inhoud 1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom? 4. Hoe?

Transcriptie

1 Biologische agentia

2 inhoud 1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom? 4. Hoe? 2

3 3 Wat?

4 De definitie Biologische agentia: (art. 3.) 1 "biologische agentia": micro-organismen, met inbegrip van die welke genetisch zijn gemodificeerd, celculturen en menselijke endoparasieten die een infectie, allergie of intoxicatie kunnen veroorzaken; 2 "micro-organisme": een al dan niet cellulaire microbiologische entiteit, met het vermogen van replicatie of overdracht van genetisch materiaal; 3 "celcultuur": het resultaat van het in vitro kweken van cellen afkomstig van meercellige organismen. 4

5 De vertaling van de definitie Biologische agentia: (art. 3.) Levende organismen (dier, plant, bacterie, schimmel, ) Niet levende organismen (virussen, infectieuse eiwitten) Genetisch gemodificeerde organismen Materiaal afkomstig van bovenstaanden (endotoxines, mycotoxines, exotoxines, stof, ) 5

6 Nog niet duidelijk? Levende wezens Niet levend Afkomstig van voorgaande Botunline toxine 6

7 Gevolg voor de mens Infectie: vermenigvuldiging van het agens in het lichaam Toxische reactie Exotoxine (vooral grampositieve bacteriën) voorbeeld: tetanus, botulisme Endotoxine (vooral gramnegatieve bacteriën; stoffen afkomstig van de celwand van dode bacteriën): droge hoest, kortademigheid, koorts Mycotoxines (afkomstig van schimmels) ochratoxine (graan, nieren) alkaloiden (koren, spierkrampen) Allergische reactie: astma, rhinitis, extrinsieke allergische alveolitis, eczema Kanker: aflatoxine, HIV, HBV, HCV, EBV, HPV, Reprotoxiciteit: rubella, toxoplasmose, CMV, Zika 7 Bron: Fedris, 2017

8 8

9 Gevolgen voor de mens Zeer afhankelijk van de gastheer Poliovirus (kinderverlamming) % : onmerkbare infectie 4 8 % : griep 1 2 % : meningitis 10 dagen Minder dan 1 % : acute verlammingen Hepatitis B virus Onopgemerkt Geelzucht Chronische hepatitis Levercirrhose Leverkanker 9

10 Gevolg voor de mens 10 Bron: Fedris, 2017

11 Gevolg voor de mens 11 Bron: Kiza Beroepsziekten Nederland

12 12

13 13 Waar?

14 14 Enkel in het lab?

15 Sectoren Landbouw Voeding Gezondheidszorg Tandarts dierenarts Leerkrachten Afvalverwerking + -ophaling Politie en eerste hulp verleners Visserij Wasmiddelen producenten waterzuivering 15

16 16 Bron: Arbo kennisdossier

17 17

18 18

19 19

20 ? Gecombineerde oorzaak: Pontiac Koorts (Legionella Bozemanii) ODTS (Endotoxines) 20

21 Waar? Risicoanalyse en maatregelen verplicht in: Contact met dieren of producten van dierlijke oorsprong Landbouw Voedingsindustrie Vuilverwerkingsbedrijven Installaties voor afvalwaterzuivering Gezondheidszorg en isolatie- en post-mortem eenheden Klinische, veterinaire en diagnoselaboratoria, met uitsluiting van microbiologische diagnoselaboratoria Sociale hulp, noodhulp en strafinrichtingen (kinderopvang, kleuterschool en kuispersoneel ontbreken) 21

22 Waar? Mogelijks contact bij Doelbewust contact (vb celkweken, onderzoek, ) een risico op prikongevallen / bijtongevallen contact met (overleden) mensen / dieren contact met onbewerkte dierlijke of plantaardige voeding contact met organisch of dierlijk afval contact met de bodem contact met ongerepte natuur het wassen van linnen van verzorgingsinstellingen 22

23 23 Waarom?

24 24

25 25 Inhoud Toepassingsgebied en definities Risicoanalyse Lijst van blootgestelde werknemers Algemene preventiemaatregelen Bijzondere preventiemaatregelen Gebruik van scherpe medische instrumenten in de gezondheidssector Contact met voedingswaren Hygiënische maatregelen Opleiding en voorlichting van de werknemers Maatregelen inzake informatie voor specifiek situaties Gezondheidstoezicht Inentingen Informatie en kennisgeving aan de inspectie Bijlage 1 Lijst van de biologische agentia en hun classificatie Bijlage 2 Beheersmaatregelen en beheersingsniveaus Bijlage 3 Beheersing bij industriële procédés Bijlage 4 Bord voor biologisch gevaar Bijlage 5 Formulieren voor inenting of tuberculinetest Bijlage 6 Ondernemingen en werknemers voor wie een inenting of een test zijn voorgeschreven

26 26

27 27

28 28

29 29 Hoe?

30 30

31 Het biologisch agens Risicogroep Ziekmakend vermogen Kans op verspreiding onder de bevolking 1 Zeer klein - Nvt 2 Aanwezig Groot Zeer groot + - Behandeling mogelijk 31

32 Het reservoir Plaats waar het micro-organisme voorkomt (verspreiding) Zieke mens Gezonde drager Dier (al dan niet ziek) Water, voeding Bodem, oppervlakten, afval Vector 32

33 Overdracht nieuwe gastheer Rechtstreekse overdracht Eventueel met extra middelen (prikongeval : middel = naald) Reactie van gastheer = persoonsafhankelijk 33

34 34

35 35

36 Risico evaluatie Voor alle werkzaamheden waarbij zich een risico bij blootstelling aan biologische agentia kan voordoen. Aard Mate Duur type Doel: elk risico voor de gezondheid beoordelen de nodige maatregelen bepalen de maatregelen in verband met gezondheidstoezicht bepalen. 36

37 Risico evaluatie Waarom? Doel: elk risico voor de gezondheid beoordelen de nodige maatregelen bepalen de maatregelen in verband met gezondheidstoezicht bepalen. 37

38 Risico evaluatie Hoe? Risico screening (zie waar) Doelbewust contact (vb celkweken, onderzoek, ) een risico op prikongevallen / bijtongevallen contact met (overleden) mensen / dieren contact met onbewerkte dierlijke of plantaardige voeding contact met organisch of dierlijk afval contact met de bodem contact met ongerepte natuur het wassen van linnen van verzorgingsinstellingen 38

39 Risico evaluatie Hoe? Risico screening - let op kantoor gebouwen Aanwezigheid van douches Stilstaand of verwarmd water Vocht tapijten 39

40 Risico evaluatie Hoe? Doelbewust contact Risicogroep Ziekmakend vermogen Kans op verspreiding onder de bevolking Groep 1 Zeer klein - Nvt Groep 2 Aanwezig - + Groep 3 Groot + + Groep 4 Zeer groot + - Behandeling mogelijk Vb: 40

41 Risico evaluatie Hoe? Niet doelbewust contact Vb: 41

42 Risico evaluatie Hoe? In kaart brengen wie, wat, waar, wanneer, hoe, hoevaak, 42

43 43 Algemene preventiemaatregelen Het gebruik van biologische agentia vermijden of vervangen Fysieke beheersingsmaatregelen om de blootstelling te voorkomen Risico tot een zo laag mogelijk niveau terugdringen door: Arbeidsprocédés en technische controlemaatregelen die vrijkomen beperken Beperking van het aantal blootgestelden Collectieve beschermingsmaatregelen Individuele beschermingsmaatregelen Hygiënische maatregelen Veilig transport, veilige en herkenbare recipiënten Veilig verzamelen en verwijderen van afval Veiligheids- en gezondheidssignalering (geelzwart bord voor biologisch gevaar) Actieplannen voor ongevallen Indien mogelijk opsporen van biologische agentia buiten de fysieke omhulling

44 Bijzondere preventiemaatregelen Procedures voor veilige omgang en verwijdering van afval Beheersingsmaatregelen voor beheersinsniveau 2, 3 of 4 van bijlage III 44

45 45 Vragen of opmerkingen?