6.3. Wie was Aristide Bruant? Waar gingen zijn liedjes vooral over en waarom was dit opmerkelijk?

Transcriptie

1 Boekverslag door G woorden 31 mei keer beoordeeld Vak CKV Cabaret Cabaretiers = lui die kritische kanttekeningen bij het dagelijks leven maken, staande op het podium. Voorbeelden van deze kanttekeningen: politiek, trends, hypes en het actuele nieuws.! Een cabaretier houdt de toeschouwer graag een spiegel voor! Het ontstaan van cabaret = in Frankrijk, Parijs, 1880 Wie was Aristide Bruant? Hij vertrok in 1866 van het Franse platteland naar Parijs, om daar te gaan werken. Hierbuiten was hij vaak te vinden in de kunstenaarswijk Montamartre. Hij werd beroemd in de nachtclub Le Chat Noir. Hij kocht dit café in 1885 en doopte het om tot Le Mirliton. Waar gingen zijn liedjes vooral over en waarom was dit opmerkelijk? Over hoeren, hij kwam van hoge afkomst. Schilder Toulouse-Lautrec = maakte affiches voor het optreden van Bruant, hierdoor werd hij nog bekender.! Bruant droeg altijd een rode sjaal en zwarte hoed, die ook zichtbaar waren op de affiches! De eerste Nederlandse cabaretier was: Eduard Jacobs Wie richtte het eerste Nederlandse cabaretgezelschap op? Jean-Louis Pisuisse, een Nederlandse journalist die dit besloot na het zien van Bruant. Hij was ook de eerste die een volwaardig cabaretensemble formeerde en in stand hield. Hoe lang hield dit stand? van 1912 tot 1927 Wat was Jean-Louis nog meer? De eerste werkelijke conferencier Wat deed hij? Pagina 1 van 8

2 Hij introduceerde Nederlandse liedjes van jonge auteurs en componisten, maar ook het werk van buitenlandse collega s, waarin hij een grote plaats inruimde voor het volksliedje uit alle tijden. Hoe werden de optredens van Jean-Louis Pisuisse gekenmerkt? Door zijn krachtige zangstem, een indringende voordracht en innemende charme. Hij schreef zo nu en dan zelf ook een cabaretliedje. Voorbeeld: De Franse gouvernante (1910), Poëzie en proza in de thee (1909), Fancy Fair (1914) en Meisjes (1925) Bloeiperiode van het Nederlandse cabaret was tijdens: de jaren van de Eerste Wereldoorlog. Wat gebeurde er na deze bloeiperiode? Het uitgaande publiek werd steeds meer en meer gegrepen door het bioscoopvermaak en de Amerikaanse dansrage. Wat was de reactie op deze nieuwe mode? De vorm en inhoud van het oorspronkelijke cabaret werden aan publiekelijke smaak aangepast door vooral niet te kunstzinnig te werk te gaan. Wat maakte het Pisuisse vaak moeilijk zijn hooggestemde artistieke maatstaven te blijven hanteren? De algemene verburgerlijking van deze jaren (na de bloei jaren van de 1e wereldoorlog)! Het variétévermaak dreigde de cabaretkunst te verdringen! Wat was zijn kracht en tegelijk zijn zwakheid? zijn romantische aard. Hij stierf op zijn 47e. Wat is het verschil tussen cabaretiers en komieken? een cabaretier voelt zich betrokken bij de maatschappij en voelt zich geroepen om zijn of haar visie te geven en jou daarmee te vermaken. Een komiek is een persoon die dat hele maatschappijkritische niet in zijn performance heeft zitten & vermaakt slechts. Voorbeeld komiek; André van Duyn, de TV Kantine Genres: - Literair satirisch: de cabaretier speelt met taal, soms is dat poëtisch, maar soms is hij/zij keihard en hatelijk. voorbeelden: Wim Sonneveld, Herman Finkes, Sara Kroos - Maatschappijkritisch: De cabaretier analyseert op eigenzinnige wijze actuele, maatschappelijke en politieke gebeurtenissen. voorbeelden: Wim Kan, The Maassen, Javier Guzman, Najib Amhali - Verhalend: De cabaretier vertelt een, meestal licht absurd, verhaal met een moraal erin verpakt. voorbeelden: Freek de Jonge, Youp van t Hek, Harrie Jekkers Pagina 2 van 8

3 - Muzikaal: De cabaretier speelt met muziek, bijvoorbeeld door bekende melodieën te verdraaien of te combineren. voorbeelden: Hans Liberg, Kees Torn - Nonsens: De cabaretier vertelt onzinnige en absurde verhaaltjes en speelt idiote typetjes. voorbeeld: Hans Teeuwen, Urbanus, Bert Visscher, Brigitte Kaandorp - Fysiek: In de voorstelling ligt de nadruk minder op tekst, maar meer op acrobatische stunts en grappen met voorwerpen en apparaten. voorbeeld: Waardenberg en De Jong, Schudden, de Ashton Brothers. - Sit-downcomedy: Hier onttrekt de cabaretier zich aan zijn door de lach bevrijdende rol / Met het omzeilen van lach en applaus, ziet de cabaretier af van zijn ontladende functie en verwijst hij het publiek naar zichzelf, waardoor het publiek ophoudt publiek te zijn en wordt teruggeleid naar de eigen zelfstandigheid. voorbeeld: Spinvis-pauzeprogramma - Stand-upcomedy: Vergeleken met het Nederlandse cabaret is het theatrale element bij stand-upcomedt beperkt. In plaats van langere nummers en muzikale onderdelen bestaat het slechts uit korte humoristische anekdotes. Stand-up comedians provoceren de reactie van het publiek en spelen daar razendsnel op in. Iedere voorstelling kan dus compleet anders verlopen dan de vorige. voorbeeld: Raoul Heertje, Jörgen Raymann - Zap-cabaret: Er wordt binnen een voorstelling snel geschakeld tussen diverse vormen van cabaret, typetjes of liedjes voorbeeld: Jochem Myjer, De Vliegende Panters. - Cabaret op maat: De cabaretier is te gast bij een overheid, instelling, of bedrijf en richt zijn satire op het onderwerp ter plekke. voorbeeld: gemeentereiniging WAT ZIJN ANEKDOTES boek:! Tot in de Renaissance is er eigenlijk geen sprake geweest van een individuele kunstenaar nu de betekenis zoals wij die nu kennen. Waren gildes! Waar lag de nadruk op bij de middeleeuwen en daarna? (de renaissance) Middeleeuwen geloof, god en het leven na de dood. Renaissance = het leven op aarde, talenten van de mensen zelf.! Vanaf dat moment gaan mensen hun werk signeren! Verschillen Middeleeuwen en Renaissance: opleiding middeleeuwen: werkplaats opleiding renaissance: kunstscholen, academie Als een kunstenaar geen officiële opleiding heeft gehad is hij: autodidact Om een beetje houvast te hebben bij het gedetailleerd bekijken van een kunstwerk, kun je het beste Pagina 3 van 8

4 stapsgewijs de volgende zaken onder de loep nemen: - Wat zie ik? - Hoe komt het dat ik dit kunstwerk zo zie zoals ik het zie? of hoe is de kunstenaar te werk gegaan? - Waarom heeft de kunstenaar dit kunstwerk gemaakt? Wat heeft hij willen verbeelden? Belangrijkste functies van een schilderij: - Anekdotisch: het kunstwerk verbeeldt een verhaal, gebeurtenis, gedachtegang, plek of situatie. - Symbolisch: het kunstwerk verwijst naar iets anders dan zichzelf. - decoratief / esthetisch: het kunstwerk dient ter decoratie en verfraaiing. - Expressief: het kunstwerk drukt gevoelens en emoties uit. - L art pour L art (kunst om de kunst): het kunstwerk dient als onderzoek naar kunst zelf, het kunstwerk verwijst naar zichzelf. Als je een kunstwerk goed wilt doorgronden kijk je naar 3 aspecten: - de verschijningsvorm - de inhoud (de betekenis van het werk) - de functie (het doel van het werk) Hoe kun je deze aspecten in het juiste perspectief zien? Door je te verdiepen in de historische context. Essentieel voor de uiteindelijke uitwerking van een kunstwerk: materiaal, techniek, vorm, lijn, textuur, lichtval, ritme, dieptewerking. Hoe noem je deze dingen? Beeldaspecten Hoe noem je de wijze waarop de beeldaspecten tot een geheel worden gemaakt? de compositie van een kunstwerk 1 - Gotiek De schilderkunst ontwikkelde zich op dezelfde manier als de beeldhouwkunst. Er kwam meer emotie bij, de anatomie werd beter, de plooival klopte en de schilderkunst werd door de kerken gestimuleerd. De onderwerpen waren dus vooral godsdienstig en werden soms in de eigen tijd afgebeeld. De miniatuurschilderkunst maakte een bloei mee. In de 14de eeuw groeide de steden en werden burgers rijker. Hierdoor ontstond aan het einde van de hooggotiek de portretkunst. Ook wilde kunstenaars niet langer anoniem blijven, iets wat wijst op de overgang naar de renaissance. Er vonden 3 belangrijke ontwikkelingen plaats: 1. Er vond integratie plaats tussen de figuren en de achtergrond (met soms een verzonnen achtergrond). 2. Er kwam een begin van ruimte suggestie; begin van perspectief Er werden plannen (dimensies) gemaakt; het 2e en het 3e plan. Pas na de gotiek zou het 1e plan erbij komen. 3. Er werd gestreefd naar realisme ( in de miniatuurschilderkunst) Vooral in Vlaanderen werd dit belangrijk ( 'de Vlaamse primitieven'). Alles werd weergegeven zoals de kunstenaars het zagen. Een belangrijk voorbeeld van zo'n Vlaamse primitief is Jan van Eyck. Hij en zijn broer Hubert waren een van de eerste die gebruik maakte van een nieuw schildermateriaal, namelijk Pagina 4 van 8

5 olieverf. Juist olieverf maakte het hen mogelijk om ruimtelijk te werken. Want olieverf droogt niet snel, waardoor je kleuren mooi in elkaar kan laten overlopen. Ook is er dan nog een mogelijkheid om te corrigeren; en deze overloop van kleuren werkt ruimtelijk. Daarvoor gebruikte men tempera ( = een mengsel van eigeel met pigment) en dat droogt erg snel. Hierdoor konden er geen mooie kleurovergangen gemaakt worden en geen grote oppervlakten beschilderd worden. De uitvinding van olieverf was dus revolutionair! 2 - Surrealisme - "Surrealisme" betekent bovennatuurlijk, stijgt boven de werkelijkheid uit. - Surrealisten werken vanuit fantastische droombeelden en toevalligheden. - Middelen: fotografie, film, gevonden voorwerpen, beeldhouwwerk en schilderkunst. - Meestal figuratieve beelden. - Alledaagse voorwerpen worden op een niet alledaagse manier met elkaar verbonden. - Er wordt nauwkeurig en gedetailleerd gewerkt. - Lichtinval is onwerkelijk evenals ruimten en sfeer. - Voorbeeld is ook René Magritte. - Van 1922 tot heden. * Had met de tijd te maken. Men was optimistisch over de toekomst, de vooruitgang en daardoor een betere wereld. 3 - Cobra - Vaak tussenvorm, - ongeremd - kleurrijk en expressief, zoals van een kindertekening, - van Cobra kunstenaars schilderen direct en spontaan zonder voorgezet plan - De kunst is kleurrijk - Kenmerkende onderwerpen zijn dieren, fantasiewezens, het masker, mythen, kindertekeningen, volkskunst, de prehistorie, oosterse kalligrafie, primitieve kunst en kunst van geesteszieken - De kunstenaars maken ook gezamenlijke schilderijen 4 - Symbolisme Het was niet zozeer een schilderkunst als wel een levenshouding. Het verzet tegen het steeds sterker wordende materialisme en het naturalisme in de kunst was reeds de hele 19e eeuw aanwezig. In het symbolisme herleefde de romantische ideeën uit het begin van deze eeuw. Het begon bij de schrijvers en ging over op de beeldhouwkunst en de muziek. De symbolische schilders zochten naar de waarheid die verscholen ligt achter de zichtbare realiteit. Zij wilden ontsnappen aan de banale werkelijkheid, en het onzichtbare zichtbaar maken. De symbolisten zetten zich af tegen: - Het streven om het leven wetenschappelijk te verklaren. - Het burgerlijke impressionisme dat slechts de buitenkant toonde. - Het starre academische Salonkunst met z n traditionele onderwerpen. Thema s waren onder andere: Pagina 5 van 8

6 - Christelijke symboliek - Mythologie - Femme Fatale - Liefde 5 - Opart - Meestal non-figuratief - Suggestie van beweging en ruimte door kleurcontrasten en geometrische vormen - gebruik van dikke en dunne lijnen/vlakken. - Van en later. 6 - Impressionisme - er is een realistische waarneming, weergeven wat het oog ziet, - weergave is een momentopname, - licht en sfeer wordt op aparte wijze weergegeven, - de kleur staat onder invloed van het licht, - korte en kleurige kwaststreken, - onderwerpen komen uit de natuur, - er worden geen grijze, bruine of zwarte kleuren gebruikt, - onderwerpen hebben geen probleemstelling of boodschap, 7 - Barok barok straalt steeds beweeglijkheid, pracht, praal en triomfalisme uit, - kerken moeten hemelse heerlijkheid uitstralen, - kostbare materialen, marmer en bladgoud, - plattegrond van kerk is ovaal en rechte lijn wordt zoveel mogelijk vermeden, - vormen zelden symmetrisch, - er is veel licht en donker werking, - sterke kleurcontrasten, - bij rococo de zelfde vormen maar speelser en grilliger, - barok is verspreid over geheel Europa - in rococo zelfde vormen als in barok alleen nog fijner en grilliger. 8 - Kubisme - Alle vormen worden herleid tot basisvormen - Vormen zijn vooral hoekig en kubusachtig. - Verschillende standpunten in een beeld. - In het begin overheersen de kleuren bruin en grijs. - Later meer kleuren en collage techniek. - Ruimte suggestie wordt minder belangrijk. 9 - Expressionisme Pagina 6 van 8

7 - De kunstenaar geeft zijn persoonlijke beleving weer, zijn emotionele zeggingskracht. - Is de kunst van het spontane. - Bewerkingen zijn grof en beweeglijk. - Felle kleuren. - Duidelijke vormen, geen details. - Vooral van , maar blijft levend tot in onze dagen 10 - Classicisme - Er worden vroegere stijlen toegepast, Reliëfachtige dieptewerking. - Een strenge, eenvoudige compositie - Duidelijke vormgeving, de omtreklijn is belangrijk. - Meestal gebruikt men Griekse of Romeinse onderwerpen, - Meestal gebruikt men koele kleuren en statische vormen Pointillisme - Heeft dezelfde onderwerpen als impressionisme - Gebaseerd op wetenschappelijke kleurtheorieën, op afstand optische kleurmenging - Geen toepassing van zwart (met name in schaduw) - Meer aandacht voor de vorm en compositie en de kleur - figuren krijgen meer status - pointillisme (stippeltechniek) - divisionisme (ontleden van samengestelde kleuren in primaire kleuren) - rustige en evenwichtige compositie - grote aandacht voor vorm en diepere betekenis - invloed van Afrikaanse kunst 12 - Jugendstil Grondmotief is altijd een onregelmatige gebogen lijn (zweepslag) - De lijn wordt op zwierige wijze in asymmetrische organische vormen gebruikt Affiche kunst krijgt een sterke opgang - Vogels en slanke vrouwengestalten waren een geliefd motief Veel toegepaste kunst (voorwerpen zoals stoelen e.d.) Veel architectonische toepassing - Barcelona (Gaudi) 13 - Popart - Figuratief (met beelden werkend of daar uit bestaand). - De omgeving van de hedendaagse maatschappij is uitgangspunt en onderwerp. de beeldende middelen verwerken de kunstenaars als bij reclame, affiches en televisie. - Het uiterlijk is collageachtig, in zowel twee als in drie dimensionaal Vooral Engeland is in de jaren 50 van de 20ste eeuw de bakermat van de pop art.tot de Engelse pop behoren: Richard Hamelton met zijn grootsteedse collage, Eduardo Paolozzi en Peter Blake. - Van Pagina 7 van 8

8 14 - Futurisme - In futurisme zit het woord "futura" dat toekomst betekent. - Uitgangspunten van kubisten werden niet al te letterlijk genomen. - Ze werkten naar een grotere herkenbaarheid toe. - Men wilde beweging suggereren - De futuristen verheerlijken de snelheid en het geweld van de moderne samenleving 15 Naïeve schilderkunst - Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigsteeeuw ontwikkelden westerse kunstenaars een grote belangstelling voor de kunst van primitieve volkeren. In plaats van het ontbreken van perspectief en realisme te zien als bewijs voor de lage ontwikkelingsgraad van de 'primitieve volkeren', bewonderden zij de schoonheid van de abstractie en namen die als leidraad voor hun eigen werk. Zij verheerlijkten het onbedorvene, intuïtieve van de 'primitiev kunstenaars' tegenover de academische, aan conventies gebonden westerse kunsttraditie. Dit noemen wij primitivisme: het nastreven en incorporeren van een primitieve manier van kunst maken. Kenmerken van primitivistische kunst zijn onder meer het ontbreken van perspectief en een abstracte weergave van het onderwerp. Maar verder verschillen kunstenaars met primitivistische invloeden onderling teveel om van een stijl of stroming te spreken. Pagina 8 van 8