Binnen het overheidsapparaat Toetsing van beslissingen van de regering door de Integriteitskamer,

Transcriptie

1 Zijne Excellentie Gouverneur van Aruba dhr. Alfonso Boekhoudt De voorzitter van de Staten Leden van de Staten Collega Ministers Genodigden uit Nederland, Curacao en Aruba Geachte dames en heren Welkom bij deze conferentie over het zeer belangrijke thema integriteit. Het is vandaag exact een jaar geleden dat wij begonnen waren met de formatieprocedure voor een nieuw kabinet. Vanaf dat moment al was integriteit een van de speerpunten. Eigenlijk eerder al. reeds in het jaar 2014 heb ik een nota opgesteld Integriteit, het juiste doen, ook als niemand kijkt. Toen was ik nog lid van de Staten van Aruba, in de oppostitie, en het doel was om het thema integriteit bespreekbaar te maken. Ik wil even stilstaan bij het fenomeen van integriteitsschendingen, waar ook ons dushi Aruba mee geteisterd werd. Maar het is echt niet een probleem van Aruba alleen. Een arubaanse student European law in Maastricht, Brian, die interesse heeft getoond in het integriteitstraject in Aruba, heeft mij geholpen om een lijst te maken van integriteitsschendingen van politici in de afgelopen jaren. In 1 uur tijd research had hij een lijst samengesteld van maar liefst 22 gevallen van alle continenten op aarde. De meeste integriteitsschendingen betroffen: - Corruptie, financieel wanbeheer, gebruik van publieke fondsen voor prive aangelegenheden en fraude met credit cards - Sexueel wangedrag, prostitutie en pedofilie - Interferentie met verkiezingsuitslagen - Mensen rechten - Intrekking van een dotoraal titel, vanwege plagiaat (Duitsland!) Het is dus echt niet een probleem die wij alleen in Aruba zien. Maar niets weerhoudt ons om ervoor te zorgen dat integriteitsschendingen nooit meer in Aruba voorkomen. en daarom zijn wij hier.

2 Op deze datum, een jaar geleden, 17 oktober 2017, hebben de politieke partijen MEP POR en RED een principe formatie accoord ondertekend, waarbij Integriteit reeds als een van de speerpunten werd vermeld. In de maand daarna is onderhandeld over een formatie accoord. Over enkele politiek gevoelige punten is uitgebreid onderhandeld, echter over het thema integriteit niet. Daarover moest weinig gezegd worden. Er was daarover meteen comsensus. Een maand later 17 november 2017, werd het kabinet Wever-Croes beedigd, en in het accoord welke leidde tot het Regeerprogramma, Hunto Pa Aruba, (Samen voor Aruba) luidde Hoofdstuk 1: goed bestuur, integriteit en transparantie. Integriteit werd daarbij als beleidspunt nummer 1 genoemd. Waarom? Omdat de bewoners van ons eiland het vertrouwen kwijt waren in de politiek en in de regering. Omdat integriteitsschendingen te vaak werden goed gepraat. Omdat te vaak de andere kant werd gekeken, als het betrof integriteitschendingen. Omdat degenen die wel integer gedrag binnen het overheidsapparaat nastreefden, daarin niet gesteund werden. Om deze redenen, en nog vele andere redenen was er consensus dat het thema integriteit nu wel centraal moest staan. De visie van ons kabinet v.w.b. het thema integriteit dient op drie niveau s gestalte te krijgen: 1. Binnen het overheidsapparaat, te beginnen met het instellen van een Bureau Integriteit, met als taak het bewustwordingsproces in gang te brengen, en het bewaken van de integriteit binnen de overheids- en semi overheidsdiensten, tot aan de ministers toe 2. Toetsing van beslissingen van de regering door de Integriteitskamer, zoals bij openbare aanbestedingen 3. Invoeren van een uniforme corporate governance code voor de overheidsentiteiten.

3 Om deze visie te realiseren heb al in de eerste maanden van 2018 een commissie ingesteld bestaande uit de PG, het DRH, de VDA en de CAD. Ik zit deze werkgroep voor. Er is inmiddels vooruitgang geboekt. Het Bureau Integriteit Aruba is per 1 oktober ingesteld, en mw. Amalin Flanegin, met wie jullie zo direct kennis zullen maken, is aangesteld als kwartiermaker, d.i. degene die belast is met het opzetten van het bureau. Daarnaast is besloten dat er met spoed gewerkt moest worden aan wetgeving om dit proces te ondersteunen. De Staten van Aruba hebben een aantal initiatiefwetsontwerpen opgesteld, zoals de Lv Integriteit ministers en statenleden, de Lv financiering politieke partijen, de lv Ombudsman. Er moet nog een goede klokkenluidersregeling worden opgesteld, en het Bureau Integriteit Aruba moet wettelijk ingekaderd worden. Aan de Raad van Advies is gevraagd om advies te geven over de procedure van totstandkoming van de Integriteitskamer, en aan de commissie versterking democratisch bestel is verzocht dit verder uit te werken. Voor wat betreft het derde niveau, de overheidsentiteiten kan ik melden dat er gestart is met het inventariseren van de verschillende corporate governance codes, met het doel om deze zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen en waar nodig, om rekening te houden met de bijzondere eigenschappen van elk bedrijf. Het doel is om te komen tot een landsverordening corporate governance. Daarnaast moet in de komende maanden een orgaan worden ingesteld belast met het Toezicht en de Normering van Overheidsentiteiten : een onafhankelijk advies- en toezichtsorgaan dat de overheid gevraagd en ongevraagd advies geeft en toezicht houdt op verschillende gebieden betreffende de overheidsentiteiten, en ook betreffende de benoeming en ontslag van leden in de verschillende raden van de entiteiten. Het is ons niet gelukt om binnen een jaar alles op rails te krijgen, er waren immers andere prioriteiten die de urgente aandacht nodig hadden, zoals Aruba uit de gevarenzone van de financiele afgrond, te zetten, en om een andere aanwijzing of KB vanuit Nederland te vermijden. Het lijkt erop dat dit is gelukt.

4 Nu dat afspraken zijn gemaakt over de financien van Aruba, is de aandacht gericht op het realiseren van de doelstellingen op het gebied van integriteit. En daarom zijn wij vandaag hier. Om er samen over te praten en over te brainstormen. Omdat wij integriteit belangrijk vinden en omdat wij willen dat u dit ook zo voelt. Een aantal van u heeft mij in de afgelopen weken laten weten nu opgelucht te zijn, want nu kan niet integer gedrag wel worden aangepakt, en integer gedrag kan nu wel worden beloond. Hopelijk lukt het ons vandaag iedereen aan te steken met dit positief gevoel. Er liggen natuurlijk wel risico s vóór ons. Die moeten we ook onderkennen, willen we het integriteitstraject met success doorlopen. Een van de risico s is het gevaar om te snel handelingen te categoriseren als niet integer gedrag, als corruptie. Ik breng hierbij in herinnering een rechterlijke uitspraak van enkele maanden geleden, waarbij de rechter heeft geoordeeld dat corruptie een soort containerbegrip is geworden. Een containerbegrip is een term die hoe vaker hij wordt gebruikt, steeds verder wordt uitgehold, en dus een leeg begrip wordt. Niet elk afwijkend gedrag is niet integer gedrag. Laten we zuinig zijn met deze term, en de term daadwerkelijk gebruiken bij echte integriteitsschendingen. Alleen op deze wijze zullen we voorkomen dat ooit in de toekomst een rechter het begrip corruptie of integriteit als een containerbegrip interpreteert. Dames en heren, ik heb voldoende gesproken voor vandaag. Rest mij om een woord van dank te uiten aan degenen die deze conferentie mogelijk hebben gemaakt. aan zijne excellentie de Gouverneur van Aruba voor uw aanwezigheid en uw steun in dit traject, aan de directeur en het team van Departamento di Recurso Humano, aan het team va Futura Lab, onze innovatie team en aan mw. Starke van mijn ministerie, aan dhr. Alain Hoekstra die speciaal vanuit Nederland is gekomen om ons hierin bij te staan, en aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken,

5 aan mw. Amalin Flanegin die de verantwoordelijkheid op zich heeft genomen om het bureau in te stellen, en aan de Centrale Bank om mw. Flanegin beschikbaar te stellen, aan de leden van de klankbordgroep integriteit, de PG, de directeur DRH, de directeur VDA, het hoofd CAD, En in het bijzonder u allen, dames en heren, voor uw aanwezigheid, voor uw inzet en uw commitment om dit integriteitstraject in te slaan. Hartelijk bedankt. Dit is een historisch moment, wij schrijven vandaag een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van ons land. Laat je altijd leiden door integriteit, het juiste doen ook als niemand kijkt. Ik verklaar hiermee de conferentie Leiderschap en Integtriteit, GEOPEND

6