Complexnummer:

Transcriptie

1 : Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort T F E info@cultureelerfgoed.nl Aantal complexonderdelen Monumentnummers van complexonderdelen , , , , , , Woonplaats Gemeente Provincie Hoofdadres van hoofdobject Kasteelweg 21, 6125 RG Complexomschrijving HISTORISCHE BUITENPLAATS OBBICHT Omschrijving complex: De buitenplaats wordt gekenmerkt door de streng doorgevoerde symmetrie om een centrale as in de aanleg van zowel het park (met name de grachten) als het ensemble van de gebouwen; het terrein wordt gevormd door drie achter elkaar liggende omgrachte rechthoekige eilanden, waarvan de meest oostelijke iets breder is dan de andere twee, die waarschijnlijk 16e eeuws of ouder zijn; het oosteiland is pas in de tweede helft van de 18e eeuw gemaakt door het graven van een zeer brede gracht in het broekland in het dal van de Kingbeek. Oók tot het complexgebied wordt gerekend het terrein begrensd door de zogenaamde Molensloot of -beek en de Kingbeek en in het zuiden door een wal. Op het westelijke eiland, dat nagenoeg vierkant is, ligt het complex van huis en bijgebouwen, dat uit 1780 dateert; globaal gezien heeft het buitenplaatscomplex een L-plattegrond; het ligt ten zuiden van het dorp op de oostoever van de Maas. Het complex wordt aan de westzijde begrensd door de weg van naar Nattenhoven, aan de noordkant door woon- en recreatiegebied van derden, ten oosten door de Kingbeek en aan de zuidkant door boomgaarden van derden. De historische buitenplaats omvat de volgende onderdelen: HOOFDGEBOUW (1), PARKAANLEG (2), BOUWHUIZEN (3), BRUGGEN (4), MUREN (5), HEKKEN (6) en ORNAMENT (7). Binnen het complexgebied bevinden zich de volgende elementen, die niet beschermenswaard zijn: het zwembad, het nieuwe plaveisel op het voorplein, enige nieuwe beeldhouwwerken en ornamenten (waaronder wapensteen).

2 Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

3 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 1: HOOFDGEBOUW, in 1780 gebouwd naar ontwerp van de Luikse architect J.B. Renoz in L.XVI-stijl; op het vierkante omgrachte westeiland op rechthoekige plattegrond met driezijdig uitgebouwde middenpartij aan voor- en achterkant; de partijen hebben elk een dubbele bordestrap van vier treden; twee bouwlagen tussen kelderverdieping en zolder onder ingezwenkte met leien gedekte afgewolfde mansardekap; midden op het dak een achtkantig torentje met helmdak en uurwerk. Voorgevel van mergel, achter- en zijgevels van baksteen, alles witgekalkt; achtruitsvensters; raamomlijstingen in natuursteen. Het gebouw is in 1954 geheel uitgebrand; ook de kap verdween; enig stucwerk is gespaard gebleven, o.a. in de achthoekige vestibule: ionische pilasters en stucbeelden in nissen. Herstel van het gebouw had plaats in Waardering HOOFDGEBOUW van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de architectuur, in Franse stijl naar ontwerp van Renoz, ook in samenhang met de bouwhuizen Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats Landhuis

4 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG OBBICHT EN PAPENHOVEN D 39 OBBICHT EN PAPENHOVEN D 224 OBBICHT EN PAPENHOVEN D 65 OBBICHT EN PAPENHOVEN D 48 OBBICHT EN PAPENHOVEN D 240 OBBICHT EN PAPENHOVEN D 47 en Papenhoven D 287 en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 2: PARKAANLEG, bestaande uit a. voorterrein b. huiseiland c. middeneiland d. oosteiland e. terrein tussen de Molensloot en de Kingbeek ad a.: het voorterrein is zeer klein en ligt tussen het huiseiland en de weg; de inrichting is van recente datum; langs de korte oprit staan jonge leilinden ter vervanging van oude uitgegroeide exemplaren; verder jonge walnoten in grasveldjes links en rechts van de oprit; langs de weg een jonge taxushaag. ad b.: midden op het huiseiland ligt streng symmetrisch het complex van hoofdgebouw en bouwhuizen (zie onder 3); het eiland is aan alle zijden van de gracht gescheiden door een keermuur (zie onder 5), die in wezen waarschijnlijk laat-middeleeuws is; verder geen sporen van een oudere tuininrichting. ad c.: het middeneiland is even oud en heeft ongeveer dezelfde afmeting en vorm als het huiseiland, waarmee het via een brug (zie onder 4) verbonden is; het eiland draagt nog duidelijk de sporen van een 19e eeuwse landschappelijke aanleg: een centraal grasveld met eromheen een singelbeplanting, waarin nog vele oude solitairbomen. Waarschijnlijk was op dit eiland in de 18e eeuw een moestuin ingericht. ad d.: het oosteiland is waarschijnlijk in de 18e eeuw ontstaan en is groter

5 (meer langgerekt) dan de andere twee; de gracht eromheen is veel breder en kan als visvijver gezien worden; tussen het oostelijke grachtdeel en de beek ligt een zeer smalle strook grond met gras; langs de noordzijde van de gracht loopt een pad, dat aan beide zijden beplant is met oude eiken in enkele rijen; verder is er een symmetrisch graspadenkruis (ook op oude kaarten te zien als tracée); in de vakken staat jong bos, dat in de jaren 80 geplant is. Aan het zuidelijke einde van het noord-zuid pad staan bij de dam over de gracht links en rechts twee zeer oude, grote platanen (XIXa?); zij markeren de overgang naar het terrein tussen de Molensloot en de Kingbeek. Het oosteiland is met het middeneiland verbonden door een dam; ook ligt er een dam aan het noordeinde van het noordzuid pad; dit is de verbinding met de er dwars op staande eikenlaan. ad e.: het genoemde noord-zuid pad loopt als middenas door in het terrein langs de beek ten zuiden van het oosteiland; het is een langwerpig terrein, in het oosten langs de beek verwilderd, heel vaag is het middenpad nog herkenbaar; de oudste topografische kaart (1842),en de kaart van Tranchot (ca ) laten een parkachtige aanleg zien met een lanenstelsel. Waardering PARKAANLEG van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de cultuurhistorische en landschappelijk-visuele waarden Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Historische aanleg

6 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG Kasteelweg RG OBBICHT EN PAPENHOVEN D 224 en Papenhoven D 287 Omschrijving onderdeel 3: identieke BOUWHUIZEN, eveneens in 1780 door dezelfde architect ontworpen, symmetrisch links en rechts van het hoofdgebouw aan het voorplein; twee bouwlagen met mansardekap (leiendekking), aan de korte gevels afgewolfd. Muren van witgekalkte baksteen; deur- en raamomlijstingen van natuursteen. Evenals dat het geval is bij het hoofdgebouw hebben de bouwhuizen een volledig nieuw interieur op enkele bouwmuren na. De bouwhuizen zijn met het huis verbonden door lage muren, waarin een deur. Waardering BOUWHUIZEN van algemeen belang - vanwege de ouderdom - als architectonisch ensemble met het huis Kastelen, landhuizen en parken Bijgebouwen kastelen enz. Bouwhuis

7 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 4: er liggen twee BRUGGEN, XVIII, in de centrale as: de toegangsbrug naar het voorplein en de brug als verbinding tussen huiseiland en het middeneiland; beide van baksteen met één kleine toog; lage borstweringen, bij de voorbrug gedekt met natuursteen, bij de achterbrug gecementeerd. Waardering BRUGGEN van algemeen belang - vanwege de ouderdom - als cultuurhistorisch-functioneel onderdeel van het complex Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Brug(L)

8 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG OBBICHT EN PAPENHOVEN D 224 en Papenhoven D 287 en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 5: MUREN; er loopt een bakstenen keermuur om het gehele huiseilend, XVII en later, de fundering is waarschijnlijk laat-middeleeuws. De muur heeft een lage borstwering en enkele steunberen aan de grachtzijde. Op de zuidhoek bevinden zich onder water de fundamenten van een ronde toren (XVII?). Verder zijn er twee bakstenen muren (ong. 2 m. hoog), XVIII, links en rechts van het hoofdgebouw achter de bouwhuizen; via een rechte hoek zijn ze de verlengingen van de drie achtergevels. Waardering MUREN van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de (cultuur)historische waarden als restant van een middeleeuws kasteel - als architectonisch onderdeel van het ensemble van huis met bouwhuizen Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Tuinmuur

9 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 6: HEKKEN, bestaande uit a. inrijhek b. hek achter het huis c. achteringang d. ijzeren hekwerk naast inrijhek ad a.: het inrijhek, in oorsprong XVIII, staat aan het einde van de brug op het voorplein in de lijn van de keermuur; de borstwering van de keermuur botst op de vierkante pijlers van het hek; de bakstenen pijlers hebben een cementlaag, waarin aan de brug- en pleinzijde bossingen gemodelleerd zijn; op de beide andere zijden zijn natuurstenen blokken geïmiteerd. De pijlers zijn wit geschilderd; dekplaten en bekroningen zijn nieuw, natuursteen. De smeedijzeren hekvleugels zijn gerestaureerd naar oud voorbeeld: zwarte spijlen eindigend in vergulde speerpunten; de lengte der spijlen loopt volgens gewelfde lijn op naar het midden van het hek; tussen de spijlen krulversieringen van bandijzer. ad b.: ook hier twee vierkante pijlers (nieuw opgetrokken) met oude dekplaten; geen bekroningen meer; hekvleugels gelijk aan die van inrijhek. ad c.: twee forse vierkante pijlers met plint en rechte bovenzijde (geen dekplaat of andere afwerking); monolieten van Naamse steen; rond 1800 of ouder. ad d.: over een lengte van ong. 6 m. staat links en rechts van het inrijhek ijzeren hekwerk, XVIII-XIX, op de borstwering van de keermuur; de vierkante ijzeren tussenstijlen bekroond met vergulde eikels. Waardering HEKKEN van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de architectuur - als wezenlijk cultuurhistorische en ornamentele onderdelen van het complex Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

10 Monumentnummer*: Straat* Nr* Toev.* Postcode* Situering Locatie Kasteelweg RG en Papenhoven D 288 Omschrijving onderdeel 7: ORNAMENT in de vorm van een ei, XVIIId; het betreft een (van oorspronkelijk twee) hardstenen bekroning van één van de pijlers van het inrijhek aan de achterkant (= oostzijde) van de buitenplaats: het ei rust via een rond uitzwenkend halsstuk op een vierkante dekplaat, alles hardsteen. Het ornament staat nu op de hoek van de muur, die de achtergevels van het hoofdgebouw en het zuidelijk bouwhuis met elkaar verbindt. Waardering: ORNAMENT van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de vormgeving - als wezenlijk cultuurhistorisch onderdeel van de buitenplaats?? Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen