Wij willen u met deze patiënten informatie voorbereiden op de komende ingreep volgens het Rapid Recovery programma en de herstelperiode daarna.

Transcriptie

1 Rapid recovery Knie U heeft met uw orthopedisch chirurg uw knieklachten besproken. Samen heeft u geconcludeerd dat een prothese van het kniegewricht de beste oplossing voor u is. Wij willen u met deze patiënten informatie voorbereiden op de komende ingreep volgens het Rapid Recovery programma en de herstelperiode daarna. Wij hopen dat uw verblijf op verpleegafdeling Orthopedie C1 in ons ziekenhuis naar verwachting zal verlopen. Namens alle betrokken medewerkers wensen wij u vast een voorspoedig herstel. Waarom een knieprothese? Het kniegewricht is een scharniergewricht dat de verbinding vormt tussen het bovenbeen en het scheenbeen. Het gewricht dankt zijn stabiliteit aan de spieren, gewrichtsbanden en menisci. De binnen- en buitenmeniscus liggen als schokdempers tussen de kraakbeenoppervlakken van bovenbeen en scheenbeen. Alle over elkaar bewegende oppervlakken zijn bedekt met een laag glad kraakbeen. Bij artrose aan de knie treedt er slijtage van dit kraakbeen op. De ruimte van het gewricht gaat hierdoor steeds nauwer worden. Ook kan er aan de randen van het gewricht bot aangroeien om de toenemende druk op het kraakbeen te verdelen. Dit heeft een pijnlijk en stijf gewricht tot gevolg, waarbij soms de stand van de knie wat veranderd kan zijn. Hierdoor krijgt u beperkingen in het dagelijks functioneren. Zo wordt langere afstanden lopen steeds moeilijker. Ook in rust en s nachts kunnen er pijnklachten optreden. Wat is een knieprothese? Een knieprothese bestaat uit een boven- en onderkant van metaal. Deze simuleren de twee delen van het scharniergewricht. Tussen de metalen delen komt een kunststof schijf zodat de knie soepel kan bewegen. Bij een totale knieprothese wordt het gewrichtsoppervlak vervangen door metaal. Het bot wordt aangepast aan de vorm van de prothese. De verankering van het metaal aan het bot gebeurt door middel van speciaal botcement. Doorgaans is een totale knieprothese noodzakelijk. Indien de slijtage echter alleen aan de binnenzijde van de knie is gelokaliseerd kan in overleg met uw orthopedisch chirurg gekozen worden voor een halve knieprothese. Bij deze prothese wordt alleen de binnenzijde van het gewricht vervangen. Wij maken gebruik van prothesen waarvan de resultaten op lange termijn uitstekend zijn. Uw orthopedisch chirurg heeft veel ervaring met dit type prothese. De levensduur van een knieprothese is gemiddeld 15 jaar. Dit is korter bij jonge, actieve mensen en langer bij een leeftijd van 65+. Daarom zijn we terughoudend met het plaatsen van een prothese bij jonge

2 mensen. Wat mag u verwachten van een knieprothese? Na het plaatsen van een knieprothese is de oorspronkelijke pijn vaak verdwenen of in ieder geval veel minder geworden. Echter houdt 10% van de mensen met een knieprothese pijnklachten. Een knieprothese is minder buigzaam ( graden) ten opzichte van een normale knie (140 graden). Dit is een gemiddelde; er zijn patiënten die verder kunnen buigen, maar ook patiënten die minder ver kunnen buigen. Hoe gemakkelijk u de knie na de operatie kan buigen hangt samen met de beweeglijkheid voor de operatie. Dit is een goede voorspeller, maar geeft geen volledige zekerheid. Doorgaans buigt een halve knieprothese iets verder dan een totale knieprothese. Na het plaatsen van een knieprothese verdwijnen de meeste klachten in de loop van het jaar, soms anderhalf jaar. De grote meerderheid is goed geholpen en is dan ook tevreden over het resultaat. Ongeveer 20% merkt niet meer dat er een prothese is geplaatst; de knie voelt als eigen aan. Op de knieën zitten kan geen kwaad, maar voor de meeste mensen voelt dit onaangenaam. Het kunststof in de prothese kan soms een klikkend geluid geven. Wanneer de stand van uw been is veranderd door slijtage van de knie, wordt dit door de operatie meestal weer gecorrigeerd. Uw been wordt niet langer noch korter door de operatie. Complicaties Hoewel de kans op complicaties beperkt is heeft elke operatie risico s. Tot de beschreven complicaties behoren: langdurige wondlekkage; infectie van de prothese; beschadiging van een bloedvat; beschadiging van een zenuw. Dit kan aanleiding geven tot een meestal tijdelijke zenuwuitval met gestoorde spierfunctie en gevoelsstoornis; veneuze trombose (bloedstolsel in de kuitader); longembolie (bloedstolsel in de longader); bloeding in de knie; barst of breuk in het bovenbeen of scheenbeen; onvoldoende fixatie van de prothese (loslating). Om het risico op deze complicaties tot een minimum te beperken worden een aantal voorzorgsmaatregelen

3 genomen. Zo krijgt u voor en na de ingreep antibiotica, ook als er geen infectie aanwezig is. Dit gebeurt preventief. Daarnaast krijgt u na de ingreep voor twee weken een antistollingsmiddel. Dit is om het risico op trombose in het been en een longembolie zo klein mogelijk te maken. Bepaalde patiënten lopen meer risico op complicaties: patiënten die roken; patiënten met overgewicht; patiënten met een chronische gebitsontsteking; patiënten die vaak wondjes hebben; suikerpatiënten (diabetes mellitus); patiënten die bepaalde medicijnen nemen (immunosuppressiva); patiënten met een verminderde afweer. U kunt de eerste 4 factoren zelf het meeste beïnvloeden. Op lange termijn slijt de prothese of kunnen prothese-onderdelen loslaten. De prothese kan dan eventueel vervangen worden. Dit heet een revisie-ingreep. Het Rapid Recovery programma U krijgt een knieprothese volgens het Rapid Recovery programma. Dit is erop gericht om zo snel mogelijk na de operatie te werken aan uw herstel. Hierdoor ondervindt u minder achteruitgang in conditie en is er minder kans op bovengenoemde complicaties. Rapid Recovery is bewezen werkzaam en veilig te zijn. Het programma streeft naar zorg waarbij u als patiënt actief betrokken wordt. Alle patiënten die een knieprothese krijgen zijn geschikt om deel te nemen aan het programma. Wat gebeurt er voor de operatie U krijgt enkele weken voor uw ingreep een afspraak voor het preoperatief spreekuur Rapid Recovery. Op deze dag worden alle voorbereidingen voor uw operatie getroffen. Wij verzamelen de benodigde gegevens over u en u ontvangt alle informatie van de verschillende zorgverleners. In een enkel geval kan het zijn dat bij het preoperatief spreekuur blijkt dat verder onderzoek noodzakelijk is, zoals een longfoto. Het preoperatief spreekuur bestaat uit de volgende onderdelen: Bezoek aan de Rapid Recovery verpleegkundige De Rapid Recovery verpleegkundige zal u informeren over wat u kunt verwachten tijdens het verblijf op de verpleegafdeling Orthopedie. Daarnaast wordt besproken of u hulp(middelen) nodig heeft voor in de thuissituatie. Vrijwel alle mensen zullen na de operatie weer terugkeren naar hun thuissituatie. Ook mensen die alleen wonen. In sommige gevallen kan een kortdurende revalidatie elders nodig zijn. Bezoek aan de fysiotherapeut De fysiotherapeut bespreekt met u welke oefeningen u zou kunnen doen in de periode voor en na de operatie. U ontvangt hier ook de informatie over het revalidatietraject. Bezoek aan de anesthesiemedewerker of de anesthesist U krijgt uitleg en advies over de anesthesietechniek. Deze zal meestal bestaan uit een ruggenprik. De anesthesiemedewerker/anesthesist kijkt daarnaast naar uw totale gezondheid en medicatie. Bezoek aan het Apotheek Service Punt (ASP) De apothekersassistent inventariseert samen met u de door u gebruikte medicatie. Bloed prikken & ECG Voorafgaand aan de operatie is het noodzakelijk om bloedonderzoek te laten verrichten en een ECG (hartfilmpje) te laten maken, afhankelijk van leeftijd en gezondheid. Bezoek aan de opname verpleegkundige Het laatste bezoek is aan de opname verpleegkundige van wie u de voorlopige operatiedatum, indien bekend, zal ontvangen.

4 Reanimatiebeleid We gaan er van uit dat eenieder die een geplande knieprothese operatie ondergaat bij een eventuele hartstilstand gereanimeerd wordt. Indien dit niet zo is kan u dit kenbaar maken aan uw behandelend orthopeed, op het preoperatief spreekuur of op de afdeling. Wat kunt u doen voor deze afspraak Zoals eerder genoemd komt u tijdens het preoperatief spreekuur bij verschillende zorgverleners. Wij raden u aan om voor deze afspraak alvast na te denken of u nog vragen heeft en deze op te schrijven. Wat neemt u mee: uw afsprakenkaart de informatiemap Rapid Recovery Knie naam en telefoonnummer van uw eerste contactpersoon indien gewenst een lijst met vragen die u wilt stellen Wat kunt u doen voor de operatie Het is het belangrijk dat u uitgerust en in een zo goed mogelijke conditie bent voor de ingreep. Zolang u nog niet geopereerd bent kunnen de onderstaande maatregelen u helpen: Blijven bewegen is goed; laag belast bewegen (zoals fietsen en zwemmen) wordt beter verdragen dan zwaar belast bewegen (lopen). Het is belangrijk om de spieren rond de knie in goede conditie te houden. Fysiotherapie kan hierbij een ondersteuning zijn. Daarnaast kan het u helpen een kruk of stok te gebruiken bij het lopen, zodat uw knie minder wordt belast. Na de operatie heeft u deze ook nodig. Elleboogkrukken kunnen eventueel gekocht worden bij afdeling Fysiotherapie (koop) in het ziekenhuis in Terneuzen of bij de thuiszorgwinkel (koop/huur) in Terneuzen (tel ). Als u pijn heeft dan is paracetamol een prima pijnstiller bij artrose. Mocht dit toch onvoldoende zijn raadpleeg dan uw huisarts of overleg dit tijdens het bezoek aan de polikliniek met de orthopeed. Zorg ervoor dat u een evenwichtig dieet volgt en drink voldoende. Roken en (overmatig) alcoholgebruik verhogen de kans op complicaties na de operatie. Probeer dit zo veel mogelijk te vermijden. U kunt vast nadenken of u na de operatie hulp nodig heeft in huis. Denk hierbij aan een mantelzorger die u helpt met boodschappen, koken en uw huishouden. Indien u huishoudelijke hulp van de thuiszorg nodig heeft, dient u deze zelf aan te vragen bij uw gemeente. Wij adviseren u om binnen 6 weken voor de operatie geen tandartsbehandeling te ondergaan. Een gewone controleafspraak kan uiteraard wel. Nadat u de knieprothese heeft gekregen is het verstandig dit voortaan aan te geven aan uw tandarts. Als u uw voeten door de pedicure laat verzorgen kunt u dit het beste tot 2 weken voor de operatie laten doen, daarna niet meer. Indien u geen pedicure heeft knip dan zelf de nagels tot twee weken voor de operatie. Wij vragen u ook om minimaal een week voor de operatie niet meer zelf rondom het operatiegebied te ontharen/scheren. Ziek geweest Bent u ziek (geweest) of heeft u een wond(je)? Meld dit tijdig aan de orthopedisch verpleegkundige zodat overlegd kan worden met de orthopedisch chirurg of de operatie door kan gaan. De bedoeling is om de risico s op infectie zo klein mogelijk te houden. Medicatie ophalen Wij willen benadrukken dat het van belang is om de voorgeschreven medicatie vooraf aan de operatie op te halen bij uw apotheek. Op die manier heeft u deze al thuis wanneer u naar huis gaat. Het recept is in de informatiemap te vinden. Wat neemt u mee bij opname? U vindt op onze website een lijst met handige en/of noodzakelijke spullen om mee te nemen naar het

5 ziekenhuis. De bouwstenen van Rapid Recovery Goede pijnstilling Iedere operatie brengt ongemakken met zich mee, pijn is daar één van. Om de pijn voor u aanvaardbaar te houden start u op de dag van opname, al voor de operatie, met het innemen van pijnstillers. Dit is belangrijk. Ook na de operatie krijgt u op gezette tijden pijnstillers. Door het regelmatig innemen van pijnstillers, ook al heeft u op dat moment geen pijn, blijft u de pijn voor. Een pijnstiller die u inneemt als de pijn niet meer acceptabel is, werkt per definitie minder goed. Tijdens de operatie wordt er verdoving in de knie gespoten zodat de pijn de dag van de operatie minder is. De dag na de operatie bestaat er een kans dat u wat meer pijnklachten heeft, aangezien de lokale verdoving uitgewerkt raakt. Enige mate van ongemak na de operatie zal blijven. De pijn moet acceptabel zijn. Het aanbrengen van een coldpack (ijs) zou de pijn wat kunnen verzachten. Zorg dat er altijd een dunne laag stof tussen de huid en de coldpack zit. Mocht u na de operatie te veel pijn hebben laat het dan weten aan de verpleegkundige of de orthopedisch chirurg. Revalidatie Het programma is gericht op een veilige en snelle revalidatie van uw knie. Die start binnen enkele uren na de operatie als u weer op de afdeling bent. Samen met de fysiotherapeut of verpleegkundige zal u proberen enkele passen te lopen. Hoe sneller uw nieuwe knie in beweging komt, hoe beter het herstel zal verlopen en hoe eerder u weer in betere conditie bent. Zelfstandig functioneren U wordt vanaf de eerste dag gestimuleerd zoveel mogelijk zelfstandig te functioneren. De verpleegkundige en/of fysiotherapeut begeleiden u bij uw herstelproces. Echter bent u degene die aan uw eigen herstel werkt. Op deze manier kunt u uw dagelijkse activiteiten snel weer oppakken. Er zijn in principe geen beperkingen. Wel moet u zich veilig voelen en belangrijk is dat u goed let op de reactie van uw knie. Bewegen en oefeningen doen is goed, maar altijd op geleide van zwelling en pijn, zonder te forceren. Wij adviseren u enige tijd met krukken te lopen met name om het operatiegebied enigszins te ontlasten na de ingreep. Ook hierbij geldt dat u de regie in eigen hand heeft. Krukken zijn niet verplicht maar dienen als hulpmiddel. Indien u hier geen baat bij heeft, kunt u ze rustig laten staan. Reactie rondom de knie op basis van belasting zou een reden kunnen zijn om de krukken juist te gebruiken. Actief zijn U ondergaat een gewrichtsvervangende operatie. Uiteraard is rust hierbij belangrijk, maar om uw herstel te bevorderen raden wij u aan overdag zoveel mogelijk uit bed en actief te zijn. Neem daarom gemakkelijk zittende kleding mee naar het ziekenhuis. Bijvoorbeeld een wijde (jogging)broek. Let erop dat de broek vies mag worden in verband met eventuele lekkage van de operatiewond. Dag van de operatie U komt de dag van de operatie naar het ziekenhuis. U wordt door de verpleegkundige van verpleegafdeling C1 ontvangen. Een verpleegkundige begeleidt u naar uw kamer en zal u voorbereiden op de operatie. Voor de operatie U bent op deze dag nuchter, wat wil zeggen dat u vanaf twaalf uur s nachts niets meer heeft gegeten of gedronken. Uw medicatie met water innemen mag wel. Indien u later op de dag geopereerd wordt mag u eventueel volgens afspraak nog een licht ontbijt (beschuit met jam). Wij vragen u om de dag van de operatie thuis nog te douchen. U mag geen make-up of nagellak op hebben en niet de benen met lotion insmeren. Sieraden en horloge moeten afgedaan worden. Uw bril, gehoorapparaat of gebitsprothese mag u wél inhouden. U wordt kort voor de operatie gevraagd zich om te kleden. U krijgt medicatie die voorgeschreven is door de anesthesioloog. Wij vragen u naar het toilet te gaan omdat het van belang is dat uw blaas leeg is. Het tijdstip waarop u aan de beurt bent kan de orthopedisch chirurg noch de verpleegkundige exact

6 zeggen. Soms duren voorgaande operaties korter en soms langer dan verwacht. Als u aan de beurt bent wordt u in bed naar de operatieafdeling gebracht. De operatie U mag tijdens de operatie muziek luisteren via eigen telefoon of Mp3 speler. Zorg ook zelf voor oordopjes/oortelefoon. Sommige patiënten ervaren de geluiden tijdens/van de operatie als onprettig. Indien u interesse heeft in medische informatie over de ingreep, klik dan op onderstaande link. U kunt op deze pagina een filmpje bekijken waarin de operatie wordt uitgelegd. Medische informatie over de ingreep Na de operatie Wanneer u na de operatie terugkomt op de verpleegafdeling kunt u, indien gewenst, contact opnemen met uw contactpersoon. Eventueel kan dit ook door de verpleegkundige worden gedaan. Het duurt gemiddeld 3-4 uur voordat u weer terug bent op de afdeling. Op de afdeling houden wij u goed in de gaten. Dit doen we o.a. door uw bloeddruk te controleren en u te blijven vragen naar pijn- en misselijkheidsklachten. U kunt deze of andere klachten altijd aan ons melden. U mag na de ingreep weer eten en drinken. Op de afdeling wordt u dit aangeboden. Zoals eerder benoemd is na de operatie alles gericht op een voorspoedig herstel. Er komt binnen enkele uren na de operatie een fysiotherapeut (of verpleegkundige) u helpen met het uit bed komen. Natuurlijk gebeurt dit pas als de ruggenprik is uitgewerkt. Als u niet misselijk en/of duizelig bent gaat u onder begeleiding lopen. Het is belangrijk dat u stevige, ruime schoenen bij u heeft. Bijvoorbeeld schoenen met veters of klittenband. Uw voet kan namelijk gezwollen zijn van de operatie. Ontslag Ontslag uit het ziekenhuis volgt wanneer de ontslagcriteria behaald zijn: zelfstandig in en uit bed kunnen komen; zelfstandig naar het toilet kunnen; zelfstandig een stuk over de gang/trap lopen; uzelf grotendeels wassen en aan/uit kunnen kleden; pijn moet aanvaardbaar zijn; wond lekt niet teveel na. Dagelijks evalueren we dit meerdere malen. Zo kan het zijn dat u s morgens de ontslag-criteria nog niet heeft behaald, maar in de middag of avond wel. Zorg ervoor dat vanaf de eerste dag na de operatie iemand beschikbaar is om u mee naar huis te nemen. Bij ontslag kan indien nodig thuiszorg geregeld worden. De bruine wondpleister mag u laten zitten tot de eerste controle ongeveer twee weken na de operatie. Indien de pleister niet meer functioneel is (verzadigd), mag u deze vervangen door een witte pleister die u mee krijgt als u weer naar huis gaat. U krijgt een afspraak voor een wondcontrole en het verwijderen van de hechtingen (nietjes) ongeveer 14 dagen na de operatie. Dit gebeurt door de Rapid Recovery verpleegkundige. Indien nodig kan de orthopedisch chirurg zelf de wond bekijken. U komt naar het polispreekuur voor controle op de volgende momenten: ongeveer 6 weken na de operatie; ongeveer 1 jaar na operatie; ongeveer 3 jaar na operatie. Wat als u weer thuis bent Tijdens het verblijf op de afdeling heeft u voldoende zelfstandigheid opgebouwd om thuis verder te herstellen. Sommige zaken zullen in het begin nog wat lastig zijn. Het hervatten van de dagelijkse activiteiten is een goede oefening.

7 Voor afbeeldingen van oefeningen die u kunt doen, klik hieronder op de link naar de oefeningen. U krijgt deze oefeningen ook van de fysiotherapeut tijdens de opname. Oefeningen Fysiotherapie In overleg met de fysiotherapeut wordt besproken wanneer u in uw thuissituatie de fysiotherapie voort zal zetten. Douchen is toegestaan met de bruine pleister. Probeer echter op te passen met zeepresten rondom de pleister. In principe is de pleister waterafstotend, maar probeer een directe waterstraal op de pleister te voorkomen. U kunt daarom het beste de pleister afplakken met plastic. De knie kan nog warm en stijf aanvoelen, gezwollen zijn en roodheid vertonen. Deze symptomen verdwijnen langzaam in de loop van de tijd. Dit kan enkele weken tot maanden duren. Tevens kan er een bloeduitstorting ontstaan rond de wond. De buitenzijde van het huidgebied rondom de knie kan doof aanvoelen. Dit zijn normale processen. Wat voor u verlichting kan bieden is een coldpack op de knie leggen. We willen nogmaals benadrukken om de voorgeschreven pijnmedicatie op gezette tijden in te nemen, ook al heeft u geen pijn. Hiermee blijft u de pijn voor. Indien de voorgeschreven pijnstilling onvoldoende helpt, belt u dan naar het onderstaande telefoonnummer voor advies. De eerste weken na de operatie is het vinden van een prettige slaaphouding niet altijd vanzelfsprekend. Een kussentje onder de knieholte kan u helpen om het been wat ontspannener te laten liggen. In principe mag u alle slaaphoudingen aannemen. Ook kan het zijn dat u regelmatig naar het toilet moet, omdat het vocht in de knie door het lichaam wordt afgevoerd. Het is raadzaam om uw voeteneinde van het bed omhoog te zetten. Dit kan eventueel ook met een kussen onder het matras. Bezoektijden afdeling C1 Rapid Recovery Tussen 10:00 en 20:00 uur voor partner/mantelzorger. Voor overig bezoek hanteren wij de bezoektijden van de verpleegafdeling. Op de kamer van 14:30 tot 16:00 uur en van 18:30 tot 20:00 uur. Vragen Mocht u naar aanleiding van deze informatie nog vragen hebben of als u vragen heeft na de operatie kunt u bellen naar de Rapid Recovery verpleegkundige: Tel Bij afwezigheid wordt u doorgeschakeld naar de verpleegafdeling Orthopedie C1 December 2018