Veiliger buurten. Betrek burgers bij het bestuur Er is nog leven na de politiek Plattelandsgemeenten niet altijd minder bestuurskrachtig

Transcriptie

1 Lokaal Nr 16 Lokaal is het magazine van de lokale besturen en verschijnt 2 x per maand 20 x per jaar VVSG vzw, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel Afgiftekantoor Kortrijk Masspost P2A9746 Veiliger buurten Betrek burgers bij het bestuur Er is nog leven na de politiek Plattelandsgemeenten niet altijd minder bestuurskrachtig

2 werkveld veiligheidsbeleid 24 I 16 oktober 2012 I Lokaal

3 Samenwerken om rondtrekkende dadergroepen te klissen Rondtrekkende dadergroepen die woning- en winkelinbraken plegen, zijn een probleem dat de lokale politie niet alleen aankan. Gecoördineerde samenwerking met de federale politie en de gerechtelijke overheid is noodzakelijk. In het arrondissement Mechelen is de samenwerking de voorbije jaren aangescherpt, met resultaat. tekst nadja desmet en bart van moerkerke beeld bart lasuy, gfs In de tweede helft van 2011 stelde de federale gerechtelijke politie een sterke toename van het aantal woninginbraken vast, gepleegd door rondtrekkende dadergroepen. Voor Eddy De Raedt, directeur eigendomsdelicten bij de federale gerechtelijke politie, was dat het sein om de afhandeling van die problemen aan te scherpen. Samenwerking met de lokale politie en met het parket is noodzakelijk om successen te boeken, zegt hij. Een goed voorbeeld is de werkwijze in het gerechtelijk arrondissement Mechelen. In 2009 hadden we hier 1450 woninginbraken, vult directeur van de gerechtelijke politie Mechelen Johan Geentjens aan. We hebben toen afspraken gemaakt met de gerechtelijke overheden, met de lokale besturen en met de politiezones in het arrondissement om de rondtrekkende dadergroepen aan te pakken. We hebben ingezet op het verbeteren van de eerste vaststellingen door de politie na een inbraak, op het verbeteren van de kwaliteit en de snelheid van informatie-uitwisseling, op het opnemen van meer sporen op de plaats van de feiten. We hebben extra onderzoekscapaciteit vrijgemaakt. We hebben meer acties opgezet om een ontradend effect te genereren, we hebben de buurtgerichte recherche versterkt. Parket en onderzoeksrechters engageerden zich om mee te werken. Dat heeft ertoe geleid dat onderzoeken nu sneller afgewerkt worden. Ook ontstond de mogelijkheid om in diverse dossiers de daders onder de banden van het aanhoudingsmandaat te laten verwijzen naar de correctionele rechtbank. En dan is er het sluitstuk op administratief vlak: als de daders uit zo n dossier vrijkomen uit de gevangenis, volgt er automatisch een repatriëring en een ministerieel besluit tot verwijdering van het grondgebied. Die manier van samenwerken loont. In 2010 was het aantal woninginbraken in het arrondissement Mechelen historisch laag, ongeveer In 2011 was Yves Bogaerts: Een goede doorstroming van de informatie tussen lokale en federale politie is cruciaal om rondtrekkers te kunnen opsporen. er weer een toename maar die was lang niet zo groot als in andere arrondissementen. Voor 2012 is er een duidelijke daling. Eddy De Raedt: Ook in sommige andere arrondissementen bestaat er een goede samenwerking maar het is belangrijk dat we overal een even hoog Lokaal I 16 oktober 2012 I 25

4 werkveld veiligheidsbeleid niveau halen. Anders verschuift een deel van de problemen naar de arrondissementen waar niet zo gecoördineerd en doortastend wordt opgetreden. Lokale beleidskeuzes Burgemeester Bart Somers van Mechelen erkent de rol van het lokale bestuur in het veiligheidsbeleid. Het lokale bestuur wordt steeds meer de regisseur van de veiligheidsketen. Eerst was er de lokale politie, daar is het preventieluik bijgekomen. Daarna kwamen de gemeentelijke administratieve sancties. Nu vraagt de Vlaamse overheid extra inspanningen van ons om ex-gedetineerden bij te staan bij de re-integratie in de samenleving. Dat is nazorg. In Mechelen financieren we samen met de Vlaamse overheid de bouw van een gesloten jeugdinstelling. We regisseren dus steeds meer aspecten van integrale veiligheid. De vraag is wat een lokaal bestuur kan doen in de strijd tegen rondtrekkende dadergroepen. Voor de burgemeester zijn er twee soorten daders. De eersten wonen in Mechelen. Die scène hebben we redelijk goed in beeld, we kennen die mensen. We zetten ook in op vroege detectie van jongeren die op het verkeerde pad dreigen te geraken. De lokale integrale benadering werkt goed voor die daders. Een heel ander soort criminaliteit zijn de rondtrekkers. Die doen gedurende vier, vijf dagen inbraken en zijn weer weg. Van die mensen hebben we geen beeld. Mechelen is centraal gelegen, daders zitten snel op de autosnelweg. Wat kan een lokaal bestuur daartegen doen? We hebben op de invalswegen ANPR-camera s geplaatst die de voertuigen registreren die de stad in- en uitrijden. We voeren Werner Cazaerck: De manier van opereren van de rondtrekkende dadergroepen bevestigt het belang van preventie. Veel mensen nemen geen preventieve maatregelen, maar dat verandert als er in een buurt enkele woninginbraken zijn geweest. preventiecampagnes, we geven subsidies voor het beveiligen van woningen, we gebruiken het systeem van SDNA om voorwerpen te markeren. Lokale besturen hebben te vaak een gevoel van onmacht en frustratie tegenover die dadergroepen, maar ze kunnen wel degelijk iets doen. Als we 1,1 miljoen euro investeren in camera s, als we de labcapaciteit opdrijven om het sporenonderzoek te verbeteren, dan zijn dat beleidskeuzes. Marleen Vanderpoorten, burgemeester van Lier, dat ook in het gerechtelijk arrondissement Mechelen ligt, is het eens met haar collega. Wij hebben dan wel geen camera s geïnstalleerd maar we investeren in de kwaliteit van de technische vaststellingen. En de lokale politie is bezig met een ronde langs alle woningen om er de technopreventief advies te geven. Een lokaal bestuur moet zijn verantwoordelijkheid opnemen. Informatiedoorstroming Ook het werk van de lokale politie bij het opsporen van rondtrekkende dadergroepen is onmisbaar. Bij elke inbraak doen onze mensen mee de technische vaststellingen, zegt korpschef Yves Bogaerts van de politiezone Mechelen. De kwaliteit van die vaststellingen is heel belangrijk. Het zijn die gegevens die het mogelijk maken links te leggen met andere feiten die soms aan de andere kant van het land gepleegd zijn. Een goede doorstroming van de informatie tussen lokale en federale politie is cruciaal om rondtrekkers te kunnen opsporen. Gebeurt er s nachts een inbraak, dan moeten alle gegevens daarover de volgende morgen in Brussel zijn, bij de federale gerechtelijke politie. En omgekeerd moet die centraal ingezamelde informatie weer naar de arrondissementen en de politiezones gebracht worden zodat zij bijvoorbeeld weten voor welke voertuigen en personen ze oog moeten hebben. Het sluitstuk van de keten is de gerechtelijke opvolging van het dossier. Het parket van het gerechtelijk arrondissement Mechelen heeft van rondtrekkers een prioriteit gemaakt, verduidelijkt procureur Linda De Vriendt. We zijn veel alerter om iemand als rondtrekker te weerhouden. We reageren veel sneller door rondtrekkende daders onmiddellijk voor de onderzoeksrechter te brengen. De onderzoeksrechters volgen ons doorgaans en vaardigen dikwijls een aanhoudingsmandaat uit. Dat de samenwerking vruchten afwerpt, bewijst het feit dat er dit jaar een tweede referentiemagistraat voor rondtrekkende daders werd aangeduid in het arrondissement, niet omdat het aantal feiten is toegenomen maar omdat de pakkans groter is geworden. De kans op een effectieve veroordeling van de opgepakte personen wordt mee bepaald door de kwaliteit van het dossier en dus van het werk dat iedereen in de keten levert en dat begint bij de lokale politie. Daarom ook is de samenwerking zo belangrijk. Omdat ik dergelijke dossiers van zeer nabij opvolg, kan ik, via de onderzoeksrechter, nog bepaalde zaken bijsturen die van belang zijn bij de behandeling van de zaak voor de correctionele rechtbank. Eenvoudige organisatie Als een dadergroep wordt opgerold, resulteert dat niet alleen in de opheldering van een reeks inbraken, het doet het aantal feiten in de daaropvolgende 26 I 16 oktober 2012 I Lokaal

5 maanden ook dalen. Een groep heeft vaak een claim op een regio. Worden die mensen opgepakt, dan duurt het doorgaans zes weken tot twee maanden voordat een andere groep actief wordt. Johan Geentjens verduidelijkt hoe rondtrekkende daders tewerk gaan. Het zijn geen criminele syndicaten of extreem goed georganiseerde bendes. Hun organisatie is dikwijls zeer eenvoudig. Het zijn mensen van buitenlandse, meestal Oost-Europese origine. De leden van de groep hebben vaak familiebanden, ze wonen samen of maken gebruik van telefoon en mail om in contact met elkaar te blijven. Ze zijn zeer mobiel en dat maakt het voor ons moeilijk om hen in te rekenen. De ene dag plegen ze inbraken in Mechelen, de volgende dag aan de kust. Dikwijls hebben ze ook familie in andere landen, regelmatig wisselen leden van de groep van standplaats. Ook het inbraakmateriaal dat ze gebruiken is eenvoudig, vaak is het niet meer dan een schroevendraaier. Ze bereiden hun inbraken niet echt voor. Ze gaan op pad, zien een opportuniteit en breken in. Als buit gaan ze voor cash, gebruiksgoederen en juwelen, zaken die ze makkelijk kunnen helen. Dat gebeurt dan hier of in hun land van herkomst, afstand speelt voor hen geen rol. De manier van opereren van de rondtrekkende dadergroepen bevestigt het belang van preventie, zegt Werner Cazaerck, korpschef van de zone Lier. Veel mensen nemen geen preventieve maatregelen, maar dat verandert als er in een buurt enkele woninginbraken zijn geweest. Dat is voor ons het moment om folders te bussen en bij mensen langs te gaan voor advies. Er moet veel meer aandacht naar goede sloten gaan. De klassieke preventiemaatregelen werken ook voor deze dadergroepen, het is belangrijk om dat te beseffen. Het lokale bestuur en de lokale politie moeten hierin hun rol opnemen. Bart Somers: We proberen nieuwe sociale cohesie op te bouwen. Het is ook onze ambitie om geen achtergebleven buurten te hebben, gemengde buurten zijn ideaal. Bezoeken aan huis De leden van rondtrekkende dadergroepen mogen dan wel zeer mobiel zijn, ze moeten ook ergens wonen. En ook hier is een rol weggelegd voor het lokale bestuur en de lokale politie. Bart Somers: Een goed stedelijk beleid investeert in nieuwe sociale samenhang bijvoorbeeld via wijkmanagers, via het ondersteunen van buurtinitiatieven of het organiseren van inspraak van buurten, via het helpen opzetten van buurtinformatienetwerken. We proberen nieuwe sociale cohesie op te bouwen. Het is ook onze ambitie om geen achtergebleven buurten te hebben, gemengde buurten zijn ideaal. Maar als gemeente of stad ben je ook afhankelijk van wat er in de ruimere regio gaande is. Wat in Brussel of Antwerpen gebeurt, heeft bijvoorbeeld gevolgen voor Mechelen. Het wekt geen verbazing dat veel rondtrekkende dadergroepen de meer anonieme, grote steden als uitvalsbasis gebruiken. Maar afgelopen zomer nog werd er een groep opgepakt die zich in Heist had gevestigd. Natuurlijk kan de wijkagent zo n zaak niet oplossen, maar je hebt hem wel nodig, zegt Johan Geentjens. De informatie die hij aanbrengt, is een puzzelstukje dat naar de uiteindelijke oplossing leidt. Om rondtrekkende daders op te sporen is het van groot belang dat het lokale bestuur en de lokale politie zicht houden op wie in de gemeente of stad komt wonen. Ze mogen het contact met de bevolking niet verloren laten gaan. De Lierse burgemeester Marleen Vanderpoorten is zich daarvan bewust: Op het vlak van wonen hebben wij, net als de meeste lokale besturen, onze inspanningen opgedreven. Onze ambtenaren leggen veel meer huisbezoeken af, ze hebben een veel beter zicht op wat er zich op het grondgebied afspeelt dan vroeger. Mechels korpschef Yves Bogaerts bevestigt: We zetten heel veel in op controle: wonen die mensen hier? Is dat geen fictief adres? Is dat geen broeihaard van mensen die hier komen slapen om van hieruit uit te zwermen? Die intensieve werkwijze legt veel druk op het lokale korps, maar ze levert resultaten op. De successen die we boeken in het arrondissement Mechelen bewijzen dat samenwerken loont, besluit Eddy De Raedt. Als we een dadergroep kunnen uitschakelen, dan is dat het resultaat van het werk van de hele keten. En daarin zijn het lokale bestuur en de lokale politie zeer belangrijke schakels. Ik roep hen op om samen met de federale politie en de gerechtelijke overheid van rondtrekkende dadergroepen een prioriteit te maken. We gaan vooruit maar er is nog veel werk. Nadja Desmet is VVSG-stafmedewerker gemeentelijk veiligheidsbeleid Bart Van Moerkerke is redacteur van Lokaal De brochure De aanpak van rondtrekkende dadergroepen: vernieuwde uitdagingen geeft een overzicht van de te nemen maatregelen. Ze staat op Lokaal I 16 oktober 2012 I 27