COÖP. DE VEENUNIE ZIET KANSEN VOOR VEENKOLONIËN

Transcriptie

1 Essay 6 januari 2012 COÖP. DE VEENUNIE ZIET KANSEN VOOR VEENKOLONIËN NIEUWE SAMENWERKING ALS MOTOR VOOR DUURZAME ONTWIKKELING

2 regionale opgaven lokale initiatieven Wat wij willen Opbrengst Wat wij doen initiatieven verzamelen veendates organiseren projecten uitwerken projecten realiseren VeenUnie betaalt initiatieffase uit contributiegelden opdrachtgevers betalen uitwerking derden kunnen participeren Wie wij zijn Cooperatie de VeenUnie Ledenraad Directie Raad van Commissarisen Projectbureau stedenbouw, landschapsarchitectuur, economie, planologie, sociale geografie Communicatieteam communicatie- en participatiestrategie kennis en contributie dagelijks bestuur en toezichthouders uitvoerend orgaan

3

4

5 Impressie Beekdalen Het gaat niet goed met de Veenkoloniën. Het is een krimpregio : steeds minder banen, minder voorzieningen, de jeugd trekt weg, gronden huizenprijzen dalen, toenemende leegstand. Toch kan het tij worden gekeerd, zegt Coöperatie de VeenUnie. Niet door plannen van bovenaf op te leggen, maar door initiatieven vanuit de regio zelf te ondersteunen. In de VeenUnie hebben boeren, bedrijven, burgers en bestuurders uit de Veenkoloniën elkaar gevonden. Samen plannen bedenken, samen financieren en samen uitvoeren. Op zoek naar kansrijke projecten om de Veenkoloniën weer perspectief te bieden, organiseert Coöp. de VeenUnie voorlichtingsdagen. Een impressie. Ze kwamen er speciaal voor naar Stadskanaal. Wim en Alie Pragt met hun kinderen Herman en Gea uit Tweede Exloërmond. Een artikel in het Dagblad van het Noorden over Coöperatie de VeenUnie bracht ze deze woensdagmiddag naar een voorlichtingsbijeenkomst. Nieuwe kansen voor de Veenkoloniën, stond er boven het verhaal. Dat had ze nieuwsgierig gemaakt. - Waarom een snipperdag opgenomen om naar deze bijeenkomst te gaan? Wim (48):,,Wij houden van dit gebied en wij accepteren het niet dat het alsmaar achteruit gaat. Schouders eronder, doorbijten en aan de slag, zeggen wij hier. Niet bij de pakken neerzitten. Dus toen ik dat artikel las, dacht ik direct: daar wil ik meer van weten, daar wil ik bij horen. Iets nieuws oppakken, pionieren, dat zit in onze aard. Alie (46):,,Zoals elke moeder wil ik het beste voor mijn kinderen en vind ik het jammer als ze hun toekomst ergens anders moeten zoeken. Het is hier geweldig wonen, hier vind je nog rust en ruimte. Maar er moet dan wel werk zijn en misschien dat je dat met zo n Coöperatie bereikt. Dat heeft vroeger gewerkt dus waarom ook niet nu? Herman (23):,,Ik studeer biotechnologie in Wageningen waar ik nu woon. Het liefst zou ik straks in de Veenkoloniën willen werken, in de traditie van mijn ouders en mijn grootouders Popke en Lude. Helaas is de kans daarop nihil, tenzij we zelf iets doen. Toen mijn vader over de VeenUnie vertelde, was ik direct enthousiast. Daarvoor wilde ik wel helemaal uit Wageningen komen, ja. Gea (21):,,Ik woon nog thuis, twee uitwonende kinderen kunnen mijn ouders zich niet permitteren. Ik wilde graag iets met logistiek en economie doen en gelukkig kan dat aan de Stenden Hogeschool in Emmen. Toen ik met mijn scriptie bezig was viel mij op dat toerisme hier niet echt is ontwikkeld, terwijl je kanalen hebt, beken en zelfs een Museum spoorlijn. Daar moet je meer mee kunnen doen, dacht ik. Ik ben dat nu aan het onderzoeken en ik ben hierheen gegaan om ideeën op te doen. Essay Coöp. de VeenUnie 5

6

7 Impressie Hoogveenreservaat Wat is Coöp. de VeenUnie en wat is er nieuw aan? Tijdens de bijeenkomst licht een van de leden van het projectbureau toe: Coöp. de VeenUnie is opgezet als een maatschappelijke Coöp.eratieve vereniging. Het gaat om nieuwe vormen van samenwerken te bewerkstelligen tussen boeren, bedrijven, burgers en bestuurders, die bereid zijn tijd of geld te investeren in de Veenkoloniën. In de VeenUnie worden regionale en lokale partijen bij elkaar gebracht. Gezamenlijk bieden zij de regio een economisch, ruimtelijk én duurzaam perspectief. Niet door de zoveelste visie van bovenaf op te stellen om dit gebied uit het slop te halen, maar door project initiatieven te ondersteunen en te stimuleren die perspectief bieden. De VeenUnie adviseert, bemiddelt en participeert in projecten op het gebied van energie, woonomgeving & infrastructuur, natuur, water en recreatie. Geen plan van bovenaf, maar jullie hebben wel een regiokaart gepresenteerd? In de regiokaart schetsen we voor vier gebieden perspectieven op het gebied van economie, ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid. De regiokaart is geen blauwdruk, maar een middel om ideeën te genereren en initiatieven te stimuleren en te verbinden. Elk gebied heeft zijn eigen potentie, zijn eigen karakteristieke eigenschappen. Bij projecten moet je daarmee rekening houden en op de juiste plek gezet, dragen ze bij aan de versterking van de identiteit van dat gebied en de economische potentie. De waarde ontwikkeling die hierdoor ontstaat, kan worden ingezet voor een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit en de leefbaarheid. De manier van wonen, de werkgelegenheid, het voorzieningenaanbod, de mate van vrijheid of gemeenschappelijkheid verschillen per gebied. Er ontstaan meer keuzemogelijkheden voor de consument, voorzieningen worden geconcentreerd en er ontstaat ruimte om te pionieren. Zo bieden we economisch perspectief. Kan je dat perspectief meer concretiseren? Bijvoorbeeld op het gebied van nieuwe energie heeft de VeenUnie energieproducenten aangetrokken die samen met lokale partijen in onder meer biobrandstof willen investeren. De landbouw levert met biomassagewassen, suikerbieten, maïs en gras al voldoende biomassa om duurzame energie mogelijk te maken. Ook stadsafval en restproducten uit de bosbouw kunnen daarvoor worden gebruikt. Er ligt hier al een hele behoorlijke infrastructuur en als VeenUnie zou je bijvoorbeeld op diverse plekken groene energiecentrales kunnen bouwen Maar ook op het gebied van recreatie. De Veen- Unie denkt dat het Bargerveen, als onderdeel van het internationale Naturpark Bourtanger Moor, verder kan groeien. In combinatie met het verderop gelegen Veenmuseum en het Wildlife Parkresort krijg je een aantrekkelijk toeristische Essay Coöp. de VeenUnie 7

8

9 attractie. Daar kunnen voorzieningen aangekoppeld worden in de vorm van een multifunctionele accommodatie die zowel als school, natuur en milieu-educatiecentrum en recreatieverblijf dienst kan doen. Door tegelijkertijd het waterpeil geleidelijk te verhogen kunnen boeren in het gebied over stappen op andere gewassen. De natuurfunctie domineert, maar wel in combinatie met agrarische functies, wonen, recreatie en groene energie. Langs de hooggelegen Hondsrug en het Westerwold liggen kwelzones met beekdalen, die tevens het centrale veengebied met de voor de landbouw ontgonnen dalgronden begrenzen. Langs deze beken en waterlopen ziet de VeenUnie mogelijkheden voor verbetering van de waterhuishouding en de waterkwaliteit, in de vorm van meertjes, natuurontwikkeling en het hergraven van verdwenen waterlopen. Mocht er watertekort ontstaan, dan kan er vanuit de Dollard water worden aangevoerd door gebruik te maken van nieuwe ontziltingstechnieken. Ook de oude structuur van houtwallen in de beekdalen kun je herstellen. Want deze houtwallen en ook kleinschalige bospercelen leveren weer biomassa. Het landschap wordt gevarieerder, romantischer, natuurlijker en ecologisch van grotere betekenis. Blauwe diensten, bosbouw, bijzondere woonmilieus en toerisme bieden een nieuw economisch perspectief voor dit gebied. De as Hoogezand, Veendam, Stadskanaal, Musselkanaal, Ter Apel, Klazienaveen en Nieuw- Amsterdam vormt letterlijk en figuurlijk de Ruggengraat van de Veenkoloniën. Het kanaal is de cultuurhistorische en toeristische component van deze as. De weg en de oude spoorlijn vormen de infrastructurele en economische component. De lintbebouwing kan volgens de VeenUnie plaatselijk geleidelijk intensiveren door voorzieningen, wonen en werken te concentreren. Op de kruispunten van de Ruggengraat met andere wegen, bij voorbeeld de N33, ontstaan nieuwe economische clusters. Hoe krijgen jullie projecten van de grond? Belangrijk hulpmiddel is de interactieve website, waar iedereen projecten en ideeën kan aanmelden. Ook organiseert Coöp. de VeenUnie Veendates, waar particulieren, bedrijven en organisaties hun specifieke wensen kenbaar kunnen maken, ideeën op doen, of direct zaken kunnen doen. Coöp. de VeenUnie zorgt voor expertise en advies. Dit kan leiden tot het formuleren van een gezamenlijk projectvoorstel, waarbij de initiatiefnemers een verzoek doen aan Coöp. de VeenUnie om in het vervolgtraject te participeren, bijvoorbeeld op basis van cofinanciering en gezamenlijke uitvoering. Impressie Ruggengraat Essay Coöp. de VeenUnie 9

10

11 Dus meedoen loont? Jazeker, het idee is juist gebaseerd op beloning van inzet, in geld of anderszins. De leden brengen investeringen bij elkaar voor de organisatie van de Coöperatie. We verdienen gemaakte investeringen terug door middel van projectrendementen, subsidies en rendementen van eventuele dochterondernemingen. Per project wordt bekeken welke investeringen en welke terugverdienmogelijkheden er zijn. Coöp. de VeenUnie gaat bij de projecten altijd uit van samenwerking met direct betrokken partijen. Naar aanleiding van de uitkomsten van de Veendates en de verzoeken van initiatiefnemers brengt Coöp. de VeenUnie, afhankelijk van de gevraagde ondersteuning, de gemaakte kosten in rekening en ontvangt een deel van de projectrendementen. Na afloop van de bijeenkomst is dit de reactie van Familie van Pragt: Wat spreekt jullie het meest aan? Herman:,, Biobrandstof als welvaartsmotor, ik vind het echt het Ei van Columbus en bovendien krijgen de Veenkoloniën opnieuw een rol als leverancier van brandstof. Geweldig toch? Alie:,,Mij valt op dat er geen panklaar plan ligt, bedacht door mensen van buitenaf. We moeten het zelf doen en ook wijken en buurten kunnen projecten aandragen. Dat maakt mensen betrokken en enthousiast. Wim: Ik ben blij dat ook de banken, woningcorporaties en bedrijven zich bij Coöp. de Veenunie aansluiten. Ik wil als burger best mijn steentje bijdragen, maar alleen kunnen we het niet en in deze tijd kunnen we niet alles van de overheid verwachten. Gea:,,Ook de heropening van de oude spoorlijn tussen Veendam en Ter Apel lijkt mij belangrijk voor het vervoer van goederen en mensen, maar ook voor het toerisme denk aan de STAR. En helemaal als je deze lijn doortrekt naar Emmen. Dat biedt perspectieven. Ook de liefhebber van watersport, die vindt straks plenty mogelijkheden. Alie:,,Nog even en we beginnen een bed & breakfast, Wim! Wij willen zeker betrokken worden bij de verschillende initiatieven. Voor het eerst van mijn leven ga ik daten, Veendaten. Haha. Impressie Productiegebieden Essay Coöp. de VeenUnie 11