Salagon Quartett VRIJDAG 03/11/ Concertinleiding door Piet De Volder. Concert

Transcriptie

1 VRIJDAG 03/11/ Concertinleiding door Piet De Volder Concert Salagon Quartett Christine Busch, Isabelle Farr, viool Sebastian Wohlfarth, Katya Polin, altviool Gesine Queyras, Christoph Dangel, cello

2 Franz Schubert ( ) Strijkkwintet in C, D. 956 Allegro ma non troppo Adagio Scherzo: Presto Trio: Andante sostenuto Allegretto Antonín Dvorák ( ) Strijksextet in A, opus 48 Allegro moderato Dumka (elegie): Poco allegro Furiant: Presto Finale: Tema con variazioni Een concert van AMUZ in samenwerking met Concertgebouw Brugge

3 Intimiteit en symfonische volheid Schuberts transcendente muze Vanaf de jaren 1770 floreerde het strijkkwintet in het Weense muziekleven. De instrumentale bezetting was toen nog erg veranderlijk. Zo waren er kwintetten voor twee violen, twee altviolen en contrabas en andere voor drie violen, altviool en contrabas. Pas aan het einde van de 18de eeuw werd de zogenaamde Duitse samenstelling van het strijkkwintet courant de bezetting die Mozart aanwendde in zijn kwintetoeuvre: twee violen, twee altviolen en cello. Het zou de meest gebruikelijke formatie blijven. Franz Schubert koos in 1828 voor zijn Strijkkwintet in C, D 956 voor een bezetting die door Luigi Boccherini in diezelfde 18de eeuw veelvuldig werd benut: twee violen, altviool en twee celli. Terwijl in de Duitse formatie een van de altviolen zich melodisch kan profileren, is er in de formatie met twee celli sowieso een solistische rol toebedacht aan een van de baspartijen. De bezetting met twee celli heeft niet alleen het voordeel van symmetrie tussen boven- en onderstemmen, ze staat ook garant voor een meer gevulde textuur met symfonische allures. Schubert had zeer zeker die orkestrale volheid op het oog, maar eerder had hij al zijn voorkeur laten blijken voor een volwaardige, solistische behandeling van de cello, onder meer in zijn Pianokwintet, D 667, zijn laatste Strijkkwartet, D 887 en de beide Pianotrio s, D 898 en 929. Afgezien van het dankbare gebruik van het tenorregister van de cello in de lyrische passages van het strijkkwintet valt het op hoe inventief de componist met de groepering van strijkers omspringt. Een deel van het luistergenot dat men aan deze gekoesterde partituur beleeft, komt voort uit de rijke variatie aan instrumentale combinaties en texturen. Of Franz Schubert een directe aanleiding had voor de compositie van zijn Strijkkwintet in C, is onduidelijk. Het lijkt er eerder op dat het werk vanuit een grote innerlijke behoefte is geschreven, mogelijk ook als herinnering aan het huiselijke kwintetspel van zijn jeugd. Bij die gelegenheid speelde Schubert eerste viool. De grootse opzet van de compositie verraadt anderzijds ambities in de richting van de concertzaal. Zoals vele andere werken van zijn hand heeft Schubert deze partituur bij leven niet meer gehoord. In dit strijkkwintet vinden we zowat het hele muzikale universum van Schubert samengevat: van intieme Hausmusik tot de expansieve, symfonische dimensies van zijn late kamermuziek; van de uitgelatenheid van Weense cafémuziek tot Beethoveniaanse sérieux; van landelijke robuustheid tot meditatieve verstilling. Laatstgenoemde sfeer vinden we het meest treffend in het Adagio het bekendste en tot

4 mythe verheven deel waarin een soort Unendliche Melodie in de tweede viool, altviool en eerste cello wordt begeleid door een ritmisch motiefje in de eerste viool, met een onbestemd, twijfelend karakter, en sonoor pizzicatospel in de tweede cello. (Zo weerklinkt het althans bij de expositie van het thematische materiaal.) Tegenover grimmige, duistere krachten plaatst Schubert een troostende muze tedere, introverte thema s als vele kleine beschuttingen tegen een nakende, grote storm. Maar bovenal lijkt de soms transcendente kwaliteit van Schuberts Strijkkwintet in C iets te verraden van de lichtende, heldere en aanlokkelijke verte die Schubert zo trof bij de beluistering van een van Mozarts strijkkwintetten de belofte van een lichter en beter leven. Slavisch genereus Symfonische volheid, een expansieve vormgeving en lyrische generositeit zijn eigenschappen die het Strijksextet in A, opus 48 van Antonín Dvorák met Schuberts strijkkwintet deelt. Toch liet de Tsjechische componist zich in de eerste plaats inspireren door de Strijksextetten, opus 18 en opus 36 van Johannes Brahms, die hij in een uitvoering hoorde met de musici die in november 1879 zijn eigen werk zouden creëren: het uitgebreide kwartet rond vioolvirtuoos Joseph Joachim. Als Dvorák bij Brahms gemoedelijkheid, energie en volkse accenten vond, dan wist hij met gelijksoortige ingrediënten een eigen, Slavisch getinte taal te smeden. Het tweede en derde deel van zijn sextet zijn respectievelijk als dumka en furiant opgevat een koppeling die we ook in andere kamermuziekwerken van Dvorák aantreffen. Onder de dumka verstaan we een klaagzang die door de Poolse en Oekraïense volksmuziek werd overgeleverd en die voornamelijk door vrouwen werd vertolkt. Dumka is het verkleinwoord van duma de mannelijke tegenvoeter, in de gedaante van een episch of ballade-achtig gezang, vol heroïek. Dvoráks dumky hebben nog weinig met de volkse modellen te maken. Een overwegend mild-elegische, weemoedige expressie als verwijzing naar de originele dumka wordt gecombineerd met de variatiekunst van de duma. De furiant is een onstuimige Boheemse volksdans, die speelt met een afwisseling van een tweeledige en een drieledige maatsoort en gebruikmaakt van verschuivende ritmische accenten. Het beheerst hier het pittige Presto. Globaal genomen is Dvoráks Strijksextet een briljant en goedgeluimd werk, dat stevig is afgekruid met een passionele uitdrukking. Piet De Volder

5 Salagon Quartett Het Salagon Quartett werd in 2004 opgericht door vier ervaren en toegewijde kamermuzikanten die de wereld rondtoerden met gerenommeerde kamerorkesten en ensembles gespecialiseerd in de muziek van de 18de eeuw. Eerste violiste Christine Busch speelde bij Concentus Musicus Wien, het Freiburger Barockorchester en werkte als concertmeester samen met Philippe Herreweghe en Thomas Hengelbrock. Jarenlang behoorde ze met Roel Dieltiens tot de vaste kernleden van het Ensemble Explorations. Ook de andere leden van het kwartet verdienden hun sporen in kamermuziekprojecten en bij oudemuziekensembles zoals het Balthasar Neumann Ensemble. Het Salagon Quartett maakt steevast gebruik van instrumenten aangepast aan de historische periode (bv. darmsnaren en bogen die werden gemodelleerd naar historische originelen). Hun artistieke ideaal is een transparante, eloquente en kleurrijke speelwijze, gebaseerd op de bevindingen van de historische uitvoeringspraktijk van de afgelopen decennia.

6

7 Binnenkort in AMUZ ZONDAG , uur Huelgas Ensemble Paul Van Nevel, artistieke leiding De muziekdrukken van Plantijn 32 / 28 / 24 DONDERDAG , uur Jan Michiels & I Solisti Jan Michiels, piano Etienne Seibens, muzikale leiding Concerti voor piano & ensemble van I. Stravinsky, K. Goeyvaerts, B. Van Camp & D. Janssens 20 / 16 / 14 ZONDAG , & uur KUNSTENDAG VOOR KINDEREN Zonzo Compagnie & Revue Blanche Letizia Renzini, regie Berberio: bekroonde, speelse muziektheatervoorstelling met muziek van L. Berio (vanaf 6 jaar) 10 / 5 (-19 jaar) VRIJDAG , uur Aquarius & Kuldatsäuk Marc Michael De Smet, artistieke leiding Music for the forgotten people: traditionele Seto Leelo uit Estland & koormuziek van de Estse componist Veljo Tormis 24 / 20 / 16 Meer info & details op

8 Goed om te weten Foyer De foyer van AMUZ is open vanaf een uur voor aanvang van het concert en blijft ook na afloop van het concert nog geruime tijd open. Beeld- en geluidsopnamen Het is absoluut verboden beeld- en geluidsopnamen te maken tijdens de concerten en voorstellingen zonder expliciete toelating van de directie van AMUZ. Concertinleidingen, aanvangsuur en duur van de concerten De concerten in AMUZ vangen op zondag steeds aan om uur. Op andere dagen starten de concerten om uur. Voor de avondconcerten is er steeds een inleiding om uur. De concerten in AMUZ hebben in principe geen pauze en duren tussen de 65 en 80 minuten, tenzij anders vermeld. Programmaboekjes De programmaboekjes bij de concerten van AMUZ zijn downloadbaar van de website vanaf enkele dagen na het concert. Rondleidingen en zaalverhuur Wenst u met een groep een rondleiding in de gebouwen van AMUZ, om zo het fascinerende verhaal te horen van de gerenoveerde kerk en AMUZ als concertgebouw en -organisator, of wenst u meer informatie over de mogelijkheden om de zaal te huren voor concerten, voorstellingen en presentaties? Gelieve dan tijdens de kantooruren contact op te nemen met de administratie van AMUZ. Medewerkers AMUZ Bart Demuyt, directie & artistieke leiding Veerle Braem, zakelijke directie Robin Steins, assistentie programmering & educatie Frederic Delmotte, assistentie programmering & dramaturgie Tine Hubrechts, assistentie directie Greet Coenegrachts, communicatie Julie Hendrickx, public relations Tine Clevers, eindredactie & ticketing Mona Heyrman, productieleiding Jan Tambuyser, productie & techniek Evelyne Van Mieghem, productie & zaalhuur Bart Tambuyser, techniek & gebouwbeheer Koen Koninkx, foyer Laatkomers De concerten in AMUZ hebben in principe geen pauze. Laatkomers kunnen dan ook niet meer worden toegelaten in de concertzaal. Op vertoon van hun concertticket kunnen zij het concert volgen op de plasmaschermen in de foyer. Binnenwerk geprint bij wettelijk depotnummer: D/2017/0306/100