We hebben ook nog een aantal deelvragen die wij in ons werkstuk verwerken.

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 5583 woorden 21 februari ,8 41 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Er is veel ellende in de wereld. Een open deur natuurlijk, maar het wordt maar al te vaak vergeten als er over vluchtelingen wordt gesproken. Vluchtelingen komen hier niet zomaar. Ze komen omdat ze in hun eigen land vervolgd worden vanwege hun politieke overtuiging, omdat ze hun leven niet zeker zijn vanwege een alles vernietigende oorlog, of omdat ze worden gediscrimineerd. Als asielzoekers in Nederland aankomen, wacht hen een woud van regels en een langdurige, ingewikkelde asielprocedure. Hun vaak traumatische ervaringen wordt dan ineens een vluchtverhaal, beoordeeld door medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Vluchtelingen werk probeert hen gedurende deze periode zo goed mogelijk bij te stellen. Er is veel te doen over de vluchtelingen in Nederland. Wij willen in dit werkstuk eens duidelijk uitleggen hoe het proces voor de vluchtelingen in Nederland precies verloopt. Onze hoofd onderzoeksvraag voor ons werkstuk is dan ook: Welke stappen worden ondernomen als een vluchteling in Nederland arriveert? We hebben ook nog een aantal deelvragen die wij in ons werkstuk verwerken. Wat is het asielzoekersbeleid in Nederland, Hoe is dat geregeld door de overheid? Waarom voert Nederland een asielzoekers beleid? Krijgen asielzoekers makkelijk werk? Hoe wordt het onderwijs geregeld voor vluchtelingen? Voelen asielzoekers zich welkom in Nederland, en passen zij zich goed aan in onze samenleving? Pagina 1 van 18

2 Hoe is het asielzoekersbeleid in Nederland geregeld door de overheid? Toelating van vreemdelingen Voor alle vreemdelingen in Nederland geldt dat zij aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen voordat zij in Nederland worden toegelaten. Zo dienen zij over voldoende geld te beschikken. Er moeten documenten worden overlegd waaruit de identiteit blijkt en er mag niet sprake zijn van een crimineel verleden. Een vreemdeling dient de aanvraag vanuit het buitenland in bij de Nederlandse ambassade of consulaat. Wordt die ingewilligd dan krijgt hij een machtiging tot voorlopig verblijf (MVV. Eenmaal in Nederland kan dit ` visum' omgezet worden in een vergunning tot verblijf (VTV) indien nog steeds aan de voorwaarden wordt voldaan. De VTV wordt eerst voor een jaar verleend en moet jaarlijks bij de vreemdelingendienst worden verlengd. Na vijf jaar kan een aanvraag worden ingediend voor een vergunning tot vestiging. In deze toelatingsprocedure vraagt de vreemdeling om ` regulier verblijf'. Vreemdelingen die een asielvraag indienen, volgen een aparte route. Weg van de vluchteling; de asielketen Van toelating tot integratie of terugkeer moet sprake zijn van een zorgvuldige, rechtmatige en heldere aanpak. Er is als het ware sprake van een ` asielketen' : Waarbij meerdere organisaties de schakels vormen. Onderstaand overzicht vat die keten samen. 1. aankomst en aanvraag Een vreemdelingen die in Nederland asiel willen moeten zich melden bij een van de drie aanmeldingscentra(ac) van de IND, in Schiphol, Zevenaar of Rijsbergen. Op de registratie van een officieel verzoek volgt een eerste onderzoek naar o.a. identiteit, nationaliteit en reisroute. Wat de reisroute betreft geldt sinds oktober 1998 de Dublin-overeenkomst: asielzoekers die al in een van de landen zijn geweest, die deze overeenkomst hebben ondertekend, kunnen geen asiel aanvragen in Nederland. Zij behoren dat te doen in het eerste land dat ze passeren. Binnen 48 procesuren hoort de aanvrager of het verzoek kansloos is, dan wel dat hij wordt toegelaten tot opvang voor verder onderzoek. Tijdens het zogehete nader gehoor komt het vluchtmotief uitgebreid aan de orde. Degene die worden afgewezen moeten het land verlaten. Dit gebeurt bij voorkeur vrijwillig, zo niet dan zorgt de politie of marechaussee voor uitzetting.bij moeilijk te realiseren terugkeer volgt tijdelijke opvang in het zogeheten vertrekcentrum (in Ter Apel). Pagina 2 van 18

3 2.. Opvang en onderzoek Asielzoekers die de asielprocedure wel mogen ingaan verhuizen naar een onderzoekscentrum (OC) of een Asielzoekerscentrum (AZC) van het Centraal Orgaan opvang Azielzoekers (COA). Naast een medisch onderzoek wordt hij hier door de IND nader gehoord over het waarom van zijn asielaanvraag. In afwachting van een definitieve beslissing kan de asielzoeker aan recreatieve en de educatieve activiteiten deelnemen. Gedurende de hele procedure kan de asielzoeker rekenen op juridische ondersteuning van een advocaat, iemand van een bureau voor rechtshulp of van de stichting Vluchtelingenwerk Nederland. Zo nodig wordt een tolk ingeschakeld. 3. Beslissing Na een uitgebreid onderzoek van de gegevens komt de IND tot een voorlopige beslissing. Is deze positief dan krijgt de asielzoeker een verblijfstatus. In afwachting van verhuizing naar een gewoon huis verblijft de asielzoeker nog en tijdje in het asielzoekerscentrum. Bij een negatieve beslissing moet de asielzoeker het land verlaten. Het Terugkeerbureau van de Internationale Organisatie voor Migratie biedt ondersteuning bij financiering van de vlucht en de eerste periode van verblijf in het land van bestemming. Een asielzoeker kan tegen elke beslissing bezwaar aantekenen; wordt dat bezwaar afgewezen dan is beroep mogelijk bij rechter. Gedurende die procedure mag hij blijven wonen in een asielzoekerscentrum. In feite is sprake van drie verblijfsvergunningen, die aan een asielzoeker kunnen worden toegekend. De A-status regelt de toelating als vluchteling. Deze erkenning is voor onbepaalde tijd geldig. Men krijgt een verblijfsdocument en wordt overgeplaatst naar een AZC. Hier volgt voorbereiding op intrede in de Nederlandse samenleving, onder meer in de vorm van lessen en voorlichting over vinden van werk. De vergunning tot verblijf (VTV) wordt toegekend aan de vreemdeling die niet in aanmerking komt voor een A-status (`vluchteling'), maar op humanitaire gronden toch niet kan worden teruggestuurd. Deze vergunning geldt een jaar en dient steeds verlengd te worden. Degene die een dergelijke vergunning hebben, verblijven ook in een AZC, afwachting van een woning en mogen ook werken. Een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV) kan worden toegekend als een vreemdeling niet in aanmerking komt voor de A-status of VTV, maar in verband met de slechte situatie in het land van herkomst niet kan worden teruggestuurd. Deze vergunning is een jaar geldig en kan twee keer met een jaar worden verlengd. In het eerste jaar mag men kort durend werken en taalcursussen volgen; in het tweede jaar mag men ook een beroepsopleiding volgen en in het derde jaar werken zonder beperking. Pagina 3 van 18

4 Er is een speciaal beleid voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. In feite is Nederland het enige land In Europa dat een apart AMA- beleid heeft. Deze minderjarige kunnen ook een verblijfsvergunning krijgen als zij niet voor een van de eerste statussen in aanmerking komen. Voorwaarde is dat er geen adequate opvang door bijvoorbeeld familie in het land van herkomst aanwezig is. Bij alleenstaande minderjarige asielzoekers bestaat vaak twijfel over de door betrokkenen opgegeven leeftijd. Met het oog op meer duidelijkheid hierover is in gestart met de voorbereiding van een leeftijdsonderzoek. Aan de hand van onderzoek van een rã ntgenfoto van het sleutelbeen en eventuele hand en/of pols wordt bepaald of zij inderdaad minderjarig zijn. Begrippen uit het werkstuk Vreemdeling = iemand die niet de Nederlandse nationaliteit heeft. Asielzoeker = vreemdeling die de overheid in een ander land dan waar hij vandaan komt, bijvoorbeeld Nederland, verzoek om als vluchteling erkend en toegelaten te worden. Vluchteling= vreemdeling van wie op grond van het Vluchtelingenverdrag Van Geneve is vastgesteld dat hij in zijn land gegronde vrees heeft voor vervolging, vanwege een godsdienstige of poloitieke overtuiging, nationaliteit, ras of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Illegaal = vreemdeling die in nedeland verblijven zonder toestemming van de overheid. Vaak komen illegalen naar Nederland uit economische overwegingen. De aanpak van illegaal verblijf richt zich daarom onder meer op werkgevers: zij kunnen zware straffem krijgen als zij illegalen in dienst nemen. Pagina 4 van 18

5 Welke mening hebben de verschillende partijen in Nederland over de asielzoekers, hoe denken zij over het beleid? Mening Leefbaar Nederland Nederland is niet vol, maar het is wel erg druk in ons landje. Binnen een Europees beleid wil Leefbaar Nederland dat we een verhoudingsgewijze bijdrage moeten leveren aan de opvang van politieke vluchtelingen. Leefbaar Nederland is voor een quotum van asielzoekers per jaar. Het geld dat hiermee bespaard wordt kan dan geã nvesteerd worden in een betere opvang van een vluchteling in de regio waar hij terechtkomt. Procedures zouden moeten worden ingekort naar 6 maanden maximaal. De niet uitgewezen asielzoekers moeten zo snel mogelijk in het arbeidsproces betrokken worden. De integratie van vluchtelingen is een voorwaarde om in Nederland te mogen verblijven. (Nederlandse taal leren, onderwijs voor minderjarigen) Bij integratie hoort ook een emancipatiebeleid dat bevorderd moet worden. Met name achterstandsgroepen zoals Islamitische vrouwen moeten extra aandacht krijgen volgens Leefbaar Nederland. Een leefbaar en multicultureel Nederland kent een verdraagzame bevolking zonder lange tenen. Vrijheid van meningsuiting moet in ruime zin worden geaccepteerd zolang er maar niet wordt opgeroepen tot het geweld. Alle vormen van discriminatie en racisme moet met harde aanpak bestreden worden. Mening Groenlinks Niemand slaat zomaar op de vlucht. Zolang extreme welvaartverschillen, ecologische verwoesting, oorlog en onderdrukking niet tot het verleden behoren, zullen er mensen naar Nederland komen. Groenlinks is voor een humaan asielbeleid. Zij vinden het belangrijk dat het recht en een zorgvuldige menselijke behandeling centraal staan. De beslissingen moeten transparant zijn en er moet ruime te zijn voor hoor en wederhoor. Pagina 5 van 18

6 Een multiculturele samenleving ziet Groenlinks niet als een gevaar, maar als een verrijking. Ze zijn van mening dat de autochtonen kunnen leren van de allochtonen. In onze samenleving zou iedereen gelijke kansen moeten hebben, maar zo ver zijn we nog lang niet. Vooral op het gebied van arbeid en onderwijs moet nog veel gebeuren. De achterstand van allochtone kinderen moet worden opgelost en de participatie van allochtonen aan het arbeidsproces hier in Nederland moet worden bevorderd. Een verblijfsvergunning moet volgens Groenlinks worden verstrekt aan: Minderjarige asielzoekers die na een verblijf van een jaar nog steeds niet uitgeprocedeerd zijn Asielzoekers die naar Nederland komen op grond van gezinshereniging en gezinsvorming Partners van asielzoekers na een jaar verblijf in Nederland Mensen die kunnen aantonen dat ze al meer dan vijf jaar in Nederland zijn Als een asielzoeker een verblijfsvergunning krijgt, dan moet hun rechtspositie nauw aansluiten bij die van de Nederlanders wat betreft arbeid, opleiding, voorzieningen en gezinshereniging. Mening van D66 Ook D66 vindt dat een multiculturele samenleving geen bedreiging is voor Nederland. Door de migratiestromen zijn mensen met uiteenlopende culturele achtergronden naar Nederland gekomen en de migranten leveren met succes een bijdrage aan onze economie en dienstverlening. Het vervagen van de grenzen is volgens D66 nog te weinig merkbaar en dat vinden zij jammer. We zouden de meerwaarde van een multiculturele samenleving moeten stimuleren. Er zouden meer raakvlakken en samenspelen moeten zijn tussen alle verschillende groepen in ons land. Het zou geweldig zijn als daardoor een interculturele samenleving zou ontstaan; alle culturen vormen samen de inspiratie voor een nieuwe cultuur. De verscheidenheid zou hierin de eenheid versterken en tot wederzijdse acceptatie leiden. De grondrechten zouden dan wel gehandhaafd moeten blijven, zoals de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen. Pagina 6 van 18

7 D66 is het er niet mee eens dat immigratie gepaard kan gaan met spanningen. Er zou een duidelijke en zorgvuldige toelatingsprocedure moeten komen. De asielprocedure moet volgens D66 nog onder handen worden genomen. Er is vanalles mis bij de eerste opvang. De tolkenbijstand voldoet niet en asielzoekers moeten vanaf het eerste begin al vrijwilligerswerk kunnen doen en Nederlands leren+ cursussen volgen. Problemen bij inburgering moeten vooral worden opgelost door mensen intensief Nederlands te leren. Hierdoor voorkom je dat iemand zich geã soleerd gaat voelen. Daar heeft niemand baat bij, dat zou alleen zorgen voor etnische spanningen en intolerantie. We zouden er volgens D66 op moeten toezien dat mensen daadwerkelijk kansen krijgen en deze benutten. Betrokkenheid is heel belangrijk. D66 is net als Groenlinks van mening dat iemand die al langer dan een jaar in Nederland verblijft, automatisch een vergunning moet kunnen krijgen. Ook moet hoger beroep in de asielprocedure worden opgenomen, maar dit moet niet de procedure onaanvaardbaar lang verlengen. Mening Pvda De PVDA is van mening dat de meeste asielzoekers anders dan economische gronden hebben om te vluchten en vindt dan ook dat Nederland zijn aandeel moet blijven nemen in de opvang van vluchtelingen. De Pvda zou graag zien dat dat in een evenredige verdeling gebeurd over Europa. Het maken van gezamenlijke afspraken in Europa vindt de Pvda een heel belangrijk punt en daar wordt dan ook veel over gesproken in de Europese commissie. De pvda houdt de ontwikkelingen van de Europese politiek nauwlettend in de gaten. De Pvda vindt niet dat we onze grenzen zouden moeten sluiten voor de problemen in de rest van de wereld. Pvda vindt ook niet dat ons land een grote bijdrage aan de vluchtelingenopvang levert. Veel mensen denken dat Nederland relatief veel vluchtelingen opvangt, maar dat is een illusie. Met name Afrika biedt opvang aan ongeveer zes miljoen vluchtelingen. De Pvda vindt gezinshereniging een heel belangrijk punt en ze hebben met succes daarvoor gepleit toen de nieuwe vreemdelingenwet opgesteld werd. Ook werd op voorstel van de PvdA het hoger beroep in de vreemdelingenbezwaringszaken ingevoerd. PvdA heeft dus een belangrijke rol gehad in de totstandkoming van de nieuwe wet. Mening VVD over asielzoekers Pagina 7 van 18

8 De VVD staat lijnrecht tegenover de PvdA op een belangrijk punt. Zij vinden namelijk dat Nederland te veel vluchtelingen opvangt. Per hoofd van de bevolking is het aantal vluchtelingen twee keer zo hoog dan de andere landen in Europa die de meeste vluchtelingen opvangt. (Groot- Brittanie en Duitsland) De overige partijen willen over het algemeen dat het aantal mensen dat een verblijfsvergunning in Nederland vraagt stabiel blijft, maar de VVD wil dat aantal nog verder terugdringen. Om het asielbeleid nog meer te verscherpen heeft de VVD een aantal belangrijke oplossingen : Gesloten opvang tijdens onderzoek naar identiteit, nationaliteit en reis. Meer asielzoekers afwijzen in aanmeldcentra Alle aanvragen van asielzoekers uit veilige landen zonder pardon afwijzen Hoger beroep moet niet mogelijk zijn Niet meer procedures starten dan we aankunnen De mogelijkheden voor asielzoekers om te werken Niet verruimen Aanscherpen van mogelijkheden voor gezinshereniging; vast werk hebben, minstens 5 jaar in Nederland verblijven etc. Geen gratis rechtsbijstand Een maximale opvang capaciteit vaststellen (soort quotum dus) De opvang zo veel mogelijk richten op terugkeer Waarom voert Nederland een vreemdelingenbeleid? Om allerlei redenen komen jaarlijks buitenlanders naar ons land om hier voor korte of langere tijd te wonen. In de meeste gevallen gaat het om werk of studie, maar ook kunnen humanitaire gronden een reden zijn: gezinshereniging of noodzakelijke medische hulp. Extra aandacht vragen mensen die hier als vluchteling komen en asiel aanvragen. Duidelijke regels moeten ervoor zorgen dat het vreemdelingenbeleid beheersbaar blijft. Opdat wie recht heeft op toelating kan rekenen op goede opvang en wie niet wordt toegelaten, zeker is van een zorgvuldige behandeling, ook als die erop is gericht dat betrokkene snel het land moeten verlaten. ` Streng maar rechtvaardig; humaan doch sober', met die woorden karakteriseert het ministerie van Justitie haar taak te n aanzien van de toelating, opvang, verblijf Pagina 8 van 18

9 en terugkeer van vreemdelingen. Het Nederlandse Vreemdelingenbeleid is wettelijk verankerd in de Vreemdelingenwet. Deze nationale wetgeving staat niet op zichzelf. Nederland weet zich gehouden aan internationale verplichtingen, zoals het EG-verdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Belangrijk voor de opvang van de vreemdelingen is vooral het zogehete Vluchtelingenverdrag van Geneve. In 1952 legden een groot aantal landen hierin vast wanneer een asielzoeker recht heeft op het erkende vluchtelingenschap. Het vreemdelingenbeleid is regelmatig onderwerp van gesprek in Europa. Krijgen asielzoekers makkelijk werk? Het is moeilijk voor een asielzoeker om werk te krijgen. Onder bepaalde omstandigheden mogen asielzoekers betaald werk verrichten; kortdurend werk (maximaal 12 weken per jaar) vb: oogstwerkzaamheden. Dit is dus heel weinig. Tot nu toe mochten asielzoekers alleen vrijwilligerswerk verrichten. De oude regel was dat alleen voorwaardelijke asielzoekers met een verblijfsstatus onder voorwaarden al betaald werk mochten verrichten. Nu geldt dat beide groepen asielzoekers alleen aan de slag mogen als ze een tewerkstellingsvergunning bezitten Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), moet daarvoor verklaren dat de vreemdeling een asielzoeker is aan wie al minstens zes maanden opvang wordt geboden. Deze regeling geld echter niet voor asielzoekers die het land moeten verlaten. Een werkende asielzoeker staat een deel van zijn loon af aan het COA. Zo draagt hij bij in het eigen levensonderhoud. De Regeling Eigen Bijdrage Asielzoekers (REBA), schrijft precies voor hoe groot het af te dragen deel is. Arbeidsvoorziening en het COA Bemiddelen niet tussen werkgevers en werknemers. Wel stimuleren centra betaald werk via voorlichting aan asielzoekers en bedrijven. In Nederland wonen een hele hoop vluchtelingen, die in de loop der jaren toestemming hebben gekregen om in Nederland te mogen wonen en werken. Hoewel veel van deze vluchtelingen zich in de tussentijd een plaats verworven in de Nederlandse samenleving, is een gedeelte nog steeds werkeloos. Dit is jammer, Pagina 9 van 18

10 want het gaat om mensen die vaak een goede vooropleiding en werkervaring in hun eigen land hebben opgedaan. In Nederland bevindt zich een grote groep asielzoekers die graag aan de slag zou willen gaan. Momenteel is dat alleen nog mogelijk in de tuinbouw of op de veiling voor een periode van maximaal 12 weken. De verwachting is dat deze beperkingen op korte termijn opgegeven zullen worden. De organisatie werk voor vluchtelingen is speciaal gericht op vluchtelingen en asielzoekers. Zij zoeken werk voor de vluchtelingen dat zo goed mogelijk aansluit op hun opleiding en werkervaring. Zij zorgen ook voor een gedegen controle van status en papieren. In het geval van asielzoekers dragen zij ook zorg voor de aanvraag van de tewerkstellingsvergunning, die door hun contacten met arbeidsvoorziening meestal snel voor elkaar is. Ook voeren zij een aantal projecten uit zoals bijvoorbeeld het onderwijsproject. Bij dit project gaat het om vluchtelingen die in het land van herkomst een opleiding hebben gevolgd en/of ervaring in het onderwijs hebben opgedaan. Na het volgen van een intensieve taalcurcus gaan zij werkervaring opdoen in een Basisschool. Tegelijkertijd worden zij door hogescholen verder bijgeschoold in een didactische vaardigheden. Na dit traject voltooid te hebben, wacht hun gegarandeerd een baan in het basisonderwijs. Het is beslist niet makkelijk voor een asielzoeker om werk te krijgen. Er is niet genoeg werk voor alle asielzoekers in Nederland, er stromen te veel asielzoekers Nederland binnen om ze allemaal van een baan te kunnen voorzien. Motivatie is ook heel belangrijk, initiatief moet ook van de asielzoeker zelf komen. Hopelijk zullen de omstandigheden om werk te vinden verbeteren. We zijn al een eind in de goede richting, want er wordt steeds meer gedaan om de capaciteiten die de asielzoekers hebben meegebracht uit hun verleden hier te benutten. Hoeveel asielzoekers komen naar Nederland en hoeveel mensen mogen daarvan blijven? Tabel over asielverzoeken. (jaren 1999 en 2000) Pagina 10 van 18

11 onderwerpen Jaar 1999 Jaar 2000 In Nederland ingediende asielverzoeken Alle leeftijden 0-14 jaar 15 jaar en ouder *Ingewilligde verzoeken In Nederland ingewilligde asielverzoeken *A-Status *Met vergunning tot verblijf *Met voorwaardelijke VTV *Verwijderde asielzoekers Uit Nederland verwijderde asielzoekers *Met controle na aanzegging *Uitzettingen *Vertrek onder toezicht *Overig (vb overlijden) Pagina 11 van 18

12 Je ziet dus dat er slechts een klein percentage asielzoekers waarvan het verzoek wordt geaccepteerd. Dat was in 1999 slechts 34,3% en in %. Er zijn echter ook nog veel mensen die niet het land uitgezet worden, maar bijvoorbeeld een A-Status krijgen. Wat gebeurt er met een asielzoeker die Nederland moet verlaten? De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) helpt, zoals al eerder gezegd, om de terugkeer naar eigen land voor asielzoekers mogelijk te maken door onder andere de vlucht te betalen. Hier willen we wat dieper op ingaan, omdat de IOM een heel belangrijke rol heeft in het Nederlandse asielbeleid. De organisatie doet niet, zoals veel mensen zouden verwachten, mensen terugsturen. Dat is namelijk een taak voor de politie. De meeste vluchtelingen die de hulp van het IOM inschakelen, willen niet terug naar hun eigen land. Ze willen bijvoorbeeld naar Amerika of Canada. (doormigratie) Er zijn echter ook mensen die helemaal niet terug willen en erg teleurgesteld zijn doordat hun verzoek is afgewezen. Bij deze mensen probeert het IOM de eerste grote teleurstelling weg te nemen door bijvoorbeeld te zeggen dat het niet het einde van hun leven is. U weet dat uw asielverzoek is afgewezen, u kunt op eigen gelegenheid verder trekken en het elders proberen. U kunt illegaal worden. Als u wenst na te denken over terugkeer, kom dan nog eens langs. Het IOM laat dus voor een groot gedeelte het verdere verloop aan de asielzoeker over. Ze helpen hen alleen vrijwillig terug. Asielzoekers hebben het recht om een ticket te krijgen en ze krijgen ook een kleine bijdrage om te kunnen overleven. Een precies bedrag kan niet genoemd worden, want er zijn grote verschillen. Het varieert, afhankelijk van het land, van minimaal 500 gulden voor een alleenstaande tot maximaal zevenduizend gulden voor een gezin. Pagina 12 van 18

13 Er maken relatief weinig vluchtelingen gebruik van het IOM. Vorig jaar (2000), was er sprake van ruim tweeduizend van de ongeveer twintigduizend uitgeprocedeerde asielzoekers. Een even groot aantal werd door de Marechausse het land uitgezet en waar de overige mensen blijft weet niemand. Door de grote asielstroom doen ook andere landen beroep op de Nederlandse organisatie. In alle 100 asielzoekerscentra houdt het IOM spreekuur, de buurlanden kijken hierbij belangstellend toe. Ook het kabinet heeft na het verscherpte asielbeleid het IOM steeds harder nodig. Asielzoekers krijgen namelijk nog maar een maand de tijd om te vertrekken als hun verzoek om asiel definitief afgewezen is. Het IOM zorgt ervoor dat de asielzoekers die oprecht meewerken aan hun terugkeer, tijdelijk terecht kunnen in bijvoorbeeld een pension. Wat houdt het verscherpte asielbeleid in? De nieuwe vreemdelingenwet is in april 2001 in werking getreden. De wet is een compromis van verschillende coalitiepartijen. Het was al lange tijd duidelijk dat er vanalles mis was met het beleid. Om het allemaal beter te organiseren is het beleid verscherpt geworden. Het toelatingsbeleid is gehandhaafd gebleven. Ook de Internationale vluchtelingenverdragen en de mensenrechtenverdragen blijven het uitgangspunt. Het procederen is met de nieuwe wet ernstig ingedamd. De bezwaarmogelijkheid is weggevallen en zo is er een einde gemaakt aan het vaak eindeloze doorprocederen van asielzoekers. Waarschijnlijk zal het ruim procedures per jaar schelen. Ook andere maatregelen zoals nieuwe regelingen over de beeã ndiging van de opvang en de vergunningsverlening zorgen voor hetzelfde resultaat. De mogelijkheid om meerdere aanvragen tegelijk in te dienen is ook onaantrekkelijker gemaakt. Doordat er minder procedures zijn heeft de IND de gelegenheid om sneller en effectiever te werk te gaan. Doordat het moeilijker geworden is om in Nederland een verblijfsvergunning te krijgen zullen de maatregelen er op den duur voor zorgen dat economische vluchtelingen zich minder snel als asielzoeker melden in Nederland. Pagina 13 van 18

14 Deze maatregelen zijn niet alleen gunstig voor de overheid. Voor de asielzoekers is het ook beter, ze weten tenminste snel waar ze aan toe zijn. Met het tot april gevoerde `beleid van pappen en nathouden', was het voor de asielzoeker makkelijk om de zaak zo lang mogelijk te rekken. Hoe langer gewacht wordt iemand terug te sturen, hoe moeilijker het wordt. Wie kent geen schokkend verhaal over asielzoekers die Nederland hebben moeten verlaten waarvan de kinderen al vloeiend Nederlands praatten en al geã ntegreerd waren in onze maatschappij?! Dat is natuurlijk onmenselijk en daarom ben ik van mening dat het erg goed is dat het beleid verscherpt is geworden om zulke toestanden te voorkomen. Het is maar de vraag of het nieuwe beleid daadwerkelijk gaat werken. Erkende vluchtelingen krijgen namelijk meer rechten, hun positie is aanzienlijk verbeterd. Zij mogen onder bepaalde voorwaarden, werken en studeren. Ook komen ze in aanmerking voor een huis en als ze voldoende inkomsten hebben is het zelfs mogelijk om familieleden te laten overkomen. Hierdoor zou de nieuwe wetgeving weleens een aanzuigende werking kunnen hebben op vluchtelingen die hun kans op een uiteindelijke toelating hoog inschatten. Wellicht wordt dit ondervangen door een strengere ondervraging bij binnenkomst. Scholing Minderjarige Asielzoekers in Nederland. Hoe wordt het onderwijs geregeld voor allochtone kinderen? In eerste instantie krijgen de minderjarige asielzoekers die in Nederland arriveren, les op een speciale school voor asielzoekers. Internationale Schakelklas De afdeling Internationale SchakelKlas (ISK) leidt leerlingen van 12 t/m 16 jaar die het Nederlands niet machtig zijn, op voor doorstroom naar het normale Nederlandse onderwijs. De meeste van deze leerlingen zijn hun geboorteland ontvlucht en zitten in tijdelijke opvangcentra. De Pagina 14 van 18

15 problematiek van deze leerlingen is vaak erg gecompliceerd. Naast gebrek aan kennis van het Nederlands, ontbreekt het hen ook aan kennis van de Nederlandse cultuur. Daarnaast zijn zij vaak zeer getraumatiseerd door de ellendige toestanden waarmee zij voor hun vlucht zijn geconfronteerd. Het spreekt daarom voor zich dat de ISK niet alleen veel aandacht besteedt aan het leren van het Nederlands, maar ook aan het welbevinden van deze leerlingen. Niet zelden hebben deze leerlingen in het land van herkomst hoogstaand onderwijs gevolgd en zijn ze zeer gemotiveerd om zo snel mogelijk in Nederland een goede opleiding af te ronden. Het Nederlands onderwijs is er dan ook best trots op wanneer een leerling kan doorstromen naar de vierde klas van het Atheneum en zodoende in drie jaar een VWO-diploma weet te behalen. Op het ISK maakt men gebruik van speciaal voor dit onderwijs ontwikkelde lesmethoden. Moderne multimediale technieken vormen een geã ntegreerd onderdeel hiervan. Alle leerboeken ontvangen de leerlingen van de school. In het eerste leerjaar ISK wordt vooral aandacht geschonken aan het leren van het Nederlands. De aangemelde leerlingen worden daarbij zo veel mogelijk in groepen geplaatst van een zelfde niveau. Zo zijn er speciale groepen voor leerlingen die nog niet eerder onderwijs hebben gehad, de zgn. analfabeten, groepen leerlingen die hebben leren lezen en schrijven in hun eigen taal en groepen leerlingen die al enige vorm van voortgezet onderwijs hebben gevolgd. In het tweede leerjaar vindt er differentiatie plaats op basis van de mogelijkheden voor vervolgonderwijs die de leerling lijkt te hebben. De leerlingen uit de ISK-B-groep stromen door naar de afdelingen VMBO, MAVO, HAVO of ATHENEUM. De leerlingen uit de ISK-A-groep naar afdelingen die sterk gericht zijn op toeleiding naar de arbeidsmarkt. Deze groep leerlingen heeft een intensieve begeleiding nodig. Wanneer wordt iemand toegelaten tot de ISK? De enige voorwaarde tot toelating tot de afdeling ISK is de leeftijdsgrens van 12 t/m 16 jaar. Oudere leerlingen gaan naar een ROC (Regionaal OpleidingsCentrum, een school op MBO-niveau) en jongere leerlingen door basisscholen. In praktisch alle gevallen wordt de toelating geregeld door het opvangcentrum waar deze leerling is geplaatst. De procedure start met een uitgebreid persoonlijk gesprek met leerling en indien mogelijk met de ouders. Vaak wordt hierbij de hulp van een tolk ingeroepen. Ook een uitgebreide intake maakt onderdeel uit van de aanmeldingsprocedure. Door middel van speciale non-verbale testen wordt zo goed mogelijk een beeld opgebouwd over de cognitieve en sociaal/emotionele problematiek van de betreffende leerling, zodat de leerling bij de start in het ISK een op maat gesneden aanpak kan krijgen. Welke speciale rol speelt de mentor? Pagina 15 van 18

16 Centraal in de begeleiding staat de mentor. De mentor is altijd een docent Nederlands die een zeer groot aantal uren aan zijn of haar mentorgroep lesgeeft. De mentor heeft zodoende dagelijks gedurende meerdere lesuren, maar ook buiten de lessen om contact met zijn of haar leerlingen. Door taalproblemen en de moeilijke bereikbaarheid lopen de contacten met ouders of verzorgers anders dan in het reguliere onderwijs. De mentor zal meestal vaker op huisbezoek gaan en aanzienlijk meer tijd besteden aan de bespreking van de rapporten met zowel leerling als ouders/verzorgers. Ook bij afwezigheid van de leerling is overleg met ouders/verzorgers zeer belangrijk. Vaak spelen sociaal/emotionele factoren hierbij een rol en is snel en adequaat handelen van groot belang voor de leerling. Welke problemen zijn er ontstaan doordat allochtone kinderen onderwijs zijn gaan volgen op reguliere basisscholen? Ongeveer alle openbare scholen in de grote steden presteren gemiddeld op de landelijke `CITO-test'. (meest gebruikte test om intelligente te bepalen bij leerlingen die de overstap gaan maken van basis naar middelbaar-onderwijs) Alleen bij zwarte scholen is er een kwaliteitsverschil.zwarte scholen zijn scholen met bijna alleen maar Allochtone leerlingen. Zwarte scholen zijn ontstaan doordat er steeds meer allochtonen op een school kwamen en naarmate het er meer en meer werden haalden autochtonen hun kinderen weg. In Nederland zijn ongeveer 500 zwarte scholen waar meer dan 50% allochtoon is. Meestal komen de allochtonen op een openbare basisschool terecht. De bijzondere scholen hebben namelijk het recht om leerlingen af te wijzen. Op de zwarte scholen presteren kinderen gemiddeld 15%punt minder dan witte scholen. Dat grote verschil in presteren wordt vooral veroorzaakt doordat kinderen als ze in groep 1 komen een grote taalachterstand, ze weten weinig van de nederlandse cultuur en kennen vaak andere omgangsnormen. De school moet deze kinderen dus veel extra's leren om op hetzelfde niveau te komen dan hun autochtone leeftijdsgenootjes. De taalachterstand die de allochtone kinderen hebben is vaak te wijten aan het feit dat ze opgroeien in sociaal zwakke wijken met weinig autochtone kinderen in de buurt. Ze worden daardoor niet geprikkeld de nederlandse taal te leren. Het blijkt dat de allochtonen maar de helft van de woordenschat hebben die de autochtone kinderen hebben. Het is ook een probleem dat er veel leraren vertrekken als een school zwart wordt. Het is dan moeilijk voor de scholen om een nieuwe leerkracht te vinden, dus zullen ze genoegen Pagina 16 van 18

17 moeten nemen met een `slechtere leraar', want het is aangetoond dat veel goede docenten naar witte scholen zijn vertrekken. Maar wat er kan eraan gedaan worden om de verschillen tussen de witte en zwarte scholen kleiner te maken? De verwachting was dat de emigratie naar nederland zou afnemen, maar dat is niet gebeurd en dus zijn er steeds meer allochtone kinderen in Nederland. De taalachterstand die de kinderen hebben kan niet of bijna nooit helemaal verbeterd worden op een basisschool, het is echt nodig om de kinderen buiten school of na school ook de nederlandse taal te leren. Minister van onderwijs, Adelmund heeft in februari in een onderwijskansenplan gezegd dat een aantal scholen hulp krijgen om achterstanden te begeleiden. Een goede oplossing zou zijn om alle allochtone leerlingen te verspreiden over de scholen, hierdoor zouden dan de zogenaamde grijze scholen door ontstaan. Alleen dan krijgen de kinderen gelijke kansen om op te groeien in een multiculturele samenleving en is de integratie niet zo moeilijk meer. Maar het is nog nooit voorgekomen dat allochtone ouders zelf het initiatief namen en massaal kozen voor het verspreiden van hun kinderen over verschillende scholen zodat een mengeling ontstaat van zwart en wit. Het is natuurlijk ook moeilijk om dat in te praktijk goed te regelen. In een aantal gemeenten in Nederland is die spreiding wel gelukt. Bijvoorbeeld in Tiel, om te voorkomen dat de drie scholen in een achterstandswijk te zwart werden, hebben de schoolbesturen afgesproken om allochtone kinderen onderling te verdelen. Maar zoals het in Tiel gaat lukt het zeker niet overal. Ook is het zo dat als een school eenmaal zwart is er weinig meer aan gedaan kan worden. De autochtone bewoners kun je er niet van overtuigen dat hun witte kinderen het ook goed doen op een school waar op het schoolplein Turks of Marokkaans de voertaal is. Maar goed onderwijs begint natuurlijk met een goede docent, en daarom zou er meer moeten worden geinvesteerd in leraren die op zwarte scholen lesgeven. Niet alleen scholing, maar het zou ook kunnen dat ze meer salaris krijgen dan leraren die op een witte school lesgeven. Daardoor zullen dan uiteindelijk toch weer goede docenten komen op de zwarte scholen. Zwarte scholen krijgen sinds kort een extra bedrag van gulden en 200 gulden extra per leerling. Hiermee kan een zwarte school leraren aantrekken door bijvoorbeeld een hoger salaris of een betere reiskostenvergoeding te bieden. In totaal komen de maatregelen neer op een investering van 48 miljoen gulden. Pagina 17 van 18

18 Het is te hopen dat deze maatregelen effect gaan krijgen en het onderwijs aan allochtone kinderen verbeterd. Pagina 18 van 18