Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen. De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk

Transcriptie

1 Instituut voor de nationale rekeningen Nationale rekeningen De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk

2 Inhoud van de publicatie De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s) wordt opgesteld volgens de definities van het «Handbook on Non-profit Institutions in the System of National Accounts», (United Nations, New York, 2003). De aggregaten uit deze publicatie werden opgesteld op basis van de juli 2012-versie van de nationale rekeningen. Deze publicatie bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft een beknopte toelichting bij de resultaten. In dit deel wordt eveneens een verklaring gegeven van de voornaamste wijzigingen, zowel qua inhoud als qua nieuwe bronnen en methodologische procedures. Het tweede deel bevat de gedetailleerde tabellen met de rekeningen van de IZW s. Het derde deel, ten slotte, bevat enkele bijlagen met algemene informatie over de activiteiten van het Instituut voor de nationale rekeningen (INR) op het gebied van de nationale en regionale rekeningen. De elektronische versie van de gedetailleerde tabellen van de satellietrekening van de IZW s wordt eveneens verspreid via de gegevensbank Belgostat online. ERRATUM Tabel 2 Marktoutput en productiekosten van de IZW s per bedrijfstak uit de satellietrekening van de IZW s die op 14 december 2012 werd gepubliceerd, was niet correct. De totalen en subtotalen per bedrijfstak voor de marktoutput waren correct, doch de uitsplitsing onder de sectoren van de gegevens over de IZW-marktouput bij bepaalde bedrijfstakken was verkeerd. Het tweede deel van de tabel betreffende de productiekosten was correct. In deze versie van de satellietrekening wordt de nieuwe versie van tabel 2 opgenomen, gecorrigeerd voor de jaren 2009 en De gecorrigeerde tabellen werden gelijktijdig uitgebracht via de gegevensbank Belgostat online. EInstituut voor de nationale rekeningen, Nationale Bank van België, Brussel Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding. ISSN (print) ISSN (online)

3 Woord vooraf Het Instituut voor de nationale rekeningen (INR) presenteert in deze publicatie de cijfergegevens van de satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s) voor de jaren 2009 en Deze publicatie is het resultaat van de follow-up door het INR van een project, in 2002, gefinancierd door de federale diensten voor Wetenschapsbeleid en opgestart in samenwerking met het Centre d économie sociale van de Université de Liège. Met deze satellietrekening maakt België deel uit van een beperkte groep van landen die statistieken opstellen die specifiek gewijd zijn aan de IZW s. Aangezien de satellietrekening van de IZW s wordt opgesteld binnen het centrale kader van de nationale rekeningen, werden de correcties die in de publicaties van de nationale rekeningen van september 2011 en juli 2012 werden opgenomen, geïntegreerd in de onderhavige statistieken. Zodoende wordt de aangepaste activiteitennomenclatuur (NACE Rev. 2) voortaan aangewend in de tabellen per bedrijfstak. Een aantal bronnen en enkele ramingmethodes werden overigens herzien. Die aanpassingen worden toegelicht in deze publicatie. Het Wetenschappelijk comité voor de nationale rekeningen heeft de methodologische aanpassingen goedgekeurd via een schriftelijke procedure die op 12 december 2012 werd afgesloten. Jean-Marc Delporte Voorzitter van de Raad van bestuur van het Instituut voor de nationale rekeningen Brussel, 14 december

4

5 Inhoudstafel Woord vooraf 3 Korte toelichting bij de resultaten 7 Nieuwe versie van de satellietrekening van de IZW s 11 Tabellen 1. Integraal rekeningsysteem van de IZW s Marktoutput en productiekosten van de IZW s per bedrijfstak Overdrachten van de IZW s per bedrijfstak Gesalarieerde werkgelegenheid, arbeidsvolume en beloning in de IZW s per bedrijfstak Plaats van de IZW s binnen de institutionele sectoren, integraal rekeningsysteem Output van de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector Bruto toegevoegde waarde van de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector Gesalarieerde werkgelegenheid in de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector Regionale dimensie van de rekening van de IZW s 40 Publicaties van het INR en contactpersonen 41 Algemene opmerkingen 45 Conventionele tekens 47 Lijst van afkortingen 49 5

6

7 Korte toelichting bij de resultaten De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s) wordt opgesteld op basis van een door de Verenigde Naties goedgekeurde methodologie. De populatie van de rekening bestaat hoofdzakelijk uit eenheden uit de private sector die, enerzijds, bezoldigd personeel tewerkstellen en/of een jaarrekening neerleggen bij de Balanscentrale en, anderzijds, de rechtsvorm van een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) hebben aangenomen of een andere rechtsvorm zonder enig winstbejag (stichting, beroepsvereniging, enz.). Ook feitelijke verenigingen die personeel tewerkstellen en hun activiteit niet uit winstbejag doen (onder andere vakbonden) maken deel uit van de populatie 1. Verenigingen uit de overheidssector behoren daarentegen niet tot de bestudeerde populatie. Deze editie van de rekening moet als een vernieuwde en verruimde versie van de rekening worden beschouwd, ook al is er aan de filosofie en de methodologische basisprincipes niets veranderd. Om de statistieken betreffende IZW s op te stellen - ongeacht of dat gebeurt in het centrale kader van de nationale rekeningen of voor de satellietrekening - is sedert enkele jaren een nieuwe bron van informatie beschikbaar, namelijk de jaarrekeningen die de grootste vzw s en stichtingen neerleggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België. Deze nieuwe bron met meer uitvoerige en gedetailleerde informatie, wordt sedert 2009 gebruikt om de rekeningen op te stellen en zorgt voor kwalitatief aanzienlijk betere statistieken over de verenigingssector. Deze informatie wordt aangevuld met de resultaten uit de structuurenquête en met RSZ-gegevens zodat ook de kleine IZW s die geen jaarrekening moeten neerleggen in de cijfers worden opgenomen. Rekening houdend met het gebruik van de jaarrekeningen begint de vernieuwde versie van de satellietrekening in De vergelijkbaarheid met eerder gepubliceerde gegevens over voorgaande jaren kan echter niet altijd worden gegarandeerd. De satellietrekening van de Belgische IZW s omvat in 2010 ongeveer entiteiten. De verenigingen hebben een belang van zowat 5,5 % in het bbp, met een bruto toegevoegde waarde van bijna 20 miljard. In termen van beloning van werknemers en, nog meer, in termen van werkgelegenheid is het gewicht van de IZW s in de Belgische economie nog groter. In 2010 stelden de IZW s loontrekkenden tewerk, goed voor 11,9 % van de totale gesalarieerde werkgelegenheid van de Belgische economie. Bovendien verliep de gesalarieerde werkgelegenheid van de verenigingen dynamischer, met in 2010 een toename van 3,7 %, tegen slechts 0,7 % in het geheel van de economie. Daarmee nam het relatieve belang van de verenigingen tussen 2009 en 2010 toe, zowel in termen van werkgelegenheid als in termen van gegenereerde bezoldigingen. 1 In dit document verwijst de afkorting IZW naar de definitie van instelling zonder winstoogmerk zoals omschreven in het Europees systeem van nationale en regionale rekeningen. Deze definitie beperkt zich dus niet enkel tot de vzw s, waarvan de afkorting verwijst naar de juridische vorm van een vereniging zonder winstoogmerk naar Belgisch recht. 7

8 tabel 1 DE SATELLIETREKENING VAN DE IZW S IN ENKELE CIJFERS Aantal IZW's opgenomen in de satellietrekening (eenheden) Bruto toegevoegde waarde tegen lopende prijzen in miljoen , ,2 in % van het bbp 5,5 5,5 Beloning van gesalarieerde werknemers in miljoen , ,0 in % van de beloning in het geheel van de economie 9,3 9,6 Loontrekkenden in duizenden personen 430,6 446,5 in % van het binnenlandse arbeidsvolume 11,5 11,9 Bron: INR De IZW s zijn vooral actief in de bedrijfstakken van de gezondheidszorg (36 % van de totale toegevoegde waarde van de sector van de IZW s) en de maatschappelijke dienstverlening (33 %). De verenigingen oefenen ook meer dan 12 % van hun in toegevoegde waarde uitgedrukte activiteit uit in de dienstverlenende bedrijfstakken die traditioneel worden gedomineerd door bedrijven en zelfstandigen zoals o.m. de handel, de horeca, R&D, de administratieve en ondersteunende diensten ten behoeve van bedrijven. Verder is ongeveer 11 % van de toegevoegde waarde van de IZW s afkomstig van andere, meer typische verenigingsdiensten; nl. vakbonden, politieke partijen, beroepsverenigingen, belangenverenigingen. tabel 2 VERDELING VAN DE BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE TEGEN LOPENDE PRIJZEN VAN DE IZW S PER BEDRIJFSTAK (procenten) Bedrijfstakken (NACE-Bel 2008) Landbouw en industrie (A tot F) 1,0 1,0 Diensten (G tot N) 12,2 12,4 Onderwijs (P) 2,2 2,2 Menselijk gezondheidszorg (Q-86) 36,0 35,9 Maatschappelijke dienstverlening (Q-87/88) 33,8 32,9 Kunst, amusement en recreatie (R) 4,2 4,3 Overige diensten (S) 10,7 11,3 Totaal 100,0 100,0 Bron: INR Voor de eerste keer worden er ook statistieken gepubliceerd die zijn uitgesplitst volgens de drie gewesten (zie tabel hierna). Daaruit blijkt dat er in 2010 ongeveer IZW s actief waren in het Waals gewest, tegen in het Vlaams Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Wanneer werkgelegenheid wordt beschouwd als een indicator van het belang van de verenigingssector in de economie van elk van de gewesten, dan blijkt dat de IZW s een iets groter gewicht hebben in het Vlaams Gewest (12,3 % van de totale werkgelegenheid van het gewest) dan in de twee overige gewesten (11,9 % in het Waals Gewest en 10,2 % in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest). De verenigingen in de bedrijfstak van de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening verschaffen werk aan bijna personen in het Vlaams Gewest, personen in het Waals Gewest en personen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De verenigingen zorgen ook voor een groot aantal banen in de over het algemeen verhandelbare diensten (handel, horeca, R&D, administratieve en ondersteunende diensten ten behoeve van bedrijven, enz.): ongeveer in het Vlaams Gewest, in het Waals Gewest en in het 8

9 Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bijna banen zijn afkomstig van andere, meer typische verenigingsdiensten (vakbonden, politieke partijen, beroepsverenigingen, belangenverenigingen, enz.): in het Vlaams Gewest, in het Waals Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bovendien blijkt de gemiddelde werkgelegenheid bij IZW s aanzienlijk hoger te liggen in het Vlaams Gewest. tabel3 REGIONALE DIMENSIE VAN DE SATELLIETREKENING VAN DE IZW S (2010) (procenten) Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest Aantal IZW's opgenomen in de satellietrekening (eenheden) Bezoldigingen van loontrekkenden in miljoen 3 198, , ,3 Gesalarieerde werkgelegenheid in duizenden personen 62,6 265,4 118,6 waarvan: gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 32,2 198,2 79,8 over het algemeen verhandelbare diensten 9,8 35,5 16,3 diverse verenigingsorganisaties 14,3 14,2 10,3 in % van de gesalarieerde werkgelegenheid van het gewest 2 10,2 12,3 11,9 Bron INR 1 De hier opgenomen populatie is strikt beperkt tot IZW s die bezoldigd personeel tewerkstellen. De IZW s die geen bezoldigd personeel tewerkstellen maar die een jaarrekening neerleggen bij de Balanscentrale, worden niet in aanmerking genomen in deze tabel. Bovendien wordt een IZW die vestigingen heeft in verschillende regio s in elk van de betrokken regio s in rekening gebracht. Daarom bestaat er een verschil tussen het totale aantal IZW s in deze tabel en het totale aantal uit tabel 1. 2 Op basis van de in februari 2012 gepubliceerde regionale werkgelegenheidscijfers. 9

10

11 Nieuwe versie van de satellietrekening van de IZW s Deze nota geeft de recente ontwikkelingen weer die de satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk (IZW s) heeft ondergaan. De lezer wordt verwezen naar de in 2004 gepubliceerde basisdocumentatie De satellietrekening van de instellingen zonder winstoogmerk voor een meer gedetailleerde toelichting bij de volgende thema s: de behandeling van de verenigingen in de nationale rekeningen; het nagestreefde doel bij de totstandbrenging van een satellietrekening van de IZW s; de in de satellietrekening van de IZW s opgenomen populatie. 1. Inleiding Ter gelegenheid van deze editie heeft de satellietrekening van de IZW s aanpassingen ondergaan, zowel inzake vorm als ramingsprocedures van bepaalde aggregaten, die evenwel niet de filosofie noch de methodologische basisprincipes van deze satellietrekening wijzigen. Deze wijzigingen waren noodzakelijk geworden om de samenhang met het centrale kader van de nationale rekeningen te bewaren; dit kader werd aangepast om een beter inzicht te krijgen in de economische sfeer van de IZW s, met name door gebruik te maken van de bij de Balanscentrale van de Nationale Bank neergelegde jaarrekeningen van de vzw s en stichtingen. Met deze rekeningen, waarvan de neerlegging in 2006 van start ging, werd vanaf 2009 voor het eerst rekening gehouden in het centrale kader van de in september 2011 gepubliceerde nationale rekeningen. Daarnaast gaf ook de herziening van de structuurenquête bij de vzw s, die beheerd wordt door de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) en waarop het opstellen van de satellietrekening van de IZW s sedert haar totstandkoming steunt, aanleiding tot methodologische aanpassingen in de ramingsprocedures. Hoewel de grondslagen van de satellietrekening wel degelijk gehandhaafd worden, namelijk een gedetailleerde weergave bieden van de sector van de instellingen zonder winstoogmerk in samenhang met het centrale kader van de nationale rekeningen, heeft het benutten van nieuwe gegevensbronnen, die dankzij de neerlegging van de jaarrekeningen door de vzw s en stichtingen nog meer en nog nauwkeurigere gegevens bevatten, het mogelijk gemaakt de inhoud van de satellietrekening te verbeteren. Als rechtstreeks gevolg van deze vooruitgang treden bij bepaalde economische aggregaten onvermijdelijk reeksbreuken op tussen de oude en de nieuwe methodologie. Bijgevolg werd besloten een vernieuwde en verruimde versie van de satellietrekening van de IZW s te publiceren die aanvangt in

12 Eveneens werden er sommige tabellen van de satellietrekening van de IZW s gewijzigd, evenwel zonder verlies van relevante informatie. Aan het einde van de publicatie werd tevens een nieuwe sectie ingevoegd met basisstatistieken betreffende de regionale dimensie van de populatie van de IZW s. 2. Spreiding van de IZW s over de institutionele sectoren Het belang van de satellietrekening van de IZW s bestaat erin de IZW s bijeen te brengen binnen eenzelfde institutionele sector die niet als dusdanig bestaat in het centrale kader van de nationale rekeningen ESR1995 1, met als doel de specifieke kenmerken en het economische gewicht ervan te benadrukken. De IZW s zijn immers over de diverse sectoren van de nationale rekeningen verspreid op basis van hun eigen kenmerken: de aard van hun (al dan niet markt-) productie, de aard van de geleverde (al dan niet financiële) goederen en diensten, de oorsprong van hun voornaamste middelen en de aard van hun (openbaar of privaat) beheer. De satellietrekening voor België bakent de verenigingssector af door de IZW s onder te brengen in de volgende twee categorieën: (a) de instellingen zonder winstoogmerk, ondergebracht in de sector van de niet-financiële vennootschappen (S.11), die marktproducenten zijn met de productie van niet-financiële goederen en diensten als hoofdactiviteit; (b) de instellingen zonder winstoogmerk ten behoeve van huishoudens en die private niet-marktproducenten zijn. Deze IZW s, ondergebracht in de sector van de IZW s ten behoeve van huishoudens (S.15), produceren goederen en diensten bestemd voor individuele consumptie. Doordat de sector van de IZW s ten behoeve van huishoudens enkel bestaat uit instellingen zonder winstoogmerk, worden zijn rekeningen integraal opgenomen in de satellietrekening van de IZW s. De economische stromen met betrekking tot de bij de niet-financiële vennootschappen (S.11) ondergebrachte IZW s dienen daarentegen te worden geïsoleerd van het centrale kader om in de satellietrekening te worden opgenomen. Gelet op hun geringe aantal zijn de instellingen zonder winstoogmerk die als hoofdtaak financiële goederen en diensten produceren en die bijgevolg in de sector van de financiële vennootschappen (S.12) zijn ondergebracht, niet opgenomen in de satellietrekening. De Handleiding van de Verenigde Naties [«Handbook on Non-profit Institutions in the System of National Accounts» (United Nations, New York, 2003)], ten slotte, beveelt aan om de populatie van de sector van de IZW s te beperken tot de eenheden die institutioneel losstaan van de overheidsdiensten, m.a.w. die niet beheerd en grotendeels gefinancierd worden door de overheid. De als vzw opgerichte schoolinstellingen van het vrij onderwijs, ondergebracht in de sector van de overheidsdiensten, maken dus geen deel uit van de in aanmerking genomen populatie. 3. Pas beschikbare of aangepaste informatiebronnen Het opstellen van de nationale rekeningen vereist dat zoveel mogelijk beschikbare gegevens worden aangewend. Het aanboren van een nieuwe informatiebron vormt tevens een verrijking die een herziening van de gehanteerde methodes met zich meebrengt. Dit is het geval dankzij het neerleggen van de jaarrekeningen van de grote vzw s vanaf Deze rekeningen worden benut in het centrale kader van de nationale rekeningen en in de satellietrekening vanaf Door een gedeelte van de vzw s bij de Balanscentrale neergelegde jaarrekeningen Sedert 2006 dienen de vzw s en stichtingen van een bepaalde omvang hun rekeningen neer te leggen bij de 1 Europees systeem van rekeningen (ESR1995). 12

13 Balanscentrale van de Nationale Bank van België (NBB) 1. De kleinste vzw s en stichtingen kunnen zich ertoe beperken vereenvoudigde jaarrekeningen neer te leggen bij de griffie van de Rechtbank van Koophandel. De zeer grote vzw s moeten hun rekeningen volgens het volledige model neerleggen bij de NBB, terwijl de grote vzw s zich tot een verkort model mogen beperken. Een vzw of een stichting wordt als zeer groot beschouwd indien: ze een jaargemiddelde van meer dan 100 werknemers heeft, uitgedrukt in voltijdse equivalenten, of indien ze meer dan een van de hierna vernoemde criteria overschrijdt: jaargemiddelde van 50 werknemers, uitgedrukt in voltijdse equivalenten; (exclusief btw) aan totale ontvangsten m.u.v. uitzonderlijke ontvangsten; een balanstotaal van Een vzw of een stichting die de voorgaande criteria niet bereikt, wordt als groot beschouwd indien ze meer dan een van de volgende criteria bereikt of overschrijdt: jaargemiddelde van 5 werknemers, uitgedrukt in voltijdse equivalenten; (exclusief btw) aan totale ontvangsten m.u.v. uitzonderlijke ontvangsten; een balanstotaal van Op basis hiervan beschikte het INR bij het opstellen van de in juli 2012 gepubliceerde nationale rekeningen voor het jaar 2010 over gestandaardiseerde jaarrekeningen van vzw s die voor de sectoren S.11 en S.15 konden worden aangewend. Dit betekent een dekkingsgraad van 30 % ten opzichte van de totale populatie van IZW s die in de nationale rekeningen en in deze satellietrekening in aanmerking wordt genomen. Vermits het de grootste vzw s zijn die hun rekeningen moeten neerleggen, bedraagt de dekkingsgraad evenwel bijna 70 % indien men een referentieaggregaat neemt zoals de aan de werknemers van de IZW s uitbetaalde bezoldigingen. tabel 1 DE DOOR DE VZW S NEERGELEGDE JAARREKENINGEN (JAAR 2010) Aantal eenheden Beloning van werknemers (miljoenen euro) Balanscentrale 1 p.m. populatie van de Satellietrekening van de IZW s Balanscentrale 1 p.m. Satellietrekening van de IZW s (concept ESR 1995) Volledig model ,6 - Verkort model ,0 - Totaal , ,0 Dekkingsgraad 30,4% 67,6% Bron: INR. 1 Beperkt tot de in S.11 of in S.15 ondergebrachte vzw s en stichtingen. 3.2 Nieuwe versie van de door de ADSEI bij de vzw s uitgevoerde structuurenquête De structuurenquête bij de vzw s vormt een tweede bron van informatie. Terwijl ze bij de oude versie van de jaarrekeningen en van de satellietrekening de eerste informatiebron vormde waaruit tal van aggregaten met betrekking tot de IZW s werden afgeleid, vullen de resultaten van de enquête in de nieuwe versie de informatie aan afkomstig uit de in de ramingsprocedures gebruikte jaarrekeningen van de vzw s. In het kader van het federaal programma voor de administratieve vereenvoudiging heeft de ADSEI de aan de vzw s 1 De wetteksten tot vaststelling van de modaliteiten volgens dewelke de verenigingen en stichtingen hun financieel rapport moeten opstellen alsook van de criteria tot bepaling van de omvangklassen zijn de wet van 2 mei 2002, het KB van 26 juni 2003 en het KB van 19 december

14 verstuurde vragenlijst herzien. Ze werd deels lichter gemaakt en ook gewijzigd om in hogere mate te stroken met het model van de jaarrekeningen van de vzw s zodat alle rubrieken waarvan de inhoud al gekend is, vooraf kunnen worden ingevuld. De nieuwe versie van de enquête (waarvan de eerste resultaten betrekking hebben op 2010) wordt in de nationale rekeningen en in de nieuwe versie van de satellietrekening van de IZW s aangewend. De enquête verschaft informatie waarmee correcties kunnen worden aangebracht aan de rechtstreeks op de jaarrekeningen van de vzw s gebaseerde ramingen teneinde te voldoen aan de geldende methodologische voorschriften van het Europees systeem van nationale en regionale rekeningen (ESR) of ook om bepaalde nuttige uitsplitsingen af te leiden voor het opstellen van de nationale rekeningen of van de satellietrekening. 4. Aanpassingen aan de methodes De statistieken die het centrale kader van de nationale boekhouding vormen en die in de satellietrekening van de IZW s worden opgenomen, zijn nauw met elkaar verbonden, zodat ze met elkaar kunnen worden vergeleken met het oog op een macro-economische analyse. Deze nauwe samenhang werd bij het uitwerken van de nieuwe versie van de satellietrekening nog versterkt. 4.1 Gebruikte gegevensbanken Zoals reeds vermeld werden de beschikbare gegevensbanken uitgebreid met de door de vzw s neergelegde jaarrekeningen (zie 3.1). Dit element heeft een rechtstreekse invloed gehad op de productie van de statistieken binnen het centrale kader van de nationale rekeningen en bijgevolg op die van de satellietrekening van de IZW s. Naast deze nieuwe informatiebron doet het INR voor al zijn werkzaamheden eveneens een beroep op andere gegevensbanken zoals de jaarrekeningen van de ondernemingen, de bestanden van de RSZ, de bestanden van de btw-administratie of de resultaten van enquêtes waaronder meer specifiek die met betrekking tot de vzw s (zie 3.2). De gegevensbanken zijn gemeenschappelijk voor het opstellen van de verschillende door het INR geproduceerde statistieken, waardoor de samenhang ervan wordt gegarandeerd. 4.2 Berekening van de aggregaten Vooraleer de jaarrekeningen van de vzw s en stichtingen ter beschikking waren, baseerde de ramingsmethode zich hoofdzakelijk op de loonsom (gegevens van de RSZ) en werden daaruit, via de resultaten van de structuurenquête, tal van aggregaten met betrekking tot de IZW s afgeleid. De nieuwe ramingsprocedures wenden de bij de Balanscentrale neergelegde jaarrekeningen aan als eerste informatiebron. Deze procedures zijn grotendeels gebaseerd op de methodologie die in het centrale kader van de nationale rekeningen van oudsher wordt toegepast voor de niet-financiële vennootschappen 1. Er wordt evenwel rekening gehouden met bepaalde specifieke kenmerken van de IZW s, met name het feit dat in de sector van de IZW s t.b.v. huishoudens de productie moet worden gemeten aan de hand van de som van de kosten, terwijl in de sector van de niet-financiële vennootschappen (met inbegrip van de hierin ondergebrachte IZW s) de productie wordt geraamd op basis van de verkoopopbrengsten. Schematisch voorgesteld is de ramingsprocedure van de macro-economische aggregaten met betrekking tot de IZW s voortaan in twee fasen verdeeld (op dezelfde manier als bij de niet-financiële vennootschappen): 1. Er worden administratieve aggregaten berekend die rechtstreeks zijn gebaseerd op de uit de jaarrekeningen en van de RSZ afkomstige informatie; 2. Aan de hand van een reeks correcties worden deze administratieve aggregaten vervolgens omgezet in macro-economische aggregaten die in overeenstemming zijn met de ESR-bepalingen. De informatie waarmee deze correcties kunnen worden toegepast, is onder meer afkomstig van de structuurenquête bij de vzw s. 1 Een gedetailleerde beschrijving van de ramingsmethode van het bruto binnenlands product en het bruto nationaal inkomen, alsook becijferde voorbeelden, zijn te vinden in het methodologische document De berekeningsmethode voor het bruto binnenlands product en het bruto nationaal inkomen volgens het ESR 1995 tegen lopende prijzen dat online beschikbaar is op de website van de NBB. 14

15 De ramingsprocedures van de aggregaten betreffende de IZW s die geen rekening neerleggen bij de Balanscentrale in de eerste fase gebruik maken van de bij de RSZ aangegeven lonen als eerste informatiebron; hierop worden extrapolatiecoëfficiënten toegepast afkomstig uit de jaarrekeningen en uit de structuurenquête. 5. Nieuwe classificatie van de bedrijfstakken Vanaf de publicatie van 2006 werd in de satellietrekening van de IZW s afgestapt van de «International Classification of Non-profit Organizations ICNPO» nomenclatuur, aangeraden in het Handbook on Nonprofit Institutions in the System of National Accounts (Verenigde Naties, New York, 2003) ten voordele van de nomenclatuur NACE-BEL 2003, met als doel voor homogeniteit te zorgen in de verschillende in België verspreide macro-economische statistieken. Sinds 2011 moeten de nationale rekeningen worden gepubliceerd volgens de classificatie van de bedrijfstakken NACE-BEL Ook de satellietrekening werd herzien om overeen te stemmen met deze vereiste. Als gevolg hiervan, en om de duidelijkheid van de rekening te verzekeren, werd een nieuwe structuur van de bedrijfstakken ingevoerd die voor alle weergegeven tabellen werd aangewend. Deze structuur werd bedacht om zo goed mogelijk te beantwoorden aan de behoeften van de gebruikers en om de meest representatieve activiteitsdomeinen van de IZW s te beklemtonen. tabel 2 NIEUWE CLASSIFICATIE VAN DE BEDRIJFSTAKKEN VAN DE IZW S NACE-BEL 2008 Sectie Afdeling Landbouw en industrie A tot F Diensten G tot N Handel G Verschaffen van accommodatie en maaltijden I Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied M 72 Terbeschikkingstelling van personeel N 78 Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten N 79 Administratieve en ondersteunende activiteiten ten behoeve van kantoren en overige N 82 zakelijke activiteiten Overige diensten H, J tot N behalve 55, 56, 72, 78 en 79 Onderwijs P 85 Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Q Menselijke gezondheidszorg Q 86 Maatschappelijke dienstverlening Q Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting Q 87 Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting Q 88 Kunst, amusement en recreatie R Artistieke en culturele activiteiten R Sport, ontspanning en recreatie R Overige diensten S Verenigingen S 94 Diensten aan personen S Bron: INR 15

16 6. Toevoeging van een regionale dimensie Verscheidene studies hebben reeds pogingen ondernomen om elementen aan te reiken voor een antwoord inzake het thema van de regionale dimensie van de «sector» van de IZW s. Om de door het INR gepubliceerde statistieken uit te breiden, werd besloten sommige basisstatistieken herhaaldelijk te verspreiden op niveau 1 van de Nomenclatuur van territoriale eenheden voor de statistiek (NUTS), met name in de drie gewesten van het land: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Vlaams Gewest en het Waals Gewest. Deze regionale dimensie betreft het aantal IZW s, de gesalarieerde werkgelegenheid die ze verschaffen en de bezoldigingen van de werknemers die ze genereren. Voor het laatste jaar waarop de satellietrekening betrekking heeft, wordt daarenboven het aantal banen in de IZW s eveneens naar gewest uitgesplitst volgens de bedrijfstakkenclassificatie. Deze statistieken hebben de verdienste dat ze coherent zijn met alle in de satellietrekening van de IZW s opgenomen tabellen, alsook met het centrale kader van de nationale rekeningen. 7. Tabellen in de satellietrekening van de IZW s Tabel 1 Integraal rekeningsysteem van de IZW s Deze tabel bevat de gestandaardiseerde structuur van een sectorrekening voor het geheel van de IZW s, dat wil zeggen voor de totale populatie van de IZW s, los van de institutionele sector (S.11 of S.15) waarin ze zijn ondergebracht. Zo geeft ze de voor de verenigingssector gebruikelijke boekhoudkundige saldi: toegevoegde waarde, exploitatieoverschot, saldo van de primaire inkomens, beschikbaar inkomen, alternatief beschikbaar inkomen, besparingen en vorderingensaldo. Tabel 2 Marktoutput en productiekosten van de IZW s per bedrijfstak Deze tabel geeft gedetailleerd de tussen groepen van begunstigden uitgesplitste marktproductie weer, alsook de productiekosten per bedrijfstak. De op basis van de verkoopopbrengst van de IZW s geëvalueerde marktproductie (P.11) wordt uitgesplitst volgens het feit of ze bestemd is voor de overheid, voor de vennootschappen en IZW s van de private sector, voor de huishoudens of voor het buitenland. Ze vormt evenwel slechts een gedeelte van de productie van de IZW s aangezien een niet te verwaarlozen percentage van de productie van de verenigingssector van nietcommerciële aard is, dat wil zeggen een productie die ofwel gratis of tegen een economisch niet-significante prijs wordt geleverd 1. Daarom is het nuttig eraan te herinneren dat de verenigingen een gedeelte van hun productie financieren aan de hand van giften van de private sector of van overheidssteun. De marktproductie (en dus de marktmiddelen) van het geheel van de IZW s ligt bijgevolg lager dan hun productiekosten. Laatstgenoemde worden eveneens gedetailleerd weergegeven in tabel 2. Men onderscheidt er het intermediair verbruik (P.2), de beloning van de werknemers (D.1), het verbruik van vaste activa (K.1) en de overige netto niet-productgebonden belastingen op de productie (D.29-D.39). De tabellen 2 en 3 van de oude versie van de satellietrekening van de IZW s zijn op die manier samengevoegd om de nieuwe versie van deze tabel 2 te vormen. Tabel 3 Overdrachten van de IZW s per bedrijfstak (voormalige tabel 4) Deze tabel beschrijft de overdrachten van de IZW s en deelt daarbij de in de tabel 1 voorgestelde gegevens in per bedrijfstak. De overdrachten zijn gedetailleerd naargelang van hun oorsprong en hun bestemming (ondernemingen en IZW s, overheid, huishoudens, buitenland). 1 In overeenstemming met de voorschriften van het ESR vertonen enkel de IZW s ten behoeve van huishoudens een niet-marktproductie (P.13). Laatstgenoemde wordt verkregen per saldo na aftrek van de marktmiddelen (P.11) en van de productie voor eigen finaal gebruik (P.12) van de totale productie (P.1). 16

17 Tot de door de IZW s ontvangen overdrachten behoren met name de schenkingen en legaten van de huishoudens en de door de overheid aan de IZW s ten behoeve van huishoudens uitgekeerde subsidies. De door de verenigingen gedane overdrachten betreffen onder meer de stortingen ten gunste van de huishoudens en van het buitenland. Tabel 4 Gesalarieerde werkgelegenheid, arbeidsvolume en beloning in de IZW s per bedrijfstak (voormalige tabel 5) Deze tabel verstrekt de gegevens betreffende de arbeid in loondienst in de IZW s per bedrijfstak. Het aantal loontrekkenden, het aantal gewerkte uren en de uitbetaalde bezoldigingen komen erin voor. Er wordt opgemerkt dat wij niet beschikken over gegevens betreffende de gewerkte uren per specifiek in de IZW s tewerkgestelde werknemer en dat er bijgevolg van uit wordt gegaan dat dit gemiddeld aantal uren per werknemer hetzelfde is in de IZW s als in de andere ondernemingen (die geen verenigingen zijn) die tot eenzelfde NACE-bedrijfstak behoren. Tabel 5 Plaats van de IZW s binnen de institutionele sectoren, integraal rekeningsysteem (voormalige tabel 6) Deze tabel bevat de gestandaardiseerde structuur van de rekening van de totale economie, zoals die voorzien is in het centrale kader van de sectorrekeningen. Ze geeft de opeenvolging weer van de rekeningen per institutionele sector en onderscheidt binnen elke sector de gegevens betreffende de component «verenigingen». De desbetreffende plaats van de IZW s in elke institutionele sector en in de totale economie kan hieruit worden afgeleid. Tabel 6 Output van de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector (voormalige tabel 7) Deze tabel geeft de productie (P.1) weer van de nationale economie per bedrijfstak en per institutionele sector en onderscheidt binnen elke sector de gegevens betreffende de component «verenigingen». Ze maakt het mogelijk het aandeel van de IZW s in de productie van elke bedrijfstak te schatten. Tabel 7 Bruto toegevoegde waarde van de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector (voormalige tabel 8) Deze tabel geeft de bruto toegevoegde waarde (B.1g) weer van de nationale economie per bedrijfstak en per institutionele sector en onderscheidt binnen elke sector de gegevens betreffende de component «verenigingen». Ze maakt het mogelijk het aandeel van de IZW s in de bruto toegevoegde waarde van elke bedrijfstak te schatten. Tabel 8 Gesalarieerde werkgelegenheid in de IZW s per bedrijfstak en institutionele sector (voormalige tabel 9) Deze tabel geeft de gesalarieerde werkgelegenheid (in aantal werknemers) in de nationale economie weer, volgens de nieuwe nomenclatuur van de bedrijfstakken en per institutionele sector en onderscheidt binnen elke sector de gegevens betreffende de component «verenigingen». Ze maakt het mogelijk het aandeel van de gesalarieerde werkgelegenheid in verenigingen in elke bedrijfstak te schatten. Tabel 9 Regionale dimensie van de rekening van de IZW s Deze tabel geeft de basisstatistieken weer, uitgesplitst volgens de Nomenclatuur van territoriale eenheden voor de Statistiek (NUTS) op niveau 1, met name volgens de drie gewesten van het land: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Vlaams Gewest en het Waals Gewest. De in aanmerking genomen statistieken zijn het aantal IZW s, de gesalarieerde werkgelegenheid en de bezoldigingen van de werknemers (tabel 9.1.). Er wordt opgemerkt dat, voor het opstellen van de regionale aggregaten, de opgenomen populatie strikt beperkt is tot IZW s die bezoldigd personeel tewerkstellen. Bovendien wordt een IZW die vestigingen heeft in verschillende 17

18 regio s in elk van de betrokken regio in rekening gebracht. Daarom bestaat er een verschil tussen het totale aantal IZW s in deze tabel en het totale aantal uit de synthesetabel van de inleidende commentaar. Voor het laatste door de rekening gedekte jaar is de gesalarieerde werkgelegenheid in elk gewest uitgesplitst volgens de nieuwe nomenclatuur van de bedrijfstakken (tabel 9.2.). 18

19 Tabellen

20 1. INTEGRAAL REKENINGSYSTEEM VAN DE IZW S (miljoenen euro s) Productierekening (I) Middelen , ,0 Productie (P.1) , ,0 Marktoutput (P.11) , ,9 Output voor eigen finaal gebruik (P.12) 182,8 174,4 Overige niet-marktoutput (P.13) 3.651, ,7 Bestedingen , ,0 Intermediair verbruik (P.2) , ,8 Toegevoegde waarde (bruto) (B.1g) , ,2 Verbruik van vaste activa (K.1) , ,2 Toegevoegde waarde (netto) (B.1n) , ,0 Inkomensvormingsrekening (II.1.1) Middelen , ,0 Toegevoegde waarde (netto) (B.1n) , ,0 Bestedingen , ,4 Beloning van werknemers (D.1) , ,0 Lonen (D.11) , ,6 Sociale premies t.l.v. de werkgevers (D.12) 4.014, ,4 Niet-productgebonden belastingen (D.29) 106,8 146,7 Niet-productgebonden subsidies (D.39) , ,7 Netto exploitatieoverschot (B.2n) 880, ,0 Rekening voor bestemming van primaire inkomens (II.1.2) Middelen 1.217, ,5 Netto exploitatieoverschot (B.2n) 880, ,0 Inkomen uit vermogen (D.4) 337,0 263,5 Bestedingen 1.217, ,5 Inkomen uit vermogen (D.4) 537,2 475,3 Saldo netto primaire inkomens (B.5n) 680,1 839,2 Inkomensrekening (secundaire verdeling) (II.2) Middelen 6.149, ,2 Saldo netto primaire inkomens (B.5n) 680,1 839,2 Sociale premies (D.61) 421,8 437,9 Overige inkomensoverdrachten (D.7) 5.047, ,0 Schadeverzekeringsuitkeringen (D.72) 46,5 51,4 Overige inkomensoverdrachten n.e.g. (D.75) 5.000, ,6 Vandeoverheid 3.884, ,0 Van de privésector 988, ,5 Van het buitenland 128,1 170,1 Bestedingen 6.149, ,2 Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 149,0 172,9 Sociale uitkeringen (in geld) (D.62) 421,8 437,9 Overige inkomensoverdrachten (D.7) 411,5 498,6 Schadeverzekeringspremies (netto) (D.71) 52,6 74,7 Overige inkomensoverdrachten n.e.g. (D.75) 358,9 423,9 Aandeoverheid 0,0 0,0 Aan de privésector 140,3 154,8 Aan het buitenland 218,5 269,1 Netto beschikbaar inkomen (B.6n) 5.166, ,7

21 1. INTEGRAAL REKENINGSYSTEEM VAN DE IZW S (VERVOLG) (miljoenen euro s) Tertiaire inkomensverdelingsrekening (II.3) Middelen 5.166, ,7 Netto beschikbaar inkomen (B.6n) 5.166, ,7 Bestedingen 5.166, ,7 Sociale overdrachten in natura (D.63) 3.659, ,3 Alternatief netto beschikbaar inkomen (B.7n) 1.506, ,4 Rekening voor besteding van het beschikbaar inkomen (II.4.1) Middelen 5.166, ,7 Netto beschikbaar inkomen (B.6n) 5.166, ,7 Bestedingen 5.166, ,7 Consumptieve bestedingen (P.3) 3.659, ,3 Nettobesparingen (B.8n) 1.506, ,4 Rekening voor mutaties in het vermogenssaldo a.g.v. besparingen en kapitaaloverdrachten (III.1.1) Mutaties in passiva 1.925, ,8 Nettobesparingen (B.8n) 1.506, ,4 Kapitaaloverdrachten, ontvangen (D.9) 418,8 379,4 Kapitaaloverdrachten, betaald (D.9) 0,0 0,0 Mutaties in activa 1.925, ,8 Mutaties in het vermogenssaldo a.g.v. besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10.1) 1.925, ,8 Kapitaalrekening (kapitaalvorming) (III.1.2) Mutaties in passiva 1.925, ,8 Mutaties in het vermogenssaldo a.g.v. besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10.1) 1.925, ,8 Mutaties in activa 1.925, ,8 Investeringen in vaste activa (bruto) (P.51) 2.495, ,8 Verbruik van vaste activa (K.1) , ,2 Veranderingen in voorraden (P.52) 0,0 0,0 Saldo aan- en verkopen van kostbaarheden (P.53) 0,0 0,0 Saldo aan- en verkopen van niet-geproduceerde niet-financiële activa (K.2) 0,0 0,0 Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) 1.622, ,3 Bron: INR

22 2. MARKTOUTPUT EN PRODUCTIEKOSTEN VAN DE IZW S PER BEDRIJFSTAK (miljoenen euro s) Marktoutput (P.11) Productiekosten Totaal Bestemd voor vennootschappen en IZW s Bestemd voor de overheid Bestemd voor de huishoudens Bestemd voor het buitenland Totaal Intermediair verbruik (P.2) Beloning van werknemers (D.1) Verbruik van vaste activa (K.1) Netto niet-productgebonden belastingen op productie (D.29- D.39) Totaal IZW s , , , ,9 736, , , , ,4-997,4 Landbouw en industrie (A-F) 404,8 224,5 8,3 79,6 92,3 400,8 221,6 235,3 29,3-85,4 Diensten (G-N) 4.026, ,4 121,9 654,0 589, , , ,7 360,7-205,7 Groot- en detailhandel (G) 36,3 3,4 0,1 32,6 0,2 38,0 11,2 24,9 2,5-0,5 Verschaffen van accomodatie en maaltijden (I) 310,7 70,2 9,1 218,7 12,7 320,1 157,0 125,6 29,7 7,7 Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied (M, 72) 504,9 236,0 61,1 0,2 207,6 649,6 317,0 254,3 91,0-12,6 Terbeschikkingstelling van personeel (N, 78) 318,3 194,9 0,9 122,5 0,0 310,0 32,6 297,8 3,7-24,1 Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten (N, 79) 81,8 24,8 2,6 39,5 15,0 82,2 38,4 39,0 1,1 3,6 Administratieve en ondersteunende diensten t.b.v. kantoren en overige zakelijke activiteiten (N.82) 1.419, ,0 3,4 4,9 39, ,5 820,7 823,4 103,2-170,8 Overige diensten (H, J tot N behalve 72, 78, 79 en 82) 1.355,4 760,1 44,8 235,6 314, ,2 691,9 594,8 129,5-9,0 Onderwijs (P) 403,2 201,6 36,7 160,5 4,3 675,4 247,6 365,5 56,3 5,9 Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (Q) , , , ,0 0, , , , ,8-731,7 Menselijke gezondheidszorg (Q, 86) ,1 247, , ,2 0, , , ,6 741,2-342,6 Maatschappelijke dienstverlening (Q, 87 en 88) 6.891,6 897, , ,9 0, , , ,8 641,5-389,1 Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting (Q, 87) 4.869,5 249, , ,4 0, , , ,5 405,4-144,2 Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting (Q, 88) 2.022,1 647,5 531,2 843,4 0, ,0 875, ,3 236,2-244,9 Kunst, amusement en recreatie (R) 1.140,6 373,6 229,3 488,1 49, ,5 575,6 647,2 151,2-6,5 Kunst en culturele activiteiten (R, 90 en 91) 627,7 168,0 124,0 303,5 32,1 815,3 315,1 409,2 82,9 8,0 Sport, ontspanning en recreatie (R, 92 en 93) 512,9 205,6 105,3 184,6 17,5 552,2 260,5 238,0 68,2-14,5 Overige diensten (S) 2.974, ,6 334, ,6 0, , , ,2 212,1 26,0 Verenigingen (S, 94) 2.947, ,7 333, ,7 0, , , ,0 209,5 27,3 Diensten aan particulieren (S, 95 en 96) 26,9 10,0 1,0 15,9 0,0 34,1 19,6 13,2 2,7-1,3

23 2. MARKTOUTPUT EN PRODUCTIEKOSTEN VAN DE IZW S PER BEDRIJFSTAK (VERVOLG) (miljoenen euro s) Marktoutput (P.11) Productiekosten Totaal Bestemd voor vennootschappenenizw s Bestemd voor de overheid Bestemd voor de huishoudens Bestemd voor het buitenland Totaal Intermediair verbruik (P.2) Beloning van werknemers (D.1) Verbruik van vaste activa (K.1) Netto niet-productgebonden belastingen op productie (D.29- D.39) Totaal IZW s , , , ,5 775, , , , , ,0 Landbouw en industrie (A-F) 426,6 237,8 8,8 84,4 95,7 409,3 233,2 242,2 27,5-93,6 Diensten (G-N) 4.297, ,4 134,5 691,6 618, , , ,4 386,3-227,2 Groot- en detailhandel (G) 36,7 3,4 0,1 33,0 0,2 40,8 13,2 25,5 2,5-0,4 Verschaffen van accomodatie en maaltijden (I) 317,9 71,8 9,3 223,7 13,0 320,2 154,4 130,7 29,7 5,5 Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied (M, 72) 524,2 245,4 69,7 0,1 209,0 613,9 264,1 264,9 97,9-13,1 Terbeschikkingstelling van personeel (N, 78) 348,8 213,6 1,0 134,3 0,0 340,7 30,5 333,6 3,8-27,3 Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten (N, 79) 87,3 26,5 2,7 42,1 16,0 82,6 39,3 39,4 1,2 2,7 Administratieve en ondersteunende diensten t.b.v. kantoren en overige zakelijke activiteiten (N.82) 1.526, ,2 3,6 5,3 42, ,5 862,3 856,1 105,6-183,5 Overige diensten (H, J tot N behalve 72, 78, 79 en 82) 1.455,9 816,5 48,1 253,1 338, ,3 705,6 629,1 145,6-11,1 Onderwijs (P) 427,7 214,0 39,2 169,8 4,6 712,3 264,5 383,0 59,0 5,9 Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (Q) , , , ,4 0, , , , ,4-868,2 Menselijke gezondheidszorg (Q, 86) ,1 277, , ,8 0, , , ,1 789,3-369,0 Maatschappelijke dienstverlening (Q, 87 en 88) 7.016,6 857, , ,7 0, , , ,3 640,1-499,2 Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting (Q, 87) 5.019,0 272, , ,6 0, , , ,9 406,1-185,9 Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting (Q, 88) 1.997,5 585,6 606,9 805,1 0, ,3 985, ,4 234,0-313,3 Kunst, amusement en recreatie (R) 1.291,5 423,7 259,0 552,8 55, ,9 671,5 632,5 160,2 9,7 Kunst en culturele activiteiten (R, 90 en 91) 707,1 189,6 139,1 342,5 36,0 857,4 350,8 393,5 86,2 26,9 Sport, ontspanning en recreatie (R, 92 en 93) 584,4 234,2 120,0 210,3 19,9 616,5 320,7 239,1 74,0-17,3 Overige diensten (S) 3.497, ,1 396, ,4 0, , , ,5 220,8 40,5 Verenigingen (S, 94) 3.468, ,4 395, ,2 0, , , ,6 218,0 41,9 Diensten aan particulieren (S, 95 en 96) 29,0 10,8 1,1 17,1 0,0 36,3 21,1 13,9 2,8-1,4 Bron: INR

24 3. OVERDRACHTEN VAN DE IZW S PER BEDRIJFSTAK (miljoenen euro s) Ontvangen inkomensoverdrachten Betaalde inkomensoverdrachten Netto ontvangen inkomensoverdrachten Totaal (D.7) Ontvangen van vennootscha ppen en IZW s Ontvangen van de overheid Ontvangen van de huishoudens Ontvangen van het buitenland Totaal (D.7) Betaald aan vennootscha ppen en IZW s Betaald aan de huishoudens Betaald aan het buitenland Totaal (D.7) Ontvangen van vennootscha ppen en IZW s Ontvangen van de overheid Ontvangen van de huishoudens Ontvangen van het buitenland Totaal IZW s 5.047,1 146, ,0 889,1 128,1 411,5 56,9 136,0 218, ,6 89, ,0 753,0-90,4 Landbouw en industrie (A-F) 1,1 1,1 0,0 0,0 0,0 1,1 1,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Diensten (G-N) 210,2 13,6 146,7 49,9 0,0 28,3 10,9 14,0 3,4 181,9 2,7 146,7 35,9-3,4 Groot- en detailhandel (G) 3,7 0,8 0,0 2,9 0,0 0,2 0,2 0,0 0,0 3,4 0,6 0,0 2,9 0,0 Verschaffen van accommodatie en maaltijden (I) 1,7 1,5 0,0 0,1 0,0 0,8 0,8 0,1 0,0 0,8 0,8 0,0 0,1 0,0 Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied (M, 72) 197,3 4,1 146,7 46,4 0,0 17,7 0,8 13,6 3,4 179,5 3,3 146,7 32,9-3,4 Terbeschikkingstelling van personeel (N, 78) 0,6 0,6 0,0 0,0 0,0 0,8 0,7 0,1 0,0-0,3-0,2 0,0-0,1 0,0 Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten (N, 79) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Administratieve en ondersteunende diensten t.b.v. kantoren en overige zakelijke activiteiten (N.82) 2,0 1,6 0,0 0,5 0,0 4,2 4,1 0,1 0,0-2,2-2,5 0,0 0,4 0,0 Overige diensten (H, J tot N behalve 72, 78, 79 en 82) 5,0 5,0 0,0 0,0 0,0 4,5 4,3 0,3 0,0 0,5 0,7 0,0-0,2 0,0 Onderwijs (P) 254,0 3,8 242,3 5,9 1,9 1,2 1,2 0,0 0,0 252,8 2,7 242,3 5,9 1,9 Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (Q) 2.035,1 69, ,8 193,1 126,2 281,3 31,4 42,2 207, ,8 37, ,8 150,9-81,5 Menselijke gezondheidszorg (Q, 86) 4,4 3,3 0,0 1,0 0,0 8,8 6,6 2,2 0,1-4,5-3,3 0,0-1,2-0,1 Maatschappelijke dienstverlening (Q, 87 en 88) 2.030,7 65, ,8 192,1 126,2 272,4 24,8 40,0 207, ,3 40, ,8 152,1-81,4 Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting (Q, 87) 200,9 7,6 175,0 18,2 0,0 13,8 13,6 0,2 0,1 187,1-6,0 175,0 18,1-0,1 Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting (Q, 88) 1.829,9 58, ,8 173,9 126,2 258,6 11,2 39,9 207, ,3 46, ,8 134,0-81,3 Kunst, amusement en recreatie (R) 235,0 19,7 206,3 8,9 0,0 5,8 5,2 0,6 0,0 229,2 14,5 206,3 8,3 0,0 Kunst en culturele activiteiten (R, 90 en 91) 151,5 12,0 130,6 8,9 0,0 1,4 1,4 0,0 0,0 150,1 10,6 130,6 8,9 0,0 Sport, ontspanning en recreatie (R, 92 en 93) 83,5 7,7 75,8 0,0 0,0 4,4 3,8 0,6 0,0 79,1 4,0 75,8-0,6 0,0 Overige diensten (S) 2.311,7 38, ,8 631,1 0,0 93,9 7,2 79,2 7, ,8 31, ,8 551,9-7,5 Verenigingen (S, 94) 2.311,6 38, ,8 631,1 0,0 93,6 6,9 79,2 7, ,0 31, ,8 551,9-7,5 Diensten aan particulieren (S, 95 en 96) 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,3 0,3 0,0 0,0-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0

25 3. OVERDRACHTEN VAN DE IZW S PER BEDRIJFSTAK (VERVOLG) (miljoenen euro s) Ontvangen inkomensoverdrachten Betaalde inkomensoverdrachten Netto ontvangen inkomensoverdrachten Totaal (D.7) Ontvangen van vennootscha ppen en IZW s Ontvangen van de overheid Ontvangen van de huishoudens Ontvangen van het buitenland Totaal (D.7) Betaald aan vennootscha ppen en IZW s Betaald aan de huishoudens Betaald aan het buitenland Totaal (D.7) Ontvangen van vennootscha ppen en IZW s Ontvangen van de overheid Ontvangen van de huishoudens Ontvangen van het buitenland Totaal IZW s 5.577,0 144, ,0 957,5 170,1 498,6 79,3 150,2 269, ,4 65, ,0 807,3-99,0 Landbouw en industrie (A-F) 1,1 1,0 0,0 0,1 0,0 1,2 1,2 0,0 0,0-0,1-0,2 0,0 0,1 0,0 Diensten (G-N) 175,7 16,0 135,6 24,1 0,0 41,2 14,3 21,6 5,2 134,5 1,6 135,6 2,6-5,2 Groot- en detailhandel (G) 4,2 0,9 0,0 3,2 0,0 0,2 0,2 0,0 0,0 3,9 0,7 0,0 3,2 0,0 Verschaffen van accommodatie en maaltijden (I) 1,0 1,0 0,0 0,0 0,0 1,2 1,2 0,1 0,0-0,2-0,2 0,0-0,1 0,0 Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied (M, 72) 161,4 5,9 135,6 19,9 0,0 27,8 1,5 21,0 5,2 133,5 4,3 135,6-1,1-5,2 Terbeschikkingstelling van personeel (N, 78) 0,3 0,3 0,0 0,0 0,0 0,8 0,7 0,1 0,0-0,4-0,3 0,0-0,1 0,0 Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten (N, 79) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Administratieve en ondersteunende diensten t.b.v. kantoren en overige zakelijke activiteiten (N.82) 2,4 1,4 0,0 1,0 0,0 4,6 4,5 0,1 0,0-2,2-3,2 0,0 0,9 0,0 Overige diensten (H, J tot N behalve 72, 78, 79 en 82) 6,4 6,4 0,0 0,0 0,0 6,5 6,1 0,3 0,0 0,0 0,3 0,0-0,3 0,0 Onderwijs (P) 276,9 3,6 267,0 4,1 2,3 1,7 1,7 0,0 0,0 275,2 1,9 267,0 4,0 2,3 Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (Q) 2.353,8 59, ,5 156,0 167,8 342,7 44,3 42,7 255, ,2 15, ,5 113,3-87,8 Menselijke gezondheidszorg (Q, 86) 5,5 4,4 0,0 1,2 0,0 7,8 7,2 0,6 0,0-2,3-2,9 0,0 0,6 0,0 Maatschappelijke dienstverlening (Q, 87 en 88) 2.348,3 55, ,5 154,8 167,8 334,8 37,1 42,1 255, ,6 18, ,5 112,7-87,8 Maatschappelijke dienstverlening met huisvesting (Q, 87) 214,0 17,6 180,9 15,5 0,0 22,7 22,4 0,2 0,1 191,3-4,9 180,9 15,4-0,1 Maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting (Q, 88) 2.134,4 37, ,6 139,3 167,8 312,1 14,6 41,9 255, ,3 23, ,6 97,4-87,7 Kunst, amusement en recreatie (R) 239,9 6,7 214,1 19,2 0,0 10,0 9,3 0,6 0,0 230,0-2,6 214,1 18,6 0,0 Kunst en culturele activiteiten (R, 90 en 91) 135,4 0,9 125,2 9,3 0,0 1,5 1,5 0,0 0,0 133,9-0,6 125,2 9,3 0,0 Sport, ontspanning en recreatie (R, 92 en 93) 104,6 5,8 89,0 9,9 0,0 8,5 7,9 0,6 0,0 96,2-2,0 89,0 9,3 0,0 Overige diensten (S) 2.529,5 57, ,8 754,1 0,0 101,9 8,5 85,3 8, ,7 49, ,8 668,8-8,2 Verenigingen (S, 94) 2.529,4 57, ,8 754,1 0,0 101,5 8,1 85,3 8, ,9 49, ,8 668,8-8,2 Diensten aan particulieren (S, 95 en 96) 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,4 0,4 0,0 0,0-0,2-0,2 0,0 0,0 0,0 Bron: INR