ARBEIDSHOF TE BRUSSEL

Transcriptie

1 1e blad. Rep.Nr. ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST OPENBARE TERECHTZITTING VAN 24 JUNI e kamer bediendecontract Tegensprekelijk Gedeeltelijk definitief + verwijzing van de zaak naar het Grondwettelijk hof voor de prejudiciële vraag i.v.m. de rechtsplegingsvergoeding. In de zaak: BVBA BENADIN, met maatschappelijke zetel gevestigd te 3290 Diest, Michel Theysstraat 28, KBO nr , Appellante, vertegenwoordigd door Mr. Van Werde loco Mr. J. Durnez, advocaat te 3050 Oud- Heverlee; Tegen: V.E.M., wonende te [xxx], Geïntimeerde, vertegenwoordigd door Mevr. I. Godts, syndicaal afgevaardigde en draagster van de volmacht, ACV Leuven.

2 2e blad. Na beraad spreekt de 3 de kamer van het Arbeidshof te Brussel volgend arrest uit: Gelet op de stukken van de rechtspleging, in het bijzonder: -Het eensluidend verklaard afschrift van het bestreden vonnis op tegenspraak gewezen op 23 novmeber 2006 door de 1 ste B kamer van de Arbeidsrechtbank te Leuven. -Het verzoekschrift tot hoger beroep ontvangen op de griffie van het Arbeidshof te Brussel op 1 maart De besluiten voor geïntimeerde neergelegd ter griffie van het Arbeidshof te Brussel op 22 augustus De besluiten voor appellante neergelegd ter griffie van het Arbeidshof te Brussel op 29 februari De bundels van geïntimeerde neergelegd ter griffie van het Arbeidshof te Brussel op 22 augustus 2007 en 31 maart Het bundel van geïntimeerde neergelegd ter griffie van het Arbeidshof te Brussel op 3 april Gehoord partijen in hun middelen en verdediging tijdens de openbare terechtzitting van 27 mei Appellant verklaart afstand te doen van zijn tegenvordering. De debatten werden gesloten. De zaak werd in beraad genomen en voor uitspraak gesteld op 24 juni ó ó ó

3 3e blad. I. RELEVANTE FEITEN EN RECHTSPLEGING MEVROUW V.E.M. trad op als kassiersterraadgeefster in dienst van mevrouw x met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur. Mevrouw x baatte een Brico-zaak uit [xxx] te Diest. Op werd de handelsactiviteit overgenomen door de BVBA Benadin waarvan mevrouw x de zaakvoerster was. Mevrouw V.E.M. bleef in dienst van de BVBA Benadin doch er werd een nieuwe arbeidsovereenkomst afgesloten voor bepaalde tijd voor de periode van tot en met , waarin tevens een proefbeding was opgenomen voor de duur van 6 maanden. Voor het overige bleven de arbeidsvoorwaarden onveranderd. Op deelde de vennootschap aan het personeel mee dat zij haar activiteiten als zelfstandig uitbater van het Brico Center te Diest stop zette. Op zouden alle praktische regelingen m.b.t.de stopzetting besproken worden. Bij aangetekende brief van schreef MEVROUW V.E.M. dat zij op niemand in het bedrijf had aangetroffen. Zij verzocht haar te willen bevestigen of de activiteit inderdaad werd stopgezet en de arbeidsovereenkomst verbroken en in bevestigend geval de sociale documenten over te maken en een verbrekingsvergoeding te betalen samen met de achterstallige vergoedingen. De vennootschap antwoordde met brief van dat de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd met MEVROUW V.E.M. een einde had genomen door het verstrijken van de termijn en dat het sociaal secretariaat opdracht had gekregen het nodige te doen. MEVROUW V.E.M. antwoordde met aangetekende brief van dat er nooit een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd was afgesloten. In de daarop volgende briefwisseling bleven partijen elk bij hun standpunt. Met dagvaarding van spande MEVROUW V.E.M. een geding aan voor de Arbeidsrechtbank. Zij

4 4e blad. vorderde de veroordeling van de vennootschap tot betaling van volgende bedragen: Euro ( BF) als opzeggingsvergoeding -309,74 Euro ( BF) en 45,83 Euro (1.849 BF) als pro rata eindejaarspremie -57,19 Euro (2.307 BF) als feestdagenloon en de wettelijke en gerechtelijke intresten op die bedragen. Gelet op de betwisting door MEVROUW V.E.M. van haar handtekening op de door de vennootschap voorgelegde arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van , stelde de Arbeidsrechtbank bij vonnis van 7 december 2000 een schriftdeskundige aan. In zijn deskundig verslag van bevestigde deze de echtheid van de handtekening van MEVROUW V.E.M.. Met het bestreden vonnis oordeelde de Arbeidsrechtbank dat de principiële authenticiteit van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur, ondertekend door MEVROUW V.E.M. en opgesteld in twee exemplaren vast stond, doch dat die arbeidsovereenkomst strijdig was met de voorschriften van de CAO 32bis in samenlezing met art. 6 en 9 van de wet op de arbeidsovereenkomsten van (WAO) zodat MEVROUW V.E.M. gerechtigd bleef op de bescherming van een overeenkomst van onbepaalde duur. Zij willigde de vordering m.b.t. de opzeggingsvergoeding, de pro rata eindejaarspremie en het feestdagenlooon in en legde de kosten ten laste van de vennootschap met uitzondering van deze voor het deskundig onderzoek waartoe zij MEVROUW V.E.M. veroordeelde. VORDERINGEN IN HOGER BEROEP: De vennootschap is het niet eens met de uitspraak van de Arbeidsrechtbank. Zij verzoekt het Hof deze te vernietigen in de mate het de vordering van MEVROUW V.E.M. inwilligde en deze vordering ongegrond te verklaren, het vonnis te bevestigen in de mate het de overeenkomst voor bepaalde duur erkende als niet vals en ondertekend door MEVROUW V.E.M.. MEVROUW V.E.M. verzoekt het Hof het bestreden vonnis te bevestigen en de vennootschap te veroordelen tot de kosten van het hoger beroep, de

5 5e blad. rechtsplegingsvergoeding van appellante te bepalen op 297,47 Euro en in ondergeschikte orde volgende prejudiciele vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof: Schendt de bepaling van het nieuwe artikel 1022 Ger. Wb., in samenlezing met artikel 1017en 1018 Ger. Wb., artikel 10 en 11 van de grondwet, in zoverre een rechtsplegingsvergoeding wordt toegekend aan de in het gelijk gestelde partij die werd vertegenwoordigd door een advocaat zelfs al gebeurde ditin het kader van rechtsbijstand of een pro deo verdediging en waarbij de in het gelijk gestelde partij de kosten en erelonen voor die advocaat niet zelf betaalt en niet worden toegekend aan de in het gelijk gestelde partij die vertegenwoordigd wordt door een andere professionele raadgever zoals een volmachtdrager. II. BEOORDELING 1.Ontvankelijkheid: Nu geen betekeningsakte van het bestreden vonnis werd neergelegd, kan worden aangenomen dat het hoger beroep tijdig werd ingesteld. Het is regelmatig naar vorm en ook aan de andere ontvankelijkheidsvereisten is voldaan. Het is derhalve ontvankelijk. 2.Ten Gronde: Er dient onderzocht te worden of CAO 32bis in samenlezing met art. 6 en 9 AOW eraan in de weg stond dat op het ogenblik van de overdracht door mevrouw x van haar handelsactiviteit aan de BVBA Benadin, waarvan zij de zaakvoerster was, een geldige arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd werd afgesloten met MEVROUW V.E.M.. CAO 32 bis afgesloten binnen de Nationale Arbeidsraad op en algemeen verbindend verklaard bij KB van (publicatie in het Belgisch Staatsblad van ) zoals later gewijzigd, het laatst bij CAO nr. 32 Quater van (KB , BS ) op het ogenblik van het ontstaan van het geschil, betreft het behoud van rechten van werknemers bij de wijziging van werkgever ingevolge de overgang van ondernemingen of gedeelten ervan krachtens overeenkomst en tot

6 6e blad. regeling van de rechten van de werknemers die overgenomen worden bij overname van activa na faillissement of gerechtelijk akkoord door boedelafstand. Die CAO werkt in het Belgisch recht de richtlijn 77/187 uit van van de Raad van de Europese Gemeenschap inzake onderlinge aanpassing van de wetgevingen der Lidstaten betreffende het behoud van rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan (PBL 61, , 26). De bepalingen van CAO 32bis dienen te worden geïnterpreteerd in het licht van de tekst en van de doelstellingen van die richtlijn teneinde de door deze beoogde resultaten te bereiken en zodoende te voldoen aan art 249 van het Verdrag.( zie o.m. H.v.J , von Colson 14/83 Jur 1984 p 1891, RO 26; H.v.J , Kolpinghuis Rec.P 3969, RO 12; H.v.J , Spano t. Fiat JTT 96, 167) De rechtspraak van het Hof van Justitie houdt er wat de toepassing van de richtlijn betreft een zeer ruime interpretatie op na. Deze rechtspraak is richtinggevend m.b.t. de richtlijnconforme interpretatie van de CAO. Voor de toepassing van CAO 32 bis moet voldaan zijn aan drie voorwaarden: Wijziging van werkgever De richtlijn heeft het over de overgang op een andere ondernemer. (art 1.1.a) Het Hof van Justitie stelde dat daarmee een wijziging bedoeld wordt in de natuurlijke - of rechtspersoon die de onderneming of een gedeelte ervan uitbaat. ( H.v.J /86 jur nr. 12) Overgang van onderneming of een gedeelte ervan Het doorslaggevend criterium voor een overgang van onderneming is volgens de rechtspraak van het Hof van Justitie of de economische eenheid haar identiteit bewaart. Bij de beoordeling ervan moeten volgens het Hof van Justitie een aantal feitelijke omstandigheden eigen aan de zaak in overweging worden genomen, voor zover

7 7e blad. zij een economisch geheel vormen die de voortzetting van dezelfde of een gelijkaardige activiteit mogelijk maken na de overname, en zonder dat één ervan beslissend zal zijn. Krachtens overeenkomst Zowel de richtlijn als CAO 32 bis lijken een overeenkomst te vereisen tussen overdrager en overnemer zonder dat vereist is dat deze schriftelijk zou zijn vastgesteld. Er kan geen twijfel over bestaan dat bij de overdracht van de handelszaak van mevrouw x naar de BVBA Benadin voldaan is aan die drie voorwaarden voor de toepassing van CAO 32bis hetgeen door de vennootschap overigens niet wordt betwist. Krachtens art. 7 van CAO 32bis waarbij de tekst van art. 3 van de richtlijn wordt overgenomen, gaan de rechten en verplichtingen die voor de vervreemder voortvloeien uit de op het tijdstip van de overgang bestaande arbeidsovereenkomsten door deze overgang over op de verkrijger. Deze overgang gebeurt van rechtswege (H.v.J C Rotsart de Hertaing, JTT 96, 496) De door de richtlijn en de CAO 32bis beoogde bescherming van de rechten van de werknemers, houdt een ontslagverbod in dat zowel de overlater als de overnemer treft en betrekking heeft op ontslagen die verband houden met de overdracht van onderneming. De richtlijn beoogde de continuïteit van de arbeidsverhoudingen veilig te stellen binnen een bepaalde economische eenheid door de werknemers toet te laten in dienst te blijven van de overnemer tegen dezelfde arbeidsvoorwaarden als overeengekomen met de overlater. (HvJ arresten Dranmols Inventar en NY Mölle Kro , nr 287/86 Pubbl. 87 p5465. ) Dit impliceert het behoud van de arbeidsovereenkomst met al zijn bestanddelen, zowel het loon als de betalingsmodaliteiten, het voorwerp van de prestaties, de uurregeling, de plaats van uitvoering, de duur en de arbeidsvoorwaarden. (G.Guery, Restructuration d entreprises en Europe, De Boeck Univ. 99,p 212): Een proefperiode kan niet worden bedongen bij de overgang van onderneming, tenzij in de mate de overlater dit had kunnen doen. De bedoeling was dat de werknemer onder dezelfde voorwaarden als deze die met de overlater waren

8 8e blad. overeen gekomen, in dienst zou kunnnen blijven van de nieuwe werkgever. Hieruit kan worden besloten dat ingevolge de gewaarborgde continuïteit vervreemder en verkrijger als één werkgever worden beschouwd. De overdrager is ertoe gehouden de bestaande arbeidsvoorwaarden te respecteren. Nadien kan wel in onderling akkoord een wijziging van de arbeidsvoorwaarden worden overeengekomen. Art. 9 van de WAO bepaalt dat de arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd voor iedere bediende afzonderlijk schriftelijk moet worden vastgesteld uiterlijk op het tijdstip waarop de werknemer in dienst treedt. Het Hof van Cassatie oordeelde dat hiermee werd bedoeld dat de schriftelijke vaststelling moest worden gedaan voordat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd een aanvang neemt en dat die vaststelling tijdens de uitvoering van een vorige arbeidsovereenkomst (voor onbepaalde tijd) tussen partijen kan plaats hebben. (Cass , JTT 89, 176; Cass , RW 93-94, 376) Het Hof van Cassatie overwoog hierbij dat de verbintenissen ontstaan uit een arbeidsovereenkomst een einde kunnen nemen overeenkomstig de algemene beëindigingswijzen van de verbintenissen en dat het in principe aan partijen niet verboden is een arbeidsovereenkomst tijdens de uitvoering ervan in wederzijds akkoord te vervangen door nieuwe en verschillende arbeidsovereenkomsten, zonder de voorschriften te moeten naleven die gelden bij eenzijdige verbreking van de arbeidsovereenkomst. Hieruit kan echter niet afgeleid worden dat op het ogenblik van een overgang van onderneming een bestaande arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur zou mogen vervangen worden door een nieuwe arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur. Dit zou immers niet enkel de beëindiging van de bestaande arbeidsovereenkomst, doch ook een wijziging van de arbeidsvoorwaarden met zich meebrengen, met name wat de duur van de overeenkomst betreft. Zulks zou ingaan tegen de bescherming geboden door de richtlijn en CAO 32bis, meer in het bijzonder art

9 9e blad. 7 daarvan waarin wordt bepaald dat de rechten en verplichtingen uit de bestaande arbeidsovereenkomsten overgaan op de verkrijger. De werknemers kunnen niet afzien van de rechten die de richtlijn hen toekent. Hun rechten mogen niet worden verminderd, ook niet met hun toestemming. (H.v.J ,Daddy s dance hall) zaak 324/86, Jur 88, 739 nr15) Door op het ogenblik van de overdracht een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur ter ondertekening voor te leggen aan MEVROUW V.E.M. werden haar rechten beperkt, nu daaruit voortvloeide dat zij de arbeidsovereenkomst niet kon opzeggen voor het verstrijken van de duur ervan. Hieruit volgt dat op het ogenblik van de overgang van de onderneming door de verkrijger met MEVROUW V.E.M. geen geldige arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd werd afgesloten zodat de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur onverkort is blijven bestaan en slechts kon beëindigd worden overeenkomstig de in de WAO voorziene beëindigingswijzen. Nu de vennootschap deze arbeidsovereenkomst eenzijdig heeft beëindigd zonder dringende reden en zonder een opzeggingstermijn na te leven is de vennootschap er overeenkomstig art 39 WAO toe gehouden een opzeggingsvergoeding te betalen, zoals de Arbeidsrechtbank terecht heeft beslist. De pro rata dertiende maand en het vakantiegeld daarop en het gevorderde feestdagenloon zijn eveneens verschuldigd. De oorspronkelijke tegenvordering De vennootschap doet afstand van de oorspronkelijke tegenvordering tot het bekomen van een schadevergoeding wegens tergend en roekeloos geding. De kosten van het geding MEVROUW V.E.M. die in het geding wordt vertegenwoordigd door een syndicaal volmachtdrager betoogt Dat geen toepassing kan worden gemaakt van het recent bij wet van (BS ) gewijzigde art 1022 Gerechtelijk Wetboek, waaraan

10 10e blad. verder uitvoering werd gegeven bij KB van (BS ) Dat immers het KB Van onwettig is zodat het krachtens art 159 Grondwet niet kan worden toegepast hetgeen als gevolg heeft dat art 1022 Gerechtelijk wetboek zoals gewijzigd bij de wet van niet in werking is getreden en de voorheen geldende bepaling moet worden toegepast. In ondergeschikte orde verzoekt geïntimeerde dat de beslissing over de rechtsplegingsvergoeding zou worden opgeschort tot het Grondwettelijk Hof zich zal hebben uitgesproken over de door verschillende vakbonden ingestelde vernietigingsberoep tegen de wet van Mocht het Hof van oordeel zijn dat de bepaling van art Gerechtelijk wetboek, zoals gewijzigd bij wet van van toepassing is dan verzoekt geïntimeerde het Hof die bepaling op een grondwetsconforme wijze uit te leggen door de term advocaat eveneens toepasselijk te verklaren op de syndicale pleiters in de zin van art. 728 Gerechtelijk wetboek. In de meest ondergeschikte orde verzoekt zij om de rechtsplegingsvergoeding vast te stellen op het bij KB van vastgestelde minimumbedrag. Het Hof stelt vast dat het Koninklijk Besluit van werd getroffen overeenkomstig het voorschrift van de wet van , bij in ministerraad overleg Koninklijk Besluit nadat de door de wet ingeschreven adviezen werden ingewonnen. De Koning heeft maxima-en minimabedragen van de rechtsplegingsvergoeding bepaald rekening houdend met de aard der zaak en het belang van het geschil, zoals de wet het hem heeft opgedragen en heeft derhalve zijn bevoegdheid niet overschreden. Aangezien de wet zelf voorzag dat de inwerkingtreding ten laatste op zou moeten plaats hebben, kan men de Koning niet verwijten met spoed te hebben gehandeld opdat de wet op de voorziene datum in werking zou kunnen treden. Dit was ook noodzakelijk gelet op de rechtsonzekerheid die was ontstaan als gevolg van de rechtspraak van het Hof van Cassatie, o.m. in de arresten van , , , en de ongelijkheid waartoe dit aanleiding gaf, zoals door het Grondwettelijk Hof in verschillende arresten heeft geoordeeld.

11 11e blad. (GrW.H , BS , 34165; GrW.H ; BS , 40793; GrW.H ; BS , 16/2007) Wat de onmiddellijke toepassing van de wet bij haar inwerkingtreding op de hangende zaken betreft, merkt het Hof op dat deze uitdrukkelijk werd voorzien in art. 13 van de wet zelf en dit niet door de Koning werd geregeld. Art. 13 is trouwens slechts een bevestiging van het beginsel ingeschreven in art. 3 Gerechtelijk wetboek dat wetten inzake rechtspleging van toepassing zijn op hangende rechtsgedingen. Het Hof ziet dan ook geen reden om het Koninklijk Besluit van dat o.m. de datum van in werking treding van de wet van bepaalt buiten toepassing te verklaren. Wat art van de wet betreft, dient het Hof inderdaad vast te stellen dat het begrip rechtsplegingsvergoeding daarbij anders werd ingevuld dan het geval was in de vroegere versie van die bepaling. Voor de wijziging bij wet van werd de rechtsplegingsvergoeding omschreven als een vergoeding voor materiële daden gesteld door advocaten in de loop van de rechtspleging.(zie G.W. H. arrest nr 113/99 van ) Rechtspraak en rechtsleer namen aan dat daarmee noch de kosten,noch de erelonen die de intellectuele prestaties van de advocaat vergoedden werden bedoeld. (I.Samoy en V.Sagaert, De wet van RW 2007 p 675 en aldaar opgenomen verwijzingen) In de nieuwe redactie van art is de rechtsplegingsvergoeding omschreven als een forfaitaire tegemoetkoming in de kosten en erelonen van de in het gelijk gestelde partij die vertegenwoordigd wordt door een advocaat. Deze omschrijving is veel ruimer. Partijen die geen beroep hebben gedaan op een advocaat kunnen volgens die bepaling derhalve geen aanspraak maken op een rechtsplegingsvergoeding. Geïntimeerde meent dat de wetgever in de mate hij de rechtsplegingsvergoeding enkel heeft voorbehouden aan de in het gelijk gestelde partij die wordt bijgestaan door een advocaat en de in het gelijk gestelde partij die wordt bijgestaan door een volmachtdrager, overeenkomstig art van het Gerechtelijk wetboek ervan wordt uitgesloten art 10 en 11 van de Grondwet schendt.

12 12e blad. Er werden in dat verband reeds verschillende prejudiciële vragen gesteld aan het Grondwettelijk Hof. Het Hof acht het aangewezen de door MEVROUW V.E.M. gesugereerde prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof voor te leggen en de begroting van de rechtplegingsvergoeding naar de rol te verzenden in afwachting van een uitspraak van het Grondwettelijk Hof over dit geschilpunt. OM DEZE REDENEN HET ARBEIDSHOF, Gelet op de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, zoals tot op heden gewijzigd, in het bijzonder artikel 24 Rechtsprekend op tegenspraak. Verklaart het hoger beroep ontvankelijk doch ongegrond Bevestigt het bestreden vonnis in de mate het de vordering van MEVROUW V.E.M. gegrond verklaarde En m.b.t. de uitsrpaak over de kosten. Geeft de vennootschap akte dat zij afstand doet van haar tegenvordering Legt de kosten van het hoger beroep ten laste van de BVBA Benadin. Vooraleer de rechtsplegingsvergoeding te begroten, legt aan het Grondwettelijk Hof volgende prejudiciele vraag voor: Schendt de bepaling van art 1022 Gerechtelijk wetboek zoals gewijzigd bij de wet van , in samenlezing met art 1017 en 1018 van het Gerechtelijk Wetboek de art 10 en 11 van de Grondwet in zoverre een rechtsplegingsvergoeding enkel wordt voorbehouden aan de in het gelijk gestelde partij die wordt vertegenwoordigd door een advocaat, zelfs al gebeurt dit in het kader van de rechtsbijstand of een pro deo verdediging waarbij die partij de kosten en erelonen voor die advocaat niet zelf betaalt, en de in het gelijk gestelde partij die vertegenwoordigd wordt door een volmachtdrager in de zin van art Gerechtelijk wetboek ervan wordt uitgesloten. Zendt de zaak naar de bijzondere rol in afwachting van de uitspraak van het Grondwettelijke Hof.

13 13e blad. Aldus gewezen en uitgesproken op de openbare terechtzitting van de derde kamer van het Arbeidshof te Brussel op 24 juni tweeduizend en acht. G. Balis: kamervoorzitter. J. Lindemans: Raadsheer in sociale zaken als werkgever R. Vandenput: Raadsheer in sociale zaken als werknemer - bediende I. Hurkmans: Gedelegeerd Adjunct- Griffier. G. Balis I. Hurkmans J.Lindemans R. Vandenput