Aan: de Raad van Toezicht van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo te Hengelo

Transcriptie

1 Accountants B.V. Grote Vooit BK Zwolle Postbus AL Zwolle Nederiand Tel: Fax; Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Toezicht van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo te Hengelo Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2012 van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo te Hengelo gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de staat van baten en lasten over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het Bestuur Het Bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het Bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het Bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaaitekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 18, lid 3 van het Bekostigingsbesluit W.V.0. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het onderwijscontroleprotocol OCW/EZ Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Touche Tohmatsu Limited VW/jl

2 Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de inteme beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrlikking te brengen over de effectiviteit van de inteme beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het Bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2012 voldoen in alle van materieel belang zijnde aspecten aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat de bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf Referentiekader van het onderwijscontroleprotocol OCW/EZ Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393, lid 5 onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392, lid 1 onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat klinnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4 van het BW. Tenslotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol OCW/EZ Zwolle, Accountants B.V. was getekend: J.S. Huizinga RA VW/jl

3 Accountants B.V. Grote Voort BK Zwolle Postbus AL Zwolle Nederland Tel: Fax: Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo Accountantsverslag 2012 Op alle opdrachten verricht door zijn de 'Algemene Voorwaarden Dienstverlening Nederland, november 2010' gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer van toepassing. Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Touche Tohmatsu Limiteci

4 Accountants B.V. Grote Voort BK Zwolle Postbus AL Zwolle Nederland Tel: Fax: Aan de Raad van Toezictit en het bestuur van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo T.a.v. de heer Ir. A.C.F. van de Moesdijk Postbus AD HENGELO Datum Behandeld door Ons kenmerk drs. V.H.J.R. Westenberg Onderwerp Accountantsverslag controle iaarrekening 2012 Uw kenmerk Geachte heer Van de Moesdijk, Hierbij ontvangt u het accountantsverslag over het boekjaar Dit verslag geeft onze belangrijkste bevindingen weer. Wij hebben de jaarrekening 2012 van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo (hierna te noemen: OSG Hengelo), opgesteld onder verantwoordelijkheid van het Bestuur, gecontroleerd. Bij de jaarrekening 2012 van uw instelling hebben wij op een goedkeurende controleverklaring verstrekt. In het bijgevoegde accountantsverslag hebben wij onze belangrijkste bevindingen en aanbevelingen opgenomen naar aanleiding van de door ons uitgevoerde controlewerkzaamheden. Wij vertrouwen erop u met het accountantsverslag van dienst te zijn. Een concept van dit verslag hebben wij op 19 juni 2013 met u besproken. Hoogachtend, Accountants B.V. J.S. Huizinga RA Op alle opdrachten verricht door zijn de 'Algemene Voorwaarden Dienstverlening Nederland, november 2010' gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer van toepassing. Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of Touche Tohmatsu Limited

5 Blad 3 Inhoud 1 Uw vermogen en resultaat 4 2 Controlebevindingen jaarrekening Controle (financiële) rechtmatigheid 11 4 Administratieve organisatie en interne beheersing Fraude 15 Appendix A: Overzicht controleverschillen 17 Appendix B: Geen uitzonderingsrapportage 18 Appendix C: De controle opdracht 19

6 Blad 4 1 Uw vermogen en resultaat 1.1 Algemeen In de volgende paragrafen geven wij onze analyse van de ontwikkeling van het vermogen en het resultaat van OSG Hengelo. 1.2 Ontwikkeling eigen vermogen De ontwikkeling van de solvabiliteit en het weerstandsvermogen van 2009 tot en met 2012 is als volgt: Solvabiliteit en weerstandsvermogen 80,0% 70,0% 60,0% g> 50,0% S 40,0% 0 30,0% Q. 20,0% 10,0% 0,0% 71,1% 68,5% 70,5% 68,2% 33,9% 30,2% 30,9% 31,2% Weerstandsvermogen Solvabiliteit De solvabiliteit is in 2012 iets gedaald ten opzichte van 2011 als gevolg van het negatieve exploitatieresultaat over De financiële positie van OSG Hengelo is gezond te noemen. De huidige vermogenspositie is een goed uitgangspunt voor de toekomst, mede met het oog op de bezuinigingen in het ondenivijsveld. In uw bestuursverslag is uiteengezet hoe u weerstandsvermogen en solvabiliteit wilt afzetten tegen de risico's die gelopen worden. De verwachting is dat OSG Hengelo geen grote financiële risico's loopt, maar een nadere inventarisatie is gaande. Zo nodig worden ontwikkelingen doorvertaald in de beleidsplannen en de meerjarenbegroting. Het is een goede zaak dat uw bestuur streeft naar een gezonde financiële buffer.

7 Blad Resultaat De staat van baten en lasten over 2012 laat een negatief saldo van zien ten opzichte van een positief saldo van over het boekjaar Hieronder geven wij een overzicht van de ontwikkeling van het resultaat van 2009 tot en met 2012 (x 1.000): Resultaatontwikkeling (x 1.000) 1.000,0 800,0 600,0 400,0 200, Resultaat (200,0) (400,0) (600,0) (800,0) (788) (244) De afname van het resultaat in 2012 ten opzichte van 2011 wordt voornamelijk veroorzaakt door de daling van de rijksbijdrage als gevolg van een daling van de leerlingaantallen, deze zijn relatief harder gedaald dan de personele lasten. Incidenteel heeft in 2012 een korting op de rijksbijdrage plaats gevonden als gevolg van het ontbreken van een licentie voor de Locatie het Gilde, waardoor een 14-tal leerlingen niet zijn bekostigd. De rijksbijdrage is hierdoor +/ lager uitgevallen dan verwacht. De licentie is per 1 oktober 2013 geregeld (boekjaar 2014). Het nadelig effect voor het boekjaar 2013 bedraagt naar verwachting rond de OSG Hengelo heeft in 2012 de beschikking gekregen over de nieuwe locatie de Heester. Dit was niet voorzien, er is rond de aan renovatie uitgaven gemaakt om het pand geschikt te maken voor praktijkonderwijs. Een uitgebreide toelichting van het resultaat 2012 is weergegeven in de financiële paragraaf van het jaarverslag. Meer inzicht in de structurele resultaten ontstaat wanneer eenmalige zaken buiten beschouwing worden gelaten. Wij geven hiervan indicatief het volgende overzicht: Jaarresultaat 2012 (* 1.000) -/- 244 Korting Rijksbijdragen 100 Renovatie uitgaven locatie de Heester 150 Nadelig effect 250 Genormaliseerd jaarresultaat

8 Blade 1.4 Liquiditeit Zoals uit het kasstroomoverzicht van OSG Hengelo blijkt, is de kasstroom over 2012 negatief (2011: negatief ). De kasstroom in 2012 is ten opzichte van 2011 relatief sterk positief beïnvloed doordat in 2011 minder investeringen (in materiele vaste activa) zijn verricht. De kasstroom uit operationele activiteiten bedraagt in 2012 positief (2011: ). De huidige liquiditeitspositie is ruim voldoende. 1.5 Kapitalisatiefactor Sinds enige jaren is de kapitalisatiefactor als kengetal in de onderwijssector bekend. De kapitalisatiefactor (KF) is bedoeld om een indicatie te geven van middelen die nog niet zijn ingezet in het onderwijsproces. Deze factor wordt gedefinieerd als: balanstotaal minus boekwaarde vastgoed, gedeeld door de totale baten. Voor instellingen in het primair en het voortgezet ondenwijs (PO en VO) zonder gebouwen en terreinen op de balans, adviseert de commissie een bovengrens van 35% voor grote instellingen en 60% voor kleine instellingen. In onderstaand overzicht hebben wij de ontwikkeling van de kapitalisatiefactor van OSG Hengelo voor de jaren 2009 tot en met 2012 in beeld gebracht: Kapltallsatiefactor 2009 t/m Kapitalisatiefactor (inclusief Bovengrel^ebouwen en terreinen) Kapitalisatiefactor (exclusief gebouwen en terreinen) De Inspectie heeft de kapitalisatiefactor uitgesplitst in een drietal functies: 1. Transactiefunctie: Een instelling dient middelen aan te houden om schulden op korte termijn te voldoen. 2. Financieringsfunctie: Deze middelen worden aangehouden om overige materiële vaste activa te vervangen. 3. Bufferfunctie: Dit zijn middelen om onvoorziene risico's af te dekken zoals fluctuaties in leerlingaantallen, de financiële gevolgen van arbeidsconflicten, instabiliteit in bekostiging en onvolledige indexatie van de bekostiging.

9 Blad 7 Bij het beoordelen van een jaarrekening van een onderwijsinstelling zal de inspectie zich met name baseren op de bufferfunctie, aangezien deze functie 'geschoond' is van verstorende factoren zoais privaat vermogen en de permanente vordering (VO) op het Ministerie van OGW uit hoofde van de vereenvoudiging van bekostiging. De inspectie hanteert hierbij de volgende normen (als groot gelden hier instellingen vanaf 12 miljoen jaarlijkse baten): Norm Inspectie Grote Instellingen Kleine Instellingen OSG Kapitalisatiefactor (KF) 35% 60% 45,7%, Transactiefunctie (TF) 11,7% 20,4% 11,7% Financieringsfunctie (FF) 18,3% 29,6% 13,8% Bufferfunctie (KF - TF - FF) 5% 10% 20,3% OSG Hengelo wordt op basis van de criteria van de inspectie aangemerkt als een groot bestuur. Het door OSG Hengelo berekende percentage voor de bufferfunctie van 20,3% ligt ruim boven de norm van de Inspectie (5%). De bufferfunctie stijgt voor uw school ten opzichte van Deze stijging wordt veroorzaakt door het opschonen van activa met een volledig afgeschreven aanschafwaarde. Dit heeft een positief effect op het kengetal. Wij zijn van mening dat de bufferfunctie voor het externe toezicht relevante informatie oplevert, maar dat iedere instelling zelf dient te bepalen of op basis van dit kengetal aanleiding bestaat om financiële impulsen aan het onderwijs te geven, de financieringsstructuur te herzien of juist geen verdere maatregelen te treffen.

10 Blad 8 2 Controlebevindingen jaarrekening Goedkeurende controleverklaring Wij hebben op 20 juni 2013 een goedkeurende controleverklaring verstrekt bij de jaarrekening 2012 van OSG Hengelo. Ook bij de bekostiging 2013 zullen wij op korte termijn goedkeurende assurancerapporten verstrekken. Bij aanvang van de jaarrekeningcontrole was de kwaliteit van de ter controle aangeboden conceptjaarrekening voldoende om onze controle te starten en af te ronden. De dossiervorming was adequaat en tevens hebben wij volledige medewerking van uw medewerkers gehad bij het uitvoeren van onze controlewerkzaamheden. In dit hoofdstuk rapporteren wij u de belangrijkste bevindingen naar aanleiding van de controle van de jaarrekening Jaardocument OSG Hengelo verantwoordt zich door middel van een jaarrekening en een afzonderlijk jaarverslag. De jaarrekening is onderwerp van accountantscontrole, op het jaarverslag wordt door ons slechts een marginale toetsing uitgevoerd. Gebruikelijk is, ook in de onderwijssector, de jaarverslaggeving in één omslag in te delen in: jaarverslag, jaarrekening en overige gegevens (waarin opgenomen de controleverklaring); wij adviseren u de inrichting van de jaarverslaggeving vanaf 2013 conform in te richten. Daarnaast wordt steeds vaker een verkort publiek verslag uitgegeven voor publicitaire doeleinden. 2.3 Bestuur en Toezicht OSG Hengelo maakt in de sfeer van bestuur en toezicht een lastige periode door vanwege uitval en conflict. Wij zijn steeds op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen ter zake. Dat vonden we belangrijk, niet alleen uit belangstelling, maar ook om te kunnen afwegen of een en ander gevolgen zou moeten hebben voor de controle van de jaarrekening Onze conclusie was dat de bestuurlijke perikelen geen gevolgen hebben voor de controle van de jaarrekening. Want hoe ongemakkelijk ook, de continuïteit van het bestuur was in 2012 niet in het geding. Met de benoeming van de interim voorzitter Raad van Toezicht, met als voornaamste taak de benoeming van de nieuwe leden van de Raad van Toezicht, wordt nu een doorstart gemaakt ten aanzien van de invulling van het Bestuursmodel. 2.4 Voorziening onderhoud De voorziening onderhoud bedraagt ultimo 2012 O ( ). In het najaar van 2010 heeft een (her)actualisatie van het meerjarenonderhoudsplan plaatsgevonden waarin alle locaties van OSG Hengelo zijn betrokken. Dit geactualiseerde plan loopt van 2005 tot en met In 2012 is OSG Hengelo tot de conclusie gekomen dat de onderhoudsuitgaven uit de pas liepen. Besloten is het plan niet te herijken en met ingang van 1 januari 2012 de voorziening op te heffen.

11 Blad Rijksbijdragen Bij de bekosligingscontrole met peildatum is gebleken dat er een aantal leerlingen zijn die een ondenwijsrichting volgen op een locatie, waarvoor het ministerie van OCW geen licentie heeft verleend, ondanks het feit dat een andere locatie van de betreffende school wel beschikt over deze licentie. Het ontbreken van deze licentie heeft er toe geleid dat voor deze leerlingen geen bekostiging is ontvangen voor het schooljaar 2012/2013. Voor het lopende verantwoordingsjaar is een verzoek ingediend om de situatie te gedogen. Tegen de venwachting in heeft -op formeel-procedurele gronden- deze constatering in 2012 geleid tot een korting op de rijksubsidie. Het ministerie heeft tevens aangegeven de situatie voor het school 2012/2013 niet te gedogen, onderzocht wordt of hier nog ven/veer tegen mogelijk is. Het ministerie OC&W heeft vanaf schooljaar 2013 / 2014 een licentie verstrekt voor deze locaties. Dit betekent dat voor het teljaar 1 oktober 2013 de bekostiging geregeld is en het probleem per volgend schooljaar opgelost is. 2.6 Wet normering topinkomens (WNT) Inleiding Met ingang van 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van kracht. De WNT regelt niet alleen de openbaarmaking van topinkomens in de publieke en semipublieke sector, zoals nu de WOPT, maar stelt ook maxima aan de hoogte van die inkomens en tevens aan de ontslagvergoedingen. Beloningsmaxima en maximale ontslagvergoeding De bezoldiging van topfunctionarissen is gemaximeerd op 130% van het brutosalaris van een minister. De WNT norm voor 2013 is Deze bestaat uit een basis van (130% van het brutosalaris van een minister, peildatum 1 januari 2013), vermeerderd met een onkostenvergoeding van maximaal en het werkgeversdeel van het pensioen van maximaal Winstdelingen, bonussen en andere vormen van variabele beloning zijn niet toegestaan. Ontslagvergoedingen zijn gemaximeerd op Indien deze norm wordt overschreden, zal het bedrag dat boven de norm is uitbetaald als een onverschuldigde betaling worden gezien. Dit betekent dat dit bedrag teruggevorderd dient te worden van de betreffende functionaris. In de jaarrekening dient dit bedrag als vordering op de betrokken functionaris te worden verantwoord. Op basis van de cijfers van 2012 leidt deze nieuwe regelgeving niet tot problemen voor OSG Hengelo, aangezien de beloningen ruim binnen de normen blijven. Wel kunnen in de sfeer van afwikkeling van arbeidscontracten mogelijk knelpunten ontstaan. Onduidelijk is of de WNT een strijdigheid oplevert met de bestaande cao bepalingen geregelde BAPO-rechten, meer concreet: of deze moeten worden betrokken bij een eventuele berekening inzake ontslagvergoeding.

12 Blad 10 Openbaarmaking in de WNT Net zoals momenteel het geval is bij de bestuurdersbeloningen moet de beloning van topfunctionarissen vermeld worden in de jaarrekening. Bij een overschrijding van de norm dient eveneens een melding te worden gedaan bij het Ministerie van BZK. Rol van de externe accountant De externe accountant stelt vast of voldaan wordt aan de hiervoor geschetste eisen die worden gesteld in de WNT. Indien hieraan niet wordt voldaan, dient de accountant de ontbrekende gegevens te melden aan het Ministerie van BZK. Voorts dient de accountant vast te stellen dat op het tijdstip van afgeven van de controleverklaring de door de betrokken topfunctionaris onverschuldigde betaling is teruggestort aan de organisatie. Overgangsregime In de WNT zijn overgangsbepalingen opgenomen betreffende bestaande beloningsafspraken. Indien een topfunctionaris uit hoofde van een bestaande arbeidsovereenkomst meer verdient dan het wettelijk maximum, dan wordt dit voor een periode van vier jaar na inwerkingtreding van de WNT gedoogd. Na de overgangsperiode van vier jaar zal het salaris in een periode van drie jaar moeten worden teruggebracht tot het geldende wettelijk maximum.

13 Blad 11 3 Controle (financiële) rechtmatigheid In het controleprotocol 2012 is het normenkader voor de controle op de financiële rechtmatigheid opgenomen. Het normenkader bestaat uit: 1. de in het controleprotocol 2012 opgenomen OGW wet- en regelgeving; 2. de aanbestedingswetgeving (zowel Europees als nationaal); 3. de CAO voor de sector voortgezet ondenwijs; 4. de Regeling beleggen en belenen. Als toetsingskader is voor de OCW wet- en regelgeving voor alle sectoren een door OCW uitgewerkt overzicht op artikelniveau in het controleprotocol opgenomen. Voor u als OSG Hengelo is het van belang dat toereikende interne beheersingsmaatregelen zijn getroffen, die waarborgen dat de rechtmatigheid van financiële transacties en mutaties kan worden aangetoond. De waarborgen die OSG Hengelo heeft getroffen, zijn voldoende om een oordeel te geven over de financiële rechtmatigheid. Bij de controle op de financiële rechtmatigheid hebben wij geen bijzonderheden geconstateerd. 3.1 Regeling Beleggen en Belenen Ingevolge het controleprotocol OCW 2012 dient de instellingsaccountant bij de uitvoering van de controle na te gaan of de instelling de regels op het gebied van Treasurybeleld heeft nageleefd. Bij afwijkingen van de voorschriften dienen wij dit te melden in een Rapport van Bevindingen. Uit ons onderzoek zijn geen bijzonderheden geconstateerd. 3.2 Verklaring omtrent het gedrag (VOG) Overeenkomstig het controleprotocol 2012 hebben wij onderzocht of voor alle personeelsleden voor wie dit is vereist, een verklaring omtrent het gedrag (VOG) is opgenomen in het personeelsdossier. Hierbij hebben wij tevens gebruik gemaakt van het door u intern uitgevoerde onderzoek en onze bevindingen uit 2010 en Uit ons onderzoek zijn geen bijzonderheden geconstateerd. 3.3 Europese aanbesteding: Geen afwijkingen geconstateerd Het Controleprotocol OCW schrijft voor dat de externe accountant jaarlijks aandacht besteedt aan de naleving van de richtlijnen met betrekking tot Europese aanbesteding. In onze rapportages is dit een jaarlijks terugkerend onderwerp. Binnen OSG Hengelo is men voldoende bekend met de regels betreffende Europees aanbesteden. Daarnaast wordt over het algemeen tijdig geanticipeerd op aflopende contracten. Ten aanzien van Europees aanbesteden hebben wij dit jaar geen tekortkomingen geconstateerd.

14 Blad Geen afwijkingen van de CAO geconstateerd Uit de controle zijn geen tekortkomingen gebleken ten aanzien van de naleving van de CAO. Een van de elementen van rechtmatigheid die in de dagelijkse praktijk vaak niet goed beheerst worden zijn de bepalingen rondom het uitbetalen van ontslagvergoedingen. Bij het maken van afspraken rondom beëindiging en afvloeiing wordt vaak vergeten een expliciete toets uit te voeren en vast te leggen omtrent de hoogte van de vergoeding. Hiervoor zijn normen aanwezig die de minister heeft gesteld in het kader van de rechtmatige besteding van rijksgeld. Ten aanzien van afwijkingen van de cao hebben wij geen tekortkomingen geconstateerd. 3.5 Overige informatie inclusief jaarverslag Het bestuur van een onderwijsinstelling dient een schriftelijk jaarverslag op te stellen, waarin algemene informatie over de rechtspersoon en een zo volledig mogelijk beeld van alle van invloed zijnde inteme en externe ontwikkelingen wordt gegeven. Wij hebben vastgesteld dat uw jaarverslag niet strijdig is met de jaarrekening en dat alle op grond van de Regeling jaarverslaggeving ondenwijs en het controleprotocol 2012 verplichte onderwerpen zijn opgenomen.

15 Blad 13 4 Administratieve organisatie en interne beheersing Beeld interne beheersing: processen hebben voortdurende aandacht De interim-controle was primair gericht op de opzet, het bestaan en de werking van maatregelen van administratieve organisatie en interne beheersing (AO/IB), voor zover van belang voor onze controle van de betrouwbaarheid van de in de jaarrekening opgenomen gegevens. Onze bevindingen zijn vastgelegd in een gedetailleerde managementletter d.d. 2 april Hierna geven wij een samenvattend overzicht van de uitkomsten van onze controle. Samenvatting processen Planning & Control Trea.sury ^^^^^ SOpbrengsten leerlingen Personele koslen a Inkopen en invesleringen Overige opbrengsten De betekenis van de gehanteerde kleuren is als volgt: De maatregelen voldoen aan de te stellen eisen om de beheersdoelstellingen met een redelijke mate van zekerheid te waarborgen. De maatregelen voldoen gedeeltelijk aan de te stellen eisen om de beheersdoelstellingen met een redelijke mate van zekerheid te waarborgen. Risico's die daarmee samenhangen, vormen echter geen directe bedreiging voor de vitale bedrijfsprocessen. De maatregelen voldoen niet aan de te stellen eisen om de beheersdoelstellingen met een redelijke mate van zekerheid te waarborgen. Risico's die daarmee samenhangen, kunnen een bedreiging (gaan) vormen voor de vitale bedrijfsprocessen. Op basis van het bovenstaande beeld concluderen wij dat de interne beheersing over het algemeen voldoende waarborgen biedt.

16 Blad 14 De belangrijkste aandachtspunten en verbeteringen, voortvloeiend uit de interim-controle voor OSG Hengelo zijn: Het in kaart brengen van de belangrijkste risico's en de maatregelen die zijn genomen om deze risico's te beheersen. Vervolgens het bepalen van de resterende risico's en het zo goed mogelijk kwantificeren daarvan. Op basis van deze kwantificering kan bepaald worden wat een verstandig minimumniveau van het eigen vermogen is. In 2013 wordt een organisatiebrede risico-inventarisatie verricht in samenwerking met Consulting. 4.2 Betrouwbaarheid en continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking Wij delen u mede dat er naar aanleiding van de controle van de jaarrekening geen zaken betreffende de betrouwbaarheid en de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensvenwerking zijn op te merken die wij onder uw aandacht zouden moeten brengen. Onze jaarrekeningcontrole is gericht op het geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zelf en is niet primair gericht op het doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de continuïteit van de geautomatiseerde gegevensvenwerking als geheel of van onderdelen daarvan. Onze bevindingen daaromtrent raken dan ook slechts die onderdelen die wij hebben onderzocht, hetgeen wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Hiervoor is een specifiek daarop gericht onderzoek noodzakelijk.

17 Blad 15 5 Fraude Van de accountant wordt op grond van de regels van de beroepsorganisatie (NBA) een professioneel-kritische houding verwacht ten aanzien van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude in de jaarrekening. Ter invulling van deze professioneel-kritische houding zal de accountant een inschatting moeten maken van de frauderisico's, zich een beeld moeten vormen van de maatregelen van interne beheersing die de organisatie heeft getroffen om mogelijke fraudes van materieel belang te voorkomen en te bezien of deze maatregelen effectief zijn. Wanneer sprake is van een aanwijzing voor fraude, dan zal de accountant dit moeten communiceren met, afhankelijk van de aard van de fraude, de direct leidinggevende. College van Bestuur en, in sommige gevallen (fraude in de top van de organisatie) en wanneer onvoldoende herstelwerkzaamheden worden ondernomen, de Raad van Toezicht. Om invulling te geven aan de eerdergenoemde verplichting, hebben wij een fraudediscussie gevoerd binnen het controleteam, met College van Bestuur waarbij wij de nadruk hebben gelegd op de eventuele mogelijkheden van materiële onjuistheden als gevolg van fraude in de jaarstukken en op preventieve maatregelen daarbij. Tijdens deze gesprekken heeft College van Bestuur aangegeven zich bewust te zijn van frauderisico's en voorbeelden gegeven van de manier waarop men deze beheerst. Tegelijkertijd stellen wij vast dat het zelfstandig opmaken en periodiek actualiseren van gerichte frauderisicoanalyses geen zichtbaar onderdeel vormt van de interne beheersingsomgeving. Zo blijkt niet uit notulen van vergaderingen van bestuur en toezicht dat expliciet gesproken wordt over frauderisico's en het belang dat u hecht aan het vermijden en ontdekken van fraude. Uw organisatie loopt hiermee het risico dat de interne beheersing kwetsbare plekken bevat die onopgemerkt blijven. Naast het beoordelen van uw eigen analyse hebben wij zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd die erop waren gericht om het risico van het "omzeilen" van de interne beheersingsmaatregelen door het management te detecteren. Tevens hebben wij specifieke controles uitgevoerd op memoriaalboekingen, controles van schattingen en zijn wij alert geweest op significante en ongebruikelijke transacties. Geen aanwijzingen dat er sprake is geweest van materiële fraude Hoewel wij een kritische houding hebben ten opzichte van risico's van fraude in de jaarrekening, merken wij op dat onze controle niet specifiek gericht is op het ontdekken van fraude. Tijdens de uitvoering van onze controle van de jaarrekening 2012 hebben wij geen aanwijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude. Van het College van Bestuur hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geconstateerd.

18 Blad 'VW/jl Frauderisicoanalyse door directeur - bestuurder en de Raad van Toezicht Het College van Bestuur van een ondenwijsinstelling is het primaire aanspreekpunt voor de interne beheersing, waaronder het vermijden en ontdekken van fraude. De aard, diepgang en frequentie van de interne frauderisicoanalyse verschilt uiteraard per instelling. Het OSG Hengelo hanteert ter voorkoming van frauderisico's het vier ogen principe en hanteert functiescheiding in de financiële-, salaris- en leerlingenadministratie.

19 Blad 17 Appendix A: Overzicht controleverschillen Impact van controleverschillen op de jaarrekening Gedurende onze werkzaamheden kan het zijn dat wij controleverschillen constateren. Meestal leidt dit tot aanpassing in de jaarrekening maar dat is niet altijd praktisch. Dan kan het voorkomen dat niet gecorrigeerde controleverschillen van geringe omvang in de jaarrekening achterblijven. Deze dienen we met onze opdrachtgever te communiceren. In de jaarrekening 2012 van de OSG Hengelo zijn alle geconstateerde controleverschillen gecorrigeerd. Niet gecorrigeerde controleverschillen - fouten en onzekerheden Invloed Eigen vermogen Invloed Resultaat Geen 0 0 Totaal 0 0

20 Blad 18 Appendix B: Geen uitzonderingsrapportage Inleiding Op grond van het controleprotocol OCW 2012 dient de accountant te rapporteren over onderdelen die de rapporteringstolerantie overschrijden. Het controleprotocol geeft per onderdeel aan welke rapporteringstolerantie van toepassing is, waarbij standaard een percentage van 0,1% van de publieke middelen 2012 geldt. In deze zogenaamde uitzonderingsrapportage vermelden wij de aard en omvang van de geconstateerde fouten en/of onzekerheden. Deze uitzonderingsrapportage dient u samen met het door ons gewaarmerkte aanbiedingsformulier jaarstukken, de controleverklaring en de jaarstukken naar OCW te sturen. U kunt hierbij tevens uw reactie op de bevindingen aangeven. Uitzonderingsrapportage OCW Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo jaarrekening 2012 Wij hebben de jaarrekening 2012 van Stichting Openbare Scholengemeenschap Hengelo gecontroleerd. Deze uitzonderingsrapportage bevat onderwerpen die wij in overeenstemming met het ondenwijscontroleprotocol 2012 dienen te rapporteren. Ten aanzien van de bekostigingsgegevens 2012 hebben wij het volgende geconstateerd; In de foto met controlegetal zijn een 34-tal leerlingen (14 van GC TL 4 - van vorig jaar) (20 van GC TL 3) verantwoord welke onderwijs volgen op een vestiging welke niet is geregistreerd in de basisregistratie instellingen (BRON). Beperkte gebruikerskring Deze uitzonderingsrapportage is afgegeven ten behoeve van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en kan derhalve niet voor andere doeleinden worden gebruikt.

21 Blad 'VW/jl Appendix C: De controle opdracht De opdracht die u ons hebt verstrekt Door middel van de door u getekende opdrachtbevestiging d.d. 5 december 2012 met het kenmerk /CV heeft u ons opdracht gegeven voor de controle van uw jaarrekening 2012 en enkele specifieke verantwoordingen. In het pré-auditgesprek in november 2012 hebben wij u nader geïnformeerd over de controledoelstellingen, de controleaanpak, ons onderzoek naar de interne beheersingsmaatregelen en de communicatie en rapportages. De doelstelling van de controle is het afgeven van een controleverklaring bij de jaarrekening van OSG Hengelo. Gezamenlijke risicoanalyse als basis Onze controle start met het maken van een analyse van de risico's waar u als ondenwijsinstelling mee te maken heeft. Deze risicoanalyse zien wij als een gezamenlijke actie van ons controleteam en vertegenwoordigers van uw instelling en begint bij ons pre-auditgesprek. Ons doel daarbij is om op basis van gezamenlijke kennis van uw organisatie en uw omgeving tot een zo volledig en bruikbaar mogelijke risicoanalyse te komen, die als stevige basis voor de verdere controlewerkzaamheden kan dienen. Het gaat hierbij primair om de externe risico's en de risico's in de bedrijfsvoering. Bij deze inventarisatie ligt de focus op de risico's in de voor de jaarrekening relevante processen die leiden tot mutaties in de jaarrekening en de realisatie van de begroting. Onze onafhankelijkheid is gewaarborgd De voorschriften in het kader van onafhankelijkheid zijn binnen de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) opgenomen in de 'Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de openbaar accountant' en vormen een belangrijk onderdeel van het 'normenkader' waaraan een accountant moet voldoen. Op basis van onze toetsing aan het 'normenkader' concluderen wij dat onze onafhankelijkheid als certificerend accountant bij OSG Hengelo in 2012 voldoende is gewaarborgd. De scope van de controleopdracht Onze controleverklaring is gebaseerd op onze controlewerkzaamheden als accountant van OSG Hengelo. De jaarrekening 2012 bestaat uitsluitend uit de financiële gegevens van OSG Hengelo. Er zijn geen rechtspersonen die moeten worden geconsolideerd.