Rol van de vroedvrouw

Transcriptie

1 Rol van de vroedvrouw Beroepsprofiel van de vroedvrouw: De vroedvrouw heeft 11 rollen binnen haar functie namelijk: Rol 1: Bewaker van de fysiologische zwangerschap, arbeid en het postpartum Rol 2: Evaluator van risicosituaties Rol 3: Samenwerker bij risicosituaties Rol 4: Bewaker van de psychosociale situatie Rol 5: Gezondheidspromotor Rol 6: Teamplayer, communicator en coördinator Rol 7: Coach Rol 8: Kwaliteitspromotor Rol 9: Bewaker van het juridisch kader en de deontologische code Rol 10: Evidence-based zorgverlener Rol 11: Professionele zorgverlener Voor het volledige profiel: (Bron: VBOV Vlaamse beroepsorganisatie vroedvrouwen) Statuut van de vroedvrouw: Vroedvrouwen kunnen in dienstverband werken (in het ziekenhuis, consultaties van de gynaecologen, ) of als zelfstandige ( in de eerstelijn: in verschillende organisaties zoals 10 de maand, wit-gele kruis, solidariteit voor het gezin, ). Ze kunnen er echter ook voor kiezen om gedeeltelijk in dienstverband te werken en in bijberoep zelfstandig ( meestal werkt het ziekenhuis dan met deze zelfstandige vroedvrouw). Beroepsuitoefening van de zelfstandige vroedvrouw: Het werkterrein situeert zich in de begeleiding van de normaal verlopende zwangerschap, de normale bevalling en het normaal verlopende kraambed. Dit omvat 3 luiken: 1. Prenataal (voor de bevalling) 2. Perinataal (tijdens de arbeid en bevalling) 3. Postnataal (net na de bevalling 1 jaar na de bevalling) Bovendien kan de vroedvrouw ook de preconceptionele zorg voor zich nemen dit uit zich vooral in het geven van gezondheidsvoorlichting (vb. in klassen worden deze lessen al vaak gegeven door een vroedvrouw, zij kunnen hier gerichter antwoorden op de vragen van de jongeren). 1

2 De prenatale begeleiding: De prenatale begeleiding omvat 3 luiken: 1. De medisch-verloskundige taak 2. Gezondheidspromotie 3. De psycho-sociale taak 1. De medisch verloskundige taak: De vroedvrouw mag enkel zwangerschappen begeleiden waarbij risico s uitgesloten zijn (vb. (zwangerschaps)diabetes, zwangerschapsvergiftiging, meerlingzwangerschap, stuitligging, ). Een belangrijk doel bij de taak van de vroedvrouw zal dan ook zijn om deze risico s te achterhalen en dan eventueel doorverwijzen naar de gynaecoloog. Vroedvrouwen mogen uiteraard ook risicozwangerschappen begeleiden, maar dit is in samenwerking met een gynaecoloog Verschillende taken: Handhaving van de gezondheid van de zwangere vrouw Bevorderen van een normaal verloop van arbeid, bevalling en kraambed Optimale gezondheid van de baby, moeder potentiële vader of moeder) Voorkomen van complicaties in de zwangerschap + erop voorbereid zijn Reduceren van maternale of neonatale sterfte tijdens de arbeid en bevalling 2. Gezondheidspromotie: Aansporen tot regelmatige, maandelijkse controle Voorlichting geven i.v.m. hygiëne tijdens zwangerschap (seksualiteit, voeding, emotionele veranderingen, lichamelijke verzorging) Aanleren van vaardigheden: kindsbewegingen herkennen, massage, relaxatie, vruchtwaterverlies, Voorbereiden op normaal arbeid, bevalling en kraambed Voorlichting geven i.v.m. lichamelijke veranderingen tijdens de zwangerschap en klachten + tips om dit te bestrijden Informatie geven over de ontwikkeling van de foetus: groei en ontwikkeling, optreden van hartactiviteit, optreden eerste kindsbewegingen Voorbereiden van de zwangere en haar partner op de verzorging en voeding van de baby Voorlichten i.v.m. contraceptie Openstaan + antwoorden van alle vragen van de zwangere vrouw en partner (ev. ook kinderen) Begeleiding bij het maken van keuzes Voorbereiden op ouderschap en kraamperiode 2

3 3. Psychosociale taak: Voorbereiden op ouderschap Informatie geven over kraamhulp en familiehulp Informatie geven over: zwangerschapsverlof, borstvoedingsverlof, ouderschapsverlof, kraamgeld, kinderbijslag, kennisgeving, aangifte geboorte Relationele zorgverlening: vertrouwensrelatie opbouwen tussen vroedvrouw en gezin Informatie aan alleenstaanden en ongehuwden Geven van bijstand op sociaal vlak vb. OCMW, Kind en Gezin, vertrouwenscentrum, mutualiteit, De prenatale medische begeleiding: Aantal consultaties: Voor de bevalling heeft de zwangere vrouw recht op 12 consultaties (hier zijn ook 2 huisbezoeken inbegrepen). In geval van een risicozwangerschap zal er moeten samengewerkt worden met een gynaecoloog kunnen er bijkomende consultaties ingeschakeld worden (enkel op voorschrift van gynaecoloog!). Werkwijze prenatale begeleiding: Er zijn 3 mogelijkheden: 1. De vroedvrouw voert de prenatale zorg volledig zelfstandig uit 2. Vroedvrouw werkt samen met een huisarts. Prenatale consultaties worden gelijk verdeelt (6 consultaties vroedvrouw en 6 consultaties huisarts) 3. Vroedvrouw werkt samen met de gynaecoloog deze samenwerking wordt het meest in praktijk gebruikt Tijdstip + onderzoeken tijdens prenatale consultaties: Tijdens eerste consultatie: o Anamnese afnemen o Bloedafname o Gewicht bepalen + BMI bepaling o Bloeddruk en pols o Urine-onderzoek (eiwitten in urine en urine-cultuur) o Bepalen van de zwangerschap Indien met echografie door gynaecoloog o Uitleg over testen i.v.m. syndroom van down Tijdstip overige consulten: o Tot 32 weken om de 4 weken, tot 38 weken om de 3 weken, op 40 e 41 weken om de 2 dagen in samenspraak met de gynaecoloog Onderzoeken: o Vervolledigen anamnese o Bloeddrukcontrole o Opsporing zwangerschapsdiabetes o Bloedonderzoek o Urine-onderzoek o Gewicht bepalen + BMI bepaling 3

4 o Echografie door gynaecoloog 3 echo s worden terugbetaald: op 12 weken vaststelling zwangerschap, weken: opsporen structurele afwijkingen, 36 weken eventuele liggingsafwijking o Vaginaal toucher op indicatie o Handgrepen van Leopold foetale ligging bepalen o Beluisteren van de foetale harttonen o Meten van de fundus o Bij enig gevoel van risico s moet de vroedvrouw overleg plegen met de gynaecoloog o Vroedvrouw houdt het verloskundig dossier bij Samenwerking vroedvrouw gynaecoloog Het is aangeraden als vroedvrouw om een goede samenwerking te hebben met een gynaecoloog vroedvrouwen moeten min. 2x doorverwijzen naar de arts (voor een echografie). Hierbij zal de vroedvrouw een brief richten naar de gynaecoloog en vermeld 1 van deze opties: medisch onderzoek + echografie, bijstand in geval van pathologische zwangerschap, bijstand in het ziekenhuis in geval van pathologische baring. 4

5 Perinatale begeleiding: Thuis bevallen: Wanneer de zwangere vrouw een normale zwangerschap heeft gehad, kan ze thuis bevallen met behulp van de vroedvrouw. Het is wel aangewezen om met 2 vroedvrouwen aanwezig te zijn onmiddellijk na de bevalling een vroedvrouw verantwoordelijk voor de moeder en de andere vroedvrouw is verantwoordelijk voor het kind. Bij een risicozwangerschap mag de arbeid thuis begeleidt worden, maar de bevalling moet plaatsvinden in een ziekenhuis! Taak vroedvrouw tijdens de ontsluitingsfase: Op eigen verantwoordelijkheid vaststellingen doen i.v.m. het ontsluitingsproces. Ze beoordeelt de verloskundige en algemene gezondheidstoestand door: Algemeen: o Bloeddruk, pols en temperatuur o Uitwendige inspectie Verloskundig: o Palpatie, handgrepen van Leopold o Beluisteren van de foetale harttonen o Vaginaal onderzoek Verantwoordelijkheden vroedvrouw: Bijhouden van verloskundig dossier Zorgen voor vochttoediening Amniotomie uitvoeren indien voorliggend deel niet opdrukbaar is en indien toestand er om vraagt Begeleiding van de pijnbeleving Begeleiding op sociaal vlak Begeleiding op psychisch vlak Toezicht en beoordeling van de evolutie van baringsproces door controle weeënactiviteit, vaststellen van vorderen van ontsluiting, observatie barende, evolutie van baringsmechanisme Erkennen van pathologische symptomen en onmiddellijk doorverwijzen (naar gynaecoloog tijdens de arbeid ambulance om naar ziekenhuis te gaan) Zorgen voor lege blaas Toezicht op de gezondheidstoestand van de foetus beluisteren van foetale harttonen, controle vruchtwater Zorgen voor hygiëne en comfort van de barende In samenwerking en na advies van de gynaecoloog: Deelnemen aan handelingen bij pathologische evolutie Apparaten bedienen om de gezondheidstoestand van het kind en de baarmoederactiviteit te beoordelen 5

6 Taak vroedvrouw tijdens de uitdrijvingsfase: De vroedvrouw mag volgende handelingen uitvoeren: Een episiotomie plaatsen Hechten van een episiotomie, 1 ste en 2 de graads rupturen Amniotomie Reanimeren Medewerking verlenen bij de toezicht van de patiënte onder anesthesie of analgesie De vroedvrouw mag volgende handelingen niet uitvoeren: Inwendige kering en extractie bij een stuitligging behalve in foetale nood Kunstmatige dilatatie van de baarmoederhals Manuele afhaling van de placenta behalve in dringende gevallen Gebruik van een verlostang of zuignap Uitvoeren of instandhouden van regionale, algemene of lokale verdoving, uitgezonderd lokale verdoving voor het hechten van het perineum Induceren van zwangerschapsafbreking Manuele exploratie van de baarmoeder behalve in dringende gevallen Indien de vroedvrouw tijdens de uitdrijvingsperiode pathologische tekens vaststelt moet ze beroep doen op een huisarts of de vrouw overbrengen naar het ziekenhuis. Verantwoordelijkheden vroedvrouw: Aanvang van stadium vaststellen: uitvoeren van inwendig onderzoek, observatie van persdrang, evaluatie foetale harttonen, weeënactiviteit, evaluatie vaginaal verlies Goede houding van de barende vrouw Aseptische voorbereiding van vulva en perineumstreek Blaas ledigen ev. blaassondage Voorbereidingen voor de eerste opvang van pasgeborene Begeleiden van de barende bij het persen + controle van vitale functies moeder en foetale harttonen Zelfstandig begeleiden van de bevalling, hierbij mag men: perineum infiltreren en episiotomie plaatsen, evalueren van perineum (rekbaarheid), controle omstrengeling, vrijmaken luchtwegen baby, bovenste schouder geboren laten worden, ev. hechten van ruptuur of episiotomie Bij complicaties beroep doen op een arts Taak vroedvrouw tijdens placentaire fase: Wanneer de vroedvrouw tijdens deze fase pathologische tekens ziet moet ze beroep doen op een huisarts of overbrengen naar een ziekenhuis. Verantwoordelijkheden vroedvrouw: Controle en onderzoek nageboorte Navelstrengbloeddonatie Bij rhesusnegatieve moeders navelstrengbloedafname + onderzoek Bij abnormaliteiten onderwerpen aan wetenschappelijk onderzoek Indien nodig: toedienen van baarmoedercontraherende medicatie Toezicht en uitvoering van verlossing van nageboorte 6

7 Postnatale begeleiding: Verantwoordelijkheden vroedvrouw: Bij kraamvrouw: Fundushoogte bepalen Informeren naar stoelgang en urine Bloedverlies bekijken Temperatuur, bloeddruk en pols meten Borsten (stuwing, tepelkloven, ) Hechtingen bekijken + verwijderen Op indicatie hemoglobine bepalen bloedafname Benen bekijken (i.f.v. flebitis of diep veneuze trombose) Psychologisch de vrouw en haar partner begeleiden Bij de pasgeborene: Informeren naar stoelgang en urine Informeren naar voeding Temperatuur meten Huid bekijken Gewicht bepalen Ademhaling controleren Kleur bekijken ev. bilirubine bepalen d.m.v. bloedafname Tonus beoordelen Ogen bekijken Navelstrengstomp bekijken Specifieke aandachtspunten: Voeding van de kraamvrouw Informeren wie men moet bellen bij klachten, vragen Indien nodig Rhogam toedienen binnen 48 uur na bevalling Indien nodig ijzersupplement geven Indien nodig Rubella vaccin regelen Kraamhulp inschakelen Afspraak maken voor na-controle Kind en Gezin verwittigen Bespreken van anticonceptie in het postpartum Aangifte van het kind controleren Vitamine K bij moeilijke bevalling Verslag van de zorg voor collega s en artsen 7

8 Kraamzorg in regio Asse: Zelfstandige vroedvrouwen: Men kan verschillende zelfstandige vroedvrouwen vinden via de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen. Hierbij kan men alle zelfstandige vroedvrouwen vinden binnen de regio. Link: Organisaties: Vroedvrouwenpraktijk: de Bakermat Site: Expertisecentrum kraamzorg: Volle Maan Site: D%5Bname%5D=Spreektaal&taxo%5B0%5D%5Bopt%5D=1&taxo%5B0%5D%5Bterm %5D=uwpqsftaxoall&taxo%5B1%5D%5Bname%5D=Gemeentes&taxo%5B1%5D%5Bo pt%5d&taxo%5b1%5d%5bterm%5d=uwpqsftaxoall&taxo%5b2%5d%5bname%5d=s pecialisaties&taxo%5b2%5d%5bopt%5d&taxo%5b2%5d%5bterm%5d=babymassage Vroedvrouwenorganisatie: De 10 de maand Link: Geboortehuis: t Volle Maantje Site: Organisatie: Landelijke thuiszorg (Zellik voor Vlaams-Brabant) Link: Wit-Gele kruis: Vroedvrouwenteam Link: Solidariteit voor het gezin: vroedvrouwenteam Link: 8

9 Koninklijk besluit betreffende de uitoefening van het beroep vroedvrouw Artikel 1 1. De houder of de houdster van de beroepstitel van vroedvrouw welke gerechtigd is in België het beroep van vroedvrouw uit te oefenen of er prestaties als vroedvrouw te verrichten is bevoegd om onder eigen verantwoordelijkheid het toezicht op zich te nemen van de zwangere vrouw bij wie een zwangerschap met verhoogd risico werd uitgesloten, om bevallingen te verrichten waarvan de evolutie zeer waarschijnlijk normaal zal verlopen, alsook om de begeleiding en verzorging van moeder en kind gedurende het normale post-partum waar te nemen. De normale zwangerschap en de normale bevalling zijn het geheel van fysiologische, mechanische en psychologische verschijnselen die leiden tot de tijdige spontane uitdrijving van de foetus in achterhoofdsligging en vervolgens van de placenta. 2. De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw is verplicht de nodige schikkingen te nemen om onvoorziene verwikkelingen binnen de kortst mogelijke tijd te verhelpen. 3. De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw is verplicht een verloskundig dossier bij te houden van elke ten laste genomen cliënte. Het dossier vermeldt inzonderheid de naam van de gynaecoloog en de benaming van het ziekenhuis, waarnaar de cliënte wenst te worden verwezen. Artikel 2. De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw dient over het nodige materieel te beschikken om : ter voorbereiding van de bevalling, aan de ouders raadgevingen te verstrekken over hygiëne en voeding; de diagnose van de zwangerschap te stellen; de zwangerschap te volgen; de bevalling uit te voeren en de eerste zorgen aan de pasgeborene toe te dienen tijdens het post-partum de verzorging te verzekeren en het toezicht uit te oefenen. Artikel 3. Bij de uitoefening van het beroep zal de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw waken over de strikte toepassing van de regels van hygiëne zowel tegenover de moeder en het kind als tegenover zichzelf. Zij/hij licht de ouders in inzake gezinsplanning. Artikel Gedurende het toezicht op het verloop van de zwangerschap moet de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw de zwangere vrouw aanzetten om zich aan een medisch onderzoek te onderwerpen tijdens het eerste en het laatste trimester van de zwangerschap. 9

10 2. De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw mag de diagnose van de zwangerschap stellen en moet zwangerschappen met verhoogd risico opsporen door indien nodig een of meerdere van de volgende onderzoeken en handelingen te verrichten of door erop toe te zien dat deze uitgevoerd worden : 1 het wegen; 2 urine-onderzoek; 3 meten van de bloeddruk; 4 meten van de hoogte van de baarmoederfundus; 5 abdominale palpatie; 6 beluisteren van de foetale harttonen; 7 vaginaal toucher en speculum onderzoek; 8 toezicht door cardiotocografie; 9 aanvraag voor echographisch onderzoek uit te voeren door een gespecialiseerd geneesheer; 10 aanvragen van bloedonderzoeken en andere aanvullende onderzoeken in het kader van de uitoefening van het beroep. Artikel 5. Tijdens de partus mag de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw: een amniotomie uitvoeren voor zover het voorliggend deel niet meer opdrukbaar is; een episiotomie toepassen; toepassen van reanimatiemaatregelen; overgaan tot het hechten van het perineum, bij een niet gecompliceerde scheur of episiotomie; medewerking verlenen bij het toezicht op de parturiente onder anesthesie of analgesie. Artikel 6. 1.Het is de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw inzonderheid verboden de volgende handelingen te verrichten : 1. Kunstmatige dilatatie van de baarmoederhals 2. Gebruik van de verlostang of de zuignap; 3. Uitvoeren of instandhouden van een algemene, regionale of lokale verdoving uitgezonderd lokale anesthesie voor de uitvoering en de hechting van een episiotomie; 4. Inwendige kering en extractie op stuitligging behalve in dringende gevallen van acute foetale nood; 5. Manuele extractie van de placenta behalve in dringende gevallen; 6. Manuele exploratie van de baarmoeder behalve in dringende gevallen; 7. Het induceren van een zwangerschapsafbreking 2.In afwijking van paragraaf 1, punt 3, mag de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw, op medisch voorschrift, de medicamenteuze onderhoudsdoses voorbereiden en toedienen via een door de arts geplaatste epidurale katheter met als doel een analgesie te bekomen tijdens de arbeid, de bevalling en het post-partum, uiteraard onverminderd de mogelijkheid voor de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw om de anesthesist tijdens de analgesie of de anesthesie te helpen en bij 10

11 te staan. In elke instelling wordt deze behandeling beschreven in een procedure die minstens de volgende toepassingsvoorwaarden bevat: een geneesheer-anesthesist moet beschikbaar zijn in de instelling, voor de duur van de epidurale analgesie, tijdens de arbeid en de bevalling, om eventuele problemen te kunnen oplossen; via een individueel schriftelijk voorschrift bepaalt de geneesheer-anesthesist de samenstelling van de analgeticumoplossing en bepaalt de dosis per tijdseenheid; de geneesheer-anesthesist injecteert de testdosis en/of de eerste bolus en begint de toediening van de onderhoudsdosis. De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw kan overgaan tot het onderhoud van de epidurale analgesie op basis van het medisch voorschrift; de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw houdt een specifiek blad bij voor de behandeling en de observatie, dat deel uitmaakt van het patiëntendossier; de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw gaat op medisch voorschrift over tot het terugtrekken van de peridurale katheter. Artikel 7. Indien de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw gedurende het toezicht op het verloop van de zwangerschap en tijdens de verschillende stadia van de bevalling en het post-partum pathologische tekens vaststelt moet zij/hij een beroep doen op een geneesheer of tot de overbrenging naar een ziekenhuis beslissen. In beide gevallen dient ze de nodige maatregelen te treffen. Artikel 8. In geval van sterfte van de moeder of neonatale sterfte moet de houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw onmiddellijk een geneesheer verwittigen. Artikel De houder of houdster van de beroepstitel van vroedvrouw is verplicht zich door middel van een permanente opleiding van 75 uur op vijf jaar, op de hoogte te houden van de evolutie in de domeinen van de beroepsuitoefening. De inhoud van de permanente opleiding moet worden goedgekeurd door de Federale Raad voor de Vroedvrouwen. 2. Indien wordt vastgesteld dat de betrokkene niet beantwoordt aan de voorwaarde gesteld in 1, dan krijgt zij/hij een waarschuwing. 3. Indien wordt vastgesteld dat na het verstrijken van een periode van een jaar, te rekenen vanaf de waarschuwing, de betrokkene niet is begonnen met het volgen of vervolledigen van de permanente opleiding, kan haar/zijn beroepstitel na advies van de Federale Raad voor de Vroedvrouwen worden ingetrokken. 4. De controle op de naleving van dit artikel gebeurt door de Minister tot wiens bevoegdheid de Volksgezondheid behoort. 11

12 Artikel 10. De overtredingen van de bepalingen van dit besluit worden bestraft met de straffen bepaald in het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de geneeskunde, de verpleegkunde, de paramedische beroepen en de geneeskundige commissies. Artikel 11. Het koninklijk besluit van 16 oktober 1962 betreffende de uitoefening van het beroep van vroedvrouw wordt opgeheven. Artikel 12. Onze Minister van Sociale Zaken is belast met de uitvoering van dit besluit. Bron: VBOV - Nieuwe wetten i.v.m. het uitoefenen van het beroep vroedvrouw Medicatie voorschrijven KB 15 december 2013 tot bepaling van de nadere regels en de bijzondere kwalificatiecriteria die de houder van de beroepstitel van vroedvrouw de mogelijkheid geven geneesmiddelen voor te schrijven, Publicatie : Artikel Zijn alleen ertoe gemachtigd om de geneesmiddelen autonoom voor te schrijven die in artikel 21octiesdecies 3, lid 2 van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen bedoeld zijn, de personen die houder zijn van de beroepstitel van <vroedvrouw> overeenkomstig artikel 21noviesdecies van hetzelfde besluit, en voor dewelke het programma van de opleiding tot <vroedvrouw> omvat : een opleidingsonderdeel algemene farmacologie, een opleidingsonderdeel van minimum 30 effectieve uren, hetgeen overeenkomt met 3 ECTS studiepunten, gespecialiseerde toegepaste farmacologie in verband met de specifieke beroepsuitoefening van <vroedvrouw> en de lijst van de geneesmiddelen waarvoor de vroedvrouwen het recht hebben deze autonoom voor te schrijven, en o een opleidingsonderdeel teratologie en o een opleidingsonderdeel toxicologie. De bijlage van het diploma van <vroedvrouw> afgeleverd door de onderwijsinstelling getuigt over de gelijkvormigheid van het programma met deze verplichting en toont aan dat de houder met vrucht is geslaagd voor een examen betreffende het opleidingsonderdeel gespecialiseerde toegepaste farmacologie. 2. Voor de vroedvrouwen die hun beroepstitel vóór 1 oktober 2014 hebben behaald, is een bijkomende opleiding van minimum 30 effectieve uren vereist, hetgeen overeenkomt met 3 ECTS studiepunten, over gespecialiseerde toegepaste farmacologie in verband met de 12

13 specifieke beroepsuitoefening van <vroedvrouw> en de lijst van de geneesmiddelen waarvoor de vroedvrouwen het recht hebben deze voor te schrijven, om de geneesmiddelen autonoom te kunnen voorschrijven die in artikel 21octiesdecies, 3, lid 2 van het voormeld koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 bedoeld zijn. Deze bijkomende opleiding wordt aangeboden door een onderwijsinstelling die beantwoordt aan de voorwaarden vastgelegd door de Gemeenschappen om de bacheloropleiding in de vroedkunde te organiseren of de "Bachelor in de verpleegkunde" of een overeenkomst hiervoor heeft met een erkende of gemachtigde instelling die hierboven vermeld werd. Deze personen bewijzen het met vrucht slagen van het examen betreffende de bijkomende opleiding gespecialiseerde toegepaste farmacologie, door middel van een getuigschrift afgegeven door de onderwijsinstelling die de bijkomende opleiding heeft georganiseerd. Bovendien bewijzen deze personen eveneens een opleiding te hebben gevolgd in algemene farmacologie, toxicologie en teratologie tijdens hun initiële opleiding of daarbuiten. De bewijzen dienen door de betrokkenen aan de Minister tot wiens bevoegdheid de Volksgezondheid behoort te worden verstuurd teneinde deze vroedvrouwen te registreren als gemachtigd om de geneesmiddelen autonoom voor te schrijven die in artikel 21octiesdecies, 3, lid 2 van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen bedoeld zijn. De geneesmiddelen die de vroedvrouwen mogen voorschrijven heeft betrekking tot de normale zwangerschap, normale bevalling en de eerste 3 maanden van het postpartum. Het Koninklijk Besluit van 1 september 2016 heeft een wijziging en uitbreiding voorzien van de oorspronkelijke lijst van geneesmiddelen die voorgeschreven mogen worden Medicatie in het kader van de normale zwangerschap Foliumzuur 0,4 mg of 4 mg (specialiteit of magistrale bereiding): primaire of secundaire preventie van neurale buisdefecten. Metoclopramidecomprimés van 10 of 20 mg (retard), siroop van 5 mg/ml: antiemeticum. Paracetamol, tabletten van 500 mg: pijnstillend, koortswerend. Schimmelwerende vaginale crèmes en zetpillen: lokale behandeling van symptomatische genitale schimmelinfecties. Nitrofurantoïne tabletten van 50 mg: eerste keuze desinfectant bij asymptomatische urinaire infectie, gedetecteerd tijdens de zwangerschap en onder voorbehoud van een medisch advies in tweede instantie na urinecultuur en antibiogram. Anti-Rho immunoglobuline D: IM ampullen. Preventie van iso-immunisatie bij rhesus negatieve moeders. Influenza vaccin: preventie van griep. Combinatievaccin kinkhoest - difterie - tetanus: beschermt de baby tijdens de eerste weken tegen verschillende ziektes in afwachting van zijn vaccinatie. Orale preparaten met ijzer: behandeling van een te laag ferritine gehalte. Ranitidine: 150 mg. Omeprazole: 20 mg. Behandeling van reflux. Gemicroniseerde progesteron: 200 mg. Orale en/of vaginale toediening. Preventie van symptomatische activiteit van de uterus. 13

14 Geneesmiddelen tijdens de arbeid en de bevalling Lidocaïne chloorhydraat. Mepivacaïne chloorhydraat. 1 en 2% zonder adrenaline. Plaatselijke verdoving voor het hechten van het perineum. Oxytocin: ampul van 10 IC. IM toediening. Ter preventie van post-partum bloedingen. Penicilline G of Amoxicilline: voor de moeders die GBS (groep-b-streptokokken) positief zijn om besmetting van pasgeborene te voorkomen. In het kader van een ziekenhuisbevalling. Geneesmiddelen gebruikt tijdens het postpartum Oxytocin: ampul van 10 IE. IM toediening. Bevorderen van de sub-uterine involutie. Diclofenac tabletten van 75 mg, zetpillen van 100 mg.ontstekingsremmend, pijnstillend. Ibuprofen: tabletten van mg. Ontstekingsremmend, pijnstillend. Paracetamol tabletten van 500 mg - 1 g, zetpillen van 600 mg. Pijnstillend, koortswerend. Antimycotica en/of antibacteriële crème: lokale behandeling van mycosis of van infecties van de tepels. Nystatine suspensie en miconazol gel: orale en/of lokale behandeling van mycosis van de zuigeling. Methylergometrine maleaat in orale druppels van 0,25 mg/ml: oxytocicum voor de baarmoederinvolutie. Misoprostol: tabletten van 0,2 mg rectaal of oraal. Ter behandeling van post-partum bloedingen. Fytomenadion (of vitamine K1): pediatrische ampullen. Preventie van bloedingen bij pasgeborenen. Anti-Rho immunoglobuline (D) in ampul IM ter preventie van iso-immunisatie bij Rhesusnegatieve moeders. Hepatitis B vaccin: specifieke immoglobulines tegen hepatitis B. Cabergoline: tabletten van 0,5 mg. Lactatieremming. Levonergestrel: tabletten van 0,03 mg. Orale hormonale contraceptiva op basis van zuiver progesteron. Desogestrel: tabletten van 0,075 mg. Orale hormonale contraceptiva op basis van zuiver progesteron. Ethinyl-estradiol: tabletten van 0,2 mg. Oestro-progestativa zonder progestatif van de 4de generatie. 14

15 Inhoud van de urgentietas voor de vroedvrouw die buiten het ziekenhuis werkt Medische zuurstof en toedieningsmateriaal (masker,...) Mayo canule. Steriele kompressen, verbanden...enz. Fysiologisch serum: 1 liter. Plasma expander: 1 liter. Oxytocin: ampul van 10 IE (5 ampullen). Preventie en behandeling van post-partum bloedingen. Misoprostol: tabletten van 0,2 mg rectaal of oraal (1 doos). Behandeling van postpartum bloedingen. 15-methyl-F2-a-prostaglandine (of carboprost): IM (2 ampullen). Behandeling van ernstige post-partum bloedingen. Adrenaline: Epipen, ampul van 0,3 mg. Reanimatie of behandeling van anafylactische shock. Bron: VBOV Vaccineren door vroedvrouwen: Overeenkomstig artikel 45, 2 van de gecoördineerde wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen van 10 mei 2015 mogen de vroedvrouwen de verpleegkunde beoefenen: Art De drager van de beroepstitel van vroedvrouw die haar of zijn diploma heeft behaald voor 1 oktober 2018, mag van rechtswege de verpleegkunde uitoefenen onder dezelfde voorwaarden als de dragers van de beroepstitel van gegradueerde verpleegkundige. De drager van de beroepstitel van vroedvrouw die haar of zijn diploma heeft behaald na 1 oktober 2018, mag van rechtswege de technische verpleegkundige verstrekkingen en de toevertrouwde medische handelingen die tot de verpleegkunde behoren, uitvoeren binnen het terrein van de verloskunde, de fertiliteitsbehandeling, de gynaecologie en de neonatologie. De voorbereiding en toediening van vaccins was vroeger een C-handeling, dus een medisch toevertrouwde handeling, die bovendien in aanwezigheid van de arts moest gebeuren. Het KB van 29 februari 2016 tot wijziging van het KB van 1990 inzake de lijst met verpleegkundige handelingen heeft, met ingang van 9 april 2016, deze situatie gewijzigd (1). Voortaan is het voorbereiden en toedienen van vaccins een B2-handeling, onder 1.7 Medicamenteuze toedieningen, dus een technische handeling op voorschrift van de arts. KB 29 februari 2016 tot wijziging van het koninklijk besluit van 18 juni 1990 houdende vaststelling van de lijst van de technische verpleegkundige verstrekkingen en de lijst van de handelingen die door een arts aan beoefenaars van de verpleegkunde kunnen worden toevertrouwd, alsmede de wijze van uitvoering van die verstrekkingen en handelingen en de kwalificatievereisten waaraan de beoefenaars van de verpleegkunde moeten voldoen, BS 30 maart

16 (1) KB 29 februari 2016 tot wijziging van het koninklijk besluit van 18 juni 1990 houdende vaststelling van de lijst van de technische verpleegkundige verstrekkingen en de lijst van de handelingen die door een arts aan beoefenaars van de verpleegkunde kunnen worden toevertrouwd, alsmede de wijze van uitvoering van die verstrekkingen en handelingen en de kwalificatievereisten waaraan de beoefenaars van de verpleegkunde moeten voldoen, BS 30 maart Bron: VBOV Bronnen: VBOV. (z.j.). Vroedvrouwen. Geraadpleegd op 31 oktober 2016 via De Grave, H. ( ). Organisatie van de zelfstandige vroedvrouwenpraktijk. [cursus]. Gent: Arteveldehogeschool. 16

17 Werking Kind en Gezin Kind en Gezin is een agentschap van de Vlaamse overheid. Het heeft de opdracht om actief bij te dragen tot het welzijn van jonge kinderen en hun gezinnen door dienstverlening op de beleidsvelden preventieve gezinsondersteuning, kinderopvang en adoptie. Deze dienstverlening is gratis. (Kind en Gezin, z.j.) Dienstverlening Kind en Gezin Voor geboorte Er wordt veel informatie aangeboden zwangerschapsboekje + brochures, zwangerschapsnieuwsbrieven, infosessies kind op komst, website, Kennismakingsbezoek Huisbezoeken Tijdens de eerste dagen na de geboorte brengt de RV een bezoek in de kraamkliniek of thuis Vertelt wat K&G doet en luistert naar vragen en ervaringen en geeft advies op maat Maakt dossier aan voor je kind Krijgt een kindboekje Tijdens ieder contact maakt K&G tijd voor wat je wil bespreken. Tijdens de eerste maanden na de geboorte brengt de RV min 1 huisbezoek Ze kan het hebben over: Ervaringen als ouder en veranderende partnerrelatie Leren kennen van eigen kind, observeren en signalen herkennen Groei kind Veilig slapen Ondersteuning van vroedvrouw of andere partners alle belangrijke gegevens worden genoteerd in het kindboekje en dossier. Ouders kunnen dit zelf aanvullen + vragen noteren Gehoortest Oogtest Consulten Voert men meestal uit wanneer de baby 2 4 weken oud is (baby slaapt nog veel) Uiterst betrouwbare test aangeboren gehoorafwijkingen kort na de geboorte op te sporen Is veilig, pijnloos, betrouwbaar en gratis De ogen worden getest op het consult van 12 en 24 maanden opsporen van een lui oog Op 10 belangrijke momenten in de ontwikkeling van het kind is er een gratis consult voorzien op het consultatiebureau. Hier wordt de groei, gezondheid en ontwikkeling van het kind opgevolgd, ook vaccinaties worden hier gegeven. 17

18 Je krijgt een afspraak bij de RV of arts 6 consulten bij de arts en min 4 consulten bij RV Wat gebeurt er tijdens consult? Een vrijwillige medewerker van het consultatiebureau meet en weegt je kind bij elk bezoek. De verpleegkundige en/of arts volgt de gezondheid van je kind op en dient de nodige vaccins toe. De verpleegkundige en/of arts onderzoekt de ontwikkeling van je kind: fijne en grove motoriek, communicatie, cognitief en sociaal gedrag. Dit gebeurt aan de hand van het Van Wiechenonderzoek. Je kan in gesprek gaan over borstvoeding, voeding, opvoeding, verzorging, ouderschap,... Op deze preventieve consulten worden geen behandelingen gestart, gestopt of gewijzigd. Hiervoor verwijst hij je naar de behandelend arts. Opvoeding Ouders met kinderen tot drie jaar kunnen met hun eigen verhaal en vragen over opvoeding terecht op het spreekuur opvoedingsondersteuning. Je kan je situatie bespreken met een medewerker van Kind en Gezin die geschoold is in pedagogisch advies. Dit kan in één gesprek of in enkele gesprekken van ongeveer een uur. Hij of zij kan samen met jou op zoek gaan en kan je vast op weg helpen. Zo n spreekuur kan een hele hulp zijn. Deze dienstverlening is gratis. Bron: K&G. (z.j.). Kind en Gezin. Geraadpleegd op 31 oktober 2016 via 18