Jaarbericht 2010 ltaten boeken sitionering resu verantwoorde zorg doelgroepgeric e t n j i l e e a l v h c s i h t n i r e e e k j i l e

Transcriptie

1 Jaarbericht 2010 Verenso zet in op herpositionering en nieuwe structuur De specialist ouderengeneeskunde integreren in de eerste lijn. Door lobby en overleg resultaten boeken Verenso geeft richting op medisch en ethisch vlak Opname in verpleeghuis geen eindpunt voor onderzoekers Congres en symposium geven vakinhoudelijke meerwaarde Gemeenschappelijke visie op verantwoorde zorg Verenso kiest voor doelgroepgerichte communicatie.

2 ...daarbij kijken we kritisch naar de taken van de specialist ouderengeneeskunde...

3 Meer ouderen, complexere zorg Verenso zet in op herpositionering en nieuwe structuur De komende jaren zal het aantal ouderen stijgen, zowel in absolute als in relatieve zin. Verenso en de specialisten ouderengeneeskunde staan voor de uitdaging om medische zorg voor ouderen op een andere manier te organiseren. Nu al zie ik in de dagelijkse praktijk de vraag toenemen om patiënten thuis of in het verzorgingshuis te bezoeken. Huisartsen roepen onze expertise in en regelmatig hebben wij overleg over individuele patiënten of vertellen wij iets over ons vakgebied. Betere bereikbaarheid De huisarts en medisch specialist moeten natuurlijk wel weten waar ze ons kunnen bereiken. Niet voor niets hebben wij onder heel veel artsen informatie verspreid waarin staat op welke manier en wanneer de specialisten ouderengeneeskunde aanspreekbaar zijn. In ons over leg maken wij ook duidelijk dat wij er niet zijn voor alle ouderen. De specialist ouderengeneeskunde is opgeleid om kwetsbare patiënten te behandelen en te begeleiden, waarbij het gaat om complexe problematiek en comorbiditeit. 1 In dit document spreken we over specialisten ouderengeneeskunde. Hier dient gelezen te worden specialisten ouderen geneeskunde en sociaal geriaters. Regisseren, aansturen en uitvoeren Als voorzitter van Verenso zet ik mij in om nieuwe samenwerkings verbanden en structuren te ontwikkelen. Geïnspireerd om vanuit de praktijk, beleidsmatig en strategisch, aan de medische zorg voor ouderen inhoud geven. Daarbij kijken we kritisch welke taken de specialist ouderengeneeskunde kan delegeren. De Voorziening Ouderengeneeskunde zien wij als een structuur waar de specialisten ouderengeneeskunde de medische zorg voor ouderen regisseren, aansturen en uitvoeren. Dit doen wij samen met verpleegkundigen, nurse practitioners en doktersassistentes. Zo verloopt de communicatie met andere hulpverleners efficiënt en wordt de kwaliteit van zorg bewaakt. Mieke Draijer, voorzitter Verenso Verenso als belangen Behartiger Zo n specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geriaters 1 hebben zich verenigd in Verenso. Wij ondersteunen hen bij de beroepsuitoefening en behartigen de beroepsinhoudelijke belangen. Daarbij richten we ons op positionering, kwaliteits beleid en deskundigheids bevordering. verenso jaarbericht

4 Zijn doel is het zelfstandig functioneren van de patiënt zo goed mogelijk te bewaken.

5 Interview met: Dieter Boswijk, huisarts in Dedemsvaart De specialist ouderengeneeskunde integreren in de eerste lijn Als huisarts zie ik steeds meer kwetsbare ouderen met complexe problemen. Omdat het aantal bedden in verpleeghuizen niet substantieel toeneemt, blijven deze mensen steeds langer thuis wonen. Aan het woord is huisarts Dieter Boswijk uit Dedemsvaart. Specialisten ouderengeneeskunde zullen moeten meebewegen met hun doelgroep. Door deze thuis al proactief te benaderen en hun problemen eerder te diagnosticeren, is er bij deze groep veel winst te behalen. In de eerste lijn Persoonlijk zou Boswijk de specialist ouderengeneeskunde graag een bereikbare plek geven in de eerste lijn. Bij voorkeur binnen de huis artsenpraktijk. De samenwerking tussen huisarts en specialist zie je inmiddels steeds vaker in verzorgingshuizen. In het multidisciplinaire overleg wordt de specialist ouderengeneeskunde bij de patiënt betrokken. Hij gaat, meer dan de huisarts, uit van een functionele benadering en een niet geheel autonome patiënt. Zijn doel is het zelfstandig functioneren van de patiënt zo goed mogelijk te bewaken. Aantrekkelijker maken Boswijk ziet het dreigende tekort aan specialisten ouderengeneeskunde, hun beperkte turn over en de huidige regelgeving als beperkende factoren. Een deel van de oplossing zit in een verschuiving van de ouderenzorg vanuit de AWBZ naar de zorgverzekeringswet. De regelgeving moet worden aangepast, met een goed tarief voor oudere patiënten. Specialisten ouderengeneeskunde moeten meer kunnen delegeren naar ondersteuners. Ook in de verenso jaarbericht 2010 opleidingssituatie zou meer samenhang tussen huisartsgeneeskunde en specialist ouderengeneeskunde moeten komen. Bijvoorbeeld met stages over en weer binnen de eerste lijn en het verpleeghuis. Ik verwacht dat het vak zo effectiever en aantrekkelijker wordt voor een grote groep basisartsen. 3 Samenwerken aan bereikbaarheid Samen met KNMG, LHV en NVKG is in 2010 het standpunt Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen uitgebracht. Centraal hierin staat het maken van afspraken tussen specialisten ouderengeneeskunde, huisartsen en klinisch geriaters. Vooral moet duidelijk worden op welke manier de specialist ouderengeneeskunde bereikbaar is voor de patiënt. Verenso heeft herhaaldelijk bij VWS onder de aandacht gebracht dat het belangrijk is, dat de specialist ouderengeneeskunde een plek krijgt in de Zorg ver zekeringswet om zijn diensten aan te kunnen bieden in de eerste lijn en om zo beter te kunnen samenwerken met huisartsen en medisch specialisten.

6 Verenso gewaardeerde gesprekspartner van relevante partijen Door lobby en overleg resultaten boeken Verenso spant zich in om de belangen van haar leden te behartigen en het specialisme ouderengeneeskunde te profileren. We zijn een gewaardeerd overlegpartner van onder andere ActiZ, VWS en LHV en zijn federatiepartner van de landelijke artsenfederatie KNMG. Professionele verantwoordelijkheid Veel juridische en ethische vraagstukken hebben te maken met patiëntenrechten, bescherming van patiëntgegevens en het waarborgen van de uitoefening van professionele verantwoordelijkheid. Dit doen we door onder meer standpunten uit te werken voor de wet op de lijkbezorging, vrijheidsbeperkende maatregelen, de wet Zorg en dwang, de wet Ver plichte Geestelijke Gezondheidszorg en de wet Cliënten rechten Zorg. De Inspectie voor de Gezond heidszorg (IGZ) erkent ons standpunt over de wet op de lijkbezorging en heeft hiermee ingestemd. Minder oneigenlijke taken We hebben bij de relevante partijen duidelijk gemaakt dat de omstandigheden waaronder de specialist ouderengeneeskunde werkt, verbetering behoeft. Er zijn meer gekwalificeerde verzorgenden en verpleegkundigen nodig. De specialist ouderengeneeskunde moet minder oneigenlijke taken uitvoeren en meer taken kunnen delegeren. Alleen dan komt gespecialiseerde ouderengeneeskunde voor meer ouderen binnen handbereik. Hoger salaris We zijn van mening dat specialisten ouderengeneeskunde een passende beloning verdienen, gelijk aan die van andere medische professionals. Verenso is echter geen partij in cao-onderhandelingen. Deze rol ligt bij de LAD (Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband). We riepen de cao-partners actief op om in de komende onderhandelingen de inschaling te verruimen tot en met FWG-schaal 75. Er zijn meer gekwalificeerde verzorgenden en verpleegkundigen nodig. 4 verenso jaarbericht 2010

7 Richtlijnen, handreikingen en andere documenten Verenso geeft richting op medisch en ethisch vlak Verenso ontwikkelt jaarlijks nieuwe richtlijnen voor het medisch handelen op het gebied van complexe ouderenzorg. Daarnaast stellen we handreikingen, standpunten en andere beleidsdocumenten op ter ondersteuning van de beroepsuitoefening en praktijkvoering van de specialist ouderengeneeskunde. Evidence-based De richtlijnen bevatten aanbevelingen gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke literatuur, inhoudelijke discussie en klinisch inzicht. Een richt lijn is richtinggevend voor de specialist ouderengeneeskunde en ondersteunt zijn besluitvorming. Handreikingen bieden een praktische ondersteuning bij het toepassen van richtlijnen en standpunten over medisch/ethisch beleid. Met standpunten vormen we een mening over randvoorwaardelijke, juridische of zorgorganisatorische aspecten. Zowel op eigen initiatief, als op verzoek van derden zoals IGZ en KNMG. Nieuwe richtlijnen Wij werkten hard aan de ontwikkeling van een aantal richtlijnen, zoals: richtlijn Blaaskatheters voor het verbeteren van de zorg voor (potentiële) patiënten met een lang durige blaaskatheter; richtlijn Pijn voor een betere herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen; richtlijn Diabetes voor verantwoorde diabeteszorg bij kwetsbare ouderen; richtlijn Reanimatie voor verantwoorde anticiperende besluitvorming over reanimatie bij individuele kwetsbare ouderen. Deze richtlijnen worden in 2011 gepubliceerd. Externe werkgroepen Onze kennis en ervaring worden ingezet bij richtlijnontwikkeling voor tal van externe partijen. Vertegenwoordigers van Verenso participeren in diverse externe richtlijn werkgroepen. Ook nemen we deel aan het EBRO-platform, een nationaal samenwerkingsverband waarin de principes van evidence-based medicine voorop staan. Onze kennis en ervaring worden ingezet bij richtlijnontwikkeling voor tal van externe partijen. verenso jaarbericht

8 En dat wij speciaal opgeleide artsen hebben is uniek in de wereld!

9 Interview met: Hoogleraar Raymond Koopmans Opname in verpleeghuis geen eindpunt voor onderzoekers Specialisten ouderengeneeskunde proberen zoveel mogelijk evidence-based zorg te verlenen. Het doen van wetenschappelijk onderzoek dat hieraan bijdraagt, is echter geen kerntaak van Verenso. Binnen de vereniging is het een terugkerend thema of, en in hoeverre, de vereniging hierin een aanjager moet zijn, zegt Koopmans, hoogleraar aan het UMC St Radboud en specialist ouderengeneeskunde. Signalerende functie Verenso ontwikkelt richtlijnen en handreikingen voor de specialisten ouderengeneeskunde. Hierbij loopt zij geregeld tegen de lacunes in wetenschappelijke kennis aan. Verenso heeft dus in ieder geval een belangrijke signalerende functie, zegt Koopmans. Onderzoekscultuur Hij vervolgt: Er is in de wetenschappelijke literatuur bijvoorbeeld weinig te vinden over de groep ouderen die in de laatste fasen van chronische ziekten ver keren. En ook over de ziekte van Huntington in de gevorderde fase of jonge mensen met dementie is weinig bekend. We bieden nu vaak naar beste eer en geweten op de praktijk gebaseerde zorg. Wereldwijd wordt het verpleeghuis vaak als eindpunt van onderzoek gezien. Gelukkig bouwen we hier in Nederland steeds meer aan een onderzoekscultuur. En dat wij speciaal opgeleide artsen hebben is uniek in de wereld! Zorg optimaliseren In 2010 was Verenso bij een aantal onderzoeksprojecten betrokken, vertelt Koopmans. Bijvoorbeeld als deelnemer bij het project over Farmacotherapeutisch Overleg (FTO) dat door het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik is geïnitieerd. Ook plaatst Verenso regelmatig op roepen om deel te nemen aan onderzoek of stelt ze haar ledenadressenbestand ter beschikking voor bijvoorbeeld vragenlijst onderzoek. Door zo samen te werken, kunnen we onze zorgverlening steeds verder optimaliseren! verenso jaarbericht

10 Het thema van het jaarcongres 2011 is Geriatrische Revalidatie.

11 Interview met: Serge Roufs, lid congrescommissie Congres en symposium geven vakinhoudelijke meerwaarde Het voorjaarssymposium Spraakmakende dokters 2010 ging over nieuwe competenties in de ouderengeneeskunde. Serge Roufs, sociaal geriater en lid van de congrescommissie van Verenso vertelt hierover: Hoe laat je je meerwaarde zien? Hoe onderhandel je? En hoe communiceer je met het management? In parallelsessies werd dit soort vragen behandeld. Bezoekers waardeerden deze vakinhoudelijke toevoeging aan de leden - ver gadering. Verenso jaarcongres Voor het jaarcongres Dementie verhelderd koos de congrescommissie bewust een klinisch onderwerp. Roufs: Het gaat over een belangrijke doelgroep, waarmee we zowel ambulant als klinisch veel te maken hebben. Het congres is door de bezoekers goed geëvalueerd, op inhoud en op de randvoorwaarden. De nieuwe locatie in Apeldoorn was een goede keuze. Bezoekers kwamen elkaar gemakkelijk tegen in het compacte congrescentrum. En dat is een van onze doelstellingen: het is prettig om als beroepsgroep iets gemeenschappelijks te hebben. Voorbereiding 2011 In 2010 werden ook voorbereidingen getroffen voor de bijeenkomsten in Het thema van het voorjaarssymposium is medicatieveiligheid. Dat is landelijk een heet hangijzer en binnen Verenso was het een majeur project. Met het symposium willen we het thema laten neerdalen op de hele werkvloer, legt Roufs uit. Het jaarcongres gaat over geriatrische revalidatie. In onze bijdrage op het IPA-congres in Den Haag brengen we naar voren hoe uniek de specialist ouderengeneeskunde is, met oog voor de internationale aansluiting. verenso jaarbericht

12 Streven naar een optimale praktijkvoering gemeenschappelijke visie op verantwoorde zorg Het dagelijkse werk van de specialist ouderengeneeskunde komt steeds meer onder druk te staan. De specialist ouderen geneeskunde wordt aangesproken op 24/7 bereikbaarheid, verantwoord medicatiebeleid, het terugdringen van vrijheids beperkende maatregelen en het volgen van nascholing. De leden van Verenso vragen zich af hoe, met behoud van kwaliteit, verantwoorde zorg kan worden geleverd. Praktische ondersteuning We bieden onze leden praktische ondersteuning. Onder meer door het opstellen van op de praktijk toegespitste standpunten, modellen en hand rei kingen. Zo is er gewerkt aan een professioneel statuut, een reglement voor vakgroepen en een maatschapovereenkomst. Verder werd er veelvuldig gebruik gemaakt van de helpdesk voor leden. Gedeelde verantwoordelijkheid Het bieden van verantwoorde zorg en het leveren van kwaliteit zijn een gedeelde verantwoordelijk heid van de specialist ouderengeneeskunde en het bestuur van de zorgorganisatie. Het vraagt om een gemeenschappelijke visie op zorg en behandeling. Verenso vindt het belangrijk dat de specialist ouderengeneeskunde volgens de eigen beroepsstandaarden kan werken. Het bestuur van de zorgorganisatie hoort dit werk te faciliteren. Geregeld overleg tussen bestuur, management en specialisten ouderengeneeskunde is nodig om tot een gemeenschappelijke visie op de zorg te komen. Voortrekkersrol Een concreet voorbeeld van onze inspanningen op het gebied van praktijkvoering is het behandelkader Geriatrische revalidatie. In 2010 is dit behandelkader door een werkgroep van specialisten ouderengeneeskunde opgesteld. Verenso initieerde dit project om het belang van de specialist ouderengeneeskunde én dat van de kwetsbare ouderen te behartigen. Het behandelkader wordt door betrokken organisaties gebruikt om tot een verantwoorde overheveling te komen. Hiermee is aangetoond dat een degelijke inhoudelijke onderbouwing een belangrijke voorwaarde is om goede beleidsmatige beslissingen te kunnen nemen. Het bieden van verantwoorde zorg en het leveren van kwaliteit zijn een gedeelde verantwoordelijkheid. 10 verenso jaarbericht 2010

13 Het behandelkader wordt door betrokken organisaties gebruikt.

14 Leden op de hoogte houden Verenso kiest voor doelgroep gerichte communicatie Om onze leden op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen in het vak gebied gebruikt Verenso diverse communicatiemiddelen. Zo verschijnt wekelijks de digitale nieuwsbrief Verenso Nieuws. Verder zetten we onze website in en geven we het magazine Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde uit. Kwaliteitsslag Er is gestart met de ontwikkeling van twee nieuwe websites. Het project is medio 2011 gereed. Door te kiezen voor een besloten ledenwebsite én een open bare website voor algemeen publiek kunnen wij onze informatie op internet overzichtelijker aanbieden. De nieuwe openbare website informeert partners, patiënten en hun mantelzorgers over wat Verenso en de specialist ouderengeneeskunde hen kan bieden en wat wij voor hen kunnen betekenen. Via de besloten ledenwebsite kunnen wij onze leden breder informeren en de regiowebsites centraal onderhouden. Met deze nieuwe websites worden leden, regio s en het bureau van Verenso beter bereikbaar voor elkaar en voor anderen. Netwerk Hoofden Vakgroepen De hoofden van de vakgroepen vinden elkaar steeds beter in het door Verenso gefaciliteerde Netwerk Hoofden Vakgroepen. Specialisten ouderengeneeskunde bieden elkaar ondersteuning via het netwerk. Daarnaast biedt het netwerk bouwstenen voor Verenso om het beleid verder te ontwikkelen. Film Verenso maakte samen met de KNMG eind 2010 een film om het specialisme ouderengeneeskunde te promoten. Verenso fungeerde hierbij als pilot van een KNMG-project dat alle specialismen zal filmen. Het doel van de film is geneeskundestudenten, basisartsen, artsen (niet) in opleiding tot specialist en medisch specialisten van goede informatie te voorzien en te enthousiasmeren voor het vak. De film kan via de Verenso-website worden bekeken. Het netwerk biedt Verenso bouwstenen om het beleid verder te ontwikkelen. 12 verenso jaarbericht 2010

15 colofon Verenso, mei 2011 tekst Verenso en Point to Point communicatie ontwerp Het Lab grafisch ontwerpers BNO, Arnhem druk Rikken Print Gendt

16 Mercatorlaan BL Utrecht Postbus LB Utrecht T F info@verenso.nl