Raads informatiebrief

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer xorq.o6x Inboeknummer robstoogsg Dossiernummer o44.ror z november zoro Raads informatiebrief Betreft aanpak kleine ergernissen in de openbare ruimte: keuze voor de "Bestuurlijke strafbeschikking overlast" of de "Bestuurlijke boete overlast". Inleiding Door nieuwe wetgeving vanuit de centrale overheid staan voor gemeenten twee nieuwe handhavingsinstrumenten ter beschikking bij de aanpak van kleine ergernissen in de openbare ruimte: de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" en de "bestuurlijke boete overlast". De bestuurlijke strafbeschikking en de bestuurlijke boete zijn verschillende afdoeningsinstrumenten die niet met elkaar mogen worden verward. De bestuurlijke strafbeschikking vloeit voor uit de "Wet OM-afdoening" net als de OM-strafbeschikking en de Politie-strafbeschikking en kan uitsluitend worden opgelegd voor 93 overlastfeiten uit de APV en Afvalstoffenverordening. De bestuurlijke boete is een algemeen afdoeningsinstrument dat voor meerdere wetten kan worden toegepast en waarvan de algemene procedure is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht. Recent hebben wij besloten tot implementatie van de bestuurlijke boete op grond van de "Regionale Nood-Huisvestingsverordening 2010". Voor die verordening is het ook wettelijk niet mogelijk om een bestuurlijke strafbeschikking op te leggen. Deze notitie beperkt zich tot de aanpak van 93 overlastfeiten uit de APV en Afvalstoffenverordening zoals bijvoorbeeld zwerfafval, wildplassen en loslopende honden. Kleine ergernissen die mede de kwaliteit van de leefomgeving en het veiligheidsgevoel van de inwoners en bezoekers van Eindhoven bepalen. Voor die feiten dient nu een keuze te worden gemaakt voor toepassing van een van de nieuwe handhavingsinstrumenten: de bestuurlijke strafbeschikking gebaseerd op de Wet OM-afdoening die per 1 december 2010 in Eindhoven kan worden toegepast of voor de bestuurlijke boete gebaseerd op de Wet bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte. De kenmerken van beide instrumenten zijn uitgebreid opgenomen in een overzicht.

2 Raadsnummer ZORqo6Z Beide instrumenten naast elkaar gebruiken is niet mogelijk. Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" per 1 december 2010 te implementeren. Argumenten 1.1. Er bestaan drie soorten handhavi ngsi nstrumen ten waarvan de bestuurlijke strafbeschikking het best aansluit op het gemeentelijk handhavingsbeleid, de beste duidelijkheid geeft voor de burger en een gunstige kosten-baten verhouding kent. Vanaf 1 december 2010 bestaan er voor de boa formeel drie verschillende soorten boete-instrumenten om repressief op te treden tegen de genoemde kleine ergernissen in de openbare ruimte: 1. de bestuurlijke strafbeschikking overlast; 2. de bestuurlijke boete overlast; 3. de politiestrafbeschikking. Ad.1. Bestuurlijke strafbeschikking overlast Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s) in dienst van gemeenten kunnen met het strafrechtelijk handhavingsinstrument "bestuurlijke strafbeschikking" een bestraffende sanctie opleggen via het strafrecht. Voor het toepassen daarvan is geen besluit van de gemeenteraad nodig. De boetes worden geind door het CJIB en geldbedragen die uit de tenuitvoerlegging van de beschikkingen zijn verkregen, komen via een proces-verbaal vergoeding deels ten goede aan de gemeente. De burger die de beschikking heeft ontvangen dient zelf het initiatief te nemen om bij het Openbaar Ministerie verzet aan te tekenen. Dit betekent voor de gemeente geen verzwaring van de ambtelijke capaciteit op de huidige werkwijze. Bij het kiezen voor de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" is er sprake van inkomsten uit de proces-verbaalvergoeding. Kosten voor de gemeente zijn er verder in het traject niet omdat dat zich immers elders afspeelt bij het CJIB en het OM. Implementatie kan budget neutraal plaatsvinden. Ad. 2. Bestuurlijke boete overlast Bij invoer van het bestuurlijk handhavingsinstrument "bestuurlijke boete overlast" draagt de gemeente de volledige verantwoordelijkheid van het hele proces van het organiseren van de handhaving tot het uitvaardigen van de boete, het beroep- en bezwaartraject en uiteindelijk de incasso. De opbrengsten van de boetes vloeien in de gemeentekas. Dit betekent met name een aanzienlijke verzwaring van de ambtelijke capaciteit. Doordat de landelijk vastgesteld boetebedragen betrekkelijk laag zijn staan de boeteopbrengsten niet in verhouding met de hoge personele kosten. Voor het toepassen van de bestuurlijke boete is een aanpassing van de APV en de

3 Raadsnummer ZORqo6Z Afvalstoffenverordening noodzakelijk en daarvoor is een besluit van de gemeenteraad nodig. Het openbaar ministerie speelt bij de bestuurlijke boete geen rol. Ad.3. Politiestrafbeschikking Indien geen keuze wordt gemaakte tussen de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" of de "bestuurlijke boete overlast" blijft de huidige werkwijze (politiestrafbeschikking) van kracht. Met de politiestrafbeschikking verandert er niets op de huidige situatie met uitzondering van het feit dat niet langer de politie maar de gemeente verantwoordelijk is voor toezending van de zaakgegevens aan het CJIB. Belangrijk nadelig aspect van de politiestrafbeschikking is het feit dat het Openbaar Ministerie (OM) in tegenstelling tot de bestuurlijke strafbeschikking de mogelijkheid behoudt om een zogenaamd beleidssepot toe te passen waarmee zij de zaak, wanneer die niet is betaald, alsnog om beleidsoverwegingen terzijde kan leggen. Het hele daaraan voorafgaande gemeentelijk handhavingsproces is dan voor niets geweest. Conclusie Het invoeren van de bestuurlijke strafbeschikking is voor de gemeente aanmerkelijk goedkoper dan het invoeren van de bestuurlijke boete. Hoewel alle inkomsten van de bestuurlijke boete voor de gemeente zijn, zijn de kosten van de bestuurlijke boete per saldo voor de gemeente hoog omdat zij zelf zorg moet dragen voor de administratieve afhandeling van de opgelegde (betrekkelijke lage) boete, de inning en de inrichting van de bezwaar en beroepsorganisatie. Bij de bestuurlijke strafbeschikking krijgt de gemeente een vergoeding per opgelegde boete (pvvergoeding) en is de mogelijkheid tot verzet van de overtreder bij het openbaar ministerie georganiseerd. De gemeente draagt hiervan dus ook niet de kosten. Als het gaat om de duidelijkheid op straat voor de burger, prevaleert invoering van de bestuurlijke strafbeschikking boven de bestuurlijke boete. Dit is met name het geval omdat sinds kort de politiestrafbeschikking voor wat betreft uitvoering en rechtsbescherming sterk overeenkomt met de bestuurlijke strafbeschikking. Voor de burger is het dan niet anders of hij een beschikking krijgt voor het plegen van een overlastfeit van een gemeentelijke boa of een beschikking van de politie voor datzelfde of een ander feit. Bij de keuze voor de bestuurlijke boete is er in dat geval sprake van twee sterk verschillende rechtsgangen hetgeen voor de burger verwarrend kan zijn. Bij de bestuurlijke strafbeschikking en de politiestrafbeschikking is er in het traject een belangrijke rol voor het openbaar ministerie weggelegd. Alleen het openbaar ministerie kan tot vervolging overgaan. In dat traject kan het openbaar ministerie onder de werking van het zogenaamde opportuniteitsbeginsel afzien van vervolging (seponeren). Al daaraan voorafgaande inspanningen zijn dan voor niets geweest. De openbaar ministerie zal echter in het geval van de bestuurlijke strafbe-

4 Raadsnummer ZORqo6Z schikking geen gebruik maken van de mogelijkheid om beleidsmatige redenen te seponeren zodat het gemeentelijk handhavingsbeleid niet wordt doorkruist. Bij de bestuurlijke boete speelt het openbaar ministerie geen rol omdat dat gehele traject zich binnen de gemeente afspeelt. Ei ndconclusi e Gelet op de goede aansluiting bij het gemeentelijk handhavingsbeleid, de duidelijkheid voor de burger en de gunstige kosten-baten verhouding wordt geadviseerd te kiezen voor de bestuurlijke strafbeschikking Naar aanleiding van een pilot hebben de G4-gemeenten gekozen voorinvoering van de Bestuurlijke s tra fbeschi kki ng overlast. Ook het Regionaal College Brabant Zuid-Oost heeft zich daarvoor uitgesproken. In 2009 is er in de G4 gemeenten een pilot geweest met de bestuurlijke strafbeschikking voor de aanpak van genoemde overlastfeiten. Deze gemeenten hebben daarna nadrukkelijk voor de bestuurlijke strafbeschikking gekozen. Vanaf 1 januari 2010 wordt de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" onder regie van het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), onderdeel van het ministerie van justitie, landelijk gefaseerd uitgerold voor die gemeenten die voor dit instrument kiezen. De regio Brabant Zuid-Oost hoort bij de laatste regio s waar de implementatie in december 2010 is gepland. Geen enkele gemeente in Nederland heeft op dit moment gekozen voor de bestuurlijke boete voor de aanpak van deze overlastfeiten. In januari 2009 is door het regionaal college het voornemen uitgesproken om tot regionale implementatie van de "bestuurlijke strafbeschikking overlast" in de 21 gemeenten van de regio Brabant Zuid-Oost te komen. Elk lokaal college van burgemeester en wethouders zal daar zelf een formele beslissing over moeten nemen. Ter inzage gelegde stukken Kenmerken BSB en Bestuurlijke Boete en Bestuurlijke Strafbeschikking. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, A. Verba kei, secretaris a.i.

5 BA Raadsnummer ZORqO6Z

6 Bestuurlijke Boete natuurlijke persoon: C 340,ÃćâĆňâĂİ en rechtspersoon ,ÃćâĆňâĂİ Bijlage 1. Kenmerken BSB en BB Aspect Recht Feiten Hoogte boetes is bepaald in Bestuursrecht APV en Afvalstoffenverordening AMvB bestuurlijke boete Bestuurlijke Strafbeschikking Strafrecht APV en Afvalstoffenverordening AMvB bestuurlijke strafbeschikking Bedrag boetes Gelijk aan boetebedragen OM. Voor Gelijk aan boetebedragen bepaalde APV-overtredingen waarvoor OM. het OM geen boetebedragen heeft vastgesteld en die niet op de negatieve lijst staan, mag de raad echter de hoogte vaststellen tot het maximum genoemd in de gemeentewet: Betalingstermijn Aankondiging besluit Oplegging besluit Zes weken na onherroepelijk worden Zes weken na uitvaardiging besluit strafbeschikking door CJIB Boa uit naam college c.q. burgemeester Boa uit naam college c.q. burgemeester Gemeente CJIB namens gemeente Wijze van uitreiking beschikking Rechtsmiddel Termijn Binnen 8 weken na constatering: Uitreiking in persoon of gedagtekende beschikking toegezonden aan opgegeven verblijfplaats (ofãćâćňâăi andere opgegeven woon- afschrift naar GBA-adres (of in geval van onbestelbaar ÃćâĆňâĂİ GBA-adres) of verblijfplaats) zo spoedig mogelijk Bezwaar en beroep bij gemeente Verzet bij OM binnen twee respectievelijk Kantonrechter weken. OM kan het verzet vervolgens aanhangig maken bij de Kantonrechter als zij niet zelf de beschikking intrekt of wijzigt Termijn voor bezwaar of beroepschrift: Termijn voor verzet: in 6 weken (art. 6r7 Awb) beginsel binnen twee weken nadat de beschikking de bestrafte bekend is geworden, maar uiterlijk 6 weken na toezending

7 Wel dan 670,ÃćâĆňâĂİ Termijn behandeling bezwaar of beroep respectievelijk verzet Zekerheidsstelling (bij bezwaar/beroep respectievelijk verzet) Hoger beroep Behandeling in beroep, respectievelijk na verzet De termijn waarbinnen de tenuitvoerlegging plaatsvindt De feitelijke inning van de boetes Binnen 6 weken na zekerheidsstelling Hoger beroep mogelijk bij Gerechtshof Leeuwarden in geval van boete hoger Indien de bestuurlijke boete na een eventueel bezwaarschrift niet wordt ingetrokken: procedure voor de Kantonrechter (in de hoedanigheid van bestuursrechter). De kantonrechter beoordeelt in beroep vooral de totstandkoming en (tegenwoordig ook inhoudelijk ) de hoogte van de boete aan de hand van de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Boete te betalen binnen 6 weken na het onherroepelijk worden van de beschikking Gemeente Zo spoedig mogelijk na het verzet (oproepingstermijn: minimaal 10 dagen tussen het oproepen ter zitting en de dag waarop het verzet op de terechtzitting wordt behandeld) Niet Regulier hoger beroep en cassatie mogelijk (na veroordeling na verzet) Indien het OM na verzet de strafbeschikking niet intrekt (of wijzigt): procedure voor de Kantonrechter (als strafrechter) conform de gewone procedure van titel XI, XII, XIII Boek 2 Wetboek van Strafvordering Binnen 14 dagen na toezending van de beschikking. (Het is mogelijk dat de bestrafte door het begin van de tenuitvoerlegging. voor het eerst op de hoogte raakt van de bestuurlijke strafbeschikking. Hij kan dan binnen 14 dagen in verzet gaan. Het verzet schorst de tenuitvoerlegging Door het CJIB Wijze van executie Conform de wettelijke bepalingen Na aanmaning (en inzake de invordering van gemeentelijke belastingen (maar geen kwijt- het te betalen bedrag) kan eventueel. verhoging van schelding bij onvermogen; voorts: de bestrafte met machtiging van de Kantonrechter verjaring invorderingsbevoegdheid na twee jaar) gedurende een week worden gegijzeld (komt

8 Financien: kosten Financien: opbrengsten Strafblad (aantekening in de Justitiele Registers) Normenstelsel Verantwoordelijkheid Eenduidigheid voor de burger Voorlichting niet in de plaats van de sanctie) en eventueel alsnog worden gedagvaard. Voorts: de normale verhaalsmogelijkheden Kosten oplegging, uitvoering, inning Kosten oplegging voor en rechtsbescherming geheel voor gemeente. Overige kosten rekening gemeente. CJIB en OM. Geheel voor gemeente. PV-vergoeding conform vergoedingsregeling (respectievelijk 640,ÃćâĆňâĂİ voor overlastfeiten en 625,ÃćâĆňâĂİ voor Mulderfeiten). Geen aantekening strafblad Soms wel (boete boven de 6100,-). Gemeentewet (op grond van de Wet Wet OM-afdoening bestuurlijke boete overlast in de Wetboek van openbare ruimte) en de Awb Strafvordering 24-uurs verantwoordelijkheid voor 24-uurs verantwoordelijkheid voor gemeente gemeente Boa en politie opereren binnen verschillende systemen met verschillende hetzelfde systeem en Boa en politie hanteren bevoegdheden en verschillende rechtsbescherming. Binnen een gemeente ming. Onderscheid alleen dezelfde rechtsbescher- kan iemand voor dezelfde overtreding ten aanzien van bevoegde een boete van de gemeente krijgen feiten. maar ook een strafbeschikking van de politie. Door gemeente Door gemeente en Ministerie van Justitie. Rol politie Operationeel Direct toezichthouder boa s Rol OM Partner Toezichthouder Bestuurlijke boete Te bepalen in driehoeksoverleg Afspraken over invulling direct toezichthouder Gemeente moet informatie delen Ziet toe op kwaliteit boa s Bestuurlijke strafbeschikking Te bepalen in driehoeksoverleg Afspraken over invulling direct toezichthouder Gemeente moet informatie delen. Overleg met OM over aantal (verzet)zaken. Ziet toe op kwaliteit boa s

9 Extra kosten bij Kosten bij beide instrumenten (er is in deze kolom geen sprake van extra kosten op de thans bestaande situatie) Salaris en toeslagen boa s Opleiding boa s Kosten uniform Bestuurlijke boete Wijziging APV en maken feitenboekjes Opleggen besluit bestuurlijke boete Incassotraject Extra kosten bij Bestuurlijke strafbeschikking Backoffice en juridische advisering Communicatiemiddelen Hardware en kantoorartikelen Vervoersmiddelen Voorbereiding besluit en bezwaar en beroep Software On-lineverbinding met CJIB via internetapplicatie Huisvesting Opbrengsten Bestuurlijke boete Gehele boetebedrag Bestuurlijke strafbeschikking PV-vergoeding conform vergoedingsregeling (respectievelijk 6 40,ÃćâĆňâĂİ voor overlastfeiten en 6 25,ÃćâĆňâĂİ voor Mulderfeiten) BA ijl