Summercourse Recht onder moeilijke omstandigheden in Krakow (5 EC)
|
|
- Valentijn Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Law Extra Summercourse Recht onder moeilijke omstandigheden in Krakow (5 EC) Doelstelling van de summercourse Het recht moet soms functioneren onder omstandigheden, die niet als normaal zijn te beschouwen, bijvoorbeeld ten tijde van een bezetting of na de wisseling van een regime. Zowel Nederland als Polen hebben een bezetting gekend door de Duitsers, Polen van 1939 tot 1945, Nederland van 1940 tot Polen heeft daarnaast na de val van het zogenaamde ijzeren gordijn een regimeverandering doorgemaakt. Een door het communisme beheerst bestel heeft in 1990 plaatsgemaakt voor een op democratische leest gestoelde inrichting van de samenleving. Het recht en zijn beoefenaren komen in het geval van dit soort extreme politieke omstandigheden onder grote druk te staan. Allerlei vragen rijzen. Is het nationaalsocialistische recht wel als recht te kwalificeren? Hoe dient de opstelling van een rechter te zijn ten opzichte van het bezetters(on)recht? Wat dient er na de wisseling van het regime te gebeuren met functionarissen van het oude bestel aan wier handen bloed kleeft, maar die wel overeenkomstig de geldende regels hebben gehandeld? Tijdens de summercourse in Krakow staan we vooral stil bij het recht en de rechtsbeoefening tijdens de Tweede Wereldoorlog. Over dit thema is in de afgelopen jaren betrekkelijk veel geschreven. Niemand ontsnapte tijdens de bezetting aan dilemma s en keuzes. Wie van ons vraagt zich vandaag de dag niet af hoe hij zich in een oorlogssituatie zou hebben opgesteld? Bijna iedere jurist heeft in de Tweede Wereldoorlog voor de afweging gestaan om door te gaan met zijn werk om erger te voorkomen ( als ik het niet doe, doet een ander het, die erger is dan ik ) of om te stoppen, omdat het voortzetten van de werkzaamheden een groter kwaad betekende of omdat het werk niet langer met het geweten was te verenigen. Daarnaast moest iedere jurist zijn houding bepalen tegenover een recht dat niemand naar maatstaven van rechtvaardigheid als recht beschouwde en tegenover de bezetter en zijn (Nederlandse) handlangers. Een van de grootste uitwassen van het nationaal-socialistische recht was het antisemitisme. De joodse bevolking van Nederland en Polen, juristen en niet-juristen, werd ontrecht en uiteindelijk grotendeels van het leven beroofd. Krakow is, enigszins cynisch gezegd, de ideale stad voor het thema Recht onder moeilijke omstandigheden. Zij behoorde oorspronkelijk tot Galicië, de oostelijke provincie in het Habsburgse rijk. De stad bevond zich bovendien niet ver van de grens met Duitsland. Haar geschiedenis reikt terug tot de 7 e eeuw. Krakow was de stad van de Poolse koningen, die hun verblijf hadden op de imposante Wawelburcht, gelegen aan de oevers van de rivier de Wisla. Zij is wonder boven wonder gespaard gebleven van de totale vernietiging door de geallieerde bombardementen tijdens de oorlog. Het middeleeuwse centrum ligt er dan ook gracieus bij. De pracht van de stad heeft echter in de 20 e eeuw een donkere zijde gekregen. Onder de inwoners van Krakow bevonden zich voor de oorlog tienduizenden joden. Na afloop van de bezetting bleken er niet meer dan een paar honderd terug te keren naar hun woningen in de wijk Kazimierz. Het overgrote deel van de joodse bevolking van Krakow was zeventig kilometer verderop vermoord in het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Tegelijkertijd kende Krakow een andere kant. In de stad werkte een Duitser, een NSDAP er, die zou uitgroeien tot een symbool van hoop en redding voor velen. Zijn naam is Oskar Schindler. In zijn lefabriek overleefden duizend joodse mensen. Daarnaast staat de pijnlijke waarheid dat in Auschwitz-Birkenau Nederlandse joden de dood hebben gevonden, onder wie 31 advocaten. Voor Nederlanders is Krakow dus een bijzondere plek om heen te gaan, een plek om te herdenken en om na te denken over wat het is om jurist te zijn.
2 Het moet vooraf worden gezegd. De confrontatie met de uitwassen van onrecht is hevig en gruwelijk. Het is bijna niet voorstelbaar dat de ene mens de andere mens zo veel leed, zo veel vernedering kan aandoen. Het is gebeurd. Auschwitz-Birkenau herbergt de stille getuigen daarvan. Duitse en Nederlandse juristen zijn voor de voltrekking van dit onrecht en voor deze nederlaag van het menselijk fatsoen medeverantwoordelijk geweest. De werkelijkheid van Auschwitz-Birkenau scherpt ons allen in dat de grootste Romeinse jurist, Papianianus, het voorbeeld voor ons allemaal moet zijn. Hij durfde op te staan tegen tirannie. Hij weigerde om onrecht goed te praten. En zo is de cirkel van het Law Extra programma rond. Van Rome naar Krakow en terug. Verplichte literatuur Zie syllabus. Verantwoordelijke docenten Prof. mr. C.J.H. Jansen, hoogleraar Rechtsgeschiedenis en Burgerlijk recht Radboud Universiteit Nijmegen mr. drs. J.J.J. Sillen, universitair hoofddocent Staatsrecht Radboud Universiteit Nijmegen Programma De colleges vinden plaats in het Collegium Novum van de Jagiellonian University in Krakow, Ul. Golebia 24 in Krakow. Tentamen en cijfer Er is geen schriftelijk tentamen. De studenten krijgen de volgende opdracht: schrijf een essay van minimaal 4 en maximaal 7 pagina s over een spreuk van wellicht Nederlands bekendste jurist Hugo de Groot ( ). De spreuk is aangebracht in de zittingszaal van het gebouw van de Hoge Raad en luidt als volgt: ubi judicia deficiunt, incipit bellum; gewoonlijk vertaald als: waar de rechterlijke oordelen ontbreken, begint de oorlog. De inleverdatum van het essay is 1 oktober (te sturen per mail aan beide docenten). NB Aanbevolen film: Schindler s List van Steven Spielberg
3 Bijeenkomst I: maandag 27 augustus 2012 (Monday 27 August 2012) Ochtend/Morning Docent/Teacher: prof. mr. C.J.H. Jansen Onderwerp/Subject: De nationaalsocialistische rechtsleer, de rechtenfaculteiten in Nederland ( ), de 26 november-rede van prof. mr. R.P. Cleveringa ( ) in Leiden/a brief outline of the national-socialist jurisprudence, the law faculties in the Netherlands ( ), the 26 november adress of prof. dr. R.P. Cleveringa in Leyde against the dismissal of his colleagues, the Law Professors prof. dr. E.M. Meijers ( ) and prof. dr. M. David ( ). Literatuur/Literature: C.J.H. Jansen, Visie op het recht in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw, het nieuwe strafrechtsdenken, de zes Nederlandse juridische faculteiten en hun hoogleraren en de 26 november-rede van prof. mr. R.P. Cleveringa, in: C.J.H. Jansen, Doorgaan of stoppen? Enkele beschouwingen over recht en rechtsbeoefening in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, Den Haag 2006, p. 1 e.v., p. 17 e.v., p. 77 e.v., p. 95 e.v. (opgenomen in de syllabus) De college-uren in de ochtend zijn gewijd aan het schetsen van een beeld van de nationaalsocialistische rechtsleer in Nederland (in het bijzonder van het nulla poena-beginsel in het strafrecht) en de lotgevallen van de Nederlandse juridische faculteiten en hun hoogleraren in een van de meest tragische perioden uit de Nederlandse rechtsgeschiedenis. In het bijzonder is er aandacht voor de protestrede van de Leidse hoogleraar R.P. Cleveringa tegen het ontslag van zijn collega s E.M. Meijers, de beroemde professor in het burgerlijke recht en de grondlegger van het huidige BW, en M. David, hoogleraar in de Babylonische, Assyrische, Israëlitische en Hellenistische rechtsgeschiedenis. De rede groeide uit tot het symbool van het universitaire verzet tegen de antisemitische maatregelen van de Duitse bezetter uur uur: Werkgroep/Class Middag/Afternoon Docent/Teacher: prof. mr. C.J.H. Jansen Onderwerp/Subject: de houding van de Hoge Raad in de Tweede Wereldoorlog, in het bijzonder het Toetsingsarrest (HR 12 januari 1942, NJ 1942, 271); de beslissing van het Hof Leeuwarden van 25 februari 1943 (NJ 1951, 643) inzake kamp Erica/the attitude and the position of the Dutch Supreme Court during the Second World War, especially the ruling of the Court (of 12 January 1942) that under the circumstances of the occupation Dutch judges could not review the occupier s ordinances in the light of international law; the decision of the Court of Appeal of Leeuwarden (of 25 February 1943) concerning labour camp Erica. Literatuur/Literature: C.J.H. Jansen, De Hoge Raad en de Tweede Wereldoorlog. Recht en rechtsbeoefening in de jaren , met medewerking van D. Venema, Amsterdam 2011, p. e.v. (geschreven door D. Venema) en p. e.v. (geschreven door C.J.H. Jansen) (opgenomen in de syllabus)
4 De college-uren in de middag zijn gewijd aan de houding van de Hoge Raad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het college heeft tijdens en in de oorlog het verwijt gekregen dat het zich veel te lijdzaam heeft opgesteld tegenover de bezetter, terwijl de rechterlijke onafhankelijkheid in Nederland steeds verder afkalfde. De raadsheren stonden voor de vraag, zoals vele andere juristen: doorgaan in het belang van het Nederlandse volk om erger te voorkomen of stoppen om niet verstrikt te raken in de netten van de bezetter? Een belangrijke plaats in het oordeel over de houding van de Hoge Raad zowel tijdens als na de oorlog nam het Toetsingsarrest in. Dit arrest zou de bestrijding van het bezettersonrecht onmogelijk hebben gemaakt. Sommige rechters kantten zich wel tegen de Duitse excessen, zoals de raadsheren uit het Hof Leeuwarden in hun beroemde arrest ten aanzien van het strafkamp Erica. Zij weigerden om des gewetens wille een bepaalde straf op te leggen, zodat de uitvoering ervan niet hoefde plaats te vinden onder mensonterende omstandigheden in kamp Erica. De bezetter ontsloeg hen. Beide arresten komen tijdens het college uitvoerig ter sprake uur uur: Werkgroep/Class
5 Bijeenkomst II: dinsdag 28 augustus 2012 (Tuesday 28 August 2012) Ochtend/Morning en Middag/Afternoon Docent/Teacher: prof. mr. C.J.H. Jansen/mr. drs. J.J.J. Sillen Bezoek aan Auschwitz-Birkenau (Visit to the Concentration Camp of Auschwitz-Birkenau) Tijdstip: vertrek om 8.00 uur/departure at 8.00 o clock Het concentratiekamp Auschwitz ( ), bij de Poolse stad Oświęcim, ongeveer 70 kilometer van Krakow, bijna in het centrum van het door de Duitsers bezette Europa, was aanvankelijk gebouwd als kamp voor Poolse politieke gevangenen. Het kreeg vanaf 1942 het karakter van een vernietigingskamp van met name joden (maar ook van zigeuners en homoseksuelen). Auschwitz bestond uit drie hoofdkampen: Auschwitz I (het eerste en het oudste kamp met het beruchte opschrift Arbeit macht frei boven de toegangspoort), Auschwitz II-Birkenau (bekend van de spoorlijn en het langgerekte selectieperron, het grootste vernietigingscomplex van Europese joden) en Auschwitz III-Monowitz. De totale oppervlakte van de gezamenlijke kampen was 40 vierkante kilometer. In Birkenau zijn de joden op fabrieksmatige wijze vermoord in gaskamers. SS ers hebben aan het einde van de oorlog getracht de herinnering aan de kamers uit te wissen door ze op te blazen. In totaal zijn vermoedelijk 1,1 miljoen joodse mensen op gruwelijke wijze omgebracht en omgekomen, onder wie uit Nederland. Daarnaast stierven ongeveer niet-joodse gevangenen in het kampencomplex. In Auschwitz I bevindt zich in Blok 21 een inzichtrijke en uitstekend verzorgde tentoonstelling over de vervolging en deportatie van joden uit Nederland in de jaren Slechts een beperkt aantal joodse concentratiekampbewoners hebben de oorlog overleefd. Onder hen bevonden zich Primo Levi ( ) en Paul Steinberg ( ). Van de hand van Levi verscheen het beroemde boek: Is dit een mens. Dit boek bevindt zich vaak in de verzamelband De getuigenissen. Paul Steinberg schreef De bokswedstrijd. Overleven in Auschwitz. Levi portretteerde Steinberg in zijn boek onder de naam Henri. Indrukwekkend is ook het ooggetuigeverslag van de Grieks-Italiaanse jood Schlomo Venezia, Sonderkommando Auschwitz. De Duitsers dwongen hem om in de gaskamers te werken.
6 Bijeenkomst III: woensdag 29 augustus 2012 (Wednesday 29 August 2012) Ochtend/Morning Docent/Teacher: prof. dr. K. Baran Onderwerp/Subject: Poland and Krakow under nazi occupation ; the effects of national-socialistic jurisprudence in Poland; the arrest of the professors of Jagiellonian University; Krakow as capital of the General Government and Reichsminister Hans Frank ( ) as General Governor of Poland. Literatuur/Literature: uur uur: Werkgroep/Class Middag/Afternoon Docent/Teacher: prof. mr. C.J.H. Jansen/mr. drs J.J.J. Sillen/K. Palka Gids/Guide: Tijdstip: vertrek om uur/departure at o clock. Bezoek aan de vroegere joodse stad Kazemierz, thans een wijk in Krakow (met onder meer de Oude Synagoge, het oudste joodse gebouw in Polen, gebouwd aan het einde van de 15 e eeuw en thans een museum; de Remusynagoge en de oude joodse begraafplaats). Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kende Krakow, zoals al in de inleiding bij deze summercourse geschreven, joodse inwoners, die bijna allemaal in deze wijk woonden. Na de oorlog waren er niet eens een paar honderd meer in leven. Steven Spielberg maakte in deze wijk opnamen voor zijn film Schindler s List. Visit of the former jewish town Kazimierz, nowadays a district in Krakow. The most precious Jewish historical buildings and monuments, the Old Synagogue, the oldest of the preserved synagogues of Poland, which is now a museum of jewish culture, and the New (Remu) Synagogue and the Old Cemetry, are on Ul. Szeroka, a central road/square in Kazimierz. Bezoek aan Oskar Schindler s Enamel Factory (Deutsche warenfabrik) at 4 Lipowastreet in Krakow. Tijdens de oorlog maakten de Duitsers van de wijk Podgórze, grenzend aan Kazimierz, een getto. Tienduizenden joden lieten in dit getto het leven. In deze wijk bevond zich de beroemde fabriek van Oskar Schindler. Visit to Schindler s Enamel Factory. The exhibition in the factory presents the history of Krakows inhabitants, both Polish and Jewish, and of the Krakow factory of enamelled vessels, of Oskar Schindler, who saved the life of over a thousand Jews from the Concentration Camp Plaszów employed at his factory. The film of Steven Spielberg was awarded 7 Oscars.
7 Bijeenkomst IV: donderdag 30 augustus 2012 (Thursday 30 August 2012) Ochtend/Morning Docent/Teacher: Prof. dr [?] Onderwerp/Subject: Regime changes and transitional justice Literatuur/Literature: uur uur: Werkgroep/Class Middag/Afternoon Docenten/Teachers: Prof. mr. C.J.H. Jansen/mr. drs J.J.J. Sillen/K. Palka Tijdstip: vertrek om uur/departure at o clock De overgrote meerderheid van de Poolse bevolking is rooms-katholiek. Het bedevaartsoord van de Zwarte Madonna van Częstochowa, niet al te ver van Krakow, trekt vele pelgrims uit heel Polen, maar ook van daarbuiten. Krakow geldt vanaf het einde van de 18 e eeuw als de spirituele hoofdstad van Polen. Dat blijkt onder meer uit de vele kerken in de stad. Het feit dat de in 2005 overleden paus Johannes Paulus II in deze stad heeft gestudeerd en heeft gewerkt, is op vele plaatsen in Krakow zichtbaar en maakt de stad tot het Rome van Polen. In veel kerken overheersen de gothiek en de barok. Deze stromingen in de bouwkunst zorgen in Nederlandse ogen wel eens voor een te veel van het goede aan pracht en praal. Bezoek aan een viertal bekende kerken in Krakow: Mariakerk (begin met bouw in 13 e eeuw: overdadig hoogaltaar van Veit Stoß; domineert de Grote Markt, Rynek Glówny, van Krakow) Petrus en Pauluskerk (jezuïtenkerk; begin met bouw aan het einde van16 e eeuw, de kerk van de jezuïten te Rome, Il Gesù, diende als voorbeeld) Wawelkathedraal (op de Wawelburcht; kronings- en begraafplaats van bijna alle Poolse koningen tussen 1230 en 1764; met ook in de kathedraal het zilveren reliekschrijn van Stanislaw, de schutspatroon van Polen) Franciskanerkerk (gesticht in 1255; met een replica (?) van de lijkwade van Turijn) Tegenover de kerk bevindt zich het Aartsbisschoppelijk Paleis, waar de latere paus Johannes Paulus II als aartsbisschop Karol Wojtyla verblijf hield. Visit to four famous churches in Krakow.
8 Bijeenkomst V: vrijdag 31 augustus 2012 (Friday 31 August 2012) Morgen/Morning Docent/Teacher: mr. drs J.J.J. Sillen Onderwerp/Subject: Literatuur/Literature: uur uur: Werkgroep/Class Middag/Afternoon Docenten/Teachers: prof. mr. C.J.H. Jansen/mr. drs. J.J.J. Sillen/K. Palka Tijdstip: vertrek om uur/departure at o clock Bezoek aan het/visit to the Universiteitsmuseum Collegium Maius. De stichting van de universiteit dateert van Daarmee behoort zij tot de oudere in Europa. Het bezoek gebeurt onder begeleiding van een gids (guide). Bezoek aan het/visit to the Czartoryskimuseum (met werken van onder meer Leonardo da Vinci, Rembrandt van Rijn en Albrecht Dürer)
Krakau. Weelde, Wonder en Waanzin. Hans van Rhoon en Eduard Evenblij
Fotoreis 14 t/m 19 oktober Krakau Weelde, Wonder en Waanzin. Hans van Rhoon en Eduard Evenblij KRAKAU We maken een reis door het heden en verleden van Krakau. De stad wordt wel het "Florence van Polen"
Nadere informatieKRAKAU, de Poolse parel der steden. 5 daagse zaterdag 9 sept tot en met woensdag 13 september
KRAKAU, de Poolse parel der steden 5 daagse zaterdag 9 sept tot en met woensdag 13 september De collectie Vlaamse wandtapijten in de Wavel-burcht is alom bekend. Maar de stad herbergt ook de meeste kerken
Nadere informatieTailor Made Travel. Pinksterweekend KRAKAU. 13 tot 16 mei 2016
Tailor Made Travel Pinksterweekend KRAKAU 13 tot 16 mei 2016 Krakau is de op één na grootste stad van Polen en ligt op ongeveer 1300 km van Brussel. De universiteitsstad heeft naast de vele kunstgaleries,
Nadere informatieRassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.
De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige
Nadere informatieEn dan gingen wij met de bus verder naar het kamp II bezoeken, gelukkig is dat maar korte duur, wij waren al moe van veel rondlopen.
En dan gingen wij met de bus verder naar het kamp II bezoeken, gelukkig is dat maar korte duur, wij waren al moe van veel rondlopen. Geschiedenis In het stadje Auschwitz (Pools: Oswiecim) ligt stille getuige
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieToespraak van burgemeester W.M. de Jong tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2019 te Houten
Toespraak van burgemeester W.M. de Jong tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2019 te Houten Zojuist waren we twee minuten stil. Dat doen we om de slachtoffers te herdenken van de Tweede Wereldoorlog die
Nadere informatieCITYTRIP Krakau (Polen)
CITYTRIP Krakau (Polen) DRIEDAAGSE VLIEGTUIGREIS met bezoek aan Auschwitz en Birkenau 1 Programma Krakau, een stad met een unieke sfeer en een schitterende authentieke binnenstad, werd in 1978 als eerste
Nadere informatieLaw Extra. Doelstelling van Law Extra
Law Extra Doelstelling van Law Extra De Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Radboud Universiteit Nijmegen biedt haar meest getalenteerde en ambitieuze studenten de mogelijkheid om naast de reguliere
Nadere informatiePOLEN. Bisdombedevaart naar Polen van 10 t/m 18 september 2016
POLEN Bisdombedevaart naar Polen van 10 t/m 18 september 2016 bedevaartreizen inspiratiereizen belevingsreizen De reis 9-daagse bedevaart naar Polen Zaterdag 10 t/m zondag 18 september 2016 Per touringcar
Nadere informatie6,4. Praktische-opdracht door een scholier 1492 woorden 21 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Deelvragen:
Praktische-opdracht door een scholier 1492 woorden 21 maart 2007 6,4 59 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvragen: 1 Hoe is Auschwitz ontstaan? 2 Waar diende Auschwitz voor? 3 Wat gebeurde er allemaal
Nadere informatieWat rest is een foto
Wat rest is een foto Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum, Leeuwarden
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO
Werkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO Werkstuk door een scholier 1359 woorden 21 februari 2004 6,1 464 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Wat is jodenvervolging? Verplichte
Nadere informatieWerkstuk Engels Auschwitz birkenau
Werkstuk Engels Auschwitz birkenau Werkstuk door een scholier 1715 woorden 11 oktober 2011 5,2 9 keer beoordeeld Vak Engels Inhoud Bronvermelding. Pagina: 3 Wat is Auschwitz? Pagina: 4 Wat was het doel
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet. Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni Geachte aanwezigen,
Toespraak Gerdi Verbeet Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni 2016 Geachte aanwezigen, Dank voor de uitnodiging om hier te komen spreken in Doorn, dichtbij Den Dolder
Nadere informatieNaam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)
Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland
Nadere informatieTijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.
1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieOpdrachtenblad bij de tentoonstelling. Zie onder dit document.
Lesidee: Expositie Auswitz-Birkenau (8 t/m14 april Sweelinckplein,15 t/m 26 april MICT) Bezichtig banieren met tekst en beeldmateriaal van kamp Westerbork, Vught, het Apeldoornsche Bosch en de transporten
Nadere informatieJ A N U A R I
A L G E M E E N De is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf worden geïnspireerd om met (een onderdeel van de)
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieWaar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad
Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieKinder - slacht offers
Kinderslacht offers Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum, Leeuwarden
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Onderduiken Mijn spreekbeurt gaat over mensen die in de tweede wereldoorlog zijn ondergedoken. Mijn werkstuk heb ik gemaakt over Anne Frank. Anne Frank is in de tweede wereld oorlog ook ondergedoken. Vandaar
Nadere informatieBeeldverslag van een Haagse wijk
Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Nadere informatieVoorbeelden van draaiboeken
Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten Voorbeelden van draaiboeken
Nadere informatieWAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het Joods Historisch Museum. Het onderwerp van je presentatie is:
b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT g n i g l o v r e v Joden Baal stof met jodensterren
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog
Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit
Nadere informatieToespraak van commissaris van de Koning Max van den Berg, Bevrijdingsdag, 5 mei 2014, Delfzijl
Toespraak van commissaris van de Koning Max van den Berg, Bevrijdingsdag, 5 mei 2014, Delfzijl Dames en heren, Oorlog. Dat lijkt iets van generaals. Van presidenten en wereldleiders. Van Napoleon, Hitler
Nadere informatieSCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden
Nadere informatie4 mei 2014. Dodenherdenking. Wij zijn hier bijeen gekomen om doden te herdenken. Geschaard rondom het oorlogsmonument. Een monument ter herinnering.
Hardinxveld-Giessendam, 4 mei 2014 Dodenherdenking Theo Boerman, loco-burgemeester 1: 4 mei 2014. Dodenherdenking. Wij zijn hier bijeen gekomen om doden te herdenken. Geschaard rondom het oorlogsmonument.
Nadere informatiePOLEN. Westlandse bedevaart naar Polen 17 tot en met 25 juni 2017
POLEN Westlandse bedevaart naar Polen 17 tot en met 25 juni 2017 De reis 9-daagse bedevaart naar Polen Zaterdag 17 t/m zondag 25 juni 2017 Per luxe touringcar Bezoek aan o.a. Fulda, Krakau, Wadowice, Auschwitz,
Nadere informatieVisserlezing 25 juni Dames en heren,
Visserlezing 25 juni 2015 Dames en heren, Hier in het gebouw van de Hoge Raad wil ik u van harte welkom heten bij de eerste Mr. L.E. Visserlezing. Bijzonder welkom heet ik mw Brouwer, de vertegenwoordigster
Nadere informatieDe Hoge Raad tijdens de Duitse bezetting (1940-1945)
De Hoge Raad tijdens de Duitse bezetting (1940-1945) Martine Wouters Als men praat over de burgerbevolking ten tijde van de Tweede Wereldoorlog (Nederland, 1940-1945), neigt men al snel naar een indeling
Nadere informatieTitel Beschrijving Onderwerp. volksverhuizingen - byzantium - duitse rijk. wereld geschiedenis deel 5. renaissance - reformatie - ontdekkingsreizen
Object Object c00250 boek Titel Beschrijving Onderwerp wereld geschiedenis deel 5 volksverhuizingen - byzantium - duitse rijk c00253 boek c00251 boek c00252 boek c00246 boek c00247 boek c00248 boek c00249
Nadere informatieToespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde.
Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Dames en heren, Het is een mooie gewoonte om een boom te planten om een ingrijpende
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieIn het spoor van de Shoah
In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Majdanek - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers (Bijzonder Comité
Nadere informatieHOLOCAUST BIBLIOTHEEK. Hans Citroen. Auschwitz-de Judenrampe. vergeten spoor
HOLOCAUST BIBLIOTHEEK Hans Citroen Auschwitz-de Judenrampe vergeten spoor Auschwitz-de Judenrampe 1 Hans Citroen Auschwitz-de Judenrampe vergeten spoor 2014 2 3 Voor mijn opa en Barbara Starzyńska Inhoudsopgave
Nadere informatieTOESPRAAK. Dodenherdenking Hoeksche Waard
TOESPRAAK Dodenherdenking Hoeksche Waard College van burgemeester en wethouders en raadsleden 4 mei 2019 Dames en heren, jongens en meisjes, Elk jaar, op de avond van 4 mei, herdenken wij onze oorlogsslachtoffers.
Nadere informatieEEN SCHULDIG LANDSCHAP BIJ JOU IN DE BUURT
1 Lessenserie voor VMBO T en KB, klas 2 en 4 EEN SCHULDIG LANDSCHAP BIJ JOU IN DE BUURT Winnaar Les van het Jaar 2006 EEN SCHULDIG LANDSCHAP BIJ JOU IN DE BUURT 2 3 LES VAN HET JAAR Anno heeft de ambitie
Nadere informatieGeachte gasten van de herdenkingsplechtigheid, Het is voor mij een grote eer vandaag tijdens deze. herdenkingsplechtigheid het woord te mogen voeren.
Manuscript toespraak 29-04-2013 Mevr. Dr. Eva Högl - lid van de Bondsdag, toespraak t.g.v. de Nederlandse herdenkingsplechtigheid op 4 mei 2013 Geachte heer Snep, Geachte ambassadeur, Geachte gasten van
Nadere informatieWERKBLAD ERNST VERDUIN
WERKBLAD ERNST VERDUIN Bron 1. foto Ernst Ernst Verduin is geboren op 22 juni 1927. Deze schoolfoto komt uit 1940. Hoe oud is hij op deze foto? Op 17 januari 1943 komt hij samen met zijn vader, moeder
Nadere informatieDE DEPORTATIES VAN JODEN UIT DE DOSSINKAZERNE
Inhoud WOORD VOORAF 9 INLEIDING 11 DE JOODSE GEMEENSCHAP IN BELGIË VOOR EN BIJ HET BEGIN VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG 15 Joden vluchten uit Nazi-Duitsland, Oostenrijk en Polen 15 België als opvangland in
Nadere informatieDe Tweede Wereldoorlog herdacht. Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland
De Tweede Wereldoorlog herdacht Een vergelijking tussen Nederland en Duitsland Nationale herdenking in Nederland Hebben we in Nederland de oorlog altijd zo herdacht? - een kleine herdenkingsgeschiedenis
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De Holocaust
Werkstuk Geschiedenis De Holocaust Werkstuk door een scholier 1972 woorden 16 juni 2008 6,1 170 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvragen Deelvraag 1: Wat betekent de Holocaust? Deelvraag 2: Hoe is de
Nadere informatieVerslag: Een rondreis naar Polen van 18 juni en tot met 23 juni 2014
Verslag: Een rondreis naar Polen van 18 juni en tot met 23 juni 2014 Woensdag 18 juni 2014: Brussel Warschau Er waren 20 leden, 3 niet leden en een tolk die met een reis naar Polen meegingen. Ze waren
Nadere informatieNaam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking
Naam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking Jodenvervolging in Duitsland De reden dat de joden vervolgd en vermoord werden tijdens de Tweede Wereldoorlog was, dat de joden rijk en succesvol
Nadere informatieB U R E N. Wat gebeurde er tijdens de Tweede Wereldoorlog in de omgeving van jouw school?
B U R E N Wat gebeurde er tijdens de Tweede Wereldoorlog in de omgeving van jouw school? Geïllustreerd Stappenplan voor Foto- en Poëzieprojecten over de Vervolging van de Joden in de Tweede Wereldoorlog
Nadere informatieIn het spoor van de Shoah
In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Het getto van Warschau - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers
Nadere informatieTijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.
SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.
Nadere informatieLES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd
De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken
Holocaust Inhoud 1. Waarom dit onderwerp? 2. Wat is de Holocaust? 3. Wat er vooraf ging 4. Het Joodse geloof 5. Getto s 6. Razzia s 7. De transporten 8. Auschwitz 9. De dodenmarsen 10. De bevrijding 11.
Nadere informatieIsraëlreis Gemeente Nieuwpoort 27 april t/m 4 mei 2020
Israëlreis Gemeente Nieuwpoort 27 april t/m 4 mei 2020 Vertrek april 2020 Dag 1 Maandag 27 april Vertrek van Amsterdam naar Ben Gurion, Israël. Onze Nederlandstalige gids staat op ons te wachten en vanaf
Nadere informatiePOLEN WARSCHAU. Warschau (Warszawa) is de hoofdstad van Polen en met ca 1,7 miljoen inwoners de grootste stad van het land.
POLSKA POLEN Polen (Polska) is een land in Midden-Europa, dat met de wijzers van de klok mee wordt begrensd door Rusland (Kaliningrad), Litouwen, Wit-Rusland, Oekraïne, Slowakije, Tsjechië en Duitsland.
Nadere informatie1. Toespraak burgemeester Dodenherdenking 4 mei 2017
1. Ik zou lang willen leven, om het later alles tòch nog eens te kunnen uitleggen en als me dat niet vergund is, welnu, dan zal een ander het doen en dan zal een ander mijn leven verder leven, daar waar
Nadere informatie5 t/m 10 oktober - Oradour & Saumur
5 t/m 10 oktober - Oradour & Saumur 6 daagse battlefield tour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek Een unieke reis naar midden-frankrijk. Ons eerste reisdoel is een uitgebreid bezoek
Nadere informatieANNE FRANK EEN HERDENKINGSTOCHT IN ACTUELE BEELDEN FRANKFURT AM MAIN AKEN AMSTERDAM KAMP WESTERBORK AUSCHWITZ-BIRKENAU BERGEN-BELSEN
ANNE FRANK EEN HERDENKINGSTOCHT IN ACTUELE BEELDEN FRANKFURT AM MAIN AKEN AMSTERDAM KAMP WESTERBORK AUSCHWITZ-BIRKENAU BERGEN-BELSEN 80 FRANKFURT AM MAIN AKEN AMSTERDAM KAMP WESTERBORK AUSCHWITZ-BIRKENAU
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog
Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:
Nadere informatieAnne Frank, haar leven
Vragen en opdrachten bij: Anne Frank, haar leven Doe meer met Leeslicht! Bij alle boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatieToespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1
Toespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1 Beste mensen, De meimaand is een mooie maand. Mei betekent zon en voorjaar, het betekent weer buiten kunnen zitten. Maar de maand mei betekent ook denken
Nadere informatieToespraak bij de jaarlijkse 4 mei herdenking bij de Erelijst voor Gevallenen Door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib
Toespraak bij de jaarlijkse 4 mei herdenking bij de Erelijst voor Gevallenen Door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib Het is Kerstmis, 1938. De 28-jarige Brits-Joodse effectenhandelaar, Sir
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je
Nadere informatieNaam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem
Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatieEen brief schrijven aan Anne Frank
Thema: Bestaat vrede? Geschiedenis Belangrijke mensen Anne Frank Moeilijkheid; **** Tijd: *** Juf Yvonne Een brief schrijven aan Anne Frank Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven van Anne Frank.
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet. Contactdag Vriendenkring Neuengamme Nunspeet, 29 oktober 2016
Toespraak Gerdi Verbeet Contactdag Vriendenkring Neuengamme Nunspeet, 29 oktober 2016 Gedenk, die deze woorden leest Mijn makkers in de nood, En die hun nastaan 't allermeest, In hunne rampspoed groot,
Nadere informatie6 Daagse Battlefieldtour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek.
6 Daagse Battlefieldtour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek. Geachte reiziger, - zaterdag 5 t/m donderdag 10 oktober 2019 - We hebben weer een najaarsreis op het programma staan voor
Nadere informatieNa de WOI vluchtte de keizer naar Nederland
Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieGeachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes,
Toespraak Gerdi Verbeet Onthulling vernieuwd monument Voorhout, 3 mei 2017 Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Hartelijk dank dat u mij vandaag de gelegenheid geeft iets te
Nadere informatieWie is Wie? Zet het nummer van het bijschrift bij de goede foto.
Wie is Wie? Zet het nummer van het bijschrift bij de goede foto. (28 september 1942) Het benauwt me ook meer dan ik zeggen kan dat we nooit naar buiten mogen, en ik ben erg bang dat we ontdekt worden en
Nadere informatie35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1
35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten
Nadere informatieCultureel verslag Geschiedenis Welke invloed heeft het Jodendom op Praag gehad?
Cultureel verslag Geschiedenis Welke invloed heeft het Jodendom op Praag gehad? Cultureel-verslag door een scholier 2725 woorden 17 april 2012 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis PRAAG Welke invloed heeft
Nadere informatieBronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden
Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum
Nadere informatieJeruzalem. Veertigdagenkalender Een wandeling over de muren van. Een goede wandeling gewenst!
Veertigdagenkalender 2014 Een wandeling over de muren van Jeruzalem Jezus was op een ezel Jeruzalem binnengekomen. Het leek toen of hij de koning was, maar in de dagen daarna zou hij gevangengenomen worden
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK DE EDUCATIEVE KRANT! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat
Nadere informatieToespraak door Kamervoorzitter Arib bij de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands Indië, in Den Haag op 14 augustus.
Toespraak door Kamervoorzitter Arib bij de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands Indië, in Den Haag op 14 augustus. Dames en heren, In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog
Nadere informatieVGPP. 5-Daagse vliegreis Kraków 22 t/m 26 september 2015 VOOR INFORMATIE
5-Daagse vliegreis Kraków 22 t/m 26 september 2015 VGPP VOOR INFORMATIE Peter Evers (026) 359 8902 Diana Delsink (026) 359 9115 vgpp@gelderland.nl www.vgpp.nl De jaarlijkse excursie naar een Europese stad
Nadere informatieLAAT ME MEZELF ZIJN Het levensverhaal van Anne Frank
LAAT ME MEZELF ZIJN Het levensverhaal van Anne Frank KAARTEN VOOR GIDSEN historische gedeelte Kaart 1A Paneel 1-2-3 1929-1933 Geboortedatum Anne: 12 juni 1929 (in Frankfurt am Main, Duitsland). De familie
Nadere informatieOefenen in gehoorzaamheid
LES Oefenen in gehoorzaamheid Sabbat Doe Lees om te beginnen Efeziers 6. Stel je eens voor dat je geen keus had over wanneer je opstond 's morgens, geen keus over wat je at of waar je naar toe ging of
Nadere informatieArcheologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem
Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Munten uit de Byzantijnse tijd. Een archeologisch team onder leiding van dr. Eilat Mazar heeft in de buurt van de Tempelberg een
Nadere informatieStruikelstenen Appingedam. Een mens is pas vergeten als zijn naam is vergeten
Struikelstenen Appingedam Een mens is pas vergeten als zijn naam is vergeten Joodse gemeenschap Appingedam De Joodse gemeenschap van Appingedam dateert al van de late middeleeuwen en is daarmee een van
Nadere informatieZo werden er vanaf 1942 honderden tonnen boeken, brieven en andere geschriften per vrachtwagen naar de Van Gelderfabriek in Wormer vervoerd. Al dat pa
Dames en heren, jongens en meisjes, Ook dit keer bent u gelukkig met velen naar de jaarlijkse herdenking gekomen. Onze gedachten gaan vanavond terug naar het kwaad dat vijf jaar lang Nederland beheerste,
Nadere informatieWERKBLAD LOTTY VEFFER
WERKBLAD LOTTY VEFFER Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Lotty Lotty Veffer is geboren op 10 juli 1921. Deze foto komt uit 1940.
Nadere informatieMarie Anne Tellegen overleefde de oorlog. Zij werd na de oorlog benoemd tot directeur van het Kabinet der Koningin (1945-1959).
Werkblad 1: Marie Anne Tellegen. Mijn naam is Marie Anne Tellegen. Ik ben geboren in het jaar 1893 in Arnhem. Mijn vader was burgemeester van Amsterdam van 1915 tot 1921. In februari 1944 kwam ik in de
Nadere informatieLesbrief Van Papa, voor Sammie
Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b
Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij
Nadere informatieReisverslag Berlijn 2012 Deel 2 [1]
Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 Reisverslag Berlijn 2012 Deel 2 [1] Door wjvanderzanden [2] op za, 10/20/2012-22:50 Tags:
Nadere informatieAdolf Hitler: Braunau am Inn, 20 april 1889 Berlijn, 30 april 1945
Adolf Hitler: Braunau am Inn, 20 april 1889 Berlijn, 30 april 1945 Hij was een in Oostenrijk geboren Duits politicus en de leider van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Hij was
Nadere informatieCOLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST
COLLEGEDAG VRIJDAG 17 MEI 2019 KOUDE OORLOG NATIONAAL MILITAIR MUSEUM SOEST PROGRAMMA Ochtend 10.00 10.30 uur: Inloop met koffie/thee 10.30 10.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Bas Kromhout, redacteur
Nadere informatieDe Bijbel Open 2013 18 (11-05)
1 De Bijbel Open 2013 18 (11-05) Op 14 mei is het precies 65 jaar geleden dat in 1948 de staat Israel werd uitgeroepen. U merkt wel dat daar op allerlei manieren publiciteit aan gegeven wordt, positief
Nadere informatieReisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) [1]
Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) [1] Door wjvanderzanden[2]op
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken
Nadere informatieDames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve
Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede heb ik meegekregen van mijn vader, die de gastvrijheid van de Duitse bezetter aan den lijve heeft mogen ondervinden. Mijn vader heeft in Scheveningen gezeten,
Nadere informatieKrakau Auschwitz Birkenau,
Krakau Auschwitz Birkenau, van donderdag 25 t/m zondag 28 februari 2016 Donderdag 25 februari Heenreis en eerste indrukken van Krakau De reis naar Krakau en Auschwitz-Birkenau begint met een rechtstreekse
Nadere informatieOnder de Hoge Bescherming van ZM de Koning. De Trein der naar Auschwitz - Birkenau Mei 2012
Onder de Hoge Bescherming van ZM de Koning De Trein der 1000 naar Auschwitz - Birkenau Mei 2012 1. Inleiding: In 1995 organiseerden de stad Namen en de Auschwitz Stichting een groot herinneringsproject:
Nadere informatie