Toespraak Staatssecretaris Van Geel bij Tweede Congres Schoon Fossiel op 6 december 2006 in Utrecht Gesproken tekst geldt
|
|
- Sylvia Maria de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Toespraak Staatssecretaris Van Geel bij Tweede Congres Schoon Fossiel op 6 december 2006 in Utrecht Gesproken tekst geldt Het dreigt een mooie traditie te worden. Vorig jaar mocht ik dit congres ook openen. Maar ik houd wel van tradities dus dank ik de mensen van het CATO-project dat zij mij wederom hebben gevraagd om u op de hoogte te stellen van de laatste ontwikkelingen rond schoon fossiel. Vorig jaar startte ik mijn betoog met cijfers van het International Energie Agency over de wereldwijd explosief groeiende energievraag. Inmiddels zijn vorige maand de nieuwste cijfers van de Word Energie Outlook verschenen. En die cijfers bevestigen nogmaals dat de energievraag explosief zo niet explosiever blijven toenemen: met ruim 50 procent in 2030, waarvan 70 procent door ontwikkelingslanden als China en India die een enorme economische groei doormaken. China zal voor 2010 de VS verdringen als de vieste man van de wereld op het terrein van CO2 uitstoot. Ik had mijn toespraak ook kunnen beginnen met de recente uitkomsten van het Global Carbon Project. Sinds 2000 is de CO2 uitstoot wereldwijd met 2.5 procent per jaar toegenomen. In de jaren negentig van de vorige eeuw was dat minder dan 1 procent. In 2005 bedroeg de uitstoot 7.9 Gigaton, in En dat in de wetenschap dat we wereldwijd nog decennia verslaafd zullen blijven aan fossiele brandstoffen. Dan weten u en ik hoe laat het is. Twee voor twaalf! De consequenties voor mens, milieu en klimaat hoef ik u niet uit te tekenen. Ik hoef maar te verwijzen naar het boek en de film van Al Gore die op zich zelf geen nieuws bevatten, maar wel door de wijze van presenteren en door de consequente boodschap die Al Gore al vele jaren uitdraagt de gevolgen van klimaatverandering weer hoog agendeert, bij politiek en publiek. De urgentie is duidelijk. We moeten alle registers opentrekken om langere termijndoel te halen: een emissieloze en duurzame toekomst. Het rapport dat topeconoom Sir Nicholas Stern in opdracht van de Britse regering heeft geschreven, laat zien dat klimaatverandering nú aangepakt moet worden. Zonder in te grijpen zal klimaatverandering de wereld jaarlijks naar schatting ruim tot misschien wel miljard euro gaat kosten. Dat is méér dan de kosten van de twee wereldoorlogen en de economische crisis in de jaren '30 van de vorige eeuw samen. Om klimaatverandering te voorkomen moet volgens Stern jaarlijks één procent van het wereldwijde bruto nationaal product worden geïnvesteerd in oplossingen. 1
2 Het rapport bewijst dat er geen geldig excuus meer is om investeringen in de duurzame toekomst niet substantieel te verhogen. Heeft de recente mondiale klimaatconferentie in Nairobi dan misschien nog goed nieuws gebracht? Nee, ik vond in alle eerlijkheid de uitkomsten teleurstellend. Natuurlijk zijn er verzachtende omstandigheden. De internationale klimaatpuzzel is ingewikkeld, we nemen kleine stapjes omdat internationale consensus over alle facetten nodig is en er zijn vele vaak tegenstrijdige belangen: - VS geloven voornamelijk in technologie ontwikkeling; - Oliestaten zijn bang voor verlies inkomsten; - China wil snel veel economische ontwikkeling; - Brazilië heeft de grote ethanol en soya belangen, neveneffecten zoals verdwijnen Amazonewoud; - Ontbossing moeten we tegengaan maar houtexport is vaak een belangrijke inkomstenbron; - Afrika en laaggelegen eilandstaten voelen zich enorm bedreigd door klimaatverandering maar kunnen weinig doen; Belangrijkste resultaat van Nairobi is dat er een fonds komt voor ontwikkelingslanden om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Met dit zogenaamde adaptatiefonds kunnen landen hun plannen betalen. 2
3 Dames en heren, Het kabinet is heel goed doordrongen van de urgentie van het klimaat-en energievraagstuk. Onze inzet is een verduurzaming van de energievoorziening door: - stimulering van extra energiebesparing, - stimulering van de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, - stimulering van de ontwikkeling en realisatie van zo genoemde schoon fossiele energieopwekking. Daarnaast is er wereldwijd een groeiend besef dat kernenergie, als klimaatneutrale optie, ook een belangrijke rol kan spelen. Om op langere termijn een duurzaam energiesysteem te realiseren is een veranderingsproces nodig: in het beleid en in de energie-infrastructuur. In Nederland krijgt dat vorm via de energietransitie, een complex en omvangrijk proces dat we lange tijd zullen moeten volhouden, waarin het beleid en de politiek lange tijd consistent moeten zijn, waarin de Nederlandse voordelen moeten worden benut, maar waarvoor al met al veel geld voor nodig is. We zijn daarvoor interdepartementaal georganiseerd en dat werkt! De taskforce energietransitie vraagt van de overheid één miljard euro extra per jaar om het proces over een breed front in gang te zetten. Is verder aan het nieuwe kabinet. Ik beperk mij vandaag tot het thema van de dag: de optie schoon fossiel, in het bijzonder CO2 opslag. Zoals vrijwel iedereen in deze zaal ben ook ik van mening dat met de afvang en opslag van CO2 een significante bijdrage aan de vermindering van de CO2 uitstoot mogelijk is. In deze optie zit absoluut muziek met verwijzing naar locatie van het congres vandaag in dit mooie muziekcentrum. Als ik vergelijking met muziek doortrek: markt en wetenschap vormen samen het orkest, overheid moet zorgen voor stimulerende randvoorwaarden zoals juiste instrumentarium en juridische kader, zeg maar de akoestiek. Ten slotte moeten de maatschappelijke partijen en het publiek betrokken worden bij de plannen en waarborgen voor de veiligheid. Dat creëert een breed draagvlak onder publiek. En hopelijk dus voor open doekje als het orkest gaat spelen, dat wil zeggen als de projecten daadwerkelijk gaan lopen. Kortom, om van partituur tot uitvoering te komen moeten we alle muziekregisters opentrekken. Inzet van alle partijen nodig, ieder vanuit eigen rol: overheid, markt en wetenschap Ik wil met u een aantal belangrijke ontwikkelingen doornemen. Zeer verheugend te zien de huidige snelle toenemende belangstelling voor CO2-afvang en opslag, zowel nationaal als internationaal. 3
4 Nog even terugkijkend op de belangrijkste momenten: - het Plan of Action van de G8 in Gleneagles in juni vorig jaar met veel aandacht voor het schoner maken van het fossiele energiesysteem; - daarna in september 2005 de publicatie van het IPCC special report over CO2 opslag waarin het wereldwijde grote potentieel van CO2 opslag als CO2 reductiemaatregel wordt gemeld met 2000 gigaton opslagcapaciteit; - CO2 opslag prominent op de agenda van de klimaattop in 2005 en de eerste drie CO2 opslagprojecten die toen werden ingediend voor Clean Development Mechanism; - de rapportage van de werkgroep-co2 opslag van het Europese Klimaatprogramma afgelopen zomer voor de langere termijn met voorstellen voor verbetering van het beleid voor schoon fossiel; - het internationale verdrag gericht op de bescherming van de zeeën en oceanen, het zogeheten London Protocol, is recentelijk geamendeerd voor CO2 opslag onder de zeebodem. Dit is het eerste internationale verdrag waar ondergrondse CO2 opslag zonder slag of stoot wordt toegelaten als maatregel. Een uitermate belangrijk signaal. De verzuring van de wereldzeeën moet worden tegengegaan en CO2 opslag zal daaraan kunnen bijdragen. Inmiddels is een vergelijkbaar amendement in voorbereiding om CO2 opslag onder de Noordzeebodem toe te laten binnen het Oslo-Parijs verdrag ter bescherming van de Noordoost Atlantische oceaan. Nederland speelt in deze internationale ontwikkelingen een belangrijke trekkersrol samen met Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. TNO ontwikkelt instrumenten om de veiligheid en het goede beheer van opslaglocaties zo goed mogelijk te garanderen; - de plannen van diverse grote Europese marktpartijen zoals Vattenfall, Eon, RWE, Statoil en Shell voor energiecentrales met CO2 afvang en opslag, en tot slot - de rapportage van deze grote stakeholders verenigd in het European Technology Platform - Zero Emission Powerplant aan de Europese Commissie over het grote potentieel van CO2 opslag voor Europa en de research én business opportunities dit najaar. Er is dus veel gebeurd, ik wil nu verder focussen op de Europese dimensie. De visie van de grote Europese stakeholders, zoals Vattenfall en anderen is zeer interessant. Deze partijen melden dat CO2 afvang en opslag vanaf 2020 als stand der techniek kan worden ingevoerd bij nieuwe initiatieven. 4
5 Daartoe moet nog een forse leercurve worden gevolgd, want: - er is nu nog relatief weinig ervaring opgedaan en - er is nog veel research nodig om tot kostenverlaging en efficiencyverbetering te komen in de keten van afvang en opslag van CO2. De stakeholders geven aan dat tot 2020 een traject nodig is van kleinschalige pilot- en demonstratieprojecten op de korte termijn, naar grootschaliger demonstratieprojecten rond Denk aan opslag van 2 tot 3 Megaton CO2 per jaar wat een fors deel is van de jaarlijkse emissie van een gemiddelde kolencentrale. Over heel Europa zouden circa 10 tot 12 van dergelijke grote projecten gestart moeten worden om aan te tonen dat de integrale CO2 keten voor afvang, transport en opslag praktisch uitvoerbaar én betaalbaar is, en dus commercieel rendabel kan zijn. Deze Europese marsroute is naar mijn mening een ambitieuze maar realistische invulling van het transitiepad voor schoon fossiel. Zoals we allen weten heeft Nederland een bijzonder groot potentieel voor CO2 opslag namelijk 11 Gigaton. Dit moeten we niet laten liggen, hier is sprake van milieu als kans! Ik daag Nederlandse partijen dan ook uit om deze Europese visie te delen en pro-actief deel te nemen aan dit transitiepad en als één van de grootschalige demonstraties mee te gaan doen aan de opschaling van CO2 opslag. Maar terecht zal uw eerste reactie zijn: wie gaat dat betalen? Wie betaalt zo n grootschalig CO2 project? Ik besef dat de kosten hoog zullen zijn en dat er sprake zal zijn van een forse onrendabele top. Deze onrendabele top zal afnemen naarmate de prijs van CO2 hoger is. Of die CO2-prijs tussen 2010 en 2020 hoog genoeg zal zijn om de kosten van CO2 afvang en opslag volledig te dekken, kan ik nog moeilijk inschatten. Een prijspeil van tenminste 40 euro per ton CO2 is dan vereist. Veel zal afhangen van politieke daadkracht en de wil om scherpe CO2 doelen in de toekomst te stellen. Ik veronderstel dat een grootschalige demonstratie om een substantiële bijdrage van de overheid zal vragen. Een volgend kabinet zal die ambitie verder vorm moeten geven. Ik kan u verzekeren dat u mij aan uw zijde zult vinden. Het belangrijkste instrument voor de invoering van CO2 afvang en opslag in Europa is het Europese systeem voor CO2 emissiehandel. Binnen dat systeem heeft CO2- opslag - als CO2-maatregel - een plek naast energiebesparing en hernieuwbare energie. Binnen het Nederlandse CO2 allocatieplan zullen alle opslagprojecten worden gehonoreerd met CO2 credits, elke opgeslagen ton CO2 kan dus worden verhandeld en levert inkomsten. Overigens terzijde, ik steun de strengere normen die Brussel de lidstaten wil opleggen voor CO2 uitstootrechten voor de periode Het mag best een pondje, sterker, het mag best wat megatonnen ambitieuzer. Nederland heeft daar zelf ook concrete voorstellen voor gedaan. Voorwaarde blijft uiteraard dat het spel transparant en binnen hetzelfde level playing field wordt gespeeld Maar dit terzijde. 5
6 Om het monitoren en rapporteren in goede banen te leiden zal in 2007 de bestaande Nederlandse monitoringsregeling worden aangevuld met toegesneden regels voor CO2 opslag. Behalve emissiehandel zou je ook aan verplichtingen kunnen denken. Regelmatig word ik daarop aangesproken en gevraagd om CO2 afvang en opslag gewoon te verplichten via de milieuvergunning. Ik zal daarover helder zijn: op dit moment heb ik geen juridische titel om dit op te leggen via de milieuvergunning omdat het stellen van CO2 plafonds vanuit emissiehandel prevaleert. Ik zie eigenlijk maar één werkbare route voor dit idee en dat is een Europese route, simpelweg omdat uitsluitend Brussel dit juridisch mogelijk kan maken en omdat we een Europees gelijk speelveld moeten nastreven. Waar ik nu wél sterk voor wil pleiten is dat bedrijven elke grote installatie waarbij CO2 afvang en opslag in principe mogelijk is, zodanig capture ready bouwen dat later eenvoudiger en dus ook goedkoper CO2 afvang mogelijk is. Zo ga ik er nú vanuit dat alle plannen voor bijvoorbeeld de nieuwe kolencentrales daarmee rekening houden. Dames en heren, Dit was mijn focus op Europa. Zijn er dan nog leuke ontwikkelingen in Nederland te melden? Absoluut! Ik constateer ten eerste dat de energieproductiesector zich interesseert voor CO2 opslag, en een verkennend onderzoek heeft uitgevoerd naar de technische en economische vragen rond de CO2 afvang en opslagketen. Dit is een belangrijke eerste stap en ik prijs de sector voor dit initiatief. We zullen in de loop van deze dag meer horen over de bevindingen uit deze verkenning. Misschien biedt de verkenning bruikbare aanknopingspunten om de stap naar een grootschalig project, waar ik eerder over sprak, te gaan zetten. Ik ben zeer benieuwd. Ook ben ik blij verrast met de recente uitspraken van het International Advisory Board bestaande uit 15 captains of industry over de CO2 doelstelling voor Rotterdam. Dit Advisory Board zegt dat Rotterdam de wereldstad van de toekomst moet worden op het gebied van CO2-vrije energie en pleit voor halvering van de CO2 emissies in
7 Een prima doelstelling en een goed voorbeeld. Een belangrijke rol voor CO2 afvang en opslag wordt daarbij gezien. De Milieudienst Rijnmond en het Rotterdamse Havenbedrijf zijn al druk aan de slag om deze doelstelling verder vorm te geven. Met extra grote belangstelling volg ik de projecten als deze, omdat die vanuit een eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid van captains of industry zijn voortgekomen. Verder constateer ik een handvol initiatieven voor kleinschalige demonstratieprojecten voor CO2 afvang en opslag. Zoals u allen weet is er binnen het zogeheten Borsselepakket ook geld voor dergelijke projecten, voor schoon fossiel is 80 miljoen euro beschikbaar. Het Rijk hoopt met de Borssele-gelden - in totaal 250 miljoen euro - zoveel mogelijk demonstratieprojecten te kunnen realiseren. Ik kan u zeggen dat er veel animo vanuit de markt is om te investeren in nieuwe energieopties, van waterstofbussen tot een nieuwe generatie biobrandstoffen. Deze respons, die ondermeer via de transitieplatforms naar voren komt, stemt mij hoopvol. De afgelopen twee jaar zijn er al 100 innovatieve energieprojecten gestart met steun van verschillende stimuleringsregelingen. Projecten met een toale investering van rum een half miljard euro!. Goed nieuws dus! Het geld voor schoon fossiel zal op twee routes worden ingezet: Eén, een route gericht op uitsluitend CO2 opslag en twee, een route gericht op innovatie van CO2 afvang. Met 60 miljoen euro zal een tender in de markt gezet worden om in totaal 0,4 Megaton CO 2 per jaar ondergronds op te slaan. Dat is ongeveer de jaarlijkse CO 2 -uitstoot van duizend gezinnen! Deze CO 2 kan afkomstig zijn van industriële processen bijvoorbeeld als restproduct bij de fabricage van waterstof of van elektriciteitsproductie. We verwachten van opslagprojecten niet alleen leereffecten rond de techniek maar ook leereffecten omtrent de organisatie, de infrastructuur en de maatschappelijk acceptatie. Ik denk dat daadwerkelijke demonstratieprojecten een goed startpunt bieden om de Nederlandse bevolking te informeren over CO2 opslag en te peilen hoe groot het maatschappelijk draagvlak is. Ik ben van mening dat we de milieubeweging nauw moeten betrekken bij de vervolgstappen omdat zij in het verkrijgen van draagvlak een bepalende rol kunnen spelen. Voor de tweede route gericht op CO2 afvang is 20 miljoen euro beschikbaar. Concreet wordt gedacht aan projecten waar CO 2 -afvang plaatsvindt bij conventionele energiecentrales of bij meer innovatieve energieprocessen zoals de vergassingstechnologie van een Buggenum-centrale of de rakettechnologie van de Zero Emission Power Plant van SEQ. 7
8 Ik verwacht dat beide regelingen in de eerste maanden van 2007 zullen worden gepubliceerd en ik ben ervan overtuigd dat in 2007 in Nederland enkele toonaangevende schoon fossielprojecten zullen worden gestart. Deze projecten zijn wat mij betreft de eerste stappen naar een optimaal gebruik CO 2 -afvang en opslag in 2020, als stand der techniek zoals ik al zei. Dame en heren, Tot slot. Het transitiepad schoon fossiel zal een route zijn met omvangrijke en kostbare projecten die een lange voorbereidingstijd vragen. Maar het grote opslagpotentieel dat Nederland bezit moeten we benutten en tegelijk te gelde maken, er liggen beslist kansen voor de BV Nederland, laten we die in een gezamenlijke inspanning oppakken! De titel van het congres Van plannen naar projecten vat de huidige stand van zaken voor schoon fossiel goed samen: we moeten nu inderdaad de stap maken van papier naar praktijk. In mijn toespraak heb ik duidelijk willen maken dat ik daar veel vertrouwen in heb. De voedingsbodem voor schoon fossiel is rijk aan initiatieven en veelbelovende projecten. Ik hoop dat we vandaag op dit congres verder kunnen tamboereren op deze optimistische kansen voor schoon fossiel. Ik wens u verder nog een interessant congres toe. En zonder nu te veel voor de muziek uit te lopen hoop ik of mijn opvolger volgend jaar bij aflevering drie de eerste concrete successen van schoon fossiel projecten kan presenteren. Dank u wel 8
De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatieSpeech staatssecretaris op Nationaal symposium Schoon Fossiel 23 november 2005
Speech staatssecretaris op Nationaal symposium Schoon Fossiel 23 november 2005 Schoon fossiel: waarom zouden we aandacht moeten besteden aan het schoner maken van het fossiele energiegebruik? De fossiele
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieH-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program
H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen
Nadere informatieCO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu
CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Klimaatverandering zeer ingrijpend 2 Stabilisatie nodig: 400-450 ppm CO2e 3 Tijdsklem: 30% CO2-reductie
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieDeze perskit bevat informatie over Ecofys, de geschiedenis van het bedrijf, de kenmerken, enkele feiten en cijfers en de belangrijkste activiteiten.
Ecofys Perskit Ecofys Experts in Energy Inleiding Ecofys is al meer dan 25 jaar een toonaangevend internationaal consultancybedrijf in energie en klimaatbeleid. De visie van Ecofys is "sustainable energy
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 30 000 Kerncentrale Borssele Nr. 44 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatie'Wat we ook voor een maatregelen nemen, het proces van de opwarming van de aarde kunnen we niet omkeren'
EenVandaag Opiniepanel enquête Klimaattop Kopenhagen 20.000 respondenten december 2009 Ik maak me grote zorgen over de verandering van het klimaat Helemaal mee eens 15,5% Mee eens 35,6% Neutraal 26,1%
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieIk ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.
Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieKlimaatbeleid na Kyoto
Klimaatbeleid na Kyoto Martin Scheepers ECN Beleidsstudies Euroforum CO 2 -Reductie Scheveningen, 27 september 2006 www.ecn.nl Inhoud 1. Wat is nodig voor effectief klimaatbeleid? 2. Wat is er veranderd
Nadere informatieNieuwjaarstoespraak Gerald Schotman 14 januari 2016
Nieuwjaarstoespraak Gerald Schotman 14 januari 2016 Intro Goedenmiddag dames en heren. Fijn om jullie hier te mogen begroeten. Dit is de tweede keer dat ik voor u mag staan om het glas samen te heffen.
Nadere informatie100% groene energie. uit eigen land
100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse
Nadere informatieDe toekomst van energie
De toekomst van energie Duurzame Energie door Redactie ElectricityMatters 15-08-2017 Dat ons wereldwijde energiesysteem niet duurzaam is, blijkt duidelijk uit onze steeds schaarsere hulpbronnen, de regelmatig
Nadere informatiePROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST
NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin
Nadere informatieGeachte Voorzitter, Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650 der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG
Directoraat-Generaal Milieubeheer Directie Klimaatverandering en Industrie Project Schoon en Zuinig Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Interne postcode 650
Nadere informatieKlimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen.
Open klimaatlezingen 2009 Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen. Hans Bruyninckx De eerste stappen in internationaal klimaatbeleid 1979: 1ste World Climate Conference
Nadere informatieRotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2
Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn
Nadere informatieChange. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine
Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Nederland is verslaafd aan fossiele energie, zeker in vergelijking met landen om ons heen, vertelt Paul Korting, directeur van ECN. Er zijn genoeg scenario
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieAfvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2
Afvang, transport en opslag van (CCS) ECN-facts Methoden van -afvang Afvang van is een bekende technologie in verschillende industriële processen, bijvoorbeeld in de kunstmestindustrie, waterstofproductie
Nadere informatieGeachte commissarissen, leden van het Europees Parlement, collega s,
Speech door staatssecretaris Dijksma van Milieu op de Klimaatsessie over burgerluchtvaart en zeescheepvaart tijdens de gezamenlijke Informele Transport- en Milieuraad op 15 april 2016. Geachte commissarissen,
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieDatum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma
Nadere informatieWereldwijde uitstoot CO2 dit jaar
1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging
Nadere informatie2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?
Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch)
Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Deze dissertatie gaat over antecedenten en consequenties van publiek vertrouwen in organisaties die betrokken zijn bij de ontwikkeling van en de besluitvorming
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatiePublieke perceptie en wetgeving
Publieke perceptie en wetgeving Erik Lysen Utrecht Centrum voor Energie-onderzoek (UCE) Nationaal Symposium Schoon Fossiel Den Haag, 23 november 2005 Inhoud Internationale verdragen Publieke acceptatie
Nadere informatieSchone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse schone technologie sector
Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 Postbus 7 3700 AA Zeist Tel: +31 30 693 7333 Direct: Fax: +31 30 691 2064 Info@wnf.nl www.wnf.nl Schone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse
Nadere informatieMANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008
MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008 Er is de komende jaren een fundamentele verandering van onze energievoorziening nodig om het hoofd te bieden aan de mondiale uitdagingen op energiegebied: de
Nadere informatieToespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag
Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag Welkom, blij dat u er bent. Uit het feit dat u met zovelen bent gekomen maak
Nadere informatieNIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen
NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth
Nadere informatieAllereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven
Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieFOSSIELE BRANDSTOFFEN
FOSSIELE BRANDSTOFFEN De toekomst van fossiele energiebronnen W.J. Lenstra Inleiding Fossiele energiebronnen hebben sinds het begin van de industriele revolutie een doorslaggevende rol gespeeld in onze
Nadere informatieEnergietransitie bij Mobiliteit
Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieWorkshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011
Workshop J De kracht van een klimaatfonds 05 april 2011 Presentatie Ad Phernambucq Zeeuws Klimaatfonds: Klimaatneutraal met Zeeuwse Projecten Nationaal Energie- en klimaatbeleid Doelstelling: Duurzame
Nadere informatiereating ENERGY PROGRESS
reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu
Nadere informatieEnergie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030
IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk
Nadere informatiePro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten
Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Ynke Feenstra (ECN) feenstra@ecn.nl www.createacceptance.net 1 Deze presentatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Wat Waar Waarom Wanneer Wie?
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie van
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieWaarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders
Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Najaar 2016 Waarom een vereniging voor elektrische rijders? Elektrisch rijden is in opmars. Elektrisch rijden is cool, het is
Nadere informatieNut en noodzaak van schaliegas in Nederland
Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Paul van den Oosterkamp, Jeroen de Joode Schaliegas Congres - IIR Amersfoort, 30-31 Oktober 2013 www.ecn.nl Visie ECN Rol gas in NL energiesysteem nu en straks
Nadere informatieNuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.
Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 21 501-08 Milieuraad Nr. 523 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 17 juli 2014 Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu
Nadere informatieWaterstofmobiliteit: status en uitdagingen
Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar
Nadere informatieNaar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?
Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid? Luuk Beurskens, ECN Beleidsstudies KIVI NIRIA, Noordscharwoude, 23 september 2008 www.ecn.nl Inleiding ECN/NRG ontwikkelen hoogwaardige kennis
Nadere informatieEerst wordt het lege template getoond dat je kan gebruiken om amendement(en) op te stellen (zie Template amendement).
TEN GELEIDE BIJ HET FORMAT VOOR DE AMENDEMENTEN Onderstaand vind je een template voor het aanleveren van amendementen bij de werkgroep en voor het concept Europees verkiezingsprogramma 2019 Alle opgenomen
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. Februari 2019
Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin
Nadere informatieVragen voor burgers die deelnemen aan WWViews
Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews WWViews C/o The Danish Board of Technology Antonigade 4 DK-1106 Copenhagen K Denemarken Tel +45 3332 0503 Fax +45 3391 0509 wwviews@wwviews.org www.wwviews.org
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL B8-1043/8. Amendement. Giovanni La Via, Peter Liese namens de PPE-Fractie
4.10.2016 B8-1043/8 8, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Visum 14 bis (nieuw) gezien de encycliek "Laudato si'", 4.10.2016 B8-1043/9 9, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Paragraaf
Nadere informatieSamenvatting. economy.
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. April 2019
Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieRabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres
Samen op weg naar een klimaatneutraal Den Haag Rabin Baldewsingh wethouder duurzaamheid gemeente Den Haag 27 juni SBR congres Den Haag Ambitie Den Haag klimaatneutraal in 2040 CO 2 -emissie reduceren door:
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieDoel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.
Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatieAggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen
Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieRekenkameronderzoek Veiligheid
Rekenkameronderzoek Veiligheid ONDERZOEK ONDER HET BEWONERSPANEL DORDRECHT Inhoud In hoeverre zijn de bewoners op de hoogte van de voorlichting van de gemeente Dordrecht? Wat weten ze van de veiligheidsrisico
Nadere informatiewww.begreenenergy.nl
www.begreenenergy.nl Fueling the future Steeds meer consumenten en ondernemers zijn zich ervan bewust dat het tegengaan van klimaatverandering een verantwoordelijkheid is voor iedereen. De wereldwijde
Nadere informatieInspiratie voor Nieuwe Business Modellen
Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen Bijeenkomst bij Eneco in kader van onderzoek naar Nieuwe Business Modellen De noodzaak om te veranderen is onmiskenbaar. Burgers, bedrijven en overheid zoeken naar
Nadere informatie2017D25309 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
2017D25309 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben verschillende fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen aan de
Nadere informatieEnergiemarkt moet op de schop
jeroen de haas Energiemarkt moet op de schop De liberalisering van de Europese energiemarkt heeft niet goed uitgewerkt voor Nederland, zegt Jeroen de Haas, bestuursvoorzitter van Eneco. Zitten we straks
Nadere informatieWindenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips
Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi Annemiek Verrips 2 Discussie windenergie op Zee Kivi Stelling in MKBA Windenergie op Zee Duurzame energiesubsidies windenergie hebben geen effect op CO2- uitstoot
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieDutch Coastline Challenge. Op weg naar 2 e Bijeenkomst 22 juni 2017
Dutch Coastline Challenge Op weg naar 2 e Bijeenkomst 22 juni 2017 Bevindingen 1 e bijeenkomst: Ons gezamenlijk verhaal Klimaatverandering beheerst het nieuws en de eerste zichtbare effecten staan bij
Nadere informatieOp weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging
Op weg naar een duurzame energievoorziening in 2050 Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Inhoudsopgave I. Mondiale ontwikkelingen II. Europese kaders III. Nationale inzet 2 I.
Nadere informatieBijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency
Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency 1. Het Convenant Benchmarking energie efficiency Op 6 juli 1999 sloot de Nederlandse overheid met de industrie het Convenant Benchmarking energieefficiency.
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013
Energieakkoord voor duurzame groei 6 september 2013 Programma perspresentatie Korte toelichting Energieakkoord voor duurzame groei Wiebe Draijer Korte toelichting doorrekeningen ECN/PBL/EIB Maarten Hajer
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieActueel Tekst: Roel Smit, foto s: Kick Smeets/HH. Jacqueline Cramer over duurzaamheidsakkoord. Nu echt aan de slag
12 Actueel Tekst: Roel Smit, foto s: Kick Smeets/HH Jacqueline Cramer over duurzaamheidsakkoord Nu echt aan de slag FORUM 15 november 2007 13 Is Nederland weer een gidsland? Jacqueline Cramer, minister
Nadere informatieMondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN
Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN Referentiescenario De WETO-studie (World Energy, Technology and climate policy Outlook 2030) bevat een referentiescenario
Nadere informatieLater is nu! Reactie van Greenpeace op het Energierapport 2005 Nu voor later van het Ministerie van Economische Zaken.
Later is nu! Reactie van Greenpeace op het Energierapport 2005 Nu voor later van het Ministerie van Economische Zaken 6 september 2005 Greenpeace belicht twee samenhangende punten uit het Energierapport
Nadere informatieEnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16
EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI
Nadere informatie- Effectief Klimaatbeleid -
- Effectief Klimaatbeleid - In opdracht van CE-Delft 18.0177 November 2008 Trendbox BV Inhoud Inleiding Doelstelling en onderzoeksopzet Doelgroep en steekproefverantwoording Veldwerk en rapportage Conclusies
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2018 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) de Monitor publiek
Nadere informatieDuurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.
Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa
Nadere informatieHet KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)
Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%
Nadere informatieRegieorgaan EnergieTransitie Standpunt - Voorrang voor duurzaam. Naar aanleiding van de herziening van de elektriciteitswet en gaswet, 6 januari 2010
Regieorgaan EnergieTransitie Standpunt - Voorrang voor duurzaam Naar aanleiding van de herziening van de elektriciteitswet en gaswet, 6 januari 2010 Conclusie Een duurzame energiehuishouding is de weg
Nadere informatieDuurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden
Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden - Woerden: duurzaamheid tot in de haarvaten van de samenleving - Het klimaatakkoord
Nadere informatieWerkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015
Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen
Nadere informatieHet nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION
Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030
Nadere informatieideale wereld te dichten, en dit al gedurende 40 jaar op internationaal vlak, en 30 jaar in België.
Toespraak naar aanleiding van het symposium "30 jaar CITES", de handel in met verdwijning bedreigde dieren en planten: een terugblik op 30 jaar toepassing van het CITES in België en in de EU en een blik
Nadere informatieAnalyse Prinsjesdag 2016 Troonrede & Miljoenennota
Analyse Prinsjesdag 2016 Troonrede & Miljoenennota Inhoud 1. Samenvatting Miljoenennota en Troonrede 2. Advies Raad van State 3. Budgettair beleid per Ministerie 4. Vervolg 2016 Samenvatting Miljoenennota
Nadere informatieZonne-energie in woningen
Evaluatie van transities op basis van systeemopties J.A. Montfoort J.P.M. Ros MNP Milieu- en Natuurplanbureau (MNP), Bilthoven, 2008 MNP-publicatienummer 500083009 Contact johanna.montfoort@mnp.nl U kunt
Nadere informatieVisie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst
Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in
Nadere informatieIenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving
IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam
Nadere informatie