De Derde Kamer van de Commissie, samengesteld uit:

Transcriptie

1 FEDERALE OVERHEIDSDIENST JUSTITIE Briefwisseling: Waterloolaan Brussel Lokalen : Hallepoortlaan Brussel COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS A.R. M M80511 B.R Beslissing van 3 maart 2009 De Derde Kamer van de Commissie, samengesteld uit: de heer P. DRAULANS, voorzitter, mevrouw H. MELOTTE en de heer P. VERHAEGHE, leden, bijgestaan door mevrouw M. STEYAERT, secretaris a.i., spreekt de volgende beslissing uit in de zaak van: de heer Gerrit X. geboren op../../1950 en mevrouw Georgette Y. geboren op../../1948 De Commissie nam kennis van de stukken, onder meer van: - het verzoekschrift van 15 mei 2008, neergelegd op het secretariaat van de Commissie op 19 mei 2008, waarbij de verzoekers de toekenning hebben gevraagd van een hulp van 8.714,33 samen; - de uitgevoerde onderzoeksverrichtingen; - het verslag opgemaakt door de verslaggever op 14 oktober 2008 overeenkomstig artikelen 11 en 12 van het K.B. van 18 december 1986;

2 - p. 2 - het door de afgevaardigde van de Minister van Justitie op 29 oktober 2008 neergelegd advies; - de op 28 november 2008 door de advocaat van verzoekers neergelegde schriftelijke reactie. De regelmatige kennisgevingen aan de partijen van de procedurestukken en van de rechtsdag vastgesteld op 10 februari De Commissie hoorde in haar openbare zitting van 10 februari 2009: - de verslaggever in zijn verslag over de feitelijke toedracht van de zaak en over de middelen van de partijen; - de verzoekers in hun opmerkingen, vertegenwoordigd door hun raadsman, Meester Pieter-Bram Lagae, advocaat aan de balie te... De afgevaardigde van de Minister van Justitie is niet verschenen noch iemand voor hem. * * * I. Feiten Op 2 februari 2006 waren verzoekers in hun wagen op weg naar toen zij halt hielden ter hoogte van een wagen die aldaar in de gracht leek gesukkeld te zijn. In plaats van hulp te kunnen bieden, werden verzoekers slachtoffer van een brutale car-jacking, gepleegd door een koppel. In PV nr /.. staat: De daders doen het slachtoffer stoppen met zijn voertuig en vragen hem om met zijn GSM de dienst 100 te bellen. Op het ogenblik dat het slachtoffer, Gerrit X., zijn GSM wil nemen, houden de daders een vuurwapen tegen het hoofd van het slachtoffer en zeggen ze dat het slachtoffer en de passagierster onmiddellijk moeten uitstappen en hun GSM moeten afgeven. Wanneer ze dit gedaan hebben, worden ze verplicht om de velden in te lopen. De daders nemen vervolgens de vlucht met het voertuig van slachttoffer, dit in de richting van - centrum.

3 - p. 3 Eerste verzoeker, Gerrit X., verwittigde de politie met de GSM van zijn echtgenote. - In PV nr /.. staat zijn verklaring: Ik stopte ter hoogte van het ongeval, in feite ter hoogte van de wagen die in de gracht stak. Op dat ogenblik stak er een vrouw de baan over en liep naast de rechter zijde van mijn wagen. Ik had het vermoeden dat ze wilde instappen aan de passagierszijde. Terzelfder tijd stak er een man de baan over en deze bleef staan ter hoogte van mijn portier. Ik deed mijn portier open. De man sprak me opgewonden aan en vroeg me of hij mijn GSM- toestel niet kon gebruiken om de hulpdienst 100 te bellen. Op het ogenblik dat ik mijn GSM- toestel vast had in mijn hand begon de manspersoon te roepen en te tieren dat ik uit mijn wagen diende te stappen. Hij zei dat hij gewapend was. Mijn GSMtoestel lag in een opbergvakje vooraan in de wagen ter hoogte van de versnellingspook. Wanneer ik mijn GSM- toestel greep diende ik wat naar rechts voorover te buigen. Wanneer ik terug kwam om mij normaal achter het stuur te zetten, kreeg ik een wapen op mijn hoofd gericht. Hij riep mij toen rap, rap. Ik was drager van mijn veiligheidsgordel. De onbekende man stak zijn bovenlichaam in mijn wagen, hield nog steeds het wapen tegen mijn hoofd en met zijn andere hand maakte hij de veiligheidsgordel los. Hij hield het wapen in de rechter hand en met zijn linker hand maakte hij de veiligheidsgordel los. Ikzelf sprong uit de wagen en liep naar de achterzijde toe. Mijn echtgenote was ook uit de wagen gekomen en liep ook weg naar de achterzijde van de wagen. Wij kwamen daar tesamen en liepen vervolgens op straat terug in de richting van. - In PV nr /.. staat de verklaring van tweede verzoekster, Georgette Y.: Ze liepen in het midden van de rijbaan, waardoor wij eigenlijk niets anders konden dan stoppen met ons voertuig. Mijn man stopte met zijn voertuig ter hoogte van deze twee personen en vroeg Gerrit of hij een telefoon bij zich had, omdat hij de dienst 100 wou opbellen, daar er nog iemand in het gestrande voertuig zat volgens deze persoon. Er was tevens een dame in het bijzijn van de man. Mijn man bevestigde dat hij beschikte over een GSM en probeerde deze te nemen, om deze te overhandigen aan de man. Plotseling trok deze man een wapen en zette deze tegen het hoofd van mijn man. De man zei: rap, rap, eruit. Hij zei dit in het Nederlands. Mijn man probeerde het voertuig te verlaten, doch, daar hij ruglijder is, ging dit niet zo vlot. Op dat ogenblik sprong ik uit het voertuig en zag de dame ter hoogte van de rechtervoorzijde van ons voertuig staan. De man zwaaide met zijn wapen en zei tegen mijn man dat wij het op een lopen moesten zetten.. Verzoekers bleven na de feiten uit schrik plat op hun buik liggen in een veld tot zij de politie hoorden. Op 7 februari 2006 kwamen zij terug in het bezit van hun wagen. Deze was zeer erg beschadigd. De contactsleutels en de huissleutels waren verdwenen. II. Voorafgaand - Het vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg te... d.d. 18 september 2006 citeert: Er moet op gewezen worden dat deze feiten zich situeren op het einde van een ganse reeks andere feiten zodat Z. maar al te goed wist wat er zou gebeuren op het ogenblik dat W. een wagen doet stoppen..

4 - p. 4 Verder: De twee volgende feiten volgen uit hetzelfde feitelijk opzet: het ging er gewoon om zich blijvend te voorzien van een voertuig. - De daders van deze en andere voorafgaande feiten waren een drugskoppel, Lisette Z. en Jelloul W.. Op 3 februari 2006 hadden zij met de wagen een bocht gemist en waren in het veld terecht gekomen. Een bestuurster van een voorbijrijdende auto stopte om te helpen. Toen hij de inhoud van zijn wagen naar haar voertuig wou overbrengen en de bestuurster naar de bedoeling vroeg loste W. een schot in de lucht. Hij pikte zijn vriendin, Lisette Z., op die ook een aantal zakken inlaadde en reed er met de auto van de persoon die wou helpen vandoor. - Daarna veroorzaakte W. een aanrijding en vluchtte verder, tot wanneer de beveiligde auto vanzelf tot stilstand kwam. W. stapte uit en verplichtte een persoon die kwam aangereden om te stoppen. Jelloul W. en Lisette Z. rijden met de gestolen wagen verder. - Het vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg te... d.d. 18 september 2006 citeert: Met dit voertuig belanden de dieven in de gracht. X. Gerrit en Y. Georgette stoppen voor een man en een vrouw die daar langs de weg staan. De man trekt een wapen, zet dit tegen het hoofd van X. en verplicht hem uit te stappen; zij moeten het veld in. Het koppel rijdt ondertussen met de BMW van X. weg. Deze wagen werd op 3 februari in... teruggevonden.. Z. bekent de feiten. W. had net cocaïne gerookt en was te hevig. Er was geen voorafgaand overleg.. Over de daderes Lisette Z.: Ze stapte ook in de twee andere voertuigen; de GSM s die in de wagens lagen werden weggesmeten. III. Kwalificatie van het vonnis (waarbij enkel Lisette Z. terechtstond) Door middel van geweld of bedreiging, hiernavermelde zaken, die hen niet toebehoorden, bedrieglijk weggenomen te hebben.. met de omstandigheid dat het misdrijf gepleegd werd bij nacht en dat het misdrijf gepleegd werd door twee of meer personen. Met de omstandigheid dat wapens of op wapens gelijkende voorwerpen werden gebruikt of getoond, of de schuldige deed geloven dat hij gewapend was: personenwagen BMW GSM-toestel. ten nadele van X. Gerrit en/of Y. Georgette, bij samenhang te... op IV. Nopens de feiten Het vonnis vermeldt: Z. Lisette wordt vervolgd voor een ganse reeks vermogensmisdrijven die zij pleegde samen met haar echtgenoot W. Jelloul.

5 - p. 5 Wat opvalt is de escalatie van het geweld. Bij de laatste feiten werd totaal zinloos geweld gebruikt. Wellicht heeft het gewelddadig karakter van de man, die in Nederland werd veroordeeld voor een dodelijk schietincident, daar iets mee te maken. Ook Z. schuwt het geweld niet nu zij in Nederland een gevangenisstraf uitzat voor een diefstal met geweld. De beide daders vluchtten naar Algerije. Z. Lisette gaf zichzelf over aan de Belgische overheid en legt vrij volledige bekentenissen af. W. Jelloul werd in Algerije aangehouden; bij verhoor herinnert hij zich de feiten niet of weigert verklaringen af te leggen. V. Vervolging Ten aanzien van Lisette Z.: - Lastens bovenvermeld vonnis werd Lisette Z. voor deze en andere feiten op strafrechterlijk gebied veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar van de uitgesproken gevangenisstraf van 5 jaar met uitstel voor 5 jaar en met probatievoorwaarden. Op burgerlijk gebied werd zij veroordeeld om aan Gerrit X. en aan Georgette Y. telkens in eigen naam te betalen voor morele schade. Zij werd tevens veroordeeld om aan bovenvermelde burgerlijke partijen 4.462,08 te betalen namens de huwgemeenschap (achternageloop, voertuigschade en gebruiks-derving). Op burgerrechtelijk gebied is het vonnis in kracht van gewijsde getreden. Opmerking: Het Openbaar Ministerie ging tegen bovenvermeld vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg te... d.d. 18 september 2006 in hoger beroep. - Bij arrest van het Hof van beroep te... d.d. 20 maart 2007 werd zij veroordeeld tot een gevangenisstraf van 8 jaar. Dit arrest is in kracht van gewijsde getreden. Dit arrest citeert: De beklaagde voornoemd heeft zich, samen met haar echtgenoot, Jelloul W., (weliswaar niet inzake voor het Hof) onder meer schuldig gemaakt aan een reeks uiterst gewelddadige diefstallen waarvan, op amper dertig minuten tijd!, drie gewapende carjackings- (A1, A2 en A3) - vijf diefstallen met geweld in winkels.. Daar waar de beklaagde voornoemd naar eigen zeggen geschrokken was van het gewelddadig gedrag van haar echtgenoot, dient het Hof vast te stellen dat uit de gegevens van het voorliggend strafdossier op geen enkel ogenblik lijkt dat zij hem heeft pogen af te remmen, wel integendeel. Vooreerst is het geen onbelangrijke vaststelling dat, waar de beklaagde voornoemd in België over een blanco strafrechterlijk verleden beschikt, zij in Nederland reeds werd veroordeeld wegens een gewapende overval.

6 - p. 6 Vervolgens releveren de gegevens van het voorliggend strafdossier het bestaan van een perfect op elkaar ingespeeld duo dat het gebruik van wapens geenszins schuwt... Hetzelfde wapen werd ook gebruikt naar aanleiding van de derde carjacking; ten nadele van het bejaarde echtpaar Gerrit X. en Georgette Y. werd het pistool zelfs op het hoofd van de heer X. geplaatst. Ten aanzien van Jelloul W.: Het vonnis vermeldt: VOORAFGAANDELIJK: (blz. 11 van het vonnis): Bij beslissing van de raadkamer van 12 mei 2006 werden zowel Z. Lisette als W. Jelloul verwezen naar de correctionele rechtbank. De zaak kan evenwel slechts behandeld worden na dagstelling die bedoeld is om de rechten van de verdediging van de beklaagden te vrijwaren die door de dagstelling op de hoogte worden gebracht van de juiste plaats en datum waarop de zaak zal behandeld worden. Z. Lisette werd van de dagstelling op de hoogte gebracht bij dagvaarding van 20 juni Bij gebrek aan dagvaarding door het openbaar ministerie of door een burgerlijke partij is W. Jelloul niet op de hoogte van de plaats en dag waarop de zaak zal behandeld worden, zodat de rechtbank vooralsnog geen uitspraak kan doen voor wat W. betreft. VI. Situatie van de daders - De hoofddader, Jelloul W., vluchtte na de feiten samen met zijn vriendin naar Algerije. Hij werd daar aangehouden. Als Algerijns onderdaan kan hij niet uitgeleverd worden aan België. Hij blijft in Algerije. Ondertussen werd hij door het bevoegd Algerijns Parket vervolgd voor de feiten die hij pleegde op Belgisch grondgebied. Er werd in Algerije een advocaat aangesteld om de vragen van de burgerlijke partijen te centraliseren. - De advocaat van verzoekers verklaart ter zitting dat Jelloul W. in Algerije in december 2008 op burgerlijk gebied veroordeeld werd voor de feiten gepleegd in België. - Lisette Z. stond internationaal geseind en bood zich vrijwillig aan bij de Belgische Ambassade. Zij keerde per vliegtuig naar België terug teneinde zich aan te bieden aan de Belgische gerechtelijke autoriteiten. Enkel Lisette Z. werd voor deze en andere feiten veroordeeld. VII. Middelen tot schadeloosstelling - In het vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg te... d.d. 18 september 2006 staat: Z. Lisette, schoonmaaktster, geboren te Nederland op../../1972, wonende te..., thans ingeschreven te..., opgesloten in de rijksgevangenis, Nieuwe Wandeling.., van Nederlandse nationaliteit. - De advocaat van Lisette Z. bevestigt dat Z. zich in de gevangenis te... bevindt. Zij verkeert in de onmogelijkheid om te betalen.

7 - p. 7 - De maatschappij Juris heeft aan tweede verzoekster, Georgette Y., een bedrag uitgekeerd van 2.267,34 voor de materiële schade. - De verzekeraar LAR (polis Winterthur) weigert tussenkomst te verlenen aan eerste verzoeker, Gerrit X.. Er wordt nl. enkel dekking in onvermogen aansprakelijke derde verleend indien het slachtoffer betrokken was bij een verkeersongeval. VIII. Psychologische gevolgen In het medisch attest van Dokter B. Vanden Broecke, psychiater, d.d. 27 november 2008 staat dat zowel de heer X. Gerrit als Y. Georgette een ernstig PTSS (posttraumatisch stresssyndroom) vertonen met o.a. slaapstoornissen. Bij mevrouw Y. is het PTSS zelfs uitgesproken met herbelevingen, fysiologische reacties, niet meer durven buiten komen. IX. Begroting van de schade door de verzoekers Namens de huwgemeenschap: - materiële schade aan voertuig en gebruiksderving 4.462,08 - kosten b.p. stelling en procedurekosten 2.252, ,33 Voor elk van de verzoekers: - morele schade voor elk van de verzoekers 2.000,00 X. Beoordeling door de Commissie Het verzoekschrift aan de Commissie is regelmatig naar de vorm en het werd tijdig neergelegd. Aan de ontvankelijkheidsvoorwaarden werd voldaan. De kansen op verhaal tegenover de daders zijn quasi onbestaande. De wetgeving betreffende de hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden verleent aan de slachtoffers geen subjectief recht op "schadeloosstelling", maar wel op het eventueel bekomen van een "hulp", gesteund op het principe van de collectieve solidariteit. Uit de aard zelf van de hulp volgt dat de "volledige vergoeding" van het door de slachtoffers geleden nadeel niet wordt gewaarborgd. Bij het beoordelen van een hulp dienen de voorschriften van de artikelen 31, 31bis, 32, 33 en 33bis van de wet van 1 augustus 1985 nageleefd te worden. - Verzoekers vragen de bij vonnis van de rechtbank van Eerste Aanleg te... d.d. 18 september 2006 toegekende bedragen, vermeerderd met de procedure-kosten. Deze worden niet bewezen. Enkel het attest kracht van gewijsde (op burgerlijk gebied) ten bedrage van 30 ligt voor. Dit bedrag kan voor de helft aan ieder van de verzoekers toegekend worden.

8 - p. 8 - In werkelijkheid bestaan de gevraagde gerechtskosten uit 2.252,25 advocatenkosten. Met betrekking tot de schadepost kosten en erelonen advocaat moet worden aangestipt dat uit de gevestigde rechtspraak van de Commissie blijkt dat een onderscheid wordt gemaakt tussen, enerzijds, de eigenlijke procedurekosten, zoals deze van stelling van burgerlijke partij, kosten van expertises en uitvoering (voor zover deze niet gedragen worden door een rechtsbijstandsverzekering), en, anderzijds, de erelonen en kosten van de advocaten. Enkel de eigenlijke procedurekosten worden door de Commissie in aanmerking genomen. - Overeenkomstig de constante rechtspraak van de Commissie dient de materiële schade in rechtstreeks verband te staan met de ernstige lichamelijke of psychische schade als bedoeld in artikel 31, 1, van de wet van 1 augustus De Commissie kan enkel tussenkomen voor de schade die het gevolg is van een op de persoon van het slachtoffer gepleegde gewelddaad. - In het vonnis wordt vermeld dat W. een wapen trekt, dit tegen het hoofd van eerste verzoeker zet en hen (slaat op beide verzoekers) verplicht uit te stappen. Rekening houdend met de ernst van de feiten, met de zware psychologische gevolgen voor beide verzoekers en met de opmerkingen van de advocaat ter zitting is de Commissie van oordeel dat aan elk van de verzoekers een hulp kan toegekend worden ten bedrage van * * * OP DIE GRONDEN, De Commissie, Gelet op de artikelen 17 1, 39 tot 42 van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 tot regeling van het taalgebruik in bestuurszaken, de artikelen 31 tot 37bis van de wet van 1 augustus 1985, zoals gewijzigd door de wetten van 26 maart 2003 en 22 april 2003, de programmawet van 27 december 2004 en de artikelen 28 tot 34 van het K.B. van 18 december 1986.

9 - p. 9 Verklaart de verzoekschriften ontvankelijk. - Kent de verzoeker Gerrit X. een hulp toe van Kent de verzoekster Georgette Y. een hulp toe van Aldus uitgesproken te Brussel, in openbare zitting en in de Nederlandse taal op 3 maart De secretaris a.i., De voorzitter, M. STEYAERT P. DRAULANS