2/10/2014. Vlaams meldpunt voor invasieve exoten. samen op de uitkijk. ANKONA-ontmoetingsdag 8/02/2014

Transcriptie

1 Vlaams meldpunt voor invasieve exoten samen op de uitkijk ANKONA-ontmoetingsdag 8/02/

2 Rabitsch et al temporal trends in alien terrestrial arthropodes (n= 974) Natuurindicatoren.be, INBO & VLIZ Alien Species consortium 2

3 Ongenode gasten Natuurindicatoren.be, INBO Aanpak van probleem-exoten exoten 3

4 Vroeg waarschuwingssysteem Early warning system Informatie Melding Alert Actie Onderdelen van een EWRR Surveillance en monitoring Meetnet/gespecialiseerde surveillance Surveillance in de breedte Diagnose en dataprocessing Validatie door experten Geavanceerde technieken (vb. e-dna) Risico-analyse Quick screening of uitgebreid Internationaal aanvaarde protocollen (ISEIA, Harmonia+, fisk, gablis, eppo) Rapporteren en informeren Tijdsbestek zo kort mogelijk houden Snelle respons Niets doen Indijken (containment) Uitroeiing Bestrijding/populatiecontrole op langere termijn Mengvormen (vb. prioritaire gebieden) 8 4

5 Invasive Species Ireland Binnenkort nodig! CBD > EU strategie Europees Voorstel verordening Lijst van voor de EU zorgwekkende soorten (< RA) Toezichtsysteem nodig (Art 12) Rapportage Europa en andere MS Indicatoren (Aichi, Euheadline) Rosse stekelstaart, Alsemabrosia 5

6 GB NNSS, Niall Moore Vraagzijde EWS maximaal informatiesysteem systemen voor real-time opslag van observaties minimale vereisten Soortnaam Georeferentie Datum Waarnemer centrale databank waarin deze gegevens samenkomen gecoördineerde back-office voor het valideren van waarnemingen door experten automatisch meldsysteem 6

7 Aanbodzijde analyse Enquête Algemene informatie Projectinformatie Dataset informatie Referenties en toegankelijkheid Temporele resolutie Geografische spreiding Taxonomische scope EWS portal Pilootproject (2012) Doelstellingen nagaan op welke manier EWS georganiseerd kan worden; voor welke soorten EWS georganiseerd kan worden; globale evaluatie a.d.h.v. een aantal toetsingscriteria. spin-offs centraal meldpunt voor een selectie van IAS; grotere aandacht voor IAS in inventarisatiewerk; mobilisatie van vrijwilligers voor het opvolgen van IAS; informatie en sensibilisering van veldwerkers van burgers. 7

8 Pilootproject Opzet Module in waarnemingen.be) 8

9 Opzet soorten en herkenbaarheid Opzet Soorten 9

10 Opzet Informatie voor waarnemers Fiches opgemaakt door NP studie Opzet Alertsysteem Individuele soorten en gebieden EWS-groepen (alarm, opkomend, gevestigd) 10

11 Globale evaluatie Vragen Welke soorten werden waargenomen en in welke mate? Werden nieuwe soorten (= alarmlijst) opgepikt? Hoe gebiedsdekkend werden de gegevens verzameld? Meer exotenwaarnemingen verricht in natuurgebieden? Verzonden alerts Kwaliteit en graad van detail van gegevens? Meer exotenwaarnemingen door pilootproject? Resultaten 11

12 Resultaten 80% gevestigde soorten (> 5000 wnm) nijlgans + halsbandparkiet: 95 % 15% opkomende soorten damhert (24 %), Indische gans (21 %), zwarte zwaan (20 %) 5% alarmlijst soorten Rosse stekelstaart + heilige ibis (90 %) Resultaten Gebieden Alarm Opkomend Gevestigd 12

13 Resultaten Exoten Meer in Vlaanderen Verspreid voor alle EWS categorieën exotische vogels Focus op natuurgebieden? Aandeel waarnemingen binnen NR/SBZ Chi-kwadraat testen Alarm Opkomend Gevestigd 13

14 Focus op natuurgebieden? Gevestigde soorten: overal Alarm & opkomende: meer binnen natuurgebieden Focus op natuurgebieden? meer dag-bezoeken binnen natuurgebied dan erbuiten, en dit voor alle EWS categorieën significant voor alle taxonomische groepen muv vogels 14

15 Meer exotenwaarnemingen? aandeel exoten wnm gemiddeld 3,3 % van in 2009 naar bijna in 2013 Aandeel gevestigde neemt toe (chi2 = , df = 8, p < 0.001) Resultaten Alerts 35 ingeschrevenen 1621 alerts (46 pp) Verklaring: Korte looptijd Beperkte promo Ontbreken soortengroepen (vb. quarantaine) Ontbreken snelle respons 15

16 Conclusies Waarnemingen.be is een zeer belangrijke bron van exotendata meldingen weerspiegelen populaire soortengroepen bij de natuurvrijwilliger (vogels, planten, zoogdieren) ook alarmlijst soorten worden opgepikt! Vlaanderen wordt gebiedsdekkend bestreken Alarm en opkomende soorten worden meer binnen natuurgebied waargenomen tijdens de EWS periode niet substantieel meer gegevens van exoten algemeen of meer gegevens van EWS Data hebben voldoende detail en kwaliteit voor validatie Mobiel waarnemen neemt aan belang toe Aantal ingeschreven personen op de alerts was relatief laag (!) systeem wordt al gebruikt bij beleidsvoorbereiding en uitvoering Keep an eye out 16

17 Keep an eye out Eddy De Weirdt, Aalter, 16/10/

18 Keep an eye out 19/01/2014 Willem Boonen NR Kortelake Keep an eye out 18

19 Keep an eye out Keep an eye out 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 UK France Belgium Netherlands Spain Other 19

20 To do s Soortenlijsten in lijn brengen voor België Soortenlijst in lijn brengen met EU lijst Structurele financiering voor exotenopvolging via citizen science Meer databronnen aanspreken + centralisatie Blijvend promotie maken EU Verordening: dataverplichtingen Meesporen met professionele monitoring Rapid respons mechanismen opzetten van een meldpunt naar effectieve EWS Thankies Natuurpunt Studie vzw (Wouter Vanreusel, Jorg Lambrechts, Marc Herremans, Karin Gielen) Stuurgroep EWS Alain Dillen (Agentschap voor Natuur en Bos), Bart Roelandt (Agentschap voor Natuur en Bos), Bianca Veraart (Provincie Antwerpen), Chris Van Liefferinge (Agentschap voor Natuur en Bos), Maud Istasse (DG Environnement), Elke Van den Broeke (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie), Etienne Branquart (Service Public de Wallonie), Floris Verhaeghe (Agentschap voor Natuur en Bos), Gert Michiels (Hubertus Vereniging Vlaanderen), Hans De Schryver (Agentschap voor Natuur en Bos), Jan Coussement (Vlaamse Verenigingvan Hengelsport Verbonden), Freddy Janssens (LIKONA, provincie Limburg), Lucas Bergmans (Agentschap voor Natuur en Bos), Nicolas Brackx (Vogelbescherming Vlaanderen), Nick Berckvens en Hans Casteels (ILVO), Olivier BECK (Brussels Instituut voor Milieubeheer), Kim de Bus (Inagro vzw), Mieke Hoogewijs (Provincie Antwerpen), Jean-Yves Paquet (Natagora), Ann-Katrien Lescrauwaet, Thomas Verleye en Nancy Fockedey (Vlaams Instituut voor de Zee), Sonia Vanderhoeven (Belgisch Biodiversiteitsplatform), Vera Huyshauwer en Liesbeth Swillens (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen), Wiebe Lammers (Voedsel- en Waren Autoriteit, Team Invasieve exoten Nederland) en Willy Tieleman (Aviornis International vzw) Natagora (Jean-Yves Paquet) Olaf Booy & Niall Moore (UK Non-Native Species Secretariat) 20