Duurzaam Ondernemen bij Macintosh Retail Group N.V.

Transcriptie

1 Duurzaam Ondernemen bij Macintosh Retail Group N.V.

2 over backstage BACK stage In dit verslag kijken we terug op vijf jaar Duurzaam Ondernemen bij Macintosh Retail Group. We geven hierin uitleg van ons beleid en onze keuzes, daarbij leggen we ook de relatie met externe ontwikkelingen in de wereld, de industrie en sectoren waarin we opereren. Daarnaast zoomen we in op onze resultaten op het gebied van Duurzaam Ondernemen in 2014 en de plannen voor 2015 en verder. Dit duurzaamheidverslag is opgesteld volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI 3.0). Het verslag voldoet aan level C (self-declared). Met behulp van de GRI-richtlijnen streeft Macintosh Retail Group naar het vergroten van de transparantie en relevantie van haar duurzaamheidcommunicatie. De onderwerpen uit dit verslag zijn door interne experts aangedragen. Bovendien is de inhoud beïnvloed door vragen, reacties en feedback van stakeholders, zoals medewerkers, aandeelhouders, NGO s en klanten. Maar ook door ontwikkelingen in de sector, zoals wetgeving en standaarden. De GRI-referentietabel en meer informatie over Macintosh Retail Group en haar stakeholders is te vinden op Ingrid 07 baukje 17 mark 23 henk 31 antoine 47 sophie 51 coen 55 Met dit verslag geven wij een kijkje achter de schermen bij ons bedrijf, Backstage dus. Gewoon zoals het is. We hebben niets opgeruimd voor de foto, maar juist in beeld gebracht zoals we hier werken. Dat vinden wij transparantie. S t y l e & Q u a l i t y 2 backstage backstage 3

3 1 BIJ MACINTOSH RETAIL GROUP 4 backstage backstage 5

4 Ingrid s passie BACK stage Je kunt geen omeletje bakken zonder een eitje te breken Je kunt geen omeletje bakken zonder een eitje te breken. Dat zegt eigenlijk alles. Je kunt geen schoenen maken zonder mensen, machines, materialen en energie. Je kunt wel invloed hebben op de manier waarop schoenen worden gemaakt. En dat is precies wat ik de afgelopen vijf jaar heb geprobeerd te doen. Ik begon vanaf nul, wist niets over schoenen (alhoewel ik ze toen ook al droeg) en wist al best wat van MVO of Duurzaam Ondernemen maar niet in relatie tot schoenen ( Een schoen komt toch gewoon uit de winkel? ). De zoektocht naar het verhaal achter de schoen is zo interessant dat ik nog elke dag, in mijn geval drie dagen in de week, met veel plezier naar mijn werk ga. En deze zoektocht blijft doorgaan. Elke dag veranderen mensen en dingen. In de afgelopen vijf jaar heb ik veel gesprekken gevoerd met onze eigen leveranciers en andere spelers in de keten: we hebben een rundveeslachthuis bezocht en gezien en gehoord hoe een koe in Nederland wordt geslacht, we zijn met dezelfde collega s naar Urk geweest (schoenen van vissenhuiden). Ik ben naar China geweest om zelf te zien en te ervaren hoe schoenen worden gemaakt. We zijn ook naar één van de grootste chemicaliënbedrijven in onze industrie geweest. En nog veel meer. > Zie ingrid s mindmap op pagina 15 Wat me toch steeds het meeste is bijgebleven is enerzijds dat er zoveel mensen zijn met passie voor hun werk en anderzijds dat je MVO niet zo direct kunt zien of horen. Het zit namelijk vooral in je hoofd en je hart. Het is een gedachte, een mindset. Als iedereen met dezelfde gedachte werkt, dan zou MVO niet nodig zijn. Maar wat is dan die gedachte? Die is er niet. Althans niet éénen-dezelfde. We zijn allemaal geboren op een plekje waar we geen invloed op hebben, worden gevormd door onze ouders (of niet), worden beïnvloed door cultuur, politiek, trends en onze directe omgeving. En door geld en status natuurlijk. Heel veel is al voor ons bepaald en doen we onbewust. En dat allemaal samen vormt onze wereld, waarin en waarop MVO zich afspeelt. We zijn hoe dan ook allemaal, vooral indirect, met elkaar verbonden en zijn ook sterk afhankelijk van elkaar. Ik heb geleerd dat alles grijs is, niet zwart-wit. We willen in het Westen graag dingen meetbaar maken, in hokjes plaatsen, beredeneren. MVO is juist grijs, er is geen absoluut goed of fout, het is afhankelijk van de context. En misschien het belangrijkste; wij kunnen het verschil (wel) maken, ook alleen of vanuit jezelf en dan samen. En dan wordt MVO normaal. Eerst het nieuwe normaal en dan gewoon normaal. Ingrid Weijer, Manager Corporate Responsibility & Innovation i.weijer@macintosh.nl 6 backstage backstage 7

5 IN DE WERELD OM ONS HEEN De wereldbevolking groeit en daarmee ook de consumptie van producten. Tegelijkertijd lijkt de ongelijkheid in de wereld tussen arm en rijk te groeien. Het belang van duurzaamheid is daarmee groter dan ooit, ook in de complexe schoenenindustrie. Deze industrie bevat veel actoren, van kleine fabrieken en producenten tot aan een grote hoeveelheid retailers en merken. Het maken van een schoen is een arbeidsintensief proces waarbij wereldwijd miljoenen arbeiders betrokken zijn. Daarnaast weten veel consumenten niet waar hun schoen vandaan komt, dat schoenen niet uit de winkel komen en van leer van een koeienhuid gemaakt is. In dit proces kunnen veel sociale en milieu-issues voorkomen. Ondernemen is een complex systeem dat wereldwijd mensen, producten en issues met elkaar verbindt. Op het gebied van ketentransparantie is er in deze industrie nog een wereld te winnen. Transparantie in dit complexe systeem is noodzakelijk om het systeem te snappen en te doorzien. 8 backstage backstage 9

6 BIJ MACINTOSH RETAIL GROUP Onze bedrijfsactiviteiten hebben direct en indirect een impact op mens, dieren en milieu: in positieve en negatieve zin. Onze impact brengt een verantwoordelijkheid met zich mee die verder gaat dan alleen de financiële prestaties van het bedrijf. Hiertoe is in 2009 een centraal duurzaamheidprogramma opgesteld voor alle winkelketens en merken van Macintosh. Tot en met 2011 lag de focus hierin vooral op onderzoek en inventarisatie. In die tijd is aansluiting gezocht bij bestaande initiatieven want door samenwerking kunnen we meer bereiken. Sinds 2012 ligt de nadruk op focus en verbetering. Macintosh Retail Group richt zich op het uitbouwen en het versterken van wat er al wel goed gaat en het verminderen of verbeteren wat er nog niet goed gaat. Kiezen voor het één betekent soms ook niet kiezen voor het ander. We kunnen niet alle maatschappelijke thema s in één keer aanpakken. Ook lopen de wensen van onze stakeholders uiteen, zo heeft een aandeelhouder andere wensen dan een consument. De focus ligt op de thema s die het meest relevant zijn voor ons en onze stakeholders en die een grote impact hebben. Dit zijn zogenaamde materiële onderwerpen op basis van eigen onderzoek en gesprekken met stakeholders: Inkoop, keten en productie: Verbeteren arbeidsomstandigheden BSCI = de norm Product en productie: Veilige producten die geen schadelijke stoffen bevatten Ketentransparantie: Volledige ketentransparantie In 2014 stond met name de continuering van onze aanpak centraal. In deze publicatie geven we op deze thema s een kijkje achter de schermen bij Macintosh Retail Group. 10 backstage backstage 11

7 Start samenwerking tussen Macintosh Retail Group en The Forest Trust (TFT) gericht op het verduurzamen van houtproducten. Scapino - lid van BSCI. Circa leveranciers. Al onze Fashion winkel-formules lid van BSCI. EEN GREEP UIT DE RESULTATEN > meer resultaten vind je op pagina 18 en 19. Macintosh Retail Group en The Forest Trust (TFT) en de TFT Leather and Shoe Group opgericht. Circa 200 leveranciers. Bij Brantano in het Verenigd Koninkrijk vragen we een kleine vergoeding voor een draagtas. Het gevolg daarvan is dat wij daar ruim 25% minder tassen meegaven aan onze klanten. De normale TL-verlichting vervangen door eco-verlichting in alle Scapino filialen. Er zijn hierbij in totaal TL-lampen vervangen. Dit heeft een besparing met zich meegebracht van KWh per jaar wat heeft geresulteerd in een vermindering van 492,55 ton aan CO 2 -uitstoot per jaar. De bontvrijverklaring ondertekend. We hebben dit jaar onze 100% bontvrijbelofte geformaliseerd en bieden zodoende helderheid hierover aan onze klanten. Bij Scapino geven we niet langer standaard een plastic tas maar vragen de consument hiernaar. Hierdoor deelden we in 2012 ruim 7% minder tasjes uit dan in 2011 (2.619 kg in 2012 in plaats van kg in 2011). Inzameling van 2,3 miljoen paar schoenen voor recycling (sinds 2008 zijn meer dan 12 miljoen ingezameld). We hebben onze RSL geüpdate en besloten om daarbij de RSL van een Duits testinstituut (CADS) te volgen. Deze RSL versie 2.0 bevat naast stoffen die wettelijk verboden zijn door de Europese regelgeving REACH, ook stoffen die schadelijk zijn voor mens en milieu maar (nog) niet in die regelgeving voorkomen Het commitment dat BSCI oplegt aan al haar leden voor werkomstandigheden bij leveranciers in risicolanden werd gerealiseerd. Dit betekent dat minstens 66% van alle Fashion leveranciers in die landen voldoet aan de BSCI-gedragscode We zijn er samen met TFT in geslaagd om voor een belangrijk deel van onze schoenen (voor paar) de gehele keten in kaart te brengen van schoenproductie tot aan het leerlooien, de slachthuizen en de boerderijen. Er zijn in Nederland paar schoenen ingeleverd. Brantano BeLux nam bijna paar oude schoenen in ontvangst. We hebben in het distributiecentrum in Den Bosch een groot gedeelte van de verlichting vervangen voor LED verlichting, wat een vermindering van KWh per jaar oplevert. Dat is 67,08 ton reductie van CO 2 -uitstoot per jaar. Start blog BACKSTAGE waarin de lezers een kijk wordt gegeven achter de schermen van ons bedrijf en de keten. 12 backstage backstage 13

8 WAT ZEGT DE WET? Veel van de inspanningen die we hier beschrijven richten zich op het voldoen aan bovenwettelijke normen en standaarden. Dit zijn vaak internationale afspraken waarvan men verwacht dat bedrijven zich er aan houden, maar waar een bedrijf niet wettelijk voor aansprakelijk gehouden kan worden en waarvan de verantwoordelijkheid niet altijd binnen onze invloedsfeer valt. Wij onderschrijven door onze betrokkenheid bij BSCI de Internationale Verklaring voor de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties en de belangrijkste principes van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Daarnaast handelen we in overeenstemming met de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. In gesprek met onze leveranciers proberen we deze aanpak ook bij hen te introduceren en zo onze invloedsfeer te vergroten. DE Mindmap VAN INGRID > Wij blijven, als laatste schakel in de keten, aandacht houden voor normaal ondernemen. Of het nu dichtbij ons staat, of heel ver van ons af. > Voor meer informatie hierover, kijk op onze blog BACKSTAGE. 14 backstage backstage 15

9 Het zou een goed moment zijn om de kortetermijn-wegwerp-mode-trends te stoppen & Ethisch esthetisch MVO en modetrends leken vroeger een onmogelijke combinatie. Gelukkig is er de laatste jaren veel veranderd en gaan ethiek en esthetiek tegenwoordig hand in hand. We gaan aan de ene kant weer terug in de tijd naar ambacht, natuurlijke materialen en duurzame kwaliteit. Maar aan de andere kant gaan we snel vooruit in de tijd met de nieuwste schone technologieën, gezonde materialen en automatisering/digitalisering. De grote overeenkomst tussen deze twee uitersten is personalisatie. Alles wordt steeds meer persoonlijk aangepast naar de wensen en behoeften van iedere klant. Deze uitersten zullen steeds beter gecombineerd gaan worden, met als gevolg dat het een grote trend wordt voor de massa. Dat is natuurlijk positief, maar de meeste trends in modeland zijn tegenwoordig erg vergankelijk en dus helemaal niet duurzaam. Het zou een goed moment zijn om de korte-termijn-wegwerp-mode-trends, zoals ze nu werken, te stoppen. De trendgolven worden dan weer veel groter, waardoor we beter kunnen focussen op tijdloze producten; ethisch en esthetisch. Er komt meer rust in de industrie, waardoor er meer kan worden nagedacht en er in elke schakel van de keten ethische keuzes gemaakt kunnen worden. Er kunnen duurzame producten worden gemaakt op een ethische manier, die meer waarde hebben voor zowel de klant, degene die de producten maakt, degene die ze verkoopt en zelfs voor de wereld. Er zal veel minder afval zijn omdat er minder wordt weggegooid en omdat producten en materialen meer en beter hergebruikt kunnen worden. Baukje Kempe, Trendwatcher Brand Designer > Voor meer informatie hierover, kijk op onze blog BACKSTAGE. BACK stage 16 backstage backstage 17

10 beleid Opstart definiëring centraal MVO-beleid (2009) Lidmaatschap BSCI (2009) Start project ketentransparantie met TFT (2010) Lidmaatschap CADS (2010) Bontvrijverklaring ondertekend (2011) Afronding eigen onderzoek naar MVO-issues in de schoenenindustrie (basis voor MVO-beleid) (2012) MVO-beleid bepaald, focus op 3 thema s: 1. Verbeteren arbeidsomstandigheden Stap 1: schoenen/tassen/kledingfabriek in risicolanden Stap 2: schoenen/tassen/kledingfabriek in nietrisicolanden Stap 3: alle producten (inclusief niet handelsgoederen) Stap 4: dieper in de keten (nog geen timing) 2. Veilige producten vrij van schadelijke stoffen 3. Transparant maken van de keten Stap 1: focus op eigen inkoop en productie (waar worden onze producten gemaakt? Met welke fabriek werkt onze importeur en trader?) Stap 2: focus op onderdelen/materialen (waar komen de materialen vandaan?) doel Verbeteren arbeidsomstandigheden: 33% BSCInaleving in risicolanden Start implementatie RSL (verwachting naleving tenminste 5 jaar) Afkeur VOCs in containers verlagen Enkele schoenenketens in kaart brengen van schoen tot koe Verbeteren arbeidsomstandigheden: 50% BSCInaleving in risicolanden behouden en werken naar 66% RSL-naleving verhogen, bewustwording verhogen bij leveranciers Afkeur VOCs in containers verlagen Transparant maken van de keten: alle fabrieken waar onze producten worden gemaakt vastleggen Verbeteren arbeidsomstandigheden: 66% BSCInaleving in risicolanden Opstart BSCI-naleving in niet-risicolanden RSL-naleving verhogen Afkeur VOCs in containers indien mogelijk verlagen stabiel houden Transparant maken van de keten: alle fabrieken waar onze producten worden gemaakt vastleggen resultaat BSCI geïntroduceerd aan leveranciers start implementatie Lancering eigen RSL 1.0 (2010) Nulmeting VOC-controle in containers (2011), afkeur: 35% Onderzoek afgerond met TFT naar volledige ketentransparantie Op schema BSCI (naleving van 50% in risicolanden) VOC-controle door gecertificeerd gasmetingsbedrijf (afkeur 30%) Managementrapportage op eigen milieu-impact in winkels, kantoren en distributiecentra Opzet leveranciersbeoordelingssysteem inclusief MVO-thema s Enkele schoenenketens in kaart gebracht van schoen tot koe Op schema BSCI (naleving 60% in risicolanden) update RSL 2.0 (CADS) steekproeven, 1-op-1 gesprekken met leveranciers, alternatieven VOC-afkeur in containers verlaagd naar 17% MVO-KPIs opgenomen in bonus inkoop Start terugkoppeling leveranciers op prestaties in ons leveranciersbeoordelingssysteem Verbeteren arbeidsomstandigheden: minstens 66% BSCI-naleving in risicolanden behaald Opstart BSCI-naleving in niet-risicolanden RSL-naleving verhoogd VOC-afkeur in containers verlaagd naar 13% Transparant maken van de keten: van 1 e tier leveranciers productie voor 95% in kaart gebracht 2015 Verbeteren arbeidsomstandigheden: minimaal 66% BSCI-naleving in risicolanden behouden BSCI-naleving in niet-risicolanden verhogen RSL-naleving verhogen Afkeur VOCs in containers indien mogelijk verlagen stabiel houden Transparant maken van de keten: alle fabrieken waar onze producten worden gemaakt vastleggen beleid DOELSTELLING ACTIEPLAN resultaten 18 backstage backstage 19

11 2 INKOOP, KETEN EN PRODUCTIE VERBETEREN ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 20 backstage backstage 21

12 BACK stage Het vak van inkoper is aanzienlijk veranderd Nieuwe focus In een nog niet zo heel ver verleden was een inkoper bij Scapino iemand die zich oriënteerde op beurzen, eigen winkels en winkels van collega s bezocht en regelmatig langsging bij leveranciers in binnen- en buitenland met als doel collectie te maken voor de Scapinowinkels. Er werd geconcentreerd op het neerzetten van een zo evenwichtig mogelijke collectie en hierbij werd gekeken naar het modebeeld, modellen, kleuren, assortimenten, leveranciers en prijzen maar ook zaken als omloopsnelheid, voorraad, levertijden en de betrouwbaarheid van de leverancier werden in overweging genomen. Inmiddels zijn de tijden veranderd en is al het bovenstaande weliswaar nog steeds van toepassing maar heeft Scapino net als veel andere bedrijven ondertussen ook duurzaamheid in de armen gesloten. Bij het maken van de collectie en het selecteren van leveranciers nemen we vandaag de dag ook in overweging dat de productie zo veel mogelijk plaats vindt in BSCI-fabrieken zodat de schoenen onder eerlijke en veilige omstandigheden geproduceerd worden. Bij de keuze van de leverancier overwegen we al hoeveel fabrieken deze leverancier in zijn portefeuille heeft die een BSCI audit succesvol zijn ondergaan. Het vak van inkoper is de laatste jaren aanzienlijk veranderd en een belangrijk gevolg hiervan is dat de inkoper niet meer altijd met datgene bezig is waarvoor hij/zij destijds is aangenomen; het samenstellen van een evenwichtige collectie. Mark Schoenmakers, Inkoper damesschoenen Scapino 22 backstage backstage 23

13 IN DE WERELD OM ONS HEEN Elke schoen heeft een unieke reis gemaakt, vaak op verschillende continenten. De reis van leren schoenen begint vaak op de boerderij waar de koeien gehouden worden en loopt via slachthuizen, transporteurs, handelaren, leerlooierijen, schoenenfabrieken naar onze winkels. Het grootste gedeelte vindt plaats buiten ons blikveld, verderop in de keten. Huid is bijvoorbeeld een afvalproduct van de vlees- en zuivelindustrie. Iedere schakel is een werkgever voor veel mensen en de bedrijfsvoering van al die leveranciers en onderleveranciers heeft impact op het milieu en de mensen die er werken. In de landen waar de schoenen vandaan komen gelden lokale arbeidsnormen zoals over een veilige werkplek of overwerken. Dit komt niet altijd overeen met Europese standaarden. Ook heerst er, door de complexe keten, een druk op de kosten voor elke schakel en dus ook op loonkosten. Daardoor is de noodzaak voor het verbeteren van arbeidsomstandigheden in deze productieketen nog steeds hoog. 24 backstage backstage 25

14 BIJ MACINTOSH RETAIL GROUP jaarlijks koopt Macintosh Retail Group zo n 19 miljoen schoenen in. Wij voelen ons verantwoordelijk voor wat er bij de leveranciers van al deze schoenen gebeurt, overigens is het besef er dat we daar niet altijd invloed op hebben of direct verantwoordelijk zijn. Het is onze inkopers van de verschillende winkelformats alleen toegestaan om schoenen in te kopen bij leveranciers die geselecteerd en geëvalueerd zijn door Macintosh. De prestaties van de leveranciers van onze eigen merken op de drie thema s van ons beleid wordt vastgelegd in ons leveranciersbeoordelingssysteem, naast de gebruikelijke indicatoren als rendement, leveringszekerheid en volumes. Uiteindelijk moet elke leverancier aan ons inkoopbeleid voldoen. 19 miljoen 26 backstage backstage 27

15 Een audit geeft ons onafhankelijke informatie over een fabriek. Als een nieuwe leverancier voldoet aan de gedragsnorm, vindt na twee jaar een nieuwe audit plaats. Waar dit voorheen elke drie jaar plaatsvond, is dit in 2015 aangepast naar twee jaar. Indien er verbeteringen nodig zijn, wordt een actieplan opgesteld en volgt, afhankelijk van de aard van de verbetering, opnieuw een controle na maximaal een jaar. Hoewel de coördinatie van de uitvoering van BSCI vanuit Nederland gebeurt, houden we nauw contact met ons kantoor in China. Macintosh Hong Kong voert een initiële audit uit op alle nieuwe leveranciers en nieuwe fabrieken van bestaande leveranciers, om vast te stellen of deze fabrieken voldoen aan onze eisen, zoals BSCI, kwaliteit en capaciteit. Verbeteren arbeidsomstandigheden Voor de monitoring en verbetering van de arbeidsomstandigheden tijdens de productie van onze schoenen, tassen en kleding zijn we als Macintosh Fashion sinds 2009 lid van het Business Social Compliance Initiative (BSCI). We hanteren de BSCI-gedragscode voor onze directe leveranciers die gevestigd zijn in door BSCI-gedefinieerde risicolanden. Maar we gaan ook verder, we betrekken leveranciers uit niet-risicolanden om de BSCI-gedragscode na te leven, bijvoorbeeld Europese landen. De werkmethode van BSCI: In 2014 hebben we de eis die BSCI oplegt aan al haar leden behaald. Dit betekent 66% BSCI-compliance van ons inkoopvolume in risicolanden, 5,5 jaar na aanvang van ons lidmaatschap. Dat wil zeggen dat: De fabriek ge-audit is op de BSCI-gedragscode met als uitkomst good of improvements needed. De fabriek SA 8000 gecertificeerd is. SA 8000 is een veel gebruikte standaard voor arbeidsomstandigheden. We hebben ons in 2014 vooral gericht op de risicolanden, maar jagen ook compliance na van leveranciers die produceren in nietrisicolanden. De BSCI-gedragscode is gebaseerd op internationaal erkende regels en normen op het gebied van werkomstandigheden, zoals de ILO-conventies en OESO-richtlijnen. In de gedragscode staat bijvoorbeeld dat discriminatie, kinderarbeid en gedwongen arbeid verboden zijn. Macintosh Retail Group kiest voor BSCI omdat zij gelooft met dit systeem de grootste impact te kunnen bereiken in de keten. Controle op de naleving van de BSCIgedragscode door leveranciers vindt onder andere plaats via audits, uitgevoerd door onafhankelijke organisaties. De kwaliteitscontroleurs van Macintosch Retail Group bezoeken ook regelmatig onaangekondigd een fabriek, als extra controle. 28 backstage backstage 29

16 BACK stage Minder gebruik van materialen of energie is de eerste stap Henk s betrokkenheid In 2014 zijn we begonnen om inkoopvoorwaarden op te stellen voor niet-handelsgoederen: alles wat we gebruiken en verbruiken in onze winkels en kantoren zoals energie, koffie, draagtassen. Leveranciers moeten net als bij handelsgoederen - de producten die we verkopen via onze winkels en websites - voldoen aan onze voorwaarden, waaronder ons MVO-beleid. Leveranciers moeten er bijvoorbeeld mee instemmen om totale transparantie over de productieketen te geven. Verder moeten de te leveren goederen worden geproduceerd volgens de regels van BSCI. Uiteraard wordt er geëist dat leveranciers of hun toeleveranciers zich houden aan de lokale wettelijke leeftijdsgrens van werknemers. Denk hierbij aan producten die in het Verre Oosten worden geproduceerd zoals draagtassen of bedrijfskleding. Om dit te realiseren en alle goederen volledig te laten voldoen aan ons beleid, verwachten we minimaal drie jaar nodig te hebben. Over het algemeen denk ik dat duurzaamheid in mijn baan in eerste instantie begint met nadenken over het feit of de zaken die we denken nodig te hebben, wel daadwerkelijk nodig zijn. Minder gebruik van materialen of energie is al de eerste stap als het gaat om zuinig om te gaan met grondstoffen en milieu. Verder, als je duurzaam wilt inkopen is het wel een must om goed geïnformeerd te zijn en niet alleen uit te gaan van de algemene opinie over wat duurzaam is. Dit vergt wel enig onderzoek: duurzaamheid, milieuvriendelijkheid is alleen zinvol als je de hele keten goed in kaart hebt. Kijk maar eens naar het volgende voorbeeld: Kartonnen bekers lijken duurzamer dan de plastic variant. Sommige mensen denken dat porselein of aardewerk beter is. Pas als een porseleinen of aardewerken beker vier keer wordt gebruikt zonder deze af te wassen, is deze milieuvriendelijker dan de plastic beker. Dit heeft te maken met het productieproces en het afwassen van de bekers. Een plastic beker is weer lichter dan een kartonnen beker. Hierdoor wordt tijdens het transport minder CO 2 uitgestoten dan bij papier. Voor kartonnen bekers wordt over het algemeen aangenomen dat ze milieuvriendelijk zijn door dat ze gerecycled kunnen worden. Echter, drinkbekers voor warme dranken zijn voorzien van een kunststof coating om het inzakken van de beker tegen te gaan. Door deze coating is het bijna niet mogelijk om deze bekers te recyclen en moeten ze met het afval worden verbrand. Henk Mostert, Facilitair Manager 30 backstage backstage 31

17 3 PRODUCT EN PRODUCTIE GEEN SCHADELIJKE STOFFEN, VEILIGE PRODUCTEN 32 backstage backstage 33

18 IN DE WERELD OM ONS HEEN De schoenenindustrie maakt gebruik van veel materialen en onderdelen. Denk aan leer en leerlooien, het verlijmen of het verven. Daar zijn veel verschillende natuurlijke en synthetische stoffen (chemicaliën) voor nodig, die al jarenlang gebruikt vanwege hun specifieke kenmerken, zoals kleur, slijtvastheid, goede hechting, beschikbaarheid en aantrekkelijke prijs. Nu blijkt steeds meer dat sommige stoffen die we al jarenlang, soms honderden jaren, gebruiken schadelijk zijn. Gelukkig is hier meer bewustzijn voor en zijn er steeds meer alternatieven, die nu nog vaak duurder zijn, te vinden. De kennis over schadelijke stoffen, vanuit de totale keten of in de sector, is niet altijd toereikend omdat het in feite een continu proces is en de effecten pas veel later zichtbaar kunnen zijn, soms op een heel andere plek op de aarde. Binnen de Europese Unie schrijven de REACH richtlijnen voor welke stoffen wettelijk verboden zijn en in de wereldwijde productieketen van schoenen is er een verscheidenheid aan richtlijnen en wet- en regelgeving (zoals onze eigen lijst met verboden stoffen) om te volgen. Het is goed dat dit meer vanuit een mondiale bril wordt aangepakt. 34 backstage backstage 35

19 BIJ MACINTOSH RETAIL GROUP Mark Schoenmakers, Inkoper Scapino: Er mogen niet teveel chemische stoffen in het product zitten om de consument te behoeden voor stoffen die allergieën of ziektes kunnen veroorzaken. Bij het maken van collectie dient er al gekeken te worden van welk materiaal elk onderdeel is gemaakt en wat voor problemen dit zou kunnen gaan geven. Regelmatig is het nodig om bepaalde keuzes voor materialen te maken om latere problemen te voorkomen. Vooral een stof als Chroom 6 (CrVI) in leer kan zich bijvoorbeeld erg onvoorspelbaar gedragen en op een bepaald (prijs)niveau is het vaak verstandiger om een alternatief materiaal te kiezen voor leer. Maar ook de containers waarin de producten worden vervoerd mogen niet vergast worden tegen ongedierte en ook mogen de producten niet te veel gassen uitademen om de gezondheid van personeel en natuurlijk ook de consument te beschermen. Bepaalde materialen ademen meer gassen uit en ook hieraan dient in het inkoopproces aandacht besteed te worden. Daarbij is het ook zo dat eventuele situaties of geschillen die voortvloeien uit bovenstaande punten, ook gecommuniceerd dienen te worden met de leverancier door de inkoper, wat ook de nodige tijd en energie kost. Twee aspecten zijn zeer belangrijk bij de analyse van de stoffen en materialen voor onze producten: 1) de giftigheid van de stof en 2) direct contact met het lichaam. De kans op blootstelling aan schadelijke stoffen (met name vluchtige organische stoffen, beter bekend als VOCs) is het grootst voor arbeiders in de fabrieken, maar kan ook voor medewerkers in het distributiecentrum een minimaal risico zijn. We hebben een aantal jaar geleden voor al onze fashionformules een Restricted Substances List (RSL) ingevoerd. Deze is in 2012 geactualiseerd op basis van de RSL van CADS. Dit Duitse testinstituut richt zich op het onderzoeken en delen van veilige waarden voor chemicaliën in de schoenenindustrie, preventiemethoden en toxicologische informatie over gebruikte chemicaliën. De RSL van Macintosh Retail Group bevat naast stoffen die wettelijk verboden zijn door de Europese regelgeving REACH, ook stoffen die voorkomen op de CADS lijst, terwijl daar wettelijk gezien geen verplichting toe bestaat. Op de lijst staan zowel vaste stoffen zoals zware metalen en verfstoffen als vluchtige stoffen als formaldehyde. Maar je kunt ook denken aan rubber. Onze schoenzolen zijn meestal gemaakt van rubber, in sommige gevallen van natuurlijke materialen zoals latex uit bomen. Maar, rubber voor schoenzolen is steeds vaker gemaakt van synthetische materialen zoals polyurethaan. De keuze voor een bepaald materiaal is zeer bepalend voor de uiteindelijke uitstraling van de schoen, het draagcomfort en gebruik. We zijn in 2014 in gesprek gegaan met de chemicaliënindustrie om te onderzoeken welke ontwikkelingen, innovaties en verdere verbeteringen er op dit terrein mogelijk zijn. 36 backstage backstage 37

20 GEEN BONT IN ONZE PRODUCTEN In Nederland hebben al onze winkels de verklaring van Bont voor Dieren ondertekend en in Engeland ondertekenden onze formules de bontvrijverklaring van Respect for Animals. In 2014 zijn in onze winkels geen producten gevonden die echt bont bevatten. In 2014 onderzochten we of er andere dierlijke materialen verboden zouden moeten worden in onze producten. Wij willen hiermee proberen te voorkomen dat we worden geconfronteerd met misstanden. Ketentransparantie helpt ons hierbij omdat we steeds verder in kaart brengen wie wat levert. Voor meer informatie over bont en het maken van meldingen, zie Steekproeven bij leveranciers De RSL is verplicht voor alle producenten en leveranciers. Wij leggen de primaire verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de milieu-impact van de materialen bij onze leveranciers. We zijn vooral actief in het stimuleren van onze leveranciers en vragen om informatie. Leveranciers testen de producten, materialen en componenten en wij doen onze eigen steekproeven. De resultaten van de steekproef worden teruggekoppeld aan de leveranciers zodat zij zich kunnen verbeteren. Door onze aanpak krijgen leveranciers meer verantwoordelijkheid en we zien dat zij die verantwoordelijkheid ook steeds meer nemen. Onze leveranciers bespreken het beperken van het gebruik van chemische stoffen op hun beurt met hun eigen leveranciers. Onze RSL heeft dus gevolgen voor de materialenleveranciers van de fabrieken die onze schoenen maken, vaak drie of vier schakels terug in de keten. We kiezen voor betere materialen die voldoen aan deze lijst. Op die manier proberen we het gebruik van giftige stoffen in de hele keten te minimaliseren. En met effect, in 2014 was het afkeurpercentage op zeecontainers op aanwezigheid van mogelijke VOCs stabiel (13%), waarmee de doelstelling werd behaald. Gebruik van duurzame materialen Leer is nog altijd een veel gebruikt materiaal voor schoenen. Het looien en verven van leer is doorgaans milieuvervuilend. Wereldwijd wordt naar schatting 85% van het leer nu gelooid met chroom. Tijdens de opslag of het transport van het leer kan het chroom oxideren waardoor chroom VI ontstaat. Deze stof, die uiteindelijk in de schoen terecht kan komen, is schadelijk voor mensen. Een alternatief is looien met behulp van plantaardige materialen. Deze methode duurt echter veel langer dan het looien met chroom, is daardoor duurder en wordt nauwelijks toegepast. Daarnaast is de milieubelasting van het beste chroomgelooide leer vaak niet veel groter dan plantaardig gelooid leer. Binnen de sector is er nog geen algemeen geaccepteerde methode om te komen tot duurzamer leer. Ook Macintosh Retail Group heeft nog geen beleid voor het gebruik van duurzaam leer. Om hiertoe te komen en meer kennis te krijgen op dit gebied, zijn we sinds mei 2014 actief lid van de leercoalitie van MVO Nederland en werken mee aan twee projecten voor het verduurzamen van leer. 38 backstage backstage 39

21 4 VOLLEDIGE KETEN TRANSPARANTIE 40 backstage backstage 41

22 IN DE WERELD OM ONS HEEN De huidige economie is gebaseerd op internationale productieketens. Deze ketens zijn vaak ingewikkeld en partijen aan het einde van de keten hebben niet voldoende inzicht in wat er zich aan het begin van de keten afspeelt. Dat komt met name omdat er nog onvoldoende informatie wordt gedeeld tussen verschillende partijen in de keten. Via de MVO-werkgroep van de Vereniging Grootwinkelbedrijf Schoenen (VGS) van de Raad Nederlandse Detailhandel probeert Macintosh Retail Group met andere schoenenretailers in Nederland hier verandering in te brengen. In deze werkgroep delen we kennis en werken we samen op het gebied van duurzaamheid en ketentransparantie. 42 backstage backstage 43

23 BIJ MACINTOSH RETAIL GROUP Macintosh Retail Group streeft sinds 2010 naar volledig inzicht in de keten, door stap voor stap van binnen naar buiten te werken. We willen uiteindelijk weten wie onze producten maakt en of dat met zorg voor mens en milieu is gedaan. En onze omgeving vraagt steeds vaker om transparantie hierover. We willen uiteindelijk alle leveranciers kennen, zowel onze directe leveranciers als de leveranciers van onze leveranciers (een leerlooierij, de chemieindustrie, de leverancier van kunstbont). Directe leveranciers betreft zowel tier 1 leveranciers: een fabriek in China waar we direct inkopen als tier 2: denk aan een importeur in Nederland en al zijn fabrieken. Onze inspanningen op volledige ketentransparantie geven inzicht in waar de belangrijkste pijnpunten zich bevinden in de keten zodat we daar op kunnen reageren. Daarnaast biedt transparantie inzicht in waar mogelijke kansen liggen en welke veranderingen we kunnen verwachten. Bovendien helpt het ons om te voldoen aan de toenemende vraag naar transparante, verantwoorde en eerlijke producten. De keten in kaart Onze wens om alle informatie over de ketens van onze producten boven tafel te krijgen is een uitdaging. De meest voorkomende oorzaak is dat men de informatie niet wil of kan delen omdat het wordt gezien als bedrijfsgevoelige informatie of de informatie niet wordt vastgelegd. Wij willen zo ver mogelijk terug in de keten, maar bij veel van onze leveranciers gaat de informatie tot slechts twee schakels terug. We doen veel om ervoor te zorgen dat wij volledige ketentransparantie bereiken. We vragen onze leveranciers (traders, importeurs, agenten) bij welke fabrieken zij hun producten laten maken. Hiermee vergroten we de bewustwording in de keten en creëren we meer ketentransparantie. Onze doelstelling voor 2014 was om alle fabrieken waar onze producten worden gemaakt vast te leggen. Tot dusver zijn we nog in onderhandeling met een paar leveranciers die nog niet openheid durven te geven. Op dit moment hebben we van bijna 95% van onze leveranciers een lijst met fabrieken. Op weg naar volledige ketentransparantie is het slechts een kwestie van tijd dat we op het niveau van leerlooierij afdalen. In 2014 zijn we in gesprek met verschillende ketenpartners waar we enkel indirect zaken mee doen: chemicaliënleveranciers, slachterijen, leerlooierijen. Deze gesprekken zijn bedoeld om elkaar beter te leren kennen, begrip te krijgen voor elkaars positie en productieproces en hiermee het inzicht in de keten te vergroten. Het leerprotocol van de de Leather Working Group, opgericht door de British Leather Confederation, over de milieu-impact van een leerlooierij en het traceren van de huiden tot de bron, beschouwen wij als best practice. Het inzichtelijk maken of de looierij voldoet aan het protocol is daarom ook onderdeel van het transparant maken van onze ketens. Dan kunnen we tevens in kaart brengen, bijvoorbeeld op basis van de Leather Working Group classificering, hoe deze leerlooierijen scoren en samen met onze leveranciers ervoor zorgen dat het leer zoveel mogelijk wordt ingekocht bij goede leerlooierijen. 44 backstage backstage 45

24 BACK stage betaalbare producten Osaga = sport voor iedereen Ook in innovatie staat duurzaam ondernemen centraal, waarbij ook gedacht wordt aan de betaalbaarheid van onze producten; Waar staat Osaga voor? Osaga = sport voor iedereen! Macintosh Fashion Nederland heeft het merk Osaga 1,5 jaar geleden geïntroduceerd. We weten allemaal dat sporten goed is voor je. De A-merken zijn alleen helaas vaak zo duur. Met Osaga willen wij ons onderscheiden als minstens net zo cool als een A-merk, functioneel en betaalbaar. Merkdiscount hoeft niet te betekenen dat het niet cool kan zijn, wij moeten alleen creatiever zijn met minder middelen. Op de afdeling zeggen wij altijd Osaga = Vetter dan Nike. Het heeft geen zin om hetzelfde als de rest te doen. We gaan zelf aan de slag. Andere sportdiscounters bieden vaak één kwaliteit: de goedkoopste. Osaga heeft een basiscollectie schoenen in de belangrijkste sportgroepen voetbal, running, tennis, fitness/indoor en street. Iedere sportgroep heeft 3 prijspunten: Basic vanaf 14,99, Mid vanaf 24,99 en Pro vanaf 29,99. Afhankelijk van de eisen en budget, kan de klant vervolgens zijn eigen keus maken. Ons streven is om de beste en de meest vernieuwende in sportdiscountland te zijn. Zo zijn wij voor 2016 een artikel aan het ontwikkelen, waar we nu nog niets over kunnen zeggen, maar waar wij echt iets nieuws zullen brengen binnen sportdiscountland. You are your own limit Antoine Sloot, Mr. Osaga 46 backstage backstage 47

25 Communicatie Zelf moeten we ook transparant zijn. We publiceren ons beleid, activiteiten en resultaten in ons jaarverslag en in het duurzaamheidsverslag, we staan open voor gesprekken met leveranciers en NGO s en werken samen met andere partijen zoals BSCI, de VGS en MVO Nederland. Daarnaast zijn we in 2014 gestart met een nieuw communicatiemiddel, een blog BACKSTAGE, waarin we de lezers een kijkje geven achter de schermen bij Macintosh Retail Group: op kantoor, in de fabriek en hoe een schoen en leer worden gemaakt. We denken hiermee op een persoonlijke en transparante manier aan te sluiten bij de toenemende vraag naar duidelijkheid, transparantie, betrokkenheid en eerlijkheid. Wij hebben aangetoond dat het mogelijk is om ketens transparant te maken. De volgende stap is het informeren van consumenten. Wij willen hen graag vertellen hoe hun schoenen gemaakt zijn, maar zoeken naar de geschikte manier. Vooralsnog krijgen we weinig vragen van consumenten in de winkel over duurzaamheid. Echter door meer communicatie hopen we de vraag naar verantwoorde schoenen te vergroten. Eerlijke voorlichting en informatievoorziening is daarbij cruciaal. Betrekken van consumenten Eén manier waarop we nu onze klanten betrekken is door het inzamelen van oude schoenen. Sinds 2008 houden we twee keer per jaar een grootschalige schoeneninzamelactie in onze winkels. We hebben samen met onze winkels in België en Engeland in totaal meer dan 12 miljoen schoenen ingezameld. We proberen de schoenen een zo goed mogelijk nieuw leven te geven. En daar nog een extraatje aan toe te voegen zoals een kortingsbon en donaties aan goede doelen. Sinds dit jaar geven we voor het eerst nieuwe schoenen weg. 48 backstage backstage 49

26 BACK stage Een klant moet de mogelijkheid hebben oude schoenen in te leveren beter doen met je oude schoen Heb je er ooit bij stilgestaan hoeveel schoenen we jaarlijks weggooien zonder dat er iets goeds mee gedaan wordt? Om beter te kunnen doen met je oude schoen, is het van belang dat de consument er bewust van wordt dat er daadwerkelijk nog iets goeds gedaan kan worden met oude schoenen. Een klant moet de mogelijkheid hebben oude schoenen bij ons in te leveren wanneer hij of zij dit wil. Altijd. Niet alleen tijdens de campagneweken. Op deze manier kunnen we er met z n allen voor zorgen dat meer mensen hun oude schoenen komen inleveren, zijn er meer consumenten in één van de aangesloten winkels en gaan ook meer mensen hun oude schoenen opruimen. Daarnaast kan er nog zoveel gedaan worden met de oude schoenen die ingeleverd worden. Met de oude schoenen zelf, maar ook met het verhaal achter de oude schoenen. Iedereen wil toch het verhaal achter die afgetrapte, vieze pumps weten. Heb je daar je eerste date mee gehad, je eerste zoen of wist je in het begin niet goed wanneer je ze aan wilde doen en kon je daarna eigenlijk niet meer zonder? Zelf denk ik dat het van belang is dat de consument er bewust van wordt dat er daadwerkelijk nog iets goeds gedaan kan worden met de oude schoenen. Sophie Duijts, Projectmanager Goed doen met je oude schoen > Voor meer informatie hierover, kijk op onze blog BACKSTAGE. 50 backstage backstage 51

27 Opleiden van medewerkers Onze medewerkers zijn het belangrijkste contact met de klant. Via onze e-learningmodules en ons personeelsblad, Macinform, informeren wij alle medewerkers over ons beleid. Vragen van klanten over duurzaamheid kunnen direct door onze winkelmedewerkers beantwoord worden. Daarnaast hebben we in 2014 een dagdeel intensief besteed aan ons beleid tijdens de Retail Opleiding voor talenten. Tijdens deze dag is uitvoerig ingegaan op het beleid, de uitdagingen, waar we staan en waar we naartoe willen. Helaas is het nog niet mogelijk om alle medewerkers op zo n intensieve manier te informeren. Retail Opleiding Macintosh startte in 2014 met de Macintosh Fashion Nederland Retail Opleiding. Het doel van deze opleiding is om talenten binnen de organisatie verder op te leiden, door te focussen op de retail en de organisatie. Twintig jonge Macintoshtalenten die op verschillende afdelingen op het hoofdkantoor werken, nemen deel aan 25 informatiebijeenkomsten verspreid over 1,5 jaar. Onderwerpen als retail marketing, management, logistiek, planning, onderhandelen en MVO worden door eigen en gastdocenten toegelicht en besproken. Er is veel interesse voor MVO onder deze jonge talenten, dit jaar is er zelfs een extra training ingelast over het onderwerp, in relatie tot retail en Macintosh. 52 backstage backstage 53

28 Hoe zit deze wereld nou in elkaar? Hoe BACK groen is coen? Voordat ik écht in aanraking kwam met duurzaamheid, was ik verre van groen. Afval werd thuis niet gescheiden, laat staan dat ik verder dacht dan deze voor de hand liggende oplossing. Tijdens de Macintosh Retail Opleiding kwam dit onderwerp uitvoerig aan bod waarbij mijn interesse dan ook werd gewekt. Hoe zit deze wereld nou in elkaar en op welke manier kunnen wij in ons dagelijks leven daaraan bijdragen? Zodoende koop ik steeds vaker bewuster, kies ik sneller voor een milieubewuste oplossing en heb ik zelf een eerste stap gezet in een verbetering die de wereld niet direct groener zal maken maar je er wel bewuster mee bezig laat zijn. Het aanschaffen van een extra prullenbak voor groen afval! Afvalscheiding in de meest simpele vorm. Groen afval in de groenbak, overig afval in de normale bak. En ja: zelfs de plastic zak waar het groene afval in gaat vis ik eruit en gaat in de overige afvalbak. Het dilemma om duurzaamheid tijdens mijn werk toe te passen zit hem vaak in de vraag hoe we er commercieel gezien ook een succes van kunnen maken. En natuurlijk heeft dit onderwerp niet de grootste prioriteit, maar wanneer komt het dan wel aan bod? Ik blijf het gevoel houden dat we er toch écht iets mee kunnen, ook richting consument, want Macintosh Retail Group en Macintosh Fashion Nederland zijn op dit gebied echte voorvechters én leidend in de branche! We zijn zeker niet heiliger dan de paus, maar hebben wel veel van onze fabrieken actief onder controle en gecertificeerd. Dit moet toch van toegevoegde waarde zijn voor een consument? Of willen ze dit helemaal niet weten? Toch is het fantastisch om te zien wat voor goede duurzame ontwikkelingen er worden behaald, hier moeten we toch meer consumenten van op de hoogte kunnen brengen? Deze communicatie gaat echter gepaard met een investering in communicatie die zal moeten converteren. De juiste (MVO) oplossing voor dit dilemma hebben we nog niet gevonden, maar ligt wel steeds dichter binnen handbereik! Coen van de Plas, Marketing & Communicatie Manager stage 54 backstage backstage 55

29 Colofon Tekst en realisatie: Ingrid Weijer in samenwerking met Schuttelaar & Partners Fotografie: Baukje Kempe Maart, 2014 Met speciale dank aan: Antoine Sloot, Baukje Kempe, Coen van de Plas, Henk Mostert, Mark Schoenmakers en Sophie Duijts MACINTOSH RETAIL GROUP N.V. Amerikalaan 100, 6199 AE Postbus 110, 6190 AC Maastricht-Airport Tel Fax Contact: Ingrid Weijer Meer informatie: