Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant. NME-Activiteiten. Natuur en milieu: educatief aanbod

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant. NME-Activiteiten. Natuur en milieu: educatief aanbod 2015-2016"

Transcriptie

1 Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-Activiteiten Natuur en milieu: educatief aanbod

2 inhoud Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Alle graden 18 Secundair onderwijs 19 Bijzonder onderwijs 24 Natuuruitleenkoffers 26 En ook nog 28 De in tijdens de vakantie 30 e informatie 32 Het regionaal landschap bereiken 34 NME in de provincie 36 Legende -schakel Duur activiteit Plaats Doelgroep Partner Periode Prijs Beste lezer, Het noordwesten van Vlaams-Brabant is een bijzonder plekje in onze provincie. Naast de drukbevolkte stedelijke rand rond Brussel vind je er ook verassende groene plekjes rust. Dit is het werkingsgebied van het Regionaal Landschap Groene Corridor. Sinds 2007 werkt het Regionaal Landschap, samen met de provincie Vlaams-Brabant, aan een gevarieerd aanbod aan en milieueducatieve activiteiten. Ontdek de kieteltocht of het kabouterpad. Laat je meeslepen door het verhaal van de schatkist van Boris de bostrol. Wordt weerman voor een dag of verdiep je in de klimaatperikelen. We bieden activiteiten aan voor de allerkleinste kleuters tot de stoere jongens en meisjes van de 2de graad secundair onderwijs. Ik nodig je uit om het aanbod te ontdekken in deze brochure en deel te nemen aan één van onze activiteiten. Colofon: Deze brochure werd uitgegeven in juni 2015 door de provincie Vlaams-Brabant in opdracht van de deputatie Redactie: dienst leefmilieu - Vormgeving: grafische cel provincie Vlaams-Brabant Foto s en illustraties: Lander Loeckx, Steff Gilissen, Ronald Messemaker, Geertje De Waegeneer, Tinne Van den Bossche Druk: drukkerij Steylaerts - Wettelijk depotnummer: D/2015/8495/08 VU: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven - Ondernemingsnummer: Dienst leefmilieu, tel , nme@vlaamsbrabant.be, Tie Roefs, gedeputeerde voor leefmilieu, tel , tie.roefs@vlaamsbrabant.be Tie Roefs gedeputeerde bevoegd voor leefmilieu 2 3

3 Basisonderwijs Kleuters Kieteltocht De kieteltocht is één en al avontuur. De allerkleinsten zetten voor even hun speurneus op: wat leeft er zoal op de speelplaats, tussen de struiken en in de grond? Ze gaan op zoek naar kleine, kietelende beestjes en kunnen de vangst bewonderen in een loepenpotje. Daarna is het de beurt aan de kleuters zelf om de acrobatische bewegingen van de kietelbeestjes na te bootsen. Kunnen ze zich door de tunnel van een regenworm wurmen, onder een spinnenweb kruipen zonder erin verstrikt te raken of het lieveheersbeestje wakker schudden? Pret en avontuur verzekerd! 1.30 uur in de omgeving van de school en in de klas september-oktober / april-juni Inhoud, methode en doelstellingen Loes het Lieve (heers) Beest neemt de kleine speurders mee op tocht. Ze heeft buiten verstoppertje gespeeld, maar vindt haar vriendjes niet meer terug. Wie kan er helpen zoeken? - diertjes zoeken - diertjes herkennen en benoemen - een avontuurlijke kieteltocht lopen 4 5

4 Basisonderwijs Kleuters Kabouterpad Een familie boskabouters heeft een schat verstopt. De kleuters kunnen de schat enkel vinden met behulp van een schatkaart na het uitvoeren van opdrachten rond het thema. Ze maken o.a. kennis met de seizoenen, brengen een bloembezoekje, leren luisteren naar geluiden in het bos of gaan op zoek naar eten voor de eekhoorn. Nog tal van andere opdrachten liggen voor hen klaar. Het gebruik van de verschillende zintuigen staat centraal uur vanaf de 2e kleuterklas in de omgeving van de school september-oktober / april-juni Inhoud, methode en doelstellingen Zoek de houten kabouters en piep voorzichtig in de rugzakjes die ze meedragen. Elke rugzak bevat een opdracht. - kennis maken met dieren en planten - leren met alle zintuigen - de beleven vanuit de leefwereld van een kabouter 6 7

5 Basisonderwijs 1 e graad Kriebelfladderpad Zwaluwen zijn opmerkelijke vogeltjes: ze hebben een opvallend verenkleed en maken gekke capriolen in de lucht. Bovendien zijn ze de aankondigers van de lente. Wat heeft een zwaluw nodig om een nest te bouwen? Hoe doen andere vogels dat? Wat eten ze? Tijdens het Kriebelfladderpad ontdekken de leerlingen het antwoord op al deze vragen uur in de omgeving van de school september-oktober / april-juni De huiselijke zwaluw heeft een afspraak met de boerse zwaluw. Ze willen een dagje pret en gaan op uitstap naar een leuke plek. Wat gaan ze er doen? - een geluidenspel spelen - een nest bouwen - zoeken naar kriebelbeestjes - speuren en neuzen Bijzondere bijen Honingbijen hebben een veelzijdig leven: ze bewaken het nest, voeden de larven of gaan op zoek naar stuifmeel. Maar er bestaan ook andere bijen, de solitaire soorten. Zij bouwen hun nest op een geheel eigen manier en zien er ook een tikkeltje anders uit. De leerlingen kruipen in een bijenpak en krijgen bijpassende rugzakjes. Pas dan zijn ze helemaal klaar om de bijenwereld binnen te stappen en de opdrachten uit te voeren. 2 uur in de omgeving van de school september-oktober / april-juni (incl. een kaars/leerling) Inhoud, methode en doelstellingen Verkleed als bijen gaan de leerlingen op zoek naar geschikte plekjes om: - een bloemendans uit te voeren - een levenspuzzel te maken - de beste bloemengeuren te maken Tot slot maken de leerlingen een bijenwaskaars. 8 9

6 10 Basisonderwijs 2 e graad De schatkist van Boris de bostrol Een bos is een plek van onschatbare waarde. Boris de bostrol woont in het bos en heeft iets leuks bedacht. Om het bos te leren waarderen, mogen kinderen op zoek gaan naar een echte bosschat. Opdrachten over bosplanten en -dieren maken de speurtocht extra spannend. Per opdracht kunnen ze een sleutel winnen en één van die sleutels past op de schatkist. Aan hen om de opdrachten tot een goed einde te brengen! 2 uur in de omgeving van de school september-oktober / april-juni De kinderen kunnen aan de slag met rugzakjes vol onderzoeksmateriaal. - herken een naald- en een loofboom - herken bladeren en vruchten - wat leeft er op een boom of struik? - speel het eiken- en het vlierspel - waarom zijn bomen nuttig voor mensen? toverwilg en heksenkruid Planten zijn belangrijk voor mensen: we gebruiken ze voor de meest uiteenlopende dingen. Jaarlijks toveren ze de mooiste bloemen tevoorschijn. Bent u benieuwd hoe planten dat doen? Een heks staat klaar voor de leerlingen om de geheimen van planten te onthullen. Met behulp van een toverboek maken ze een tocht door het landschap en onderzoeken ze de groei, de eigenschappen en het gebruik van de planten. De heks van dienst zorgt voor deskundige begeleiding en voorkomt misbruik van toverspreuken! 2 uur in de omgeving van de school september / mei-juni Met behulp van een toverhandboek gaan de leerlingen aan de slag. Ze maken een plantenpasje en meten groeifactoren zoals licht en vocht. - landschappen herkennen - hoe groeien planten? - wat eten planten? - waarvoor gebruiken wij planten? 11

7 Basisonderwijs 2 e graad tarzijn en Tarzina, detectives op zoek naar verborgen geheimen 12 ik word weerman! Het weer is iets bijzonder indrukwekkend. Kolossale wolken of een stralend blauwe hemel, zachte motregen of hagelbuien zijn u niet onbekend. Hoe slaagt een weerman er eigenlijk in om het weer te voorspellen? En is donder het geluid van twee botsende wolken, terwijl regen uit de hemelkraan komt? De leerlingen pluizen het uit met behulp van proefjes, filmpjes en een blik achter de schermen van een weerbericht. 2 uur 4e leerjaar Volkssterrenwacht MIRA Abdijstraat 22, 1850 Grimbergen november-februari 4,50 euro/leerling In groepjes voeren de leerlingen verschillende proefjes rond weersvormen uit. Buiten meten ze het weer met en zonder weerinstrumenten. Ze bekijken - de elementen van een weerbericht, - het ontstaan van verschillende weersvormen, - de relatie tussen weer en Tarzijn en Tarzina zijn detectives en hebben een opdracht gekregen. Een mysterieuze onbekende heeft een brief gestuurd naar de burgemeester waarin hij waarschuwt voor een verdacht voorval. Er is namelijk een ziek dier aangetroffen. De brief bevat aanwijzingen over de mogelijke oorzaak. De burgemeester is ongerust en wil een onderzoek. 2 uur in de omgeving van de school september-oktober /april-juni Word hulpdetective en help de burgemeester! - fotozoektocht naar de plaats van het verdachte voorval - wateronderzoek - heeft het dier slecht water gedronken? - bodem- en plantenonderzoek - heeft het iets verkeerds gegeten? - gebruik van GPS- toestellen 13

8 Basisonderwijs 3 e graad Moord in de poel Een verdacht overlijden in de poel veroorzaakt opschudding. Hoe is het slachtoffer overleden? Was het een moord? Zijn er verdachten? Was het de reiger of misschien de libellenlarve? Aan de hand van een reconstructie en een onderzoek van de poel zoeken leerlingen het slachtoffer, de doodsoorzaak én de moordenaar. De leerlingen gaan als echte speurders aan de slag en leren het leven in en rond de poel kennen. water en 2 uur in de omgeving van de school september-half oktober / mei-juni Onder leiding van een commissaris ontpoppen de deelnemers zich tot echte speurders. Per groepje voeren ze een stuk van het moordonderzoek uit. - waterkwaliteit en omgevingsfactoren - wat leeft er in een poel? - watervoedselketen Lente-activiteit Boer-en-zwaluw Volgens bijgeloof brengen zwaluwen geluk. Daar waar een zwaluw zijn nest bouwt, zal voorspoed heersen en de bliksem niet inslaan. Waar zou die Boerenzwaluw dan het liefst zijn nest bouwen? Leerlingen kunnen dit zelf ontdekken tijdens het Boer-en-Zwaluw-spel, vol knotsgekke opdrachten en interessante weetjes over het leven van de Boerenzwaluw en de boerderij waar hij woont. 2 uur een landbouwbedrijf met boerenzwaluwen in de buurt van de school vanaf april 2016 NIEUW Tijdens deze activiteit maken de leerlingen kennis met het leven van de Boerenzwaluw en het landbouwbedrijf dat hij uitkiest om zijn jongen groot te brengen. - educatief spel rond het thema zwaluw en landbouw - kennismaking met de landbouwer en het landbouwbedrijf, milieuvraagstukken en de levenscyclus en uitdagingen van trekvogels - hoe maken de leerlingen van hun buurt een zwaluwvriendelijke omgeving? 14 15

9 Basisonderwijs 3 e graad Fascinerende aarde De aarde warmt op en koelt af. De hemel kleurt van roze tot staalblauw of dansend groen. Bovendien is de aarde voor zover we weten de enige planeet waarop leven voorkomt. Fascinerend toch? Om dit te begrijpen starten de leerlingen een onderzoek vanuit de ruimte en zoomen steeds dieper in op de aarde. Met behulp van proefjes krijgen de leerlingen begrippen als zonne-energie en seizoenen uitgelegd. Hoe de omgaat met de wisselende seizoenen, ontdekken de leerlingen buiten. In groepjes verrichten ze gevorderde weermetingen en waarnemingen. en energie 2,5 uur Volkssterrenwacht MIRA Abdijstraat 22, 1850 Grimbergen november-februari 4,50 euro/leerling Tijdens deze activiteit leren de leerlingen de aarde kennen zoals nooit tevoren! Met behulp van filmmateriaal, proefjes en waarnemingen bekijken ze: - de relatie tussen zon, aarde en maan - het klimaat - de relatie tussen weer, klimaat en - weermetingen 16 17

10 Basisonderwijs alle graden Secundair onderwijs 1 e graad Een beroemde wereldreiziger Een beroemde wereldreiziger is een cd-rom die een hele reeks uitgewerkte lessen bevat over de zwaluw. Voor elke graad zijn aparte activiteiten en lessen uitgewerkt die beantwoorden aan vaardigheden zoals taal, wiskunde, L.O, W.O. Alle uit het werkingsgebied van Regionaal Landschap Groene Corridor kunnen de cd-rom Een beroemde wereldreiziger bestellen. Het gaat om uit de gemeenten Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Meise, Merchtem, Londerzeel, Opwijk, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Zaventem en Zemst. de cd-rom is gratis voor alle uit Noordwest-Brabant Hoe bestellen? Stuur een mailtje naar de NME-medewerker: lise.fivez@rlgc.be of bel naar BBB - Bijzonder biotoop BOS Wanneer is een groep bomen een bos? En welke wezens vinden er hun thuis? Of geloven de leerlingen nog steeds in boze wolven en boskabouters? Een bos is veel meer dan een verzameling bomen. Een bos heeft immers een specifiek microklimaat. En ook de bodem speelt een grote rol. Daardoor vinden veel planten en dieren net daar hun plek. Leerlingen onderzoeken, meten en vergelijken alle facetten van het bos. Wat is bepalend? En wat is de invloed van de mens op dit alles? Stap mee in dit onderzoek en zie door de bomen weer het bos! 2 uur in de omgeving van de school september-oktober / april-juni 18 19

11 Secundair onderwijs 1 e graad Een beroemde wereldreiziger Een beroemde wereldreiziger is een cd-rom die een reeks uitgewerkte lessen bevat over de zwaluw. Alle uit het werkingsgebied van Regionaal Landschap Groene Corridor kunnen de cd-rom Een beroemde wereldreiziger bestellen. Het gaat om uit de gemeenten Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Meise, Merchtem, Londerzeel, Opwijk, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Zaventem en Zemst. de cd-rom is gratis voor alle uit Noordwest-Brabant Hoe bestellen? Stuur een mailtje naar de NME-medewerker: sarie.vanderaa@rlgc.be of bel naar

12 Basisonderwijs 1 e en 2 e graad Klimaatperikelen Elke dag horen we erover in het nieuws! Extreme droogte in Afrika, overstromingen hier in België of stormen in Amerika. Het klimaat lijkt wel op hol geslagen. Wat is er aan de hand? Via proefjes komen leerlingen meer te weten over de klimaatverandering. Ze onderzoeken zelf welke impact zij hebben op de klimaatverandering, maar gaan ook over tot actie, om zo de verandering een halt toe te roepen. afval, energie en mobiliteit 2 uur in de omgeving van de school november-maart of tijdens een projectdag Met behulp van filmmateriaal en proefjes komen leerlingen meer te weten over klimaatbegrippen. - klimaatverandering, wat is dat? - heb ik ook een invloed op het klimaat? Wat is mijn ecologische voetafdruk? - de gevolgen van de klimaatverandering - wat kan ik zelf doen? Kan klimaatshoppen helpen? Of alternatieve energie? 22 23

13 Bijzonder onderwijs Buitenbeentjes! Bijzondere leerlingen verdienen een bijzondere aanpak. Voor leerlingen met een beperking (fysiek en/of mentaal) passen de NME-medewerkers met plezier een bestaande activiteit aan. Samen met de begeleiders stellen ze een leuke activiteit op maat samen. 1,30-2 uur leerlingen uit het buitengewoon onderwijs september-oktober / april-juni 24 25

14 Natuuruitleenkoffers Uitleenkoffers voor het basisonderwijs en secundair onderwijs koffer: Bodemdieren koffer: Leren van Buiten inhoud: vogels beloeren met de verrekijker of bloemen en beestjes bewonderen met de loep. Doe-dingen voor iedereen! doelgroep: 3 e graad basisonderwijs en 1 e graad secundair onderwijs Koffers die u gratis kan ontlenen bij Regionaal Landschap Groene Corridor, Vilvoorde. Ontdekdozen voor het kleuteronderwijs Ontdekdoos kikker inhoud: materiaal om met de allerkleinsten te werken rond het thema kikker. Een grote, levensechte poel is afgebeeld op een vloerkleed en kunt u als rode draad gebruiken voor alle opdrachten uit de koffer: levenscyclus van de kikker, voedsel en woonplaats, vrienden en vijanden van de kikker. Met handpoppen, educatieve puzzel, kikkerspelletjes, vriendenboek en ander leuk materiaal kunt u een hele lesweek rond de kikker uitwerken. doelgroep: kleuters Ontdekdoos paddenstoelen inhoud: materiaal om met de allerkleinsten te werken rond het thema paddenstoelen : liedjes, knutselideeën, voorleesboeken, demonstratiemateriaal en spelletjes. doelgroep: kleuters Ontdekdoos slak inhoud: materiaal om met de allerkleinsten te werken rond het thema slak : kleurplaat, aquariumbak, loeppotten, handpop, slakkenspel, zoekkaart, slakkenglas doelgroep: kleuters Ontdekdoos lieveheersbeestje inhoud: materiaal om met de allerkleinsten te werken rond het thema lieveheersbeestje : voorleesverhaal, handpoppen, zoekkaart, puzzel, vloer-tel-domino-spel, loeppotten doelgroep: kleuters inhoud: kleine diertjes vangen met een insectenzuiger of lepel, waarnemen met een loepepotje en herkennen op een zoekkaart doelgroep: 1 e graad basisonderwijs koffer: weer inhoud: instrumenten om het weer te meten zoals thermometer, pluviometer, anemometer thematische lesbladen doelgroep: 2 e en 3 e graad basisonderwijs koffer: WonderWeb inhoud: in de directe omgeving van de school ontdekt u de verscheidenheid aan dier- en plantensoorten, de relaties tussen gevonden dieren en planten en het belang van die verscheidenheid. doelgroep: 2 e graad basisonderwijs koffer: Biologisch en fysisch wateronderzoek inhoud: door middel van eenvoudige proeven onderzoeken de leerlingen hoe gezond het water is. doelgroep: 3 e graad basisonderwijs koffer: Waar is de boswachter? inhoud: spelmateriaal voor de thema s: bosregels, voedselpiramide, bosgeluiden, bosbeheer, wat doet een boswachter doelgroep: 2 e en 3 e graad basisonderwijs koffer: Biologisch, fysisch en chemisch wateronderzoek inhoud: door middel van eenvoudige proeven onderzoeken de leerlingen hoe gezond het water is. doelgroep: secundair onderwijs Reservatie: marleen.wauters@rlgc.be Tijdstip: hele jaar door, maximaal 2 weken

15 En ook nog Educatief Natuurbeheer In het werkingsgebied van Regionaal Landschap Groene Corridor komen nog veel pareltjes voor. Natuurpunt, partner van RLGC, neemt groepen, die de handen graag actief uit de mouwen steken voor de, met plezier mee op sleeptouw. Bouw mee aan de in het landschap en leer spelenderwijs over de biodiversiteit in de buurt! Educatief Natuurbeheer is een project rond beleving en -beheer. Het doel is om kinderen warm te maken voor : hen terug in contact te brengen (letterlijk!) door beheerwerk en belevingsgerichte opdrachten. - inleiding op school. Je hebt de keuze uit een PowerPoint of het beheerspel. - een actieve dag beheer in een gebied in de buurt van de school - afsluitende ontdekkingstocht Meer informatie via 3 halve dagen leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar In de vorm van een Natuurdag Deluxe ook voor jeugdverenigingen, kinderopvang en bedrijven. een gebied in de buurt van de school Natuurpunt i.s.m. de Provincie Vlaams-Brabant inleiding: Herfst - Werkdag: Winter Wandeling: Voorjaar gratis Reservatie: Educatief Natuurbeheer Vlaams-Brabant robin.verachtert@punt.be Tel

16 De in tijdens de vakantie Is uw organisatie tijdens de vakantie op zoek naar een leuke activiteit voor kinderen tussen 4 en 14 jaar? Wat dacht u van een uitleenkoffer? Met deze rijk gevulde veldwerkkoffers kunt u allerhande onderzoek doen in de, gaande van speuren naar bodemdiertjes of insecten tot het onderzoeken van de waterkwaliteit (meer info onder Natuuruitleenkoffers, blz. 24) Of verkiest u een aantrekkelijke buitenactiviteit voor de invulling van bv. de Grabbel-pas of de speelpleinwerking? Informeer naar de creactiviteit ART d ECO. U kunt deze activiteit reserveren tijdens de vakantieperioden voor een halve of een hele dag. ART d ECO De is het plezantste speelgoed op aarde. En het coolste van al is er altijd en overal! Verzamel spullen uit de in de buurt en ga ermee aan de slag. Schilder of boetseer de ideale wereld, timmer een insectenhotel in elkaar of maak een stop-motion film. Hoe creatiever, hoe leuker! Inhoud, methode en doelstellingen RLGC bedacht een 15-tal creatieve opdrachten. Afhankelijk van beschikbare tijd, seizoen en locatie, stelt de begeleider een interessant pakket samen: - stimuleren van creativiteit - ontdek de met alle zintuigen - doe-dingen voor iedereen een halve of een hele dag kinderen van 6 tot 14 jaar tijdens vakanties 40 euro voor een halve dag, excl. verbruiksmateriaal (max. 20 kinderen per sessie), 70 euro voor een hele dag, excl. verbruiksmateriaal (max. 20 kinderen per sessie) 30 31

17 e informatie Reservatiegegevens NME-activiteiten Start activiteiten: - Buitenactiviteiten: september tot oktober en april tot juni - Binnenactiviteiten: november tot februari Aantal deelnemers: max. 25 personen Prijs: 2 euro per leerling (tenzij anders vermeld) Betaling: via overschrijving Algemene contactgegevens Houtemsesteenweg 23, 1800 Vilvoorde tel fax educatie@rlgc.be Openingsuren Maandag tot vrijdag van 9-12 uur en van uur Een Regionaal Landschap is een regio met een typisch landschap en aantrekkelijke. een organisatie die zich samen met verschillende partners inzet voor het behoud van dit landschap met zijn waarden. Regionaal Landschap Groene Corridor vzw is een samenwerkingsverband tussen de provincie Vlaams-Brabant, het Vlaamse Gewest, de gemeenten Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Meise, Merchtem, Londerzeel, Opwijk, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Wemmel, Zaventem en Zemst, en de verenigingen die actief zijn rond, landbouw, toerisme en jacht

18 HET REGIONAAL LANDSCHAP BEREIKEN Vanaf het station van Vilvoorde: Als u met uw rug naar het station staat, neemt u de eerste straat rechts op het rondpunt (Benoit Hanssenslaan). Loop de straat af tot op het einde en volg rechts (Leuvensesteenweg), de brug onderdoor. Meteen na de brug slaat u links af (de Bavaylei). Hier neemt u de eerste straat rechts (Houtemsesteenweg). RLGC bevindt zich 100m verderop aan uw linkerkant. Een 10-tal minuten te voet. Vanaf de Ring rond Brussel: Afrit Vilvoorde op de E19, richting centrum volgen. Aan het grote ronde punt met de R22, sla u rechts af (Woluwelaan). Aan de tweede lichten slaat u links af (Houtemsesteenweg). Ongeveer één km verderop vindt u RLGC aan uw rechterkant. U kan gratis parkeren op de parking rechts van het gebouw. Gratis met De Lijn naar een NME-activiteit: de -PAS Om een milieu-educatieve bestemming te bereiken kunt u via een gratis -bus- en -trampas verkrijgen. heeft een speciale overeenkomst met de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn. Via deze overeenkomst maakt uw klas GRATIS gebruik van bussen en trams van De Lijn. Meer info: of via de -begeleiders: mos@vlaamsbrabant.be voor het kleuter en lager onderwijs of mos.secundair@vlaamsbrabant.be voor het secundair onderwijs

19 NME in de provincie Provinciedomein Halve Maan NME-medewerkers in de provinciedomeinen: Provinciedomein Halve Maan Erik Spiessens en Trui De Gersem, tel of Provinciedomein Huizingen Regionaal Landschap Groene Corridor Provinciedomein Kessel-Lo Provinciedomein Het Vinne Provinciedomein Huizingen Lieven Decrick tel Provinciedomein Kessel-Lo Sven Goethals, tel Provinciedomein Het Vinne Zoutleeuw Beatrijs Maesen, tel Regionaal Landschap Groene Corridor (RLGC) Lise Fivez en Sarie Van der Aa, tel De Paddenbroek Katelijne Aelen, tel Zoniënwoud Mia Brankaer, tel

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2018-2019 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Secundair onderwijs 17 Buitengewoon

Nadere informatie

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2017-2018 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Alle graden 18 Secundair onderwijs

Nadere informatie

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2017-2018 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Alle graden 18 Secundair onderwijs

Nadere informatie

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod Regionaal Landschap Groene Corridor Noordwest-Brabant NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2018-2019 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Secundair onderwijs 17 Buitengewoon

Nadere informatie

Regionaal Landschap Brabantse Kouters NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

Regionaal Landschap Brabantse Kouters NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod Regionaal Landschap Brabantse Kouters NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2019-2020 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Secundair onderwijs 20 Buitengewoon onderwijs

Nadere informatie

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN BASISONDERWIJS

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN BASISONDERWIJS ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN BASISONDERWIJS OP STAP MET TRUISJE DE BOSMUIS VERNIEUWD! EXPLORER De kleuters leren de leefwereld van een bosmuis kennen: uiterlijke

Nadere informatie

2 de, 3 de graad. 3 de graad

2 de, 3 de graad. 3 de graad Aan klassen van het basisonderwijs bieden wij een ruim aanbod aan natuureducatieve activiteiten. Alle zijn erop gericht de leerlingen op een speelse wijze actief en onderzoekend aan het werk te zetten.

Nadere informatie

PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017

PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017 PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Alle graden 14 Secundair onderwijs 16 Recreatie in het domein

Nadere informatie

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS EEN BOS, MEER DAN BOMEN ALLEEN VERNIEUWD! De leerlingen vergelijken twee bostypes die opmerkelijke verschillen

Nadere informatie

Voel je ook de lentekriebels en heb je zin om er met je klas op uit te trekken?

Voel je ook de lentekriebels en heb je zin om er met je klas op uit te trekken? December 2010 - Januari 2011 Beste directeur, Beste leerkracht, Voel je ook de lentekriebels en heb je zin om er met je klas op uit te trekken? Het programma in bijlage biedt je alvast inspiratie voor

Nadere informatie

Maand van het Bos. 24 september 26 oktober 2007

Maand van het Bos. 24 september 26 oktober 2007 Maand van het Bos Ieper Heuvelland Poperinge Zonnebeke Mesen - Vleteren 24 september 26 oktober 2007 Speciaal voor de lagere scholen van Ieper wordt in de herfstperiode een Maand van het Bos PROGRAMMA

Nadere informatie

Aanbod NME voorjaar 2014

Aanbod NME voorjaar 2014 Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel

Nadere informatie

milieu- en natuureducatie

milieu- en natuureducatie algemene informatie milieu- en natuureducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) 09 210 32 72 NEC Waterrijk Verlorenbroodstraat 106 A 9820 Merelbeke Praktische info De lessen vinden plaats

Nadere informatie

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS

ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS ONTRAFEL MET JE KLAS DE VELE GEHEIMEN VAN DE NATUUR! EDUCATIEVE PROJECTEN SECUNDAIR ONDERWIJS EEN BOS, MEER DAN BOMEN ALLEEN VERNIEUWD! De leerlingen vergelijken twee bostypes die opmerkelijke verschillen

Nadere informatie

milieu- en natuureducatie

milieu- en natuureducatie algemene informatie milieu- en natuureducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) 09 210 32 72 NEC Waterrijk Verlorenbroodstraat 106 A 9820 Praktische info De lessen vinden plaats op weekdagen

Nadere informatie

Aanbod Maand van het bos 2009

Aanbod Maand van het bos 2009 Aanbod Maand van het bos 2009 van 21 september tot 30 oktober voor het lager onderwijs IN DE KIJKER Bos vol geheimen. 4 tot 7 jaar van september t.e.m. december Hé Watt-je! 3 graad van december 2009 t.e.m.

Nadere informatie

NME-leerroute Kabouters in het Westerpark

NME-leerroute Kabouters in het Westerpark NME-leerroute Kabouters in het Westerpark 1 Groep Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen In het Westerpark woont een kaboutervolk. Dat weten niet zoveel mensen, maar voor deze ene keer hebben

Nadere informatie

Aanbod N.M.E. in Het Groene Woud

Aanbod N.M.E. in Het Groene Woud Aanbod N.M.E. in Het Groene Woud 1. Paddenstoelen/ Herfstsafari In de herfst voor de groepen 1 Tot in de vorige eeuw werden paddenstoelen gezien als geheimzinnige, duivelse wezens. Ze verschenen plotseling,

Nadere informatie

Van 14 tot 21 oktober 2018 is het weer zover: het Agentschap voor Natuur & Bos organiseert de week van het bos.

Van 14 tot 21 oktober 2018 is het weer zover: het Agentschap voor Natuur & Bos organiseert de week van het bos. Beste directeur, Beste leerkracht, Van 14 tot 21 oktober 2018 is het weer zover: het Agentschap voor Natuur & Bos organiseert de week van het bos. Tijdens de Week van het Bos willen we iedereen het bos

Nadere informatie

NATUUROUDERS. Wat kunnen de natuurouders voor uw school doen?

NATUUROUDERS. Wat kunnen de natuurouders voor uw school doen? NATUUROUDERS Wat kunnen de natuurouders voor uw school doen? In 2012 hebben een 10-tal vrijwilligers van de gemeente Kruibeke een opleiding gevolgd. De lessen werden gegeven door een lesgever van de provincie.

Nadere informatie

Sportdagen. Sport- en natuurdagen @ Schulensmeer. Het kan allemaal!

Sportdagen. Sport- en natuurdagen @ Schulensmeer. Het kan allemaal! Opdrachthoudende Vereniging Schulensmeer Demerstraat 60-3560 LUMMEN www.schulens-meer.be Sport- en natuurdagen @ Schulensmeer Een volledig aangepast programma op maat van de leerlingen! Sporten zowel op

Nadere informatie

Lang leve de buitenkids!

Lang leve de buitenkids! Contact Bezoekerscentrum Oisterwijk Natuurmonumenten van Tienhovenlaan 5 5062 SK Oisterwijk Tel. 013-5231800 @ i bc.oisterwijk@natuurmonumenten.nl www.natuurmonumenten.nl facebook.com/natuurmonumenten

Nadere informatie

Zoek de verschillen een ontdekkingsreis op de Brunssummerheide (groepen 7 en 8) Praktische informatie. Beste directie, leerkrachten en ouders,

Zoek de verschillen een ontdekkingsreis op de Brunssummerheide (groepen 7 en 8) Praktische informatie. Beste directie, leerkrachten en ouders, Beste directie, leerkrachten en ouders, Het nieuwe scholenprogramma met avontuurlijke buitenprogramma s voor basisschoolleerlingen is klaar! Jullie kunnen kiezen uit activiteiten die met begeleiding vanuit

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Natuur en milieueducatie

Natuur en milieueducatie algemene informatie Natuur en milieueducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) Praktische info 09 210 32 72 NEC Waterrijk De lessen vinden plaats tijdens weekdagen in de voormiddag tussen

Nadere informatie

provinciedomein het vinne Natuur en milieu: educatief aanbod 2015-2016

provinciedomein het vinne Natuur en milieu: educatief aanbod 2015-2016 provinciedomein het vinne NME-Activiteiten Natuur en milieu: educatief aanbod 2015-2016 inhoud Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Basisonderwijs/Secundair onderwijs 24 Secundair onderwijs

Nadere informatie

PROVINCIEDOMEIN HET VINNE NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017

PROVINCIEDOMEIN HET VINNE NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017 PROVINCIEDOMEIN HET VINNE NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2016-2017 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Basisonderwijs/Secundair onderwijs 12 Secundair onderwijs

Nadere informatie

Winterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013

Winterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013 uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers

Nadere informatie

Blijde Wei. Lesaanbod

Blijde Wei. Lesaanbod Lesaanbod 2018-2019 Blijde Wei Les *Schooltuinieren loopt door van februari 2019 tot oktober 2019 Gratis les Iedere groep mag zich 1x inschrijven voor een gratis les. Ieder kind mag in zijn basisschoolperiode

Nadere informatie

Leren hoe het werkt (begrijpen)

Leren hoe het werkt (begrijpen) Afval (inhoudelijke focus) () Kleine beestjes Angst wegnemen Afval sorteren Cirkels Paddenstoelen Afvalgedrag waarnemen Kleine beestjes en wat eten ze? Afvalgedrag Afvalscheiding Wat leeft er in de composthoop?

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

Themawandeling Herfst

Themawandeling Herfst Themawandeling Herfst Leerdoelen: De leerlingen tonen respect voor de natuur De leerlingen kunnen enkele typische herfstverschijnselen uit het bos verklaren De leerlingen kunnen op een aangepaste manier

Nadere informatie

onontbeerlijk. En zijn het nu planten of toch niet? De les is aangepast aan het niveau van de verschillende groepen.

onontbeerlijk. En zijn het nu planten of toch niet? De les is aangepast aan het niveau van de verschillende groepen. N.M.E. LESSEN 1. Paddenstoelen/ Herfstsafari@ In de herfst voor de groepen 1 t/m 8. Tot in de vorige eeuw werden paddenstoelen gezien als geheimzinnige, duivelse wezens. Ze verschenen plotseling, hadden

Nadere informatie

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende

Nadere informatie

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen...

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen... 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Doelgroep...4 2. Relatieschema...4 3. Opzet van de lescyclus...5 3.1. Algemeen doel...5 3.2. De doelstellingen...5 4. Relatie met de kerndoelen...6 5. Voorbereidende activiteit

Nadere informatie

Nieuwsbrief uit de schatkist van de Taborschool. 1 september 17 oktober 2008

Nieuwsbrief uit de schatkist van de Taborschool. 1 september 17 oktober 2008 Nieuwsbrief uit de schatkist van de Taborschool. 1 september 17 oktober 2008 WELKOM ALLEMAAL! Blind Vertrouwen Evenwaardig Op maandag 1 september begonnen we er weer aan. Van harte welkom aan alle kinderen,

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

Aanbod educatief materiaal

Aanbod educatief materiaal Aanbod educatief materiaal DIENST MILIEU WEVELGEM Energiemeter Boskoffer Kaboutercaddy Recyclagekoffer Boomgaardkoffer Compostkoffer Landschapskoffer Boeboekstas Mister Jekkes spel Spelbord zwerfvuilrapport

Nadere informatie

Overzicht educatieve pakketten

Overzicht educatieve pakketten 1 Kasteel Wijnendale & Wijnendalebos Natuureducatieve pakketten Bezoek Kasteel Wijnendale en Wijnendalebos met je klas. Maak kennis met de natuur Toerisme Torhout Ravenhofstraat 5 8820 Torhout 050 22 07

Nadere informatie

Lang leve de buitenkids!

Lang leve de buitenkids! Contact Bezoekerscentrum Oisterwijk Natuurmonumenten Van Tienhovenlaan 4 5062 SK Oisterwijk Tel. (013) 591 5000 @ bc.oisterwijk@natuurmonumenten.nl i www.natuurmonumenten.nl facebook.com/natuurmonumenten

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Herfst

Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten

Nadere informatie

Winterslaap. groep 5/6

Winterslaap. groep 5/6 Winterslaap groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers 8 Werkblad winterslaap 15 Schrijf je eigen e-boek 16

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal

Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal MEC Roosendaal Coördinatoren: Maggy van den Aker en Michèle Knippenberg info@mecroosendaal.nl 1/14 INLEIDING Natuur en milieu educatie (NME)

Nadere informatie

INSECTEN. werkboekje

INSECTEN. werkboekje INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen

Nadere informatie

INFO educatief programma

INFO educatief programma Stad Mechelen INFO educatief programma VOOR SCHOLEN EN PARTICULIEREN Domein Tivoli - Kinderboerderij 1-1-2014 Openingsuren Het domein is alle dagen open van 7.30 u tot zonsondergang. De kinderboerderij

Nadere informatie

Groep: 1-2 Lesduur: ± 1 uur Periode: september - oktober (Heksenpad) en april - juni Dora- en Diegopad

Groep: 1-2 Lesduur: ± 1 uur Periode: september - oktober (Heksenpad) en april - juni Dora- en Diegopad OMSCHRIJVING LESSEN Dora- en Diegopad / Heksenpad Groep: 1-2 Lesduur: ± 1 uur Periode: september - oktober (Heksenpad) en april - juni Dora- en Diegopad In het voorjaar en de zomer wijzen Dora en Diego

Nadere informatie

Blijde Wei. Lesaanbod 2016-2017

Blijde Wei. Lesaanbod 2016-2017 Lesaanbod 2016-2017 Blijde Wei Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X Kleine Beestjes 1/2 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X X Huisdieren 3/4 X X Amfibieën

Nadere informatie

Kooi. Lesaanbod

Kooi. Lesaanbod Lesaanbod 2016-2017 Kooi Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Beestenboel 1/2 X X Wauw, t leeft 1/2 X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X Huisdieren 3/4 X X Uitvogelen 5/6 X X Knaagdieren

Nadere informatie

1. Doelgroep. 2. Relatieschema. Vogels. Reiger. Eend. Knobbelzwaan. Uil Kievit. Merel. Halsbandparkiet. Duif. Kraai. Meeuw. Woonomgeving: Voedsel:

1. Doelgroep. 2. Relatieschema. Vogels. Reiger. Eend. Knobbelzwaan. Uil Kievit. Merel. Halsbandparkiet. Duif. Kraai. Meeuw. Woonomgeving: Voedsel: 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...

Nadere informatie

Rivierenhof. Ontdekkingstocht voor gezinnen

Rivierenhof. Ontdekkingstocht voor gezinnen Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen t pech s e d e i k k a j T e lente ontdekt d INLEIDING TJAKKIE LENTE Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen

Nadere informatie

Het Vianderdomein werd in 2016 vernieuwd en kreeg een prachtige educatieve buitenklas.

Het Vianderdomein werd in 2016 vernieuwd en kreeg een prachtige educatieve buitenklas. Educatief buitenklas je Viander d o mein EEN WOORDJE UITLEG Het Vianderdomein werd in 2016 vernieuwd en kreeg een prachtige educatieve buitenklas. Ideaal om met de leerlingen naar buiten te gaan in een

Nadere informatie

NATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD

NATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD NATUUR- EN MILIEU EDUCATIE ZWIJNDRECHTSE WAARD Natuuractiviteiten voor Basisscholen 2015/2016 Inhoud Algemeen Extra aandachtspunten Natuuractiviteiten 2015/2016 Slecht weer beslissing Dagdelen natuuractiviteiten

Nadere informatie

Scholenprogramma

Scholenprogramma 1 De school is verantwoordelijk voor: Goede en voldoende begeleiding; Het ordelijk verlopen van de activiteit; Geschikte kleding voor de leerlingen (stevige schoenen, regenpak); Opruimen/meenemen van eigen

Nadere informatie

Natuur en milieueducatie

Natuur en milieueducatie algemene informatie Natuur en milieueducatie contact: adres: Natuur Educatief Centrum (NEC) Praktische info 09 210 32 72 NEC Waterrijk De lessen vinden plaats tijdens weekdagen in de voormiddag tussen

Nadere informatie

MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST. - Altijd iets te beleven -

MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST. - Altijd iets te beleven - MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST - Altijd iets te beleven - Waar groeien de groenten? Hoe worden aardappelen bewaard? Wat betekent duurzame voeding? Hoeveel melk geeft een koe? En wat is de rol

Nadere informatie

Natuuractiviteiten voor Basisscholen 2013 / 2014

Natuuractiviteiten voor Basisscholen 2013 / 2014 Stichting Natuur & Landschap Zwijndrechtse Waard (SN&LZW) zet zich in voor behoud en verbetering en duurzaamheid van Natuur en Landschap in de Zwijndrechtse Waard. De IVN-schoolgidsen verzorgen natuur-

Nadere informatie

Natuurouders. Wat kunnen wij doen voor uw school?

Natuurouders. Wat kunnen wij doen voor uw school? Natuurouders Wat kunnen wij doen voor uw school? In 2012 hebben een 10-tal vrijwilligers van de gemeente Kruibeke een opleiding gevolgd en het diploma behaald van natuurouder. De bedoeling is dat de natuurouders

Nadere informatie

Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6

Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht Groep 5 en 6 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Leskist THEMA-handleiding Een weekend in de provincie Utrecht

Nadere informatie

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Land Art. Samenvatting: Leerdoel: Uitgewerkte activiteit:

Land Art. Samenvatting: Leerdoel: Uitgewerkte activiteit: Land Art Meeste mogelijkheden met kleur, maar in principe mogelijk in elk seizoen. Afhankelijk van het ontwerp Themawandeling Herfst Samenvatting: Voor kunstenaars en knutselaars biedt het bos een schat

Nadere informatie

Aanbod NME schooljaar 2015/2016

Aanbod NME schooljaar 2015/2016 Aanbod NME schooljaar 2015/2016 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam is een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder

Nadere informatie

PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod

PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN. Natuur en milieu: educatief aanbod PROVINCIEDOMEIN KESSEL-LO NME-ACTIVITEITEN Natuur en milieu: educatief aanbod 2017-2018 INHOUD Voorwoord 3 NME-activiteiten 4 Basisonderwijs 4 Alle graden 14 Secundair onderwijs 16 Recreatie in het domein

Nadere informatie

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer

Nadere informatie

Primair Onderwijs Gemeente Lingewaard

Primair Onderwijs Gemeente Lingewaard Programma natuur educatie 2012-2013 Primair Onderwijs Gemeente Lingewaard Centrale locatie Dijkmagazijn Waaldijk 4 6681 KH Bemmel Postadres: Meander 58 6681TE Bemmel secretaris@lingewaardnatuurlijk.nl

Nadere informatie

Natuur, Buiten Activiteit:

Natuur, Buiten Activiteit: Natuur, Buiten Activiteit: Doelgroep: middenbouw (groep 4, 5 en 6) Doel van de activiteit: - De kinderen worden bewust van de herfst en zijn veranderingen. - De kinderen leren over de onderdelen van bladeren

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Natuurmonumenten Nieuwkoopse Plassen... 3. Schoolreisjes en excursies. Programma voor groep 1+2...5. Programma voor groep 3+4...

Inhoudsopgave. Natuurmonumenten Nieuwkoopse Plassen... 3. Schoolreisjes en excursies. Programma voor groep 1+2...5. Programma voor groep 3+4... Inhoudsopgave Natuurmonumenten Nieuwkoopse Plassen..... 3 Schoolreisjes en excursies..... 4 Programma voor groep 1+2......5 Programma voor groep 3+4......6 Programma voor groep 5+6..7 Programma voor groep

Nadere informatie

Sport- en themasportdagen. schooljaar 2014-2015. www.sportyvzw.be

Sport- en themasportdagen. schooljaar 2014-2015. www.sportyvzw.be Sport- en themasportdagen schooljaar 2014-2015 www.sportyvzw.be Wie zijn wij? Sporty Sportief is erkend als sportvereniging door stad Leuven. Tijdens het schooljaar organiseren wij naast heel wat sportdagen

Nadere informatie

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:

Nadere informatie

Creatieve Begeleiding

Creatieve Begeleiding Creatieve Begeleiding voor bijzondere kinderen met liefdevolle aandacht voor de belevingswereld en behoefte van uw kind www.brani.nl Creatieve begeleiding met liefdevolle aandacht voor de belevingswereld

Nadere informatie

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel

Nadere informatie

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,

Nadere informatie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie groen in de stad BIOTOOPWANDELING natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 MO 01 Gewoon doen Deze wandeling met een biotooptas is ontwikkeld door het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen, Milieudienst

Nadere informatie

Les groep aug. sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli

Les groep aug. sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Lesaanbod 2015-2016 De Blijde Wei Les groep aug. sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een pannenkoek* 1/2 X X X Wauw, het leeft** 1/2 X X X Ganzenspel* 1/2 X X X Froeteltuin 1/2 LF!

Nadere informatie

De Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders

De Veluwe Opdrachten en Overzichten voor begeleiders De Opdrachten en Overzichten voor begeleiders Inhoud van de map ALGEMEEN Over Woordvoerders van de natuur Over de opdrachten en voorbereiding Praktisch: 2 vormen van begeleiden Overzicht opdrachten per

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten

Nadere informatie

Lang leve de buitenkids!

Lang leve de buitenkids! Contact Bezoekerscentrum Oisterwijk Natuurmonumenten Van Tienhovenlaan 4 5062 SK Oisterwijk Tel. (013) 591 5000 @ bcoisterwijk@natuurmonumenten.nl i www.natuurmonumenten.nl/bcoisterwijk facebook.com/natuurmonumenten

Nadere informatie

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Tijdens deze wandeling ontdekken we meer over de bijen, kleine maar belangrijke inwoners van de stad.

Nadere informatie

Lang leve de buitenkids!

Lang leve de buitenkids! Contact Bezoekerscentrum Oisterwijk Natuurmonumenten Van Tienhovenlaan 4 5062 SK Oisterwijk Tel. (013) 591 5000 @ bc.oisterwijk@natuurmonumenten.nl i www.natuurmonumenten.nl/bcoisterwijk facebook.com/oisterwijksebossenenvennen

Nadere informatie

Rivierenhof. Handleiding. Opgesteld door de domeinwachters. >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar. Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst

Rivierenhof. Handleiding. Opgesteld door de domeinwachters. >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar. Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst Rivierenhof Handleiding Opgesteld door de domeinwachters >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst INLEIDING Het zelf -doe pakket bestaat uit een bewegwijzerde

Nadere informatie

Onderbouw. Ontdektocht Jonge dieren op Zorgvrij. Speurtocht Op handen en voeten. Op schoolreisje naar Zorgvrij

Onderbouw. Ontdektocht Jonge dieren op Zorgvrij. Speurtocht Op handen en voeten. Op schoolreisje naar Zorgvrij Onderbouw Ontdektocht Jonge dieren op Zorgvrij Onderwerp In deze tijd zijn er op Zorgvrij veel jonge dieren. De kinderen kunnen met de begeleiders (zelf voor de begeleiding zorgen a.u.b!) gebruik maken

Nadere informatie

quick. wins. In de Vlaamse Rand

quick. wins. In de Vlaamse Rand 2012-2013 quick wins In de Vlaamse Rand Voorwoord Colofon De brochure Quickwins Vlaamse Rand is een uitgave van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), februari 2013 Opmaak, illustraties en redactie VLM Verantwoordelijke

Nadere informatie

Programma Natuur Avonturen

Programma Natuur Avonturen Programma Natuur Avonturen voor basisscholen Landgoed De Hoevens Alphen/Goirle i.s.m. Scholenwerkgroep IVN Tilburg Algemene informatie Landgoed De Hoevens Coördinator natuureducatie: Fran Husstege Bezoekadres:

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

Aanbod educatieve activiteiten: Voor reservaties eerst secreateriaat contacteren: tivoli@mechelen.be

Aanbod educatieve activiteiten: Voor reservaties eerst secreateriaat contacteren: tivoli@mechelen.be Domein Tivoli Volwassenen Nieuws Workshops Praktische informatie Kinderboerderij Educatieve wandelingen Domein Tivoli, educatieve activiteiten Aanbod educatieve activiteiten: Voor reservaties eerst secreateriaat

Nadere informatie

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Benodigde materialen Knuffels of plaatjes van: een vos een konijn een eekhoorn een egel 4 etensborden 4 (linnen) tasjes

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Lente

Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit de Jeugherberg van Malmedy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit MASSEMBRE 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen Bijlage

Nadere informatie

Doe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6

Doe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij

Nadere informatie

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht De omgeving met andere ogen bekeken Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtenbladen pen

Nadere informatie

Lang leve de buitenkids!

Lang leve de buitenkids! Contact Natuurmonumenten Schaapskooiweg 99 6414 EL HEERLEN Tel. 045-563 03 55 @ bc.brunssummerheide@natuurmonumenten.nl i www.natuurmonumenten.nl f facebook.com/brunssummerheide Openingstijden Het bezoekerscentrum

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten

Nadere informatie

Aanbod NME schooljaar 2014/2015

Aanbod NME schooljaar 2014/2015 Aanbod NME schooljaar 2014/2015 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam is een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder

Nadere informatie