het MER zal nader worden ingegaan op de toe te passen stoffen bij de boorspoeling. Overigens zal naar verwachting ook boorspoeling op oliebasis worden gebruikt. Het boorgruis en de boorspoeling die hierbij vrijkomen, zal worden verzameld en afgevoerd naar de vaste wal ter verwerking daar. Licht door affakkelen: het fakkelen van gas kan onder omstandigheden negatieve effecten hebben voor vogels. Vogels kunnen door de fakkel gedesoriënteerd raken en aangetrokken worden door het licht van de fakkel. Wanneer het affakkelen binnen het migratieseizoen valt (vogeltrekperiode), heeft Wintershall contact met een vogelwachter. Deze adviseert op basis van weerbericht en vogeltrekbewegingen over de doorgang van het fakkelen. Op basis van het advies kan de periode van fakkelen aangepast worden. Dit zal nader worden toegelicht in het MER. Inclusief de reeds hierboven genoemde punten zullen de navolgende milieuthema s in het MER worden beschouwd: Emissies Water Lucht Geluid Licht Abiotisch milieu Water Bodem Lucht 1 Milieueffectrapport Aardgasproductie L6-B Noordzee en Milieueffectrapport Aardgasproductie in blok Q1 Noordzee; beide Oranjewoud, 2013 voor Wintershall Noordzee. Blad 12 van 17

16 Biotisch milieu Plankton Bodemfauna Vissen Vogels Zeezoogdieren Overige gebruiksfuncties en waarden Verkeer (scheepvaart- en helikopterroutes) Visserij Militaire oefengebieden Archeologische waarden Kabels en leidingen Eventuele overige functies en/of waarden. De effectbeschrijving zal worden uitgevoerd voor zowel de voorgenomen activiteit als voor mogelijke ongewenste gebeurtenissen (bijv. storingen, incidenten, calamiteiten). Bij de voorgenomen activiteit zullen ook de effecten van aanleg worden beschouwd (inclusief verstoring op en onder water op de natuur). Bij de effectbeschrijving vindt tevens toetsing plaats op grond van het afwegingskader van de Beleidsnota Noordzee (Bijlage 2 bij het Nationaal Waterplan ). Significant negatieve effecten van de voorgenomen activiteit op instandhoudingsdoelen van het Natura 2000-gebied de Doggersbank en het Britse Dogger Bank zijn reeds beschouwd in de uitgevoerde Passende beoordeling en worden uitgesloten geacht. Er is daarom ook geen sprake van significante grensoverschrijdende effecten voor alle milieu-aspecten en archeologie op het Engelse deel van de Noordzee. De emissies en abiotische verstoringsfactoren (water, lucht, geluid en licht) werken immers direct of indirect door in mogelijke effecten op natuurwaarden. Deze informatie wordt overgenomen en verder toegelicht in het MER. 3.4 Onderzoek Imares 2011 Onderzoeksinstituut Imares (Tamis et al, 2011) heeft de mogelijke gevolgen van offshore olie- en gasactiviteiten op de instandhoudingsdoelen van de Noordzee onderzocht. Het Natura gebied Doggersbank is één van de onderzochte gebieden en omdat het plangebied voor de gaswinning op korte afstand ligt van het Natura 2000-gebied (circa 600 m) is dit voor de effecten van het onderhavige project van belang. In tabel 14 van dit rapport ( Beoordeling blootstelling Klaverbank, Noordzeekustzone, Friese Front en Doggersbank ) zijn drukfactoren benoemd met respectievelijk een marginaal, beperkt, aanzienlijk dan wel grote relatieve druk. Vervolgens zijn in de rapportage deze drukfactoren uitgewerkt, resulterend in tabel 23 die specifiek voor de Doggersbank aangeeft welke (deel)activiteiten mogelijk significant zijn in relatie met de instandhoudingsdoelen: 1. lozing van boorspoeling en boorgruis (drukfactor: verontreiniging); 2. normale bedrijfsvoering hoofdplatform (drukfactor: verstoring door geluid (onder water)); 3. lozing productiewater (drukfactor: verontreiniging); 4. transport helikopters (drukfactor: verstoring door geluid (onder water)); 5. transport schepen (drukfactor: verstoring door geluid (onder water)). Blad 13 van 17

17 In de Passende beoordeling wordt hieraan specifieke aandacht geschonken en ook in het MER zal dit terugkomen en worden beschouwd. Blad 14 van 17

18 4 Alternatieven en varianten Zoals genoemd in paragraaf 3.1 is in de Wet milieubeheer voorgeschreven dat een milieueffectrapport onder andere een beschrijving bevat van de redelijke alternatieven, die relevant zijn voor de activiteit en de specifieke kenmerken ervan, met opgave van de belangrijkste motieven voor de gekozen optie, in het licht van de milieueffecten van de activiteit. In het MER zullen verschillende (opties voor) alternatieven worden behandeld. In ieder geval betreft dit: 1. Onderbouwing van de locatiekeuze (in relatie met de situering van gasvelden, Natura gebieden en bestaande gasbehandelingsfaciliteiten); 2. Minimalisering van het effect op het mariene milieu en Natura 2000-gebieden; 3. Optimalisering van het energieverbruik; 4. Minimalisering van de luchtemissies; 5. Hergebruik van faciliteiten waar mogelijk en efficiënt gebruik van materialen. Op grond hiervan zal in het MER worden onderzocht of er sprake is van redelijke alternatieven. Blad 15 van 17

19 5 Besluiten en procedures Milieueffectrapportage en mijnbouwmilieuvergunning Om aardgaswinning mogelijk te maken zal Wintershall een mijnbouw(milieu)vergunningaanvraag indienen conform artikel 40 van de Mijnbouwwet. Aangezien deze winning meer dan Nm 3 aardgas per dag zal betreffen, dient op grond van het Besluit milieueffectrapportage de procedure voor milieueffectrapportage (m.e.r.) te worden gevolgd en is het opstellen van een milieueffectrapport (MER) verplicht. Voor de besluitvorming over de mijnbouwmilieuvergunningen geldt hier, zoals genoemd, de uitgebreide voorbereidingsprocedure voor de milieueffectrapportage. Op basis van de Wet milieubeheer (artikel 7.27 lid 1) deelt degene die, zoals hier, een m.e.r.- plichtige activiteit wil ondernemen dat voornemen schriftelijk mee aan het bevoegd gezag. Het voorliggende document voorziet hierin. Op basis hiervan zal het bevoegd gezag de bedoelde mededeling publiceren en de adviseurs en bestuursorganen raadplegen. Daarna zal het bevoegd gezag uiterlijk zes weken na ontvangst van de mededeling, een advies afgeven inzake de reikwijdte en het detailniveau van de informatie ten behoeve van het milieueffectrapport. Dit houdt in dat het bevoegd gezag aangeeft aan de initiatiefnemer welke onderwerpen specifiek in het MER dienen te worden uitgewerkt, naast de onderwerpen die op basis van de Wet milieubeheer standaard al in een MER dienen te worden beschreven. Het bevoegd gezag kan de genoemde termijn van zes weken eenmaal met ten hoogste zes weken verlengen. Op basis van de voorliggende mededeling en het advies van het bevoegd gezag zal het MER worden opgesteld en worden ingediend samen met de aanvraag voor de mijnbouwmilieuvergunningen. Uitgangspunt is dat het MER gepubliceerd wordt samen met de vergunningaanvraag en ontwerpbeschikking. Ook is uitgangspunt hierbij dat coördinatie plaatsvindt met de vergunningverlening in het kader van de Wet natuurbescherming, alsmede met de vergunningverlening voor de aanleg van de pijpleiding conform het Mijnbouwbesluit artikel 94. Uiterlijk zes maanden na ontvangst van de aanvraag wordt het besluit genomen over de desbetreffende vergunning(en). Deze termijn kan onder voorwaarden worden verlengd. Britse regelgeving Ondanks het feit dat de oppervlaktelocatie op het NCP komt te liggen, is de ondergrondse doellocatie (prospect) gesitueerd op het Britse deel van het Continentaal Plat. In de uitgevoerde Passende Beoordeling, zoals genoemd, wordt geconcludeerd dat negatieve effecten op instandhoudingsdoelen van het Britse Dogger bank gebied uitgesloten worden geacht. Er is daarom ook geen sprake van significante grensoverschrijdende effecten en er wordt geen milieueffectrapportage doorlopen aan Britse zijde. Deze informatie wordt overgenomen en verder toegelicht in het MER. Verder zal in het op te stellen MER worden beschreven of er op grond van de van onder Brits grondgebied te onttrekken aardgas specifieke Britse procedures van toepassing zijn (eventuele vergunningen). Blad 16 van 17

20 Overige vergunningen en toestemmingen Naast de mijnbouwmilieuvergunning op grond van de Mijnbouwwet is op grond van artikel 55 van het Mijnbouwbesluit instemming van de Minister van Economische Zaken en Klimaat nodig voor het installeren van het productieplatform. Deze toestemming wordt separaat aangevraagd. Verder zijn voor diverse onderdelen specifieke toestemmingen en technische goedkeuringen nodig, bijvoorbeeld voor het helikopterdek, voor de boordverlichting en goedkeuringen omtrent de technische specificaties van pijpleiding en drukvaten. Ook is er toestemming nodig voor het aanleggen van de pijpleiding en het gebruik ervan. Ten aanzien van het gebruik van mijnbouwhulpstoffen zijn bestaande langlopende vergunningen van kracht conform paragraaf 9.2 van de Mijnbouwregeling waarin alle mijnbouwhulpstoffen staan opgenomen die gebruikt worden op alle platforms die Wintershall in bedrijf heeft en voor alle andere operaties die Wintershall uitvoert zoals putwerkzaamheden en boorwerkzaamheden in het Nederlandse deel van de Noordzee. De mijnbouwhulpstoffen die voor het produceren van gas op het Sillimanite platform zullen worden toegevoegd aan deze vergunning, zijn vergelijkbaar met de reeds vergunde mijnbouwhulpstoffen op andere platforms. De verwachting is dat de bestaande vergunningen alle hulpstoffen bevatten die voor het boorproces nodig zijn. Alle mijnbouwhulpstoffen die in de Noordzee gebruikt kunnen worden, vallen onder de zogenaamde OSPAR regelgeving. Nederland en het Verenigd Koninkrijk hebben een vergelijkbare aanpak waarbij alle mijnbouwhulpstoffen zijn beoordeeld op basis van het effect dat ze hebben op het mariene milieu. De effecten van de mijnbouwhulpstoffen op het mariene milieu zijn zeer lokaal en beperkt van aard. De effecten van deze mijnbouwhulpstoffen zullen niet tot de Doggersbank of het Engelse deel van de Noordzee reiken. Samenvattend geldt, zoals mede in paragraaf 3.3 is vermeldt, dat ten aanzien van het gehele milieu (gebruik mijnbouwhulpstoffen, emissies, milieu en archeologie) geen belangrijke gevolgen te verwachten zijn op het Engelse deel van de Noordzee. Het MER zal hier nader op ingaan om dit te verduidelijken. Blad 17 van 17

21 Over Antea Group Van stad tot land, van water tot lucht; de adviseurs en ingenieurs van Antea Group dragen in Nederland sinds jaar en dag bij aan onze leefomgeving. We ontwerpen bruggen en wegen, realiseren woonwijken en waterwerken. Maar we zijn ook betrokken bij thema s zoals milieu, veiligheid, assetmanagement en energie. Onder de naam Oranjewoud groeiden we uit tot een allround en onafhankelijk partner voor bedrijfsleven en overheden. Als Antea Group zetten we deze expertise ook mondiaal in. Door hoogwaardige kennis te combineren met een pragmatische aanpak maken we oplossingen haalbaar én uitvoerbaar. Doelgericht, met oog voor duurzaamheid. Op deze manier anticiperen we op de vragen van vandaag en de oplossingen van de toekomst. Al meer dan 60 jaar. Contactgegevens Tolhuisweg DV HEERENVEEN Postbus AA HEERENVEEN T E. info.nl@anteagroup.com Copyright 2018 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.