Plan van aanpak grondwaterbeheersysteem depot 1. AEB Amsterdam

Transcriptie

1 Plan van aanpak grondwaterbeheersysteem depot 1 AEB Amsterdam 4 februari 2016

2

3 Verantwoording Titel Plan van aanpak grondwaterbeheersysteem depot 1 Opdrachtgever AEB Exploitatie B.V. Projectleider Paul Stook Auteur(s) Adri Verkerk, Carla van der Ham Projectnummer Aantal pagina's 24 (exclusief bijlagen) Datum 4 februari 2016 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale verwerking. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv BU Ruimtelijke Kwaliteit Handelskade 37 Postbus AC Deventer Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Plan van aanpak GWBS depot 1 3\24

4 4\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

5 Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Beschrijving bodemkwaliteit Grond Grondwater Geohydrologie Beleidskader en saneringsafweging Beleidskader Saneringsafweging Monitoringsplan Grondwaterbeheersing Algemene uitgangspunten Aanleg grondwaterbeheerssysteem Uitwerking drain aan oostzijde depot Aanleg drainagesysteem Lozing onttrokken water op AEB systeem Uitvoeringsaspecten Risico-inventarisatie en evaluatie Milieukundige begeleiding Uit te voeren werkzaamheden Verzorgen milieukundig toezicht Melden van eventuele afwijkingen Monitoring grondwaterbeheersing Arbeidshygiëne en veiligheid (T&F-klasse) Opnamewegen Situatiebeschrijving Risicoklasse-indeling Vastgestelde veiligheidsklasse Maatregelen Geraamde kosten en tijdsduur Plan van aanpak GWBS depot 1 5\24

6 6.1 Uitgangspunten kostenraming Geraamde kosten Benodigde tijdsduur Bijlage(n) 1 Regionale ligging locatie 2 Verontreinigingsituatie grond en grondwater 3 Ontwerp grondwaterbeheerssysteem 4 Maatregelen pakket 3T 6\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

7 Plan van aanpak GWBS depot 1 7\24

8 1 Inleiding In opdracht van het Afval Energie Bedrijf (AEB) van de gemeente Amsterdam heeft Tauw een eindsituatie bodemonderzoek uitgevoerd ter plaatse van het voormalige bodemas depot 1 op het terrein van AEB te Amsterdam 1. In bijlage 1 is de regionale ligging van het voormalige depot weergegeven. De locatie is in gebruik geweest als bodemasdepot en, na afgraving tot op maaiveldniveau, afgewerkt met een asfaltverharding en ingericht als containerwisselplaats. Als gevolg van het voormalig gebruik is op de locatie een circa 1,5 à 2 meter dikke bodemvreemde laag in de bodem achtergebleven. Uit het uitgevoerde bodemonderzoek blijkt dat de kwaliteit van de grond en het grondwater ter plaatse van en rond de depots negatief beïnvloed is door de aanwezigheid van AVI-bodemas in de ondergrond van het voormalige depot 1. Op basis van een onlangs uitgevoerde monitoring van de grondwaterkwaliteit is geconcludeerd dat het noodzakelijk is geworden om over te gaan tot het actief beheersen van het grondwater rond depot 1, overeenkomstig de toezeggingen die gedaan zijn aan de Omgevingsdienst. In voorliggend plan van aanpak wordt een uitwerking gegeven van de voorgestelde werkzaamheden voor het beheersen van het grondwater ter plaatse van de depot 1. Het plan van aanpak bevat in hoofdlijnen de volgende aspecten: Locatie specifieke informatie (bodemopbouw en verontreinigingssituatie) Beleidskader en saneringsafweging Grondwaterbeheerssysteem (aanleg systeem e.d.) Uitvoeringsaspecten (risico s, milieukundige begeleiding, arbeidshygiëne en veiligheid) Geraamde kosten en planning De ligging van het voormalige depot (huidige containerwisselplaats, situatie 2014) is weergegeven op een luchtfoto in figuur Eindsituatieonderzoek bodemasdepot 1, havengebied Amsterdam, kenmerk R FOT-ena-V03-NL, 30 november \24 Plan van aanpak GWBS depot 1

9 Figuur 1.1 Overzicht voormalig depot 1 (containerwisselplaats) Plan van aanpak GWBS depot 1 9\24

10 2 Beschrijving bodemkwaliteit 2.1 Algemeen In 2003 is op en rond de locatie een nulsituatie bodemonderzoek uitgevoerd. In 2011 is een eindsituatie bodemonderzoek 1 uitgevoerd ter plaatse van het voormalige bodemasdepot 1. Voor een uitgebreide beschrijving van de bodemopbouw en geohydrologie wordt verwezen naar de saneringsafweging 2 en het saneringsplan 3 voor depot Verontreinigingssituatie Grond Het gebruik van het terrein als depot heeft geleid tot vermenging van slakken en puin met de bodem. Daar waar de bodem sterk puinhoudend is, zijn sterke verontreinigingen aanwezig en is mogelijk sprake van een nieuw geval van ernstige bodemverontreiniging maar wellicht is hier op basis van het percentage bodemvreemd materiaal geen sprake van grond en kan dit als een bouwstof worden beschouwd. Dit geldt zeker voor de bovenste laag, die op veel plaatsen geheel uit bodemas en/of puin bestaat. De sterk slakken- en puinhoudende grond is sterk verontreinigd met een aantal zware metalen en licht verontreinigd met minerale olie. De grond onder de puinlaag is maximaal licht verontreinigd. Uit een indicatieve toetsing volgt maximaal een kwaliteit die voldoet aan Klasse Industrie Grondwater De kwaliteit van het grondwater is min of meer vergelijkbaar met de nulsituatie, met uitzondering van de sterk verhoogde concentraties barium en arseen, die waarschijnlijk van natuurlijke oorsprong zijn. Uit de analyse in het kader van het Eindsituatieonderzoek bodemasdepot 1 in 2011 op de kritische parameters van bodemas bleek dat voor de metalen geen duidelijke invloed van uitloging aanwijsbaar was. Voor de zouten werd een bijdrage van bodemas niet uitgesloten, maar het was op dat moment (2011) onduidelijk in welke mate dit het geval was. Uit de recent (najaar 2014) uitgevoerde grondwatermonitoringsronde blijkt dat de kwaliteit van het grondwater bij het depot wordt beïnvloed door de aanwezigheid van de funderingslagen bestaand uit bodemas van voormalig depot 1. Op basis van de gemeten concentraties wordt geconcludeerd dat de bodemasdepots een grondwaterverontreiniging hebben veroorzaakt met chloride, bromide en sulfaat in het freatisch pakket. De concentraties zijn hier hoger dan op de rest van het terrein. Voor een overzicht van de grond- en grondwaterverontreinigingen wordt verwezen naar bijlage 2. 10\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

11 2.3 Geohydrologie Het huidige maaiveldniveau (hoogteligging asfalt oostzijde) bedraagt circa 2,06 m +NAP. Het bovenste gedeelte van de bodem bestaat uit een ophooglaag bestaande uit zand of bodemas. Er worden daarnaast bijmengingen met grind, puin, slakken, beton en baksteen aangetroffen. De dikte van de ophooglaag is zeer variabel. Onder de ophooglaag bevindt zich het wadzandpakket bestaande uit siltig fijn zand. Vermoedelijk bevindt zich tussen de ophooglaag en het wadzandpakket een beton- of asfaltlaag die gebroken is. In de omgeving van het depot wordt binnen het wadzandpakket plaatselijk dunne veen- of kleilagen aangetroffen. Onder het wadzandpakket bevinden zich het eerste en tweede watervoerend pakket, die vanwege het ontbreken van de eerste scheidende laag, één watervoerende laag vormen. Tussen het wadzandpakket en de watervoerende pakketten is geen scheidende veen- of kleilaag aanwezig. Ter plaatse van depot 1 bedraagt de gemeten grondwaterstand van het freatisch pakket NAP +0,14 m tot NAP +0,55 m. Ten oosten van depot 1 is een sloot gelegen met een waterpeil van circa NAP + 0,26 m. De gemeten stijghoogte in het wadzandpakket ter plaatse van depot 1 en de omgeving varieert van NAP -0,70 m tot NAP -1,95 m. Op basis hiervan is geconcludeerd dat sprake is van een infiltratiesituatie. Door compactering van de ondergrond onder het voormalige depot wordt echter verwacht dat nauwelijks sprake zal zijn van een verticale verspreiding van zware metalen (door binding aan de bodem), hooguit van chloride en sulfaat. In figuur 2.1 zijn de freatische grondwaterstanden en isohypsen weergegeven, zoals gemeten tijdens de monitoring van het grondwater. Plan van aanpak GWBS depot 1 11\24

12 Figuur 2.1 Isohypsen op basis van meetdata van augustus 2014 tot en met begin juli Beleidskader en saneringsafweging 3.1 Beleidskader De bodemas is als niet-functionele funderingslaag toegepast. De beheersmaatregelen ontbreken waardoor én de milieuvergunning en het Besluit Bodemkwaliteit (Bbk) van toepassing zijn. Dit geldt overigens ook in het geval van toepassing van een functionele funderingslaag. Aangezien de verontreiniging is ontstaan na 1987, is sprake van een zorgplichtgeval in het kader artikel 13 van de Wet bodembescherming. Conform het huidige beleid is de veroorzaker bij nieuwe verontreinigingen verplicht alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs kunnen worden gevergd om de verontreiniging en de directe gevolgen daarvan te beperken en zoveel mogelijk ongedaan te maken. Uitgangspunt is dat de verontreiniging volledig moet worden verwijderd. 12\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

13 Er kunnen zich echter situaties voordoen waarbij het niet redelijk is om volledige verwijdering van de verontreiniging te verlangen. Het bevoegd gezag kan dan besluiten om te volstaan met het zoveel mogelijk ongedaan maken van de verontreiniging en de directe gevolgen daarvan. AEB heeft een investering van EUR euro gedaan voor de herinrichting van voormalig bodemasdepot 1 tot containerwisselplaats. Het direct saneren van het als fundatie toegepaste bodemas en/of de niet functioneel toegepaste bouwstoffen zal leiden tot kapitaalvernietiging. AEB heeft de OD derhalve door middel van het Ambitiedocument (R CEH-avd-V02-NL, d.d. 2 juli 2015) verzocht om het moment van sanering uit te stellen tot medio 2024/2025. Tot die tijd zal de grondwaterkwaliteit gemonitoord worden en een grondwaterbeheersing uitgevoerd worden (tijdelijke beveiligingsmaatregel). AEB heeft het voornemen uitgesproken om te voldoen aan haar zorgplicht en om in dat kader op termijn de bodemas te ontgraven, alsmede de direct daaronder gelegen ondergrond, voor zover sprake is van een gehalte aan zware metalen, PAK en minerale olie boven de streef- of achtergrondwaarde. 3.2 Saneringsafweging Door Tauw is in 2012 een afweging 2 van drie saneringsvarianten uitgevoerd, op basis waarvan AEB gekozen heeft voor een saneringsvariant bestaande uit het monitoren van de grondwaterkwaliteit. Het bevoegd gezag Bodembescherming in deze, destijds de Provincie Noord-Holland, heeft hiermee ingestemd. Opgemerkt wordt dat de opgave voor de verwijdering van het bodemas en de bijbehorende bodemverontreiniging hiermee alleen uitgesteld wordt. Vanwege de invulling van het begrip redelijkerwijs in artikel 13 van de Wet bodembescherming heeft de provincie Noord-Holland met AEB afgesproken dat de bodemverontreiniging niet direct geheel wordt verwijderd, maar dat de verwijdering binnen de bedrijfsvoering wordt ingepast en uiterlijk wordt verwijderd bij de beëindiging van de bedrijfsvoering ter plaatse. Vervolgens is in 2013 een saneringsplan 3 uitgewerkt, uitgaande van monitoring van de grondwaterverontreiniging ter plaatse van depot 1. Het terrein is vervolgens voorzien van een laag asfalt als isolerende voorziening (vloeistofkerend) en ingericht als containerwisselplaats. 3.3 Monitoringsplan In aansluiting op het saneringsplan is een monitoringsplan 4 opgesteld, waarin als doel is vastgelegd: het volgen van de eventuele horizontale verspreiding van de grondwaterverontreiniging met chloride, bromide en sulfaat tot buiten de perceelgrenzen of, indien dit al is gebeurd, het volgen van een eventuele verdere verspreiding. Indien er verspreiding optreedt, kan er tijdig ingegrepen worden om verdere verspreiding te voorkomen. 2 Saneringsafweging bodemasdepot 1, AEB te Amsterdam, kenmerk R BMP-lyv-V01-NL, d.d. 2 november Saneringsplan grondwaterverontreiniging depot 1 AEB te Amsterdam, kenmerk R BMP-aao-V02-NL, d.d. 19 juli Monitoringsplan grondwaterverontreiniging depot 1 AEB te Amsterdam, kenmerk R BMP-aao-V03-NL, 17 oktober 2013 Plan van aanpak GWBS depot 1 13\24

14 Het monitoringsmeetnet (aan de oostkant van depot 1) bestaat uit de peilbuizen 4105, 4106, 4107, 4108 en Voor een overzicht van de in het grondwater aangetroffen gehalten ter plaatse van deze peilbuizen wordt verwezen naar bijlage 2. Op basis van de in het najaar van 2014 uitgevoerde monitoring van de grondwaterkwaliteit is geconcludeerd dat het noodzakelijk is geworden om over te gaan tot het actief beheersen van het grondwater rond depot 1, overeenkomstig de toezeggingen die gedaan zijn aan de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (die het bevoegd gezag Wbb inmiddels overgenomen heeft van de provincie Noord-Holland). 4 Grondwaterbeheersing In dit hoofdstuk worden de werkzaamheden in het kader van de grondwaterbeheersing uitgewerkt. Na het formuleren van de algemene uitgangspunten wordt het grondwaterbeheerssysteem besproken. 4.1 Algemene uitgangspunten Voor het inrichten van een grondwaterbeheerssysteem wordt uitgegaan van de volgende aspecten: Dimensionering en ligging drainageleiding Het te verwachten debiet Benodigde vergunning(en) voor onttrekken en lozen van grondwater 4.2 Aanleg grondwaterbeheerssysteem Voorgesteld wordt om ter plaatse van depot een drainagesysteem aan te brengen. Hierbij zijn de volgende opties beschouwd: Een drainagesysteem rondom voormalig depot 1 Een drainagesysteem langs de oostzijde van voormalig depot 1 In de eerste versie van het plan van aanpak voor depot 1 hadden AEB en Tauw uitsluitend een drain gepland langs de oostgrens. De OD wil echter zekerheid dat de verontreiniging niet verspreidt; niet naar buiten de inrichting, maar ook niet binnen de inrichting van AEB. Men vond het niet acceptabel dat er verontreinigen van onder depot 1 in westelijke richting onder depots 2 en 3 door zouden kunnen verspreiden, vandaar het voorstel in de tweede versie van het plan van aanpak om een ringdrain rondom depot 1 aan te leggen. Een nadere beschouwing leert echter dat het aanleggen van een drain rondom technisch zeer lastig is. 14\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

15 Op een aantal plekken is het niet mogelijk een drain aan te brengen vanwege te weinig ruimte voor het maken van een sleuf met een draineermachine of graafmachine of vanwege obstakels in de vorm van de fundering of kabels en leidingen bij de windmolen. Een deel van de ring zou gerealiseerd kunnen worden met verticale filters (zie figuur 4.1). Echter de aanleg van twee verschillende onttrekkingssystemen is niet wenselijk, omdat de techniek lastiger en duurder is door de dubbele uitvoering met pompen en putten en de kans aanwezig is dat de systemen elkaar beïnvloeden, waardoor lucht wordt aangetrokken en een deel niet functioneert. Bovendien wordt getwijfeld aan de mogelijkheid om tussen depot 1 en 2 machinaal een drainageleiding aan te leggen. Waarschijnlijk zal hier op een andere manier een sleuf van tenminste 2,5 m -mv gegraven moeten worden. Figuur 4.1 Ringdrain (rood) aangevuld met verticale filters (blauw) en stukken die moeilijk te beheersen blijven (groen) Naar aanleiding van het voorgaande heeft AEB Tauw gevraagd om aanvullend op het Plan van aanpak grondwaterbeheer systeem depot 1, R AJV-avd-V01-NL, d.d. 29 mei 2015, op basis van een geohydrologische modelberekening, na te gaan of met één drain aan de oostzijde ook het doel bereikt kan worden dat de grondwaterverontreiniging vanuit depot 1 niet verspreidt buiten én binnen de inrichting. Plan van aanpak GWBS depot 1 15\24

16 Verspreidingsrisico Als gevolg van de bodemeigenschappen van klei en fijn zand en de eigenschappen van de verontreinigingen in de bodemas die bestaan uit zware metalen en de macroparameters chloride en sulfaat kan gesteld worden dat de kans op verspreiding van zware metalen zeer klein zal zijn. De verspreiding van chloride en sulfaat is ongewenst, maar het betreft hier geen stoffen waarvoor bijvoorbeeld een interventiewaarde volgens de Wbb geldt. Verder inzoomend op de mogelijke verspreidingssnelheid kan een horizontale grondwaterstroomsnelheid worden afgeleid uit de isohypsen en de doorlaatfactor k van 3 m/dag. Het verhang bedraagt 0,1/100 m/m. De stroomsnelheid berekend met de formule van Darcy bedraagt dan 3 m/jaar. Sinds het jaar 2000 (ingebruikname door AEB) kan grondwater een afstand hebben afgelegd van ongeveer 45 meter. Door adsorptie of wel natuurlijke vastlegging aan de bodem zullen zware metalen zich niet verspreiden. Chloride is echter een conservatieve stof (dit houdt in: reageert niet, vormt geen neerslagen en breekt niet af), wat betekent dat de stof kan verspreiden met dezelfde snelheid als grondwater. Sulfaat kan wel reageren en neerslagen vormen. Hiermee is chloride een ideale tracer voor het waarnemen van beïnvloed grondwater. Het zegt echter niets over de verspreiding van ernstige verontreinigingen met zware metalen. Volgens het ambitiedocument (R CEH-avd-V02-NL, d.d. 2 juli 2015) zal de funderingslaag van voormalig depot 1 medio 2024/2025 aangepakt worden. Dit betekent dat, indien er geen beheersing plaatsvindt, er maximaal verspreiding van de verhoogde chlorideconcentraties tot 75 m afstand richting haven kan plaatsvinden. 4.3 Uitwerking drain aan oostzijde depot 1 Overwegende dat de verspreiding conform het zorgplicht beginsel moet worden tegengegaan en het aanbrengen van een systeem rondom depot 1 met een combinatie van horizontale en verticale filters ongewenst is, wordt voorgesteld om uitsluitend een beheersdrainage aan de oostzijde van depot 1 aan te brengen. De zorg van de omgevingsdienst en van AEB dat er dan toch verspreiding richting depot 2 en 3 plaatsvindt vanaf de westgrens van depot 1 willen we wegnemen door, met gebruik making van een modelberekening, aan te tonen dat dit niet het geval is. Hiermee kunnen we laten zien dat de kans op verspreiding naar het westen nihil is. Het debiet van de aan te leggen drainageleiding langs het depot wordt bepaald door het doel van de beheersing: namelijk het voorkomen dat er horizontale verspreiding van verontreinigingen plaatsvindt vanuit de funderingslaag met bodemas. Het hemelwater dat op de containerwisselplaats valt, wordt afgevoerd naar het riool. Met een geohydrologisch model (Modflow) zijn de verlagingen berekend die ontstaan wanneer er een drain oostelijk van depot 1 is gerealiseerd. 16\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

17 De startwaarde voor de stijghoogte in het freatisch pakket bedraagt NAP -0,4 m (oppervlaktewaterpeil Aziëhaven). Door een bepaalde startwaarde te kiezen is het effect zichtbaar van de weerstand van de bodem en de neerslag in het model. De startwaarde voor de stijghoogte in het eerste en tweede watervoerend pakket ter plaatse van de locatie bedraagt NAP -2,0 m. Het in het model ingevoerde oppervlaktewaterpeil van de sloot is NAP +0,4 m en de weerstand van de waterbodem is geschat op 10 dagen. De huidige effectieve neerslag die toegepast is in het model bedraagt circa 150 mm/jaar (0,41 mm/dag). Door dit neerslagoverschot ontstaat een opbolling van de grondwaterstand. In tabel 4.1 is een overzicht gegeven van de gehanteerde laagindeling en parameterwaarden. De waarden zijn gebaseerd op de gegevens uit rapportage Monitoringsplan grondwaterverontreiniging depot 1 AEB te Amsterdam (kenmerk R BMP-aao-V03- NL, d.d. 17 oktober 2013). Tabel 4.1 Modelopbouw en -parameters Model- Diepte laag Geohydrologische eenheid Horizontale Verticale laag (m NAP) doorlatendheid doorlatendheid (m/dag)* (m/dag)* 1 +2,0 tot -3,0 Ophooglaag (freatisch pakket) ,0 tot -14,0 Deklaag (wadzandpakket) 0,01 0, ,0 tot -78,0 Eerste en tweede watervoerend pakket * Geschat op basis van literatuurwaarden Plan van aanpak GWBS depot 1 17\24

18 Figuur 4.2 Verlagingen (m) berekend ten opzichte van huidige grondwaterstand met een drain aan de oostzijde van depot 1 De maaiveldhoogte in het model is gesteld op NAP +2,0 m. De verlaging van de grondwaterstand en daarmee de stroomrichting van het grondwater (loodrecht op de verlagingslijnen) is weergegeven in figuur 4.2. De berekening resulteert in verlagingen van maximaal 0,25 m ter plaatse van de drain. De 10 cm verlagingscontour reikt hierbij tot maximaal 125 m. Dit is tot over de helft van depot 2, en daarmee voldoende om ter plaatse van de westelijke rand van depot 1 een verhang in de richting van de beheersdrain te creëren en daarmee de kans op verspreiding in westelijke richting te voorkomen. Het debiet wat vrijkomt bedraagt ongeveer 11,5 m³/dag. 18\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

19 Conclusie Geconcludeerd wordt dat het doel - het voorkomen van verspreiding van de grondwaterverontreiniging binnen en buiten de inrichting - te bereiken is met een drain aan de oostzijde van depot 1. Er ontstaat stroming van grondwater van depot 2 naar depot 1. De snelheid blijft beperkt door het lage verhang. De chlorideconcentraties in het grondwater onder depot 2 zijn lager dan onder depot 1. Er ontstaat dus geen risico dat de kwaliteit onder depot 1 zal verslechteren door verplaatsing van grondwater van depot 2 naar depot Aanleg drainagesysteem Voorgesteld wordt om een PP drain Ø 160 mm, omhuld met PP-vezels aan te leggen. Aan het uiteinde van de leiding dient de drain blind naar maaiveld geleid te worden en afgewerkt onder een straatpot, waardoor deze als doorspuitpunt bruikbaar is. Voorgesteld om aan het einde van de leiding ter hoogte van de rioolaansluiting een kunststof put Ø 1000 mm aan te brengen, met een overloopsysteem. Vanuit de put kan het water via een vrij verval leiding met terugslagklep naar de AEB-riolering gevoerd worden. Voor de situering wordt verwezen naar bijlage 3. Voortschrijdend inzicht heeft er toe geleid dat AEB afziet van het plaatsen van een pomp en debietmeter. Deze apparatuur blijkt namelijk te gevoelig voor storingen. Door scaling loopt e.e.a. binnen enkele weken tot enkele maanden vast. Door middel van standpijpen in de put kan de beoogde verlaging van de grondwaterstand gerealiseerd worden. Op basis van de grondwaterstanden gemeten in de peilbuizen aan de oostzijde van depot 1 wordt er vanuit gegaan dat de drainageleiding op ongeveer 2,5 à 3,0 m mv (0,5 à 1,0 m NAP) moet worden aangelegd om voldoende watervoerend te zijn. Dit ontwerp is afgestemd met Waternet. Voor het onttrekken van grondwater voor een periode van (maximaal) 10 jaar is een vergunning nodig. In verband met het lage debiet is een onttrekkingsregistratie niet vereist. De aanwezigheid van de funderingsvoet van de windmolen vormt een belemmering voor de aanleg van de drain. Het best uitvoerbaar lijkt de aanleg aan de oostzijde van de windmolenvoet. Er is overleg geweest met grondeigenaar Windgroep Holland BV. Deze grondeigenaar heeft AEB toestemming verleend om de drain op zijn grondgebied aan te brengen. 4.5 Lozing onttrokken water op AEB systeem Na onderzoek blijkt dat het mogelijk is om het onttrokken water intern via bekken 9 te verwerken. zonder dat het een negatieve invloed heeft op de bedrijfsvoering. Vanuit kostenoverweging zal het onttrokken water daarom niet worden gezuiverd en extern geloosd, maar in het AEB systeem worden gebracht. Plan van aanpak GWBS depot 1 19\24

20 5 Uitvoeringsaspecten De uitvoeringsaspecten van de in het vorige hoofdstuk besproken werkzaamheden zijn in dit hoofdstuk uitgewerkt. Het gaat hierbij om de veiligheidsaspecten en risico s van de werkzaamheden en de milieukundige begeleiding tijdens de uitvoering. 5.1 Risico-inventarisatie en evaluatie Op grond van de Arbowetgeving dienen risico s in het kader van de planvorming te worden geïnventariseerd. Voor deze specifieke situatie en dit ontwerp worden risico s voorzien als gevolg van werken in/met verontreinigde grond. Gezondheidsschade dient voorkomen te worden. Ten behoeve van de uitvoering dient de aannemer die de werkzaamheden gaat uitvoeren voorafgaande aan de sanering een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan uitvoeringsfase) op te stellen waarin hij de te treffen risico s nader beschouwd en de te treffen maatregelen verder uitwerkt. De in paragraaf 5.3 beschreven maatregelen en bijlage 4 (V&G-plan ontwerpfase) kunnen door de aannemer als basis voor de uitvoeringsfase gehanteerd worden. 5.2 Milieukundige begeleiding De ontgravingswerkzaamheden zullen onder BRL SIKB 6000, milieukundige begeleiding en evaluatie van bodemsaneringen, in combinatie met VKB-protocol 6001, milieukundige begeleiding en evaluatie van landbodemsanering met conventionele methoden, worden uitgevoerd. Voor een gedetailleerde omschrijving van de milieukundige processturing en -verificatie wordt verwezen naar genoemde protocollen. De milieukundige begeleiding en evaluatie van alle soorten bodemsanering in het kader van de Wbb en de Wm en nazorg in het kader van de Wm worden uitgevoerd conform BRL SIKB 6000 inclusief de van toepassing zijnde onderliggende protocollen voor milieukundige begeleiding van (water) bodemsaneringen en nazorg. Het veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek wordt uitgevoerd volgens BRL SIKB 2000 inclusief de van toepassing zijnde onderliggende protocollen. Gewaarborgd wordt dat de kritische functie door het toepassen van externe- of interne functiescheiding onafhankelijk van de opdrachtgever wordt uitgevoerd. 20\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

21 5.2.1 Uit te voeren werkzaamheden De werkzaamheden bestaan uit: Verzorgen van een startmelding aan het Bevoegd Gezag, minimaal twee weken voor aanvang van de werkzaamheden Verzorgen milieukundig toezicht Vastleggen eindsituatie, inclusief revisietekening Verzorgen eindmelding aan het Bevoegd gezag, na afronden aanlegwerkzaamheden Melden van eventuele afwijkingen Verzorgen milieukundig toezicht Vanwege de aanwezigheid van de bodemverontreinigingen zal tijdens de graafwerkzaamheden continue een milieukundige begeleider aanwezig zijn om toezicht te houden. De milieukundige begeleiding zal worden uitgevoerd conform BRL SIKB 6000 in combinatie met VKB-protocol Melden van eventuele afwijkingen Eventuele afwijkingen op dit plan van aanpak worden tijdig gemeld bij het bevoegd gezag Monitoring grondwaterbeheersing Via de reguliere grondwatermonitoring van peilbuizen die door Tauw wordt uitgevoerd conform het monitoringsvoorstel Monitoring grondwater verhardingen AEB Amsterdam wordt de grondwaterstandsverlaging en daarmee de werking van het systeem periodiek gecontroleerd. Aangezien de monitoringspeilbuizen 4105 t/m 4108 binnen de terreingrens van het AEB terrein staan (westelijk van de drain) worden aanvullend een tweetal peilbuizen bijgeplaatst. Om een goed beeld te krijgen van de grondwaterbeheersing zullen deze peilbuizen buiten het hek ten oosten van de drain periodiek gemonitord worden in het kader van de regulieren grondwatermonitoring. Het Bevoegd Gezag wordt middels periodieke rapportages geïnformeerd over de grondwaterstanden en -concentraties. 5.3 Arbeidshygiëne en veiligheid (T&F-klasse) Opnamewegen Bij de saneringswerkzaamheden kunnen betrokkenen worden blootgesteld aan gezondheidsschadelijke stoffen. Blootstelling aan deze stoffen kan plaatsvinden langs drie wegen namelijk: De ademhalingsorganen, als gevolg van het inademen van stof of dampen De huid, als gevolg van contact met verontreinigd grond of bodemas Het spijsverteringskanaal, als gevolg van het inademen en vervolgens inslikken van aërosolen en door onvoldoende hygiëne bij het eten, drinken en roken op de werklocatie Plan van aanpak GWBS depot 1 21\24

22 5.3.2 Situatiebeschrijving De werkzaamheden betreffen het uitvoeren van ontgravingen tot maximaal circa 2,5 meter diep. Voor onderhavige berekening is het maximaal gemeten gehalte van de relevante verbindingen meegenomen van een recent geanalyseerd grondmonster. De maatgevende gehalten zijn in tabel 5.1 weergegeven. De analyseresultaten zijn opgenomen in de rapportages van de bodemonderzoeken. Voor de gemiddelde gehalten in de grond en het grondwater wordt verwezen naar tabel 5.1 Tabel 5.1 Maximaal aangetroffen gehalten grond en grondwater Parameter Gehalte grond (mg/kg d.s.) Gehalten grondwater (µg/l) Arseen (As) < Antimoon (Sb) 2,3 < 3 Barium (Ba) Koper (Cu) 46 < 75 Kobalt (Co) 4,4 < 20 Kwik (Hg) 0,11 < 0,05 Lood (Pb) 61 < 15 Nikkel (Ni) Molybdeen 1,6 71 Zink (Zn) 66 <300 Minerale olie 90 <100 PAK (10) 0,84 0,77 Chloride 390 [ in mg/l ] Sulfaat 254 [ in mg/l ] Risicoklasse-indeling Risicoberekening vindt plaats volgens publicatie 132 van het CROW werken in en met verontreinigde grond en grondwater d.d. december In deze uitgave zijn wijzigingen in de regelgeving opgenomen; waaronder wijzigingen in de Arbowet- en regelgeving per 1 januari 2007, de Kwaliboregelgeving en het Besluit Bodemkwaliteit dat in 2008 is ingegaan. Op basis van de maximaal aangetroffen concentraties van de vanuit arbeidshygiënisch en veiligheidsoogpunt meest relevante verbindingen, de toxische eigenschappen van de verontreinigingen en de kans op blootstelling, wordt een toxiciteitsklasse (T-klasse) vastgesteld. De F-klasse (voor explosierisico) wordt vastgesteld op basis van de vlampunten van de aangetroffen verontreinigingen. Op basis van de klasse-indeling worden veiligheidsmaatregelen toegekend. Op basis van de klasse-indeling worden veiligheidsmaatregelen toegekend. 22\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

23 5.3.4 Vastgestelde veiligheidsklasse Overeenkomstig het document Overzicht voorlopige veiligheidsklasse en carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen Versie 3-5 november 2015 van het kennisplatform CROW, is vanwege de aangetoonde concentraties arseen in het grondwater sprake van 3T.De maatregelen die volgen uit 3T zijn in sub paragraaf kort weergegeven Maatregelen Voor de te nemen maatregelen, welke zijn geënt op persoonlijke hygiëne, wordt verwezen naar de Publicatie 132 van het CROW werken in en met verontreinigde grond en grondwater d.d. december De te treffen maatregelen overeenkomstig veiligheidsklasse 3T bestaan kortweg uit: DLP-er op locatie, personeel gekeurd, materieel voorzien van filters, ook op transportmiddelen, start werkbespreking door een HVK-er, een paar keer per dag metingen uitvoeren. Voor een nadere beschrijving wordt verwezen naar bijlage 4. Om stofvorming tijdens de uitvoering te voorkomen zal periodiek gesproeid worden tijdens droge omstandigheden. Door er zorg voor te dragen dat het bodemvochtgehalte minimaal 15 % bedraagt wordt de kans op stofvorming en het verspreiden van zware metalen in de lucht verwaarloosbaar klein. Plan van aanpak GWBS depot 1 23\24

24 6 Geraamde kosten en tijdsduur 6.1 Uitgangspunten kostenraming Voor de kostenraming zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Aanbrengen PP drain Ø 160 mm, omhuld met PP-vezels Een doorspuitvoorziening Een kunststof put Ø mm, hoogte circa 3,0 m, voorzien van een overloopsysteem Instandhouden systeem gedurende 11 jaar (2015 t/m 2025) 6.2 Geraamde kosten De geraamde kosten voor de in dit plan van aanpak beschreven werkzaamheden liggen in de ordegrootte van EUR ,00 op te splitsen in aanlegkosten circa EUR ,00 en kosten voor in stand houden gedurende 11 jaar van EUR ,00. Er zijn geen kosten voor waterzuivering meegenomen, vanwege lozing op het interne AEB systeem. De ramingen van de kosten betreffen een schatting op basis van eerdere ervaringen. 6.3 Benodigde tijdsduur De totale doorlooptijd voor de aanleg van het project bedraagt circa vier weken en is exclusief de tijd die nodig is voor het doen van de nodige meldingen bij het bevoegd gezag voorafgaand aan de werkzaamheden. Gedurende deze periode is circa 5 werkdagen milieukundige begeleiding benodigd. De fasering van de werkzaamheden zal afgestemd worden met de gebruiker van het terrein. Dit kan gevolgen hebben voor de planning. 24\24 Plan van aanpak GWBS depot 1

25 Bijlage 1 Regionale ligging locatie

26 Regionale ligging saneringslocatie m Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Min VROM, Rijkswaterstaat en gemeenten: 1:20000 Rotterdam, Breda, Tilburg _10001M.MXD

27 Bijlage 2 Verontreinigingsituatie grond en grondwater

28 Boring <S/AW Deelgebied 9 Boring gestaakt >S/AW ; <T Deelgebied 7 Boring tot 0,5 m >T ; <I Deelgebied 8a Boring tot 1 meter >I ; <10 * I Deelgebied 8 Diepe boring Peilbuis >10 * I Deelgebied 1 Deelgebied 8b Deelgebied 6 Peilbuis met 2 filters Deelgebied 2 Put Slib Geen toetsingskader 0Deelgebied 4 Deelgebied 3 Deelgebied 5 N 25 Opdrachtgever Project AEB depots 1 plan van aanpak Onderdeel Kwaliteit grond Omgeving depot 1 Deelgebied 10 Deelgebied Deelgebied 12 Deelgebied 13 Schaal AEB Exploitatie B.V. Formaat A4 210x297 mm Dat :13 Getek. Gec. 75m Status 1 : Definitief Projectnummer Tekeningnummer P00004 ajv Postbus AC Deventer Tel. (0570) Fax (0570)699666

29 Chloride concentraties 5 e monitoringsronde, december 2015 Sulfaat concentraties 5 e monitoringsronde, december 2015

30 Overzicht monitoringsronden. Monitorings- Meetperiode ronde 1 Begin augustus 2014 tot eind november Begin augustus 2014 tot eind maart Begin augustus 2014 tot begin juli Begin augustus 2014 tot eind september Begin augustus 2014 tot half december 2015

31 Omschrijving Pb 205 F(2-3) Pb 4115 Pb 4115 Traject (cm-mv) Datum Rapportnummer [ug/l] [ug/l] [ug/l] antimoon (Sb) <5 <3 <3 arseen (As) <10 barium (Ba) 320 cadmium (Cd) <0,8 kobalt (Co) <20 koper (Cu) <15 <2 <2 kwik (Hg) <0,05 lood (Pb) <15 molybdeen (Mo) <5 7,1 3,8 nikkel (Ni) <15 4,8 zink (Zn) <65 chloride benzeen <0,2 ethylbenzeen <0,5 tolueen <0,5 xylenen (som) <0,1 styreen <0,5 naftaleen <0,05 <0,02 Pak-totaal (10 van VROM) (0.7 factor) 0,08 vinylchloride <0,2 dichloormethaan <0,2 1,1-dichloorethaan <0,5 1,2-dichloorethaan <0,5 1,1-dichlooretheen <0,1 1,2-dichlooretheen (cis + trans) <0,1 dichloorpropaan <0,1 trichloormethaan (chloroform) <0,5 1,1,1-trichloorethaan <0,1 1,1,2-trichloorethaan <0,1 trichlooretheen (tri) <0,5 tetrachloormethaan (tetra) <0,1 tetrachl.etheen (per) <0,1 minerale olie (C10-C40) <100 <50 tribroommethaan (bromoform) <0,5 bromide ortho-xyleen <0,1 meta- en para-xyleen <0,2 1,2-dichlooretheen (trans) <0,1 sulfaat Som Dichloorethenen <0,1 1,2-dichlooretheen (cis) <0,1

32 Omschrijving Pb 4105 Pb 4105 Pb 4106 Pb 4106 Traject (cm-mv) Datum Rapportnummer [ug/l] [ug/l] [ug/l] [ug/l] antimoon (Sb) <20 <3 <1 <3 arseen (As) cadmium (Cd) <4 0,58 chroom (Cr) <5 3,6 koper (Cu) <75 <2 <5 <2 kwik (Hg) <0,05 <0,05 lood (Pb) <75 <5 molybdeen (Mo) <18 <2 <5 2,4 nikkel (Ni) <75 6,5 <5 <3 zink (Zn) < chloride naftaleen 0,02 <0,2 Pak-totaal (10 van VROM) (0.7 factor) 0,08 0,77 minerale olie (C10-C40) <100 <50 <50 <50 Cyanide (totaal) 9,1 bromide fluoride (zonder destillatie) 420 calcium (Ca) ijzer (Fe) natrium (Na) sulfaat Vrije cyanide <5

33 Omschrijving Pb 4107 Pb 4107 Pb 4108 Pb 4108 Traject (cm-mv) Datum Rapportnummer [ug/l] [ug/l] [ug/l] [ug/l] antimoon (Sb) <20 <3 <39 <3 arseen (As) 51 <100 cadmium (Cd) <4 <8 chroom (Cr) 14 <10 koper (Cu) <75 <4 <150 <2 kwik (Hg) <0,05 <0,05 lood (Pb) <75 <150 molybdeen (Mo) <18 <2 <36 <2 nikkel (Ni) <75 12 <150 3,1 zink (Zn) <300 <600 chloride ,40E naftaleen <2 <0,02 Pak-totaal (10 van VROM) (0.7 factor) 7,7 0,08 minerale olie (C10-C40) <100 < <50 Cyanide (totaal) bromide fluoride (zonder destillatie) <6000 <6000 calcium (Ca) ijzer (Fe) natrium (Na) sulfaat < Vrije cyanide <5 <5

34 Bijlage 3 Ontwerp grondwaterbeheerssysteem

35 Toegangsweg Depot 2/3 2,00 NAP 2,00 NAP 2,00 NAP 2,00 NAP 1,44 NAP MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) 20,66 1,56 NAP MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) Toegangsweg SOI MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) 1,43 NAP 1,39 NAP 1,48 NAP 1,48 NAP 1,35NAP 1,39 NAP 1,90 NAP 1,72 NAP 1,87 NAP 16,41 1,72 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,74 NAP 1,90 NAP MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) 1,88 NAP HWA PVC 160 Toegangsweg Containerwisselplaats Bekken 9 1,70 NAP MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) Detail MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) 2,06 NAP 1,72 NAP 1,86 NAP HWA Ø315 HWA Ø315 HWA Ø315 HWA Ø315 HWA Ø315 HWA Ø315 HWA Ø315 b.o.b. 0,50 NAP b.o.b. 0,40 NAP b.o.b. 0,38 NAP 1,88 NAP 1,88 NAP 2,02 NAP HWA PVC 400 HWA PVC 400 HWA PVC 400 HWA PVC 400 HWA PVC 400 b.o.b. 0,40 NAP b.o.b. 0,40 NAP b.o.b. 0,52 NAP MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 b.o.b. 1,19 NAP b.o.b. 1,19 NAP b.o.b. 1,19 NAP HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 HWA PVC 160 2,06 NAP 1,90 NAP 1,75 NAP 2,08 NAP 2,06 NAP 2,06 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,90 NAP 1,75 NAP Toegangsweg Depot 2 MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) MANTELBUIS (Ø125) 1,90 NAP 1,90 NAP BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD bob -0,50 NAP Windmolen bob -0,50 NAP Slootbodem 0.03 NAP BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD Aansluiting op bestaand AEB riool Ø500 Y-stuk, b.o.b. -0,52 NAP (pvc Ø160) BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD Detail BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD Drainput Ø1000 HDPE diepte put -0,50 NAP BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD BEVEILIGD 1,72 NAP HWA Ø315 BEVEILIGD BEVEILIGD HWA PVC 400 b.o.b. 0,38 NAP x: y: z: NAP BEVEILIGD Hoogtes bovenkant Peilbuizen in NAP. Peilbuis 1 2,664+ Peilbuis 2 2,210+ MARKUS BV Kwadrantweg AG Amsterdam Tel: +31 (0) info@markusbv.nl Website: Project: Opdrachtgever: Onderwerp: Schaal: Formaat: Tekenaar: Gecontroleerd: AEB terrein Ligging drainage 1:500 A2 WFI TBA Projectnr.: Datum: Tekeningnr.: Einde drainage (blind) Drainage beschermd met deksel Wijz. Datum Omschrijving Getekend Gecontroleerd a Aanpassing ivm opmerkingen OG WFI AKO C:\Users\Beheerder\Desktop\Projecten\ AEB terrein (tom bakker)\b. Inmetingen\im AEB terrein drainage

36 Bijlage 4 Veiligheidsklassen en maatregelen

37 Spreadsheet Veiligheidsklassen Projectgegevens projectnaam projectnummer projectleider adviseur monsternummer Drainage depot 1, AEB Amsterdam A. Verkerk T. Heusinkveld 4105/ januari 2016 Vragen Zijn onderzoeksgegevens beschikbaar? ja Vindt JIJ de onderzoeksgegevens bruikbaar voor de bepaling van de veiligheidsklasse? ja Overschrijdt één van de waarden van de stoffen de Interventiewaarde? ja Is er kans op stofvorming / aerosolen? nee Is asbest aanwezig? nee Zijn maatregelen genomen om de grondwaterstand te verlagen? ja Bij waterbodem: is deze met water verzadigd? nee Worden de werkzaamheden uitgevoerd met beperkte ventilatiemogelijkheid? nee Is er sprake van open vuur? nee Buitentemperatuur op locatie? 15 Stof GR GW WB T-klasse F-klasse Print-out / 21:08 T. Heusinkveld Drainage depot 1, AEB Amsterdam Pagina 1 van 1 Tauw bv Copyright 2012

38 PAKKET DROOG 3T (CRM) V&G-PLAN Controle / bepaling en vaststelling veiligheidsklassen, bepaling HVK maatregelen en goedkeuring V&G plan GEEN F-KLASSE controle / bepaling V&G-plan aanvullen met: - Veiligheidsklasse - Toxische stoffen en concentraties - Grenswaarden stoffen en bijzonderheden - Risico stoffen en bijbehorende R & S zinnen - Arbeids- en rusttijden verontreinigde zone - Voorzieningen materieel - Persoonlijke beschermingsmiddelen - Afzetten/zonering verontreinigde zone en bebording - Onderhoud/inspectie/reparatie materieel Frequentie luchtkwaliteitsmetingen en meetmiddelen - Wanneer aanvullende PBM moeten worden uitgereikt en gedragen, werk moet worden onderbroken en/of heroverweging veiligheidsklasse en maatregelen DESKUNDIGHEID continue begeleiding DLP overige deskundigheid HVK VOORLICHTING EN INSTRUCTIE Startwerkinstructie over: veiligheidsklasse, toxische stoffen, HVK arbeidshygiënische risico's zonering en veiligheidsvoorzieningen, PBM, meetapparatuur filteroverdrukinstallaties Specifieke instructie filteroverdrukinstallaties: - Type filter, juiste gebruik, onderhoud en vervanging, opslag en afvoer - Maximale werktijden en rusttijden adembescherming HVK: Specifieke instructie: - Type adembescherming, juiste gebruik, schoonmaak en onderhoud - Maximale werktijden en rusttijden - Filters, vervangingstijd, opslag en afvoer leeflucht HVK: Specifieke instructie: - Juiste gebruik, schoonmaak en onderhoud - Maximale werk- en rusttijden - Filters filterset voor ademluchtcompressor, vervangingstijd, opslag en afvoer ademlucht Specifieke opleiding GEZONDHEIDSKUNDIGE ZORG medische keuring conform protocol Protocol A: "arbeidsgezondheidskundig onderzoek" - Voor iedereen die de verontreinigde zone wil betreden - Machinisten, chauffeurs en opvarenden met maatregelen om blootstelling te voorkomen Protocol A+B: - Niet vluchtige stoffen bij stof- of aerosolvorming - Grondwerkers en andere functies met kans dat de grenswaarden worden overschreden - Machinisten, chauffeurs en opvarenden die uit cabine moeten komen waar dragen adembescherming verplicht is Protocol A+B+C - Werkzaamheden met buitenlucht onafhankelijke ademlucht verbod in verontreinigde zone Personen jonger dan 18 jaar. Personen die niet beschikken over een geldige Medische geschiktheidsverklaring. Zwangere vrouwen en vrouwen in de lactatie periode. Eten, drinken en roken. LUCHTKWALITEITSMETINGEN Asbest =3T Minimaal 2 x per uur meten en bij aanvang en iedere onderbreking werkzaamheden of zichtbaar droge bodem Bodemvochtmeter > 10 %. Bij stofvormig/aerosol, personnal sampling (kleefmonsters) of luchtmetingen in overleg HVK/AH en bedrijfsarts Niet vluchtige stoffen Alleen meting bij waarneming van (ongebruikelijke) geuren. Meetstrategie als bij vluchtige stoffen 1T. Totaal koolwaterstofmeters zoals 'CH', 'PID' of specifieke gasdetectie. Vluchtige stoffen Continu registrerende meetapparatuur. Als concentratie > 1/5 grenswaarde in overleg HVK/AH meten op grensgebied werklocatie. Continu meten in cabines materieel permanent in verontreinigde zone. In grensgebied concentratie > 1/5 grenswaarden in overleg met HVK/AH aanvullende maatregelen treffen en GGD inlichten. Totaal koolwaterstofmeter zoals 'CH', 'PID', of specifieke gasdetectie. stofspecifiek Waarde Totaal koolwaterstofmeter zoals 'CH', 'PID' > 1/5 grenswaarde. Vullen gaszak, laten analyseren met gaschromatograaf, Gasdetectiebuisjes of CMSchips. personal sampling In overleg met HVK/AH en bedrijfsarts. Badges, low volume samplers of high volume samplers. brand/explosiegevaar Geen eisen natuurlijke gassen in slib/bodem ## aanvullend Tauw: bij veen in de ondergrond waarbij een diepe ontgraving plaats vindt, methaan metingen uitvoeren. Verbod op ACTA meter koolmonoxide Bij beperkt en/of besloten ruimte, waar verbrandingsmotoren worden gebruikt. COsensor besloten ruimten Meten voor aanvang werkzaamheden en continu tijdens toegang. Ex/Ox/Tox-meter. stof- en aerosolvorming Meting in geval van stofdeeltjes en/of aerosolvorming. Stofmeter/High Volume sampler met specifieke stofneming koppen uitvoering en interpretatie luchtkwaliteitsmetingen DLP-er en/of betrokken deskundige ARBEIDSHYGIËNISCHE VOORZIENINGEN algemeen Middelen voor basishygiene, de mogelijkheid schoonmaak handen (water en zeep of schoonmaakdoekjes) 3-traps sanitairunit grens schoon/vuil. Dagelijkse schoonmaak. Stromend water 'vuile' zijde buitendouche (vierde trap) bij asbest ketenpark opdrachtgever Buiten de verontreinigde zone wasstraat/borstelplaats Scheiding verontreinigde/schone zone schoonmaakzone voor schoonmaken wegtransportmiddel. Locatie "schoon" verlaten. Van wielen en buitenzijde wegtransportmiddel vuil verwijderen. Voorkomen ophoping verontreinigde (water)bodem bij wasstraat, borstelplaats of waadplaats. Bij afspuiten materieel aerosolvorming tegengaan. Anders deskundige aanvullende maatregelen laten treffen.

39 MATERIEEL materieel continue op locatie (verontreinigde zone) Filteroverdruksysteem met klimaatbeheersing op materieel dat continu op locatie is droog en 'open' laadsystemen nat. - CE-normering: Filteroverdrukinstallatie bestaande uit installatie en filters - Zicht van machinist niet belemmeren - Bestand tegen schok- en puntbelastingen - Overdruk gemeten in cabine minimaal 100 Pa (Pascal) en maximaal 300 Pa (voor machines/materieel in gebruik voor overdruk altijd > 50 Pa). - Luchtopbrengst minimaal 40 m3 per uur en maximaal 120 m3 per uur en een contacttijd van minimaal 0,2 seconden - Aangezogen lucht kan alleen via de filters toestromen - Aanzuiging van uitlaatgassen is uitgesloten - Automatische opstart om inschakelen van filteroverdukinstallatie te garanderen - Inlaat cabine is niet rechtstreeks op gebruiker gericht - Optische en/of akoestische signalering in cabine (aanwezigheid overdruk, filters en schadelijke stoffen) - Lekkage tussen de behuizing en filters is uitgesloten - Filteroverdruksysteem na montage en vervolgens jaarlijks keuren op bovengenoemde eisen Keuringsrapport met gemeten waarden moet bij de machinist aanwezig zijn. PBM's Roken, eten en drinken in cabines verboden Ramen en deuren gesloten houden Transportmaterieel Filteroverdruksysteem met klimaatbeheersing eisen als materieel continu op locatie. Deskundige beslist over gebruik installatie. Laadbak vloeistofdicht. Laadbak geheel sluiten voor verlaten van laad-plaats. (Ook asfaltklep dicht). Mechanisme voor afsluiten of afdekken vanuit cabine te bedienen. Voorladen verboden: vluchtige CMR-stoffen Onnodig onderbreken van reis niet toegestaan, woonwijken vermijden. Wielen/wagen schoon bij transport Uitstappen binnen verontreinigde zone verboden Ramen en deuren gesloten houden Roken, eten en drinken in cabines verboden Geleidebiljet Geleidebiljet volledig ingevuld en voorzien van juiste handtekeningen. Vluchtige en CMR-stoffen: Veiligheidsklasse op geleidebiljet en vermelding vluchtig of CMR (waar van toepassing) Filters voor materieel Bij transportmaterieel is het gebruik van filteroverdruksysteem en filters van toepassing bij een veiligheidsklasse van 3T stof P1,P2,P3 Vervangen: - Na 6 maanden en - Direct bij defect filter Als stoffilters tijdelijk worden uitgenomen in luchtdichte zal opbergen. Registratie draaiuren en concentratie bijhouden Actiefkool (A,B,E,K,Hg,X) Minimaal 10 kg actief kool per filter. Nieuwe actief koolfilters moeten luchtdicht zijn verpakt en verzegeld. Vervangen: - Bij doorslag/verzadiging van actief kool. Meting met continu registrerende apparatuuur (voorzien van datalog) op 3 plekken, voor- en na filter en cabine - Of maximaal na 13 weken - Direct bij defect filter Als actief koolfilters tijden worden uitgenomen dan in luchtdichte zak opbergen. Registratie draaiuren en concentratie bijgehouden. Vervangen filters Bij vervangen filters altijd PBM's gebruiken behorende bij veiligheidsklasse 3T. Ook bij vervangen voorfilter P1 en motorfilters. Filters moeten zonder gereedschap uit de filterkast te halen zijn. Uitgekomen filters inpakken en als gevaarlijk afval afvoeren. Bij plaatsen nieuwe filters datum plaatsing en vervanging op filters vermelden. Filterwisselingen in logboek opnemen. Onderhoud / afvoer Materieel schoonmaken. Indien uitkeuring noodzakelijk deze (laten) uitvoeren. Materieel buiten verontreinigde zone brengen. PBM behorende bij veiligheidsklasse waarin de werkzaamheden zijn uitgevoerd. Voor uitnemen filters zie Vervangen filters. Vervanging luchtfilters motoren machines ter bepaling van de deskundige. transportmiddelen Lossen/laden buiten verontreinigde zone voorkoming stofvorming / schoonmaken materieel en Terrein bevochtigen gereedschappen PBM pakket middel CRM - Saneringsoverall meervoudig gebruik of wegwerp, (CE categorie 3 type 4, 5 en 6) - Werkhandschoenen afgestemd op verontreiniging. Vaak handschoen van PVC, volledig gecoat, lange schacht (tenminsche 35 cm), beschermingsniveau mechanisch 4,2,2,1 (EN 388) en chemisch 6,6,6,2 (EN 374) afdoende. Bij specifieke stoffen, specifieke handschoenen bepaling door deskundige. - Chemische resistente laars, mechanische bescherming, klasse S5 (EN 345). Bij voorkeur lichte kleur. - Wegwerpsokken - Hoofdbescherming bij gevaar vallende voorwerpen en/of stoten hoofd (EN 397) - Gehoorbescherming bij geluidsniveaus van 85 db(a) inspannende werkzaamheden - Vochtregulerende (thermo-)onderkleding PBM pakket zwaar Bij vluchtige of CMR-stoffen opname door de huid: volgelaatsmasker dragen, capuchon overall aansluiting op masker. Boven actiewaarde plaatsen waar lucht binnen kan dringen afplakken met tape. Bij hoge concentraties kan een gaspak worden voorgeschreven. Als bij asbesthoudende (water)bodem adembescherming moet worden gedragen dan altijd volgelaatsmasker met filter P3. Adembescherming op naam verstrekken in verband met hygiene. Of dagelijks masker reinigen met een door de fabrikant masker goedgekeurd middel. Alle PBM-pakketten Altijd voldoende schone PBM. Gebruikte PBM moeten in de vuile ruimte blijven. Wegwerpmiddelen als gevaarlijk afval afvoeren. Saneringsoveralls meervoudig gebruik moeten minimaal wekelijks door de werkgever worden gewassen. Verboden om gebruike PBM mee naar huis te nemen. MAATREGELEN Maatregelen om emissies van vluchtige stoffen te verkleinen Wachten op betere weersomstandigheden (lagere temperatuur en wind). Gedwongen ventilatie toepassen bij emissiefront. In situ bemonsteren en direct afvoeren Graaffront klein houden en direct na ontgraven afdekken DEPOT UITVOERING / BEHEERSFASE Immobiele verontreiniging indien van toepassing: Nat maken/houden of afdekken mobiele verontreiniging indien van toepassing: Depot op folie plaatsen en afdekken