Bij elk domein zijn een aantal vragen geformuleerd. Daarop zijn drie antwoorden mogelijk: de code goed bestuur zijn GEEL gekleurd.

Transcriptie

1 Quickscan Governance Op 1 augustus 2010 is de Wet Goed Onderwijs, Goed Bestuur van kracht geworden. In deze wet wordt onder meer geregeld wat wordt verstaan onder goed bestuur. Kern van de wet is de plicht om een scheiding aan te brengen tussen besturen en toezicht houden. Dat mag zowel functiol (bijvoorbeeld: splitsing in bestuurders en toezichthouders binnen één orgaan) als organiek (bijvoorbeeld: de aanstelling van een directeur-bestuurder of college van bestuur en een raad van toezicht). Aan het interne toezicht worden in deze wet voor het eerst eisen gesteld. Zo moet worden voldaan aan de eisen van de voor de sector ontwikkelde code goed bestuur. Om organisaties inzicht te verschaffen in de mate waarin zij voldoen aan de normen voor goed bestuur, is onderstaande Quickscan Governance ontwikkeld. Het instrument is onderverdeeld in een vijftal domeinen: Missie,visie en doelstellingen Besturing, organisatie en toezicht Verantwoording Plan- & controlcyclus Invloed en betrokkenheid van belanghebbenden Bij elk domein zijn een aantal vragen geformuleerd. Daarop zijn drie antwoorden mogelijk: weet niet/niet van toepassing (aangeduid met:?/nvt) De vragen die zijn gebaseerd op wetgeving zijn BLAUW gekleurd. De vragen die zijn gebaseerd op de code goed bestuur zijn GEEL gekleurd. Het invullen van het instrument duurt ongeveer 20 minuten. U kunt daarna direct zien hoe uw organisatie er met betrekking tot goed onderwijsbestuur voorstaat en op welke onderdelen verbetering wenselijk is. 1

2 Domein Missie, visie en doelstellingen 1. Heeft de organisatie strategisch beleid geformuleerd met heldere doelen 1 die gelden als leidraad voor de organisatie? 2. Zijn de missie en visie operatiol gemaakt in (dagelijks) zichtbare en merkbare gedragingen en handelswijzen? 3. Worden missie en visie geregeld (minstens 1x per vier ar) geëvalueerd? 4. Heeft de organisatie een eigen meetbare norm geformuleerd voor de onderwijskwaliteit (met inachtneming van bepalingen hierover uit de wet)? 5. Vindt binnen de organisatie geregeld (tenminste 1x per ar) meting plaats van de mate waarin de doelen zijn gerealiseerd? 6. Vindt binnen de organisatie geregeld (tenminste 1x per ar) overleg plaats tussen bestuur en/of management en (vertegenwoordigers van) persol en ouders over het realiseren van de doelen? 7. Zijn uitgangspunten en uitwerkingen voor het bevorderen van een professionele cultuur vastgelegd in een zgn. professiol statuut 2? 1 Dit kunnen doelen zijn op het gebi ied van de kwaliteit van het onderwijs, het integraal persolsbeleid (IPB), de arbeidsomstandigheden, de tevredenheid van persol, ouders en kinderen en de maatschappelijke omgeving (zoals het VO), en de interne en externe communicatie 2 In een professiol statuut wo ordt de mate van autonomie van de onderwijsprofessionals vastgelegd. Daarbij kan gedacht worden aan de ruimte voor het zelf mogen maken van keuzes in de manier waarop het onderwijs wordt gegeven. Verder wordt erin aandacht besteed aan de mogelijkheid tot het hebben van intervisie en ander collegiaal contactt met betrekking tot de uitvoering van het vak. 2

3 Domein Besturing, Organisatie en Toezicht 1. Zijn in de organisatie bestuur en intern toezicht gescheiden (organiek, functiol of feitelijk) 3? 2. Heeft de benoeming van de intern toezichthouder plaatsgevonden op basis van vooraf openbaar gemaakte competentieprofielen? 3. Functiort de intern toezichthouder onafhankelijk van het bestuur en de organisatie 4? 4. Is de intern toezichthouder tenminste belast met de wettelijk opgedragen taken 5? 5. Heeft de intern toezichthouder criteria geformuleerd voor de uitoefening van het interne toezicht (toezichtkader)? 6. Is de zittingstermijn voor de intern toezichthouder vastgelegd? 7. Is er sprake van een goede verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden tussen bestuur, intern toezicht en management? 8. Beschjikt de organisatie over een managementstatuut met een beschrijving van de taken en bevoegdheden die het managhement in naam van het bevoegd gezag of in eigen naam kan uitoefenen? 9. Zijn aan de benoeming van de intern toezichthouders beperkingen gesteld? 10. Heeft de intern toezichthouder aan het bestuur kenbaar gemaakt wat haar informatiebehoefte is 6? 11. Heeft de intern toezichthouder met het bestuur afspraken gemaakt over de wijze waarop zij gebruik kan maken van andere informatiebronnenn dan het bestuur? 3 Bij een organieke scheiding worde en de functies besturen en toezicht houden statutair verdeeld over twee organen: de Raad van Toezicht en het College van Bestuur. Bij een functionele scheiding worden de functies besturen en toezicht houden uitgeoefend binnen één orgaan (bestuur), maar statutair over verschillende functionarissen verdeeld: uitvoerende en toezichthoudende bestuursleden. Bij een feitelijke scheiding oefenen één of meer functionarissen (algemeen directeur, centrale directie, bovenschools management, schooldirecteuren) taken en bevoegdheden uit namens het formele bestuur. 4 Onafhankelijk kunnen opereren be etekent dat de intern toezichthouder zonder beïnvloeding door anderen informatie kan verzamelen, zich een oordeel kan vormen en eventueel kan interveniëren. 5 De wettelijk opgedragen taken zijn n: goedkeuren van de begroting, het arverslag en het strategisch meerrenplan. Verder: toezien op de naleving door het bestuur van de wettelijke verplichtingen, van de Code Goed Bestuur en van mogelijke afwijkingen van de code op basis van het pas-toe-of-leg-uit-principe. uitbrengt aan de intern toezichthouder. En verder: het arlijks En: het aanwijzen van de accountant die verslag afleggen van verantwoording over de uitvoering van de taken en bevoegdheden zoals die hierboven zijn beschreven. Tot slot: het benoemen, schorsen en ontslaan alsmede het vaststellen van de beloning van de leden van het bestuur (binnen de kaders van de geldende CAO). 6 Voor een goed functioneren van het intern toezicht is de beschikbaarheid van adequatee en tijdige informatie van groot belang. 3

4 Domein Besturing, organisatie en toezicht (vervolg) 12. Is iedere schijn van belangenverstrengeling tussen de organisatie en het bestuur enerzijds en de organisatie en het intern toezicht anderzijds voorkomen? 13. Evalueren de intern toezichthouder en het bestuur regelmatig het eigen functioneren? 14. Kent de organisatie een regeling die het voor het persol en andere belanghebbenden mogelijk maakt onregelmatigheden binnenn de organisatie kenbaar te maken zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de rechtspositie van de betrokken persoon? 4

5 Domein Verantwoording 1. Brengt de organisatie arlijks een openbare publicatie uit waarmee zij aan de belanghebbenden verantwoording aflegt over de mate waarin de missie en visie zijn gerealiseerd en de doelstellingen in dat ar zijn gehaald? 2. Legt de intern toezichthouder arlijks in een openbare publicatie verantwoording af over de uitvoering van haar taken en de uitoefening van haar bevoegdheden in dat ar? 3. Wordt in de arrekening de vergoeding voor de intern toezichthouder openbaar gemaakt en verantwoord? 4. Worden de arstukken (het arplan, de begroting, het arverslag en de arrekening) openbaar gemaakt, bijvoorbeeld door plaatsing op de website van de organisatie? 5. Worden de resultaten van het verantwordingsproces benut in de verbetering van de organisatie 7? 6. Gaat de verantwoording vergezeld van benchmarks van vergelijkbare organisaties? 7. Wordt via het arverslag aan belanghebbenden en het bestuur van de PO_Raad kenbaar gemaakt in hoeverre wordt afgeweken van de Code Goed Bestuur en waarom 8 8. Wordt bij alle intern betrokkenen van de organisatie de naleving van de Code Goed Bestuur bevorderd? 7 Hierbij kan gedacht worden aan de verbetercyclus (PDCA-cyclus) uit het INK-model. 8 Van schoolbesturen die zijn aange esloten bij de PO-Raad wordt verwacht dat zij de Code Goed Bestuur volledig toepassen. Afwijkingen zijn wel mogelijk, maar uitsluitend op basis van het principe pas-toe-of-leg-uit. 5

6 Domein Plan- en Controlcyclus 1. Gebruikt de organisatie een intern risicobeheersings- en controlesysteem 9 2. Wordt er een plan- en controlcyclus gevolgd? 3. Beschikt de organisatie over een MIS (management- (bij)gestuurd kan worden? informatiesysteem), waarmee 4. Zijn de volgende indicatoren vastgelegd 10? a. Prestatie-indicatoren b. Risico-indicatoren 5. Zijn de administratieve processen a. Beschreven? b. Geborgd? 6. Wordt binnen de organisatie tenminste 1x per kwartaal een managementrapportage opgesteld? 7. Heeft de organisatie een actueel uitgewerkt financieel meerrenbeleid met aandacht voor: a. Meerrenplanning? b. Risicomanagement? c. Vermogensbeheer? d. Liquiditeitsbegroting? 8. Wordt de accountant benoemd door de intern toezichthouder? 9 Het gaat hier onder andere om de risico s van de operationele en financiële doelstellingen van de organisatie en daaraan gekoppelde beheersings- en controlesystemen, de inrichting van de financiële verslaglegging en de voor het opstellen hiervan te volgen procedures en een systeem voor het monitoren van en rapporteren het functioneren van de organisatie. 10 De managementrapportage beva at relevante informatie over zowel de belangrijkste prestatie-indicatoren (bv. onderwijsresultaten, aantallen leerlingen, aantal verwijzingen naar het SO) als de risico-indicatoren (kwalitatieve risico s als ziekteverzuim, persolsverloop, financiële kengetallen) 6

7 Domein Invloed en Betrokkenheid van belanghebbenden 1. Is vastgesteld wie de belanghebbenden van de organisatie zijn? 2. Worden de belanghebbenden geregeld en actief betrokken bij het bepalen van het beleid van de organisate? 3. Zijn met elk van de betrokken (groepen) belanghebbenden afspraken gemaakt over: a. Het verstrekken van informatie? b. Het terugkoppelen van resultaten? 4. Gaat de organisatie in het kader van de verantwoording de dialoog aan met de belanghebbenden? 5. Heeft de organisatie een voorziening getroffen die het voor belanghebbenden mogelijk maakt ideeën, opmerkingen, wensen of klachten kenbaar te maken? 6. Wordt periodiek (tenminste 1x per twee ar) de tevredenheid gepeild van: a. Persol? b. Ouders? c. Leerlingen? 7