Visie op Zuid-Holland

Transcriptie

1 Visie op Zuid-Holland Herziening Provinciale Structuurvisie en Verordening Ruimte t.b.v. Herijking Ecologische Hoofdstructuur Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland 21 mei 2013

2 Inleiding De vaststelling van de Beleidsvisie Groen (Provinciale Staten 30 januari 2013) leidt tot aanpassing van de Provinciale Structuurvisie en van de Verordening Ruimte. Deze herziening is opgebouwd uit drie delen. In deel 1 wordt een toelichting gegeven op de vertaling van het beleid uit de Beleidsvisie Groen naar het ruimtelijk beleid in de structuurvisie en de verordening. De delen 2 en 3 vormen de daadwerkelijke herziening van de structuurvisie en de verordening. In deel 2 zijn de tekst- en kaartwijzigingen voor de Provinciale Structuurvisie beschreven. In deel 3 zijn de tekst- en kaartwijzigingen voor de Verordening Ruimte beschreven. De toegevoegde en geschrapte delen van de tekst zijn weergegeven als rode tekst en met

3 Deel 1 Toelichting op de herziening structuurvisie en verordening t.b.v de herijking EHS Vernieuwingen natuurontwikkeling Zuid-Holland: kwaliteit in plaats van kwantiteit De afgelopen tweeënhalf jaar hebben het Rijk en de provincies een grote omwenteling teweeggebracht in het denken over natuurontwikkeling in Nederland. Deze ontwikkeling werd uitgelokt door een verandering van het Rijksbeleid, bij het aantreden van het kabinet Rutte I. De wens en noodzaak ontstonden om te bezuinigen op natuur en recreatie en tegelijkertijd het beleidsterrein natuur te decentraliseren naar de provincies. De bezuinigingen zetten druk op de wijze waarop de natuurontwikkeling in Nederland tot nu toe werd aangepakt. De EHS moest compacter, met minder middelen en een langere realisatietermijn. Dit heeft geleid tot de herijkte EHS. Eind januari 2013 is de omvang en de ligging van de herijkte EHS door Provinciale Staten van Zuid- Holland vastgesteld. Met de geleerde lessen uit de ILG-periode ontstaan echter kansen om nieuwe wegen in te slaan, waarmee op innovatieve wijze en met een grotere betrokkenheid van stakeholders in de gebieden, verder wordt gewerkt aan de realisatie van een herijkte, maar toch robuuste EHS voor Nederland. Tot voor kort werd meer de nadruk gelegd op verwerving en innchting van natuurgebieden en is in de loop der tijd de waarom-vraag van de Ecologische Hoofdstructuur naar de achtergrond verdwenen. Hierdoor was er minder oog voor de outcome-factoren. Het oog moet nu weer terug op de bal: het tot stilstand brengen van de teruggang van de biodiversiteit in Nederland. De uitdaging daarbij is te zorgen dat met de beschikbare middelen de EHS kan worden gerealiseerd. De Realisatiestrategie EHS, vastgesteld door GS op 19 april jl. en besproken door de Commissie Groen en Water op 10 april 2013, volgt hierbij de beleidsmatige kaders die zijn neergezet in de Beleidsvisie Groen. In deze Realisatiestrategie EHS wordt het pad beschreven dat de provincie denkt te lopen richting de eindambitie om in de periode tot 2027 de internationale doelen op haar grondgebied te gaan halen. De belangrijkste kaders zijn de focus op natuur- en waterkwaliteit en het gegeven dat doel en middelen in balans blijven. Uiteindelijk is de realisatiestrategie er op gericht om bij het bereiken van het einddoel - een voltooide EHS - volledig 'in control' te zijn. Planologische vertaling van de herijkte EHS Nu ligt voor de planologische verankenng van de ruimtelijke effecten van de beleidswijzigingen EHS in de Provinciale Structuurvisie en Verordening Ruimte. Na vaststelling van de herziening van de structuurvisie en verordening door GS en bespreking door de Commissie Groen en Water, worden de voorstellen vrijgegeven voor inspraak. Een deel van de wijzigingen heeft daarbij een inhoudelijker karakter, andere wijzigingen zijn meer van technische aard. Daarnaast is het beleid met betrekking tot de ecologische verbindingen gewijzigd. Hieronder zullen de voorgestelde wijzigingen worden besproken. De inhoudelijke wijzigingen hebben vooral betrekking op de gewijzigde inzichten in de realisatie van de EHS en de strategie waarlangs de provincie nu haar doelen wil bereiken. Zoals aangegeven worden daarbij de gebieden/regio's nadrukkelijk betrokken. Deze gebiedsprocessen zijn voor de gebieden Knmpenenwaard en in Gouwe Wiericke / De Venen Inmiddels begonnen waarbij in constructief overleg wordt gewerkt aan een gebiedsspecifieke aanpak. De gebieden vragen daarbij flexibiliteit om de door de provincie meegegeven kaders te vertalen naar een invulling die recht doet aan de realisering van de provinciale doelen aan de ene kant en de planologisch en financiële mogelijkheden van de regio aan de andere kant. Daarom worden op dit moment de contouren van de EHS per regio vrijgegeven voor de inspraak. Parallel lopen de gebiedsprocessen en wordt de invulling van de contour concreter. Bij de definitieve vaststelling, in november, worden de definitieve gebiedsvoorstellen dan meegenomen. Hetzelfde geldt voor het advies van de 'Groene Partners'. Dit kan ook leiden tot wijzigingen in de hectare-ambities, vooropgesteld dat de beoogde doelen daarbij haalbaar blijven.

4 Met de herziening van de PSV en de verordening ruimte wordt de realisatiestrategie EHS, die uitgaat van meer eigen verantwoordelijkheid van gebiedspartijen en focus op doelrealisatie in plaats van functieverandering, van de noodzakelijke instrumenten voorzien. De essentie van de wijziging van het ruimtelijk instrumentanum is dat de provincie de buitenste contouren van de EHS vastlegt en daarbinnen zorgt voor bescherming van de te ontwikkelen en bestaande kwaliteiten. Het maakt niet meer uit via welke functie of bestemming de beoogde kwaliteiten bereikt worden. Indien functieverandering nodig is zal het bestemmingsplan dit mogelijk moeten maken. Inhoudelijke wijzigingen 1. Afwikkeling juhdische verplichtingen die niet bijdragen aan de realisering van de internationale doelen op het gebied van de Kaderrichtlijn Water of Natura Deze gebieden zijn in de Beleidsvisie Groen aangeduid als 'In onderzoek bij gebiedspartijen'. De juridische verplichting is in overleg met betrokken partijen afgewikkeld zonder dat dit ten koste gaat van de dekkingsmiddelen voor de EHS. De volgende (deel)gebieden EHS komen daardoor alsnog te vervallen: Duivenvoorde, restopgave Zuidpolder van Delfgauw, EHS-deel Oranjebuitenpolder, Noordbovenpolder, restopgave Welvliet, restopgave Vierambachtenboezem en restopgave Middelweg-Noord 2. Opnemen van een "strategische reservering natuur" voor gebieden waarvan de realisatie voorzien is na In de Realisatiestrategie EHS is aangegeven dat de financiële onderbouwing van de ontwikkelopgave een aantal onzekerheden kent. De realisatie van de gebieden na 2021 is afhankelijk van het succesvol implementeren van de realisatiestrategie. Deze gebieden worden via de Verordening Ruimte beschermd, waarmee invulling wordt gegeven aan het gestelde in motie 329 over planologische bescherming van voormalige EHS-gebieden. De gebieden 'strategische reservering natuur' krijgen pas de status van EHS als (in 2021) duidelijk is dat er voldoende financiële middelen zijn voor de uitvoering. De gebieden zijn volledig voor de agrarische functie te gebruiken, planologisch wordt voorkomen dat andere functies kunnen worden gerealiseerd die leiden tot waardevermeerdering ten opzichte van de agrarische functie. Technische wijzigingen 1. Projecten waarvan in de beleidsvisie is aangegeven dat deze niet nodig zijn voor de realisatie van de Internationale doelen of het nakomen van juridische verplichtingen worden uit de EHS genomen (deze vervallen gebieden worden op de kaart van de PSV aangegeven). Een uitzondehng van deze categone betreffen landbouwgronden in UitenA/aarden en landbouwgronden die onderdeel uitmaken van een landgoed. Deze gronden behouden in de voorstellen de status van EHS en zijn daarom niet opgenomen als wijzigingen op de kaart. Genoemde gronden blijven een agrarische functie behouden, en zullen niet verder ontwikkeld worden. Voor de eigenaren verandert er niets. 2. De tweede technische wijziging heeft betrekking op 'belangrijke weldevogelgebieden' die nu in de voorstellen buiten de EHS begrenzing komen te liggen of de aanduiding 'strategische reservering' krijgen. Nu de EHS bescherming vervalt, komt de aanduiding 'belangrijk weidevogelgebied' ervoor terug. Met andere woorden het doel was én blijft 'belangrijk weidevogelgebied' en behoud zo haar bescherming. Dit geldt ook voor een deel van een ex-recreatieproject, in Polder Oud-Schuddebeurs op Putten.

5 3. Een laatste technische wijziging heeft betrekking op het samenvoegen van de EHS-categorieën 'bestaande natuur en prioritaire nieuwe natuur' en 'overige nieuwe natuur'. De nieuwe aanduiding wordt 'bestaande en nieuwe natuur'. Dit betreft een vereenvoudiging om binnen de (genoemde) gebiedsprocessen flexibiliteit te creëren om te bepalen waar, welke functie komt. Het bestemmingsplan zal dit uiteindelijk moeten bepalen. Aanvullend zijn er nog een tweetal redenen te noemen waarom deze wijziging plaatsvindt. In de eerste plaats is het de bedoeling dat volledige schadeloosstelling en onteigening voor nog te realiseren nieuwe natuur niet generiek maar slechts als maatwerk wordt toegepast. In de tweede plaats krijgt naar vena/achting een deel van de nog te realiseren nieuwe EHS geen positieve natuurbestemming omdat ook natuunwaarden binnen de begrenzing van de EHS kunnen worden gerealiseerd door andere functies, bijvoorbeeld door afspraken over nieuwe vormen van agrarisch natuurbeheer. Herziening ecologische verbindingen Ten slotte bevat de herziening van de structuurvisie eveneens voorstellen voor de herziening van de ecologische verbindingen, met andere woorden, welke ecologische verbindingen vervallen respectievelijk welke komen er bij. Ecologische verbindingen zijn nodig om de EHS als een netwerk te laten functioneren. Toch is er aanleiding om ook de ecologische verbindingen te herijken. Doordat delen van de EHS en RodS komen te vervallen, veriiezen sommige verbindingen hun betekenis of worden zeer moeilijk te realiseren. Ook het wijzigen van de natuurdoelen maakt voor sommige verbindingen verschil: doordat in de Krimpenerwaard nu grotendeels wordt gekozen voor weidevogeldoelen, zijn de verbindingen naar het Bentwoud minder zinvol geworden en kan daar een deel van vervallen. De nu voorgestelde verbindingen zijn noodzakelijk voor het goed functioneren van de kerngebieden EHS. Aan de andere kant zijn een aantal verbindingen weer op kaart teruggekomen nadat ze eerder van de EHSkaart waren gehaald. Door het vervallen van bijvoorbeeld de Groene Ruggengraat is er een hernieuwde noodzaak om eerder vervallen verbindingen weer op de kaart terug te plaatsen. Alle ecologische verbindingen die gerealiseerd zouden worden door de uitvoering van de programma's EHS, Deltanatuur, Groene Ruggengraat, RodS of Ruimte voor de Rivier waren eerder al van de EHS-kaart gehaald. Daarom is voor een aantal verbindingen bekeken of ze in aanmerking komen om nu weer opgenomen te worden als ecologische verbinding om daarmee een - weliswaar bescheidener - netwerk te kunnen ontwikkelen. Vermeld dient te worden dat het netwerk ecologische verbindingen een andere ambitie heeft dan de (voormalige) Groene Ruggengraat. De Groene Ruggengraat vormde een nationale, robuuste natuurverbinding tussen de Zeeuwse Delta en het Lauwermeer. De Groene Ruggengraat sloot aan op het provinciale netwerk van de ecologische verbindingen maar diende eveneens bovenregionale doelen. Bij het aantreden van het Kabinet Rutte I is de Groene Ruggengraat geschrapt. Bovenstaande leidt tot aanpassingen in paragrafen 3.4.2, en van de structuurvisie alsmede op kaart en de functiekaart; in artikel 5 van de verordening en de toelichting op dat artikel alsmede op kaart 3 van de verordening. In artikel 23 van de verordening.

6 Deel 2 Herziening structuurvisie t.b.v de herijking EHS 2.1 Aanpassing paragraaf 3.4.2; 1 alinea^ schrappen tekst m.b.t. Groene Ruggengraat conform Beleidsvisie Groen Zoetwatervoorziening Ook na 2040 blijft een goede zoetwatervoorziening in Zuid-Holland essentieel voor land- en tuinbouw, industrie, drinkwater, peilbeheer voor waterschappen en natuur. Hierbij wordt rekening gehouden met de benodigde juiste waterkwaliteit op de juiste plaatsen, ondermeer voor wat betreft de nutriënten en chloride. Via innovatief operationeel waterbeheer en technologische ontwikkelingen wordt het beschikbare water beter benut, waardoor de vraag naar zoetwater zo min mogelijk stijgt. Ook de ontwikkelingen van de Groene Ruggengraat (natuur, water en extensieve landbouw) zijn in dit nieuwe watersysteem ingepast. Om aan de behoefte aan zoet water op lange termijn te blijven voldoen is een zoetwaterbekken in de Zuidwestelijke delta van het grootste belang. Dit zoetwaterbekken is gelegen in de Biesbosch, het Hollandsch Diep en het Haringvliet en dient als basis en achtervang voor onze huidige en toekomstige zoetwatervoorziening. 2.2 Aanpassing paragraaf 4.4.1, onder subkop Groen aanpassing tekst aan Beleidsvisie Groen Groen De kwantitatieve groenopgave tot 2027 is voor de EHS (onderdeel nieuwe natuur en inclusief de strategische reservering natuur) gericht op enerzijds de afspraken met gebiedspartijen, anderzijds op die projecten die zoveel mogelijk bijdragen aan het behalen van internationale doelen (Nature2000en Kaderrichtlijn water), voorlopig gebaseerd op bestaande ILG-afspraken tot 2013 en Voor de RodS ate is de opgave gebaseerd op de herijkte afspraken met de gebiedspartijen. Daarnaast wordt 7504^groen ontwikkeld in het project Mainport Rotterdam en daarnaast zijn er de versnelungsprojecten Groen, in het kader van het project Mainportontwikkeling Rotterdam 750 ha groen ontwikkeld en worden de versnellingsprojecten Groen uitgevoerd. De invulling van de vraag naar recreatiemogelijkheden zal de provincie tot 2020 vooral zoeken in de provinciale landschappen en de overige delen van de Zuidvleugelgroenstructuur. Recreatie en andere ruimtelijke gebruiksfuncties worden - waar mogelijk - gecombineerd. Bij het uitbreiden van de Ecologische Hoofdstructuur gaat het om het ontwikkelen en inrichten van nieuwe natuurgebieden en het combineren van de functie natuur met andere functies zoals waterberging en landbouw. De uitbreiding van de Ecologische Hoofdstructuur is omvangrijk. Het gaat hier om de ontwikkeling en inrichting vanfiieuwe natuurgebieden en de combinatie-van de functie natuur met andere functies zoals waterberging en landbouw. 2.3 Aanpassing paragraaf schrappen tekst m.b.t. Groene Ruggengraat conform Beleidsvisie Groen aanpassing tekst aan Beleidsvisie Groen redactionele aanpassing laatste alinea van de tekst over het netwerk-natuur Ontwikkelen en behouden netwerk-natuur en biodiversiteit Bij het provinciaal belang 'ontwikkelen en behouden netwerk-natuur en biodiversiteit' horen de ambities: Biodiversiteit van flora en fauna als drager voor een ecologisch duurzaam landschap.

7 Voortvarend, compleet en klimaatbestendig ontwikkelen en beschermen van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) met inbegrip van het Europese netwerk van natuurgebieden (Natura2000). Realiseren van nieuwe natuur om de kerngebieden in de Ecologische Hoofdstructuur^ te vergroten, de samenhang daartussen te versterken en de natuurkwaliteit daarvan te verbeteren. t>ijvqorbeeld door de Gfoene^Ruggengraat en Deltanatuur. Belangrijke weldevogelgebieden beschermen. " Natuurwaarden buiten de Ecologische Hoofdstructuur veilig stellen, zoals de belangrijke gebieden voor weidevogels en overwinterende ganzen met voortzetting van het huidige agrarisch grondgebruik. Ecologische Hoofdstructuur waar mogelijk beter benutten voor recreatie. De water- en milieukwaliteit in natuurgebieden verbeteren. Het netwerk-natuur wordt gevormd door de Ecologische Hoofdstructuur en niet begrensde natuunwaarden in agrarisch gebied, recreatiegebieden en in en langs water daaromheen. Ecologische Hoofdstructuur De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) bestaat uit de bestaande bos- en natuurgebieden, landgoederen, nieuwe natuurgebieden, robuuste ecologische verbindingen, de grote wateren en de Noordzee. De Ecologische Hoofdstructuur op het land is als natuurgebied op de functiekaart (globaal) weergegeven. De exacte begrenzing van de provinciale EHS is aangegeven op kaart 3 van de verordening. De Natura2000-gebieden behoren tot de Ecologische Hoofdstructuur. Een beperkt deel van de Natura2000-gebieden bestaat uit blijvend agrarisch gebied zonder venwervingstaakstelling, bijvoorbeeld de akkers en graslanden in het Oude Land van Strijen In de Hoeksche Waard. Voortzetting van het huidige agrarische grondgebruik blijft daar mogelijk en wordt beschouwd als een onderdeel van de wezenlijke kenmerken en waarden. De duinen, ëe^oene Ruggengraat met daarwvde bestaande natuurkernen de natuurgebieden in het veenweidegebied en de Zuid-Hollandse Deltawateren vormen de grote dragers van de Ecologische Hoofdstructuur. In het kader van de Ecologische Hoofdstructuur zal op Goeree Overflakkee nog een afweging-moeten worden gemaakt over natuurontwikkeling in het oostelijke deel van de Polder Zuiderdiep dan wel in de Polder Roxenisse. Beide polders hebben daarvoor op de functiekaart over ëe-agrarische aanduiding een arcering "zoekgebied natuur" gekregen Kaart Ecologische Hoofdstructuur en belangrijke weldevogelgebieden De totale (provinciaal en rijksdeel) Ecologische Hoofdstructuur is weergegeven op kaart Op (ruimtelijke) ontwikkelingen in de Ecologische Hoofdstructuur is het 'nee, tenzij'-regime en het compensatiebeginsel van toepassing (zie paragraaf ). Daarnaast worden in de planperiode ook de nodige maatregelen genomen om de water- en milieukwaliteit in de Ecologische Hoofdstructuur te verbeteren. Groene Ruggengraat Belangrijkste element voor natuurontwikkeling in het Groene Hart4ede-G«waterhuishouding, landbouw, recreatie en landschap wordt ontwikkeld. Met de aanleg Ruggengraat wordt oon robuuste ecologische verbinding van nationaal belang goroalisoord van do Zeeuwse /isie en de?f Groene Ruggengraat) zal in 2013 Verordening Ruimte worden doorlopen met de daarb4j gevorderd om dit onderwerp mee te»20^2. Voor de herijking van^de EMS ocedurevan de structuurvisie-en de

8 delta-tot het Lauwersmeergebied. De Groene Ruggengraat heeft meer dan alleen een ecologische functie. Zij draagt ook bij aan versterking-van-de-tandschappelijke diversiteit en cultuurhistorische identiteit, duurzaam waterbeheef-en-mogelijkhedon voor recroatiof gebruik. De precieze invulling van de Groene Ruggengraat is afhankelijk van de notuurdoelsteltingen, de mogelijkheden van duurzaam wotorbeheer-fwateri^wantteft-efi kwatiteitfon do kernkwolitoiton von hot gebied waar de-groono Ruggengraat doorheon loopt. Do aanduiding op de^unctiekaart is dan ook indicatief In de Krimpenenivaard is zij begrensd in het gebiedsproces Voonweidepact. Voor Gouwe Wiericke en Alblasserwaard moet dit nog in gebiedsprocessen gebeuren. Rust en stilto zijn een belangrijk goed in do Groeno Ruggengraat. De realisering van de Groene Ruggengraat moet voor 2018 zijn afgerond en daarmee een-belangrijke impuls geven aan de natuurfunetie-fegologlsghe Netwerk-natuur en biodiversiteit Het realiseren en onderhouden van een netwerk-natuur vormt de basis voor de Zuid-Hollandse bijdrage aan het versterken van de biodiversiteit. Daarbij geeft de provincie invulling aan de Europese verplichting om een Europees netwerk van natuurgebieden (Natura2000, kortweg N2000) te realiseren. Er zijn echter ook soorten waan/oor geen specifieke gebieden zijn begrensd, maar waarvoor de provincie Zuid-Holland wel een beschermingsplicht heeft. Met andere woorden: de provinciale verantwoordelijkheid reikt verder dan alleen de begrensde N2000-gebieden. Daarnaast kan dit netwerk-netwerk ook (in ondersteunende zin) een positieve bijdrage leveren aan een goede waterkwaliteit, waar Nederiand zich met de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) aan conformeert. Momontool werkt dc provincie-aan een-herijking van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Deze herijking-richt zich met name op de restontopgave aan nieuwe natuur binnen de EHS, dus niet op bestaande natuur. Om te voldoen aan de Europese verplichtingen geeft de provincie prioriteit aan het realiseren van nieuwe natuur, die bijdraagt aan de doelstellingen van Natura2000 en KRW. Nieuwe natuur die voldoet aan de internationale doelen, maar waarvoor tot 2027 geen zeker perspectief op realisatie is, maakt geen onderdeel uit van de EHS. Deze gebieden worden aangeduid als "strategische reservering natuur" op kaart en op kaart 3 van de verordening. Deze gebieden zijn volledig voor de agrarische functie te gebruiken. Andere functies die leiden tot waardevermeerdering ten opzichte van de agrarische functie worden daar geweerd. Deze strategische reservering geldt uiteriijk tot 2027 (zie artikel 5 van de verordening). Op verschillende evaluatiemomenten zal bepaald worden in hoeverre de strategische reservering nog nodig is voor het behalen van de internationale doelen, of dat deze aan de EHS kan worden toegevoegd omdat de financiën beschikbaar zijn. Daarmee staat De provincie Zuid-Holland staat voor de opgave om naast de generieke bescherming met weten regelgeving ook een robuust netwerk-natuur te creëren ontwikkelen dat voldoet aan Europese verplichtingengood onderiing is verbonden en is opgebouwd uit verschillende onderdelen. Dit robuuste netwerknatuur bestaat uit: - De natuurkerngebieden binnen de EHS: dit zijn de kraamkamers voor de internationale biodiversiteit. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan het in stand houden en versterken van de internationaal unieke ecosystemen van de kust/duinen, de delta/rivieren en de laagveenmoerassen. Om de internationale doelen op het gebied van biodiversiteit te bereiken is daarom meer nodig dan de natuur binnen Natura2000. Het realiseren van EHS rondom en tussen Natura 2000 gebieden is noodzakelijk voor het halen van de Natura 2000 instandhoudingsdoelen. - De natuurmantel in agrarisch gebied rond de natuurkerngebieden: in het agrarisch gebied om de kerngebieden worden natuurmaatregelen gestimuleerd. Het gaat bijvoorbeeld om natuurbeheer op particuliere grond, agrarisch natuurbeheer gericht op diverse flora en fauna, het verhogen van de botanische waarden, mozaiëkbeheer voor weide- en akkervogels en natuurvriendelijke oevers. Deze natuurmantel is met name in de veenweiden direct rond de natuurkerngebieden nodig, zodat deze gebieden voldoende robuust zijn. De provincie zet zich in voor financiering van deze maatregelen vanuit het nieuwe Europese

9 Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. De belangrijke weldevogelgebieden in het landelijk gebied zijn op de functiekaart en kaart opgenomen. - Ecologische verbindingszones en fijnmazige groenblauwe dooradering waarmee natuurkerngebieden onderiing verbonden worden. - Agrarisch natuur- en landschapsbeheer buiten de natuurmantel: het landschap floreert bij de wisselwerking tussen menselijk handelen en natuuriijke processen. Agrarisch weidevogelbeheer, akkervogelbeheer en overige maatregelen (vergroening) in het kader van verduurzaming van de landbouw (onder andere functionele agrobiodiversiteit) dragen bij aan de ecologische basiskwaliteit van het landelijk gebied. Provinciale zeggenschap is hier beperkter (agrarisch natuurbeheer buiten EHS is een rijksverantwoordelijkheid) maar er liggen wel kansen om beiden met elkaar te verbinden. Voor de overige kleinschalige karakteristieke natuur- en landschapswaarden is de gemeente het aangewezen niveau om de bescherming via het bestemmingsplan te regelen. - Meer natuurlijk ingerichte recreatiegebieden: de recreatiegebieden worden meer natuuriijk ingericht én aangesloten op het netwerk natuur. 2.4 Aanpassing paragraaf toevoegen tekstonderdeel strategische reservering natuur Compensatiebeginsel natuur, recreatie en landschap In een dynamische omgeving is het niet te vermijden dat er toch plannen ontwikkeld worden die inbreuk doen op te beschermen waarden. In het algemeen wordt er bij ontwikkelingen gevraagd om een goede landschappelijke inpassing, Voor een aantal categorieën gebieden wordt daarboven compensatie van het veriies aan waarden geëist. In Zuid-Holland gaat het dan om: de Ecologische Hoofdstructuur; de belangrijke weldevogelgebieden; de recreatiegebieden in de Zuidvleugel: de karakteristieke landschapselementen; de strategische reservering natuur. In deze gebieden zijn geen nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen toegestaan die een significant negatief effect hebben op de wezenlijke kenmerken en waarden van het gebied tenzij daarmee een groot openbaar belang gediend is en er geen reële alternatieven voorhanden zijn. In dat geval moet de schade zoveel mogelijk beperkt worden door het treffen van mitigerende maatregelen en moet de resterende schade gecompenseerd worden. In het algemeen vindt de compensatie plaats: i. aansluitend aan of nabij het aangetaste gebied, met dien verstande dat een duurzame situatie ontstaat; il. door realisering van kwalitatief gelijkwaardige waarden of fysieke compensatie op afstand van het gebied als fysieke compensatie aansluitend aan of nabij het gebied niet mogelijk is, of lil. op financiële wijze als zowel fysieke compensatie als compensatie door kwalitatief gelijkwaardige waarden op korte termijn redelijkerwijs onmogelijk is iv. bij gebieden dien zijn aangegeven als strategische reservering natuur gericht op de Kaderrichtlijn Water-doelen, hoeft de compensatie niet per sé in areaal (kwantitatief) plaats te vinden. De compensatieverplichting voor gebieden in de Ecologische Hoofdstructuur is conform het Barro deamvb- Ruimte geregeld In artikel 5 van de verordening. Voor de strategische reservering natuur is deze verplichting ook in dit artikel geregeld. Het compensatiebeginsel is niet van toepassing op ontwikkelingen binnen het huidige agrarische grondgebruik in belangrijke weldevogelgebieden en in de strategische reservering natuur (zoals intensivering van het graslandgebruik, de aanleg van kavelpaden, slootdempingen, ruwvoederteelt en de uitbreiding van boerderijen en - in de belangrijke weldevogelgebieden - op de nieuwbouw van boerderijen), op de vestiging of uitbreiding van (zeer) intensieve vormen van dagrecreatie in recreatiegebieden (mits wordt voldaan aan de voon^/aarden in art 3 van de verordening) en op de aantasting van karakteristieke

10 landschapselementen voor zover gelegen binnen de bebouwingscontouren of agrarische bouwpercelen. In het gehele landelijke gebied komen karakteristieke landschapselementen voor die beschermd moeten worden. Door de kleinschaligheid is het bestemmingsplan het aangewezen planniveau om daarvoor het compensatiebeginsel vast te leggen. De wijze waarop het compensatiebeginsel bij (ruimtelijke) ingrepen in de EHS, belangrijke weldevogelgebieden, recreatiegebieden, karakteristieke landschapselementen en de strategische reservering natuur moet worden toegepast en de stappen die in een compensatieprocedure moeten worden doodopen, zijn uitgewerkt in de herziene provinciale beleidsregel 'Compensatie Natuur, Recreatie en Landschap Zuid-Holland (2013), die het 'Compensatiebeginsel Natuur en Landschap Zuid-Holland (1997)' vervangt. 2.5 Aanpassing paragraaf 4.11 Schrappen tekst beschrijving legenda-eenheid 'zoekgebied natuur' ontwikkeld wordl waarc 2.6 Kaarten Deze herziening leidt voor de structuun/isie ook tot aanpassing van de functiekaart en van kaart (Ecologische Hoofdstructuur en weldevogelgebieden). Zie kaart: kaartwijzigingen bij de herziening structuurvisie herijking EHS. Op deze kaart zijn de wijzigingen aangegeven die plaatsvinden op kaart 3 van de verordening en kaart van de structuurvisie. De wijzigingen die groot genoeg zijn. kunnen ook doorwerken op de functiekaart van de structuurvisie. 10

11 Deel 3 Herziening Verordening Ruimte t.b.v de herijking EHS 3.1 Artikel 1, lid 5, begripsbepaling "wezenlijke kenmerken en waarden EHS" Toevoegen: Wezenlijke kenmerken en waarden van de EHS: "Aanwezige en beoogde natuun^/aarden en de daarvoor vereiste bodem- en watercondities, gekoppeld aan de natuurdoelen voor een gebied. Deze zijn te vinden in het 'Natuurbeheerplan Zuid-Holland (2012)' ( het 'Handboek Natuurdoeltypen (2002)' en de aanwijzingsbesluiten voor de Natura2000-gebieden." 3.2 Artikel 5; Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en strategische reservering natuur Lid I EHS: bestaande en nieuwe natuur, w aternatuurgebied lid la ofwijkingsmogelijkhoid horijklr>g EHS Hot bopooldo in 4id 1 is niet van toepassing op een be6temmir>gsplan voor gronden die zijn aangewezen voor prioritaire nieuwe natuur, moar waarvan de financieel-economische uitvoerbaarheid r>iet. of ecologische verbinding. Een bestemmingsplan voor gronden die op kaart 3 zijn aangeduid als bestaande en nieuwe natuur, waternatuurgebied, ecologische verbinding of zoekgebied wijst geen bestemmingen aan die de instandhouding en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden van deze gebieden significant beperken, of leiden tot een significante vermindering van de oppervlakte of samenhang van die gebieden. Lid 2 wijziging begrenzing EHS De begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur, zoals bedoeld in lid 1 en aangeduid op kaart 3, kan door Provinciale Staten worden gewijzigd in overeenstemming met het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening. Lid 3 strategische reservering natuur Een bestemmingsplan voor gronden die op kaart 3 zijn aangeduid als strategische resen/ering natuur wijst geen bestemmingen aan die de mogelijkheden tot instandhouding en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden significant beperken. Een uitzondering geldt voor bestemmingen die betrekking hebben op ontwikkelingen binnen het huidige agrarische grondgebruik. Lid 4 compensatieregeling EHS Bij compensatie, zoals bedoeld in artikel 21, lid 2, onder b, moeten in ieder geval de volgende voorwaarden in acht worden genomen: a) de compensatie leidt niet tot een nettoveriies van areaal, samenhang en kwaliteit van de wezenlijke kenmerken en waarden; b) de compensatie vindt plaats: 1 1

12 i ii lil aansluitend aan of nabij het aangetaste gebied, met dien verstande dat een duurzame situatie ontstaat; door realisering van kwalitatief gelijkwaardige waarden of fysieke compensatie op afstand van het gebied als fysieke compensatie aansluitend aan of nabij het gebied niet mogelijk is, of op financiële wijze als zowel fysieke compensatie als compensatie door kwalitatief gelijkwaardige waarden op korte termijn redelijkerwijs onmogelijk is. Lid 5 verantwoording effect beperking en compensatie in toelichting bestemmingsplan De toelichting van het bestemmingsplan dat de ontwikkeling mogelijk maakt waarvoor ontheffing zoals bedoeld in artikel, 21 lid 1 en lid 2. nodig is, bevat een verantwoording over de aard van de effectbeperkende of compenserende maatregelen, de begrenzing van het compensatiegebied, en de wijze waarop die compensatie duurzaam is verzekerd. In afwljking^/afv het^jepaalde in lid 1 en lid 2 kan een bestemmingsplan een activiteit of een combinatie van octivitoiton mogelijk maken^ie mede tot doel heeft de kwaliteit of kwantiteit van do Ecologische Heofdstr^ictuur per saldo te vert>eteren Dozo saldobenadering is toopogbaor voor zover de activiteit of de combinatio van activitoiton in onderlinge samenhang of in ondertir^ge samenhang met octivitoiton in oon ander t)estemmingsplangebied tot-- Sh de kwaliteit von do Ecologischo Hoofdstructuur vorbotort, waarbij de b. het^reaal van de Ecotogischo Hoofdstructuur grotor wordt tor componoatig van hot gebied dat door do octivitoiton vgrloren4s gegaan on daormoo oon ëeter fur^ienerende Ecologische Hoofdstructuur ontstaat. Dit moet blijken uit een integrale gobiodsvisio dio is vastgologd-in de provir>c4ale structuun/isie of een intergemeentelijke stfuctuurvisle. li&7-verantwoording Galdobenadoring in toelichting bogtommingeplan Dc toolichting van eon bostommingsplon dio toopassing van do sakk>benadefing zoais bodoold In lid 6 mooeliik maakt, bevat een verantwoording van do aard, do wijze en het tijdstip van de realisatie van de kwaiiteits-of kwantiteitswinst die met de saldobenaderinq wore lid 8 herbegrenzing bij aaldobenaderm^ voor begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur nodig4s, rden genomen oon nadat Provincialo Staten hobbon besloten van hoor bovoogdhoid tot herbegrenzing gebruik to maken door wijziging van kaart 3 van de verordening. 12

13 3.3 Toelichting artikel 5; Ecologische Hoofdstructuur (EHS) Begrenzing EHS De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) bestaat uit de bestaande bos- en natuurgebieden, nieuwe natuurgebieden, bestaande en nieuwe landgoederen, ecologische verbindingen, de grote wateren en de Noordzee. De realisatie van de EHS is aangemerkt als een nationaal en provinciaal belang met als doel de bescherming, instandhouding en verdere ontwikkeling van de biodiversiteit. Op kaart 3 is de EHS in Zuid-Holland zo gedetailleerd mogelijk begrensd. Deze begrenzing is in 2013 gewijzigd na herijking van de EHS. Dit artikel geeft mede invulling aan de verplichting uit het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) om de bescherming van de EHS vorm te geven bij provinciale verordening. In principe behoren bestaande bebouwing, erven, tuinen en wegen met een gesloten verharding niet tot de EHS. Deze verordening heeft uitsluitend betrekking op het deel van de EHS dat is gelegen op het land en in de regionale wateren. Volgens de voormalige Nota Ruimte behoren de beheersgebieden ook tot de EHS. De beheersgebieden zijn in Zuid-Holland echter niet concreet begrensd. Daarom zijn deze in de provinciale structuurvisie vertaald in de belangrijke weldevogelgebieden. Deze zijn aangegeven op de functiekaart van de provinciale structuurvisie en op de in de structuurvisie opgenomen themakaart EHS. De grote wateren en de Noordzee zijn door het rijk begrensd in de voormalige Nota Ruimte en voor de volledigheid ook weergegeven op de themakaart EHS in de structuurvisie. Wijziging van begrenzing De begrenzing van de EHS kan op grond van artikel van het Barro alleen worden gewijzigd bij provinciale verordening. Dit vergt dus een besluit van Provinciale Staten. Wijziging van de begrenzing is mogelijk ten behoeve van een verbetering van de samenhang of een betere planologische inpassing van de Ecologische Hoofdstructuur of ten behoeve van een kleinschalige ontwikkeling. De toepassing is gebonden aan de voorwaarden die zijn genoemd in het Barro en toegelicht in de 'Spelregels EHS. beleidskader voor compensatiebeginsel, EHS-saldobenadering en herbegrenzing EHS (Kamerstukken II 2006/ , nr. 6). Bestemming De EHS dient in 2027 gerealiseerd te zijn. Voor de gebieden die op kaart 3 behorende bij deze verordening zijn aangeduid als 'bestaande en nieuwe natuur',,'waternatuurgebied', of'ecologische verbinding' of 'zoekgebied' geldt dat er geen nieuwe ontwikkelingen mogen worden toegelaten die de uiteindelijke realisatie van de EHS onmogelijk maken. Bij nog niet gerealiseerde nieuwe natuur is een bestemming met wijzigingsbevoegdheid naar natuur in veel gevallen gewenst. Voor zover er nog sprake is van bestaande bebouwing, erven, tuinen of wegen, kunnen deze bestemd worden overeenkomstig het huidige gebruik. Bescherming EHS Het ruimtelijk beleid voor de EHS is gericht op het behoud, het herstel en de ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden van een gebied. De bescherming van deze waarden vindt plaats door toepassing van een specifiek afwegingskader: het zogenaamde 'nee, tenzij'-regime. Dat betekent dat nieuwe plannen en projecten niet zijn toegestaan als deze een significant negatief effect hebben op de 13

14 wezenlijke kenmerken en waarden van het gebied, tenzij daarmee een zwaarwegend belang gediend is en er geen reële alternatieven voorhanden zijn. In dat geval moet de schade zoveel mogelijk beperkt worden door het treffen van mitigerende maatregelen en moet de resterende schade gecompenseerd worden. Hiervoor is een ontheffing van deze verordening van Gedeputeerde Staten vereist. Een verzoek om ontheffing op basis van het 'nee, tenzij'-regime dient vergezeld te gaan van een compensatieplan waaruit blijkt hoe. waar en wanneer de mitigerende en compenserende maatregelen zullen worden getroffen, wat de begrenzing van het compensatiegebied is en op welke wijze de compensatie duurzaam verzekerd is. De besluiten over een bestemmingsplan dat een ingreep in de EHS mogelijk maakt en over de uitvoering van het daarmee samenhangende compensatieplan dienen gelijktijdig genomen te worden. De wezenlijke kenmerken en waarden van de EHS zijn gekoppeld aan de natuurdoelen voor een gebied. Deze zijn te vinden in het 'Natuurbeheerplan Zuid-Holland (2012)' ( het 'Handboek Natuurdoeltypen (2002)' en de aanwijzingsbesluiten voor de Natura2000-gebieden. De vraag wanneer sprake is van een significant negatief effect op de wezenlijke kenmerken en waarden kan niet in algemene zin beantwoord worden. In ieder geval worden alle plannen of projecten die ertoe leiden dat een deel van de EHS een andere bestemming moet krijgen en daardoor uit de begrenzing moet worden gehaald in principe als significant aangemerkt. In bestemmingsplannen moet worden aangegeven op welke gebieden het 'nee, tenzij'-regime van toepassing is en moet deze bescherming worden doorvertaald in de voorschriften. De wijze waarop het compensatiebeginsel bij (ruimtelijke ingrepen) moet worden toegepast en de stappen die in een compensatieprocedure moeten worden doodopen zijn uitgewerkt en toegelicht In de herziene provinciale beleidsregel 'Compensatie Natuur, Recreatie en Landschap Zuid-Holland (2013), die het 'Compensatiebeginsel Natuur en Landschap Zuid-Holland (1997)' vervangt. De Spelregels EHS' worden daarbij als leidraad gebruikt. Aangezien voor ruimtelijke ingrepen in de EHS meestal een bestemmingsplanprocedure moet worden doorlopen zal de gemeente doorgaans het bevoegd gezag zijn In de compensatieprocedure en centraal staan in de borging van de compensatieverplichting. Het bevoegd gezag dient er op toe te zien dat er een goed compensatieplan komt en dat dit volledig en tijdig wordt uitgevoerd. De gemeente rapporteert jaariijks aan GS over de voortgang van EHScompensatieprojecten. Natuurwaarden buiten de EHS Ook buiten de EHS komen natuurwaarden voor die planologisch beschermd moeten worden, zoals belangrijke weldevogelgebieden, bloemdijken, schurvelingen. De bescherming van deze gebieden wordt echter niet via deze verordening geregeld maar is vormgegeven en uitgewerkt in de beleidsregel' 'Compensatie Natuur, Recreatie en Landschap Zuid-Holland (2013) Strategische reservering natuur De strategische reservering betreft de nog te realiseren nieuwe natuur die substantieel bijdraagt aan de Natura en/of Kademchtlijn Water-doelen, maar waan/oor tot 2027 onvoldoende zekerheid van realisatie is. Daarom maakt de strategische resen/ering (nog) geen deel uit van de EHS. Deze gebieden zijn volledig voor de agrarische functie te gebruiken, maar er moet worden voorkomen dat andere functies kunnen worden gerealiseerd die leiden tot waardevermeerdering ten opzichte van de agrarische functie. Op verschillende evaluatiemomenten, waarvan de eerste in 2021 is (evaluatie van de KRWdoelen) zal bepaald worden in hoeverre de strategische reservering nog nodig is voor het behalen van de internationale doelen, of dat deze aan de EHS kan worden toegevoegd omdat de financiën beschikbaar zijn. 14

15 De strategische reservering brengt geen beperkingen met zich mee voor ontwikkelingen binnen het huidige agrarische grondgebruik. Ontwikkelingen zoals intensivering van het graslandgebruik, de aanleg van kavelpaden, slootdempingen, ruwvoederteelt en de uitbreiding van boerderijen, blijven dus mogelijk. De wezenlijke kenmerken en waarden van de strategische resen/ering zijn, als deze is gericht op Natura doelen, gekoppeld aan de natuurdoelen voor een gebied. Deze zijn te vinden in het 'Natuurbeheerplan Zuid- Holland (2013)' (hlt r//ga).zui^^-lu)lland nl/^co-lokcl/l1^l1^l/<ltlas ll^ln^ ^ltlas- ^aluurhcllcc^^lan) het 'Handboek Natuurdoeltypen (2002) en de aanwijzingsbesluiten voor de Natura 2000-gebieden. Als de strategische reservering (ook) bedoeld is voor het bereiken van Kaderrichtlijn Water-doelen, dan zijn de wezenlijke kenmerken en waarden (ook) gelegen in het bereiken van de vereiste kwaliteit van de desbetreffende wateriichamen. Bij significante aantasting is compensatie nodig. Bij significante aantasting van een strategische reservering die alleen gericht is op Kaderrichtlijn Water-doelen, hoeft de compensatie niet per sé in areaal (kwantitatief) plaats te vinden. 15