Beste Gidsen, Wat gaan we doen? Zoals we hebben besproken gaan we jullie kennis van de tochttechnieken schriftelijk testen.

Transcriptie

1 Uitleg Tochttechnieken 2014 Beste Gidsen, Wat gaan we doen? Zoals we hebben besproken gaan we jullie kennis van de tochttechnieken schriftelijk testen. Waarom gaan we het doen? We doen dit om jullie zo goed mogelijk voor te bereiden voor o.a. de RSW. Daarnaast wordt tocht lopen een stuk makkelijker en leuker en meer ontspannend als je de technieken beheerst. Hoe gaan we het doen? De test zal bestaan uit 2 niveaus. Een basis en een gevorderde. De basis test is voor de Gidsen die nog geen basis tochttechnieken-insigne hebben. De gevorderde test is voor de gidsen die vorig jaar al het insigne hebben gehaald. Basis Wat moeten jullie kennen en kunnen? Alles wat jullie moeten leren staat in dit boekje. Is er nog extra hulp? Mochten jullie vragen hebben kunnen jullie deze iedere draaidag vragen. Dan leggen we je het graag verder uit. Wat valt er te verdienen? Naast dat jullie een hoop kennis krijgen, krijg je bij het goed afronden van het de test het basis of het Gevorderde tochttechnieken insigne. gevorderde Is er nog meer? Ja, er is nog meer als jullie ronde op de RSW 75% van het aantal punten van de tocht in de wacht slepen heeft de leiding een extra verrassing voor jullie. Wanneer is de test? We gaan de test bij jullie afnemen. Zijn er nog vragen? Mocht je nog vragen hebben hier over stuur een mailtje naar: gidsen.rijpelberg@gmail.com

2 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 Kaart lezen... 3 De kaart... 3 Legenda... 4 Schaal... 4 Coördinaten opzoeken... 5 De kaarthoek meter... 6 Voorbeeld... 6 Het kompas en windrichtingen... 7 Windrichtingen... 7 Het kompas... 8 Kompasschieten... 8 Kompas handgrepen... 9 Handgreep Handgreep Kompasgreep Kompasgreep Kruispeiling (3-puntsmeeting) Routetechnieken Beschreven route Kruispunt route Strippentocht Bolletjes- en bolletje-pijltje Route Vector- en Helikopter route Breukentocht Oleaat... 15

3 Kaart lezen De kaart Een kaart bestaat uit kleuren, symbolen en tekens. Al deze dingen geven dingen weer die in het echt op die locatie te vinden zijn zoals bos, wegen, kerken en wegwijzers. Daarnaast staat er op een kaart nog meer informatie. Op een kaart staan horizontale lijnen (geel), verticale lijnen (oranje) en benamingen (blauwe cirkel) de verticale lijnen lopen van (boven) Noord naar (benden) Zuid en de horizontale lijnen lopen van (links) west naar (rechts) Oost. Hierdoor is de bovenkant van de kaart altijd het noorden. Tussen elke 2 horizontale en 2 verticale lijnen vind je het kaartvak (paars). Deze zijn er voor om een coördinaat op te zoeken. Hierover lees je verderop meer

4 Legenda Om te bepalen waar je naartoe moet op de kaart is het belangrijk dat je begrijpt waar er op de kaart staat. De meeste kaarten hebben een Legenda waarop de symbolen, kleuren en tekens staan uitgelegd. De manier van aanduiden op een topografische kaart zijn altijd het zelfde. Omdat jullie altijd een hele kaart krijgen maar soms gewoon een stukje is het van belang om de basis legenda onderdelen uit je hoofd te kennen. Schaal Elke kaart heeft een schaal. Dit is gedaan zodat iedereen kan bereken hoever een aftand op de kaart in werkelijkheid is. De 2 standaard schaalverdelingen op een kaart zijn 1: en 1: hoe kleiner de schaal hoe meer details er op de kaart passen. Wat houdt de schaal nu eigenlijk in? De schaal wil zeggen dat 1 cm op de kaart cm of cm in het echt is. 1: = 1 cm op de kaart is dus cm in het echt of 0,25 km. 1: = 1 cm op de kaart is dus cm in het echt of 0,5 km. Een kaartvak op de kaart is altijd 1 km bij 1 km dus voor een schaal van 1: is een kaartvak 4 cm bij 4 cm en bij 1: dus 2 cm bij 2 cm. Zo kun je dus altijd zien welke schaal de kaart heeft, ook als deze niet aangegeven staat. Tip: Met alle gegevens die je op een kaart kan vinden kun je bepalen waar je op de kaart bent. Kijk hiervoor goed om je heen wat voor soort bomen staan er, zit er een gekke bocht in de weg of staat er kruisbeeld of wegwijzer. Zelfs kan het handig zijn om te kijken naar hoogspanningsmasten en kerktorens in de verte (gebruik hierbij ook je kompas).

5 Coördinaten opzoeken Nu je weet hoe je een kaart kan lezen en dus kan opzoeken waar je staat is het handig als je ook andere punten kan opzoeken zodat je je route kan bepalen. Een coördinaat is opgebouwd uit 2 cijfers. Dit zijn 3 cijfers voor de komma en 2 daarachter. Deze cijfers geven een precieze locatie op de kaart aan. xxx,xx / xxx,xx De cijfers voor de komma duiden het kaartvak aan (paars) xxx,xx / xxx,xx Hier vind je punt xxx,xx / xxx,xx De cijfers nar de komma duiden de locatie in het kaartvak aan ZZZ YYY xx xxx xx WWW WWW xxx YYY ZZZ Tip: Als je een tocht met de scouting krijgt komt een punt bijna altijd uit op een logische locatie, een weg, een kruising een kerktoren enz.

6 De kaarthoek meter Voor het opzoeken van een coördinaat gebruik je een kaarthoek meter. Bij de scouting gebruiken we 2 merken kaart hoek meter. De Recta en die van de Scoutshop. Tip: er is een ezelbruggetje om te onthouden in welke volgorde en richting je op moet met de kaarthoek meter. Huisje in en trappetje op het eerste getal ga je naar links (huisje in) en het 2 e getal ga je naar boven (trappetje op) Voorbeeld Je legt de punt van de kaarthoekmeter op de kruising van lijn 113 en lijn 398. Langzaam schuif de de kaarthoekmeter naar rechts langs de zuidlijn naar het westen tot je bij 52 aankomt; "huisje in" Dan schuif je de kaarthoekmeter omhoog langs de westlijn tot je bij 64 komt; "trapje op" De plaats waar de punt van de kaarthoekmeter eindigt is het coördinaat wat je wilt weten Bij een coördinatenroute krijg je meerdere coördinaten, en loop je daarmee van coördinaat naar coördinaat. Een GPS die in Nederland gekocht is bevat vaak ook het Nederlands Rijksdriehoeksgrid. Zo kun je dus verschillende technieken combineren. Tip: Als je wil weten welke schaal je moet gebruiken leg je de kaarthoek meter op de kaart (let op dat hij niet verkeerd om ligt want dan zijn de letters gespiegeld) je gebruikt de kaarthoekmeter schaal die precies in het kaart vak past de verkeerde schaal is te groot of te klein.

7 Het kompas en windrichtingen Windrichtingen In de kompasroos zitten 360º. 0º is het noorden, het zuiden ligt op 180º. Bij graden kunnen we onderscheid maken tussen oostom (OO) en westom (WO). Het figuur hieronder ijn de graden OO weergegeven. Bijna altijd geven we graden weer in OO, zoniet dan staat er meestal wel bij: WO. Het noorden is 0º (ten alle tijden). Soms worden er ook getallen groter dan 360º genoemd, bijv 450º dit is dan gewoon 90º ( ). De vier hoofdwindrichtingen zijn: noord (N), oost (O), zuid (Z) en west (W). tussen het noorden en westen ligt het noord-westen (NW). Tussen het noorden en noordwesten ligt het noord-noord-westen (NNW) Zo zijn er in totaal 16 windrichtingen: N (0º/360º), NNO (22.5º), NO (45º), ONO (67.5º), O (90º), OZO (112.5º), ZO (135º), ZZO (157.5º), Z (180º), ZZW (202.5º), ZW (225º), WZW (247.5º), W (270º), WNW (292.5º), NW (315º), NNW (337.5º).

8 Het kompas Een kompas is een instrument waarmee je tijdens een speurtocht of hike de richting ten opzichte van het noorden kunt bepalen. Het belangrijkste onderdeel van het kompas is de vrij draaiende magnetische naald. Meestal wijst de rode kant van de naald naar het magnetische noorden. Houdt er rekening mee dat een kompas dus met magnetisme werkt. Dat betekent dat als je met een kompas te dicht in de buurt van metaal of een andere magnetische bron komt het kompas af gaat wijken. Als je dan bezig bent met het bepalen van je richting zou je wel eens op een heel andere plaats uit kunnen komen als eigenlijk de bedoeling was. Houd het kompas dus niet te dicht bij bv. een horloge of de gesp van een broeksriem. Een Kompas bestaat uit verschillende onderdelen. Om te beginnen de naald(c). Deze wijst met het gekleurde gedeelte naar het Noorden. De naald is geplaatst in de roos(d), deze is draaibaar en voorzien van lijnen die we noordlijnen(e) noemen. Aan de buitenkant van de roos staat een maatverdeling in graden (gradenring), waarbij 180 Zuid is en 360 Noord. De roos is gemonteerd op een plaat(a). De plaat is voorzien van een richtingpijl(b). Je moet een kompas altijd vlak houden, anders kan de naald niet goed draaien. Kompasschieten Eerst even een algemene uitleg over het graden schieten met een kompas. Dit is de basis voor de 4 handgrepen (er bestaat ook een 5 de handgreep maar deze gebruiken wij niet). Kijkvan boven op het kompas. Nu zie je langs de kompasroos allemaal cijfertjes staan. Namelijk van 0 tot 360. Het kompasroos kan je draaien, draai nu je kompas zo dat het gegeven aantal graden bovenaan het kompas komt te staan. Dus op het punt het verste van je af. Meestal staat dit aangegeven met een klein pijltje op het kompas. Draai nu het kompas net zo lang totdat het noorden van de kompasnaald het noorden is die op het kompasroos staat aangegeven (tussen de 2 streepjes). Loop nu in de lengte richting van het kompas. Meestal is het handig om in de richting van een vast voorwerp te lopen die in de lijn van het kompas staat. Vanaf dit voorwerp kan je vervolgens opnieuw de richting bekijken, zodat je afwijking klein blijft. Tip: Bij twijfel laat een mede gids je instellingen en schieten een keer controleren

9 Kompas handgrepen Handgreep 1 Een op de kaart uitgezette richting overnemen op het kompas. Je wilt van punt A op de kaart naar punt B. Trek een dunne potloodlijn van A naar B. Zet het kompas met de richtingszijde langs deze lijn. Draai nu de roos van het kompas zodanig, dat de NZ-lijn van het kompas evenwijdig loopt met de verticale (N-Z) lijnen van de kaart (het N naar de bovenkant van de kaart wijzend). Lees nu bij het afleespunt de gezochte richting af. Dit is de kompasrichting waar je naar toe moet (punt B). De naald gebruik je dus helemaal niet! Handgreep 2 De op het kompas ingestelde richting overbrengen in het terrein. Door middel van de vorige handgreep heb je op het kompas de gewenste richting van A naar B vastgelegd. Je houdt het kompas voor je. Je kijkt op het kompas naar de naald. Je mag de roos nu niet meer verdraaien. Nu draai je jezelf zolang tot de naald tussen de strepen staat. Als dat het geval is, kijk over het kompas in de richting waar zich punt B bevindt. Het kan zijn dat je het inderdaad ziet, maar punt B kan ook zo ver weg liggen, dat je het zelf niet ziet. Als je in die richting loopt, en de looprichting tussentijds controleert door tussenpunten te bepalen, kom je uiteindelijk in B uit, ook al ligt dat kilometers weg. Deze handgreep gebruik je natuurlijk ook, als je een richting krijgt. Deze handgreep is eigenlijk het schieten dat hiervoor werd beschreven.

10 Kompasgreep 3 Een richting in het terrein op het kompas instellen. Het omgekeerde van handgreep 2. Je staat in een punt A en wilt de richting weten waarin je punt B ziet liggen. We gaan nu "schieten", dat wil zeggen je kijkt over het kompas naar punt B. Vervolgens draai je de roos, tot de naald tussen de strepen staat, het magnetische noorden. Bij het afleespunt zie je de gevonden richting. Kompasgreep 4 Een op het kompas ingestelde richting overbrengen op de kaart of op papier. Het omgekeerde van handgreep 1. Door middel van de derde handgreep heb je nu op het kompas de richting waarin punt B ten opzichte van punt A ligt, vastgelegd. Zoek punt A - waar je stond - op de kaart op. Leg het kompas met de richtingszijde tegen punt A aan. Draai het hele kompas - en niet de roos - zodanig dat de NZ-lijn op het kompas evenwijdig loopt met de verticale (N-Z) lijnen van de kaart. Trek nu langs de de richtingszijde van het kompas een lijn, te beginnen in punt A. Verleng deze lijn eventueel. Ergens op deze lijn ligt nu punt B. De naald gebruik je dus helemaal niet! Kruispeiling (3-puntsmeeting) Dit is een variant op de 4 e handgreep. Je zet nu de krijgt 2 of meer kaart locaties met daarbij een kompas richting. (deze kaart punten kunnen bijvoorbeeld coördinaten zijn. Zet vanaf elk punt de kompasrichting uit. Je krijgt nu 2 of meer lijnen op de kaart. Op de plek waar deze lijnen kruisen is het punt wat je zoekt.

11 Routetechnieken Met routetechnieken worden op verschillende manieren gebruikt om je de weg te wijzen. Dit kan op 101 manieren maar het zijn allemaal varianten op een aantal basis manieren. Hier zullen we de voor jullie belangrijke en meest gebruikte uitleggen. Beschreven route Dit is de makkelijkste van allemaal. Hierbij wordt opgeschreven wat je moet doen. Bijvoorbeeld ga de eerste afslag links. Vervolgens ga je na 100 m rechts op de kruising de straatweg in etc. Kruispunt route Bij deze routetechniek wordt er situatieschets van bovenaf gemaakt waarin wordt aangegeven welke richting je op moet. of of of of Tip: Klopt je punt niet met de werkelijk loop dan terug naar het vorige punt waar het zeker wel klopte.

12 Strippentocht Een strippentocht wordt aangegeven als een lange lijn die je van onder naar boven leest. Aan deze verticale lijn zitten horizon en diagonale streepje. Deze streepjes geven weer welke weg je NIET in moet slaan. Dus een streepje naar links kan betekenen dat jij bij een afslag naar links recht door moet. Maar het kan ook beteken dat je bij een afslag naar rechts dus rechtsaf moet slaan. De eerste weg als je vanaf links gaat kijken is de weg die recht door gaat. Tip: Streep de punten af die je al gehad hebt.

13 Bolletjes- en bolletje-pijltje Route Bij de bolletjes route wordt op ieder kruispunt, dat je op je tocht tegenkomt, aangegeven in welke windrichting de weg loopt, die je moet inslaan. Deze weergave vindt plaats met tekens, die tezamen de windstreek vormen van de weg, die je moet inslaan. De gebruikte tekens zijn bolletjes met een streepje: = noord. = oost. = zuid. = west. Combinatie van deze bolletjes geeft dan de gezochte windstreek. Je leest de combinatie van bolletjes altijd van onder naar boven. Op de bolletjes route bestaan ook weer varianten zoals de bolletje pijltje-route. De bolletje-pijltje route geeft ook weer per kruispunt aan, in welke richting de weg loopt, die je moet inslaan. De weergave vindt plaats door een rondje dat een kompasroos moet voorstellen. De kompasrichting van de weg die moet worden ingeslagen, wordt aangegeven met een pijltje aan het rondje. Voor beide varianten geldt zodra je weet welke windrichting je op moet bepaal je welke kompasrichting hierbij hoort. Deze stel je vervolgens in op je kompas en bepaald de juiste richting (zie kompasschieten) Tip: Neem elke stap tussen de windrichtingen is 22,5º Dus NNO is 22,5º en de volgende is NO en die is 45º

14 Vector- en Helikopter route De Vector route lijkt heel erg op de bolletje-pijltje route, het enige verschil is dat de pijlen in verhouding tot de noordpijl het aantal graden is in welke richting je moet. Dit kan met een vaste noordpijl, hierbij gaat voor alle opgave de noordpijl dezelfde richting op. bij een draaiende noordpijl is de richting van het noorden elke opgave anders Vaste noordpijl 180º 45º 270º 0º of 360º Draaiende noordpijl 45º 180º 270º 0º of 360º De Helikopter-route is een variant van de vectorroute waarbij alle vectoren aan dezelfde noordpijl vast zitten als router bladen van een Helikopter. Hierbij is de volgorde die gehanteerd moet worden genummerd. Tip: Draai met behulp van je kompas de noordpijl op je papier naar het echte noorden. Nu wijst de vectorpijl in de richting die je op dient te gaan. Je hoeft dus niet extra kompas te schieten Voor beide routetechnieken wordt soms met de pijlen aangeduid de afstand die gelopen dient te worden. Dit wordt aangeduid met de lengte van de pijl. Hierbij moet altijd een schaal aangegeven zijn zodat je kunt uitrekenen welke afstand die je moet lopen je moet lopen.

15 Breukentocht De breuk geeft aan welke weg je moet hebben. Heb je een 4sprong kruising en je moet rechts af dan is deze 3/4. Zie afbeelding: Je begint altijd Links met tellen en telt met de klok mee verder. In het geval van een T-splitsing en je gaat links af dan is dit 1/3 maar op een andere T splitsing kan dat ook rechtdoor zijn. Zie afbeelding: De weg waar je uitkomt, is altijd de laatste! Dus 3/3 4/4 5/5 etc. Om het moeilijker te maken worden de breuken aangepast bijvoorbeeld: 3/4 = 1-1/4 1/3 = 1000/3000 2/3 = 3/4,5 Oleaat Bij een Oleaat is de route van kaart overgetrokken op een doorzichtig vel. Dit kan op twee manieren: met en zonder zijwegen, de laatste versie heet ook wel een blinde oleaat. Het kan met en zonder kaart door de hikers worden gebruikt. Als de hikers een kaart bij zich hebben is aan de hikers de opdracht om op de kaart de route terug te vinden. Om het eenvoudiger te maken zijn dan over het algemeen de begin en eindpunten terug te vinden als knooppunten van wegen op de kaart. Of als ze geen kaart hebben is alleen het precieze beginpunt en richting gegeven. Een derde mogelijkheid is dat de hikers het oleaatje op een post uitgereikt krijgen, waar ze één of enkele minuten de tijd krijgen om hem met een op de post aanwezige kaart te vergelijken. Om het oleaatje moeilijker te maken kun je de schaal van het oleaatje verkleinen of vergroten. Gebruik je een blinde oleaat zonder de hikers er een kaart bij te geven, maak het deel van de route dat er met de oleaat wordt gelopen dan niet te lang. Denk altijd aan het niveau dat je hikers aankunnen. Hieronder is een voorbeeld gegeven van hoe zo'n oleaatje eruit zou kunnen zien. Het linkerplaatje geeft de werkelijke route zoals deze op de kaart te vinden is. Het rechter plaatje (met alleen de rode pijl) is het oleaatje dat de deelnemers krijgen

16 Vliegkoers Net zoals bij de striptocht en de gradenroute wordt bij de vliegkoers de route getekend als een verticale lijn. Aan de linkerkant van de verticale lijn staan de afstanden in meters en van de rechterkant staan de kompaskoersen. Je begint onderaan te lezen. De eerste horizontale streep is het eerste kruispunt- Je neemt de kompaskoers over op het kompas en gaat die richting in. Je blijft die richting volgen tot je het gegeven aantal meters hebt afgelegd. Hier stel je de volgende kompaskoers in. Enzovoort. LET OP: bij de vliegkoers zijn de opgeven kompaskoersen en de afstanden Bepalend, en NIET de wegen en/of de kruispunten die er zijn. Bij een bocht in de weg, hoogspanningsmast of iets dergelijks kon dus er een nieuwe richting worden gegeven, ook al is er green kruising. Het kan dus voorkomen dat je van de weg of moet omdat de route bijvoorbeeld over een zandverstuiving of tussen de weilanden doorloopt. Over het algemeen is het wel zo dat de punten die gebruik worden voor een verandering in de kompaskoers duidelijk herkenbare plaatsen in het terrein zijn. Denk hierbij aan een heuveltop, brandtoren of een riviertje.