4, Geprikkeld gedrag. 1.2 De zweep voor het publiek. 1.3 Seks: vechten, vluchten of vriendjes worden?
|
|
- Melanie Segers
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting door Een scholier 1638 woorden 5 juni ,2 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H1 1.1 Geprikkeld gedrag Inwendige prikkel: hormonen Gemotiveerd: door de dalende temperatuur in het broedgebied Uitwendige prikkel: echt koude dagen Motivatie: in-en uitwendige prikkels zorgen samen voor de voorwaarde om bepaald gedrag te vertonen Drempelwaarde: Zodra de toeren een bepaalde hoogte heeft bereik, is de motivatie hoog genoeg om gedrag te vertonen. Gedrag is alles wat een dier doet of laat. Gedrag is een manier van aanpassing aan veranderende inwendige en uitwendige omstandigheden. Gedrag ontstaat als gevolg van uitwendige en inwendige prikkels. Een prikkel waarom altijd hetzelfde gedrag volgt, is een sleutelprikkel. Een overdreven sleutelprikkel is een supernormale prikkel. Een reactie op een sleutelprikkel lijkt veel op een reflex. Antropomorf: Menselijke benadering van diergedrag 1.2 De zweep voor het publiek Gedragsketen: ketting van gedragingen Gedragseenheden: verschillende onderdelen van gedrag, die verschillende handelingen Gedragssysteem: gedragseenheden in vaste combinatie Ambivalent gedrag: twijfelen tussen 2 gedragssystemen Overspronggeddrag: een vreemde gedragseenheid tussen een heersend gedragssysteem Omrichtingsgedrag: gedrag is omgericht tegen de verkeerde persoon gericht. 1.3 Seks: vechten, vluchten of vriendjes worden? Ritueel: serie gedragingen die van te voren vaststaat Signalen: speciale eigenschappen die hun handelingen accentueren Pagina 1 van 7
2 Een vaste gedragsketen met als doel een voorbereiding op het eigenlijke gedrag (gevecht of paring) is een ritueel. Bij ritueel gedrag spelen signalen een grote rol. Balts: speciaal soort ritueel De functie van balts is het sussen van agressie. Bij de balts wisselen dieren informatie uit over elkaars kwaliteiten als partner en ouder. 1.4 Pas op, hij bijt! Communicatie is een vorm van gedrag die ten dienste staat van de informatie-overdracht. elke gedragseenheid bevat een stukje informatie voor een soortgenoot. Communicatie heeft als doel het uitwisselen van informatie tussen groeps\soortgenoten. Begrip van de informatie geeft aan dat je elkaars als groeps\soortgenoten accepteert. 1.5 Hoe leer jij vandaag? Leergedrag is het aanpassen van gedrag op basis van voorgaande ervaringen. Leergedrag heeft als resultaat een flexibele aanpassing aan veranderende omstandigheden. Leren: inprenten (in gevoelige periode), imitatie, gewenning, motorisch leren. Trial-and-error: Vallen en opstaan Ongericht gedrag: stap voor stap leer je door positieve ervaringen (moderne conditionering/operante conditionering). Inzicht: heeft voor zichzelf al een voorstelling gemaakt van alle tussenliggende stapjes en hun consequenties. H2 Cellen in werking 2.1 Bouwstenen van leven Levenskenmerken Beweging Gaswisseling Waarneming Voeding Uitscheiding Voortplanting Organellen: aantal vaste vormen in een cel. Celmilieu: waterige omgeving met organellen. Cellen nemen stoffen op, zetten stoffen om en scheiden stoffen uit. Een cel blijft leven zolang schei-en natuurkundige processen het celmilieu stabiel houden. Processen voor onderhoud, energievoorziening en uitscheiding vinden plaats in het cytoplasma. bacteriën planten dieren celkernvacuolechloroplastencelwandmitochondriën ---x- xxxxx x---x Communicatie tussen cellen door: - celmembraancontact (2 cellen kunnen elkaar beïnvloeden door chemische stoffen uit te wisselen). Pagina 2 van 7
3 - weefselvloeistof (cel geeft stoffen afin de dunne vloeistoflaag die tussen de cellen zit. Meercellige organismen hebben gespecialiseerde cellen die samenwerken. Samen houden zij het interne milieu constant. Samenwerking vraagt om goede communicatie: cellen kunnen elkaar op verschillende manieren informatie geven. 2.2 Aan de grens De celwanden tussen plantencellen geven stevigheid en transportmogelijkheid. Water, zuurstof en koolstofdioxide passeren de fosfolipidenlaag van het celmembraan door diffusie. Andere stoffen passeren het celmembraan door de werking van transportenzymen: actief transport. Endoctynose: speciale membraanbeweging waar de opname van grote moleculen en voedseldeeltjes plaatsvindt. (omgekeerde = exocytose) Receptoren: eiwitten op het membraan die een antennefunctie hebben. Wanneer stoffen aan receptoren op het membraanoppervlak hechten, heeft dit een specifieke reactie van de cel tot gevolg. Receptoren maken celcommunicatie mogelijk. 2.3 Industrie op miniformaat organel functie chloroplastamyloplastchromoplastmitochondriumlysosoom vorming glucose door fotosynthesevorming en opslag van zetmeelmoleculen als reservestofkleursoffen maken voor bloemen en vruchtenproductie van de energierijke stof ATP door verbrandingafbraak van sstoffen en andere organellen door speciale enzymen Cel houdt zich bezig met vetstofwisseling van: vetten en vetzuren. Vetstofwisseling nodig voor: bouw van membranen, brandstof voor energievoorziening Eiwitstofwisseling: eiwitten afgebroken tot aminozuren, die worden omgebouwd en gebruikt voor productie nieuwe eiwitten. Koolhydraatwisseling: monosachariden (glucose), wordt omgezet in: disachariden en polysachariden (zetmeel). Functie: bouwstof en brandstof. Organellen: - plastiden: alleen in plantencellen - mitochondriën: zowel dierlijke als plantencellen - lysosomen: zowel dierlijke als plantencellen Glycogeenkorrels: structuren voor energiereserves in dierlijke cellen. Zetmeelkorrels: structuren voor energiereserves in plantencellen. Stofwisselingsprocessen zorgen voor de productie van bouwstoffen, reservestoffen, hulpstoffen zoals enzymen en hormonden en de noodzakelijke energie. Elk organel heeft een special stofwisselingsfunctie. Pagina 3 van 7
4 Endoplatisch recticulum: binnen membranen vormen een doolhof waarlangs stoffen getransporteerd worden. Celskelet: dragende delen van een cel bestaan uit een wirwar van stevige eiwit moleculen. Organische stoffen: koolhydraten, eiwitten, vetten. Verbranding organische stoffen ontstaat ATP (mitochondriën gespecialiseerd in het maken hiervan). 2.4 Enzymen: celwerknemers Om iets te laten branden is activeringsenergie voor nodig. Enzymen: zorgen ervoor dat chemische processen in een cel, lagere activeringsenergie nodig hebben. Enzymen zijn eiwitten die tijdelijk energie uitlenen. Elk enzym kan dit bij 1 type chemische reactie. Chromosomen: - elke celdeling dezelfde chromosomen als zijn ouder. - zit de stof DNA (bouwinstructies voor eiwitten) Ribosomen: special eiwitbouwplaatsen in de cel Bij ribosomen worden aminozuren aan elkaar gekoppeld tot eiwitmoleculen. Deel van deze eiwitten zorgt als enzym voor: productie en afbraak andere stoffen. DNA: - uit celkern bepaal alle processen in de cel - veroorzaakt alle processen in je lichaam - maakt je hartslag, ademhaling en vertering mogelijk. De eiwitten worden afgewerkt in het endoplasmatisch reticulem en Golgi-systeem. Enzymen zijn eiwitten die chemische processen versnellen. Ze zijn betrokken bij de stofwisseling en de deling van cellen. 2.5 Cellen in soorten en maten Grote cellen hebben snel problemen met de aanvoer van zuurstof uit het milieu. Plantencellen danken hun afmetingen aan het opwellen van de vacuole. De stevigheid van plantencellen ontstaat door de druk van de vacuole tegen de celwand. Biotechnologie: optimaliseren van eigenschappen van organismen voor productiedoeleinden. Genetische modificatie: het DNA van bacteriën vervangen. Endosymbiosetherorie: bacteriën zijn andere cellen binnengedrongen en hebben zich daar ontwikkeld tot onmisbare gasten. Ze produceerde nuttige stoffen en kreeg de bacterie alles wat hij nodig had van zijn gascel. Ze hebben zich zo aangast dat ze niet meer zelfstandig kunnen leven. H3 DNA: het management van je cellen 3.1 DNA: geheimtaal? De chromosomen in de celkern bestaan elk uit 1 groot DNA-molecuul plus een aantal eiwitten. In het dnamolecuul ligt in codevorm de erfelijke informatie opgeslagen. Pagina 4 van 7
5 Het DNA-molecuul heeft de vorm van een wenteltrap, een dubbele helix. Het molecuul is opgebouwd uit cucleotiden. elk nucleotide bestaat uit een fosfaatgroep, een suikermolecuul en een stikstofbase. 3.2 en we noemen hem Hugo Een volledige set chromosomen uit een cel vormt het genoom; dit bevat alle erfelijke informatie van een individu. Een gen is een stukje dna dat de informatie voor 1 eiwit bevat; meestal bepalen meerdere eiwitten 1 eigenschap. Er kunnen verschillende gen-varianten voorkomen: zo n gen-variant heet een allel. 3.3 De vertaling De basis voor alle menselijke eigenschappen wordt bepaald door eiwitten. eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Er zijn oneindig veel combinaties van aminozuren mogelijk, dus ook oneindig veel verschillende eiwitten. DNA bevat de code voor de aanmaak van die eiwitten. De volgorde van de aminozuren in een eiwitmolecuul wordt bepaald door de volgorde van de nucleotiden in het DNA. De erfelijke code is een triplet-code: drie stikstofbaden coderen voor 1 aminozuur. De aanmaak van eiwitten vindt plaats met behulp van ribosomen, via RNA. 3.4 Stabiliteit van DNA Mutaties zijn veranderingen in DNA. Bij een puntmutatie is er 1 base in de DNA-keten veranderd; bij een chromosoommutatie is een deel van een chromosoom met meerdere genen gemuteerd. Door (punt)mutaties ontstaan meerdere allelen voor 1 gen. Mutaties komen spontaan voor. Bepaalde milieufactoren kunnen de mutatiefrequentie verhogen. Door mutaties in regelgenen kan de celdeling op hol slaan. 3.5 Goochelen met genen en mensen Met behulp van moderne technieken kan van ieder individu het DNA-patroon (DNA-fingerprint) vastgelegd worden. Daarmee zijn erfelijke aandoeningen op te sporen. Het vastleggen van iemand DNA-patroon kan ook nadelen met zich meebrengen. Bij gentherapie worden genen die een ziekte of afwijking veroorzaken vervangen door of aangevuld met gezonde genen. H6 Voortplanting 6.1 Het begin is er Bij de bevruchting versmelt de kern van een zaadcel met die van de eicel. De klievingdelingen vinden plaats in de eileider. De placenta ontstaat op de plaats waar de navelstreng met de baarmoeder is verbonden. Hier vindt de uitwisseling van stoffen plaats. 6.2 Zaadcel/eicel Pagina 5 van 7
6 Voortplantingscellen (gameten) van de mens hebben 23 verschillende chromosomen. Zo n aantal noem je haploïd. Door de bevruchting ontstaat diploïd. Voor elk van deze paren geldt: een van de chromosomen van het paar is afkomstig van je moeder, het andere van je vader ze bevatten de informatie over dezelfde erfelijke eigenschappen die je bezit. Voortplantingscellen zijn het eindproduct van een speciaal type celdeling, de meiose. Het gaat hierbij om 2 delingen: de meiose 1 (chromosomen van ieder paar uit elkaar) en de meiose 2 (vervolgens gaan chromatiden van elk chromosoom uit elkaar). Na meiose 1 zijn 2 cellen ontstaan met in elke cel een haploïd chromosomenaantal. Na meiose 2 zijn er vier voortplantingscellen gevormd, met elk de helft chromosomen (23) van het oorspronkelijke aantal (46). Eicellen ontstaan door meiose in een eierstok, zaadcellen in een zaadbal. 6.3 Een oproep aan de organen Je hormoonstelsel (via de hypofyse) en je zenuwstelsel (via de hypothalamus) zij betrokken bij de verhoogde afgifte van hormonen in de puberteit. De hypofyse geeft de hormonen FSH en LH aan het bloed af. Geslachtshormonen spelen bij de ontwikkeling van de geslachtsorganen van het embryo een rol. Vnaf de puberteit regelen deze hormonen de vruchtbaarheid. Zodra trofoblast is ingenesteld, gaat hij het hormoon HCG maken, effecten van HCG op het lichaam van de moeder zijn: het gele lichaam blijft in stand de vorming van FSH en LH blijven geremd. Daardoor komen tijdens de zwangerschap geen nieuwe follikels tot rijping. Zwangerschap, geboorte en melkproductie worden geregeld door hormonen. 6.4 Ingrijpen in de vruchtbaarheid Om zwangerschap te voltooien is het nodig dat het embryo zich kan innestelen. Voorbehoedsmiddelen grijpen ergens in deze processen in. Bij sterilisatie worden de eileiders of de zaadleiders onderbroken. Noodmaatregelen zijn: de morning-after pil, morning-after spiraaltje of (als je al zwanger bent) abortus. Onvruchtbaarheid neemt de laatste jaren toe. Ze is soms te verhelpen m.b.v. reageerbuisbevruchting. 6.5 Virussen AIDS tast het menselijk immuunsysteem aan. 1e stadium: zware griepverschijnselen (enkele weken) na ongeveer 3 tot 6 maanden kan een arts een kleine hoeveelheid antistoffen tegen het virus in het bloed aantreffen (=seropositief). In de volgende fase lijkt het virus verdwenen te zijn (3 tot 10 jaar). Pagina 6 van 7
7 Laatste fase: aantal virusdeeltjes in het bloed stijgt enorm en het aantal afweercellen daalt dramatisch. Virussen bestaan niet uit cellen, maar uit DNA of RNA dat omgeven is door een eiwitmantel. Bij retrovirussen (HIV) bestaat het erfelijk materiaal uit RNA. Het virus Herpes simplex is een seksueel overdraagbare aandoening. Bij een geboorte kan het het op een kind worden overgebracht. Pagina 7 van 7
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 7
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 7 Samenvatting door een scholier 1236 woorden 27 mei 2006 7,8 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting [HS1] - Motivatie: inwendige prikkel
Nadere informatieTussen de trofoblast en de kiemschijf wordt de navelstreng gevormd.
Biologie SE4 Hoofdstuk 6 Paragraaf 1 Tijdens de ovulatie komt een eicel vrij uit een van de beide ovaria. Deze eicel komt terecht in een eileider. Een van de zaadcellen die de tocht van de vagina naar
Nadere informatie7,7. Samenvatting door een scholier 2258 woorden 15 januari keer beoordeeld. H6 Voortplanting
Samenvatting door een scholier 2258 woorden 15 januari 2006 7,7 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H6 Voortplanting Als een eicel vrijkomt, is zij omringd door cellen uit het ovarium (eierstok).
Nadere informatieExamen Voorbereiding Cellen
Examen Voorbereiding Cellen Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 2 Cellen Begrippenlijst: Begrip Organellen Plastiden Stamcellen Embryonale stamcellen Adulte stamcellen Endoplasmatisch reticulum
Nadere informatieBIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen
www.dlwbiologie.wordpress.com BIOLOGIE Havo / Vwo 4 Submicroscopische cel: celorganellen Havo 4 Thema 2 Basisstof 5 (blz. 68 en 69) De submicroscopische cel. Binas 79 B, C, D. Vwo 4 Thema 2 Basisstof 5
Nadere informatie6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2 t/m 4
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2 t/m 4 Samenvatting door een scholier 4468 woorden 7 december 2003 6,9 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 2: Cellen in werking Par. 2.1 Bouwstenen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 8
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 8 Samenvatting door een scholier 8383 woorden 20 april 2003 7,2 120 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 1: Gedraag je! Par. 1.1. Geprikkeld gedrag,
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam
GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatieDoor recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische
Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen
Samenvatting Biologie Thema 1: Organen en cellen Samenvatting door M. 721 woorden 15 januari 2014 7,1 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Organismen Organismen is een levend wezen:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 6 t/m 10
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6 t/m 10 Samenvatting door een scholier 1144 woorden 18 april 005 4,5 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 6. seksualiteit 6.1 Primaire geslachtskenmerken: de geslachtsorganen
Nadere informatieBOUWSTENEN VAN HET LEVEN
BOUWSTENEN VAN HET LEVEN Pearson Basisboek Biologie 10voorBiologie VWO Hoofdstuk 1 L. Grotenbreg (MSc.) Bouwstenen van het leven Organische moleculen, groot of klein, bevatten chemische energie en zijn
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3 Organen en cellen
Samenvatting Biologie H3 Organen en cellen Samenvatting door een scholier 751 woorden 30 mei 2017 8,2 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 organen en cellen iets uitleg voorbeelden
Nadere informatieENERGIEOMZETTINGEN IN DE CEL
BOUW VAN DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatie6,6. Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei keer beoordeeld HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING
Samenvatting door een scholier 2492 woorden 31 mei 2011 6,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 2 CELLEN IN WERKING In een cel werken verschillende cel onderdelen (organellen) nauw
Nadere informatie1 Bespreek de tekening tijdens de les 2 D 3 C 4 B 5C 6 A 7 C 8 B. Open vragen
ANTWOORDEN VOORTPLANTING EN SEKSUALITEIT Serie a Opdracht Anticonceptiepil 1,3,5 Schema samen doornemen! OPDRACHTEN 1 Bespreek de tekening tijdens de les 2 D 3 C 4 B 5C 6 A 7 C 8 B Open vragen 1 Bij sterilisatie
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 1969 woorden 29 juni keer beoordeeld. Hoofdstuk 6.
Samenvatting door een scholier 1969 woorden 29 juni 2003 7 26 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 6. In elke levensfase vinden veranderingen plaats.zo beginnen er ergens tussen je 10e
Nadere informatieBiologie ( havo vwo )
Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging
Nadere informatieERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL
DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 4 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan (eenheidsmembraan)...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieDe cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1
de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Biologie Thema 3; Voortplanting
Samenvatting Biologie Biologie Thema 3; Voortpl Samenvatting door R. 2279 woorden 14 februari 2014 6,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1; Jongens en Meisjes Puberteit:
Nadere informatie5.6. Samenvatting door een scholier 3491 woorden 31 mei keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 3491 woorden 31 mei 2011 5.6 27 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar HOOFDSTUK 6 Voortplanting Geslachtscellen ontstaan bij een speciaal type celdeling, de meiose,
Nadere informatieStamcellen zijn ongedifferentieerde cellen die zich blijven delen. Drie verschillende stamcelbronnen zijn:
Boekverslag door L. 1556 woorden 8 april 2014 7.4 100 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 4.1 Levende cellen Van systeem aarde tot molecuul Een organisatieniveau is de schaal waarop onderzoek plaatsvindt,
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3: Cellen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk : Cellen Samenvatting door Anna 1714 woorden 12 november 2017 8,1 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk : Cellen Paragraaf 1: Celonderdelen Om het overzicht
Nadere informatieThema: Inleiding in de biologie & Cellen
Thema: Inleiding in de biologie & Cellen HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai VWO DOELSTELLINGEN (1) 4V:
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Lichaamscellen NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1
Samenvatting door een scholier 1499 woorden 22 december 2004 6,4 120 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Organismen zijn: planten, dieren en mensen
Nadere informatieVoortplanting. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VMBO-GL en TL Voortplanting biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 36 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat
Nadere informatieCelmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)
Bacterie cel: prokaryoot: geen kern, geen chromosomen zoals wij ze kennen maar cirkelvormig Chromosoom: dus wel DNA Sommige autotroof: als ze pigmenten hebben waarmee ze fotosynthese kunnen uitvoeren Meeste
Nadere informatieDe romp bestaat uit een borstholte en een buikholte, gescheiden door het middenrif.
Samenvatting Thema 1: Organen en cellen Basisstof 1 Levenskenmerken (levensverschijnselen): - stofwisseling (ademhaling, voeding, uitscheiding) - groei - voortplanting - reageren op prikkels - ontwikkeling
Nadere informatieDe cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel
De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Cellen
Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische-opdracht door een scholier 1674 woorden 12 juni 2004 5,9 513 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen Elk organisme op aarde is opgebouwd uit één of meer cellen.
Nadere informatieBiologie (jaartal onbekend)
Biologie (jaartal onbekend) 1) Bijgevoegde fotografische afbeelding geeft de elektronenmicroscopische opname van een organel (P) van een cel. Wat is de belangrijkste functie van dit organel? A. Het transporteren
Nadere informatieLes wetenschappen: biologie
Les wetenschappen: biologie 1. De ontdekking van cellen: Vermogen= 0,2mm Lichtmicroscoop= x 1000 Elektronenmicroscoop= x 1000 2. Cellen in relatie met andere organisatieniveaus: Organisme Algemeen Konijn
Nadere informatieJongetje of meisje? hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62534 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatievwo hormoonstelsel 2010
vwo hormoonstelsel 2010 Integratie In onderstaande afbeelding is schematisch de regulatie van een aantal animale en vegetatieve functies bij de mens weergegeven. Al deze functies spelen een rol bij het
Nadere informatie4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november 2005 4,4 5 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Het leven, wat heeft er allemaal met het leven te maken. Het leven is erg ingewikkeld, een goede
Nadere informatieMitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).
Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 7 en 8
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1, 7 en 8 Samenvatting door een scholier 1255 woorden 18 maart 2009 3,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Samenvatting H.1,7,8 Hoofdstuk 1 gedrag 1.1
Nadere informatieJuli blauw Biologie Vraag 1
Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en
Nadere informatieJuli geel Biologie Vraag 1
Biologie Vraag 1 Bij bijen komt parthenogenese voor. Dit is de ontwikkeling van een individu uit een onbevruchte eicel. Bij bijen ontstaan de darren (mannelijke bijen) parthenogenetisch. De koningin en
Nadere informatieWelke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?
Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen
Nadere informatieZijn er bij deze onderwerpen deficiënties, dan kun je via de volgende sites je kennis vergroten: - -
VOORKENNIS BIOLOGIE Inhoud Organen en Cellen... 2 Voortplanting... 3 Erfelijkheid... 3 Planten... 4 Verbranding en ademhaling... 5 Voeding en vertering... 5 De cursus biologie, die je voorbereidt op het
Nadere informatieDiagnostische toets Van HIV tot AIDS?
Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug
Nadere informatieIn zintuigcellen (receptoren) ontstaan onder invloed van prikkels impulsen, zenuwcellen conductoren) geleiden en verwerken impulsen.
Samenvatting door B. 797 woorden 26 oktober 2014 8.1 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: alle waarneembare activiteiten van een dier of een mens. Handeling: reactie op prikkels.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk.1 p.1 t/m 6
Samenvatting Biologie Hoofdstuk.1 p.1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1894 woorden 6 november 2007 5,4 10 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1. Basisstof 1.
Nadere informatieOnderdelen van de cel
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Kevin Koorda 31 january 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71664 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatie5,5. Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 5: Seksualiteit
Samenvatting door een scholier 2004 woorden 30 maart 2011 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 5: Seksualiteit 5.1 Seks is Voordeliger Seksualiteit: het gedrag dat direct of indirect
Nadere informatieVoortplantingshormonen
Voortplantingshormonen De menstruatiecyclus bij de mens is een gebeurtenis waarbij verschillende processen tegelijkertijd en in onderlinge afhankelijkheid plaats vinden. De aanvang, het voortduren en het
Nadere informatieBiologie 1997 Augustus
www. Biologie 1997 Augustus Vraag 1 In de onderstaande tekening is de elektronenmicroscopische afbeelding van een cel van een traanklier van een mens weergegeven. Het afgescheiden traanvocht bevat een
Nadere informatieHoofdstuk 1 Paragraaf 1 alles wat dieren en mensen doen of laten. een actie van binnen af (binnen het individu) waarop
Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Gedrag: Uitwendige prikkel: Inwendige prikkel: Sleutelprikkels: Signalen: Gedragseenheden: Gedragsketen: Gedragssysteem: Functies van gedrag: alles wat dieren en mensen doen of
Nadere informatieB2 Zelf cellen bekijken Preparaat om cellen door een microscoop te bekijken maak je eerst een preperaat
Samenvatting door L. 1614 woorden 6 september 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Thema 2 Cellen B1 Weefselonderzoek Kanker bij kanker is de celdeling van een cel ontregeld en ontstaat een
Nadere informatie3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1
Nadere informatieSamenvatting Biologie H3+8
Samenvatting Biologie H3+8 Samenvatting door Marjolein 2704 woorden 20 december 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 3 en 8 https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-biologie-h38
Nadere informatieSamenvatting Biologie H1+2
Samenvatting Biologie H1+2 Samenvatting door Marjolein 2356 woorden 20 december 2017 7,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting: https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-biologie-h12
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 9
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 t/m 9 Samenvatting door een scholier 2143 woorden 22 juni 2006 7,7 6 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting [HS1] - Motivatie: inwendige prikkel
Nadere informatie4,2. Samenvatting door een scholier 2580 woorden 22 oktober keer beoordeeld. Biologie H2 Cellen in werking
Samenvatting door een scholier 2580 woorden 22 oktober 2010 4,2 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie H2 Cellen in werking Bios = leven Logos = leer/wetenschap Biologie = de leer van het
Nadere informatiekeer beoordeeld 4 maart 2018
0 Samenvatting door Syb 870 woorden keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Biologie Biologie H8 Samenvatting PARAGRAAF 8.1 Een jongen maakt zaadcellen door hormonen uit de hypofyse. Via het bloed komen die hormonn
Nadere informatieprimaire geslachtkenmerken Geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn
Vragen bij paragraaf 2.2 en 2.3 Puberteit Periode waarin hormonale veranderingen zorgen voor ontwikkeling van kind tot volwassene hormonale stelsel Orgaanstelsel dat hormonen aanmaakt hormonen Signaalstofffen
Nadere informatieBiologie 2000 Vraag 1 De plaats waar de chromatiden van een chromosoom tijdens de eerste fasen van een cel/kerndeling aan mekaar vastzitten noemt men: A. Centriool B. Centromeer C. Centrosoom D. Chromomeer
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie: Erfelijke informatie in de cel 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Erfelijke informatie in de cel 6/29/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum
Nadere informatieVoortplanting en celdeling
Voortplanting en celdeling Inleiding Kenmerkend voor de levende natuur is het streven om de soort in stand te houden. Voor de groene plant als groep komt daar nog bij het vastleggen en beschikbaar maken
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voortplanting
Samenvatting Biologie Voortplanting Samenvatting door een scholier 2095 woorden 10 december 2009 4,7 20 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave 1. De cel 3 1.1 De cel als bouwsteen van het leven 3 1.2
Nadere informatieCellen in het lichaam.
Hfdst. 1 Hfdst. 2 Hfdst. 3 Hfdst. 4 Hfdst. 5 Hfdst. 6 Hfdst. 7 Cellen in het lichaam. Besturing Energievoorziening Beweging en vorm Celbehoud Transport Celdeling Stevigheid van de cel Bron: bewerkt naar
Nadere informatieOnderdelen van de cel
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Kevin Koorda 31 January 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/71664 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatiePrimaire geslachtskenmerken
Puberteit Primaire geslachtskenmerken -Secundaire geslachtskenmerken -Puberteit -Hormonen -Hypofyse -Groeispurt Wat is het?: Geslachtskenmerken die je vanaf je geboorte hebt. Voorbeelden: Vagina en Penis
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:
Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o
Nadere informatieDe cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel
De cel, didactische schrijfopdracht 4 VMBO T Een reis door de subcellulaire structuur van de cel Auteurs: Sjoerd Schouten & Kelly Simons Studentnr: 0889861, 0879682 Datum: 8 Februari 2015 instituut: Hogeschool
Nadere informatie9, Samenvatting door een scholier 1855 woorden 27 november keer beoordeeld. Hoofdstuk 2 Biologie bedrijven
Samenvatting door een scholier 1855 woorden 27 november 2009 9,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Hoofdstuk 2 Biologie bedrijven 2.1 Het doel van natuurwetenschappelijk werk is: iets te weten
Nadere informatieSamenvatting biologie thema 2
Samenvatting biologie thema 2 Doelstelling 1 Je moet in een context een cel kunnen beschrijven als zelfstandig functionerende biologische eenheid. - Zelforganisatie is zichtbaar in de structuur van cellen
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatiePeriode 9 - deel 1 MOLECULAIRE GENETICA
Periode 9 - deel 1 MOLECULAIRE GENETICA Lesstof PW9 Toets 9.1 Boek: Biologie voor het MLO (zesde druk) Hoofdstuk 5 Biomoleculen blz. 89 t/m 106 Hoofdstuk 11 Klassieke genetica blz. 224 t/m 227 Hoofdstuk
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Examen Samenvatting door een scholier 1780 woorden 5 maart 2007 7,6 47 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Vier rijken vergelijken Samenvatting 1.1 1) Wat leeft
Nadere informatieSamenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.
Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke
Nadere informatie3.Mitose. 2.Mitose. Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose?
In welke cellen vindt mitose plaats? Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose? Hoeveel centromeren bevat een menselijke cel maximaal tijdens de mitose? Een cel ondergaat
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1 t/m 4
Samenvatting Biologie Thema 1 t/m 4 Samenvatting door een scholier 1945 woorden 3 januari 2002 6,6 234 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting SE biologie thema 1 tot en met
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling
Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting door een scholier 1708 woorden 10 mei 2012 4,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Voorplanting en bevruchting
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 4 t/m 7
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 t/m 7 Samenvatting door een scholier 1173 woorden 6 november 2006 8,1 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar H4 Voeding Mensen en dieren zijn heterotroof: ze voeden
Nadere informatieBegrippenlijst Biologie DNA
Begrippenlijst Biologie DNA Begrippenlijst door een scholier 1969 woorden 27 juni 2007 7,8 51 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Begrippen Allel: Elk van de genen van een genenpaar
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieBiologie hoofdstuk 1:
Samenvatting door een scholier 2672 woorden 20 november 2001 6,8 221 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 1: Men probeert steeds meer natuurlijke begroeien te laten ontstaan en
Nadere informatiezweet stinkt schaam haar ongesteld brede heupen borst groei schaamlippen groeien groeispurt
Samenvatting door L. 623 woorden 5 maart 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou pubertijd Dit is wanneer je hypofyse gaat werken de hypofyse is een hormoonklier hypofyse is de belangrijkste
Nadere informatie8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica
Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke
Nadere informatieBasisstof 7 Genetische variatie
Afbeelding 33. RNA-interferentie.1 RNA bevat 2 complementaire sequenties die aan elkaar plakken, zodat er een haarspeld structuur ontstaat (1 van afbeelding 33). Het enzym Dicer knipt het dubbele RNA in
Nadere informatieGeslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel.
Samenvatting Voortplanting en ontwikkeling Geslachtelijke voortplanting: de kernen van twee geslachtscellen (eicel en zaadcel) versmelten. Dat het bevruchting. Ze vormen samen een nieuwe cel. Geslachtscellen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling Samenvatting door M. 1566 woorden 14 januari 2017 4,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 1: stofwisseling Paragraaf
Nadere informatieDe leraar legt dit eerst uit, daarna maken de leerlingen deze vragen
ANTWOORDEN SEKSUALITEIT A3 Opdracht Anticonceptiepil 1,3,5 Test jezelf tijdens de les! De leraar legt dit eerst uit, daarna maken de leerlingen deze vragen OPDRACHTEN 1 tijdens de les 4 B 2 D 3 C 5 C 6
Nadere informatievan een muskiet weer? Leg je antwoord uit.
30 3 VMBO KGT A BEANTWOORD DE VOLGENDE VRAGEN. Afbeelding 1 Bij een muskiet is het aantal chromosomen in een lichaamscel 6. In afbeelding 1 geven beide tekeningen schematisch een delende cel van een muskiet
Nadere informatieSamenvatting Biologie DNA
Samenvatting Biologie DNA Samenvatting door een scholier 2995 woorden 8 december 2005 6 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 3 DNA: het management van je cellen 3.1 DNA: geheimtaal (De bouw van
Nadere informatieGenen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen
Genen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen en embryo s Deze lezing: Introductie genen en gentechnologie Meer gentechnologie: crispr/cas9 Genetische modificatie van embryo s Drie-ouder
Nadere informatie6,8. Samenvatting door B woorden 4 januari keer beoordeeld
Samenvatting door B. 2188 woorden 4 januari 2017 6,8 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting biologie H6 voortplanting Paragraaf 6.1 embryonale ontwikkeling Bevruchting Tijdens de ovulatie
Nadere informatie6,8. Samenvatting door B. 999 woorden 25 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. H3 Voortplanting
Samenvatting door B. 999 woorden 25 juni 2016 6,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3 Voortplanting 1: Jongens en meisjes Primaire geslachtskenmerken: geslachtskenmerken die een
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: Eukaryote cel 7/2/2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be
Nadere informatie2. mitochondriën leveren de benodigde energie. Eiwit-flagellen zogen voor de beweging van staart
Vwo-5 ANTWOORDEN DE CEL OPDRACHTEN Een alvleeskliercel 1 De juiste volgorde is: 8 5 7 3 6 4 2 1 2 Voorbeeld van een juist ingetekende lijn: De lijn begint in de celkern, aangegeven met een m, loopt via
Nadere informatieVoortplanting. Hoofdstuk 6
Voortplanting Hoofdstuk 6 Leerdoelen Je kunt de delen van een baarmoeder met embryo kunnen noemen met hun functies en kenmerken Je kunt beschrijven hoe de geboorte van een kind plaatsvindt Bevruchting
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 2016 woorden 11 oktober keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 2016 woorden 11 oktober 2010 7 1 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 wat is biologie? Organisme- levende wezens Alle organisme vertonen levensverschijnselen Dingen in
Nadere informatie