SCIOS inspectiecongres

Transcriptie

1 Parallelsessie 5: Elektrisch materieel en brandrisicobeoordeling SCIOS inspectiecongres Frank Smits, Parkstad Inspecties De inspecties volgens scope 10 worden in de markt breed geaccepteerd. Verzekeringsmaatschappijen nemen in polissen toenemend de eis op dat inspecties door scope 10 gecertificeerde bedrijven en daarvoor bevoegde personen uitgevoerd moeten worden. De inspectie is een echte risicoinspectie. Dus risicoanalyse speelt een belangrijke rol. Frank Smits zal in zijn presentatie dieper ingaan op het verschil met de traditionele scope 8 inspectie, de gevraagde risicoanalyses en aan de hand van praktijkvoorbeelden laten zien hoe deze in het veld uitgevoerd kunnen worden. Beoordelingsmethode NTA 8220 Kwaliteitssysteem SCIOS Scope 10

2 Wat is er mis met de NEN 3140? Nieuwe installaties tot 1995: Bouw en woningtoezicht gemeente - Bouwbesluit Installateur monteerde en nutsbedrijf beoordeelde Nutsbedrijf erkende de installateur om zijn kwaliteit Opleidingen Meetapparatuur Ervaringen De inspecteur van het nutsbedrijf bepaalde samen met de installateur de kwaliteit Wat is er mis met de NEN 3140? Nieuwe installaties vanaf 1995: Bouw en woningtoezicht gemeente - Bouwbesluit Nutsbedrijven houden zich bezig met corebusiness Installateur doet zelf de opleverinspectie volgens NEN 1010 hst 6 Technisch dossier Inspectierapport Opdrachtgevers weten dit niet en gaan uit van vakkennis installateur Erkend installateur (SEI Sterkin) Waarborg installateur BRL 6000 installateur controle door Certificerende Instelling Marktpartijen regelen kwaliteit en veiligheid

3 Wat is er mis met de NEN 3140? Bestaande installaties, vallend onder de Arbowet: Arbeidsomstandighedenbesluit 3.4 en 3.5 NEN 3140 plus NEN 1010 EN Toestelnormen Leveranciersvoorschriften van jaar van oplevering Installateur / Inspectiebedrijf nav RI&E Kwaliteitsborging: SCIOS Scope Wat is er mis met de NEN 3140? De verzekeraar in polisvoorwaarden: NEN 3140 plus NEN 1010 en andere zaken uit het jaar van oplevering 3 jaar 5 jaar afhankelijk van risico Kwaliteitsborging wordt niet gevraagd SCIOS Scope

4 Risico s door elektriciteit Elektra 35% = 10% van nettopremie! Premie 100% Schade 56% Brand 55% Analyse van de Interpolis portefeuille (2007) MKB / AGRO Risico s door elektriciteit Overzicht uitgevoerde keuringen Sector Aantal Agro: akkerbouw 8 Agro: veehouderij 17 Agro: glastuinbouw 12 Agro: bollenteelt 9 MKB: Horeca 26 MKB: Industrie (hout, metaal, kunststof, drukkerij) 29 MKB: Detailhandel food en non-food 10 MKB: Verhuur onroerend goed 9 Totaal

5 Risico s door elektriciteit Resultaten keuringen Verdeling aantal gebreken 8% oorzaak afwijking (AGRO) 26% eerste aanleg onderhoud gebruik Resultaten MKB: - Weinig gevaar 28% - Matig gevaar 37% - Gevaarlijk 30% - Levensgevaarlijk 5% oorzaak afwijking (MKB) 66% Resultaten Agro - Weinig gevaar 14% - Matig gevaar 52% - Gevaarlijk 33% - Levensgevaarlijk 2% 60% 11% 29% oorzaak ontwerp-eerste aanleg oorzaak onderhoud oorzaak gebruik Risico s door elektriciteit Conclusies: Bij alle bedrijven (100%) afwijkingen. Op 20% van de bedrijven levensgevaarlijke afwijkingen. De grootste groep afwijkingen in classificatie matig gevaar en gevaarlijk. Ongeveer 20% van alle afwijkingen draagt bij aan verhoogd brandgevaar; per sector ongeveer gelijk. Rest is gevaar van aanraking en doelmatigheid. Afwijkingen vrijwel allemaal (98%) visueel waar te nemen. Slechts klein deel (2%) middels metingen of beproevingen. Goede opleveringskeuring, periodiek inspecteren en herstellen van afwijkingen zal leiden tot minder afwijkingen en gevaar verkleinen

6 De verzekeraar Merkt verbetering door NEN 3140 clausule, maar loopt tegen de volgende beperkingen aan: Inspecties worden niet uitgevoerd Kwaliteit van uitgevoerde inspecties en opgestelde rapporten onvoldoende Alleen de vaste installaties worden geïnspecteerd Aantal schades verminderen, maar uitkeringsbedrag wordt groter De verzekeraar Ging samen met belanghebbenden op zoek naar een nieuwe kwaliteitsslag: Verbond van Verzekeraars VvV Installatiebranche UNETO-VNI Onafhankelijke inspecteurs ikeur NEN en SCIOS Resultaat: NTA 8220 als standaard voor de methodiek Scope 10 als inspectie-kwaliteitsstandaard voor het uitvoeren van NTA

7 Overwegingen: Brand is een groot gevaar voor mens, dier en milieu en kan leiden tot grote economische schade. Een brand met een elektrische oorzaak beperkt zich niet alleen tot: - een elektrische installatie, of - in een elektrisch apparaat of - in een elektrische uitrusting van een machine of - een combinatie hiervan. Daarom is de NTA 8220 methode voor het beoordelen van elektrisch materieel op brandrisico van toepassing op al dit elektrisch materieel Overwegingen: Verspreiding van brand is een belangrijk aandachtspunt in NTA 8220 Voorgeschreven beoordeling: 1. het elektrisch materieel op brandrisico, 2. in de nabijheid van het elektrisch materieel brandbaar materiaal aanwezig is dat kan gaan branden

8 Overwegingen: De beoordelingsmethode NTA 8220 bestaat uit - visuele waarnemingen, - metingen en - beproevingen Overwegingen: De volgende kennis is nodig: van de materialen waaruit elektrisch materieel bestaat: de oorzaken waardoor elektrisch materieel kan gaan branden; de brandeigenschappen van materiaal in de omgeving van elektrisch materieel; de wijze waarop materiaal in de omgeving van elektrisch materieel kan gaan branden. NTA 8220 voorziet in enige mate in die kennis

9 Overwegingen: De beoordelingsmethode NTA 8220 is ontwikkeld voor : - In gebruik zijnde elektrische installaties, - apparaten en - uitrusting van machines Overwegingen: De beoordelingsmethode NTA 8220 is ontwikkeld voor in gebruik zijnde elektrische installaties, apparaten en uitrusting van machines. Het beoordelen van nieuwe elektrische installaties, apparaten en uitrusting van machines is niet opgenomen in NTA En ook niet het beoordelen na uitbreidingen, wijzigingen of reparaties. Eén en ander is geregeld, bijvoorbeeld in de normen NEN 1010, NEN EN IEC

10 Overwegingen: Het feit dat NTA 8220 bestaat, betekent niet automatisch een verplichting om deze toe te passen. Het toepassen van NTA 8220 is alleen verplicht als dat: door de wetgever in een wet of een besluit dit is bepaald; in een zakelijke overeenkomst dit is overeengekomen; a) door assuradeuren die dekking verlenen tegen risico s van schade, zoals brand of aansprakelijkheid is voorgeschreven b) in huur- en verhuurcontracten, gebruikersovereenkomsten voor gedeelde eigendommen en in reglementen van verenigingen van eigenaren dit is opgenomen. Als een assuradeur het toepassen van NTA 8220 heeft voorgeschreven, kan het claimen van eventuele schade bij die assuradeur onmogelijk zijn als NTA 8220 niet is toegepast Overwegingen: Het doel van NTA 8220 is om de kans op schade door brand met een elektrische oorzaak te verminderen

11 Overwegingen: Het doel van NTA 8220 is om de kans op schade door brand met een elektrische oorzaak te verminderen Bij het uitvoeren van de beoordelingsmethode NTA 8220, moeten de regels voor veilig werken met elektrotechnische gevaren, zoals vastgelegd in de norm NEN 3140, worden toegepast NTA 8220 methodiek is anders dan NEN 3140 Het doel van de NTA 8220 is om de kans op schade door brand met een elektrische oorzaak te verminderen Hierbij wordt rekening gehouden of er: bij omstandigheden waarbij elektrische materieel abnormaal of oneigenlijk gebruikt wordt bij een defect aan het elektrisch materieel in relatie tot de omgeving Oneigenlijk gebruik Normaal gebruik Defect brand kan ontstaan

12 NTA 8220 methodiek is anders dan NEN 3140 Het doel van de NTA 8220 is om de kans op schade door brand met een elektrische oorzaak te voorkomen of te reduceren Hierbij wordt rekening gehouden of: Bij de omstandigheden waarbij elektrische materieel abnormaal of oneigenlijk gebruikt wordt Bij een defect aan het elektrisch materieel in relatie tot de omgeving Oneigenlijk gebruik Normaal gebruik Defect brand kan ontstaan NTA 8220 methodiek is anders dan NEN 3140 Het doel van de NTA 8220 is om de kans op schade door brand met een elektrische oorzaak te verminderen Hierbij wordt rekening gehouden of er: bij omstandigheden waarbij elektrische materieel abnormaal of oneigenlijk gebruikt wordt bij een defect aan het elektrisch materieel in relatie tot de omgeving Gebruik Omgeving ET als ontstekingsbron NTA 8220 brand kan ontstaan en zich kan verspreiden

13 Elektriciteit als ontstekingsbron Door o.a. een defect, een gebrek, verkeerd gebruik of ondeskundig installatiewerk kan er ergens in de elektrische installatie of de aangesloten gebruiker overmatige warmteontwikkeling optreden. Deze warmteontwikkeling kan leiden tot een brand. Met name als het elektrische gebrek zich nabij een brandbare stof bevindt. Elektriciteit = potentiële ontstekingsbron Omgeving = potentiele verspreider Meest voorkomende brandoorzaken elektrisch materieel overbelasting (kort)sluiting (low impedance fault) overgangsweerstand (high impedance fault) arcing (high impedance fault) oververhitting Vaak betreft het een combinatie van bovenstaande oorzaken die leidt tot het ontstaan van brand

14 Overgangsweerstanden Voorbeeld: je komt in de pantry van een winkel en je treft een tafelcontactdoos aan met daarop aangesloten: - Koelkast 200W - Waterkoker 1500W - Senseo 1500W - Magnetron 700 W Overgangsweerstanden Voorbeeld: je komt in de pantry van een winkel en je treft een tafelcontactdoos aan met daarop aangesloten: - Koelkast 200W - Waterkoker 1500W - Senseo 1500W - Magnetron 700 W Als er pauze is, kunnen alle apparaten tegelijk worden aangezet. Men weet dat de magnetron niet samen met de waterkoker mag lopen

15 Overgangsweerstanden Voorbeeld: je komt in de pantry van een winkel en je treft een tafelcontactdoos aan met daarop aangesloten: - Koelkast 200W - Waterkoker 1500W - Senseo 1500W - Magnetron 700 W Als er pauze is, kunnen alle apparaten tegelijk worden aangezet. Men weet dat de magnetron niet samen met de waterkoker mag lopen. Gegeven: Er is een overgangsweestrand van 1,5 ohm in de aansluiting van de waterkoker Overgangsweerstanden Voorbeeld: je komt in de pantry van een winkel en je treft een tafelcontactdoos aan met daarop aangesloten: - Koelkast 200W - Waterkoker 1500W - Senseo 1500W - Magnetron 700 W Als er pauze is, kunnen alle apparaten tegelijk worden aangezet. Men weet dat de magnetron niet samen met de waterkoker mag lopen. Gegeven: Er is een overgangsweestrand van 1,5 ohm in de aansluiting van de waterkoker. Wat is de warmte die kan ontstaan bij de slechte verbinding in de stekker van de waterkoker?

16 Overgangsweerstanden Voorbeeld: je komt in de pantry van een winkel en je treft een tafelcontactdoos aan met daarop aangesloten: - Koelkast 200W - Waterkoker 1500W - Senseo 1500W - Magnetron 700 W Als er pauze is, kunnen alle apparaten tegelijk worden aangezet. Men weet dat de magnetron niet samen met de waterkoker mag lopen. Gegeven: Er is een overgangsweestrand van 1,5 ohm in de aansluiting van de waterkoker. De kabel van het verlengsnoer heeft een weerstand van 2 ohm Vraag 1: wat is de warmte die kan ontstaan bij de slechte verbinding in de stekker van de waterkoker? Vraag 2: wat is de warmte die kan ontstaan in de kabel? Overgangsweerstanden Warmte in een installatie is een gevolg van de stroom die door de installatie vloeit: P W =I 2 R Bijvoorbeeld: Niet goed aangeknepen kabelschoen Slechte schroefverbinding Gecorrodeerde aansluitingen Zie ook de volgende foto s

17 Overgangsweerstanden: niet onder schroef Overgangsweerstanden: opwarming

18 Vlambogen (Arcing) Dat was de ontsteking, en dan? Welke materialen liggen er in de omgeving?

19 Ontbrandingstemperaturen materialen Uitwendige vervuiling van elektrisch materieel Zie je het probleem?

20 Uitwendige vervuiling van elektrisch materieel

21 Coderingen op armaturen Codering dat je het armatuur op brandbare of ontbrandbare materialen mag monteren Dit gold tot Tegenwoordig moeten alle armaturen voldoen aan de F-classificering Bij een D-markering geeft de fabrikant aan dat het armatuur geschikt is voor montage in een stoffige omgeving

22

23 BOW-TIE (risicoanalysetechniek) Risicoanalyse van een elektrabrand (BOW-TIE)

24 Risicoanalyse van een elektrabrand (BOW-TIE) Maak het verschil!

25 Case het vlinderdasmodel Het filmpje van de föhn: In een woonhuis is door brand in een föhn grote schade ontstaan. De föhn lag op bed. In de BOW-TIE ziet dit er dan als volgt uit: Loslaten Inspectie brandrisico s is geen NEN 3140 inspectie: Risico s beoordelen is niet zwart-wit, maar heel veel tinten grijs Accepteer dat je niet alles kan zien Geen checklist Wel kunnen beargumenteren waarom een afwijking genoteerd wordt of niet (BOW-TIE) Gebruik je gezond-boeren-verstand

26 loop rond met de branddriehoek in gedachte in combinatie met: NTA8220 vraagt een andere manier van denken Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg

27 Vragen?